Trò chơi đóng vai có chủ đề - Con đường thuận lợi nhất để rèn kĩ năng hoạt động nhóm cho trẻ

Tạp chí Đại học Thủ Dầu Một, số 2 - 2011 17 TROØ CHÔI ÑOÙNG VAI COÙ CHUÛ ÑEÀ - CON ÑÖÔØNG THUAÄN LÔÏI NHAÁT ÑEÅ REØN KÓ NAÊNG HOAÏT ÑOÄNG NHOÙM CHO TREÛ Vuõ Thò Nhaân Tröôøng Ñaïi hoïc Thuû Daàu Moät TOÙM TAÉT Kó naêng hoaït ñoäng nhoùm giuùp treû hình thaønh vaø phaùt trieån nhaân caùch, taïo cô hoäi ñeå treû ñöôïc chôi, phaùt trieån trí tueä vaø hình thaønh kó naêng xaõ hoäi sau naøy. Nhöõng kó naêng hoaït ñoäng nhoùm caàn hình thaønh ôû treû goàm: kó naêng giao tieáp, kó naêng phaân coâng coâng vieäc hôïp lí, laéng nghe, phoái hôïp... Con ñöôøng thuaän lôïi nhaát ñeå reøn kó naêng hoaït ñoäng nhoùm cho treû laø caùc troø chôi ñoùng vai theo chuû ñeà. Chuùng ta caàn nghieân cöùu moät caùch ñaày ñuû vaø heä thoáng ñeå tìm ra nhöõng bieän phaùp hieäu quaû ñoái vôùi vieäc hình thaønh vaø cuûng coá kó naêng hoaït ñoäng nhoùm cho treû. Töø khoùa: kó naêng, hoaït ñoäng nhoùm, treû maàm non, troø chôi ñoùng vai coù chuû ñeà * , 1. Ñaët vaán ñeà Kó naêng hoaït ñoäng nhoùm (KNHÑN) cuûa treû laø khaû naêng töông taùc, hôïp taùc cuøng thöïc hieän hieäu quaû moät haønh ñoäng, moät coâng vieäc naøo ñoù cuûa treû döïa treân nhöõng tri thöùc vaø voán kinh nghieäm ñaõ coù trong ñieàu kieän nhaát ñònh. Phaùt trieån KNHÑN cho treû laø reøn cho treû bieát thoûa thuaän, laéng nghe, toân troïng, giao tieáp, chia seû, thuyeát phuïc... Ñaây laø nhöõng kó naêng raát quan troïng cho theá heä treû trong töông lai, caàn ñöôïc quan taâm giaùo duïc ngay töø löùa tuoåi maàm non. Phaùt trieån KNHÑN cho treû coøn haøm chöùa moät tieàm naêng to lôùn cho nhaø giaùo duïc trong vieäc xaây döïng yù thöùc taäp theå, xaây döïng tình baïn, phaùt trieån ñoäng cô chôi cho treû vaø ñoäng cô hoïc taäp ôû tröôøng tieåu hoïc cho treû sau naøy. 2. Vai troø cuûa vieäc phaùt trieån kó naêng hoaït ñoäng nhoùm cho treû löùa tuoåi maàm non Xaõ hoäi hieän nay laø xaõ hoäi cuûa söï hoäi nhaäp, toaøn caàu hoùa vaø ñeà cao giaù trò cuûa söï hôïp taùc, cuøng nhau laøm vieäc, toân troïng vaø hieåu bieát laãn nhau.... Vì vaäy muïc tieâu hoïc taäp trong caùc nhaø tröôøng khoâng chæ lónh hoäi kieán thöùc coù saün vaø phaùt trieån naêng löïc trí tueä maø quan troïng hôn caû laø hình thaønh vaø phaùt trieån caùc kó naêng giaûi quyeát caùc moái quan heä xaõ hoäi coù hieäu quaû. Chính vì vaäy, vieäc chuù troïng khai thaùc caùc tieàm naêng cuûa treû, phaùt trieån caùc kó naêng xaõ hoäi cho treû trong ñoù coù kó naêng hoaït ñoäng nhoùm laø vaán ñeà raát caàn thieát. Taát caû caùc hoaït ñoäng haøng ngaøy cuûa treû ñeàu phaûi coù söï hôïp taùc, hôïp taùc laø yeâu caàu caàn thieát ñoái vôùi moãi con ngöôøi. Khi treû coù Journal