Về năng suất, các khía cạnh, tầm quan trọng của năng suất và nâng cao năng suất

Chöông 2 Caùc vaán ñeà lyù thuyeát coù lieân quan Chöông hai goàm coù 4 phaàn. Phaàn ñaàu trình baøy lyù thuyeát veà naêng suaát, caùc khía caïnh, taàm quan troïng cuûa naêng suaát vaø naâng cao naêng suaát; caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán naêng suaát vaø caùch ño löôøng naêng suaát trong DN. Phaàn thöù hai toùm taét caùc nghieân cöùu trong vaø ngoaøi nöôùc tröôùc ñaây coù lieân quan vaø nhöõng ñieàu hoïc hoûi ñöôïc töø caùc nghieân cöùu naøy. Phaàn thöù ba giôùi thieäu veà DN vöøa & nhoû. Phaàn cuoái cuøng trình baøy nhöõng ñaëc ñieåm saûn xuaát vaø hieän traïng naêng suaát cuûa ngaønh may. 2.1. Lyù thuyeát veà naêng suaát. 2.1.1. Naêng suaát laø gì? Nhaø kinh teá hoïc Adam Smith laø taùc giaû ñaàu tieân ñöa ra thuaät ngöõ naêng suaát (Productivity) trong moät baøi baùo baøn veà vaán ñeà hieäu quaû saûn xuaát phuï thuoäc vaøo soá löôïng lao ñoäng vaø khaû naêng saûn xuaát vaøo naêm 1776. Hieåu moät caùch ñôn giaûn naêng suaát laø tæ soá giöõa ñaàu ra vaø ñaàu vaøo. Ñaàu ra, ñaàu vaøo ñöôïc dieãn giaûi khaùc nhau theo söï thay ñoåi cuûa moâi tröôøng kinh teá - xaõ hoäi [26]. Cho ñeán nay nhieàu ngöôøi vaãn hieåu naêng suaát ñoàng nghóa vôùi naêng suaát lao ñoäng. Nhöng thöïc teá, yù nghóa cuûa naêng suaát mang tính toaøn dieän hôn nhieàu. Naêng suaát khoâng coøn boù heïp trong phaïm vi laøm ra bao nhieâu saûn phaåm treân moät ñôn vò thôøi gian, maø naêng suaát gaén lieàn vôùi thò tröôøng, vôùi caïnh tranh vaø vì vaäy seõ song haønh vôùi yeáu toá chaát löôïng. Sau ñaây trình baøy moät soá ñònh nghóa veà naêng suaát. Theo Mohanty & Yadav (1994) [20], naêng suaát ñöôïc ñònh nghóa ñôn giaûn laø tæ soá giöõa ñaàu ra (caùc saûn phaåm hay dòch vuï) vaø ñaàu vaøo (voán, lao ñoäng, nguyeân vaät lieäu, naêng löôïng vaø caùc ñaàu vaøo khaùc). Theo Smith (1995) [20], ñònh nghóa veà naêng suaát bao goàm lôïi nhuaän, hieäu suaát (efficiency), hieäu quaû (effectiveness), giaù trò, chaát löôïng, ñoåi môùi vaø chaát löôïng cuoäc soáng. Theo Ross Chapman & Khleef Al - Khawaldeh (2002) [20], naêng suaát coøn ñöôïc xem laø taïo ra vaø cung caáp caùc saûn phaåm vaø dòch vuï baèng caùch söû duïng toái thieåu moïi nguoàn löïc - caû con ngöôøi vaø vaät chaát - nhaèm ñaït ñöôïc söï thoûa maõn cuûa khaùch haøng, caûi thieän chaát löôïng soáng cuûa con ngöôøi vaø traùnh gaây toån haïi cho moâi tröôøng. Naêng suaát ñöôïc thöïc hieän thoâng qua noã löïc cuûa con ngöôøi trong moät boái caûnh vaên hoùa xaõ hoäi nhaát ñònh. Theo Han. F. Leong D. (1996) [7], trong boái caûnh neàn kinh teá hieän nay, khi thò tröôøng cuûa ngöôøi saûn xuaát ñaõ chuyeån sang thò tröôøng cuûa ngöôøi tieâu duøng. Ngöôøi tieâu duøng ñang coù nhöõng ñieàu kieän thuaän lôïi ñeå so saùnh vaø löïa choïn. Caùc nhaø cung caáp thì ñang tranh nhau thò phaàn thoâng qua caùc thuû thuaät veà giaù caû, vieäc ñoåi môùi saûn phaåm lieân tuïc vaø tieáp thò thì quan ñieåm veà naêng suaát cuõng coù ñònh höôùng môùi. Ngoaøi hieäu suaát (efficiency), naêng suaát coøn nhaán maïnh ñeán khía caïnh hieäu quaû (effectiveness). Trong ñoù: Ñaàu ra laø caùc saûn phaåm/ dòch vuï (giaù trò / keát quaû laøm ñöôïc). Ñaàu vaøo bao goàm voán, lao ñoäng, nguyeân vaät lieäu, naêng löôïng, thôøi gian... Hieäu quaû: taïo ra caùc keát quaû mong muoán, saûn xuaát ra saûn phaåm/ dòch vuï maø khaùch haøng caàn, coù chaát löôïng cao vaø ñuùng haïn (laøm ñuùng vieäc). Hieäu suaát: cho bieát keát quaû ñöôïc hoaøn thaønh toát nhö theá naøo, nghóa laø saûn xuaát moät saûn phaåm / dòch vuï ñaït chaát löôïng moät caùch toát nhaát coù theå ñöôïc vôùi thôøi gian vaø chi phí thaáp nhaát (laøm vieäc moät caùch ñuùng ñaén). Trong caùc ñònh nghóa treân, hieän nay ñònh nghóa cuûa Flora Han Debbie Leong (1996) ñöôïc nhieàu ngöôøi chaáp nhaän vaø söû duïng roäng raõi nhaát. Ngoaøi ra, coù nhieàu khía caïnh khaùc nhau lieân quan ñeán naêng suaát cuûa caùc taùc giaû ñöôïc ñeà caäp sau ñaây: Naêng suaát vaø caïnh tranh. Theo Michael Porter (1990) [15], "Khaùi nieäm coù yù nghóa duy nhaát cuûa caïnh tranh ôû möùc quoác gia laø naêng suaát quoác gia. Naêng suaát phuï thuoäc caû vaøo chaát löôïng laãn nhöõng ñaëc ñieåm cuûa caùc saûn phaåm vaø hieäu suaát maø ôû möùc ñoù chuùng ñöôïc saûn xuaát". Naêng suaát - hieäu quaû. Theo Toå chöùc Naêng suaát Chaâu AÙ (Asean Productivity Organization - APO), "Naêng suaát khoâng coøn ñöôïc xem nhö moät khaùi nieäm chæ lieân quan ñeán hôïp lyù hoùa hay hieäu suaát. Noù ñi xa hôn nöõa, chuyeån taûi moät mong muoán chaáp nhaän vaø taïo ra söï thay ñoåi. Naêng suaát laø moät thaùi ñoä tö duy döïa treân nieàm tin vaøo söï tieán boä lieân tuïc. Hieäu suaát nghóa laø laøm moïi vieäc moät caùch ñuùng ñaén. Hieäu quaû laø ñònh höôùng vaøo muïc tieâu, laøm ñuùng moïi vieäc moät caùch toát hôn. Chaúng coù ích lôïi gì khi saûn xuaát con ngöïa keùo xe moät caùch coù hieäu suaát nhöng laïi khoâng coù thò tröôøng". Naêng suaát - giaù trò gia taêng. Theo S. K. Chan (1995) [21], "Ngaøy nay naêng suaát ñöôïc xem laø giaù trò gia taêng coäng theâm vaøo toái öu hoùa. Theo nghóa ñoù, naêng suaát coù theå ñöôïc caûi thieän baèng caùch naâng cao haøm löôïng giaù trò gia taêng cuûa caùc saûn phaåm vaø dòch vuï hay giaûm chi phí saûn xuaát hoaëc caû hai. Trong neàn kinh teá thò tröôøng, giaù trò ñöôïc ñònh nghóa bôûi khaùch haøng chöù khoâng phaûi bôûi chính phuû. Chính söï taäp trung vaøo khaùch haøng lieân keát naêng suaát vôùi TQM vaø taùi laäp quaù trình. Naêng suaát laø moät khaùi nieäm toång theå lieân quan ñeán nhöõng yeáu toá chuû yeáu cuûa caïnh tranh: ñoåi môùi, chi phí, chaát löôïng vaø giao haøng ñuùng haïn" Naêng suaát vaø nhöõng muïc tieâu cuûa xaõ hoäi. Naêng suaát taïo ra giaù trò gia taêng thoâng qua hình thaønh vaø aùp duïng tri thöùc ñeå laøm ra saûn phaåm thoûa maõn ngöôøi söû duïng nhöng cuõng phaûi phuø hôïp vôùi nhöõng muïc tieâu xaõ hoäi, kinh teá vaø moâi tröôøng cuûa xaõ hoäi [25]. Naêng suaát vaø taêng tröôûng naêng suaát. Theo Trung taâm Naêng suaát vaø Chaát löôïng Hoa Kyø [7], "Nguyeân nhaân goác reã cuûa trì treä kinh teá vaø xoùi moøn tính caïnh tranh coù theå ñöôïc toùm taét bôûi cuïm töø: naêng suaát thaáp. Giaûi phaùp ñeå duy trì moät tieâu chuaån soáng naâng cao khoâng ngöøng cuõng coù theå toùm