Ứng dụng và chuyển giao tiến bộ khoa học công nghệ xây dựng mô hình nuôi chim yến tại Trà Vinh

TẠP CHÍ THƠNG TIN KHOA HỌC & CƠNG NGHỆ TỈNH TRÀ VINH - SỐ 1 NĂM 2018 - 37 CƠNG BỐ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU KH&CN ỨNG DỤNG VÀ CHUYỂN GIAO TIẾN BỘ KHOA HỌC CƠNG NGHỆ XÂY DỰNG MƠ HÌNH NUƠI CHIM YẾN TẠI TRÀ VINH To apply anh pass scientific and technological advances to build house’s bird nest in Tra Vinh Trần Thị Tuyết Linh 1 Trung tâm Ứng dụng tiến bộ KH&CN tỉnh Trà Vinh Email: tuyetlinhsh11@gmail.com TĨM TẮT Qua thời gian triển khai, dự án đã thực hiện điều tra khảo sát điều kiện tự nhiên, khí hậu, nguồn thức ăn cho chim yến, thực trạng nuơi chim yến trong khu vực và ở tỉnh Trà Vinh hiện nay. Khảo sát sự phân bố, lập bản đồ các khu vực cĩ khả năng phát triển nuơi chim yến trong tồn tỉnh. Xây dựng bản đồ quy hoạch các địa phương cĩ tiềm năng phát triển quần thể chim yến trên địa bàn tỉnh Trà Vinh. Kết quả tiếp nhận được cơng nghệ nuơi chim yến theo quy mơ cơng nghiệp cho năng suất cao và ổn định, mang lại hiệu quả kinh tế cao cho người nuơi. Thiết kế và xây dựng mới 02 mẫu mơ hình nhà nuơi yến tại tỉnh Trà Vinh hồn chỉnh. Tư vấn thiết kế cải tạo 04 mơ hình nhà nuơi chim yến. Mơ hình thiết kế xây dựng mới cho kết quả cĩ 116 tổ, mơ hình cải tạo đạt số lượng 112 tổ. Từ khĩa:Aerodramus fuciphagus, nhà yến, Trà Vinh. ABSTRACT Over the time of implementation, the project has conducted surveys of natural conditions, climate, food sources for birds nest, the situation of raising birds nest in the area and in current Tra Vinh. Investigate the distribution, mapping areas that are capable of growing bird nest in the province. Develop mapping of localities with potential to develop bird populations in Tra Vinh province. The re- sult of receiving the technology of raising birds nest in the industry for high productivity and stability, bringing high economic efficiency for farmers. Design and build 02 new models of oat farms in Tra Vinh province. Consultant design renovation 04 models of bird nest. The model of new construction has resulted in 116 groups and reformed models with the number of 112. Keyword: Aerodramus fuciphagus, house’s bird nest, Tra Vinh. 1 Thạc sỹ, Phĩ Giám đớc Trung tâm Ứng dụng tiến bợ khoa học và cơng nghệ tỉnh Trà Vinh I. ĐẶT VẤN ĐỀ Yến sào hay tổ chim yến (Aerodramus fuciphagus) là loại thực phẩm - dược phẩm bổ dưỡng nổi tiếng, truyền thớng của các quớc gia Đơng Á - Đơng Nam Á, là nguồn tài nguyên quý, là loại thực phẩm cao cấp, từ xa xưa gọi là “vàng trắng” đắt giá và được dùng như mợt loại sản phẩm đặc biệt cĩ tác dụng rất tớt đới với sức khỏe con người. Những kết quả nghiên cứu, đánh giá các loại yến đang cĩ trên thị trường quớc tế hiện nay cho thấy giá trị sản phẩm yến của Việt Nam được đánh giá cao hơn sản phẩm các nước trong khu vực. Thị trường xuất khẩu yến của Việt Nam rất ổn định, duy trì khách hàng, thị trường truyền thớng khá tớt. Hiện nay, nghề nuơi chim yến trong nhà đã được hình thành và phát triển ở các tỉnh từ Hà Tĩnh đến Cà Mau - Kiên Giang. Trong đĩ, nghề nuơi chim yến phát