Vai trò của điều dưỡng chăm sóc trong công tác kiểm soát nhiễm khuẩn bệnh viện

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 6 * 2019 Tổng Quan Hội Nghị Khoa Học BV. Truyền máu Huyết học 73 VAI TRÒ CỦA ĐIỀU DƯỠNG CHĂM SÓC TRONG CÔNG TÁC KIỂM SOÁT NHIỄM KHUẨN BỆNH VIỆN Vũ Thị Bích Huyền*, Dương Bá Vũ*, Hoàng Thị Phượng*, Bao Minh Hiền* TÓM TẮT Công tác kiểm soát nhiễm khuẩn bệnh viện tại Truyền Máu Huyết Học trong nhiều năm qua đã đạt được những tiến bộ rõ rệt và trở thành một công tác duy trì thường xuyên, ổn định và nghiêm túc. Những thành quả trên đến từ sự quan tâm, đầu tư đúng đắn của ban lãnh đạo, các thành viên hội đồng – mạng lưới kiểm soát nhiễm khuẩn, khoa kiểm soát nhiễm khuẩn cùng toàn thể nhân viên y tế tại bệnh viện. Trong đó, bộ phận Điều dưỡng chăm sóc đóng một vai trò hết sức quan trọng và là những “chiến sĩ tuyến đầu” thường xuyên tiếp xúc và chăm sóc người bệnh. Tất cả đã đóng góp vào sự thành công chung trong công tác đảm bảo an toàn người bệnh và nâng cao chất lượng điều trị và chăm sóc sức khỏe người bệnh tại bệnh viện Truyền Máu Huyết Học Thành phố Hồ Chí Minh. Các hoạt động đã triển khai cho thấy 100% điều dưỡng tham gia tập huấn liên tục hàng năm về công tác kiểm soát nhiễm khuẩn; Điều dưỡng chăm sóc tuân thủ thực hiện tốt công tác kiểm soát nhiễm khuẩn cho người bệnh; Tỷ lệ tuân thủ vệ vệ sinh tay, cũng như thực hành kiểm soát nhiễm khuẩn tăng theo năm; Tỷ lệ nhiễm khuẩn nhiễm khuẩn giảm đáng kể từ năm 2016 là 14,2% xuống còn 7,65% trong 6 tháng đầu năm 2019. Từ khóa: vai trò của điều dưỡng, kiểm soát nhiễm khuẩn, nhiễm khuẩn bệnh viện ABSTRACT THE NURSE'S ROLE IN PREVENTING HOSPITAL-ACQUIRED INFECTIONS Vu Thi Bich Huyen, Duong Ba Vu, Hoang Thi Phuong, Bao Minh Hien * Ho Chi Minh City Journal of Medicine * Supplement of Vol. 23 – No. 6 - 2019: 73 – 79 Hospital infection control in Blood Transfusion and Hematology over the years has made remarkable progress and has become a regular, stable and serious maintenance task. The above achievements are due to the right attention and investment of the leadership, the council members - members of the infection control network, the infection control department and all health workers at hospital. In particular, the Nursing Care Department plays a very important role and is the "frontline soldiers" who regularly contact and care for patients. All of them have contributed to the overall success in ensuring patient safety and improving the quality of treatment and health care for patients at Blood Transfusion and hematology Hospital, Ho Chi Minh City. All activities have been conducted to show that 100% of nurses attend annual continuous training on infection control; Compliance care nurses perform well in controlling infection of patients; Compliance rates for hand hygiene, as well as infection control practices, increase every year; The prevalence of bacterial infection significantly decreased from 2016 