taét trong cuïm töø: caûi tieán naêng suaát". Naêng suaát lao ñoäng chaân tay vaø lao ñoäng tri thöùc. Theo Peter F. Drucker (2003) [17], "Söï ñoùng goùp quan troïng nhaát vaø thöïc söï ñoäc ñaùo cuûa lónh vöïc quaûn lyù trong theá kyû XX laø vieäc taêng naêng suaát lao ñoäng chaân tay trong saûn xuaát leân 50 laàn. Töông töï nhö vaäy, söï ñoùng goùp quan troïng nhaát cuûa lónh vöïc quaûn lyù caàn laøm ñöôïc trong theá kyû XXI seõ laø vieäc naâng cao naêng suaát lao ñoäng caùc coâng vieäc tri thöùc vaø naêng suaát lao ñoäng cuûa ngöôøi lao ñoäng tri thöùc. Taøi saûn coù giaù trò nhaát cuûa moät coâng ty ôû theá kyû XX laø thieát bò saûn xuaát. Coøn taøi saûn coù giaù trò nhaát cuûa moät toå chöùc ôû theá kyû XXI, baát keå laø kinh doanh hay phi kinh doanh, seõ laø ngöôøi lao ñoäng tri thöùc vaø naêng suaát lao ñoäng cuûa hoï... " Naêng suaát theo caùch tieáp caän môùi - Höôùng nhìn cho caùc DN Vieät Nam. Naêng suaát ôû caáp DN ñöôïc hieåu laø phöông phaùp saûn xuaát haøng hoùa/dòch vuï coù chaát löôïng vaø giaù trò cao vôùi chi phí thaáp nhaát coù theå. Ñieàu naày cho pheùp DN cung caáp haøng hoùa/dòch vuï vôùi giaù caïnh tranh. Keát quaû laø neáu tieâu thuï toát thì lôïi nhuaän cuûa DN seõ taêng. Nhö vaäy, naêng suaát hieän nay bao goàm nhöõng noäi dung sau: Ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu cuûa khaùch haøng Giaûm ñeán möùc toái thieåu caùc taùc ñoäng xaáu tôùi moâi tröôøng Thoûa maõn ngöôøi lao ñoäng Höôùng vaøo vieäc taïo ra giaù trò cho khaùch haøng Laøm ñuùng vieäc ngay töø ñaàu ñeå giaûm laõng phí trong saûn xuaát. Ñoái vôùi moãi nhaân vieân , naêng suaát vaø hieäu quaû kinh doanh cuûa DN cuõng coù nghóa laø coâng vieäc oån ñònh hôn, nhieàu cô hoäi hôn, möùc löông cao hôn vaø chaát löôïng cuoäc soáng cuõng seõ toát hôn. 2.1.2. Naêng suaát trong ngaønh may coâng nghieäp: Naêng suaát laø tyû soá giöõa ñaàu ra vaø ñaàu vaøo. Ñaàu ra coù theå tính baèng soá saûn phaåm maø xöôûng may laøm ñöôïc. Ñaàu vaøo coù theå laø: Soá löôïng coâng nhaân trong xöôûng may. Naêng suaát = Ñaây laø soá löôïng saûn phaåm trung bình do moät coâng nhaân laøm ra trong moät ñôn vò thôøi gian nhaát ñònh. Giaù trò naøy chính laø naêng suaát lao ñoäng. Soá löôïng meùt vaûi caàn söû duïng. Naêng suaát = Ñaây laø soá meùt vaûi caàn thieát ñeå may moät saûn phaåm. Giaù trò naøy coù teân laø naêng suaát cuûa nguyeân lieäu. Taêng naêng suaát nguyeân lieäu cho pheùp chuùng ta may ñöôïc nhieàu saûn phaåm hôn töø moät soá löôïng vaûi nhaát ñònh. Phöông phaùp giaùc sô ñoà ñöôïc söû duïng ñeå taêng naêng suaát nguyeân lieäu, töùc laø laøm giaûm chi phí nguyeân lieäu. Ngoaøi ra, heä thoáng giaùc sô ñoà baèng maùy tính laøm giaûm soá coâng nhaân caàn thieát cho vieäc giaùc sô ñoà, giaûm thôøi gian chuaån bò saûn xuaát. Dieän tích maët baèng. Naêng suaát = Ñaây laø dieän tích maët baèng caàn ñeå saûn xuaát ra moät saûn phaåm trong moät ñôn vò thôøi gian. Giaù trò naøy caøng nhoû thì chi phí cho maët baèng caøng thaáp, do ñoù giaù thaønh saûn phaåm cuõng giaûm xuoáng. Voán ñaàu tö cô baûn. Naêng suaát = Ñaây laø chi phí ñaàu tö cho trang thieát bò vaø nhaø xöôûng ñeå saûn xuaát ra moät saûn phaåm trong moät ñôn vò thôøi gian. Giaù trò naøy caøng nhoû thì chi phí cho ñaàu tö cô baûn caøng ít vaø nhö vaäy, chi phí cho laõi suaát voán vay vaø khaáu hao taøi saûn coá ñònh caøng nhoû neân giaù thaønh saûn phaåm thaáp hôn. Chi phí naêng löôïng, chi phí baûo veä moâi tröôøng, caùc chi phí khaùc ... Vì caùc saûn phaåm khaùc nhau veà giaù trò, ñeå tính naêng suaát trong tröôøng hôïp saûn xuaát caùc saûn phaåm may khaùc nhau ta quy soá löôïng saûn phaåm laøm ra thaønh giaù trò tính baèng tieàn. Caùc giaù trò tính baèng tieàn coù theå laø doanh thu, lôïi nhuaän, giaù trò gia taêng ... Ñoái vôùi ngaønh may chuû yeáu laø gia coâng thì giaù trò gia taêng laø ñaïi löôïng ño hôïp lyù nhaát, ñoù chính laø giaù trò maø DN laøm ra ñöôïc. Nhö vaäy, naêng suaát trong ngaønh may coù theå ñöôïc ñònh nghóa nhö sau: 2.1.3. Taàm quan troïng cuûa naêng suaát vaø naâng cao naêng suaát. Naêng suaát raát ñöôïc chuù troïng ôû haàu heát caùc nöôùc treân theá giôùi. ÔÛ moãi quoác gia ñeàu coù nhöõng toå chöùc, cô quan nhaø nöôùc, chính phuû phuï traùch xuùc tieán phong traøo naêng suaát nhaèm caûi tieán vaø naâng cao naêng suaát. Khoâng rieâng ôû töøng quoác gia, theá giôùi hieän nay cuõng raát xem troïng vaán ñeà naêng suaát trong saûn xuaát. Toå chöùc naêng suaát Chaâu AÙ (APO) ñaõ ra ñôøi nhaèm phuïc vuï cho caùc hoaït ñoäng tuyeân truyeàn, ñaøo taïo, tö vaán veà naêng suaát vaø caùc muïc tieâu khaùc nhö giaûm chi phí, taêng möùc soáng vaø ñieàu kieän laøm vieäc cuûa löïc löôïng lao ñoäng trong caùc DN. Thuû töôùng Singapore Goh Chok Tong [7] ñaõ phaùt bieåu raèng: "Caùc ngaønh coâng nghieäp ñang ñöôïc toaøn caàu hoùa nhieàu hôn. Chuùng ta ñang tìm kieám caùc quoác gia coù theå saûn xuaát haøng hoùa vôùi giaù caû caïnh tranh cho thò tröôøng theá giôùi. Do caøng ngaøy caøng coù nhieàu nöôùc nhaän thöùc ñöôïc ñieàu naøy vaø caïnh tranh ñeå nhaän ñöôïc söï ñaàu tö, Singapore phaûi coù naêng suaát cao hôn ñeå loâi cuoán ñaàu tö. Thaùch ñoá laø ôû choã phaûi toát hôn caùc nöôùc khaùc, saûn xuaát haøng hoùa chaát löôïng toát hôn vaø cung öùng dòch vuï chaát löôïng toát hôn". Rieâng ôû Vieät Nam, vaán ñeà naêng suaát trong saûn xuaát môùi ñöôïc quan taâm trong thôøi gian gaàn ñaây vôùi söï hình thaønh Trung taâm Naêng suaát Vieät Nam(VPC). VPC ra ñôøi phuïc vuï cho vieäc caûi tieán naêng suaát trong caùc DN Vieät Nam, ñaëc bieät laø trong thôøi kyø hoäi nhaäp vaø toaøn caàu hoùa. Naêng suaát coù aûnh höôûng lôùn ñeán moät soá caùc yeáu toá cuûa moät quoác gia nhö vieäc thoûa thuaän caùc hieäp öôùc quoác teá, hoaø nhaäp vaøo xu höôùng kinh teá, caùc thoûa thuaän song phöông, söï phaùt trieån coâng ngheä treân phöông dieän quoác teá. Beân trong DN, naêng suaát laøm aûnh höôûng ñeán cô caáu toå chöùc, chaát löôïng saûn phaåm, vaên hoùa toå chöùc, caùch thöùc vaø phöông phaùp laøm vieäc, taàm nhìn cuûa laõnh ñaïo vaø moâ hình quaûn lyù. Naêng suaát cuõng coù aûnh höôûng khoâng nhoû ñeán moái quan heä gaén boù giöõa ngöôøi lao ñoäng vaø DN, quyeát ñònh ñeán söï phaùt huy saùng kieán vaø phöông phaùp laøm vieäc cuûa ngöôøi lao ñoäng, söï hôïp taùc cuûa khaùch haøng vaø nhaø cung caáp. 