Xây dựng quy trình trồng nấm Milky (calocybe indica)

Tp chí Khoa hc Lc Hng 27 JSLHU JOURNAL OF SCIENCE OF LAC HONG UNIVERSITY Tp chí Khoa hc Lc Hng 2019, 7, 001-001 XÂY DNG QUY TRÌNH TRNG NM MILKY (CALOCYBE INDICA) Establishing the process for cultivating Milky mushroom (Calocybe indica) Nguyn Mai Minh Tuyn1,a*, Nguyn Th Thanh Nhã 1, Tn Phát1, oàn Th Tuyt Lê 1 1Khoa K thut Hóa Hc và Môi Trng; Trng i hc Lc Hng, ng Nai, Vit Nam TÓM TT. Nghiên cu này c thc hin nhm xây dng quy trình trng nm Milky (Calocybe indica). Nghiên cu ã kho sát nh hng ca vic b sung các ngun m hu c nh: cám go, cám bp, phân trùn qu lên mt s c cht nh rm r, mùn ca, x da và theo dõi sinh trng, phát trin ca nm Milky (Calocybe indica) tìm kim t l phi trn tt nht giúp tng nng sut nm thu hái và tit kim chi phí nguyên liu u vào. iu kin nuôi trng là nhit 25 - 35oC, m 80 - 85%. Kt qu cho thy nghim thc CBG5: phi trn rm r vi 5% cám go, cám bp cho tc lan t 0,43cm/ngày, thi gian ra qu th 25 ngày, nng sut nm ti thu c 435,25g/kg trên môi trng c cht và hiu sut sinh hc (BE%) là 87,87%. Ngoài ra vic phi trn mùn ca vi 45% phân trùn qu (CQ45) cho tc lan t 0,883 cm/ngày, thi gian ra qu th khong 26 ngày, nhng nng sut sinh hc thp hn so vi nghim thc CBG5. T KHOÁ: calocybe indica; phân trùn qu, cám go, cám bp ABSTRACT. This study was establishing the process for cultivating Milky Mushroom (Calocybe indica). The study investigated the effect of supplementation of organic nitrogen sources such as rice bran, maize powder, vermicompost on some substrates such as paddy straw, sawdust, coconut fiber and monitoring of growth and development of Milky mushroom (Calocybe indica) to find the best mixing ratio to increase yield of mushrooms and save raw material costs. Cultivation temperature is 25 - 35oC, humidity 80 - 85%. The results showed that CBG5: mixed rice straw with 5% rice bran, maize powder at mycelial growth rate of 0.43 cm / day, fruit yield 25 days, biological yield 435,25g / kg on the substrate medium and the biological efficiency (BE%) was 87.87%. In addition, the mixing of sawdust with 45% vermicompost (CQ45) gave mycelial growth rate of 0.883 cm / day, fruit yield about 26 days, but biological efficiency was lower than that of CBG5. KEYWORDS: calocybe indica, vermiproducts, rice bran, maize power 1. GII THIU Nm Milky (Calocybe indica) là thc phm giàu cht dinh dng, có th thay th m ng vt. Nm Milky có nhiu protein, cht béo, cht x, khoáng cht, carbonhydate và cha mt lng ln acid amin thit yu [1]. Ngoài ra, nm Milky giàu hàm lng cht chng oxy hóa, tác dng bo v và làm tr hóa c th, ngn chn s hình thành các cht béo gc t do có hi cho c th (ây là cht béo b oxy hóa có kh nng tiêu dit enzyme quan trng ca c th, y nhanh quá trình lão hóa, phá hy t bào não làm mt trí nh...) [2]. Các phng pháp nuôi cy cng nh k thut trng nm Milky tng i n gin và r tin. Trên th gii, nm Milky c trng ch yu châu Á c bit là n trên c cht rm r [3]. Vit Nam