Vận dụng tư tưởng hồ chí minh về vai trò người thầy vào việc bồi dưỡng đội ngũ giảng viên đại học đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục - Đào tạo hiện nay - Phạm Thị Thúy Vân

VJE Tạp chí Giáo dục, Số 450 (Kì 2 - 3/2019), tr 1-5 1 Email: phamthithuyvan@hpu2.edu.vn VẬN DỤNG TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ VAI TRÒ NGƯỜI THẦY VÀO VIỆC BỒI DƯỠNG ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN ĐẠI HỌC ĐÁP ỨNG YÊU CẦU ĐỔI MỚI GIÁO DỤC - ĐÀO TẠO HIỆN NAY Phạm Thị Thúy Vân - Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2 Ngày nhận bài: 25/12/2018; ngày sửa chữa: 15/01/2019; ngày duyệt đăng: 31/01/2019. Abstract: In higher education, the quality of lecturers is considered one of the leading determinants of the existence and development of universities. The personality, quality and competencies of the lecturers greatly influence the formation of the personality, quality and competencies of the students. Therefore, before the requirement of fundamental and comprehensive innovation of education and training, including higher education, the thorough study and creative application of Ho Chi Minh thought about the role of lecturers is one of the important tasks, deciding on the quality of training students of the country. Keywords: Lecturers, teachers, Ho Chi Minh's thought, curriculum content. 1. Mở đầu Chủ tịch Hồ Chí Minh là nhà hoạt động chính trị lỗi lạc, lãnh tụ vĩ đại của cách mạng Việt Nam; là nhà giáo, là người sáng lập, đặt nền móng và chỉ đạo việc xây dựng nền giáo dục mới của Việt Nam. Đối với sự phát triển của nền giáo dục nước nhà, theo Hồ Chí Minh, người thầy giáo là lực lượng có vai trò then chốt, là “những chiến sĩ tiên phong trên mặt trận tư tưởng, văn hoá”; có trách nhiệm truyền bá cho thế hệ trẻ lí tưởng đạo đức chân chính, hệ thống các giá trị, tinh hoa văn hoá của dân tộc và nhân loại; bồi dưỡng cho họ những phẩm chất cao quý và năng lực sáng tạo phù hợp với sự phát triển của xã hội. Nhân cách, phẩm chất và năng lực của người thầy giáo có ảnh hưởng lớn đến việc hình thành nhân cách, phẩm chất và năng lực của học trò. Vì vậy, trước yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện GD-ĐT, trong đó có giáo dục đại học, việc quán triệt học tập và vận dụng sáng tạo tư tưởng Hồ Chí Minh về vai trò của người thầy giáo là một trong những nhiệm vụ quan trọng, quyết định đến chất lượng đào tạo đại học của đất nước. Bài viết nghiên cứu việc vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về vai trò người thầy vào việc bồi dưỡng đội ngũ giảng viên đại học đáp ứng yêu cầu đổi mới GD-ĐT hiện nay. 2. Nội dung nghiên cứu 2.1. Tư tưởng của Hồ Chí Minh về vai trò của người thầy giáo Theo quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh, thầy giáo là người đem sự hiểu biết, năng lực và phẩm chất của mình truyền đạt cho người học, làm cho người học phát huy được năng lực của bản thân, phát triển các mặt: “đức”, “trí”, “thể”, “mĩ” để trở thành người lao động chân chính. Trong tư tưởng Hồ Chí Minh, giữa vai trò và nhiệm vụ của người thầy có mối quan hệ mật thiết, không tách rời nhau. Vai trò quan trọng của người thầy trong xã hội được thể hiện qua nhiệm vụ họ đảm nhận. Người thầy đảm nhận tốt nhiệm vụ được giao là sự khẳng định vị trí, vai trò của họ trong xã hội. Tư tưởng của Hồ Chí Minh về