from 14.2% to 7.65% in the first 6 months of 2019. Key word: the nurse's role, infection control, hospital-acquired infections (HAIs) ĐẶT VẤN ĐỀ Nhiễm khuẩn bệnh viện không phải là vấn đề mới nhưng nó đang dẫn trở nên nguy hiểm và cấp bách với những tác ảnh hưởng của nó mang đến như làm giảm chất lượng điều trị và gia tăng gánh nặng của hệ thống y tế: Kéo dài thời gian nằm viện, gia tăng thương tật, gia tăng việc sử dụng các dịch vụ y tế, gia tăng thêm chi phí điều trị và gia tăng tỷ lệ tử vong. Nhiễm khuẩn bệnh viện còn làm lây lan các chủng vi khuẩn đa kháng thuốc đang ngày trở thành “mối *Bệnh viện Truyền Máu Huyết Học Tác giả liên lạc: ĐDCKI. Vũ Thị Bích Huyền ĐT: 0977444243 Email: vuthibichhuyenbvtmhh@gmail.com Tổng Quan Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 6 * 2019 Hội Nghị Khoa Học BV. Truyền máu Huyết học 74 lo đáng sợ” của các bác sĩ lâm sàng nói riêng và của ngành y tế nói chung(2). Người bệnh, nhân viên y tế và môi trường trong bệnh viện là những tác nhân chính trong các nhiễm khuẩn liên quan đến công tác chăm sóc sức khoẻ. Lây truyền các tác nhân gây bệnh từ người bệnh này sang người bệnh khác chủ yếu xảy ra từ tay của nhân viên y tế chăm sóc người bệnh hằng ngày(4). Trong thực hành thăm khám và chăm sóc người bệnh, tay của nhân viên y tế, dù có mang găng tay bảo hộ vẫn dễ dàng bị nhiễm từ chính người bệnh hoặc môi trường làm việc xung quanh. Do đó, để kiểm soát và phòng ngừa nhiễm khuẩn cần phải sự phối hợp và nổ lực của toàn thể nhân viên y tế, toàn thể các phòng ban trên toàn cơ sở y tế(2). Trong đó, đối tượng có vai trò quan trọng cần phải kể đến là điều dưỡng chăm sóc, người thực hiện rất nhiều công tác trực tiếp trên người bệnh như truyền máu, tiêm thuốc, chăm sóc da, vết thương. Tại bệnh viện Truyền máu Huyết học, vấn đề kiểm soát và phòng ngừa nhiễm khuẩn bệnh viện luôn được sự quan tâm của toàn thể nhân viên y tế Bệnh viện, toàn thể các khoa/phòng. Với mỗi chức năng nhiệm vụ riêng của từng khoa/phòng luôn có những biện pháp và chiến lược đề ra để giảm tỷ lệ nhiễm khuẩn bệnh viện. Đặc biệt, chú trong công tác đào tạo, tập huấn nâng cao ý thức cho nhân viên y tế, đồng thời lồng ghép công tác kiểm tra, giám sát để mang đến hiệu quả tốt nhất. Và đối tượng trọng điểm được sự quan tâm nhiều nhất đó là điều dưỡng chăm sóc. VAI TRÒ CỦA ĐIỀU DƯỠNG CHĂM SÓC TRONG THỰC HÀNH CHĂM SÓC NGƯỜI BỆNH GÓP PHẦN LÀM GIẢM TỶ LỆ NHIỄM KHUẨN BỆNH VIỆN Công tác chăm sóc của điều dưỡng là một trong những công tác quan trọng của bệnh viện. Việc kết hợp giữa điều trị với chăm sóc, nuôi dưỡng phục hồi sức khỏe cho bệnh nhân là điều hết sức cần thiết nhằm nâng cao chất lượng điều trị toàn diện. Để hoàn thành tốt nhiệm vụ của người điều dưỡng, yêu cầu họ phải vận dụng tốt kiến thức chuyên môn với thái độ giao tiếp ứng xử gần gũi, quan tâm, động viên giúp đỡ bệnh nhân trong quá trình điều trị(5). Tổ chức Y tế Thế giới báo cáo rằng các loại nhiễm khuẩn bệnh viện phổ biến nhất