triển mạnh tại các tỉnh Khánh Hòa, Tiền Giang, TP. Hồ Chí Minh, Bà Rịa - Vũng CƠNG BỐ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU KH&CN 38 - TẠP CHÍ THƠNG TIN KHOA HỌC & CƠNG NGHỆ TỈNH TRÀ VINH - SỐ 1 NĂM 2018 Tàu, Cà Mau, Kiên Giang, Đắk Lắk, Bình Phước với hàng trăm ngơi nhà yến được xây dựng hàng năm. Thức ăn chủ yếu của chim yến là cơn trùng bay như rầy nâu, rầy xanh, mới, ruồi, muỗi... Trong khi đĩ Trà Vinh là tỉnh cĩ đất nơng nghiệp sử dụng trồng lúa chiếm diện tích tương đới lớn, nên sẽ cĩ nhiều cơn trùng bay, rầy nâu, rầy xanh, cơn trùng gây dịch hại mùa màng nhất là loại cơn trùng gây bệnh vàng lùn và lùn xoắn lá trên lúa, Và chim yến cĩ thể được xem là loài dùng để đấu tranh sinh học và bảo vệ mơi trường cho nhà nơng. Do đĩ, cơng tác bảo tồn và phát triển quần thể chim yến ở Trà Vinh vừa cĩ ý nghĩa bảo vệ nguồn tài nguyên quớc gia, mang lại lợi ích kinh tế vừa cĩ ý nghĩa bảo vệ mơi trường. Thực hiện vấn đề này là hướng phát triển bền vững. Trà Vinh là mợt trong những tỉnh cĩ điều kiện tự nhiên và khí hậu hoàn toàn thích hợp cho việc nuơi và phát triển nghề nuơi chim yến. Xét về yếu tớ mơi trường, nhiệt đợ, đợ ẩm những yếu tớ cấu thành nên sự thành cơng cho nghề nuơi chim yến đều tập trung tại Trà Vinh. Bên cạnh đĩ, với diện tích nơng nghiệp chiếm 74% quỹ đất, đây được xem là nguồn cung cấp thức ăn phong phú cho chim yến. Trong những năm gần đây nghề nuơi chim yến tại tỉnh cĩ chiều hướng gia tăng, tuy nhiên sự phát triển này còn nhỏ lẻ, tự phát, chưa tập trung và chưa được đào tạo bài bản về kỹ thuật nuơi. Các nhà yến được hình thành tại tỉnh đa phần là từ sự học hỏi kinh nghiệm lẫn nhau và tìm hiểu thơng tin qua các phương tiện đại chúng. Nhằm tìm kiếm giải pháp xây dựng chiến lược phát triển nghề nuơi chim yến tại tỉnh Trà Vinh tầm nhìn đến năm 2020, Trung tâm Ứng dụng Tiến bợ Khoa học và Cơng nghệ đã xây dựng và triển khai thực hiện dự án “Ứng dụng và chuyển giao tiến bợ khoa học cơng nghệ xây dựng mơ hình nuơi chim yến tại Trà Vinh”. Dự án được thực hiện từ tháng 4/2014 đến tháng 3/2017, thuợc chương trình nơng thơn miền núi. Với mục tiêu chuyển giao quy trình xây dựng mơ hình nhà nuơi chim yến thích hợp, bảo đảm kỹ thuật cơng nghệ nuơi chim yến theo quy mơ cơng nghiệp, phù hợp với điều kiện tự nhiên của tỉnh Trà Vinh để tạo ra sản phẩm tổ yến cĩ chất lượng cao và ổn định. Cơng ty TNHH Nhà nước MTV Yến Sào Khánh Hòa được chọn là đơn vị chuyển giao kỹ thuật qua đĩ đào tạo đợi ngũ cán bợ kỹ thuật viên tại Trà Vinh để đáp ứng được tất cả các yêu cầu của quy trình cơng nghệ nuơi chim yến theo quy mơ cơng nghiệp từ khâu thiết kế đến khâu lắp đặt, bảo trì thiết bị. II. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 1.Phương tiện nghiên cứu Đới tượng thực hiện dự án: chim yến- Aerodramus fuciphagus. Cơ sở hạ tầng: nhà yến được xây dựng theo bản vẽ thiết kế đúng tiêu chuẩn. Nguyên vật liệu hoàn thiện nhà yến: - Hệ thớng phun sương, hệ thớng âm thanh, hệ thớng camera, giá tổ, chớng địch hại, .... - Các hợp chất, dung dịch khử mùi, xử lý nhà yến: * Hợp chất SR: khử mùi nhà yến, tạo mùi hang yến tự nhiên. * Dung dịch SL1: xử lý trong quá trình xây dựng nhà. * Dung dịch SL2, SL3: dung dịch dẫn dụ. *Hợp chất SP: hợp chất dẫn dụ được kết hợp cùng với dung dịch dẫn dụ SL2 và SL3. 