vai trò của người thầy được thể hiện ở những nội dung cơ bản sau: 2.1.1. Vai trò của người thầy trong việc thực hiện mục tiêu và nội dung giáo dục Mục đích của GD-ĐT trong tư tưởng Hồ Chí Minh không chỉ bó hẹp trong việc dạy tri thức, nâng cao trình độ học vấn, mà nội dung cơ bản của giáo dục là phải đào tạo ra những con người xây dựng chủ nghĩa xã hội có “đức” và có “tài”. Theo Người, muốn xây dựng và hoàn thiện con người toàn diện, thì nội dung của ngành Giáo dục phải chú trọng cả “dạy chữ” và “dạy người”. Mục đích, nội dung học tập trong xã hội mới, ngoài yêu cầu trang bị tri thức về văn hóa, khoa học, xã hội còn phải nhấn mạnh việc rèn luyện đạo đức, bồi dưỡng lòng yêu Tổ quốc, yêu nhân dân; yêu và trọng lao động; giữ gìn kỉ luật, bảo vệ của công Nghĩa là, trong nội dung GD-ĐT phải chú trọng đủ các mặt; đạo đức cách mạng, giác ngộ xã hội chủ nghĩa, văn hóa, kĩ thuật, lao động và sản xuất. Theo đó, Hồ Chí Minh cho rằng, người thầy giáo có vai trò hết sức quan trọng trong việc thực hiện mục tiêu và nội dung giáo dục. Người khẳng định: “Không có thầy giáo thì không có giáo dục” [1; tr 345]; “Nếu không có thầy giáo dạy dỗ cho con em nhân dân, thì làm sao mà xây dựng chủ nghĩa xã hội được” [2; tr 403]. Từ việc đánh giá cao vai trò của người thầy giáo, Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh tin tưởng giao cho người thầy nhiệm vụ to lớn là chăm lo sự nghiệp “trồng người”, dạy dỗ con em nhân dân lao động trở thành công dân có ích cho Tổ VJE Tạp chí Giáo dục, Số 450 (Kì 2 - 3/2019), tr 1-5 2 quốc. Người viết: “Chúng ta phải đào tạo ra những công dân tốt và cán bộ tốt cho nước nhà. Nhân dân, Đảng và Chính phủ giao cho các nhiệm vụ đào tạo thế hệ tương lai cho các cô, các chú” [3; tr 528]. Đây là nhiệm vụ nặng nề nhưng rất vẻ vang, gắn liền với sự nghiệp của những người làm thầy. Nhưng tùy theo hoàn cảnh khác nhau, vai trò, nhiệm vụ của người thầy giáo được cụ thể hóa theo từng thời kì phát triển của đất nước. Chẳng hạn, sau Cách mạng tháng Tám năm 1945, nhiệm vụ của người thầy được Hồ Chí Minh xác định là “chống nạn mù chữ”, đi tiên phong trong phong trào diệt “giặc dốt”. Người thầy giáo của chế độ mới đảm nhận sứ mệnh cao cả là làm cho người dân được hưởng quyền chính đáng: được cắp sách đến trường, được bồi dưỡng ý thức làm chủ, lí tưởng cao đẹp; từ đó nâng cao nhận thức, ý thức trách nhiệm của người công dân với Tổ quốc. Người nói: “Anh chị em chịu cực khổ khó nhọc, hi sinh phấn đấu, để mở mang tri thức phổ thông cho đồng bào, để xây đắp nền văn hóa sơ bộ cho dân tộc Một phần tương lai của dân tộc nước nhà nằm trong sự cố gắng của anh chị em Đồng bào ta ai cũng biết đọc, biết viết. Cái vinh dự đó thì tượng đồng bia đá nào cũng không bằng” [4; tr 556]. Bước vào thời kì hàn gắn vết thương chiến tranh, khôi phục kinh tế, xây dựng văn hóa (1958-1960) đặt ra yêu cầu bức thiết về đội ngũ cán bộ chuyên môn có trình độ về khoa học - kĩ thuật, cán bộ quản lí kinh tế, cán bộ văn hóa. Người thầy được coi là khâu then chốt trong quy trình đào tạo cán bộ để “cung cấp đủ cán bộ cho nông nghiệp, công nghiệp, cho các ngành kinh tế và văn hóa” [1; tr 291]. Khi Đảng lãnh đạo nhân dân thực hiện hai chiến lược: Cách mạng xã hội chủ nghĩa ở miền Bắc và cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân ở miền Nam nhằm thực hiện mục tiêu chung là thống nhất