Từ phong trào thơ mới đến Xuân thu nhã tập - Lê Tiến Dũng

K H O A H OÏ C X AÕÕ H OÄ I V AØØ N H AÂ N V AÊ N ♦3 Cho àïën nay phong traâo thú múái chûa àûúåc àùåt thaânh möåt vêën àïì nghiïn cûáu: chuã nghôa laäng maån hay röång hún chuã nghôa lng maån. Nhiïìu yá kiïën coá àïì cêåp túái, song chuã yïëu dûúái daång nhên baân vïì Thú múái. Tuy vêåy cuäng coá thïí thêëy caác yá kiïën vïì vêën àïì naây têåp trung vaâo hai khuynh hûúáng sau àêy. 1.1. Thûá nhêët, cho rùçng Thú múái thuöåc phaåm truâ cuãa chuã nghôa laäng maån. Caác yá kiïën cuãa caác nhaâ nghiïn cûáu nhû Phan Cûå Àïå, Haâ Minh Àûác, Hoaâng Trung Thöng, Maä Giang Lên, Nguyïîn Hoaânh Khung, Lï Àònh Kyå, Trêìn Àònh Sûã, Àùång Thõ Thanh Hûúng... Tuy mûác àöå coá khaác nhau nhûng vïì cú baãn àïìu xem Thú múái laâ nhaâ thú tiïu biïíu cuãa chuã nghôa laäng maån. Phan Cûå Àïå trong cöng trònh Phong traâo thú múái 1932- 1945 nhêët loaåt tûâ àêìu àïën cuöëi goåi laâ "Thú múái laäng maån". Tuy vêåy öng cuäng coá noái roä thïm: "Nïëu àûáng vïì trûúâng phaái maâ noái thò àaåi àa söë laâ laäng maån, nhûng cuäng coá tûúång trûng vaâ siïu thûåc. Nguyïîn Xuên Sanh (trong Xuên Thu nhaä têåp) vaâ Bñch Khï (trong Tinh huyïët) chñnh laâ àaåi biïíu cho khuynh hûúáng tûúång trûng... Khuynh hûúáng laäng maån trong phong traâo Thú múái chiïëm ûu thïë. Nhûng noá cuäng khöng thuêìn nhêët. Thïë Lûä, Huy Thöng, Lûu Troång Lû, Xuên Diïåu, Huy Cêån...cuäng rêët khaác vúái Vuä Hoaâng Chûúng, Àinh Huâng" (2; tr.43, 44). Hoaâng Trung Thöng trong Lúâi giúái thiïåu Tuyïín têåp Xuên Diïåu (têåp I) cho rùçng: "Xuên Diïåu laâ möåt nhaâ thú laäng maån chuã nghôa" vaâ trong laäng maån cuãa Xuên Diïåu "coá yïëu töë hiïån thûåc" (11; tr.51). Trêìn Àònh Sûã trong nhiïìu baâi viïët trûúác sau àïìu khùèng àõnh Thú múái laâ thú laäng maån. Trong baâi Haânh trònh thú Viïåt Nam hiïån àaåi öng cho rùçng: "Tinh thêìn laäng maån àïì cao caá tñnh khöng cho pheáp caác nhaâ Thú múái tiïëp nhêån löëi tûúång trûng, siïu thûåc. Yïu mïën Baudelaire, Verlaine, Rimbaud, Xuên Diïåu chuã yïëu chó tiïëp thu nguyïn tùæc tûúng giao caãm giaác nhû möåt thuã phaáp nghïå thuêåt àún thuêìn" (8). Sau àoá trong Nhûäng thïë giúái nghïå thuêåt thú öng cuäng khùèng àõnh nhû vêåy: "Xuên Diïåu viïët baâi Huyïìn diïåu vúái lúâi àïì tûâ lêëy tûâ thú Baudelaire, nhûng chùèng coá chuát bi phêîn naâo cuãa "öng töí tûúång trûng", ngûúåc laåi baâi thú löì löå möåt caái töi khaát khao giao caãm vaâ chûáa chan caãm xuác laäng maån ngoåt ngaâo, vúái tònh caãm böåc trûåc" (9; tr.81). Ngay caã Bñch Khï laâ ngûúâi