Xây dựng quy trình định lượng đồng thời curdion và germacron trong thân rễ ngải trắng (rhizoma curcumae aromaticae)

Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 2 * 2019 Chuyên Đề Dược 256 XÂY DỰNG QUY TRÌNH ĐỊNH LƯỢNG ĐỒNG THỜI CURDION VÀ GERMACRON TRONG THÂN RỄ NGẢI TRẮNG (RHIZOMA CURCUMAE AROMATICAE) Võ Thanh Hóa*, Lê Nữ Huỳnh Như*, Huỳnh Thanh Tuấn**, Đỗ Đức Minh**, Huỳnh Trường Huê***, Lê Kiều Minh**, Nguyễn Đức Hạnh* TÓM TẮT Mở đầu – mục tiêu: Curdion và germacron là 2 hoạt chất đã được công bố có tác dụng kháng khối u của dược liệu Ngải trắng (Curcuma aromatica). Hiện nay, Dược Điển Việt Nam V chưa quy định tiêu chuẩn cho dược liệu này và chưa có công trình nghiên cứu công bố về quy trình định lượng đồng thời curdion và germacron trong dược liệu Ngải trắng. Vì vậy, đề tài được thực hiện nhằm mục tiêu xây dựng quy trình định lượng đồng thời curdion và germacron trong thân rễ Ngải trắng bằng phương pháp sắc ký lỏng hiệu năng cao (HPLC). Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Quy trình xử lý mẫu và quy trình sắc ký HPLC định lượng đồng thời curdion và germacron từ dược liệu Ngải trắng được sàng lọc và chọn lựa. Tính đặc hiệu, tính tương thích hệ thống, tính tuyến tính, độ lặp lại và độ đúng của quy trình định lượng được thẩm định theo hướng dẫn của ICH. Kết quả và bàn luận: Trong giai đoạn chuẩn bị mẫu, ethanol 96% và acetonitril được chọn lần lượt là dung môi chiết dược liệu Ngải trắng bằng Soxhlet và chiết lại cắn để loại tạp. Điều kiện sắc ký HPLC tối ưu bao gồm cột Hypersil gold C18 (250 x 4,6 mm, 5 µm), bước sóng phát hiện ở 214 nm, nhiệt độ cột 30oC, tốc độ dòng 1 ml/phút. Hỗn hợp acetonitril - nước được chọn làm dung môi pha động với tỷ lệ acetonitril lần lượt là 35%, 38%, 68% và 75% ở 0, 5, 24-27 và 32-50 phút. Quy trình đạt tính đặc hiệu, tính tương thích hệ thống, tính tuyến tính (19 – 585,2 µg/ml, R2 = 1 đối với curdion và 0,96 – 28,83 µg/ml, R2 = 0,9999 đối với germacron), độ lặp lại (RSD của curdion, germacron lần lượt là 1,51% và 6,97 %), độ đúng với tỷ lệ hồi phục của curdion và germacron lần lượt trong khoảng 91,26% - 102,78% và 82,54% - 102,42%. Kết luận: Đây là nghiên cứu đầu tiên xây dựng quy trình định lượng đồng thời curdion và germacron từ thân rễ Ngải trắng bằng phương pháp HPLC. Quy trình định lượng đạt yêu cầu về thẩm định theo hướng dẫn của ICH và có thể được ứng dụng để kiểm soát chất lượng dược liệu thân rễ Ngải trắng. Từ khóa: Rhizoma Curcumae aromaticae, curdion, germacron, định lượng, HPLC ABSTRACT SIMULTANEOUS DETERMINATION OF CURDIONE AND GERMACRONE FROM RHIZOMA CURCUMAE AROMATICAE BY HIGH PERFORMANCE LIQUID CHROMATOGRAPHY Vo Thanh Hoa, Le Nu Huynh Nhu, Huynh Thanh Tuan, Do Duc Minh, Huynh Truong Hue Le Kieu Minh, Nguyen Duc Hanh * Ho Chi Minh City Journal of Medicine * Supplement of Vol. 23 - No 2- 2019: 256-264 Background - Objectives: Curdione and germacrone are the two well-known anti-tumor components of C. aromatica. Until now there has been no monograph in Vietnamese Pharmacopoeia and no study has *Khoa Dược, Đại Học Y Dược Thành