of Thu Dau Mot university, No2 – 2011 18 ñöôïc yù thöùc vaø kó naêng cuøng hoaø nhaäp vaøo coäng ñoàng ngöôøi vaø nhaän ra ñöôïc chính mình ôû trong ñoù laø caû moät böôùc phaùt trieån voâ cuøng quan troïng ñoái vôùi treû. Cho neân vieäc phaùt trieån KNHÑN cho treû caàn phaûi ñöôïc quan taâm thích ñaùng bôûi yù nghóa quan troïng cuûa noù ñoái vôùi söï phaùt trieån toaøn dieän cuûa treû. Maëc duø nhöõng nghieân cöùu veà KNHÑN cuûa treû coøn raát ít, nhöng thoâng qua caùc nghieân cöùu cuûa moät soá nhaø taâm lí - giaùo duïc hoïc thì chuùng ta ñaõ phaàn naøo thaáy ñöôïc yù nghóa cuûa phaùt trieån KNHÑN ñoái vôùi söï phaùt trieån nhaân caùch treû. 2.1. Phaùt trieån KNHÑN cho treû laø giuùp hình thaønh vaø phaùt trieån nhaân caùch cho treû Caùc moái quan heä xaõ hoäi maø treû tham gia caøng phong phuù ña daïng, caøng goùp phaàn vaøo vieäc hoaøn thieän nhaân caùch cuûa treû. Söï keát hôïp vaø phoái hôïp caùc hoaït ñoäng giöõa caùc treû trong nhoùm chôi ñaõ taïo ra nhöõng moái quan heä xaõ hoäi heát söùc ñoäc ñaùo vaø ñieån hình. Vì vaäy khi tham gia vaøo caùc hoaït ñoäng chung, moãi treû baèng hoaït ñoäng giao tieáp cuûa mình ñaõ tích cöïc chieám lónh caùc moái quan heä xaõ hoäi. Veà thöïc chaát, ñaây laø neàn taûng cuûa quaù trình phaùt trieån nhaân caùch. 2.2. Phaùt trieån KNHÑN cho treû laø taïo cô hoäi ñeå treû ñöôïc chôi vaø reøn luyeän caùc kó naêng khaùc qua chôi. Khoâng phaûi ngaãu nhieân maø caùc nhaø khoa hoïc trong vaø ngoaøi nöôùc ñaõ chæ ra raèng, ñoái vôùi treû nhoû, chôi laø nhu caàu cuûa moät cô theå ñang phaùt trieån, laø ‚tröôøng hoïc cuûa cuoäc soáng‛. Khi chôi, treû trôû neân ‘cao hôn chính mình’ vaø chuùng coù theå laøm ñöôïc nhieàu vieäc maø trong thöïc teá khoâng theå laøm ñöôïc. Khi tham gia vaøo troø chôi do ñöôïc thoaû maõn nhu caàu neân mang laïi nieàm vui cho treû, laøm cho tinh thaàn cuûa treû saûng khoaùi, phaán khôûi... ñoù laø nhöõng yeáu toá quan troïng ñeå taêng cöôøng söùc khoeû cho treû. Khi treû ñöôïc cuøng chôi vôùi nhau trong nhoùm, treû seõ coï saùt vôùi nhau, hoïc hoûi laãn nhau. Trong khi chôi treû bieát thoûa thuaän vôùi nhau ñeå phaân vai chôi, haønh ñoäng chôi, bieát laéng nghe yù kieán cuûa nhau, bieát chia seû... Coù theå noùi raèng, chôi trong nhoùm baïn beø laø nhu caàu böùc thieát cuûa treû vaø troø chôi cuõng laø noäi dung chuû yeáu ñeå taäp hôïp treû thaønh nhoùm. Phaàn lôùn caùc neùt tính caùch cuûa treû ñöôïc nhen nhoùm trong nhoùm baïn beø. Ñaây laø moät ñieàu voâ cuøng quan troïng ñoái vôùi treû. 2.3. Phaùt trieån KNHÑN cho treû laø giuùp treû böôùc vaøo cuoäc soáng xaõ hoäi Thoâng qua hoaït ñoäng vôùi caùc baïn trong nhoùm, treû töï tìm kieám söï hoaøn thieän cuûa nhöõng quan heä giöõa con ngöôøi