hin nay vn cha có công trình nghiên cu c th nào c công b v nuôi trng nm Milky cht lng, hiu qu. Hn na, nhm tng nng sut và rút ngn thi gian thu hoch, mt s c s trng nm ã b sung nhiu loi phân hóa hc giàu m nh urea, sulfat ammon mang li mi lo ngi v an toàn thc phm i vi ngi tiêu dùng. Do ó, mt trong nhng hng nghiên cu mi gii quyt vn này ang c các nhà trng nm quan tâm ó là vic thay th s dng các ngun m vô c b sung trong nm bng các ngun dinh dng hu c nh cám go, cám bp, phân trùn qu lên các c cht t nhiên nh mùn ca, rm, x da. Nghiên cu này c thc hin vi mc tiêu tìm ra t l ca các ngun dinh dng hu c t cám go, cám bp, phân trùn qu phi trn phù hp vi c cht mùn ca, rm, x da trng nm Milky cho nng sut cao, cht lng tt, t hiu qu kinh t, cung cp sn phm giàu dinh dng và an toàn thc phm. 2. VT LIU VÀ PHNG PHÁP 2.1 Vt liu nghiên cu Qu th nm Milky Calocybe indica do công ty Meo Ging Trng Bình, 327 Man Thin- P.Tng Nhn Phú A- Q9 cung cp; Mùn ca cao su cung cp bi công ty TNHH Vit Khanh Food s 314 ng H Th Hng, kp5, phng Xuân An, th xã Long Khánh tnh ng Nai; Rm c ly t h nông dân Tân An, Long An; X da cung cp bi Công Ty TNHHMTV da Mi Hin, s 18B, khu ph 1, Phng 8, Thành ph Bn Tre, Bn Tre; Phân trùn qu cung cp bi Công ty CP Trùn Qu C Chi, 1A ng 29, p Tân nh, xã Tân Thông Hi, huyn C Chi, Tp H Chí Minh; t tht cung cp ti Ông Hng, xã Thin Tân, huyn Vnh Cu, ng Nai; Cám bp cung cp ti s 12, Hunh Vn Ngh, Bu Long, Biên Hòa, ng Nai; Cám go cung cp ti 12, Hunh Vn Ngh, Bu Long, Biên Hòa, ng Nai. 2.2 Phng pháp nghiên cu Nguyên liu trng nm là mùn ca cao su c b sung 1% CaCO3 và iu chnh m n 60% sau ó ng trong vòng 5 - 7 ngày. Rm c trn vi nc cha CaCO3, trong 10 - 15 ngày. X da c b sung 2% CaCO3 trong vòng 5 – 7 ngày. Sau khi xong, tin hành phi trn mùn ca, rm r, x da vi các ngun m hu c: phân trùn qu, cám bp, cám go (cám bp và cám go c b sung thêm CaCO3 1%) theo các t l m hu c khác nhau và riêng bit. óng bch PE 500g. Kh trùng c cht 121 0C trong 1 gi. Bch sau khi cy ging c chuyn vào ni nuôi t nm. Khi t nm lan y bch, h si nm dày trng, bch c chuyn xung nhà trng m bch ph 1 lp t Received: December, 11th, 2018 Accepted: July, 26th, 2019 *Corresponding Author Email: nguyenmaiminhtuyen@gmail.com JOURNAL OF SCIENCE OF LAC HONG UNIVERSITY JSLHU https://tapchikhdt.lhu.edu.vn Tp chí Khoa hc Lc Hng Tp chí Khoa hc Lc Hng28 Nguyn Mai Minh Tuyn và ti sàn thu hái qu th. Nhit nhà trng nm khong 25 – 35 0C. Ánh sáng khuch tán 200 - 300 lux. m nhà trng 80 - 85%. Nhà trng m bo thông thoáng và tránh gió lùa trc tip [4][5]. 