2.1.4. Nhöõng yeáu toá aûnh höôûng ñeán naêng suaát. Coù raát nhieàu caùc yeáu toá beân trong laãn beân ngoaøi aûnh höôûng ñeán naêng suaát. Phaàn sau ñaây trình baøy 5 nhoùm yeáu toá aûnh höôûng ñeán naêng suaát lieân quan ñeán vieäc quaûn lyù, ñieàu haønh saûn xuaát beân trong DN ñoù laø: söï quan taâm, hoã trôï vaø quyeát taâm cuûa quaûn lyù caáp cao, chieán löôïc vaø muïc tieâu cuûa DN, toå chöùc quaûn lyù vaø heä thoáng saûn xuaát, phaùt trieån nguoàn nhaân löïc, vaên hoùa DN. Söï quan taâm, hoã trôï vaø quyeát taâm cuûa quaûn lyù caáp cao. Theo Joyce M. Hoffman & Satish Mehra (1999) [9], söï thieáu quan taâm cuûa quaûn lyù caáp cao ñöôïc xem laø nguyeân nhaân chuû yeáu daãn ñeán söï thaát baïi cuûa chöông trình caûi tieán naêng suaát. Söï quan taâm cuûa quaûn lyù caáp cao laø moät thaønh phaàn caàn thieát trong caùc chöông trình caûi tieán chaát löôïng. Baèng söï quan taâm cuûa hoï vaø baèng vieäc taïo ra moät vaên hoùa kinh doanh ñeå khuyeán khích vieäc caûi tieán, quaûn lyù caáp cao coù theå khuyeán khích vieäc taêng naêng suaát moät caùch hieäu quaû qua vieäc caûi tieán chaát löôïng lieân tuïc. Quaûn lyù caáp cao caàn taïo ñieàu kieän cho vieäc thöïc hieän caùc saùng kieán veà caûi tieán naêng suaát, taïo cô hoäi ñeå phaân tích vaø kieåm tra ngay sau ñoù. Chieán löôïc vaø muïc tieâu cuûa doanh nghieäp. Theo Morris Abraham, John Crawford &Tom Fisher (1999) [14], DN caàn xaùc ñònh chieán löôïc vaø muïc tieâu sao cho phuø hôïp vôùi moâi tröôøng kinh doanh hieän taïi. Thoûa maõn khaùch haøng cao hôn, caûi tieán chaát löôïng lieân tuïc trong caû saûn phaåm vaø quaù trình nhaèm ñaït ñöôïc caùc muïc tieâu töø vieäc taäp trung vaøo vieäc quaûn lyù chi phí vaø söû duïng hieäu quaû caùc nguoàn löïc. Neáu khoâng muoán bò tuït haäu, caùc DN caàn chuù troïng yeáu toá naày khi hoaïch ñònh chieán löôïc vaø caùc hoaït ñoäng cuûa mình. Thoûa maõn khaùch haøng phaûi laø vaán ñeà troïng taâm cuûa toaøn DN. Do ñoù, toaøn boä heä thoáng hay quaù trình saûn xuaát cuûa DN caàn gaén lieàn vôùi muïc tieâu chieán löôïc naày. Muïc tieâu roõ raøng seõ taïo neân moâi tröôøng thuùc ñaåy nhaân vieân laøm toát coâng vieäc cuûa mình. Toå chöùc quaûn lyù vaø heä thoáng saûn xuaát. Vieäc toå chöùc quaûn lyù vaø heä thoáng saûn xuaát cuûa DN cuõng aûnh höôûng ñeán naêng suaát. Toå chöùc quaûn lyù caàn phaûi linh hoaït, goïn nheï vaø khoâng quan lieâu. Noù coù theå thích nghi moät caùch nhanh choùng vaø naêng ñoäng vôùi nhöõng thay ñoåi veà nhu caàu cuûa khaùch haøng cuõng nhö moâi tröôøng kinh doanh xaõ hoäi. Ñieàu quan troïng laø caùc DN phaûi duy trì söï phaùt trieån vaø taêng tröôûng cuûa mình. Heä thoáng saûn xuaát cuõng phaûi ñuû hieäu quaû vaø hôïp lyù ñeå taïo ra nhöõng saûn phaåm coù chaát löôïng vôùi giaù caïnh tranh. Do vaäy, DN caàn phaûi thöôøng xuyeân chuù yù tôùi nhöõng quaù trình khoâng caàn thieát. Coâng vieäc phaûi ñöôïc thöïc hieän ñuùng vôùi chæ tieâu kyõ thuaät vaø hoaøn thaønh ñuùng keá hoaïch sao cho saûn phaåm vaø dòch vuï ñöôïc giao cho khaùch haøng kòp thôøi vôùi chaát löôïng maø hoï mong muoán. Muïc tieâu ñaët ra laø laøm sao ñeå cung caáp nhöõng saûn phaåm coù chaát löôïng cao vôùi giaù caû hôïp lyù vaø giao haøng ñuùng haïn [18]. Phaùt trieån nguoàn nhaân löïc. Theo Joyce M. Hoffman and Satish Mehra (1999) [9], nguoàn nhaân löïc cuûa moät DN laø yeáu toá then choát, neáu khoâng muoán noùi laø quan troïng nhaát trong vieäc caûi tieán naêng suaát. Ñieàu naày vaãn ñuùng keå caû khi coù coâng ngheä vaø trang thieát bò toát, taát caû moïi thöù ñeàu caàn phaûi coù söï taùc ñoäng cuûa con ngöôøi. Nhaân vieân laø taøi saûn quyù giaù trong moïi toå chöùc vaø khi taøi saûn naøy coù vaán ñeà noù seõ aûnh höôûng ñeán caû naêng suaát vaø chaát löôïng. Do ñoù, naêng löïc cuûa nguoàn nhaân löïc trong moãi DN phaûi lieân tuïc ñöôïc caûi thieän. Ñieàu naày thöôøng ñöôïc theå hieän döôùi hình thöùc phaùt trieån kyõ naêng moät caùch thoáng nhaát, ñaøo taïo laïi, môû roäng khai thaùc thoâng tin, taêng cöôøng phaïm vi vaø trình ñoä kieán thöùc thoâng qua ñaøo taïo khoâng ngöøng. Lieân quan tröïc tieáp ñeán vaán ñeà ñaøo taïo laø moái quan heä nhaân vieân, taïo ñieàu kieän ñeå nhaân vieân thöïc hieän toát coâng vieäc cuûa mình vaø ñeå ñaït ñöôïc muïc tieâu ñoù, caàn phaûi xaây döïng ñöôïc heä thoáng khuyeán khích nhaân vieân. Phaùt huy heát khaû naêng cuûa moãi caù nhaân laø vaán ñeà quan troïng haøng ñaàu. Ngaøy nay ngöôøi lao ñoäng raát muoán ñöôïc laøm nhöõng coâng vieäc mang tính thöû thaùch vaø muoán ñöôïc tham gia vaøo vieäc laäp keá hoaïch vaø saép xeáp coâng vieäc cuûa chính mình. Hoï cuõng mong muoán coù thu nhaäp cao, ñöôïc ñaùnh giaù coâng baèng vaø ñöôïc thöøa nhaän thaønh tích, beân caïnh ñoù laø moâi tröôøng laøm vieäc thuaän lôïi, nhieàu cô hoäi phaùt trieån vaø moät heä thoáng phuùc lôïi toát. Khi moät DN laøm cho ngöôøi lao ñoäng caûm thaáy mình coù ích, coù giaù trò, hoï seõ khoâng ngöøng töï hoaøn thieän trong coâng vieäc vaø caûm thaáy hoï laø moät phaàn cuûa DN. Vaên hoùa doanh nghieäp. Theo Joyce M. Hoffman and Satish Mehra (1999) [9], moät DN caàn phaûi taêng cöôøng vaø xaây döïng moät neàn vaên hoùa laøm vieäc theo nhoùm (Teamwork). Ñieàu quan troïng laø vaán ñeà naày phaûi ñöôïc thaám nhuaàn trong toaøn toå chöùc, taát caû moïi ngöôøi ñeàu tham gia vaø theå hieän ñieàu naày moät caùch roõ neùt trong coâng vieäc cuûa mình. Caàn phaûi coù moät söï thay ñoåi veà nhaän thöùc cuûa nhaân vieân, taïo ra moät böôùc ñoät phaù trong phöông phaùp laøm vieäc tröôùc khi moät söï taêng tröôûng veà naêng suaát coù theå ñaït ñöôïc. Söï laøm vieäc theo nhoùm phaûi trôû thaønh moät quy taéc. Söï truyeàn thoâng hôïp lyù, söï keát hôïp hieäu quaû giöõa caùc boä phaän trong DN vaø söï lieân keát chaët cheõ giöõa caùc coâng ñoaïn trong quy trình saûn xuaát laø bieåu hieän söï hôïp taùc, tham gia cuûa toaøn theå nhaân vieân. Toùm laïi, naêng suaát chính laø söï toái ña hoùa giaù trò cuûa saûn phaåm maø DN cung caáp. Noù taïo ra giaù trò ñích thöïc maø qua ñoù DN, nhaân vieân, caùc beân coù lieân quan, coå ñoâng cuõng nhö khaùch haøng, nhaø nöôùc vaø xaõ hoäi nhaän ñöôïc. 