Phố Hồ Chí Minh **Trung Tâm Y Sinh Học Phân Tử, Đại Học Y Dược Thành Phố Hồ Chí Minh ***Khoa Nông Nghiệp Và Tài Nguyên Thiên Nhiên, Trường Đại Học An Giang Tác giả liên lạc: TS. Nguyễn Đức Hạnh ĐT: 0913576748 Email: duchanh@ump.edu.vn Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 2 * 2019 Nghiên cứu Y học Chuyên Đề Dược 257 been reported on curdione and germacrone determination from C. aromatica. Therefore, this study was conducted to develop an analytical procedure for simultaneous determination of curdione and germacrone from rhizoma Curcumae aromaticae using the high performance liquid chromatography (HPLC) method. Methods: The sample preparation methods and the HPLC conditions for simultanious determination of curdione and germacrone were screened and selected. The specificity, suitability, linearity, precision and accuracy of the analytical method was validated according to the ICH guidelines. Results: For sample preparation, ethanol 96% and acetonitril were chosen as the two solvents for Soxhlet extraction and residue extraction, respectively. The optimized HPLC condition employed Hypersil Gold C18 column (250 x 4.6 mm; 5 µm), a detection wavelength of 214 nm, a column temperature of 30oC, a flow rate of 1 ml/min and a mixture of acetonitrile and water as a mobile phase. The ratios of acetonitrile were 35%, 38%, 68% and 75% at 0 min, 5 min, 24-27 min and 32-50 min, respectively. The specificity and suitability were found to meet the requirements. There are good correlations between peak areas and curdione concentrations (19 – 585.2 µg/ml, R2 = 1) and germacrone concentrations (0.96 – 28.83 µg/ml, R2 = 0.9999). The RSD values of precision were found to be at 1.51% (for curdione) and 6.97 % (for germacrone). The analytical method accuracy was high with recovery percentages of 91.26% - 102.78% and 82.54% - 102.42% for curdione and germacrone, respectively. Conclusions: The analytical procedure for simultaneous determination of curdione and germacrone from rhizoma Curcumae aromaticae using HPLC method has been reported for the first time. The quantitation method meets the ICH requirements of validation and could be applied for quality control of rhizoma Curcumae aromaticae. Keywords: Rhizoma Curumae aromaticae, curdione, germacrone, quantitation, HPLC. ĐẶT VẤN ĐỀ Dược liệu Ngải trắng (Curcuma aromatica Salisb., Zingiberaceae) được sử dụng từ rất lâu trong dân gian như một vị thuốc nam. Trên thị trường hiện nay, đặc biệt là ở các tỉnh miền Tây Nam Bộ, dược liệu này được bày bán rất nhiều với chất lượng khác nhau thậm chí là giả mạo. Ngải trắng được biết đến trong các bài thuốc chữa bệnh kinh nguyệt không đều, băng huyết, đau bụng kinh, viêm gan mạn tính, ho gà, sỏi tắc mật, bệnh mạch vành(2)... Curdion và germacron (Hình 1) là những sesquiterpen được phân lập từ thân rễ Ngải trắng có nhiều tác dụng dược lý đang được quan tâm nghiên cứu như kháng ung thư và khối u(1,5,6,10), chống đông máu(3), kháng androgen(8), hạ lipid máu(9) Tuy nhiên, hiện nay chưa có công bố về quy trình định lượng