là: nhiễm khuẩn đường máu, nhiễm khuẩn đường tiết niệu, nhiễm khuẩn đường hô hấp, nhiễm khuẩn vết thương phẫu thuật. Trong số tất cả các nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe đa ngành, điều dưỡng là những người liên tục cung cấp dịch vụ chăm sóc tại giường cho người bệnh và tiếp xúc thường xuyên với họ(7). Điều này cũng cho thấy khả năng cao hơn các loại nhiễm khuẩn bệnh viện được truyền cho người bệnh thông qua điều dưỡng. Mặt khác, điều dưỡng lại có biện pháp giảm nguy cơ gây ra nhiễm khuẩn bệnh viện cao nhất. Thông qua việc sử dụng các kỹ năng và kiến thức có được thông qua thực hành điều dưỡng, họ có thể làm người bệnh được phục hồi và giảm được các nguy cơ nhiễm khuẩn. Điều dưỡng có nhiều hoạt động để tạo môi trường an toàn cho người bệnh, trong đó có năm lĩnh vực chính của thực hành điều dưỡng có thể giúp theo dõi, kiểm soát và phòng ngừa nhiễm khuẩn bệnh viện như: thúc đẩy thực hành vệ sinh tay, sử dụng tốt nhất kỹ thuật vô khuẩn, thực hành phòng tốt ngừa chuẩn, giáo dục, tư vấn cho người bệnh và thực hành tốt công tác khử tiệt khuẩn. Do đó, điều dưỡng đóng vai trò quan trọng trong việc phòng ngừa, kiểm soát nhiễm khuẩn bệnh viện, không chỉ bằng cách đảm bảo rằng tất cả các khía cạnh của thực hành điều dưỡng được thực hiện đúng, mà còn thông qua thực hiện công tác nghiên cứu, giáo dục người bệnh để phòng ngừa và kiểm soát tốt công tác kiểm soát nhiễm khuẩn(7). Ngoài ra, tại Châu Âu, cũng đã có rất nhiều nghiên cứu cho thấy rõ vai trò của người điều dưỡng trong công tác phòng ngừa và kiểm soát các bệnh lây nhiễm trong các cơ sở khám chữa bệnh, qua đó góp phần làm giảm tỷ lệ mắc nhiễm khuẩn bệnh viện, giảm chi phí điều trị và Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 6 * 2019 Tổng Quan Hội Nghị Khoa Học BV. Truyền máu Huyết học 75 gia tăng uy tín cho bệnh viện. Điều dưỡng có trách nhiệm rất lớn trong việc phòng ngừa và kiểm soát nhiễm khuẩn bệnh viện. Hướng dẫn thực hành cập nhật nên được sử dụng trong bệnh viện(6). Trong một nghiên cứu tại bệnh viện trường đại học tại Thụy Sĩ cho thấy sự hiệu quả của việc tăng cường công tác Điều dưỡng trong việc giảm tỷ lệ nhiễm khuẩn bệnh viện. Tỷ lệ nhiễm khuẩn huyết ở người bệnh có đặt ống thông mạch máu dùng trong điều trị đã giảm rõ rệt từ 12% xuống 2% và hiệu quả về chi phí có sự khác biệt rõ rệt (p <0,005)(4). Tại Việt Nam bước đầu có những nhận thức đúng và có nhiều biện pháp áp dụng kiểm soát nhiễm khuẩn trong thực hành chăm sóc người bệnh của điều dưỡng. Việc thực hành tốt các biện pháp phòng, kiểm soát nhiễm khuẩn bệnh viện là việc làm hết sức thiết thực hàng ngày của người Điều dưỡng để đảm bảo cho quá trình chăm sóc người bệnh trở nên hoàn hảo, an toàn và ngăn ngừa được sự lây nhiễm những tác nhân gây bệnh nguy hiểm từ người bệnh này sang người bệnh khác, hoặc từ những dụng cụ chăm sóc không đảm bảo vô khuẩn, từ những môi trường làm việc bị ô nhiễm(1). Quy trình nhiễm khuẩn trong bệnh viện là