2.1.5. Ño löôøng naêng suaát. Trong phaàn naøy seõ trình baøy caùch ño löôøng naêng suaát theo quan ñieåm cuûa caùc nhaø nghieân cöùu khaùc nhau. Easton & Jarrell (1998) [5], cho raèng vieäc ño löôøng naêng suaát chæ caàn döïa vaøo caùc thoâng soá taøi chính cuûa DN. Tuy nhieân, nhieàu nhaø nghieân cöùu khaùc laø Kaplan & Norton (1992); Raaum (1992); Gao (1990) [5] ñaõ phaùt bieåu raèng trong caïnh tranh toaøn caàu, caùc coâng ty khoâng chæ ño löôøng naêng suaát döïa treân caùc tyû soá taøi chính maø coøn phaûi ño löôøng söï thoûa maõn cuûa khaùch haøng vaø söï thoûa maõn trong noäi boä DN. Trong soá nhöõng nghieân cöùu naøy, nghieân cöùu cuûa Gao laø bao haøm toaøn dieän nhaát, oâng chia söï ño löôøng naêng suaát trong caùc DN saûn xuaát laøm ba nhoùm. 1) Ño löôøng nhöõng vaán ñeà veà taøi chính: thò phaàn, doanh thu treân moãi nhaân vieân, lôïi nhuaän treân taøi saûn, lôïi nhuaän treân doanh thu. 2) Ño löôøng möùc ñoä phuïc vuï khaùch haøng: söï thoûa maõn khaùch haøng, nhöõng than phieàn töø khaùch haøng, duy trì khaùch haøng, thôøi gian thöïc hieän ñôn haøng, söï tin caäy... 3) Ño löôøng söï thoûa maõn trong noäi boä DN: söï thoûa maõn nhaân vieân, thu nhaäp, an toaøn söùc khoeû, nhöõng ñeà nghò cuûa nhaân vieân... Nanni et al. (1990) [5] cho raèng, vieäc ño löôøng naêng suaát phaûi boå sung cho chieán löôïc toaøn caàu cuûa coâng ty. Vì theá, ño theo caùch 2) vaø 3) ôû treân laø caàn thieát ñeå lieân keát söï ño löôøng naêng suaát vôùi chieán löôïc coâng ty trong daøi haïn. Vitale & Mavrinac (1995) [5] cuõng thöøa nhaän raèng, neáu vieäc ño löôøng naêng suaát khoâng lieân keát vôùi chieán löôïc coâng ty thì caùc noã löïc höôùng veà vieäc ño löôøng naêng suaát laø laõng phí. Nhöõng nghieân cöùu treân ñeàu cho raèng heä thoáng ño löôøng thích hôïp "cho pheùp coâng ty taäp trung chuù yù vaøo nhöõng gì laø caàn thieát vaø coù tính chieán löôïc, taïo ra söï roõ raøng trong caùc nhieäm vuï vaø caùc boä phaän trong DN ñeå ñaûm baûo söï phoái hôïp, taïo ra haønh ñoäng vaø gia taêng truyeàn thoâng". Caùc taùc giaû ñeàu cho raèng vieäc ño löôøng söï thoûa maõn khaùch haøng vaø thoûa maõn trong noäi boä DN thì caàn thieát hôn vieäc ño löôøng caùc vaán ñeà veà taøi chính. Theo Han. F. Leong D. (1996) [7], ño löôøng naêng suaát giuùp cho caùc DN giaùm saùt moïi hoaït ñoäng vaø nhaän ra lónh vöïc caàn caûi tieán. ÔÛ caáp ñoä quoác gia vaø caáp ñoä ngaønh, vieäc ño löôøng naêng suaát trôû thaønh moät tieâu chuaån ñeå so saùnh hieäu quaû giöõa caùc ngaønh khaùc nhau ñeå nhaän ra nhöõng ñieåm maïnh vaø ñieåm yeáu. Caáp doanh nghieäp: Caùc chæ soá sau ñaây thöôøng ñöôïc söû duïng: Toång doanh thu / Toång chi phí Toång doanh thu / Soá löôïng lao ñoäng Toång saûn löôïng / Soá löôïng lao ñoäng Giaù trò gia taêng / Soá giôø coâng hay Giaù trò gia taêng / Soá löôïng lao ñoäng Giaù trò gia taêng / Chi phí lao ñoäng Caáp quoâc gia: Caùc chæ soá sau ñaây thöôøng ñöôïc söû duïng: GDP (Gross Domestic Product) / Soá löôïng lao ñoäng Voán / Toång chi phí lao ñoäng GDP / (Lao ñoäng + Voán) 2.2. Toùm taét caùc nghieân cöùu tröôùc ñaây coù lieân quan. Hôn hai thaäp kyû qua, vaán ñeà naêng suaát ñaõ ñöôïc ñem ra thaûo luaän, phaân tích. Coù raát nhieàu baøi vieát veà naêng suaát (döïa vaøo nhieàu phöông phaùp khaùc nhau). Phaàn sau ñaây trình baøy toùm taét keát quaû cuûa caùc nghieân cöùu coù lieân quan vaø nhöõng ñieàu chuùng toâi hoïc hoûi ñöôïc töø nhöõng nghieân cöùu naøy. Nghieân cöùu thöù nhaát cuûa Joyce M. Hoffman & Satish Mehra (1999) [9]. Nghieân cöùu naøy ñaõ nhaän ra nhöõng yeáu toá aûnh höôûng coù tính quyeát ñònh ñoái vôùi caùc chöông trình caûi tieán naêng suaát vaø phaân tích moái lieân quan cuûa caùc yeáu toá naøy vôùi nhöõng khaùi nieäm veà chaát löôïng. Caùc giai ñoaïn cuûa nghieân cöùu bao goàm vieäc thieát laäp moät nhoùm caùc nhaø chuyeân moân ñeå ñöôïc phoûng vaán baèng phöông phaùp Delphi. Nhoùm goàm 5 thaønh vieân coù kinh nghieäm ñaëc bieät trong nhöõng vaán ñeà coù lieân quan ñeán naêng suaát, caùc thaønh vieân cuûa nhoùm ñeán töø nhöõng toå chöùc saûn xuaát coù khoaûng 500 coâng nhaân, tieâu bieåu cho caùc ngaønh kinh doanh khaùc nhau. Nghieân cöùu naøy ñaõ ñöa ra moät danh saùch goàm 20 yeáu toá coù theå ñöa ñeán söï thaát baïi cuûa caùc chöông trình caûi tieán naêng suaát. Söû duïng danh saùch naøy laøm neàn taûng, moät baûng caâu hoûi ñöôïc thieát keá vaø gôûi cho 100 nhaø quaûn lyù saûn xuaát ñöôïc choïn ngaãu nhieân trong phaïm vi APICS (American Production and Inventory Control group). Baûng caâu hoûi yeâu caàu nhöõng ngöôøi tham gia xeáp theo thöù töï nhöõng yeáu toá coù theå ñöa ñeán thaát baïi trong caùc chöông trình caûi tieán naêng suaát döïa vaøo kinh nghieäm cuûa hoï. Nghieân cöùu naøy coù tyû leä hoài ñaùp laø 41%, ñoái töôïng hoài ñaùp laø caùc nhaø quaûn lyù trong caùc DN saûn xuaát coù 300 - 500 coâng nhaân. Keát quaû nghieân cöùu cho thaáy coù 7 yeáu toá chính vaø 5 yeáu toá phuï coù theå daãn ñeán söï thaát baïi cuûa chöông trình caûi tieán naêng suaát. Danh saùch caùc yeáu toá chính vaø phuï ñöôïc trình baøy theo möùc ñoä giaûm daàn trong baûng 2.1. Baûng 2.1: Caùc yeáu toá chính vaø phuï. Caùc yeáu toá chính Caùc yeáu toá phuï Thieáu söï quyeát taâm vaø cam keát cuûa quaûn lyù caáp cao. Vieäc thöïc hieän caûi tieán naêng suaát khoâng coù keá hoaïch vaø rôøi raïc. Thieáu söï ñaøo taïo ngöôøi giaùm saùt lieân quan ñeán vaán ñeà naêng suaát. Söï phoái hôïp giöõa caùc boä phaän khoâng thích ñaùng vaø khoâng hieäu quaû. Thieáu ñaàu tö trong vieäc ñaøo taïo nguoàn nhaân löïc. Söï truyeàn thoâng trong toå chöùc keùm. 7. Moái quan heä nhaân vieân khoâng toát. Caùc nhaø quaûn lyù caáp trung yeáu keùm. Thieáu chính saùch khuyeán khích, khen thöôûng. Thieáu ñaàu tö trong vieäc ñaøo taïo ngöôøi quaûn lyù vaø giaùm saùt. Söï yeáu keùm trong kyõ thuaät saûn xuaát. Söï kieåm soaùt taøi chính vaø heä thoáng thoâng tin yeáu keùm. Nghieân cöùu cuõng cho thaáy chaát löôïng laø yeáu toá quyeát ñònh ñeán söï thaønh coâng cuûa vieäc caûi tieán naêng suaát. Vaø keát luaän raèng caùc yeáu toá baát lôïi cuûa caùc chöông trình caûi tieán naêng suaát coù theå ñöôïc ngaên ngöøa baèng moät chöông trình TQM ñöôïc thieát laäp toát. Nghieân cöùu naøy giuùp chuùng ta coù moät caùi nhìn töông ñoái toaøn dieän hôn veà naêng suaát, veà moái quan heä gaén boù giöõa naêng suaát vaø chaát löôïng. Danh saùch 20ù yeáu toá maø nghieân cöùu naøy ñöa ra laø cô sôû cho vieäc thieát keá baûng caâu hoûi cho ñeà taøi. Tuy nhieân, caùc taùc giaû môùi chæ khaûo saùt veà nhöõng toå chöùc saûn xuaát noùi chung, maø chöa xem xeùt cho töøng ngaønh ngheà cuï theå theo nhöõng ñaëc tröng rieâng cuûa moãi ngaønh. Do ñoù, caùc yeáu toá caàn phaûi ñöôïc söûa ñoåi laïi cho phuø hôïp vôùi muïc tieâu nghieân cöùu, phuø hôïp vôùi ngoân ngöõ Vieät Nam vaø ngoân ngöõ söû duïng trong ngaønh may. Nghieân cöùu thöù 2 cuûa Ross Chapman & Khleef Al- Khawaldeh (2002) [20]. Nghieân cöùu naøy xaùc ñònh möùc ñoä öùng duïng TQM, sau ñoù nghieân cöùu moái lieân heä giöõa TQM vaø naêng suaát lao ñoäng trong caùc coâng ty coâng nghieäp ôû Jordan. Döïa treân moät nghieân cöùu khaùi quaùt tröôùc ñoù veà TQM, taùm yeáu toá quyeát ñònh cho söï thaønh coâng cuûa TQM ñöôïc nhaän ra vaø söû duïng trong nghieân cöùu, ñoù laø: 1) Söï hôïp taùc cuûa nhaân vieân. 