maâ nhiïìu nhaâ nghiïn cûáu cho coá khuynh hûúáng tûúång trûng thò Trêìn Àònh Sûã cuäng khùèng àõnh: "Höìn thú Bñch Khï cùn baãn vêîn laâ laäng maån. Nhiïìu baâi coá daáng tûúång trûng, nhûng thûåc ra vêîn laâ laäng maån. Vñ duå baâi Tranh loäa thïí" (9; tr.185). Theo öng: "Coá leä thú tûúång trûng hiïån àaåi Viïåt Nam TÛÂ PHONG TRAÂO THÚ MÚÁI ÀÏËN XUÊN THU NHAÄ TÊÅP. Lï Tiïën Duäng(*) * PGS, TS, Khoa Vùn hoåc vaâ Ngön ngûä, Trûúâng ÀHKHXH & NV - ÀHQG TP HCM 4♦K H O A H OÏ C X AÕÕ H OÄ I V AØØ N H AÂ N V AÊ N chó bùæt àêìu vúái Xuên Thu nhaä têåp (XTNT). Buöìn xûa cuãa Nguyïîn Xuên Sanh vaâ Maâu thúâi gian cuãa Àoaân phuá Tûá laâ nhûäng baâi thú tiïu biïíu" (9; tr.87). 1.2 Thûá hai, khaác vúái khuynh hûúáng trïn, nhiïìu nhaâ nghiïn cûáu khöng khùèng àõnh Thú múái laâ thú laäng maån. Tiïu biïíu cho khuynh hûúáng naây laâ Hoaâi Thanh, Nguyïîn Lûúng Ngoåc, Hoaâng Ngoåc Hiïën, Àöî Lai Thuáy... Trûúác hïët laâ Hoaâi Thanh. Àoåc kyä Hoaâi Thanh trong baâi "Möåt thúâi àaåi trong thi ca" chuáng töi thêëy khöng hïì möåt chöî naâo öng goåi Thú múái laâ thú laäng maån, trûúác sau nhêët mûåc öng chó goåi laâ "Thú múái". Nhaâ nghiïn cûáu cho rùçng: "Tinh thêìn laäng maån Phaáp àaä gia nhêåp vaâo vùn hoåc Viïåt Nam tûâ trûúác 1932 cuâng möåt lêìn vúái Tuyïët höìng lïå sûã, Töë Têm vaâ Gioåt lïå thu. Cho nïn trong thúâi àaåi naây noá chó coân phaãng phêët (Chuáng töi nhêën maånh-LTD). Thú tûúång trûng àûúåc ngûúâi ta thñch hún, nhêët laâ Baudelaire, ngûúâi àêìu tiïn àaä khúi nguöìn thú êëy. Coá thïí noái caác nhaâ thú kïí trïn, khöng nhiïìu thò ñt àïìu bõ a ám aãnh vò Baudelaire"(10; tr.34). Trûúác àoá, öng noái roä hún: "Tûâ Xuên Diïåu, Huy Cêån, thú Viïåt Nam àaä coá tñnh caách cuãa thú Phaáp löëi tûúång trûng nhûng coân deâ dùåt. Bñch Khï vaâ ñt ngûúâi nûäa nhû Xuên Sanh, muöën ài àïën chöî maâ ngûúâi ta thûúâng cho laâ cao nhêët trong thú tûúång trûng: Mallarmeá, Valeáry. Ta vûâa lêìn theo doâng thú maånh nhêët trong nhûäng doâng thú ài xuyïn qua thúâi àaåi. Riïng vïì doâng naây, thú Viïåt àaä diïîn laåi trong mûúâi nùm caái lõch sûã möåt trùm nùm cuãa thú Phaáp laäng maån àïën Thi Sún, tûúång trûng vaâ nhûäng nhaâ thú sau tûúång trûng" (10; tr.33). Nhaâ nghiïn cûáu Nguyïîn Lûúng Ngoåc trong têåp höìi kyá Nhúá baån coá nïu möåt nhêån xeát àaáng chuá yá. Öng cho biïët theo doäi caác cuöåc noái chuyïån thú, àoåc caác baâi viïët cuãa Xuên Diïåu öng têm àùæc möåt àiïìu laâ ñt khi Xuên Diïåu duâng caác tñnh tûâ noái vïì phûúng phaáp saáng taác nhû laäng maån, hiïån thûåc, hiïån thûåc phï phaán. Theo