2. Phương pháp thực hiện 2.1. Chọn điểm Các điểm lựa chọn là các khu vực, vị trí xây dựng mơ hình nhà yến đạt hiệu quả cao được xếp vào thứ tự các vùng ưu tiên 01, vùng ưu tiên 02. Vị trí vùng ưu tiên 01 là khu vực mà xây dựng nhà yến ở đĩ thành cơng và hiệu quả cao nhất. Cĩ các điều kiện về mật đợ phân bớ nhà yến hiện hữu, nằm trên đường chim bay, gần khu vực kiếm ăn thường xuyên của chim yến và cĩ mơi trường sớng vĩ mơ là khu vực đồng ruợng và dọc các dòng sơng lớn. Vị trí vùng ưu tiên 02 là khu vực cĩ tiềm năng phát triển sau vùng ưu tiên 01, cĩ sự phân bớ các TẠP CHÍ THƠNG TIN KHOA HỌC & CƠNG NGHỆ TỈNH TRÀ VINH - SỐ 1 NĂM 2018 - 39 CƠNG BỐ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU KH&CN nhà yến hiện hữu, dự báo tiềm năng phát triển trong tương lai. 2.2. Chọn đối tượng Chim Yến- Aerodramus fuciphagus.Yến sào hay tổ chim yến là loại thực phẩm - dược phẩm bổ dưỡng nổi tiếng, truyền thớng của các quớc gia Đơng Á - Đơng Nam Á, là nguồn tài nguyên quý, là loại thực phẩm cao cấp, từ xa xưa gọi là “vàng trắng” đắt giá và được dùng như mợt loại sản phẩm đặc biệt cĩ tác dụng rất tớt đới với sức khỏe con người. Vì vậy, các nước trong vùng đã tận dụng ưu thế đẩy mạnh phát triển nghề nuơi chim yến xuất khẩu. Ở nước ta nĩi chung và ở tỉnh Trà Vinh nĩi riêng trong những năm gần đây nghề nuơi chim yến phát triển mạnh, vì nuơi chim yến khơng cần quỹ đất lớn, cĩ thể xây nhà nuơi ở vùng đất kém màu mỡ, đất khơng sản xuất nơng nghiệp được. Về điều kiện tự nhiên và khí hậu Trà Vinh hoàn toàn phù hợp cho nghề nuơi chim yến phát triển. 2.3. Chọn hộ Hợ được chọn để triển khai thực hiện mơ hình nhà nuơi chim yến của dự án phải đảm bảo các điều kiện sau: Tự nguyện tham gia dự án, tạo điều kiện thuận lợi để thực hiện và phới hợp chặt chẽ. Cĩ mặt bằng diện tích đất thích hợp để thực hiện mơ hình nhà nuơi chim yến, cùng phới hợp với dự án xây dựng mơ hình nhà nuơi chim yến; Đủ tiềm lực kinh tế cùng hợp tác đầu tư xây dựng mơ hình đáp ứng được nợi dung dự án (đầu tư kinh phí xây dựng, cải tạo nhà nuơi chim yến theo thiết kế của đơn vị chuyển giao, đới ứng máy mĩc thiết bị, nguyên vật liệu); Cĩ tinh thần học hỏi để nâng cao trình đợ kỹ thuật và nhiệt tâm với dự án; Cĩ kỹ năng truyền tải thơng tin, quảng bá kỹ thuật sau khi dự án kết thúc. III. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN 1. Kết quả điều tra, khảo sát bổ sung thực trạng tại vùng dự án 1.1. Hiện trạng nuơi chim yến trong nhà trên địa bàn tỉnh Trà Vinh Nhà nuơi chim yến ở Trà Vinh bắt đầu xuất hiện vào năm 2005,khi đĩquần thể chim yến nuơi trong nhà ở Trà Vinh được phát hiện với sớ lượng ban đầu 7.000 - 8.000 cá thể.