2) Giaùo duïc vaø ñaøo taïo. 3) Söï truyeàn thoâng trong toå chöùc. 4) Taäp trung vaøo khaùch haøng. 5) Ra quyeát ñònh döïa treân söï kieän. 6) Kieåm soaùt chaát löôïng baèng thoáng keâ. 7) Cam keát cuûa toå chöùc veà chaát löôïng vaø caûi tieán lieân tuïc. 8) Söï thoáng nhaát trong muïc ñích. Toång theå cuûa nghieân cöùu laø 90 coâng ty coâng nghieäp ôû Jordan, döõ lieäu ñöôïc thu thaäp thoâng qua baûng caâu hoûi vaø phoûng vaán caù nhaân, thang ño Likert 5 ñieåm (töø hoaøn toaøn ñoàng yù ñeán hoaøn toaøn khoâng ñoàng yù) ñöôïc söû duïng trong baûng caâu hoûi. Baûng caâu hoûi ñöôïc trieån khai, thöû nghieäm, söûa ñoåi vaø sau ñoù gôûi ñeán caùc nhaø quaûn lyù chaát löôïng trong taát caû caùc coâng ty ôû Jordan, 76 nhaø quaûn lyù ñoàng yù hôïp taùc qua vieäc hoaøn thaønh baûng caâu hoûi, naêm nhaø quaûn lyù töø 5 coâng ty coù möùc ñoä aùp duïng TQM cao ñöôïc choïn ñeå phoûng vaán saâu. Phaân tích döõ lieäu döïa treân phaân tích thoáng keâ moâ taû, phaân tích nhaân toá vaø phaân tích hoài quy ña bieán. Keát quaû cuûa phaân tích hoài quy cho thaáy coù moät moái quan heä tuyeán tính giöõa TQM vaø naêng suaát lao ñoäng. Ñöôøng hoài quy coù ñoä doác cao trong caùc coâng ty coù chöùng nhaän ISO 9000 vaø coù ñoä doác thaáp hôn ñaùng keå (nhöng vaãn > 0) trong caùc coâng ty khoâng coù chöùng nhaän ISO 9000. Caùc keát quaû cuûa nghieân cöùu thöøa nhaän ISO 9000 laø moät neàn taûng toát, hôïp lyù cho heä thoáng TQM. Ñieåm ñaëc bieät trong nghieân cöùu naøy laø caùc coâng ty ñöôïc khaûo saùt khoâng phaân loaïi theo ngaønh, soá nhaân vieân hay doanh thu maø ñöôïc xeáp thaønh hai nhoùm: caùc coâng ty coù chöùng nhaän ISO 9000 vaø khoâng coù chöùng nhaän ISO 9000. Nghieân cöùu chæ khaûo saùt nhöõng yeáu toá aûnh höôûng ñeán naêng suaát lao ñoäng. So vôùi nghieân cöùu cuûa hai taùc giaû Joyce M. Hoffman & Satish Mehra, nghieân cöùu naøy ñöôïc thöïc hieän khoa hoïc vaø baøi baûn hôn trong caùch thöùc tieáp caän vaán ñeà nghieân cöùu. Do ñoù, chuùng toâi seõ hoïc hoûi töø nghieân cöùu naøy veà caùch thu thaäp döõ lieäu, phoûng vaán saâu, thang ño söû duïng trong baûng caâu hoûi vaø phöông phaùp phaân tích döõ lieäu. Nghieân cöùu thöù 3 cuûa Damodar Y. Golhar & Satish P. Deshpande (1999) [5]. Nghieân cöùu naøy so saùnh naêng suaát giöõa caùc coâng ty aùp duïng TQM trong ngaønh coâng nghieäp töï ñoäng ôû Myõ vaø Canada. Söï so saùnh giuùp caùc coâng ty nhaän ra ñieåm maïnh vaø ñieåm yeáu cuûa hoï. Vieäc nhaän ra nhöõng ñieåm maïnh taïo cho caùc coâng ty moät söï caïnh tranh toát hôn treân thò tröôøng theá giôùi. Hôn nöõa, nhöõng thoâng tin cuõng seõ höõu ích cho caùc coâng ty chöa thöïc hieän TQM trong vieäc Benchmarking vôùi nhöõng coâng ty ñaõ aùp duïng TQM. Toång theå ngghieân cöùu laø taát caû caùc coâng ty saûn xuaát trong ngaønh coâng nghieäp töï ñoäng ôû tænh Ontario (Canada) vaø bang Michigan (Myõ). Baûng caâu hoûi goàm 17 caâu vôùi ba noäi dung chính: caùc vaán ñeà veà taøi chính, moái quan heä khaùch haøng, coâng vieäc kinh doanh noäi boä lieân quan ñeán vieäc ño löôøng naêng suaát cuûa moät coâng ty. Thang ño Likert 5 ñieåm ñöôïc söû duïng. Baûng caâu hoûi ñöôïc gôûi tôùi caùc CEOs/ chuû tòch cuûa 360 coâng ty ôû Myõ vaø 358 coâng ty ôû Canada ñeå bieát yù kieán vaø nhaän thöùc cuûa hoï veà naêng suaát cuûa coâng ty. Tyû leä hoài ñaùp laø 35,5% vaø 20% töông öùng ñoái vôùi caùc coâng ty ôû Myõ, Canada. Phaân tích döõ lieäu döïa treân thoáng keâ moâ taû, kieåm ñònh t hai phía ñöôïc tieán haønh ñeå so saùnh söï khaùc nhau veà giaù trò trung bình giöõa caùc coâng ty cuûa hai nöôùc. Heä soá Cronbach's Alpha cuûa caùc vaán ñeà veà taøi chính, moái quan heä khaùch haøng, coâng vieäc kinh doanh noäi boä laàn löôït laø 0,85; 0,73; 0,65. Giaù trò Alpha lôùn hôn 0,60 cho thaáy thang ño coù ñoä tin caäy cao (Nunnally, 1978). Phaùt hieän chính cuûa nghieân cöùu naøy laø taát caû caùc coâng ty cuûa hai nöôùc ñeàu gia taêng naêng suaát töø khi thöïc hieän TQM. Nghieân cöùu cuõng cho thaáy coù moät moái lieân heä giöõa vieäc ño löôøng moái quan heä khaùch haøng vaø coâng vieäc kinh doanh noäi boä. Caùc keát quaû cuûa nghieân cöùu cuõng ñaõ chöùng minh vieäc thöïc hieän TQM trong DN laø ñaùng laøm. Nghieân cöùu cuûa hai taùc giaû Damodar Y. Golhar & Satish P. Deshpande (1999) ñaõ cho chuùng ta moät söï hieåu bieát veà caùc caùch ño löôøng naêng suaát trong DN. Chuùng toâi cuõng hoïc hoûi töø nghieân cöùu naøy veà phöông phaùp phaân tích döõ lieäu. Heä soá Cronbach's Alpha lôùn hôn 0,60 duøng ñeå kieåm ñònh ñoä tin caäy cuûa thang ño trong nghieân cöùu naøy cuõng seõ ñöôïc chuùng toâi söû duïng trong luaän vaên. Nghieân cöùu thöù tö cuûa taùc giaû Quaùch Toá Dung (2002) [19]. Nghieân cöùu naøy phaân tích, ñaùnh giaù thöïc traïng vaø tieàm naêng phaùt trieån ngaønh deät may; xaùc ñònh nhöõng ñònh höôùng vaø giaûi phaùp nhaèm phaùt trieån ngaønh deät may treân ñòa baøn TP. HCM ñeán naêm 2005. Giaûi phaùp "Hoaøn thieän heä thoáng quaûn lyù naêng suaát vaø chaát löôïng cho ngaønh deät may" laø moät trong 10 giaûi phaùp maø taùc giaû ñaõ ñöa ra. Tuy nhieân, nghieân cöùu naøy môùi chæ ñeà ra nhöõng ñònh höôùng chieán löôïc maø chöa ñöa ra nhöõng caùch thöïc hieän cuï theå. Nghieân cöùu thöù 5 do caùc chuyeân gia cuûa Mekong Project Development Facility-MPDF (2000) [13] thöïc hieän. Nghieân cöùu naøy cung caáp thoâng tin cho caùc nhaø hoaïch ñònh chính saùch, caùc nhaø taøi trôï, caùc cô sôû ñaøo taïo, ngöôøi mua... moät caùi nhìn thaáu ñaùo hôn veà caùc vaán ñeà cuûa ngaønh may noùi chung