đồng thời curdion và germacron trong dược liệu này. Vì vậy, nghiên cứu này được tiến hành nhằm mục tiêu xây dựng qui trình định lượng đồng thời curdion và germacron trong dược liệu thân rễ Ngải trắng (Rhizoma curcumae aromaticae) bằng phương pháp HPLC, hướng tới việc kiểm soát chất lượng dược liệu Ngải trắng. (a) O (b) Hình 1: Công thức cấu tạo của (a) curdion và (b) germacron Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 2 * 2019 Chuyên Đề Dược 258 ĐỐI TƯỢNG - PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Đối tượng, nguyên liệu, hóa chất, thiết bị Thân rễ của cây Ngải trắng (C. aromatica) được thu hái tại Núi Cấm, tỉnh An Giang và đã được định danh bằng phương pháp giải trình tự gen Sanger tại Trung tâm Y Sinh học phân tử, Đại học Y Dược TP. Hồ Chí Minh . Chất chuẩn làm việc curdion (hàm lượng nguyên trạng 95,0%) và germacron (hàm lượng nguyên trạng 96,10%) được cung cấp bởi khoa Dược, Đại học Y Dược TP. Hồ Chí Minh . Acetonitril (Labscan, Ireland) và nước cất đạt yêu cầu HPLC. Methanol, ethanol 96% (Labscan, Ireland) đạt yêu cầu phân tích. Khảo sát quy trình xử lí mẫu Chọn loại dung môi chiết xuất đồng thời curdion và germacron bằng thiết bị Soxhlet Bột thân rễ Ngải trắng (cân chính xác khoảng 1 g) được chiết xuất bằng thiết bị Soxhlet, sử dụng methanol 100% hoặc ethanol 96% trong cùng điều kiện nhiệt độ 100oC và thời gian chiết xuất là 4 giờ. Dịch chiết được cô dưới áp suất giảm tới cắn khô. Hòa cắn với acetonitril và cho vào bình định mức 25 ml, bổ sung thể tích vừa đủ, lọc qua màng lọc 0,22 μm và định lượng bằng phương pháp HPLC. Chọn dung môi chiết được tối đa đồng thời cả curdion và germacron và ít tạp nhất. Chọn loại dung môi chiết lại cắn để loại tạp Bột thân rễ Ngải trắng (cân chính xác khoảng 1 g) được chiết xuất bằng thiết bị Soxhlet, sử dụng dung môi được chọn ở trên tại nhiệt độ 100oC và thời gian chiết xuất 4 giờ. Dịch chiết được cô dưới áp suất giảm tới cắn khô. Hòa cắn bằng các dung môi khác nhau (methanol 100%, ethanol 96% hoặc acetonitril) và cho vào bình định mức 25 ml, bổ sung thể tích vừa đủ, lọc qua màng lọc 0,22 μm. So sánh kết quả chiết xuất bằng phương pháp sắc ký lớp mỏng với hệ dung môi triển khai hexan – ethylacetat (80:20) và phát hiện bằng UV 254 nm, 365 nm và thuốc thử H2SO4 10% trong methanol (nung nóng ở 105oC). Chọn dung môi chiết xuất đồng thời curdion và germacron và ít tạp chất trong dịch chiết. Khảo sát điều kiện HPLC định lượng đồng thời curdion và germacron Khảo sát điều kiện HPLC đồng thời curdion và germacron sử dụng máy HPLC Ultimate 3000 Autosamplers, đầu dò PDA, cột sắc ký Hypersil gold C18 (250 mm × 4,6 mm, 5 μm) và tiền cột HQ 105 C18 (10 ×4,6 mm; 5 μm) (Thermo Scientific, Mỹ), nhiệt độ cột 30oC, bước sóng phát hiện 214 nm, tốc độ dòng 1 ml/phút và thể tích tiêm mẫu 20 μl. Thăm dò 3 chương trình gradient pha động sử dụng hỗn hợp acetonitril - nước làm dung môi rửa giải. Chọn điều kiện HPLC sao cho các thông số pic curdion và germacron đều đạt yêu cầu. Thẩm định quy trình định lượng đồng thời curdion và germacron trong thân rễ Ngải