Đến nay, theo báo cáo điều tra khảo sát của Cơng ty TNHH Nhà nước MTV Yến Sào Khánh Hòa với phương pháp bấm tọa đợ trên toàn tỉnh cĩ 48 căn nhà yến cĩ tổng diện tích sử dụng nuơi chim yến trên 4.525 m2 với sớ lượng quần đàn ước đạt trên 38.000 cá thể chim yến, tập trung ở thành phớ Trà Vinh: 17 nhà yến, huyện Châu Thành: 05 nhà yến, huyện Duyên Hải: 09 nhà yến, thị xã Duyên Hải: 05 nhà yến, huyện Cầu Ngang: 01 nhà yến, huyện Trà Cú: 04 nhà yến, huyện Cầu Kè: 01 nhà yến, huyện Càng Long: 04 nhà yến, huyện Tiểu Cần: 02 nhà yến. Phần lớn các nhà yến chủ yếu tập trung ở nợi ơ thành phớ Trà Vinh là khu đơng dân cư nên cũng ảnh hưởng đến đời sớng người dân và các chính sách quy hoạch chung của toàn tỉnh. Vì vậy, trong tương lai tỉnh cần thực hiện quy hoạch nuơi các vùng nuơi chim yến phù hợp với định hướng phát triển nghề nuơi chim yến tập trung và phù hợp quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế xã hợi tỉnh Trà Vinh đến năm 2020. 1.2. Ảnh hưởng của điều kiện tự nhiên đến sự phát triển nghề nuơi chim yến ở Trà Vinh Tỉnh Trà Vinh nằm trong vùng đồng bằng sơng Cửu Long nên cĩ những thuận lợi chung như: cĩ điều kiện ánh sáng bức xạ dồi dào, nhiệt đợ cao và ổn định, đợ ẩm trung bình 80-85%/năm, ít bị ảnh hưởng bởi bão, lũ, lượng mưa trung bình từ 1.400-1.600 mm là điều kiện thuận lợi cho phát triển sản xuất nơng, lâm, ngư nghiệp, là điều kiện thuận lợi để phát triển hệ sinh thái cơn trùng phát triển, nguồn thức ăn dồi dào cho chim yến. Trà Vinh được bao bọc bởi hệ thớng Sơng ngòi của 2 nhánh sơng lớn (Sơng Cổ Chiên và Sơng Hậu) là vùng thức ăn dồi dào cho chim yến. Khoảng cách quần đàn chim yến sinh sớng đến các nhà yến trong khoảng cách gần nhau, cũng nằm trong vùng tìm kiếm thức ăn trong toàn tỉnh với điều kiện nhiệt đợ trung bình từ 26-27oC, đợ ẩm từ 80-85%. Từ các yếu tớ khí hậu, nhiệt đợ, đợ ẩm, vùng thức ăn, vị trí phân bớ và sớ lượng của đàn chim yến, chọn khu vực ngoại ơ thành phớ như huyện Duyên Hải, huyện Trà Cú, huyện Châu Thành, huyện Càng Long, làm vùng quy CƠNG BỐ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU KH&CN 40 - TẠP CHÍ THƠNG TIN KHOA HỌC & CƠNG NGHỆ TỈNH TRÀ VINH - SỐ 1 NĂM 2018 hoạch phát triển nghề nuơi chim yến trong nhà sẽ rất thuận lợi. 1.3. Kết quả thực hiện chọn vị trí xây dựng nhà yến Các vị trí vùng ưu tiên 01: Khu vực thị trấn Long Thành, xã Long Vĩnh, xã Đơn Châu thuợc huyện Duyên Hải, xã Trường Long Hòa, xã Long Hữu thuợc thị xã Duyên Hải. Mật đợ bầy đàn 11.810 con, sớ lượng nhà yến 14 căn. Khu vực khĩm 1, khĩm 3, khĩm 4, khĩm 6 thuợc huyện Trà Cú, địa hình cĩ 1 phần hướng Tây tiếp giáp với sơng Hậu, mật đợ bầy đàn 12.000 với sớ lượng nhà yến 4 căn. Vị trí vùng ưu tiên 02 là khu vực cĩ tiềm năng phát triển sau vùng ưu tiên 01, cĩ sự phân bớ các nhà yến hiện hữu, dự báo tiềm năng phát triển trong tương lai. Các vị trí vùng ưu tiên 02: Khu vực phường 1, phường 3, phường 5, phường 6, phường 7, phường 8, phường 9 thuợc Thành phớ Trà Vinh tập trung lượng bầy đàn lớn 12.865 con; khu vực thị trấn Tiểu Cần, xã Phú Cần thuợc huyện Tiểu Cần tập trung bầy đàn gần 400 con. Với sớ lượng nhà yến tại 02 khu vực trên gần 20 căn nhà, đã cĩ sản phẩm thu hoạch và là cái nơi đầu tiên nuơi chim yến trong nhà tại Tỉnh Trà Vinh. Qua điều tra khảo sát hiện trạng tình hình nuơi chim yến trong toàn tỉnh đã cho thấytỉnh Trà Vinh cĩ những lợi thế cũng như tiềm năng sẵn cĩvề các yếu tớ vi