vaø caùc DN may tö nhaân noùi rieâng ñang gaëp phaûi. Moät trong nhöõng vaán ñeà maø nghieân cöùu naøy quan taâm laø naêng suaát lao ñoäng trong ngaønh may. Caùc chuyeân gia cuûa MPDF ñaõ khaûo saùt thöïc teá vaø phaân tích veà caùc nguyeân nhaân daãn ñeán naêng suaát lao ñoäng thaáp ôû caùc coâng ty may maëc tö nhaân nhö sau : Naêng suaát lao ñoäng Thaáp Caùc quaûn ñoác thieáu kyõ naêng quaûn lyù nhaân söï Thieát bò laïc haäu hoaëc khoâng ñoàng boä Caùc nhaø maùy khoâng muoán ñaâu tö vaøo ñaøo taïo Coâng nhaân thieáu kieán thöùc & caùc kyõ naêng cô baûn Ñieàu kieän lao ñoäng khoâng ñaûm baûo Tieàn löông/ Thôøi gian Veà: kyõ thuaät may Veà: Kyõ thuaät döïng saûn phaåm thöôûng thaáp laøm vieäc daøi Veà: Caét maãu, Veà: Caùc chæ tieâu kyõ thuaät Cô sôû vaät chaát Toå chöùc saûn caêng vaûi chaát löôïng keùm xuaát keùm Veà: Söû duïng maùy moùc Sôï coâng nhaân Thieáu voán seõ boû vieäc Caùn boä quaûn lyù vaø coâng nhaân thieáu hieåu Caùc xí nghieäp Thieáu caùc dòch bieát veà coâng ngheä môùi thieáu voán ñeå vuï phuø hôïp Khoâng thaáy heát thay theá / giaù trò cuûa ñaøo taïo naâng caáp Nghieân cöùu naøy taäp trung khaûo saùt caùc DN may tö nhaân ôû Vieät Nam, coù xeùt ñeán nhöõng ñaëc thuø cuûa ngaønh, cho chuùng ta moät caùi nhìn töông ñoái toaøn dieän veà thöïc traïng saûn xuaát trong ngaønh may. Nhöng chæ nghieân cöùu veà naêng suaát lao ñoäng, chöa ñeà caäp ñeán taát caû nhöõng khía caïnh cuûa naêng suaát cuõng nhö vai troø vaø traùch nhieäm cuûa quaûn lyù caáp cao ñoái vôùi vaán ñeà naêng suaát. 2.3. Giôùi thieäu veà doanh nghieäp vöøa & nhoû. Trong lòch söû phaùt trieån kinh teá cuûa caùc nöôùc, caùc DN vöøa & nhoû luoân coù vai troø raát quan troïng. Gaàn ñaây, trong thôøi ñieåm khoa hoïc coâng ngheä phaùt trieån nhanh, trong xu theá toaøn caàu hoùa kinh teá, thöïc tieån quaûn lyù kinh teá vaø quaûn lyù DN coù nhöõng chuyeån bieán saâu saéc thì caùc DN vöøa & nhoû laïi caøng ñöôïc chuù troïng ôû khaép caùc nöôùc. ÔÛ nöôùc ta, caùc DN vöøa & nhoû cuõng coù vai troø quan troïng, do söï phaùt trieån coøn thaáp cuûa neàn kinh teá quoác daân, do tieàm naêng coøn raát lôùn cuûa noäi löïc daân toäc, do yeâu caàu ñaåy maïnh coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa ñaát nöôùc. Ñaàu naêm 2001, baùo caùo chính trò cuûa Ban chaáp haønh Trung öông taïi Ñaïi hoäi Ñaûng laàn thöù IX ñaõ vaïch roõ: " Chuù troïng phaùt trieån caùc DN vöøa & nhoû..." Chieán löôïc phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi 10 naêm 2001 - 2010 nhaán maïnh: "Phaùt trieån roäng khaép caùc cô sôû saûn xuaát coâng nghieäp vöøa & nhoû vôùi ngaønh ngheà ña daïng" [29]. 2.3.1. Tieâu chuaån veà DN vöøa & nhoû. 2.3.1.1. ÔÛ nöôùc ngoaøi. Nhìn chung treân theá giôùi, hai tieâu chuaån ñöôïc söû duïng phoå bieán ñeå phaân loaïi DN laø: soá lao ñoäng söû duïng vaø soá voán. Trong hai tieâu chuaån aáy, khaù nhieàu nöôùc coi tieâu chuaån veà soá lao ñoäng söû duïng laø quan troïng hôn. Nhö vaäy, tieâu chuaån phaân loaïi DN khoâng tính ñeán phaïm vi quan heä cuûa DN, trình ñoä coâng ngheä, khaû naêng quaûn lyù vaø hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa DN. Trong töøng nöôùc, töøng ngaønh ngheà, töøng thôøi gian, tieâu chuaån DN vöøa & nhoû laø roõ raøng, coù tính ñònh löôïng. Giöõa caùc nöôùc, caùc ngaønh ngheà, caùc thôøi ñieåm khaùc nhau, tieâu chuaån DN vöøa & nhoû laø töông ñoái, nghóa laø coù moät soá neùt chung, ñoàng thôøi cuõng coù nhöõng neùt rieâng, khaùc nhau vaø coù theå thay ñoåi. ÔÛ haàu heát caùc nöôùc, ngöôøi ta hay noùi goäp chung DN nhoû vôùi DN vöøa thaønh DN vöøa & nhoû, vì caùc nhaø nöôùc thöôøng coù chính saùch chung cho caû 2 loaïi DN naày. Baûng 2.2 trình baøy caùc quy ñònh veà quy moâ DN ôû moät soá nöôùc. 2.3.1.2. Tieâu chuaån cuûa Vieät Nam veà DN vöøa & nhoû. ÔÛ Vieät Nam, theo Coâng vaên soá 681/ CP-KTN ngaøy 20 thaùng 6 naêm 1998 cuûa Vaên Phoøng Chính Phuû, DN vöøa & nhoû laø nhöõng DN coù voán ñieàu leä döôùi 5 tyû ñoàng (töông ñöông 387.600 USD vaøo thôøi ñieåm ban haønh coâng vaên soá 681) vaø coù soá lao ñoäng trung bình haøng naêm döôùi 200 ngöôøi. Chính phuû cuõng löu yù raèng tieâu chí naày chæ laø quy öôùc haønh chính ñeå xaây döïng cô cheá chính saùch hoã trôï DN vöøa & nhoû. Coâng vaên cuõng quy ñònh theâm raèng trong quaù trình hoã trôï caùc DN vöøa & nhoû, caùc boä, ngaønh vaø ñòa phöông coù theå caên cöù vaøo tình hình kinh teá - xaõ hoäi cuï theå maø aùp duïng moät trong hai tieâu chí hoaëc ñoàng thôøi caû hai. BAÛNG 2.2: Caùc quy ñònh veà quy moâ doanh nghieäp ôû moät soá nöôùc Teân quoác gia Loaïi doanh nghieäp Soá lao ñoäng Soá voán Myõ DN vöøa & nhoû < 500 ngöôøi < 3,5 trieäu USD Canada DN nhoû < 50 ngöôøi DN vöøa & nhoû 50 - 500 Ñöùc DN nhoû < 9 DN vöøa & nhoû 10 - 499 Anh DN nhoû < 50 Khoái EU DN sieâu nhoû < 9 DN nhoû 10 - 99 DN vöøa & nhoû 100 - 499 Baêngladesh DN nhoû < 30trieäu Tala DN vöøa 30 -100 trieäu Tala Nhaät Baûn DN vöøa & nhoû < 300 30 - 100 trieäu Yeân Thaùi Lan DN nhoû < 50 DN vöøa & nhoû 50 - 200 Malaysia DN vöøa & nhoû < 150 < 25 trieäu Ringit Philippines DN nhoû 10 - 99 1,5 - 15 trieäu Peso DN vöøa & nhoû 100 -199 15 - 60 trieäu Peso Indonesia DN vöøa < 500 Haøn Quoác DN nhoû < 20 DN vöøa & nhoû 20 - 300 Ñaøi Loan DN vöøa & nhoû < 5 trieäu USD (Nguoàn: Vöông Lieâm, DN vöøa & nhoû Vieät Nam - Thöïc traïng vaø giaûi phaùp) 2.3.2. Caùc DN vöøa & nhoû ôû TP. HCM Hieän nay, ôû TP. HCM coù gaàn 26.000 DN vöøa & nhoû hoaït ñoäng theo luaät DN vaø treân 170.000 hoä kinh doanh caù theå. Khoái DN vöøa & nhoû chieám hôn 90% veà soá löôïng; 70% löïc löôïng lao ñoäng vaø ñoùng goùp gaàn 40% GDP cho TP. HCM (Taïp chí phaùt trieån kinh teá, 10 - 2002). Ngaønh coâng nghieäp TP. HCM hieän nay chuû yeáu laø caùc DN vöøa & nhoû thuoäc caùc thaønh phaàn kinh teá: DN nhaø nöôùc, coâng ty coå phaàn,coâng ty traùch nhieäm höõu haïn, DN tö nhaân; chuyeân saûn xuaát haøng tieâu duøng, gia coâng haøng xuaát khaåu, cheá bieán thuûy haûi saûn... Caùc DN vöøa & nhoû taïi TP. HCM raát linh hoaït, naêng ñoäng ñeå thích öùng nhanh vôùi nhöõng thay ñoåi cuûa thò tröôøng, goùp phaàn thuùc ñaåy söï phaùt trieån neàn kinh teá. Sau ñaây chuùng ta seõ phaân tích moät soá ñieåm maïnh vaø ñieåm yeáu cuûa caùc DN vöøa & nhoû cuûa caû nöôùc noùi chung vaø cuûa TP. HCM noùi rieâng. Caû ñieåm maïnh vaø ñieåm yeáu ñeàu do tính chaát nhoû &ø vöøa cuûa DN. 2.3.2.1. Nhöõng ñieåm maïnh cuûa DN vöøa & nhoû. Deã khôûi nghieäp, luùc ban ñaàu khoâng ñoøi hoûi nhieàu veà moïi maët. Moät soá DN lôùn hieän nay ñaõ khôûi nghieäp töø DN vöøa & nhoû. Linh hoaït, naêng ñoäng ñeå thích öùng nhanh, thaäm chí ñoùn ñaàu nhöõng bieán chuyeån cuûa coâng ngheä quaûn lyù, nhöõng thay ñoåi cuûa thò tröôøng. Boä maùy quaûn lyù ñôn giaûn, goïn nheï. Ñaëc bieät thích nghi vôùi vieäc phaùt huy moïi tieàm naêng cuûa ñòa phöông vaø cô sôû, linh hoaït trong vieäc söû duïng tay ngheà ngöôøi lao ñoäng. Laø söï boå sung thieát yeáu cho chính söï sinh toàn vaø phaùt trieån cuûa caùc DN lôùn. Veà nghieân cöùu - trieån khai, coù theå laø nôi thöû nghieäm nhöõng ñoåi môùi, phaùt minh, saùng cheá. Coù theå hôïp taùc, gia coâng, hoã trôï cho caùc DN lôùn veà cung öùng nguoàn haøng, saûn xuaát vaø tieâu thuï saûn phaåm. 