trắng Quy trình định lượng đồng thời curdion và germacron trong thân rễ Ngải trắng được thẩm định theo hướng dẫn của ICH(4) về tính tương thích hệ thống, tính đặc hiệu, tính tuyến tính, độ chính xác và độ đúng. KẾT QUẢ Khảo sát điều kiện HPLC định lượng đồng thời curdion và germacron Khảo sát các chương trình pha động với các tỷ lệ dung môi acetonitril – nước khác nhau trình bày trong Bảng 1. Bảng 1: Các chương trình pha động HPLC định lượng đồng thời curdion và germacron Chương trình pha động Thời gian và tỉ lệ dung môi nước: acetonitril I 0 phút (80:20); 5 phút (54:46), 10 phút (52:48), 12 phút (46:54), 27 - 60 phút (10:90) II 0 phút (90:10); 10 phút (52:48), 12 phút (46:54), 27 -60 phút (10:90) III 0 phút (65:35); 5 phút (62:38), 24 - 27 phút (32:68), 32 - 50 phút (25:75) Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 2 * 2019 Nghiên cứu Y học Chuyên Đề Dược 259 Kết quả khảo sát chương trình pha động được trình bày trong Hình 2 và Bảng 2. Hình 2: Sắc ký đồ HPLC phân tích mẫu thử với các chương trình pha động khác nhau Bảng 2: Các thông số sắc ký của các pic curdion và germacron ứng với 3 chương trình pha động Chương trình Rt (phút) N As Rs I Curdion 22,117 80624 1,82 2,75 Germacron 28,067 129840 2,20 1,87 II Curdion 22,900 104588 1,58 2,57 Germacron 28,400 111709 1,90 3,10 III Curdion 20,303 14332 1,00 2,00 Germacron 28,330 21618 1,05 2,05 Thời gian lưu của 2 pic curdion và germacron trong chương trình I và II dưới 30 phút. Tuy nhiên, 2 pic curdion và germacron có thông số pic As >1,5 (Bảng 2). Chương trình III cho 2 pic curdion và germacron dưới 30 phút và có các thông số pic đạt yêu cầu. Vậy, chương trình III được chọn để tiến hành thẩm định quy trình định lượng đồng thời curdion và germacron trong thân rễ Ngải trắng. Khảo sát quy trình xử lí mẫu Chọn loại dung môi chiết xuất đồng thời curdion và germacron bằng thiết bị Soxhlet Kết quả sắc ký HPLC khảo sát thành phần dịch chiết thân rễ Ngải trắng bằng Soxhlet với 2 dung môi methanol 100% và ethanol 96% trong 4 giờ được trình bày trong Bảng 3. Bảng 3: Kết quả khảo sát dung môi chiết đồng thời curdion và germacron (n=3) Trung bình diện tích pic (mAU.min) STT Dung môi chiết Curdion Germacron 1 Methanol 100% 7,426 3,492 2 Ethanol 96% 10,198 4,366 Methanol 100% và ethanol 96% đều chiết được đồng thời curdion và germacron bằng thiết bị Soxhlet. Tuy nhiên, ethanol 96% chiết được đồng thời nhiều curdion và germacron hơn methanol 100%. Vì vậy, ethanol 96% được chọn làm dung môi chiết xuất đồng thời curdion và germacron từ thân rễ Ngải trắng. Chọn loại dung môi chiết lại cắn để loại tạp Kết quả SKLM (Hình 3) cho thấy cả 3 dung môi ethanol 96%, methanol 100% và acetonitril đều chiết được đồng thời curdion và germacron. Trong đó, dịch chiết acetonitril chiết được nhiều curdion và germacron và ít tạp chất nhất. Vì vậy, acetonitril được chọn làm dung môi chiết chiết lại cắn để loại tạp. Germacron Curdion Chương trình I Curdion Germacron Chương trình II G e rm a cr o n C u rr d io n Chương trình III Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 