Tổ quốc, người thầy giáo có nhiệm vụ “đào tạo những công dân tốt, những cán bộ tốt sau này, góp phần xây dựng chủ nghĩa xã hội, làm cho miền Bắc vững mạnh thành hậu thuẫn cho cuộc đấu tranh thống nhất nước nhà” [5; tr 271]. Như vậy, vai trò của người thầy, theo quan điểm của Hồ Chí Minh là hết sức quan trọng, người thầy không chỉ là người trang bị cho người học những tri thức sách vở mà qua từng giai đoạn cách mạng, họ còn là người trang bị cho người học thế giới quan, nhân sinh quan khoa học, giúp họ hình thành lí tưởng cách mạng, phẩm chất đạo đức cao đẹp và năng lực sáng tạo, góp phần vào việc thúc đẩy sự phát triển KT- XH đất nước. 2.1.2. Vai trò của người thầy trong việc xây dựng nội dung, chương trình đào tạo phù hợp để thực hiện nhiệm vụ và mục tiêu của giáo dục Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, xây dựng nội dung, chương trình phải toàn diện, bao gồm các mặt: văn hóa, chính trị, khoa học kĩ thuật, chuyên môn nghiệp vụ, lao động Các nội dung này có mối quan hệ mật thiết với nhau, cấu tạo hợp lí và phù hợp với từng giai đoạn. Khi cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp đang ở giai đoạn ác liệt, giáo dục có nhiệm vụ đào tạo con người phục vụ sự nghiệp kháng chiến, kiến quốc, Người gửi thư cho Hội nghị giáo dục căn dặn đội ngũ thầy cô giáo “phải sửa đổi triệt để chương trình giáo dục cho phù hợp với sự nghiệp kháng chiến và kiến quốc” [6; tr 575]. Sau hòa bình lập lại, nhân dân miền Bắc bước vào thời kì hàn gắn vết thương chiến tranh, khôi phục kinh tế, đấu tranh thống nhất nước nhà, Người nói: Giáo dục cần phải chuyển hướng, “nội dung dạy và học cần liên hệ thiết thực với công tác chung: Củng cố miền Bắc, chiếu cố miền Nam, thi đua yêu nước, khôi phục kinh tế, củng cố quốc phòng” [1; tr 126]. Như vậy, người thầy phải căn cứ vào điều kiện thực tiễn, nhiệm vụ chính trị, đường lối phát triển KT-XH, mục tiêu giáo dục để biên soạn chương trình cho phù hợp. Cũng theo Người, xây dựng nội dung, chương trình còn phải phù hợp với từng cấp học, bậc học. Trong Thư gửi giáo viên, học sinh, cán bộ thanh niên và nhi đồng (10/1955), Người đã nêu rõ nội dung đào tạo của từng cấp học, bậc học. Riêng với bậc đại học, Người yêu cầu: “Đại học thì cần kết hợp lí luận khoa học với thực hành, ra sức học tập lí luận và khoa học tiên tiến của các nước bạn, kết hợp với thực tiễn của nước ta để thiết thực giúp ích cho công cuộc xây dựng nước nhà” [1; tr 389]. Để làm được điều đó, theo Người, người thầy phải có kiến thức vững vàng, sâu rộng về chuyên môn; kết hợp nhuần nhuyễn giữa lí thuyết, thực tế và kinh nghiệm; người thầy không chỉ cần có vốn sống, vốn hiểu biết rộng rãi về con người, về tự nhiên và xã hội mà còn phải có óc sáng tạo, nhạy bén, luôn đi tìm cái mới thì hiệu quả giảng dạy, giáo dục mới được đảm bảo, mới thực sự trở thành người thầy giỏi. Vì thế, Người mong muốn “giáo viên cũng phải tiến bộ cho kịp thời đại thì mới làm được nhiệm vụ. Chớ tự túc, tự mãn, cho là giỏi rồi thì dừng lại. Mà dừng lại là lùi bước, là lạc hậu, mình tự đào thải trước. Cho nên phải cố gắng học tập để cải tạo mình, cải tạo tư tưởng của mình, cải tạo con em và giúp vào việc cải tạo xã hội” [7; tr 489]. 