một chu trình khép kín bao gồm nhiều giai đoạn mà ở đó Điều dưỡng tham gia tất cả quá trình chăm sóc y tế và đều có nguy cơ gây nhiễm khuẩn bệnh viện(1) (Hình 1). Hình 1. Chu trình nhiễm khuẩn trong bệnh viện Thứ nhất, Việc “Xây dựng, phổ biến các hướng dẫn, quy định, quy trình, kế hoạch kiểm soát nhiễm khuẩn “là nhiệm vụ then chốt của hội đồng Kiểm soát nhiễm khuẩn và mạng lưới, do đó, cần xây dựng nội dung chi tiết, sát tình hình thực tế và quan trọng là được đào tạo, tấp huấn liên tục tới các điều dưỡng nhằm giúp cho việc thực hành tốt và liên tục hơn. Thứ hai, nội dung “Giám sát nhiễm khuẩn bệnh viện và các bệnh truyền nhiễm có nguy cơ gây dịch” cũng liên quan tới điều dưỡng. Bởi hàng ngày, điều dưỡng là người tiếp xúc trực tiếp với người bệnh và các tác nhân gây bệnh, chính vì vậy, tình hình dịch bệnh tăng hay giảm đều có thể nắm rõ tình hình. Nhiệm vụ của điều dưỡng phòng lúc này là báo cáo cấp trên để Bệnh viện lên kế hoạch phòng chống dịch bệnh kịp thời. Thứ ba, nội dung “Giám sát tuân thủ thực hành kiểm soát nhiễm khuẩn” là nhiệm vụ của mạng lưới và khoa Kiểm soát nhiễm khuẩn. Đối với bệnh viện Truyền máu huyết học chúng tôi Tổng Quan Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 6 * 2019 Hội Nghị Khoa Học BV. Truyền máu Huyết học 76 thì công tác giám sát tuân thủ thực hành kiểm soát nhiễm khuẩn luôn luôn được đặt lên hàng đầu. Hàng ngày đều có đội ngũ nhân viên của khoa Kiểm soát nhiễm khuẩn thực hiện công tác kiểm tra, giám sát các nhân viên toàn bệnh viện. Khoa sẽ tổng kết và so sánh qua các tháng, tổng kết quý kết hợp với công tác thu gom dung dịch sát khuẩn sử dụng để đưa ra khuyến cáo phù hợp nhất. Thứ tư, nội dung Vệ sinh tay là một biện pháp rẻ tiền mà hiệu quả nhất. Theo các chuyên gia y tế, nhiễm khuẩn bắt đầu từ việc không chú trọng vệ sinh tay. Được biết, trên da tay chúng ta thường có cả hai loại vi khuẩn: vi khuẩn thường trú và vi khuẩn vãng lai. Các vi khuẩn thường trú có độc tính thấp, ít khi gây nhiễm khuẩn qua các tiếp xúc thông thường, song chúng có thể gây độc tính qua các thủ thuật xâm lấn vào người bệnh. Các vi khuẩn vãng lai là các vi khuẩn có ở trên da người bệnh hoặc trên các bề mặt môi trường bệnh nhân (chăn, ga giường, dụng cụ, phương tiện phục vụ người bệnh) và là thủ phạm chính gây nhiễm khuẩn bệnh viện trong quá trình chăm sóc và điều trị. Trong môi trường bệnh viện, mọi nơi bàn tay đụng chạm đều có vi khuẩn trên đó. Các tác nhân nhiễm khuẩn bệnh viện không chỉ có ở các vết thương nhiễm khuẩn, ở chất thải, dịch tiết của người bệnh mà thường xuyên có trên da lành người bệnh. Lượng vi khuẩn có ở 1 cm2 da lành của người bệnh thay đổi từ 102 – 106 vi khuẩn, nhiều nhất ở vùng bẹn, vùng hố nách, vùng nếp khuỷu tay, bàn tay. Có 25% da người bình thường mang Staphylococcus aureus, da người mắc bệnh tiểu đường, người bệnh lọc máu chu kỳ và người viêm da mãn tính có Staphylococcus aureus định cư cao hơn. Các tác nhân gây bệnh này, đặc biệt