2.2.1 Kho sát s lan t ca nm trên mt s loi giá th Thí nghim b trí theo n yu t, 3 ln lp li, s liu c ghi nhn mt cách ngu nhiên. C cht mùn ca, rm r, x da c tin x lý vi CaCO3. Các thí nghim c b trí theo các t l: MC: 100% mùn ca, R: 100% rm, XD: 100% x da Ch tiêu theo dõi gm s tng trng (tc lan t, ngày lan t), các s liu c ghi nhn sau 7 ngày k t lúc cy ging vào bch. 2.2.2 Kho sát nh hng ca phân trùn qu n s lan t và hình thành qu th nm Thí nghim c b trí theo n yêu t, 3 ln lp li, s liu c ghi nhn mt cách ngu nhiên. C cht mùn ca, rm r, x da c tin x lý vi CaCO3. Các thí nghim c b trí theo các t l: CQ25/RQ25/DQ25: 25% phân trùn qu, CQ330/RQ30/DQ30: 30% phân trùn qu, CQ35/RQ35/DQ35: 35% phân trùn qu, CQ40/RQ40/DQ40: 40% phân trùn qu, CQ45/RQ45/DQ45: 45% phân trùn qu, CQ50/RQ50/DQ50: 50% phân trùn qu. Trong ó: Ngun m tng ng vi vic b sung CQ: mùn ca + phân trùn qu, RQ: rm + phân trùn qu, DQ: x da + phân trùn qu. Ch tiêu theo dõi gm s tng trng (tc lan t, ngày lan t) và s phát trin (trng lng qu th, ngày ra qu th), các s liu c ghi nhn sau 7 ngày k t lúc cy ging vào bch. 2.2.3 Kho sát nh hng ca cám bp và cám go n s lan t và hình thành qu th nm Thí nghim c b trí theo n yu t, 3 ln lp li, s liu c ghi nhn mt cách ngu nhiên. C cht mùn ca, rm r, x da c tin x lý vi CaCO3. Các thí nghim c b trí theo các t l: CBG5/RBG5/XBG5: 5% cám bp, cám go; CBG10/RBG10/XBG10: 10% cám bp, cám go; CBG15/RBG15/XBG15: 15% cám bp, cám go; CBG20/RBG20/XBG20: 20% cám bp, cám go; CBG25/RBG25/XBG25: 25% cám bp, cám go. Trong ó: CBG: mùn ca + cám bp và cám go; RBG: rm + cám bp và cám go, XBG: x da + cám bp và cám go. Ch tiêu theo dõi gm s tng trng (tc lan t, ngày lan t) và s phát trin (trng lng qu th, ngày ra qu th), các s liu c ghi nhn sau 7 ngày k t lúc cy ging bào bch. Các phng pháp phân tích Phân tích thành phn dinh dng nm theo các ch tiêu nh Bng 2. · Hiu sut sinh hc T nghim thc tt nht trong các thí nghim, áp dng trng trên bch 1 kg và thu nhn kt qu trng lng qu th thu c trong sut quá trình thu hoch. Hiu sut sinh hc (BE) ca nm là t l gia trng lng qu th nm thu c trên lng c cht khô [6]. Hiu sut sinh hc (BE%) bng trng lng nm ti trên lng c cht khô nhân 100 * X lý s liu S liu c thu nhn, x lý và phân tích bng phn mm Microsorf Exel 2013 và Statgraphics Centurion XVI. Bng 2.2 Các ch tiêu phân tích và phng pháp phân tích Tên ch tiêu Characteristic Phng pháp th Test method Protein QTTN/KT3 140:2016 Kjeldahl method Lipid QTTN/KT3 139:2016 (có thy phân) Carbonhydrate US-FDA 21 CFR 101.9 3. KT QU VÀ THO LUN 3.1 Kho sát s lan t ca nm trên mt s loi giá th Bng 3.1 nh hng ca mt s loi giá th n s lan t nm C cht Tc lan t (cm/ngày) Thi gian lan t (ngày) Mùn ca 0,40 ± 0,01b 35,3 ± 1,5a Rm r 0,34 ± 0,01a 38,0 ± 1,0b X da 0,33 ± 0,01a 39,3 ± 0,6b *Các mu t khác nhau a, b, c, dbiu th s khác bit có ý ngha vi P ≤ 0,05 bng phép th LSD Biu 3.1 Biu nh hng ca giá th n s lan t nm Milky A: Biu th hin tc lan t, B: Biu th hin thi gian lan t 0 0,1 0,2 0,3 0,4 0,5 Mt ca Rm X da (c m /n g à y ) Nghim thc Tc lan t A B Tp chí Khoa hc Lc Hng 29 Xây dng quy trình trng nm milky (Calocybe Indica) Hình 3.1 S lan t nm trên 3 c cht mùn ca, rm r, x da trong 15 ngày Kt qu Bng 3.1 cho thy tc lan trên c cht mùn ca là nhanh nht (0,40 cm/ngày) nhanh hn so vi tc lan t ca rm (0,34 cm/ngày) và x da (0,33 cm/ngày). Ngoài ra thi gian lan t ca mùn ca cng nhanh hn rm và x da. Theo