2.3.2.2. Nhöõng ñieåm yeáu cuûa DN vöøa & nhoû. Thieáu nguoàn löïc ñeå tieán haønh nhöõng coâng trình nghieân cöùu - trieån khai lôùn, ñaùp öùng yeâu caàu vaø taän duïng khaû naêng cuûa caùch maïng khoa hoïc vaø coâng ngheä. Khoâng ñuû söùc thöïc hieän nhöõng döï aùn veà ñaàu tö, veà chuyeån ñoåi cô caáu, veà tieáp thò, veà ñaøo taïo... ñeå theo kòp, thuùc ñaåy vaø taän thu lôïi ích cuûa toaøn caàu hoùa vaø hoäi nhaäp kinh teá theá giôùi. Khoâng coù öu theá cuûa tính kinh teá quy moâ. Khoù khaên veà taøi chính: phaàn lôùn caùc DN vöøa & nhoû phaûi huy ñoäng voán caùc caùc toå chöùc phi taøi chính vôùi laõi suaát cao hôn laõi suaát chính thöùc. DN vöøa & nhoû coøn gaëp nhieàu khoù khaên trong vieäc tieáp caän caùc nguoàn voán töø caùc ngaân haøng vaø toå chöùc tín duïng. Nhöõng quy ñònh khaét khe veà taøi saûn theá chaáp vaø veà vieäc xem xeùt tính khaû thi cuûa döï aùn ñaàu tö cuõng laøm cho nhieàu DN vöøa & nhoû khoâng theå ñaùp öùng ñöôïc. Trình ñoä caùn boä quaûn lyù vaø lao ñoäng trong caùc DN vöøa & nhoû coøn haïn cheá: 74,8% lao ñoäng chöa hoïc heát lôùp 10, chæ coù 5,3% lao ñoäng trong khu vöïc DN vöøa & nhoû quoác doanh coù trình ñoä ñaïi hoïc; 48,2% chuû DN khoâng coù baèng caáp [28]. Khaû naêng xuaát khaåu coøn yeáu do ít tieáp caän vôùi thò tröôøng cuõng nhö thieáu thoâng tin veà thò tröôøng theá giôùi. Coâng nghieäp may phuø hôïp vôùi toå chöùc quy moâ vöøa & nhoû ôû Vieät Nam: Baûn chaát ngaønh may laø coâng nghieäp nhoû, so vôùi caùc ngaønh coâng nghieäp khaùc ngaønh may coù suaát ñaàu tö thaáp hôn nhieàu laàn, chæ baèng 1/10 so vôùi ngaønh ñieän; 1/15 so vôùi ngaønh cô khí vaø 1/20 so vôùi ngaønh luyeän kim. So saùnh ngay trong ngaønh coâng nghieäp saûn xuaát ra haøng tieâu duøng, ñeå taïo ra moät choã laøm vieäc môùi, coâng nghieäp may chæ caàn ñaàu tö khoaûng 1.000 USD; coâng nghieäp deät caàn ñaàu tö 15.000 USD; trong khi ñoù suaát ñaàu tö cuûa ngaønh giaáy laø gaàn 30.000 USD. Beân caïnh ñoù, do ñaëc thuø saûn xuaát vaø tieâu thuï saûn phaåm trong thôøi gian ngaén neân thôøi haïn thu hoài voán ñaàu tö cuûa ngaønh may cuõng thaáp hôn nhieàu so vôùi caùc ngaønh coâng nghieäp khaùc. Thoâng thöôøng, thôøi gian thu hoài voán ñoái vôùi ngaønh may laø töø 5 ñeán 7 naêm; ngaønh deät töø 12 ñeán 15 naêm; trong khi ñoù ñoái vôùi caùc ngaønh coâng nghieäp khaùc thôøi gian naøy laø treân 15 naêm; thaäm chí haøng chuïc naêm nhö coâng nghieäp theùp [6[. Do ñaëc ñieåm veà coâng ngheä saûn xuaát khoâng quaù phöùc taïp, lao ñoäng cuûa ngaønh may laïi deã ñaøo taïo neân vieäc toå chöùc saûn xuaát caùc DN may theo quy moâ vöøa vaø nhoû raát phuø hôïp vôùi ñieàu kieän veà ñòa lyù, kinh teá vaø xaõ hoäi cuûa Vieät Nam. 2.4. Giôùi thieäu ngaønh may Vieät Nam. 2.4.1. Ñaëc ñieåm saûn xuaát cuûa ngaønh may Vieät Nam. Ngaønh may Vieät Nam hieän nay chuû yeáu laø xuaát khaåu, chæ moät soá ít laø haøng may maëc trong nöôùc. Trong kim ngaïch xuaát khaåu haøng may, phaàn thöïc hieän theo phöông thöùc gia coâng (CTM) chieám khoaûng 70%, phaàn xuaát khaåu tröïc tieáp (FOB) chæ chieám treân döôùi 30% [6]. 2.4.1.1. Gia coâng xuaát khaåu (CMT). Caùc DN Vieät Nam chæ thöïc hieän ba coâng ñoaïn laø caét (cut), may (make), hoaøn thieän (trim) neân hình thöùc naøy ñöôïc goïi laø CMT. Theo hình thöùc naøy, maãu maõ vaø toaøn boä nguyeân phuï lieäu ñeàu do khaùch haøng nöôùc ngoaøi cung caáp cho caùc DN may. Cuï theå, khaùch haøng nöôùc ngoaøi seõ cung caáp caùc nguyeân lieäu nhö vaûi vaø caùc phuï lieäu nhö khoùa keùo, vaûi ñoän, vaûi loùt, khuy... coøn caùc DN may chæ tieán haønh may. Khaùch haøng nöôùc ngoaøi coøn cung caáp caû caùc thieát bò ñeå ño ñaïc nhöõng kích thöôùc nhoû nhaát caàn thieát khi laøm maãu cöùng vaø caét treân vaûi. Saûn phaåm may hoaøn thieän giao laïi cho khaùch haøng, khi ñoù khaùch haøng seõ thanh toaùn tieàn gia coâng cho caùc DN may. Ñoái vôùi phöông thöùc naày, naêng suaát lao ñoäng, chaát löôïng saûn phaåm vaø thôøi haïn giao haøng laø nhöõng yeáu toá quyeát ñònh söï soáng coøn cuûa caùc DN. Trong xuaát khaåu haøng may maëc theo hình thöùc gia coâng CMT, caùc DN may Vieät Nam chæ nhaän moät phaàn giaù trò raát nhoû trong ñôn giaù saûn phaåm. Theo ñieàu tra caùc DN may Vieät Nam, giaù trò bình quaân veà tyû leä CMT trong ñôn giaù thaønh phaåm laø 0,153; töùc laø bình quaân caùc DN may chæ ñoùng goùp khoaûng 15% ñôn giaù thaønh phaåm [10]. Khi naêng löïc saûn xuaát, taøi chính, marketing quoác teá cuûa caùc DN may trong ngaønh coøn thaáp keùm, vieäc thöïc hieän phöông thöùc naøy toû ra laø phuø hôïp, nhöng laïi daãn ñeán haïn cheá tính chuû ñoäng saùng taïo cuûa caùc DN, ñaëc bieät laø giaù trò gia taêng cuûa ngaønh thaáp vaø do ñoù hieäu quaû kinh doanh keùm. 2.4.1.2. Xuaát khaåu tröïc tieáp (Free On Board - FOB). Traùi vôùi hình thöùc xuaát khaåu theo phöông thöùc gia coâng, trong hình thöùc xuaát khaåu tröïc tieáp caùc DN may töï mua nguyeân phuï lieäu saûn xuaát roài baùn saûn phaåm cho caùc khaùch haøng nöôùc ngoaøi. Hieän taïi trong ngaønh ñang toàn taïi 3 hình thöùc xuaát khaåu FOB ñöôïc goïi laø FOB kieåu I, FOB kieåu II, FOB kieåu III. FOB kieåu I: Khaùch haøng nöôùc ngoaøi chæ ñònh nhaø saûn xuaát vaûi, quy caùch, maøu, töø ñoù DN mua vaûi, may vaø xuaát khaåu theo ñôn haøng. Ñieåm khaùc bieät cuûa DN may thöïc hieän xuaát khaåu FOB kieåu I vaø DN may thöïc hieän xuaát khaåu theo hình thöùc CMT laø phía Vieät Nam phaûi chòu traùch nhieäm trong vieäc