öng coá leä Xuên Diïåu "phaãi coá chuã àñch" cuãa mònh. Öng noái thïm: "Caác nhaâ phï bònh goåi anh (tûác Xuên Diïåu- LTD) laâ nhaâ thú múái thò àuáng thöi: múái so vúái thú cuä, múái so vúái caách duâng tûâ àùåt cêu cuãa ngûúâi trûúác. Coân baão anh laâ nhaâ vùn, nhaâ thú laäng maån thò coá leä coân phaãi baân" (7; tr.178). Hoaâng Ngoåc Hiïën trong tiïíu luêån Baudelaire, chuã nghôa tûúång trûng vaâ Thú múái àaä àùåt ra vêën àïì àïí khùèng àõnh aãnh hûúãng cuãa thú tûúång trûng Phaáp vúái Thú múái vaâ cho rùçng aãnh hûúãng àoá àaä laâm cho Thú múái coá àûúåc mùåt bùçng sau Baudelaire chûá khöng phaãi chuã nghôa laäng maån. Öng viïët: "Coá thïí àùåt cêu hoãi giaã sûã nhû nhûäng ngûúâi laâm Thú múái dûâng laåi úã chuã nghôa laäng maån, dûâng laåi úã Lamartine, Victor Hugo... Giaã sûã hoå khöng biïët Baudelaire vaâ chuã nghôa tûúång trûng, khöng biïët thú Phaáp hêåu laäng maån... thïë thò phong traâo Thú múái seä ra sao? Trïn thûåc tïë vúái Thú múái, thú hiïån àaåi Viïåt Nam àaä coá àûúåc mùåt bùçng nghïå thuêåt "sau Baudelaire" (coá leä goåi laâ "hêåu tûúång trûng") (4; tr.151). Kïët luêån tiïíu luêån naây nhaâ nghiïn cûáu viïët: "Nhûäng nhaâ thú treã bêëy lêu nay laâm quen giaán tiïëp vúái ngön ngûä thú tûúång trûng nhû qua ca tûâ Trõnh Cöng Sún chùèng haån, giúâ àaä coá saách àïí àoåc: àoá laâ nhûäng tuyïín têåp tûúng àöëi àêìy àuã thú Haân Mùåc Tûã, Xuên Diïåu, Huy Cêån, Chïë Lan Viïn, Hoaâng Cêìm... xuêët baãn nhûäng nùm gêìn àêy"(4; tr.159). Coá thïí noái, úã khuynh hûúáng naây, tuy caách viïët coá khaác nhau; nhûng caác nhaâ nghiïn cûáu àïìu thöëng nhêët úã chöî laâ khöng khùèng àõnh Thú múái laâ thú laäng maån chuã nghôa. 2. ÚÃ àêy chuáng töi muöën àïën sûå ra àúâi cuãa nhoám Xuên thu nhaä têåp. Coá möåt söë yá kiïën àaä khen chï khaác nhau. Trûúác àêy caác yá kiïën têåp trung vaâo viïåc khen chï laâ chuã yïëu. Hún nùm mûúi nùm trûúác, nhiïìu ngûúâi àaä coá nhêån xeát rêët thiïån caãm. Xin trñch yá kiïën cuãa Lï Huy Vùn trong baâi Àoåc Xuên thu nhaä têåp àùng trïn baáo Thanh nghõ söë 21 ra ngaây 16 thaáng 9 nùm 1942: "Quan niïåm thêím myä cuãa caác nhaâ vùn Xuên Thu quaã laâ coá giaá trõ. Àoá laâ töi khöng noái àïën phêìn siïu hònh cuãa lyá thuyïët Xuên Thu, àem thú lïn vúái ngang vúái Àaåo chi phöëi caã Vö cuâng. Phêìn siïu hònh àoá chó coá thïí caãm thêëy chû khöng thïí giaãi baây ra àûúåc" (Thanh nghõ söë 21, ngaây 16 thaáng 9 nùm 1942). Sau caách maång thaáng Taám, cuäng nhû Thú múái, Xuên thu nhaä têåp bõ phï phaán möåt caách nùång nïì. Giúái phï bònh têåp trung vaâo caách àùåc