Frimpong-Manso [7], mùn ca cao su cha nhiu cellulose, ít hemicellulose và lignin, cu trúc ht nh, ng thi mùn ca cng có thoáng khí và kh nng gi m tng i tt nên t nm lan nhanh. Rm giàu cellulose nhng cng có cu trúc dng si nên enzyme ca t nm khó thy phân các hp cht cao phân t ca c cht và thoáng khí kém nên t nm phát trin chm hn so vi mùn ca. X da có cu trúc dng si và cha nhiu cht chát lignin khó x lý ht nên t nm phát trin chm và không hình thành qu th. 3.2 Kho sát nh hng ca phân trùn qu n s lan t và hình thành qu th nm Bng 3.2 nh hng ca phân trùn qu n s lan t và hình thành qu th nm NT Tc lan t (cm/ngày) Thi gian ra qu th (ngày) Trng lng nm (g) CQ25 0,673±0,02c 31,67±0,6d 74,02±1,50a CQ30 0,843±0,04de 29,67±0,6c 88,86±3,02b CQ35 0,533±0,02b 28,33±0,6b 90,70±1,52b CQ40 0,797±0,02d 28,0±1,0b 91,54±1,31bc CQ45 0,883±0,04e 25,33±0,6a 147,18±6,17d CQ50 0,430±0,04a 30,67±0,6cd 96,59±1,26c RQ25 0,367±0,01a 31,0±1,0c 74,31±1,91a RQ30 0,353±0,01a 28,0±1,0b 76,01±3,06ab RQ35 0,383±0,01ab 27,67±1,5ab 94,29±2,24cd RQ40 0,41±0,01b 27,33±1,5ab 86,29±5,6abc RQ45 0,496±0,04d 25,67±0,6a 87,70±2,2bc RQ50 0,457±0,01c 27,72±1,2ab 106,16±14,81d XDQ25 0,403±0,06a - - XDQ30 0,433±0,06b - - XDQ35 0,413±0,06a - - XDQ40 0,463±0,06e - - XDQ45 0,457±0,06c - - XDQ50 0,437±0,06b - - *Các mu t khác nhau a, b, c, dbiu th s khác bit có ý ngha vi P ≤ 0,05 bng phép th LSD B C A Tp chí Khoa hc Lc Hng30 Nguyn Mai Minh Tuyn Biu 3.2 Biu th hin nh hng ca cám bp n s lan t và hình thành qu th nm Milky A: biu th hin tc lan t, B: biu th hin thi gian lan t, C: biu th hin trng lng qu th, D: biu th hin thi gian bt u thu hái qu th Hình 3.2a nh hng ca phân trùn qu trên giá th mùn ca n s lan t nm Hình 3.2b nh hng ca phân trùn qu trên giá th rm r n s lan t nm Kt qu Bng 3.2 cho thy các nghim thc phi trn phân trùn qu vi các giá th mùn ca, rm r, x da cho thy h si nm Milky có th phát trin tt. Nhng nghim thc phi trn các t l phân trùn qu vi x da thì không có s hình thành qu th nm là do c cht x da nghèo dinh dng giàu lignin và tanin nhng ít cellulose nên t nm vn lan khp trên b mt c cht, nhng t phát trin chm và yu (t mnh), không n sâu vào trong c cht, khi ó h si t không dày kt cht li vi nhau to qu th [7], [8]. Bên cnh ó, khi b sung phân trùn qu vi các t l khác nhau vi rm r và mùn ca, tc lan t u có s chênh lch gia các nghim thc. C th, tc lan t ca mùn ca b sung 45% phân trùn qu có tc lan t cao nht (0,883 cm/ngày), tip n là mùn ca b sung 30% phân trùn qu (0,843 cm/ngày) cao hn hn so vi các nghim thc khác. Theo Biu 3.2, khi b sung phân trùn qu vi các t l khác nhau, thi gian ra qu th và trng lng nm ti u có s chênh lch gia các nghim thc. Trong ó, nghim thc mùn ca b sung 45% phân trùn qu có thi gian ra qu th ngn nht (25 ngày, sm hn 3-5 ngày so vi các nghim thc khác). Xét v trng lng nm ti sau thu hoch thì các nghim thc khác u có trng lng nm ti thp hn so vi nghim thc CQ45. B sung 45% phân trùn qu vi mùn ca cho trng lng nm ti ln nht (147,18 g) gp 1,3~1,9 ln so vi các nghim thc khác. Kt qu ca nghim thc CQ45 cho thy có s tng ng so vi kt qu nghiên cu kt qu tt nht ca Rakesh S. Yadav [9]. 