là các chủng tụ cầu hoặc cầu khuẩn đường ruột có khả năng sống sót cao trong điều kiện môi trường khô, làm ô nhiễm quần áo, ga giường, đồ dùng cá nhân và bề mặt các phương tiện khác trong buồng bệnh(4,6,7). Trong quá trình chăm sóc người bệnh, bàn tay nhân viên y tế thường xuyên bị ô nhiễm, vệ sinh tay có ở trên da người bệnh cũng như ở bề mặt môi trường bệnh viện. Theo Lê Thị Anh Thư và cộng sự (bệnh viện Chợ Rẫy), lượng vi khuẩn trung bình có ở bàn tay nhân viên y tế là 5,4 log, cao nhất ở hộ lý, kế đến là bác sĩ và thấp nhất là Điều dưỡng. Pittet D. và cộng sự (1999) đánh giá mức độ ô nhiễm bàn tay nhân viên y tế trực tiếp chăm sóc người bệnh, số lượng vi khuẩn có ở các đầu ngón tay thay đổi từ 0 đến 300 đơn vị lạc khuẩn, trong đó trực khuẩn gram (-) chiếm 15% và tụ cầu vàng chiếm 11% các chủng vi khuẩn phân lập được. Thời gian thao tác càng dài thì mức độ ô nhiễm bàn tay càng lớn(4). Không vệ sinh tay trước chăm sóc người bệnh là nguyên nhân quan trọng làm lan truyền nhiễm khuẩn bệnh viện. Các vệ sinh tay có ở bàn tay ô nhiễm lan truyền trực tiếp sang người bệnh thông qua các thực hành chăm sóc hoặc gián tiếp do bàn tay làm ô nhiễm các dụng cụ cha9m sóc. Tại bệnh viện Bạch Mai, Nguyễn Việt Hùng và công sự đã nghiên cứ thấy bàn tay nhân viên y tế bị ô nhiễm trung bình là 1,65 log lạc khuẩn. Một số chủng vi khuẩn gây bệnh thường gặp gồm Acinetobacter baumannii, Klebsiella pneumoniae và Staphylococcus aureus. Đáng chú ý, nhân viên y tế không thực hiện bất kỳ hực hành chăm sóc nào trong buồng bệnh có mức độ ô nhiễm bàn tay cao nhất là 2,1 log. Nghiên cứ này khằng định sự cần thiết phải vệ sinh tay thường xuyên, đặc biệt là vệ sinh tay trước khi vào buồng bệnh. Bàn tay nhân viên y tế là phương tiện lan truyền bệnh quan trọng nhất trong các vụ dịch nhiễm khuẩn bệnh viện. Tổ chức Y Tế Thế Giới nhấn mạnh vệ sinh tay được coi là liều vắc xin tự chế rất đơn giản, dễ thực hiện, hiệu quả về chi phí cũng như có thể cứu sống hàng triệu người. Ngoài ra, một số nghiên cứu cho thấy chỉ một động tác vệ sinh tay sạch đã làm giảm tới 35% khả năng lây truyền vi khuẩn gây bệnh tiêu chảy(7). Căn bệnh tưởng chừng đơn giản này đã khiến hàng triệu người trên thế giới tử vong mỗi năm. Tổ chức Y Tế Thế Giới cũng nhấn mạnh Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 6 * 2019 Tổng Quan Hội Nghị Khoa Học BV. Truyền máu Huyết học 77 5 thời điểm quan trọng cần được luôn luôn phải thực hiện vệ sinh tay(4,7) (Hình 2). Trong môi trường bệnh viện, Điều dưỡng phải làm rất nhiều công việc khác nhau, tuy nhiên những việc không thể thiếu được trong một loạt các thao tác chăm sóc người bệnh: - Vệ sinh tay trước khi tiếp xúc, chăm sóc và làm thủ thuật xâm lấn trên người bệnh. Thao tác này không chỉ đơn giản là làm sạch tay người nhân viên y tế, mà nó còn giúp các tác nhân lây bệnh có thể tạm trú hoặc thường trú trên bàn tay người nhân viên y tế không lây sang người bệnh. - Vệ sinh tay sau khi chăm sóc người