àiïím nhû khoá hiïíu, tùæc tõ... maâ coá yá kiïën . ÚÃ àêy coá khöng cêìn trñch dêîn baån àoåc cuäng àaä roä. Cuäng nhû Thú múái, àïën thúâi kyâ Àöíi múái, XTNT àûúåc àaánh giaá laåi cöng bùçng hún. Trong cuöën Xuên thu nhaä têåp, nhaâ xuêët baãn Vùn hoåc, Haâ Nöåi, nhaâ thú Nguyïîn Bao trong lúâi giúái thiïåu K H O A H OÏ C X AÕÕ H OÄ I V AØØ N H AÂ N V AÊ N ♦5 Caãm nhêån tûâ Xuên thu coá nhêån xeát nhû sau: "Trïn chùång àûúâng vùn hoåc hiïån àaåi cuãa chuáng ta thuöåc giai àoaån 1930 -1945, Xuên thu nhaä têåp laâ möåt hiïån tûúång vùn hoåc khaá àöåc àaáo, gêy möåt êën tûúång khoá quïn vaâ luön gúåi múã möåt hûúáng suy nghô, tòm toâi àïí àaåt túái Caái àeåp trong saáng taåo nghïå thuêåt" (12; tr 6). Trong möåt cuöën saách viïët vïì Thú múái, cuöën Nhòn laåi möåt caách maång trong thi ca coá baâi XTNT, möåt hûúáng tòm toâi cuöëi cuâng cuãa Thú múái cuãa Maä Giang Lên àaä coá nhûäng nhêån xeát cöng bùçng hún àöëi vúái XTNT: "Thú múái àïì cao caái "töi", àoâi hoãi giaãi phoáng caác nhên, tòm thoaát ly trong möång aão, nhûäng miïìn xa laå, caái àeåp thiïn nhiïn vaâ quaá khûá; Xuên thu nhaä têåp àïì cao trñ tuïå, hiïíu biïët. Vïì phûúng diïån naây, thú múái, Xuên thu nhaä têåp gùæn vúái vùn hoåc thúâi kyâ Phuåc hûng úã chêu Êu. Thú múái vaâ Xuên thu nhaä têåp thêëm àêåm tû tûúãng nhên vùn, àïì cao con ngûúâi vaâ cuöåc söëng trêìn gian, tin vaâo khaãn nùng cuãa con ngûúâi, àïì cao tûå do tû tûúãng... Duâ caách thïí hiïån laâ laäng maån, tûúång trûng siïu thûåc... caái àñch cuöëi cuâng cuãa caác saáng taác cuãa hoå hûúáng túái con ngûúâi, vò con ngûúâi, giaãi thoaát cho con ngûúâi" (1; tr 241). Chuã nghôa tûúång trûng ra àúâi nhû laâ möåt sûå khùæc phuåc nhûäng haån chïë cuãa chuã nghôa laäng maån. Caác nguyïn tùæc miïu taã böåc löå trûåc tiïëp cuãa chuã nghôa laäng maån coá khi dêîn àïën sûå quaá roä raâng, khiïën cho hònh tûúång àöi khi thiïëu tñnh huyïìn aão. Caác nhaâ tûúång trûng muöën khùæc phuåc, noái nhû Hoaâng Ngoåc Hiïën, bùçng "möåt loaåi hònh tûúång taåo ra nhiïìu liïn tûúãng xa xöi, bêët ngúâ, coá sûác aám gúåi nhûäng haâm nghôa sêu xa, aám gúåi nhûäng têm traång. Tûúång trûng àûúåc saáng taåo trong sûå siïu nghiïåm coá nöåi dung huyïìn bñ" (4; tr.155). Hay nhû Baudelaire giaãi thñch: "Trong möåt söë traång thaái têm höìn coá tñnh chêët siïu nhiïn, chiïìu sêu cuöåc söëng böåc löå toaân veån trong möåt caãnh tûúång baây ra trûúác mùæt con ngûúâi, coá thïí laâ hïët sûác têìm thûúâng. Caãnh tûúång naây laâ tûúång trûng cuãa sûå söëng" (4; tr.155). Hoùåc noái khaái quaát hún nhû