mơ và vĩ mơ về điều kiện tự nhiên, mơi trường khí hậu, sự phân bớ của chim yến, nguồn thức ăn, . Tỉnh Trà Vinh cĩ tiềm năng rất lớn để phát triển nghề nuơi chim yến trong nhà. Điều kiện tự nhiên, mơi trường sinh thái, mật đợ bầy đàn tại Tỉnh Trà Vình là lợi thế tớt nhất để phát triển nghề nuơi chim yến, cĩ ý nghĩa to lớn về mặt kinh tế, tạo cơng ăn việc làm, tạo nguồn thu đáng kể cho Tỉnh, bảo vệ mơi trường sinh thái. Các vị trí nằm trong vùng ưu tiên 01 và vùng ưu tiên 02 là những vùng làm nhà yến rất tớt, khả năng nuơi thành cơng chim yến theo định hướng bền vững và hiệu quả cao. Hình 1. Vùng thức ăn của chim yến tại Huyện Trà Cú 2. Cơng tác chuyển giao cơng nghệ Cơng ty Trách nhiệm hữu hạn Nhà nước mợt thành viên Yến sào Khánh Hòa đã chuyển giao cơng nghệ nuơi chim yến, trên cơ sở kết quả điều tra khảo sát, đo đạc các nơi cĩ tiềm năng, đề xuất các giải pháp triển khai thực hiện. Theo đĩ đơn vị chuyển giao cơng nghệ đã chuyển giao các qui trình cơng nghệ: Quy trình cơng nghệ dẫn dụ, nhân đàn, nuơi chim yến; Quy trình thiết kế và lắp đặt thiết bị cơ bản; Quy trình thu hoạch, sơ chế tổ yến để cĩ thể triển khai áp dụng các qui trình cơng nghệ này vào các các mơ hình nhà nuơi yến. 2.1. Quy trình thiết kế và lắp đặt thiết bị cơ bản a. Các thơng sớ kỹ thuật yêu cầu đới với mơ hình nhà nuơi yến: Nhiệt đợ trong nhà yến luơn duy trì ở mức 27- 300C, nhà yến dùng dụng vật liệu cách nhiệt như xớp, Panel, xây tường gạch 20cm,. Đợ ẩm trong nhà yến từ 75% - 85%. Ánh sáng trong nhà yến là 0,02 - 0,6 lux. Hướng nhà và hướng lỗ chim ra vàotheo chiều Đơng - Tây, hoặc Nam - Bắc. Kích thước mở lỗ chim bay ra vào nhà tới thiểu 30x40cm, tới đa 60x80cm, lỗ ra vào và vị trí đặt lỗ cách trần 40cm. Chuồng cu cĩ kích thước tới thiểu 4x5m, chiều cao 3m. - Kích thước vòng đảo lượn trong nhà tới thiểu là 2x3m. Kích thước nhà yến: khoảng 100m2. Nhà yến được xây thành nhiều tầng, chiều cao mỗi tầng từ 3,2m - 3,9m. Hệ thớng đới lưu nhiệt: bằng ớng PVC (đường TẠP CHÍ THƠNG TIN KHOA HỌC & CƠNG NGHỆ TỈNH TRÀ VINH - SỐ 1 NĂM 2018 - 41 CƠNG BỐ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU KH&CN kính 114mm) và đới lưu nhiệt bằng phương pháp mở lỗ trực tiếp trên tường nhà yến với kích thước ơ 20x80cm. Trong nhà yến ở các sàn của các tầng cĩ thể xây thêm hồ cĩ kích thước 0,8 x1,2m hoặc 1,2x2m, chiều cao hồ 20-25 cm. Hồ nước xây quanh tường cĩ chiều rợng từ tường ra 50cm chiều cao 20-30 cm. b. Những thiết bị cần thiết lắp đặt cho nhà yến Hệ thớng giá làm tổ: dùng gỗ làm giá tổ. Hệ thớng âm thanh trong và ngoài nhà yến: loa ngoài cơng suất 20W, loa dẫn đường 150 - 300W, loa nhà 100W. Hệ thớng phun sương. Hệ thớng nước cung cấp. Hệ thớng điện quớc gia. Hệ thớng phòng chớng định hại và camera theo dõi và giám sát. 2.2. Quy trình cơng nghệ dẫn dụ, nhân đàn, nuơi chim yến 2.2.1. Dùng các hợp chất tạo mùi Hợp chất SR: khử mùi nhà yến cũng như tạo mùi hang yến tự nhiên. Dung dịch SL1: Xử lý trong quá trình xây dựng nhà yến. Dung dịch SL2, SL3: Dung dịch dẫn dụ, cĩ mùi đặc trưng, mùi khai, tạo mùi nhà yến được duy trì thường xuyên trong suớt quá trình tạo mùi cho