2 * 2019 Chuyên Đề Dược 260 Hình 3: Kết quả SKLM các dịch chiết (a) UV 365 nm, (b) UV 254 nm, (c) thuốc thử H2SO4/methanol. HH chuẩn: Hỗn hợp chuẩn curdion và germacron, MeOH: Dịch chiết methanol, EtOH: Dịch chiết ethanol, ACN: Dịch chiết acetonitrile, Cur: Curdion chuẩn, Ger: Germacron chuẩn Quy trình định lượng đồng thời curdion và germacron trong thân rễ Ngải trắng Mẫu thử: Cân chính xác 1 g bột thân rễ Ngải trắng cho vào bình chiết Soxhlet. Tiến hành chiết với ethanol 96% ở 100oC trong 4 giờ. Dịch chiết được cô dưới áp suất giảm tới khi thu được cắn khô. Hòa tan cắn với acetonitril và cho vào bình định mức 25 ml, bổ sung thể tích vừa đủ, lọc qua màng lọc 0,22 μm. Mẫu đối chiếu Dung dịch chuẩn đối chiếu curdion nồng độ 600 μg/ml hoặc germacron nồng độ 200 μg/ml trong methanol. Điều kiện sắc ký HPLC: Điều kiện III Hàm lượng curdion và germacron trong thân rễ Ngải trắng đươc tính theo công thức sau: k hm V C S S X C C t 100001 X: % hoạt chất (curdion hoặc germacron) trong dược liệu St, Sc: lần lượt là diện tích pic (curdion hoặc germacron) của dung dịch thử và dung dịch chuẩn đối chiếu Cc: nồng độ curdion hoặc germacron của dung dịch đối chiếu (µg/ml) V: thể tích dung dịch thử (ml) m: khối lượng cân của dược liệu (g) h: độ ẩm của dược liệu k: độ tinh khiết của chuẩn Thẩm định quy trình định lượng đồng thời curdion và germacron trong thân rễ Ngải trắng Tính tương thích hệ thống Kết quả khảo sát tính tương thích hệ thống được trình bày trong Bảng 4. Các thông số thời gian lưu, diện tích pic có RSD% ≤ 2%. Hệ số bất đối, độ phân giải, số đĩa lý thuyết đạt yêu cầu phân tích. Vậy, phương pháp đã xây dựng đạt tính tương thích hệ thống. Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 2 * 2019 Nghiên cứu Y học Chuyên Đề Dược 261 Bảng 4: Kết quả khảo sát tính tương thích hệ thống Rt (phút) S (mAU.m) N As Rs Curdion TB 20,306 7,36 14536 1,00 2,01 SD 0,03 0,07 195 0,01 0,01 RSD (%) 0,15 0,89 1,34 1,17 0,51 Germacro n TB 28,325 3,248 21638 1,05 2,01 SD 0,0397 0,04 304 0,01 0,02 RSD (%) 0,14 1,34 1,40 0,93 1,06 Tính đặc hiệu Hình 5 cho thấy sắc ký đồ mẫu trắng (dung môi acetonitril) không có pic xuất hiện trong khoảng thời gian lưu tương ứng với thời gian lưu của pic curdion (Rt ≈ 20 phút) và germacron (Rt ≈ 28 phút) trong mẫu chuẩn. Hình 5: Kết quả HPLC khảo sát độ đặc hiệu (Rt của pic curdion và pic germacron lần lượt là 20 và 28 phút) Sắc ký đồ của mẫu thử có pic có thời gian lưu tương ứng với pic curdion và germacron trong hỗn hợp chuẩn. Khi thêm hỗn hợp chuẩn vào mẫu thử thì chiều cao và diện tích pic curdion và germacron trong mẫu thử tăng lên. Độ tinh khiết pic curdion và germacron đạt yêu cầu. Vậy, quy trình phân tích đạt yêu cầu độ đặc hiệu. Khoảng tuyến tính Kết quả khảo sát mối tương quan giữa diện tích pic và nồng độ curdion và germacron được trình bày trong Hình 6. Kết quả xử lý thống kê cho thấy có sự tương quan tuyến tính giữa diện tích pic và nồng độ curdion trong khoảng nồng độ 19 - 585,2 μg/ml (R2=1) và germacron trong khoảng nồng độ 0,96 - 28,83 μg/ml (R2=0,9999). Germacron Curdion