caác taác giaã Thuêåt ngûä nghiïn cûáu vùn hoåc thò nguyïn tùæc mô hoåc cú baãn cuãa chuã nghôa tûúång trûng laâ "tñnh caách biïíu trûng nghïå thuêåt cho caác vêåt tûå noá" vaâ "caác yá niïåm nùçm ngoaâi giúái haån cuãa tri giaác caãm tñnh" (3; tr.67). Chuã nghôa tûúång trûng rêët gêìn guäi vúái chuã nghôa êën tûúång úã chöî àïìu lêëy "caái thoaáng qua khöng thïí nùæm bùæt àûúåc, khöng thïí diïîn àaåt àûúåc bùçng bêët cûá caái gò, ngoaåi trûâ caãm giaác" àïí laâm thûúác ào giaá trõ. Tûâ àoá àïì cao trûåc giaác, êën tûúång, biïíu tûúång trong viïåc khaám phaá thïë giúái (3; tr.45). Trïn cú súã möåt quan niïåm nhû vêåy chuáng töi thêëy cêìn phên tñch möåt söë baâi. Chùèng haån caác baâi Buöìn xûa, Höìn ngaân muâa, Bònh taân thu cuãa Nguyïîn Xuên Sanh; Maâu thúâi gian cuãa Àoaân Phuá Tûá; Thû,thú, Ngûúâi coá nghe, Gioåt sûúng hoa cuãa Phaåm Vùn Haånh. Xin lêëy baâi Ài thuyïìn cuãa Xuên Diïåu laâm vñ duå: Thuyïìn qua, maâ nûúác cuäng tröi Laåi thïm mêy baåc trïn trúâi cuäng bay Töi ài trïn chiïëc thuyïìn naây Gioâng mú tú tûúãng cuäng thay khaác röìi Caái bay khöng àúåi caái tröi Tûâ töi phuát trûúác saáng töi phuát naây. ÚÃ baâi thú naây múái àoåc qua ngûúâi àoåc dïî lêìm tûúãng laâ taác giaã taã viïåc "ài thuyïìn" nhêët laâ trong thanh êm cuãa lúâi thú luåc baát nûäa. Nhûng àoåc kyä, chuáng ta thêëy "ài thuyïìn" úã àêy nhû laâ möåt tûúång trûng. ÚÃ cêu àêìu tiïn "Thuyïìn qua" theo tû duy thöng thûúâng khi nöëi vúái caác tûâ nhû "maâ", "cuäng" thò seä laâ: "Thuyïìn qua maâ nûúác cuäng qua". Nhûng úã àêy taác giaã laåi viïët laâ "tröi". Nhû vêåy caái yá niïåm maâ nhaâ thú hûúáng àïën khöng phaãi laâ hònh thûác, maâ baãn chêët, tûác laâ caã hai "thuyïìn" vaâ "nûúác" àïìu vêån àöång. ÚÃ caác cêu dûúái thïm "mêy bay", "töi ài" nghôa laâ cuäng nhûäng hònh thûác khaác nhau cuãa vêån àöång. Laåi thïm "caái bay", "caái tröi", "tûâ", "sang" v.v... têët caã àïìu gúåi lïn êën tûúång cuãa vêån àöång khaách quan trong thïë giúái. Nhû vêåy baâi thú khöng phaãi taã caãnh ài thuyïìn, maâ hûúáng àïën möåt yá niïåm vïì thïë giúái, vïì cuöåc àúâi. Nïëu hiïíu nhû hoåc giaã Myä L. Perine "tûúång trûng laâ caái vêåt naâo àoá coá möåt yá nghôa röång lúán hún chñnh noá" (dêîn theo 9; tr.65), thò baâi Ài thuyïìn cuãa Xuên Diïåu laâ möåt baâi thú rêët tûúång trûng. Hoùåc baâi Nguyïåt cêìm chuáng töi thêëy tû duy tûúång trûng lêën aát hùèn tû duy laäng maån. ÚÃ àêy taác giaã khöng taã àaân, taã trùng nûäa, maâ "àaân trùng" nhû möåt êën tûúång àïí gúåi múã àïën nhûäng yá niïåm khaác v.v... Cuäng nhû chuã nghôa tûúång