2.1.3. Phẩm chất và năng lực của người thầy quyết định chất lượng đào tạo con người Chủ tịch Hồ Chí Minh đặt người thầy ở vị trí cao quý, nhưng Người cũng đòi hỏi ở các thầy, cô giáo một trách nhiệm rất nặng nề. Một hành vi xấu của người thầy có thể làm tổn thương, làm mất niềm tin cả một lớp người. Ngược lại, một tấm gương sáng của người thầy sẽ có cả một thế hệ noi theo. Chủ tịch Hồ Chí Minh viết: “Trẻ em như cái gương trong sáng, thầy tốt thì ảnh hưởng tốt, thầy xấu thì ảnh hưởng xấu” [5; tr 269]. Vì vậy, Hồ Chí Minh đòi hỏi, trước hết người thầy phải trở thành tấm VJE Tạp chí Giáo dục, Số 450 (Kì 2 - 3/2019), tr 1-5 3 gương sáng, phải là kiểu mẫu về mọi mặt, tư tưởng, đạo đức, lối làm việc. Người nhấn mạnh: “Ta là cán bộ chuyên môn, có chuyên môn mà không có chính trị giỏi thì dù học giỏi mấy dạy trẻ con cũng hỏng” [5; tr 269]. Người nhấn mạnh đến vai trò đạo đức của người thầy, song không tuyệt đối hóa mặt đạo đức, coi nhẹ lĩnh vực chuyên môn, nghiệp vụ. Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, giữa “đức” và “tài”, “hồng” và “chuyên”, phẩm chất và năng lực của người thầy giáo có mối quan hệ hữu cơ và tác động qua lại với nhau. Có “đức” là để tài năng phát triển đúng hướng và có “tài” thì “đức” mới phát huy được tác dụng. Người nói: “Có tài mà không có đức là hỏng, có đức mà chỉ i tờ thì dạy thế nào” [5; tr 269]. Vì vậy, trong nhà trường đòi hỏi các thầy, cô phải gương mẫu đi đầu trong việc rèn đức, luyện tài, phải có chuyên môn giỏi, có tình yêu và tâm huyết với nghề. Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng cho rằng, một người thầy giáo giỏi không có nghĩa là phải tinh thông tất cả mọi lĩnh vực, hiểu trọn tri thức nhân loại, vì tri thức nhân loại vô cùng rộng lớn, tuy nhiên, người thầy giáo cần không ngừng trau dồi kiến thức, đặc biệt phải thạo lĩnh vực chuyên môn của mình, đáp ứng ngày càng tốt hơn yêu cầu của sự nghiệp GD-ĐT. 2.2. Bồi dưỡng đội ngũ giảng viên đại học đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục, đào tạo hiện nay ở nước ta theo tư tưởng Hồ Chí Minh 2.2.1. Thực trạng đội ngũ giảng viên đại học ở nước ta hiện nay Sau 30 năm thực hiện công cuộc đổi mới, đất nước ta đã đạt được những thành tựu to lớn và có ý nghĩa. Cùng với sự phát triển chung của mọi mặt đời sống KT-XH, lĩnh vực GD-ĐT cũng có những bước phát triển quan trọng; đặc biệt trong việc nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực và bồi dưỡng nhân tài. Riêng với giáo dục đại học, chất lượng đào tạo ngày càng được nâng cao, thể hiện ở sự thay đổi về nội dung, chương trình đào tạo và tiếp tục khẳng định vai trò, vị trí của đội ngũ giảng viên. Trong những năm qua, vấn đề bồi dưỡng, nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên đại học ở nước ta đã đạt được những kết quả cụ thể: “Cả nước đã có khoảng 14.000 tiến sĩ, 1.432 giáo sư, 7.750 phó giáo sư; năm 2015 công nhận mới 522 giáo sư và phó giáo sư; 92 nghìn giảng viên đại học, cao đẳng” [8; tr 249-258]. Hầu hết đội ngũ giảng viên đều đã nỗ lực hết mình, luôn giữ vững bản lĩnh chính trị trước mọi khó khăn và có nhiều đóng góp cho sự nghiệp GD-ĐT của đất nước. “Bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức của giảng viên ngày càng vững vàng, trung thành với sự nghiệp cách mạng, bên cạnh đó là lực lượng giảng viên trẻ, là những người có hoài bão, ước mơ, nhiệt huyết” [9; tr 242]. Đa số giảng viên trong cả nước đều tâm huyết với nghề, có ý thức giữ gìn danh dự, lương tâm nhà giáo, “Bên cạnh phẩm chất chính trị, đa