vôùi con ngöôøi. Vì vaäy cuõng khoâng neân cho raèng chôi theo nhoùm chæ giuùp treû lónh hoäi kieán thöùc hay moät tieâu chuaån öùng xöû naøo ñoù, maø coøn laø cô sôû ban ñaàu ñeå treû xaây döïng caùch öùng xöû cuûa mình khi böôùc vaøo tuoåi tröôûng thaønh. Vì vaäy, coù theå noùi phaùt trieån KNHÑN cho treû laø taïo ra cho treû caùc kinh nghieäm veà quan heä ñaïo ñöùc, quan heä traùch nhieäm vaø giuùp ñôõ laãn nhau, cuøng nhau höôùng ñeán muïc tieâu chung, laøm naûy sinh rung caûm veà nhau, gaây aûnh höôûng tôùi vieäc hình thaønh ñoäng cô chung cuûa taäp theå. Hoaït ñoäng nhoùm daïy treû nhöõng baøi hoïc coù giaù trò vaø hình thaønh ôû treû nhöõng kó naêng xaõ hoäi. Taát caû ñeàu ñem laïi söï thoaû maõn vaø naâng cao höùng thuù chôi cho treû. 3. Nhöõng kó naêng hoaït ñoäng nhoùm caàn ñöôïc hình thaønh ôû treû maàm non Chôi trong nhoùm baïn beø laø nhu caàu böùc thieát cuûa treû. Nhöng thoâng thöôøng, ñeán giai Tạp chí Đại học Thủ Dầu Một, số 2 - 2011 19 ñoaïn 5-6 tuoåi treû ñaõ coù nhöõng KNHÑN cô baûn khi tham gia vaøo caùc hoaït ñoäng chung cuûa lôùp maãu giaùo nhö: cuøng baïn thaûo luaän veà chuû ñeà chôi, noäi dung chôi, haønh ñoäng chôi; phaân vai chôi cho nhau; cuøng nhau coá gaéng thöïc hieän ñeán cuøng nhieäm vuï ñaõ ñöôïc phaân coâng ñeå cuøng ñaït ñöôïc muïc tieâu chung... Tuy nhieân, nhöõng kó naêng naøy chöa ñöôïc hình thaønh ñaày ñuû vaø beàn vöõng. Thöïc teá cho thaáy, coøn moät boä phaän treû 6 tuoåi khi vaøo lôùp moät vaãn raát thuï ñoäng vaø leä thuoäc vaøo ngöôøi lôùn, khoâng bieát caùch hoøa nhaäp cuøng taäp theå. Ñeå khaéc phuïc nhöõng haïn cheá naøy, tröôùc heát phaûi löïa choïn ñöôïc heä thoáng nhöõng kó naêng hôïp taùc cô baûn caàn hình thaønh cho treû maãu giaùo 5-6 tuoåi. Theo chuùng toâi ñoù laø nhöõng kó naêng sau ñaây: - Kó naêng giao tieáp Trong khi chôi treû phaûi bieát thaûo luaän, baøn baïc vôùi caùc baïn ñeå cuøng thoáng nhaát veà muïc ñích, noäi dung vaø keá hoaïch thöïc hieän nhöng coâng vieäc chung, giao tieáp giöõa caùc vai ñeå thöïc hieän haønh ñoäng chôi. Trong khi chôi treû phaûi duøng töø ñeå chæ nhöõng haønh ñoäng cuûa mình, theå hieän nhöõng yù ñònh, tö töôûng naûy sinh trong luùc chôi. Ngoân ngöõ giao tieáp coù yù nghóa quan troïng trong troø chôi ñoùng vai coù chuû ñeà, trong quaù trình chôi treû söû duïng lôøi noùi laøm coâng cuï giao tieáp, ñeå phoái hôïp haønh ñoäng, ñeå giao öôùc vôùi nhöõng ngöôøi cuøng tham gia. Nhoùm chæ coù theå hoaït ñoäng hieäu quaû khi caùc thaønh vieân trong nhoùm yù thöùc ñöôïc mình laø thaønh vieân cuûa nhoùm vaø nhieät tình ñoùng goùp coâng söùc cuûa mình cho nhoùm. Quaù trình baøn baïc, thaûo luaän, giao tieáp chæ ñi tôùi thoáng nhaát khi coù söï ñoàng thuaän giöõa caùc