3.3 Kho sát nh hng ca cám bp và cám go n s lan t và hình thành qu th nm Biu 3.3. Biu th hin nh hng ca cám bp và cám go n s lan t và hình thành qu th nm Milky A: biu th hin tc lan t, B: biu th hin thi gian lan t, C: biu th hin trng lng qu th, D: biu th hin thi gian bt u thu hái qu th D A D C B Tp chí Khoa hc Lc Hng 31 Xây dng quy trình trng nm milky (Calocybe Indica) Bng 3.3 nh hng ca cám bp và cám go n s lan t và hình thành qu th nm Nghim thc Tc lan t (cm/ngày) Thi gian ra qu th (ngày) Trng lng nm (g) CBG05 0,38±0,01c 29,0±1,0b 77,94±2,5a CBG10 0,35±0,01c 27,67±0,6b 83,24±1,8a CBG15 0,377±0,01c 28,67±0,6b 91,00±1,2b CBG20 0,31±0,01a 30,67±1,1c 77,44±0,9a CBG25 0,357±0,01b 25,67±0,6a 118,55±6,3c RBG05 0,43±0,01d 25,0±1,73a 179,18±7,3d RBG10 0,33±0,01b 30,33±0,6cd 81,37±6,7ab RBG15 0,36±0,02c 27,33±0,6b 98,6±11,9b RBG20 0,293±0,01a 31,67±0,6d 79,08±1,6a RBG25 0,317±0,01b 29,33±0,6c 119,4±17,8c XBG05 0,383±0,01c - - XBG10 0,367±0,01b - - XBG15 0,347±0,01a - - XBG20 0,337±0,01a - - XDBG25 0,35±0,01a - - *Các mu t khác nhau a, b, c, d biu th s khác bit có ý ngha vi P ≤ 0,05 bng phép th LSD Hình 3.3a. nh hng ca cám bp cám go trên giá th mùn ca n s lan t nm Hình 3.3b. nh hng ca cám bp cám go trên giá th rm r n s lan t nm Theo kt qu Bng 3.3 cho thy tc lan t ca nghim thc RBG5 cao nht (0,43cm/ngày), ngoài ra thi gian lan t ca nghim thc RBG5 (30,0 ngày) nhanh hn 4,5 ngày so vi các nghim thc khác. Theo Biu 3.3 thì khi b sung cám bp và cám go vi các t l khác nhau, thi gian ra qu th và trng lng nm ti u có s chênh lch gia các nghim thc. Trong ó, nghim thc mùn ca b sung 5% cám bp và cám go có thi gian ra qu th ngn nht (25 ngày, sm hn 3-5 ngày so vi các nghim thc khác). Xét v trng lng nm ti sau thu hoch thì các nghim thc khác u có trng lng nm ti thp hn so vi nghim thc RBG5%. B sung 5% cám bp và cám go vi rm cho trng lng nm ti ln nht (179,18 g) gp 1,5~2 ln so vi các nghim thc khác. Kt qu phân tích và tính toán Hàm lng dinh dng có trong nm sau khi phân tích thì cho c kt qu sau: Bng 3.4. Bng kt qu hàm lng dinh dng có trong nm Ch tiêu phân tích Kt qu phân tích Protein 2,29% Lipid 0,54% Carbonhydrate 5,31% Kt qu phân tích c tính theo trng lng ti ca nm. Da vào bng cho thy hàm lng protein trong nm t 2,29%. So vi hàm lng cao nht c xác nh bi nghiên cu ca Alam Nuhu (2.25%) thì cao hn 0,04%. Hàm lng cht béo chim 0,54% thp hn so vi kt qu nghiên cu ca Alam Nuhu (0,59%). Hàm lng carbohydrate phân tích là 5,31% thp hn so vi nghiên cu Aham (6,3%) tm 0,99%. Cho thy quy trình xây dng nm Milky mang tính kh thi. * Hiu sut sinh hc Bng 3.5 Bng hiu sut sinh hc ca nm Milky Trng lng qu th thu c (g) Hiu sut sinh hc BE% Trung bình 435,25 87,87% Trng lng nm ti thu hái khi trng trên bch 1 kg vi phi trn cám go và cám bp lên rm sau 3 ln thu hái s cho trng lng