bệnh, sau khi tiếp xúc với những dịch sinh học, máu, chất tiết từ người bệnh, sau khi đụng chạm vào những vùng xung quanh người bệnh. Thao tác này không chỉ đơn giản là phòng ngừa lây nhiễm tác nhân gây bệnh có thể lây truyền từ người bệnh này sang người bệnh khác qua trung gian là bàn tay, có thể lây truyền nguồn bệnh ra môi trường xung quanh người bệnh mà còn là nguồn lây nhiễm cho chính người nhân viên y tế và những người thân tiếp xúc với mình sau đó nếu như họ không vệ sinh tay ngay. - Việc chăm sóc vệ sinh răng miệng cho người bệnh tưởng chừng như một việc làm đơn giản, tuy nhiên đó lại là một biện pháp giúp ngăn ngừa viêm phổi mắc phải trong bệnh viện trên những người bệnh nằm lâu, hôn mê, ứ đọng đờm rãi, trẻ nhỏ không tự vệ sinh cho mình, và đặc biệt là người bệnh có thông khí hỗ trợ. Thao tác này không chỉ làm sạch miệng, mà còn làm giảm đáng kể một lượng vi khuẩn tụ tập và tăng sinh ở vùng răng miệng và từ đó khi người bệnh hít, sặc vào đường thở, nó trực tiếp sẽ xâm nhập vào đường thở, vào phổi gây viêm phổi. - Việc tắm cho người bệnh trước khi phẫu thuật, trước khi làm một số thủ thuật xấm lấn nhằm chẩn đoán và điều trị, đã góp phần đáng kể trong giảm tỷ lệ nhiễm khuẩn vết mổ - Đối với những người bệnh có đặt thông tiểu, việc chăm sóc đường tiểu sau khi đặt theo đúng quy định là một biện pháp làm giảm đáng kể nhiễm khuẩn đường tiểu ở người già, người nằm lâu và không tự mình chăm sóc được. Và còn rất nhiều, rất nhiều những thao tác chăm sóc quan trọng khác mà người điều dưỡng làm hàng ngày có ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng chăm sóc và điều trị của người bệnh, và của chính người nhân viên y tế, bệnh viện. Ngày nay với những quy định nghiêm ngặt trong chăm sóc toàn diện, trong đảm bảo an toàn cho người bệnh và ngăn ngừa nhiễm khuẩn bệnh viện, lồng vào chiến lược chăm sóc sức khỏe. Và chúng ta ngày càng thấy rõ tầm quan trọng của công tác huấn luyện, tuyên truyền và tạo mọi điều kiện làm việc tốt nhất cho người điều dưỡng của các nhà quản lý, sẽ góp phần đưa công tác điều dưỡng lên một tầm cao mới, góp phần làm giảm chi phí, giảm tỷ lệ sai sót trong Y khoa và quan trọng hơn cả là đảm bảo một môi trường bệnh viện an toàn, không lây nhiễm và gia tăng uy tín của các cơ sở khám chữa bệnh. Gần đây, nhiều nghiên cứu tại những khu vực lân sàng khác nhau nhằm đánh giá hiệu quả phòng ngửa nhiễm khuẩn bệnh viện của thực hành vệ sinh tay thường quy đã cho thấy tỉ lệ nhiễm khuẩn bệnh viện giảm khi cải thiện tỉ lệ tuân thủ vệ sinh tay ở nhân viên y tế, đặc biệt ở những khu vực có nhiều thủ thuật xâm lấn như cấp cứu hồi sức tích cực, phòng thủ thuật, thực hiện tốt vệ sinh tay làm giảm 30 – 50% nhiễm khuẩn bệnh viện(4). Tóm lại, bàn tay là phương tiện quan trọng làm lan truyền nhiễm khuẩn bệnh viện. vệ sinh tay giúp loại bỏ hầu hết các vệ sinh tay có ờ bàn tay, do đó, có tác dụng ngăn ngừa lan truyền tác nhân nhiễm khuẩn từ người bệnh này sang người bệnh