trûng, chuã nghôa êën tûúång, tû duy nghïå thuêåt thú Xuên Diïåu thûúâng hûúáng àïën caái "thoaáng qua", caái "chöëc laát" nhû laâ möåt nguyïn tùæc cêëu tûá. Vñ duå: - Möåt thoaáng hûúng xûa chûáa möång àêìy - Möåt chúáp mï man höìn gùåp höìn 6♦K H O A H OÏ C X AÕÕ H OÄ I V AØØ N H AÂ N V AÊ N - Möåt thoaáng cûúâi yïu thoãa khaát khao - Nhû thoaãng àûa muâi hûúng mïën yïu - Böîng lûúát qua töi möåt boáng höìng - Böîng thêëy loâng yïu cuöìng ngêín ngú - YÁ töi laâ möåt thoaáng qua mau - Boáng chiïìu ài vuåt böîng àïm nay. v.v... Möåt khoaãng khùæc mú höì cuãa "buöìn trùng", möåt chúáp mï man "tònh cúâ" cuãa "höìn gùåp höìn", möåt boáng ai nhû "luöìng aánh saáng xö qua mùåt"... àaä àïí laåi trong thú öng nhûäng hònh tûúång thú àêìy aám aãnh tûúång trûng. Tuy nhiïn, Xuên Diïåu chûa bûúác hùèn sang TAÂI LIÏÅU THAM KHAÃO 1. HUY CÊÅN-HAÂ MINH ÀÛÁC (Chuã biïn) - Nhòn laåi möåt cuöåc caách maång trong thi ca, NXB Giaáo duåc, Haâ Nöåi, 1993. 2. PHAN CÛÅ ÀÏÅ - Phong traâo Thú múái 1932 - 1945, NXB Khoa hoåc xaä höåi, Haâ Nöåi, 1982; Baãn in lêìn àêìu 1966. 3. LÏ BAÁ HAÁN-TRÊÌN ÀÒNH SÛÃ-NGUYÏÎN KHÙÆC PHI (Chuã biïn), 1992, Thuêåt ngûä nghiïn cûáu vùn hoåc, NXB Giaáo duåc, Haâ Nöåi. 4. HOAÂNG NGOÅC HIÏËN, 1993, Baudelaire chuã nghôa tûúång trûng vaâ Thú múái, trong saách Nhòn laåi möåt cuöåc caách maång trong thi ca, NXB Giaáo duåc, Haâ Nöåi. 5. HOAÂNG HÛNG, 1993, Thú múái vaâ thú höm nay, Taåp chñ Vùn hoåc, söë 2. 6. NGUYÏÎN ÀÙNG MAÅNH, 1985, Xuên Diïåu vaâ niïìm khaát khao giao caãm vúái àúâi- Baáo Vùn nghïå söë 29. 7. NGUYÏÎN LÛÚNG NGOÅC, 1992, Xuên Diïåu, trong saách Nhúá baån, NXB Vùn hoåc, Haâ Nöåi. 8. TRÊÌN ÀÒNH SÛÃ, 1994, Haânh trònh thú Viïåt Nam hiïån àaåi, Baáo Vùn nghïå söë 41. 9. TRÊÌN ÀÒNH SÛÃ, 1995, Nhûäng thïë giúái nghïå thuêåt thú, NXB Giaáo duåc, Haâ Nöåi. 10. HOAÂI THANH- HOAÂI CHÊN, 1967, Thi nhên Viïåt Nam, Nguyïîn Àûác Phiïn xuêët baãn, Huïë, nùm 1942; theo baãn in cuãa NXB Hoa tiïn, Saâi Goân. 11. HOAÂNG TRUNG THÖNG, 1983, Lúâi giúái thiïåu trong saách Tuyïín têåp Xuên Diïåu, têåp I, NXB Vùn hoåc, Haâ Nöåi; trûúác àoá àaä in trïn Taåp chñ Vùn hoåc söë 2-1982, söë 1.1983 vaâ nhiïìu tuyïín têåp khaác. 12. Xuên thu nhaä têåp, 1991, Nguyïîn Bao giúái thiïåu, sûu têìm, biïn soaån, NXB Vùn hoåc, Haâ Nöåi. àõa haåt cuãa tûúång trûng nhû Bñch Khï, Haân Mùåc Tûã úã giai àoaån sau. Trúã lïn, chuáng töi àaä trònh baây tûâ thú moái àïën thú XTNT coá möåt quaá trònh. Qua àoá chuáng coá möåt bûúác phaát triïín àaáng kïí vïì tû duy nghïå thuêåt. Ài tûâ thú múái àïën XTNT thú VN ài tûâ tû