thaønh vieân, khi treû bieát laéng nghe vaø trao ñoåi yù kieán cuûa mình vôùi caùc baïn. Vì vaäy, hình thaønh kó naêng naøy cuõng coù nghóa laø laøm cho treû hieåu ñöôïc giaù trò cuûa söùc maïnh taäp theå, bieát ñaët lôïi ích cuûa taäp theå leân treân sôû thích vaø nhöõng moái quan taâm rieâng cuûa baûn thaân mình. Thaùi ñoä toân troïng baïn beø vaø yù thöùc saün saøng hôïp taùc vì muïc tieâu chung seõ giuùp treû ‚xích laïi gaàn nhau‛ hôn ñeå nhanh choùng tìm ra caùch thöùc tieán haønh nhöõng hoaït ñoäng cuûa nhoùm moät caùch hieäu quaû nhaát. - Kó naêng phaân coâng coâng vieäc hôïp lí Trong khi hoaït ñoäng nhoùm treû phaûi bieát phaân coâng coâng vieäc hôïp lí cho töøng thaønh vieân trong nhoùm. Moãi nhoùm treû luoân coù söï ña daïng veà kó naêng vaø nhaân caùch giöõa caùc thaønh vieân. Trong caùc hoaït ñoäng taäp theå, moãi nhieäm vuï ñöôïc hoaøn thaønh luoân laø keát quaû cuûa söï loã löïc chung cuûa caû nhoùm. Khi tham gia hoaït ñoäng cuøng nhau, treû phaûi bieát töï ñaùnh giaù khaû naêng rieâng cuûa baûn thaân mình cuõng nhö sôû thích, nguyeän voïng vaø khaû naêng cuûa caùc baïn trong nhoùm, töø ñoù ñöa ra nhöõng yù kieán phuø hôïp nhaát vôùi vieäc phaân coâng caùc phaàn vieäc cuï theå cho töøng baïn, ñaûm baûo ñeå thaønh vieân maïnh ñieåm naøo coù theå troå heát taøi naêng cuûa mình veà ñieåm ñoù, hoã trôï ñieåm yeáu cho caùc thaønh vieân khaùc, laøm cho nhoùm trôû neân coâng baèng vaø hoaøn haûo hôn. - Kó naêng laéng nghe Treû phaûi bieát hoïc caùch laéng nghe, nghe ñeå hoïc. Kó naêng laéng nghe laø moât kó naêng caàn thieát khi treû hoïc ôû baát kì moâi tröôøng hoïc taäp naøo. Khoâng nhöõng theá, laéng nghe coøn laø moät kó naêng cöïc kì quan troïng giuùp treû thieát laäp moái quan heä baïn Journal of Thu Dau Mot university, No2 – 2011 20 beø trong khi chôi, vaø duy trì moái quan heä toát ñeïp vôùi baïn beø, thaày coâ vaø nhöõng ngöôøi xung quanh. Treû ôû ñoä tuoåi maãu giaùo thöôøng raát hieáu ñoäng vaø chuùng chæ coù theå taäp trung chuù yù trong moät khoaûng thôøi gian khoâng laâu. Theâm vaøo ñoù treû laïi coù caùi toâi raát lôùn vaø thích theå hieän caùi toâi cuûa mình ra ñeå muoán chöùng toû mình ñaõ lôùn. Thaùi ñoä naøy xuaát phaùt töø söï ích kæ, vò kæ trong moãi treû noùi rieâng vaø trong moãi con ngöôøi chuùng ta noùi chung. Vì caùi toâi quaù lôùn neân treû khoâng chuù yù laéng nghe lôøi coâ giaùo vaø caùc baïn, treû cho raèng mình laø ngöôøi bieát taát caû roài, nhöõng vaán ñeà maø coâ giaùo, hay caùc baïn noùi chaúng thaám vaøo ñaâu neân khoâng caàn quan taâm, thaäm chí, tieâu cöïc hôn laø treû chæ chaêm chaêm nghe ñeå tìm loãi sai cuûa caùc baïn ñeå phaûn baùc. Haäu quaû treû seõ chaúng coù theâm chuùt kieán thöùc naøo ngoaøi söï haøi