khác, từ người bệnh sang dụng cụ và nhân viên y tế, từ vị trí này sang vị trí khác trên cùng một người bệnh và từ người bệnh sang nhân viên y tế. Vệ sinh tay là biện pháp đơn giản và hiệu quả nhất trong phòng ngừa nhiễm khuẩn bệnh viện, đồng thời cũng là biện pháp đảm bảo an toàn cho nhân viên y tế trong thực hành chăm sóc người bệnh. Tuy nhiên, thực tế tình hình tuân thủ vệ sinh tay ở nhân viên y tế Tổng Quan Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 6 * 2019 Hội Nghị Khoa Học BV. Truyền máu Huyết học 78 vẫn còn nhiều vấn đề tồn tại. Nhiều nghiên cứu trên thế giới cho thấy tỉ lệ tuân thủ vệ sinh tay ở nhân viên y tế thay đổi từ 13% - 81%, tính chung là 40,5%. Tỉ lệ tuân thủ vệ sinh tay không đồng nhất giữa các khu vực lâm sàng, khu vực hồi sức cấp cứu thường cao hơn các khu vực khác. Tỉ lệ tuân thủ vệ sinh tay ở bác sỹ thấp hơn điều dưỡng. tuân thủ vệ sinh tay trong các cơ sở Khám chữa bệnh ở nước ta hiện nay chưa tốt. Khảo sát tại 10 bệnh viện năm 2005 cho thấy tỉ lệ tuân thủ vệ sinh tay ở các cơ sở Khám bệnh chữa bệnh đã cải thiện đáng kể, dao động từ 30-40%(4) và điều này cần được cải thiện. ĐIỀU DƯỠNG BỆNH VIỆN TRUYỀN MÁU HUYẾT HỌC NGHIÊM TÚC THỰC HÀNH KIỂM SOÁT NHIỄM KHUẨN TRONG CHĂM SÓC NGƯỜI BỆNH Thực tế đã cho thấy điều dưỡng có vai trò vô cùng quan trọng trong công tác kiểm soát nhiễm khuẩn, điều dưỡng gắn liền với bệnh nhân từ lúc nhập viện tới lúc xuất viện. Vì vậy, mọi thao tác của người điều dưỡng cần phải được quan tâm đặc biệt là công tác vệ sinh tay. Nhận thức được tầm quan trọng này, Bệnh viện Truyền Máu Huyết Học đã có những sự quan tâm và các chương trình hành động cụ thể giúp nâng cao chất lượng chăm sóc người bệnh, đặc biệt thông qua các áp dụng thực hành kiểm soát nhiễm khuẩn giúp tăng cường an toàn cho người bệnh và cả nhân viên y tế. Bên cạnh các công tác chuyên môn, khoa Kiểm soát nhiễm khuẩn thường xuyên có những đợt tập huấn định kỳ và đột xuất về các nội dung liên quan đến kiểm soát nhiễm khuẩn bệnh viện nhằm cập nhật và nâng cao kiến thức và cả ý thức phòng chống nhiễm khuẩn bệnh viện trong thực hành lâm sàng cho toàn bộ nhân viên bệnh viện nói chung và điều dưỡng nói riêng. Kết quả bài lượng giá sau tập huấn đều đạt kết quả tốt chứng tỏ kiến thức của nhân viên y tế về phòng chống nhiễm khuẩn bệnh viện và tính hiệu quả của thực hành vệ sinh tay đã ngày càng được nâng cao và đi vào thực tế. Bệnh Viện Truyền Máu Huyết Học đã thực hiện nghiêm túc và thường xuyên công tác giám sát thực hành kiểm soát nhiễm khuẩn bệnh viện trên khắp các nội dung liên quan đến thực hành lâm sàng. Ngoài ra, việc thực hiện tăng cường công tác giám sát chủ động của khoa Kiểm soát nhiễm khuẩn và tự giám sát của các Mạng lưới kiểm soát nhiễm khuẩn được thực hiện đầy đủ, nghiêm túc. Qua các kết quả ghi nhận tỉ lệ vệ sinh tay có tỷ lệ gia tăng hàng năm, tỷ lệ nhiễm khuẩn bệnh viện giảm theo năm. Trong đó, bộ phận điều dưỡng luôn được ghi nhận và đánh giá rất cao trong