là 435,25 g trên tng trng lng nm ti 1 kg tng ng vi hiu sut sinh hc BE t 87,87%. Kt qu này cho thy có s tng ng so vi nghiên cu ca Nuhu Alam là 173,8 – 459,3 g nm ti trên 1 kg môi trng c cht và BE thu c là 35 - 92%. Nh vy, vic s dng c cht rm b sung 5% cám go và cám bp là ngun dinh dng b sung tt nht cho nm có kh nng hp th chuyn hóa t c cht thành qu th cao làm tng hiu sut sinh hc BE lên nhiu ln. Nng sut thu hái ca nm cng t trung bình là 435,25 g trên bch 1 kg sau thu khi thu hái nhiu t, nng sut này tng ng so vi nghiên cu Nuhu Alam. 4. KT LUN Quy trình trng nm Milky c xây dng nh sau: Nm Milky c trng trên giá th rm phi trn vi thành phn cám go và cám bp 5% làm rút ngn thi gian thu hoch cho nng sut cao, thi gian lan t nhanh nht khong t 25 n 30 ngày, thi gian ra qu th cng nhanh nht khong t 25 n 30 ngày và trng lng qu th thu c cao nht, Tp chí Khoa hc Lc Hng32 Nguyn Mai Minh Tuyn hiu sut sinh hc BE t cao nht. Ngoài ra vi nhng ni không có rm ta có th s dng giá th mùn ca phi trn vi thành phn phân trùn qu 45% cng cho thi gian thu hoch ngn và nng sut cao ch thp hn so vi phi trn rm vi cám go và cám bp 5%. 5. CÁM N Nhóm nghiên cu xin cm n Ban Giám hiu Trng i hc Lc Hng, quý thy cô Khoa k thut Hóa hc và Môi trng, và Trung tâm Nghiên cu Khoa hc và ng dng Trng i hc Lc Hng. 6. TÀI LIU THAM KHO [1] Alam, N, Amin, R, Khana, A, Ara, I, Shim, MJ, Lee, MW and Lee, TS. Nutritional analysis of cultivated mushrooms in Bangladesh: Pleurotus Ostreatus, Pleurotus Sajor-Caju Pleurotus Florida and Calocybe indica, Mycobiology, 2008, 36, 228-232. [2] Shankar, S, Anand, R and Ramesh, K. Antibacterial activity of diethyl ether extract of calocybe indica, Asian Journal of Chemistry, 2009, 21, 1, 802-804. [3] Vijaykumar, G, John, P, Ganesh, K. Selection of different substrates for the cultivation of milky mushroom (Calocybe ondica P&C), Indian Joumal of Traditional Knowledge, 2014, 13, 2, 434-436. [4] Alam, N, Amin, R, Khan, A, Lee, TS. Influence of Different Supplements on the Commercial Cultivation of Milky White Mushroom. Mycobiology, 2010, 38, 3, 184-188. [5] Lê Duy Thng. K thut trng nm (tp 1), Nhà Xut bn Nông nghip, 2006. [6] Medany, G M. Cultivation possibility of golden oyster mushroom (Pleurotus citrinopileatus) under the Egyptian conditions. Journal of Food Technology, 2014, 92, 2, 749- 762. [7] Frimpong-Manso, J, Obodai, M, Dzomeku, M and Apertorgbor, M. M. Influence of rice husk on biological efficiency and nutrient content of Pleurotus ostreatus International Food Research Journal, 2011, 18, 249 - 254. [8] Krishnamoorthy, A,S. Muthusamy, M, Marimuthu, T, Narasimhan, V, and Muthusankaranarayanan, A 1992. APK2 milky mushroom-Extn.Bulletin, RRS, TNAU, Aruppukottai. [9] Rakesh, S, Yadav. Use of vermiproducts in the cultivation of Milky mushroom(Calocybe indica). Department of agricultural microbiology college of agriculture, Dharwad university of agricultural sciences, Dharwad, 2006, 580- 585.