loøng moät caùch ngoä nhaän veà kieán thöùc cuûa baûn thaân. Cho neân khi hoaït ñoäng nhoùm seõ taäp cho treû bieát chuù yù laéng nghe lôøi coâ giaùo giaûi thích, höôùng daãn ñeå bieát toå chöùc caùch chôi theo nhoùm hieäu quaû, vaø trong khi chôi treû phaûi bieát laéng nghe yù kieán cuûa caùc thaønh vieân trong nhoùm chôi, ñeå traùnh nhöõng maâu thuaãn, xung ñoät, nhöõng baát ñoàng yù kieán xaûy ra trong khi chôi. Cho treû hoaït ñoäng theo nhoùm ñeå treû taäp caùch laéng nghe vaø xaùc ñònh nhöõng ñieåm gioáng vaø khaùc, nhöõng ñieåm treû ñoàng yù vaø nhöõng ñieåm treû khoâng taùn thaønh vôùi caùc baïn trong khi chôi. Töø ñoù treû coù nhu caàu chia seû nhöõng suy nghó rieâng cuûa mình vôùi caùc thaønh vieân trong nhoùm. - Kó naêng chia seû Khi hoaït ñoäng nhoùm treû phaûi bieát phoái hôïp, giuùp ñôõ, vaø cuøng vôùi caùc baïn trong nhoùm giaûi quyeát nhöõng xung ñoät. Ñaõ xaùc ñònh laø moät thaønh vieân cuûa nhoùm, treû caàn bieát chaáp nhaän söï phaân coâng vaø thöïc hieân toát phaàn vieäc ñöôïc giao, ñoàng thôøi phaûi phoái hôïp chaët cheõ cuøng caùc thaønh vieân khaùc trong nhoùm. Söï phoái hôïp naøy khoâng chæ döøng laïi ôû vieäc theå hieän yù thöùc, traùch nhieäm ñoái vôùi nhieäm vuï chung maø coøn bao goàm coù söï quan saùt, ñaùnh giaù hoaït ñoäng cuûa caùc baïn vaø giuùp ñôõ khi baïn gaëp khoù khaên, hoaëc nhôø baïn hoã trôï neáu caàn... Quaù trình treû hoaït ñoäng cuøng nhau trong nhoùm raát thöôøng xaûy ra xung ñoät. Moãi treû phaûi coù khaû naêng töï kieàm cheá, phuïc tuøng nhöõng quy ñònh chung, bieát giaûi quyeát maâu thuaãn moät caùch hoøa bình, treân cô sôû toân troïng vaø nhöôøng nhòn laãn nhau. 4. Hoaït ñoäng vui chôi, maø trung taâm laø troø chôi ñoùng vai coù chuû ñeà laø con ñöôøng thuaän lôïi nhaát ñeå reøn kó naêng hoaït ñoäng nhoùm cho treû - Hoaït ñoäng vui chôi cuûa treû Vui chôi laø moät hoaït ñoäng caàn thieát cho moïi ngöôøi ôû moïi löùa tuoåi, nhöng ñoái vôùi treû em, ñaëc bieät laø treû maàm non, vui chôi ñaõ trôû thaønh moät nhu caàu khoâng theå thieáu ñöôïc. Hoaït ñoäng vui chôi chính laø hoaït ñoäng chuû ñaïo cuûa treû em löùa tuoåi maãu giaùo khoâng phaûi vì noù chieám nhieàu thôøi gian nhaát, maø vì noù ñaõ taïo ra nhöõng bieán ñoåi veà chaát trong söï phaùt trieån toaøn dieän cuûa treû. Hoaït ñoäng vui chôi ñaõ giuùp cho ñöùa treû laàn ñaàu tieân ñöôïc hoaït ñoäng nhö nhöõng thaønh vieân cuûa xaõ hoäi loaøi ngöôøi. Nhôø coù hoaït Tạp chí Đại học Thủ Dầu Một, số 2 - 2011 21 ñoäng vui chôi maø nhöõng neùt nhaân caùch ñaàu tieân ñöôïc hình thaønh nhö yù thöùc vaø töï yù thöùc, hay söï xuaát hieän ñoäng cô haønh vi ñaõ laøm cho haønh vi cuûa treû mang tính xaõ hoäi, tính nhaân caùch. Hoaït ñoäng vui chôi cuûa treû bao