Mẫu thử thêm chuẩn Mẫu chuẩn Germacron Curdion Germacron Curdion Mẫu thử Mẫu trắng Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 2 * 2019 Chuyên Đề Dược 262 (a) (b) Hình 6: Tương quan giữa nồng độ và diện tích pic (a) curdion và (b) germacron Độ lặp lại Kết quả khảo sát độ lặp lại của quy trình định lượng được trình bày trong bảng 5. Bảng 5: Kết quả độ lặp lại STT 1 2 3 4 5 6 Trung bình RSD (%) Curdion Rt (phút) 20,32 20,30 20,25 20,26 20,27 20,36 20,29 0,23 Diện tích pic (mAU.m) 10,20 10,00 10,11 10,45 10,12 10,09 10,16 1,51 Germacron Rt (phút) 28,37 28,36 28,24 28,26 28,26 28,43 28,32 0,27 Diện tích pic (mAU.m) 4,37 3,58 3,97 4,05 4,28 4,19 4,07 6,97 Độ đúng Bảng 6: Kết quả khảo sát độ đúng Curdion Germacron Mức nồng độ thêm vào STT Tỷ lệ phục hồi (%) Số liệu thống kê Tỷ lệ phục hồi (%) Số liệu thống kê 80% 1 99,15 TB = 99,78 SD = 2,74 RSD = 2,74% 91,69 TB = 95,59 SD = 5,02 RSD = 5,25% 2 97,41 93,85 3 102,78 101,25 100% 1 95,71 TB = 95,08 SD = 2,87 RSD = 3,02% 82,55 TB = 86,29 SD = 3,95 RSD = 4,57% 2 91,90 90,42 3 95,58 85,90 120% 1 91,26 TB = 93,89 SD = 2,58 RSD = 2,74% 102,42 TB = 97,60 SD = 4,22 RSD = 4,00% Độ đúng được tiến hành bằng cách thêm hỗn hợp chuẩn curdion và germacron vào mẫu dược liệu ở 3 mức 80%, 100% và 120% so với nồng độ định lượng curdion và germacron. Mỗi mức chuẩn bị 3 mẫu. Kết quả đánh giá dựa vào tỷ lệ phục hồi. Kết quả khảo sát độ đúng được trình bày trong Bảng 6. Ở ba mức tỉ lệ 80%, 100% và 120%, tỉ lệ hồi phục đều nằm trong khoảng cho phép 90 - 107% đối với curdion và 80 - 110% đối Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 2 * 2019 Nghiên cứu Y học Chuyên Đề Dược 263 với germacron. % RSD các tỉ lệ phục hồi của curdion đều nhỏ hơn 5,3% và % RSD các tỉ lệ phục hồi của germacron đều nhỏ hơn 7,3%. Vậy quy trình đã xây dựng đạt yêu cầu độ đúng. Ứng dụng quy trình định lượng để khảo sát hàm lượng curdion và germacron trong dược liệu thân rễ Ngải trắng A. Kết quả được trình bày trong Bảng 7. Bảng 7: Hàm lượng curdion và germacron trong dược liệu thân rễ Ngải trắng A TT Hàm lượng curdion (%) Hàm lượng germacron (%) 1 0,115 TB = 0,115 0,011 TB = 0,011 2 0,113 0,009 3 0,114 0,011 4 0,118 0,011 5 0,114 0.011 6 0,114 0.011 BÀN LUẬN Đây là nghiên cứu đầu tiên công bố về việc xây dựng và thẩm định quy trình định lượng đồng thời curdion và germacron trong thân rễ Ngải trắng được nuôi trồng tại tỉnh An Giang. Quy trình xử lý mẫu được sàng lọc và chọn lựa dựa trên nguyên tắc chiết đồng thời tối đa 2 hoạt chất curdion và germacron và ít tạp chất. Dung môi ethanol 96% được chọn làm dung môi chiết xuất bằng phương pháp Soxhlet vì chiết được đồng thời nhiều curdion và germacron hơn dung môi methanol 100% trong cùng một điều kiện chiết xuất. Acetonitril được chọn làm dung môi chiết lại cắn để loại tạp bởi khả năng chiết đồng thời curdion và germacron nhiều hơn dung môi methanol 100% và ethanol 96% và ít tạp chất kéo theo. Tỷ lệ phục hồi của quy trinh định lượng trong khoảng 91,26% - 102,78% (thuộc khoảng cho phép 90 - 107 %) và 82,54% - 102,42% (thuộc khoảng cho phép 