số giảng viên đều yêu nghề, yêu ngành và yêu người” [10; tr 183]. Trong học tập và công tác, giảng viên cũng đã thực hiện có hiệu quả nguyên tắc tự phê bình và phê bình; việc thực hành cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư, chống bệnh thành tích, chống tham nhũng, lãng phí cũng được tăng cường: “Về cơ bản, đại bộ phận nhà giáo nước ta tận tụy với nghề nghiệp, có ý thức vươn lên, có tinh thần trách nhiệm trong thực hiện nhiệm vụ giáo dục, đào tạo” [11; tr 91]. Tuy nhiên, cùng với sự phát triển của đất nước, do ảnh hưởng của mặt trái cơ chế thị trường, một bộ phận giảng viên còn chưa theo kịp sự vận động của đời sống KT-XH, chưa đáp ứng yêu cầu đổi mới, thiếu tâm huyết, thậm chí vi phạm đạo đức nghề nghiệp. Mặt khác, hoạt động nghiên cứu khoa học của giảng viên còn ít, số lượng bài báo công bố trên tạp chí chuyên ngành trong nước và quốc tế chưa nhiều; nghiên cứu khoa học chưa trở thành nhu cầu thực sự của giảng viên; phương pháp giảng dạy truyền thống (thuyết trình, truyền thụ tri thức một chiều) vẫn là phương pháp chủ đạo của nhiều giảng viên. Thực trạng trên đang đặt ra yêu cầu phải có cuộc cách mạng thật sự khoa học và triệt để về GD-ĐT; trong đó có đào tạo đại học nhằm đổi mới căn bản, toàn diện nền giáo dục nước nhà, nâng cao chất lượng và tầm vóc đích thực của GD-ĐT đại học trong thời kì mới. Để thực hiện được mục tiêu này, việc quán triệt học tập và vận dụng sáng tạo tư tưởng Hồ Chí Minh về vai trò của người thầy giáo là một trong những nguyên tắc quan trọng, quyết định đến chất lượng đào tạo đại học của nước ta hiện nay. 2.2.2. Một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả bồi dưỡng đội ngũ giảng viên đại học đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục, đào tạo ở nước ta hiện nay - Đội ngũ giảng viên đại học phải không ngừng rèn luyện, nâng cao đạo đức cách mạng: Để rèn luyện đạo đức của người thầy, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn nhắc nhở các thầy, cô giáo phải thanh liêm, trung thực, biết đặt lợi ích của đất nước, nhà trường lên trên lợi ích cá nhân. Người từng căn dặn: “Thầy và trò phải luôn luôn nâng cao tinh thần yêu Tổ quốc, yêu chủ nghĩa xã hội, tăng cường tình cảm cách mạng đối với công nông, tuyệt đối trung thành với sự nghiệp cách mạng, triệt để tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng, sẵn sàng nhận bất kì nhiệm vụ nào mà Đảng và nhân dân giao cho” [12; tr 507]. Theo Người, trong bất kì hoàn cảnh nào, người thầy cũng phải thực hiện tốt đường lối giáo dục của Đảng và Nhà nước là đào tạo con em của nhân dân thành công dân có ích cho Tổ quốc, đưa nền giáo dục nước nhà đạt trình độ tiên tiến của thời đại, đồng thời giải quyết tốt các vấn đề thực tiễn đặt ra. VJE Tạp chí Giáo dục, Số 450 (Kì 2 - 3/2019), tr 1-5 4 Thực hiện lời dạy đó, đội ngũ giảng viên hiện nay cần không ngừng bồi dưỡng, rèn luyện, nâng cao bản lĩnh chính trị, sẵn sàng vượt qua mọi khó khăn, thử thách để thực hiện mục tiêu, lí tưởng của Đảng, của cách mạng. Đó là sự trung thành tuyệt đối với lợi ích của dân tộc, với sự nghiệp cách mạng, nhạy cảm về tình hình chính trị, phân tích khoa học đối với những hiện tượng chính trị xã hội mới xảy ra trong đời sống hằng ngày, định hướng cho sinh viên có nhận thức đúng, tránh ngộ nhận và manh động để kẻ thù lợi dụng. Đồng thời, đạo đức cách mạng của giảng viên còn là sự say mê với việc giảng dạy, nghiên cứu, trung thực trong khoa học, tìm tòi sáng tạo, khát vọng chinh phục đỉnh cao của tri thức; lấy tự phê bình và phê bình để phát huy ngày càng cao những ưu điểm và sửa chữa những khuyết điểm. Ngày nay, mỗi giảng viên phải giải quyết đúng đắn mối quan hệ cá nhân - gia đình - tập thể - xã hội; quan hệ giữa nghĩa vụ và quyền lợi. Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh là sẵn sàng phấn đấu hi sinh cho lợi ích chung theo phương châm việc gì có lợi cho dân, cho nước, cho tập thể dù nhỏ mấy cũng làm; việc gì có hại thì dù nhỏ mấy cũng tránh. Làm việc gì trước hết cũng phải đặt lợi ích của tập thể, đất nước, nhân dân lên trên hết; không tham lam vụ lợi, vun vén cá nhân Bên cạnh đó, giảng viên còn phải kiên quyết chống bệnh thành tích, nói không đi đôi với làm, nói nhiều, làm ít; phải thẳng thắn, trung thực, bảo vệ chân lí, lẽ phải, bảo vệ người tốt, không bao che, giấu giếm khuyết điểm. - Đội ngũ giảng viên đại học phải không ngừng nỗ lực học tập, nâng cao trình độ, kiến thức, năng lực toàn diện: Trên tinh thần nắm vững quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin “bản thân nhà giáo dục cũng cần phải được giáo dục”, Chủ tịch Hồ Chí Minh nhấn mạnh: “Người huấn luyện phải học thêm mãi thì mới làm được công việc huấn luyện của mình... Người huấn luyện nào tự cho là mình đã biết đủ cả rồi, thì người đó dốt nhất” [13; tr 46]. Người dẫn lại câu nói của Khổng Tử: “Học không biết chán, dạy không biết mỏi” và lời dạy của V.I. Lênin: “Học, học nữa, học mãi” để nhấn mạnh rằng người huấn luyện nào tự mãn cho mình giỏi rồi mà dừng việc học lại là lùi bước, là lạc hậu, là tự đào thải mình; thường xuyên tự bồi dưỡng, nâng cao trình độ chuyên môn, phương pháp sư phạm để thực sự là tấm gương sáng cho học sinh noi theo. Thực hiện lời dạy đó, đội ngũ giảng viên đại học hiện nay cần phải học tập không ngừng để nâng cao trình độ về mọi mặt. Bởi, nếu phẩm chất chính trị và đạo đức cách mạng là “cái gốc cơ bản” thì kiến thức chuyên môn là điều kiện cơ bản nhất để giảng viên hoàn thành nhiệm vụ. Ngoài kiến thức chuyên môn, giảng viên phải giỏi về tin học, thông thạo ít nhất một ngoại ngữ; có như vậy mới hoàn thành tốt nhiệm vụ nghiên cứu, giảng dạy và tư vấn cho các nhà hoạch định chính sách. Hơn nữa, mỗi giảng viên phải là một nhà nghiên cứu khoa học; ngoài thời gian lên lớp, giảng viên phải nghiên cứu về các vấn đề thực tiễn xảy ra trong đời sống kinh tế, chính trị, xã hội của đất nước. Từ đó, đưa ra những kiến nghị mới để giải quyết mọi vấn đề. Tuy nhiên, nghiên cứu khoa học là một quá trình lâu dài và phức tạp, từ đó, lấy kết quả của quá trình nghiên cứu khoa học đưa vào bài giảng của mình, làm bài giảng thêm phong phú sinh động. - Đội ngũ giảng viên đại học phải luôn yêu nghề, yêu trò: Chủ tịch Hồ Chí Minh cho rằng, yêu nghề, yêu trò là phẩm chất, là yêu cầu quan trọng hàng đầu đối với mỗi nhà giáo. Tình yêu thương chính là cơ sở, động lực thôi thúc trách nhiệm và nhiệt huyết để mỗi nhà giáo phấn đấu hoàn thành sự nghiệp vẻ vang của mình. Người từng nhấn mạnh: “Phải thương yêu các cháu như con em ruột thịt của mình, không nên phân biệt bỉ thử các cháu vùng này hay các cháu vùng khác. Cháu nào cũng là con em đại gia đình ta, cũng là do Đảng và Chính phủ giao cho các cô, các chú phụ trách nuôi dạy” [14; tr 