nhà yến. Hợp chất SP: hợp chất dẫn dụ được kết hợp cùng với dung dịch dẫn dụ SL2 và SL3. Dung dịch SL4: Sử dụng khi đã cĩ chim ở ổn định và cĩ tổ. 2.2.2. Dùng hệ thống âm thanh Hệ thớng âm thanh gồm âm thanh ngoài trời phát ra âm thanh bầy đàn dẫn dụ chim yến ngoài tự nhiên về ngơi nhà yến, cĩ tác dụng dẫn dụ, loa chuyên nhưng phải đảm bảo đúng qui định (dưới 70db). Âm thanh trong nhà phát ra tiếng kêu giúp chim yến vào trong nhà yến ở lại sinh sớng và làm tổ, là hệ thớng âm thanh hỗn hợp như là âm thanh thực của gia đình nhà yến. Thời gian mở âm thanh ngoài trời buổi sáng từ 5h30 đến 11h30, buổi chiều từ 13h30 đến 19h tùy theo mùa. Âm thanh trong nhà được duy trì hoạt đợng 24/24h. 2.2.3. Dùng hệ thống phun sương Hệ thớng phun sương gồm cĩ bên ngoài và bên trong nhà yến. Phương pháp dẫn dụ gia tăng quần đàn được thực hiện bằng nhiều kỹ thuật như: xử lý dung dịch dẫn dụ, định kỳ thay tiếng âm thanh mới, ... Ở các mơ hình nhà yến trong dự án sử dụng các loại dung dịch, hợp chất và âm thanh dẫn dụ khác nhau cĩ tính năng thu hút rất tớt chim về nhà yến và ở lại làm tổ gia tăng quần đàn chim yến. 3. Kết quả xây dựng các mơ hình nhà yến 3.1.Thiết kế và xây dựng mới 02 mẫu mơ hình nhà nuơi yến 3.1.1. Mơ hình thứ nhất Mơ hình nhà nuơi yến thứ nhất được thực hiện tại hợ ơng Tớng Minh Viễn - ấp Nhà Mát, xã Trường Long Hòa, Thị xã Duyên Hải, huyện Duyên Hải, tỉnh Trà Vinh. Mơ hình thực hiện với diện tích xây dựng là 500 m2, cụ thể: tầng 1: 160 m2 (8m x 20m), tầng 2: 160 m2 (8m x 20m), tầng 3: 160 m2 (8m x 20m), chuồng cu: 20 m2 (4m x 5m). Hợ tham gia mơ hình đầu tư 100% kinh phí xây dựng cơ bản nhà mẫu nuơi chim yến theo thiết kế của đơn vị chuyển giao tại địa điểm xã Trường Long Hòa, huyện Duyên Hải, T.Trà Vinh. Dự án hỗ trợ 100% chi phí về nguyên vật liệu, máy mĩc, thiết bị nhà nuơi chim yến và lắp đặt hoàn chỉnh cho nhà nuơi. Nhà yến đã thực hiện hoàn thành các nợi dung và nghiệm thu đi vào hoạt đợng ngày 22 tháng 8 năm 2015. Sau 24 tháng đi vào hoạt đợng, mơ hình đã cĩ 116 tổ (sớ tổ nguyên: 53, sớ tổ mơ phỏng: 46, sớ tổ đang làm: 17) và sớ lượng chim ở lại trong nhà lên đến 270 con (Kết quả khảo sát thực tế tại nơng hợ tháng 7 năm 2017). 3.1.2. Mơ hình thứ hai Mơ hình nhà nuơi yến thứ hai được thực hiện tại hợ bà Kiên Sơn Pholli, sớ 291/99, đường Phạm CƠNG BỐ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU KH&CN 42 - TẠP CHÍ THƠNG TIN KHOA HỌC & CƠNG NGHỆ TỈNH TRÀ VINH - SỐ 1 NĂM 2018 Ngũ Lão, phường 1, thành phớ Trà Vinh, tỉnh Trà Vinh. Mơ hình thực hiện với diện tích xây dựng là 426 m2, cụ thể: tầng 1: 126 m2 (6 m x 21 m), tầng 2: 126 m2 (6 m x 21 m), tầng 3: 126 m2 (6 m x 21 m), chuồng cu: 48 m2 (6 m x 8 m). Hợ tham gia mơ hình đầu tư 100% kinh phí xây dựng cơ bản nhà mẫu nuơi chim yến theo thiết kế của đơn vị chuyển giao tại địa điểm sớ 291/99, đường Phạm Ngũ Lão, phường 1, thành phớ Trà Vinh, tỉnh Trà Vinh. Dự án hỗ trợ 100% chi phí về nguyên vật liệu, máy mĩc, thiết bị nhà nuơi chim yến và lắp đặt hoàn chỉnh cho nhà nuơi. Nhà yến đã thực hiện hoàn thành các nợi dung và nghiệm thu đi vào hoạt đợng ngày 26 tháng 6 năm 2017.Sau 03 tháng đi vào hoạt đợng, mơ hình đã cĩ 02 tổ mơ phỏng và sớ lượng chim ở lại trong nhà lên đến 30 con (Kết quả khảo sát thực tế tại nơng hợ tháng 7 năm 2017). 