80 - 110%) lần lượt tương ứng với curdion và germacron. % RSD các tỉ lệ phục hồi của curdion đều nhỏ hơn 5,3% và % RSD các tỉ lệ phục hồi của germacron đều nhỏ hơn 7,3%. Các khoảng cho phép nêu trên được xác định dựa trên nồng độ của curdion và germacron trong mẫu định lượng. Vì là mẫu dược liệu thân rễ Ngải trắng nên hàm lượng curdion (0,115%) và germacron (0,011%) khá thấp và vì vậy, khoảng cho phép ứng với các nồng độ này tương đối rộng so với các quy trình định lượng thông thường(7). Như vậy, quy trình định định lượng đồng thời curdion và germacron trong dược liệu thân rễ Ngải trắng đạt yêu cầu thẩm định của một quy trình định lượng. KẾT LUẬN Quy trình định lượng đồng thời curdion và germacron trong dược liệu thân rễ Ngải trắng đã được xây dựng và thẩm định. Kết quả thẩm định đạt các yêu cầu về tính tương thích hệ thống, tính tuyến tính, độ đặc hiệu, độ chính xác (RSD% độ lặp lại của curdion và germacron lần lượt là 1,51% và 6,97%), độ đúng với độ phục hồi trong khoảng 91,26% - 102,78% và 82,54% - 102,42% tương ứng với curdion và germacron. Quy trình này có thể được ứng dụng trong việc định lượng và xây dựng tiêu chuẩn dược liệu thân rễ Ngải trắng. Lời cảm ơn: Công trình nghiên cứu được tài trợ theo đề tài mã số 373.2017.04 cấp bởi Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh An Giang. TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Bo L, Yue QG, Xiao MW (2014), “Germacron inhibits the proliferation of glioma cells by promoting apoptosis and inducing cell cycle arrest”, Mol Med Rep, 10, pp. 1046-50. 2. Đỗ Huy Bích (2006), Cây thuốc và động vật làm thuốc ở Việt Nam, NXB Khoa học và Kỹ thuật, tr. 391-2. 3. Dongling Z, Wenhao Q, Yingli Z (2017), “Curdion attenuates thrombin-induced human platelet activation: β1-tubulin as a potential therapeutic target”, Fitoterapia, 116, pp. 106-115. Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 2 * 2019 Chuyên Đề Dược 264 4. ICH (2005), Validation of analytical procedures Text and methodology Q2R1. 5. Jin JL, Yuan YD, Min H (2012), “Anti-cancer properties of terpenoids isolated from Rhizoma Curcumae”, J Ethnopharmacol, 143, pp. 406-11. 6. Juan L, Wei HB, Juan W (2014), “Curdion Inhibits Proliferation of MCF-7 Cells by Inducing Apoptosis”, Asian Pac J Cancer Prev, 15 (22), pp. 9997-10001. 7. Ludwig Huber (2007), Validation and Qualification in Analytical Laboratories,Informa Healthcare, pp. 144-146. 8. Nungruthai S, Ganniga P, Nantaka K (2012), “Anti- androgenic effect of sesquiterpenes isolated from the rhizomes of Curcuma aeruginosa Roxb.”, Fitoterapia, 83, pp. 864-871. 9. Yuan RG, Se YC (2017), “Germacron attenuates hyperlipidemia and improves lipid metabolism in high-fat diet-induced obese C57BL/6J mice”, J Med Food, 20 (1), pp. 4655. 10. Zhangfeng Z, Xiuping C, Wen T (2011), “Germacron inhibits the proliferation of breast cancer cell lines by inducing cell cycle arrest and promoting apoptosis”, Eur J Pharmacol, 667, pp. 50-5. Ngày nhận bài báo: 18/10/2018 Ngày phản biện nhận xét bài báo: 01/11/2018 Ngày bài báo được đăng: 15/03/2019