duy thú laäng maån àïën kiïíu tû duy tûúång trûng, êën tûúång... Vïì mùåt tû duy nghïå thuêåt coá sûå phaát triïín. Àaáng tiïëc laâ do nhûäng àiïìu kiïån khaách quan, nhûäng kiïíu tû duy múái laå khöng àûúåc phaát huy. Nhûng duâ sao, àoá vêîn laâ àoáng goáp to lúán vaâ coá yá nghôa trong quaá trònh hiïån àaåi hoaá vùn hoåc dên töåc. SUMMARY: FROM THE NEW POETRY MOVEMEN TO "XUAN THU NHA TAP". Prof. Dr. Lï Tiïën Duäng 1. Up till now the Vietnamese New Poetry Movement has not been taken as a topic of research. Was this movement confined in the scope of Romanticism or extended beyond it? In fact, this issue has been raised in discussions on the New Poetry Movement, but so far a full analysis on it has not been made. Basically, there are two different views on it: 1.1. First, many critics such as Phan Cu Àe, Ha Minh Àuc, Hoang Trung Thong, Ma Giang Lan, Nguyen Hoanh Khung, Le Àinh Ky, Tran Àinh Su, Àang Thi Thanh Huong... claimed that the New Poetry movement existed within the scope of Romanticism. In spite of their diffent ways of thinking, they unanimously pointed out that the poets of the New Poetry movement were typical of Romanticists. K H O A H OÏ C X AÕÕ H OÄ I V AØØ N H AÂ N V AÊ N ♦7 1.2. Second, unlike the first group, other critics such as Hoai Thanh, Nguyen Luong Ngoc, Hoang Ngoc Hien, Do Lai Thuy... did not regard the poets of the New Poetry movement as Romanticists. 2. The arising of Xuan Thu Nha Tap, a group of poets under the influence of Symbolism and Impressionism, caused quite a stir in Vietnamese literary circles. There were divergent opinions about it: some praised while others disparaged it. The symbolists created a kind of associative images which brought the sudden emotion, the free association and the connection between different objects to the reader. The implied images contained the deep thoughts and the hidden mood of human. In the supernatural moods, the great awareness of human being was expressed by ordinary scenes, which symbolized life. Symbolism and Expressionism were similar in the creative method and both of them gave prominence to intuition, impression and symbol. With the works of Xuan Thu Nha Tap, Vietnamese poetry have made a develoment from Romanticsim to Symbolism and Expressionism and the new poetic thoughts. It is regretted that these two movements were strange to the Vietnamese at that time and new ideas were not promoted. However, Xuan Thu Nha Tap and their tendency have played an important role in the modernization process of national literature.