3.2. Thiết kế cải tạo 04 mơ hình nhà cĩ sẵn để nuơi chim yến 3.2.1. Mơ hình thứ nhất Mơ hình nhà nuơi yến thứ nhất được thực hiện tại hợ ơng Thái Ngọc Hùng, aáp Caàu Đúc, xaõ Nhò Long, Huyện Càng Long, tỉnh Trà Vinh. Mơ hình thực hiện với diện tích xây dựng là 340 m2, cụ thể: tầng 1: 160 m2 (8m x 20m), tầng 2: 160 m2 (8m x 20m), chuồng cu: 20 m2 (4m x 5m). Hợ tham gia mơ hình đầu tư 100% kinh phí xây dựng, cải tạo nhà nuơi chim yến theo thiết kế của đơn vị chuyển giao tại địa điểm ấp Cầu Đúc, xã Nhị Long, huyện Càng Long, tỉnh Trà Vinh. Dự án hỗ trợ 50% chi phí về nguyên vật liệu, máy mĩc, thiết bị nhà nuơi chim yến và lắp đặt hoàn chỉnh cho nhà nuơi. Nhà yến đã thực hiện hoàn thành các nợi dung và nghiệm thu đi vào hoạt đợng ngày 22 tháng 8 năm 2015.Sau 24 tháng đi vào hoạt đợng, mơ hình đã cĩ 39 tổ (sớ tổ nguyên: 23, sớ tổ mơ phỏng: 12, sớ tổ đang làm: 04) và sớ lượng chim ở lại trong nhà lên đến 80 con (Kết quả khảo sát thực tế tại nơng hợ tháng 7 năm 2017). 3.2.2. Mơ hình thứ hai Mơ hình nhà nuơi yến thứ hai được thực hiện tại hợ ơng Nguyễn Văn Hợi, aáp Rạch Kinh, xã Hòa Thuận, Huyện ChâuThành, tỉnh Trà Vinh. Mơ hình thực hiện với diện tích xây dựng là 400 m2, cụ thể: tầng 1: 95 m2 (5m x 19m), tầng 2: 95 m2 (5m x 19m), tầng 3: 95 m2 (5m x 19m), tầng 4: 95 m2 (5m x 19m), chuồng cu: 20 m2 (4m x 5m). Hợ tham gia mơ hình đầu tư 100% kinh phí xây dựng, cải tạo nhà nuơi chim yến theo thiết kế của đơn vị chuyển giao tại địa điểm ấp Rạch Kinh, xã Hòa Thuận, Huyện Châu Thành, T.Tra Vinh. Dự án hỗ trợ 50% chi phí về nguyên vật liệu, máy mĩc, thiết bị nhà nuơi chim yến và lắp đặt hoàn chỉnh cho nhà nuơi. Nhà yến đã thực hiện hoàn thành các nợi dung và nghiệm thu đi vào hoạt đợng ngày 22 tháng 8 năm 2015.Sau 24 tháng đi vào hoạt đợng, mơ hình đã cĩ 53 tổ (sớ tổ nguyên: 25, sớ tổ mơ phỏng: 18, sớ tổ đang làm: 10) và sớ lượng chim ở lại trong nhà lên đến 130 con (Kết quả khảo sát thực tế tại nơng hợ tháng 7 năm 2017). 3.2.3. Mơ hình thứ ba Mơ hình nhà nuơi yến thứ ba được thực hiện tại hợ ơng Lê Hoàng Phước, Khĩm 1, P.1, Thị xã Duyên Hải, huyện Duyên Hải, tỉnh Trà Vinh. Mơ hình thực hiện với diện tích xây dựng là 352 m2, cụ thể: tầng 1: 160 m2 (8m x 20m), tầng 2: 160 m2 (8m x 20m), chuồng cu: 32 m2 (4m x 8m). Hợ tham gia mơ hình đầu tư 100% kinh phí xây dựng, cải tạo nhà nuơi chim yến theo thiết kế của đơn vị chuyển giao tại địa điểm Khĩm 1, P.1, Thị xã Duyên Hải, huyện Duyên Hải, tỉnh Trà Vinh. Dự án hỗ trợ 50% chi phí về nguyên vật liệu, máy mĩc, thiết bị nhà nuơi chim yến và lắp đặt hoàn chỉnh cho nhà nuơi. Nhà yến đã thực hiện hoàn thành các nợi dung và nghiệm thu đi vào hoạt đợng ngày 13 tháng 7 năm 2016.Sau 14 tháng đi vào hoạt đợng, mơ hình đã cĩ 248 tổ (sớ tổ nguyên: 112, sớ tổ mơ phỏng: 78, sớ tổ đang làm: 58) và sớ lượng chim ở lại trong nhà lên đến 500 con (Kết quả khảo sát thực tế tại nơng hợ tháng 7 năm 2017). 