499]. Mỗi thầy, cô giáo phải yêu nghề, yêu trò sâu sắc mới có thể trở thành nhà giáo tốt, nhà giáo mẫu mực, được xã hội tôn vinh và kính trọng. Thực hiện lời căn dặn của Chủ tịch Hồ Chí Minh, mỗi giảng viên hiện nay cần phải nêu cao tinh thần trách nhiệm với nghề, luôn tìm tòi, học hỏi, sáng tạo để đem lại hiệu quả cao nhất khi giảng dạy. Bên cạnh đó, mỗi thầy, cô giáo cần phải giúp đỡ học trò một cách chân thành, không vụ lợi, không phân biệt đối xử, tôn trọng ý kiến của sinh viên, tạo điều kiện để sinh viên thể hiện quan điểm của bản thân trong quá trình dạy học; từ đó, giúp các em có thể phát hiện, chiếm lĩnh kiến thức và hình thành các năng lực, phẩm chất một cách chủ động, tích cực. - Đội ngũ giảng viên đại học phải thường xuyên rèn luyện kĩ năng sư phạm: Đã là người thầy nói chung hay giảng viên đại học nói riêng đều phải có kĩ năng sư phạm. Nếu không có kĩ năng sư phạm thì dù kiến thức chuyên môn có giỏi mấy tiết học cũng buồn tẻ, người học khó nắm bắt vấn đề, không lĩnh hội được kiến thức, hiệu quả giảng dạy thấp. Đó là cách đặt vấn đề ngắn gọn, khúc chiết, triển khai vấn đề logic minh họa sinh động, diễn đạt trôi chảy, biết tổ chức thảo luận nhóm Vì vậy, giảng viên cần thường xuyên rèn luyện khả năng truyền đạt, kĩ năng tổ chức những hoạt động tương tác với học sinh, kĩ năng sáng tạo trong phương pháp giảng dạy. Trên nền tảng chuyên môn vững, giảng viên phải có phương pháp sư phạm giỏi. 3. Kết luận Tư tưởng Hồ Chí Minh về vai trò của người thầy trong sự nghiệp GD-ĐT không chỉ là triết lí, lí luận mà còn có ý nghĩa thực tiễn, ý nghĩa giáo dục rất sâu sắc; chứa đựng những lời răn dạy hết sức sâu sắc và thấm thía của Hồ Chí Minh đối với những người làm nghề giáo. Trước yêu cầu của tình hình mới hiện nay, hơn lúc nào hết, chúng ta cần VJE Tạp chí Giáo dục, Số 450 (Kì 2 - 3/2019), tr 1-5 5 trở lại với tư tưởng Hồ Chí Minh, với những luận điểm khoa học, thiết thực về năng lực, phẩm chất của nhà giáo; về xây dựng tập thể những người làm công tác giáo dục; về xây dựng lòng yêu nghề, yêu người; về động lực phát triển của nền giáo dục... Hơn bao giờ hết, chúng ta cần xây dựng được đội ngũ những người làm công tác giáo dục có đầy đủ phẩm chất, năng lực, vừa “hồng”, vừa “chuyên” như Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nêu ra. Điều này không những để khẳng định tri thức, trình độ phát triển giáo dục của dân tộc, mà còn góp phần quan trọng cho thắng lợi của công cuộc hội nhập quốc tế, xây dựng và phát triển đất nước hôm nay. Tài liệu tham khảo [1] Ban Bí thư Trung ương Đảng (2011). Hồ Chí Minh toàn tập (tập 10). NXB Chính trị Quốc gia - Sự thật. [2] Ban Bí thư Trung ương Đảng (2011). Hồ Chí Minh toàn tập (tập 14). NXB Chính trị Quốc gia - Sự thật. [3] Ban Bí thư Trung ương Đảng (2011). Hồ Chí Minh toàn tập (tập 11). NXB Chính trị Quốc gia - Sự thật. [4] Ban Bí thư Trung ương Đảng (2011). Hồ Chí Minh toàn tập (tập 4). NXB Chính trị Quốc gia - Sự thật. [5] Ban Bí thư Trung ương Đảng (2011). Hồ Chí Minh toàn tập (tập 12). NXB Chính trị Quốc gia - Sự thật. [6] Ban Bí thư Trung ương Đảng (2011). Hồ Chí Minh toàn tập (tập 5). NXB Chính trị Quốc gia - Sự thật. [7] Ban Bí thư Trung ương Đảng (2002). Hồ Chí Minh toàn tập (tập 9). NXB Chính trị Quốc gia - Sự thật. [8] Niên giám thống kê tóm tắt (2014). NXB Thống kê. [9] Bộ GD-ĐT - Trường Đại học