goàm nhieàu troø chôi khaùc nhau nhö: troø chôi ñoùng vai theo chuû ñeà, troø chôi ñoùng kòch, troø chôi laép gheùp, troø chôi hoïc taäp, troø chôi aâm nhaïc, troø chôi vaän ñoäng... Troø chôi laø noäi dung chuû yeáu ñeå taäp hôïp treû thaønh nhoùm. Vì vaäy, muoán treû coù KNHÑN cuøng baïn beø, tröôùc heát phaûi toå chöùc toát caùc loaïi troø chôi cho treû tham gia, chuù troïng ñeán nhöõng troø chôi ñoøi hoûi ôû treû kó naêng hoaït ñoäng phoái hôïp cao, nhö: troø chôi xaây döïng - laép gheùp, troø chôi vaän ñoäng... - Troø chôi ñoùng vai theo chuû ñeà - con ñöôøng thuaän lôïi nhaát ñeå reøn KNHÑN cho treû Troø chôi ñoùng vai theo chuû ñeà laø moät hình thöùc ñoäc ñaùo cuûa söï tieáp xuùc giöõa treû em vôùi cuoäc soáng cuûa ngöôøi lôùn. Trong khi chôi treû taùi taïo laïi ñôøi soáng xaõ hoäi xung quanh vaø qua ñoù treû hoïc laøm ngöôøi. Troø chôi ñoùng vai coù chuû ñeà laø con ñöôøng thuaän lôïi ñeå phaùt trieån kó naêng hoaït ñoäng nhoùm cho treû. Ñieàu naøy theå hieän roõ neùt trong ñaëc thuø cuûa troø chôi vaø caáu truùc cuûa troø chôi. - Ñaëc thuø cuûa troø chôi ñoùng vai coù chuû ñeà: Troø chôi ñoùng vai coù chuû ñeà tröôùc heát vì troø chôi bao giôø cuõng coù chuû ñeà. Chuû ñeà cuûa troø chôi chính laø nhöõng maûng hieän thöïc ñöôïc phaûn aùnh vaøo trong troø chôi. Baûn chaát cuûa troø chôi ñoùng vai coù chuû ñeà laø taùi taïo laïi hoaït ñoäng cuûa ngöôøi lôùn cuõng nhö caùc quan heä vaø thaùi ñoä cuûa hoï vôùi nhau trong xaõ hoäi thoâng qua caùc vai chôi. Troø chôi ñoùng vai coù chuû ñeà laø moät daïng hoaït ñoäng mang tính töï nguyeän. Vieäc thuùc ñaåy treû chôi chính laø söùc haáp daãn cuûa baûn thaân troø chôi maø khoâng heà bò raøng buoäc bôûi nhöõng caùi khaùc, ngay caû keát quaû cuûa söï vui chôi. Ñoäng cô cuûa troø chôi naèm trong quaù trình chôi chöù khoâng phaûi naèm ôû keát quaû chôi. Troø chôi ñoùng vai coù chuû ñeà laø moät daïng hoaït ñoäng mang tính töï laäp cao cuûa treû. Khi tham gia vaøo troø chôi treû heát mình chuû ñoäng, ñoäc laäp töï nghó ra chuû ñeà, noäi dung, phaân vai chôi, töï ñieàu khieån kieåm tra quaù trình chôi ñoù. Ngöôøi lôùn khoâng theå aùp ñaët hay chôi hoä treû maø chæ giöõ vai troø laø ngöôøi toå chöùc, höôùng daãn treû trong quaù trình chôi. Troø chôi ñoùng vai coù chuû ñeà mang tính ‚töôïng tröng‛, trong khi chôi treû moâ phoûng nhöõng haønh ñoäng vaø moái quan heä cuûa ngöôøi lôùn, söû duïng nhöõng ñoà vaät thay theá mang tính chaát kí hieäu töôïng tröng. Chính ñaëc tính naøy cuûa troø chôi ñoùng vai coù chuû ñeà laøm naûy sinh hoaøn caûnh töôûng töôïng. Khi chôi treû ñaém mình trong hoaøn caûnh chôi, boäc loä vaø traûi nghieäm caùc saéc thaùi tình caûm cuûa mình qua caùc vai chôi, keát thuùc chôi cuõng laø