3.2.4. Mơ hình thứ tư Mơ hình nhà nuơi yến thứ tư được thực hiện tại hợ ơng Nguyễn Văn Phùng, ấp Giồng Dài, xã Hiệp Mỹ Tây, huyện Cầu Ngang, tỉnh Trà Vinh. TẠP CHÍ THƠNG TIN KHOA HỌC & CƠNG NGHỆ TỈNH TRÀ VINH - SỐ 1 NĂM 2018 - 43 CƠNG BỐ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU KH&CN Mơ hìnhthực hiện với diện tích xây dựng là 384 m2, cụ thể: tầng 1: 120 m2 (6m x 20m); tầng 2: 120 m2 (6m x 20m); tầng 3: 120 m2 (6m x 20m); chuồng cu: 24 m2 (6m x 4m). Hợ tham gia mơ hình đầu tư 100% kinh phí xây dựng, cải tạo nhà nuơi chim yến theo thiết kế của đơn vị chuyển giao tại địa điểm ấp Giồng Dài, xã Hiệp Mỹ Tây, huyện Cầu Ngang, tỉnh Trà Vinh. Dự án hỗ trợ 50% chi phí về nguyên vật liệu, máy mĩc, thiết bị nhà nuơi chim yến và lắp đặt hoàn chỉnh cho nhà nuơi. Hình 2. Chim yến đã sinh sớng và làm tổ trên giá tổ IV. KẾT LUẬN Qua quá trình triển khai dự án cũng đã thực hiện điều tra khảo sát điều kiện tự nhiên, khí hậu, nguồn thức ăn cho chim yến, thực trạng nuơi chim yến trong khu vực và ở tỉnh Trà Vinh hiện nay. Khảo sát sự phân bớ, lập bản đồ các khu vực cĩ khả năng phát triển nuơi chim yến trong toàn tỉnh. Bảng 6. Kết quả các mơ hình nhà yến STT Hộ nuơi Địa điểm Diện tích (m2) Thời gian hoạt động (tháng) Kết quả 01 Tớng Minh Viễn Huyện Duyên Hải 500 24 116 tổ 02 Kiên Sơn Pholli Phường 1, TpTrà Vinh 426 03 02 tổ 03 Nguyễn Văn Hợi Huyện Châu Thành 400 24 53 tổ 04 Thái Ngọc Hùng Huyện Càng Long 340 24 39 tổ 05 Lê Hoàng Phước Huyện Duyên Hải 352 14 248 tổ 06 Nguyễn Văn Phùng Huyện Cầu Ngang 384 hoạt đợng tháng 08/ 2017 Xây dựng bản đồ quy hoạch các địa phương cĩ tiềm năng phát triển quần thể chim yến trên địa bàn tỉnh Trà Vinh với tỷ lệ 1/50.000 đến năm 2020 và tầm nhìn đến năm 2030. Thực hiện 6 mơ hình nhà nuơi yến đi vào hoạt đợng đã cho kết quả, đã dẫn dụ được chim yến về sinh sớng, phát triển bầy đàn và đã cho tổ yến, các nhà yến cho kết quả rất tớt. Do các nhà yến mới triển khai đưa vào hoạt đợng; mặt khác, đặc thù của mơ hình nhà nuơi chim yến với chi phí đầu tư (thời gian đầu) cao và trong khoảng thời gian 02-03 năm đầu hoạt đợng chủ yếu là dẫn dụ nhân đàn phát triển quần đàn chim yến nên trong thời gian này mặc dù đã cĩ tổ yến nhưng chưa tiến hành thu hoạch tổ yến. Từ năm thứ ba trở đi sẽ bắt đầu thu hoạch tổ yến. Dự án đã xây dựng Đề án về định hướng phát triển nghề nuơi chim yến ở tỉnh Trà Vinh. Kết quả thực hiện dự án cho thấy nghề nuơi chim yến tại Trà Vinh sẽ là hướng đi mới, tạo tiền đề xây dựng nền kinh tế phát triển ổn định cho địa phương. Gĩp phần giải quyết việc làm cho lao đợng tỉnh nhà cũng như tạo ra sản phẩm đặc trưng, từng bước xây dựng và phát triển nghề nuơi chim yến mợt cách hoàn thiện và quy mơ, nâng cao đời sớng cho người dân địa phương cũng như gĩp phần vào thị trường xuất khẩu mặt hàng cĩ giá trị kinh tế. [1] Cơng ty trách nhiệm hữu hạn Nhà nước mợt thành viên Yến sào Khánh Hòa và Trung tâm Ứng dụng tiến bợ khoa học và cơng nghệ tỉnh Trà Vinh, 2017. Báo cáo kết quả khảo sát về tình hình nuơi chim yến tại Trà Vinh thuợc dự án: “ứng dụng và chuyển giao tiến bợ khoa học cơng nghệ xây dựng mơ hình nuơi chim yến tại tỉnh Trà Vinh”. TÀI LIỆU THAM KHẢO