Thương mại (2015). Hội thảo quốc gia phát triển đào tạo đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục đại học ở Việt Nam. NXB Lao động. [10] Hoàng Anh (2013). Tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục. NXB Chính trị Quốc gia - Sự thật. [11] Ngô Văn Hà (2013). Tư tưởng Hồ Chí Minh về người thầy và việc xây dựng đội ngũ giảng viên đại học hiện nay. NXB Chính trị Quốc gia - Sự thật. [12] Ban Bí thư Trung ương Đảng (2011). Hồ Chí Minh toàn tập (tập 15). NXB Chính trị Quốc gia - Sự thật. [13] Ban Bí thư Trung ương Đảng (1995). Hồ Chí Minh toàn tập (tập 6). NXB Chính trị Quốc gia - Sự thật. [14] Ban Bí thư Trung ương Đảng (2011). Hồ Chí Minh toàn tập (tập 9). NXB Chính trị Quốc gia - Sự thật. XÂY DỰNG PHONG CÁCH LÀM VIỆC... (Tiếp theo trang 8) 3. Kết luận Tóm lại, cán bộ cấp cơ sở cần phải coi việc rèn luyện, xây dựng phong cách làm việc khoa học theo tư tưởng Hồ Chí Minh là một nhiệm vụ thường xuyên, tự giác và bền bỉ suốt đời. Theo Hồ Chí Minh, đạo đức cách mạng không phải trên trời sa xuống. Nó do học tập, đấu tranh, rèn luyện bền bỉ hằng ngày mà phát triển hoàn thiện, cũng như ngọc càng mài càng sáng, vàng càng luyện càng trong. Rèn luyện đạo đức cũng như phong cách của mỗi người không thể trong ngày một ngày hai, mà cần phải rèn luyện thường xuyên. Thực tiễn luôn thay đổi, đặt ra những yêu cầu mới của nhiệm vụ cách mạng và trước những tác động của nền kinh tế thị trường, mở cửa, hội nhập, nếu không tự tu dưỡng, rèn luyện phong cách làm việc của bản thân, người cán bộ cấp cơ sở sẽ không thể đáp ứng yêu cầu của thời cuộc. Theo đó, mỗi cán bộ, đảng viên phải học tập, rèn luyện không ngừng, học không chỉ là nghĩa vụ để chuẩn hóa cán bộ theo yêu cầu của Đảng mà còn phải là nhu cầu tự thân, học tập thường xuyên, học tập suốt đời để có phẩm chất tốt, đồng thời có nền tảng học vấn cần thiết. Chỉ khi nào học vấn trở thành công cụ nhận thức, công cụ hoạt động làm tăng lên giá trị của chính mình, tăng thêm niềm tin của nhân dân đối với Đảng, đem lại ấm no, hạnh phúc cho nhân dân, khi đó học vấn mới trở thành văn hóa, trở thành thành tố quan trọng trong phong cách lãnh đạo, quản lí nói chung và phong cách làm việc khoa học của đội ngũ cán bộ cấp cơ sở. Tài liệu tham khảo [1] Ban Bí thư Trung ương Đảng (2009). Hồ Chí Minh toàn tập (tập 5). NXB Chính trị Quốc gia - Sự thật. [2] Ban Bí thư Trung ương Đảng (2009). Hồ Chí Minh toàn tập (tập 10). NXB Chính trị Quốc gia - Sự thật. [3] Ban Bí thư Trung ương Đảng (2011). Hồ Chí Minh toàn tập (tập 13). NXB Chính trị Quốc gia - Sự thật. [4] Ban Bí thư Trung ương Đảng (2009). Hồ Chí Minh toàn tập (tập 12). NXB Chính trị Quốc gia - Sự thật. [5] Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Thanh hóa (2012). Nghị quyết số 04-NQ/TU ngày 12/03/2012 “Về tiếp tục xây dựng đội ngũ cán bộ và đổi mới mạnh mẽ công tác cán bộ đáp ứng yêu cầu Thanh Hóa thành tỉnh tiên tiến vào năm 2020”. [6] Ban Bí thư Trung ương Đảng (2011). Quy định số 165-QĐ/TW ngày 18/02/2013 của Bộ Chính trị “Về việc lấy phiếu tín nhiệm hằng năm đối với thành viên lãnh đạo cấp ủy và cán bộ lãnh đạo trong các cơ quan đảng, nhà nước, mặt trận tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội”. [7] Bộ Chính trị (2013). Quy định số 164-QĐ/TW ngày 01/02/2013 về chế độ bồi dưỡng, cập nhật kiến thức đối với cán bộ lãnh đạo, quản lí các cấp.