việc áp dụng nghiêm túc và đầy đủ các nội dung phòng ngừa chuẩn trong việc phòng chống nhiễm khuẩn bệnh viện. Công tác vệ sinh tay đã được bệnh viện hết sức quan tâm và hỗ trợ nhằm nâng cao tối đa lợi ích của phương pháp phòng chống nhiễm khuẩn rất hiệu quả này; bệnh viện cũng đã trang bị đầy đủ và tiện dụng các trang thiết bị phục vụ vệ sinh tay bằng nước hoặc dung dịch chứa cồn tại mọi thời điểm. Thực hành kiểm soát nhiễm khuẩn bệnh viện tại Truyền Máu Huyết Học trong nhiều năm qua đã đạt được những tiến bộ rõ rệt và trở thành một công tác duy trì thường xuyên, ổn định và nghiêm túc. Những thành quả trên đến từ sự quan tâm, đầu tư đúng đắn của ban lãnh đạo, các thành viên hội đồng – mạng lưới kiểm soát nhiễm khuẩn, khoa kiểm soát nhiễm khuẩn cùng toàn thể nhân viên y tế tại bệnh viện. Trong đó, bộ phận Điều dưỡng đóng một vai trò hết sức quan trọng và là những “chiến sĩ tuyến đầu” thường xuyên tiếp xúc và chăm sóc người bệnh. Tất cả đã đóng góp vào sự thành công chung trong công tác đảm bảo an toàn người bệnh và nâng cao chất lượng điều trị và chăm sóc sức khỏe người bệnh tại bệnh viện Truyền Máu Huyết Học TP. Hồ Chí Minh. Kết quả của công tác giám sát nhiễm khuẩn cho thấy sự cải thiện nhiễm khuẩn bệnh viện trong việc gia tăng tỷ lệ vệ sinh tay (Hình 2). Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 6 * 2019 Tổng Quan Hội Nghị Khoa Học BV. Truyền máu Huyết học 79 Hình 2. Tỷ lệ vệ sinh tay và nhiễm khuẩn bệnh viện tại Bệnh viện Truyền máu Huyết học KẾT LUẬN 100% điều dưỡng tham gia tập huấn liên tục hàng năm về công tác kiểm soát nhiễm khuẩn. Điều dưỡng chăm sóc tuân thủ thực hiện tốt công tác kiểm soát nhiễm khuẩn cho người bệnh. Tỷ lệ tuân thủ vệ vệ sinh tay, cũng như thực hành kiểm soát nhiễm khuẩn tăng theo năm. Tỷ lệ nhiễm khuẩn nhiễm khuẩn giảm đáng kể từ năm 2016 là 14,2% xuống còn 7,65% trong 6 tháng đầu năm 2019. TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Bộ Y tế (2003). Hướng dẫn Quy trình chống nhiễm khuẩn bệnh viện. Nhà xuất bản Y học Hà Nội, pp.3-12. 2. Bộ Y tế (2013). Kế hoạch hành động quốc gia về chống kháng thuốc giai đoạn 2013 – 2020. Quyết định số 2174/QĐ-BYT. 3. Bộ Y tế (2018). Hướng dẫn tổ chức thực hiện công tác kiểm soát nhiễm khuẩn trong các cơ sở khám chữa bệnh. Thông tư 16/TT – BYT. 4. Lê Thị Anh Thư (2014). Sổ tay Kiểm soát nhiễm khuẩn, Nhà xuất bản Y học, pp.1-11. 5. Nguyễn Bích Lưu (2012). Vai trò của điều dưỡng trong công tác kiểm soát nhiễm khuẩn. Nhà xuất bản Y học, pp.12-14. 6. Schckler WE, et al (2015). Requirements for infrastructure and essential activities of infection control and epidemiology in hospitals: A consensus Panel report. American Journal of Infection Control, 26:47 – 56. 7. World Health Organization (2011). WHO patient safety curriculum guide: multi-professional edition. WHO, https://www.who.int/patientsafety/education/mp_curriculum _guide/en/. Ngày nhận bài báo: 15/07/2019 Ngày bài báo được đăng: 15/10/2019