thanh toaùn tieàn mua vaûi. Khi tieán haønh thanh toaùn tieàn mua vaûi, caùc DN may Vieät Nam coù theå thu ñöôïc lôïi nhuaän löu thoâng. Treân thöïc teá, cheânh leäch veà lôïi nhuaän giöõa hình thöùc naøy vaø hình thöùc CMT laø khoâng ñaùng keå. FOB kieåu II: Khaùch haøng ñöa ra maãu haøng cho DN may Vieät Nam baùo giaù vaø nhaän ñôn ñaët haøng. Trong phöông thöùc naøy, DN töï chuaån bò vaûi baèng caùch tìm mua treân thò tröôøng hay ñaët haøng töø caùc DN deät. Do töï chuaån bò vaûi neân caùc DN naøy coù theå chuû ñoäng ñöa phaàn lôïi nhuaän cuûa khaâu mua vaûi vaøo vieäc baùo giaù saûn phaåm. FOB kieåu III: Trong hình thöùc naøy, DN töï thieát keá maãu maõ, tìm mua nguyeân vaät lieäu vaø xuaát khaåu vôùi nhaõn hieäu rieâng cuûa mình. DN phaûi ñaûm traùch toaøn boä quaù trình saûn xuaát töø khaâu laäp keá hoaïch, thieát keá, tìm mua nguyeân vaät lieäu, caét may hoaøn thieän saûn phaåm vaø phaân phoái. Thieát keá saûn phaåm Löïa choïn nhaø cung caáp Mua nguyeân phuï lieäu Caét May Hoaøn thieän (CMT) Xuaát khaåu Hình 2.1: Sô ñoà khaùi quaùt quaù trình saûn xuaát löu thoâng haøng may maëc (FOB kieåu III) Nhìn chung, ñeå taïo ra saûn phaåm DN phaûi baét ñaàu töø vieäc xaây döïng keá hoaïch saûn phaåm. ÔÛ giai ñoïan naøy, caùc DN may quyeát ñònh quy caùch saûn phaåm nhö maøu saéc, loaïi vaûi söû duïng vaø chieán löôïc tieâu thuï bao goàm cô caáu saûn phaåm, thieát keá thöông hieäu... Trong giai ñoaïn löïa choïn nhaø cung caáp, DN xaây döïng heä thoáng caùc nhaø cung caáp coù theå cung caáp ñaàu vaøo döïa treân keá hoaïch veà saûn phaåm. Vieäc ñaûm baûo chaát löôïng, ñaøm phaùn giaù cuõng ñöôïc thöïc hieän ôû giai ñoaïn naøy. Trong giai ñoaïn mua nguyeân phuï lieäu, caùc DN seõ mua vaûi vaø phuï lieäu töø caùc nhaø cung caáp ñaõ ñöôïc quyeát ñònh ôû giai ñoaïn tröôùc vôùi nhöõng coâng vieäc chuû yeáu laø: quaûn lyù thôøi haïn giao haøng vaø quaûn lyù voán. Tieáp theo laø khaâu caét, may vaø hoaøn thieän saûn phaåm. Giai ñoaïn cuoái cuøng laø xuaát khaåu haøng may maëc thaønh phaåm, ñöa saûn phaåm ra löu thoâng treân thò tröôøng. 2.4.1.3. So saùnh phaïm vi traùch nhieäm trong saûn xuaát, phaân phoái giöõa CMT vaø FOB loaïi I, II, III. Thieát keá saûn phaåm Löïa choïn nhaø cung caáp Mua nguyeân phuï lieäu Caét May Hoaøn thieän (CMT) Xuaát khaåu CMT FOB kieåu I FOB kieåu II FOB kieåu III 2.4.2. Hieän traïng naêng suaát ngaønh may Vieät Nam. Ngaønh deät may ñang vaø seõ laø ngaønh coâng nghieäp troïng ñieåm, muõi nhoïn veà xuaát khaåu vôùi kim ngaïch xuaát khaåu ñaït 2,75 tyû USD vaøo naêm 2002; 3,2 tyû USD vaøo naêm 2003; chæ tieâu ñaït 4,5 tyû USD vaøo naêm 2005, thu huùt 2,5 - 3 trieäu lao ñoäng vaø 8-9 tyû USD vaøo naêm 2010, thu huùt 4 - 4,5 trieäu lao ñoäng. Kim ngaïch xuaát khaåu hieän chieám 14,6% so vôùi toång kim ngaïch xuaát khaåu caû nöôùc [22]. Ngaønh may coù ñaëc ñieåm laø coù haøm löôïng lao ñoäng cao, yeâu caàu coâng ngheä khoâng quaù hieän ñaïi maø phuï thuoäc nhieàu vaøo kyõ naêng cuûa ngöôøi lao ñoäng. Ñaëc ñieåm naøy laøm cho ngaønh may ñöôïc ñaùnh giaù laø coù tính phuø hôïp cao trong giai ñoaïn phaùt trieån kinh teá Vieät Nam hieän nay. Vieät Nam coù nguoàn lao ñoäng doài daøo, caàn cuø, saùng taïo vaø ñaëc bieät laø giaù lao ñoäng thaáp hôn caùc nöôùc trong khu vöïc. Duø coù lôïi theá veà giaù nhaân coâng nhöng möùc giaù cuûa caùc doanh nghieäp may Vieät Nam thöôøng cao hôn giaù saûn phaåm cuøng loaïi cuûa caùc nöôùc ASEAN töø 10 - 15% vaø cao hôn giaù haøng Trung Quoác khoaûng 20%. Nguyeân nhaân chính laø do naêng suaát lao ñoäng trong ngaønh may quaù thaáp (chæ baèng 2/3 cuûa caùc nöôùc khaùc trong khu vöïc) neân chi phí thöïc teá taêng leân [6]. Theo keát quaû ñieàu tra taïi nhieàu DN may, naêng suaát lao ñoäng ñoái vôùi aùo sô mi trung bình laø 8 chieác/ 1 ngöôøi/ 1 ngaøy, töông ñöông töø 1/3 ñeán 1/4 naêng suaát nhaø maùy may cuøng loaïi cuûa Nhaät Baûn. Keát quaû ñieàu tra cuõng cho thaáy coù hai nguyeân nhaân cuûa hieän töôïng naày laø: 1) tyû leä saûn phaåm phaûi may laïi cao; 2) quaûn lyù khoâng phuø hôïp vôùi söï caân baèng cuûa caùc coâng ñoaïn [10]. Theo OÂng Traàn Vaên Quyeán, Tröôûng phoøng Kyõ Thuaät - Ñaàu tö, Toång coâng ty Deät May Vieät Nam (Vinatex): "Möôøi naêm tröôùc ñaây moät coâng nhaân Phaùp may moät aùo sô mi nam maát 22 phuùt, quaàn aâu maát 15 phuùt, trong khi ñoù hieän nay chuùng ta may moät aùo sô mi nam maát 45 phuùt vaø quaàn aâu treân 30 phuùt". Theo OÂng Leâ Quoác AÂn - Chuû tòch Hieäp hoäi Deät May Vieät Nam: "Do caùc DN may thieáu söï phoái hôïp chaët cheõ neân tuy coù lôïi theá veà giaù lao ñoäng reõ nhöng naêng suaát lao ñoäng thaáp khieán giaù thaønh cao. Naêng suaát cuûa caùc DN may Vieät Nam so vôùi caùc DN lieân doanh cuûa ngaønh ngay trong nöôùc chæ baèng 30 - 50%". Trong ngaønh may, do löôïng söû duïng coâng nhaân lôùn neân naêng suaát lao ñoäng ñoùng moät vai troø quan troïng trong söï thaønh coâng cuûa DN. Moät soá tieâu chí thöôøng ñöôïc duøng ñeå ñaùnh giaù naêng suaát lao ñoäng trong caùc DN: soá löôïng saûn phaåm/ ñôn vò thôøi gian (giôø, ngaøy); soá löôïng saûn phaåm / coâng nhaân trong moät ñôn vò thôøi gian (thaùng, naêm); löông thöïc teá cuûa moät coâng nhaân trong thaùng; löông thöïc teá treân moät giôø coâng. Söï caïnh tranh treân thò tröôøng theá giôùi ngaøy caøng gay gaét, buoäc caùc DN phaûi mang laïi cho khaùch haøng nhieàu lôïi ích hôn so vôùi caùc ñoái thuû cuûa hoï. Ñieàu naøy coù nghóa laø chaát löôïng saûn phaåm phaûi lieân tuïc ñöôïc caûi tieán, saûn phaåm phaûi lieân tuïc ñöôïc ñoåi môùi hôn so vôùi tröôùc, voøng ñôøi saûn phaåm phaûi ngaén hôn, giaù caû phaûi thaáp vaø dòch vuï ngaøy caøng toát hôn. Vì vaäy, caùc DN Vieät Nam khoâng theå döïa vaøo chi phí lao ñoäng thaáp ñeå caïnh tranh. Tröôùc thöïc teá treân, vaán ñeà giaûm giaù thaønh saûn phaåm, naâng cao chaát löôïng, taêng naêng suaát, naâng cao chaát löôïng cuoäc soáng cho ñoäi nguõ lao ñoäng ñang laø moät trong nhöõng muïc tieâu haøng ñaàu cuûa caùc DN ngaønh may. Toùm laïi, trong chöông hai ñaõ trình baøy lyù thuyeát veà naêng suaát, caùc nghieân cöùu tröôùc ñaây coù lieân quan, giôùi thieäu veà DN vöøa & nhoû, ñaëc ñieåm saûn xuaát vaø hieän traïng naêng suaát trong ngaønh may. Phaàn naøy chính laø cô sôû cho vieäc thieát keá nghieân cöùu trong chöông 3 vaø phaân tích döõ lieäu trong chöông 4.