luùc treû ra khoûi hoaøn caûnh aáy. Troø chôi ñoùng vai coù chuû ñeà laø loaïi troø chôi mang tính taäp theå. Ñeå tieán haønh troø chôi nhaèm moâ phoûng laïi ñôøi soáng xaõ hoäi ñoøi hoûi phaûi coù nhieàu treû tham gia, cuøng hoaït ñoäng vôùi nhau, cuøng thoáng nhaát chuû ñeà chôi, vai chôi haønh ñoäng chôi... Moâ hình sau ñaây seõ cho thaáy roõ tính taäp theå cuûa troø chôi ñoùng vai coù chuû ñeà theå hieän roõ trong caáu truùc cuûa troø chôi. Journal of Thu Dau Mot university, No2 – 2011 22 Caáu truùc cuûa troø chôi ñoùng vai coù chuû ñeà goàm: - Chuû ñeà chôi. Ñoù laø maûng hieän thöïc cuoäc soáng ñöôïc phaûn aùnh vaøo caùc troø chôi cuûa treû. Vaø trong khi chôi moïi haønh ñoäng chôi ñeàu xoay quanh chuû ñeà chôi. Tröôùc khi tieán haønh chôi treû phaûi taäp hôïp nhau thaønh moät nhoùm nhoû ñeå cuøng nhau thaûo luaän veà chuû ñeà chôi. Ví duï treû cuøng nhau thaûo luaän xem hoâm nay chôi chuû ñeà ‚meï vaø con‛, chôi ‚baùn haøng‛, hay chôi troø ‚baùc só... Nhö vaäy chính trong böôùc ñaàu tieân cuûa troø chôi ñoùng vai treû phaûi coù kó naêng thaûo luaän ñeå cuøng nhau thoáng nhaát chuû ñeà chôi cho nhoùm. - Vai chôi vaø haønh ñoäng chôi: Vai chôi laø thaønh phaàn quan troïng ñeå taïo neân troø chôi ñoùng vai. Vai chôi laø vieäc ñöùa treû öôùm mình vaøo moät nhaân vaät naøo ñoù vaø baét chöôùc haønh vi cuûa hoï. Haønh ñoäng chôi laø thaønh phaàn sinh ñoäng nhaát cuûa troø chôi, laø caùch thöùc maø treû taùi taïo laïi hieän thöïc trong khi chôi. Sau chuû ñeà chôi, treû phaûi cuøng nhau thoûa thuaän veà vai chôi, haønh ñoäng chôi nhö mình ñoùng vai baùc só, caäu ñoùng vai beänh nhaân, coøn caäu ñoùng vai meï... í hoâm tröôùc mình ñoùng vai beänh nhaân roài, hoâm nay mình ñoåi cho caäu mình ñoùng vai baùc só nheù... Nhö vaäy ñeå thoáng nhaát ñöôïc vai chôi treû phaûi coù quaù trình thaûo luaän. Qua ñoù treû seõ reøn luyeän ñöôïc kó naêng thoûa thuaän, kó naêng phaân vai hôïp lí, kó naêng giao tieáp, chia seû... Vaø vôùi söï taùc ñoäng ñuùng caùch töø giaùo vieân, treû seõ daàn daàn nhaän thöùc ñöôïc raèng, söï phaân coâng vaø chaáp nhaän söï phaân coâng laø cô sôû bình ñaúng, toân troïng laãn nhau vaø phuø hôïp vôùi nhu caàu, höùng thuù vaø khaû naêng rieâng cuûa moãi treû, laø ñieàu kieän khoâng theå thieáu ñöôïc neáu muoán trôû thaønh thaønh vieân thöïc söï cuûa nhoùm. - Moái quan heä qua laïi cuûa treû trong troø chôi: Khi chôi treû cuøng nhau taïo neân quan heä thöïc vaø quan heâ chôi. Quan heä thöïc laø moái quan heä qua laïi giöõa caùc treû cuøng tham gia troø chôi, coøn quan heä chôi laø nhöõng moái quan heä ñöôïc thieát laäp theo chuû ñeà vaø vai chôi. Muoán phaùt trieån moái quan heä thöïc treû phaûi coù yù thöùc chôi, bieát choïn baïn chôi phuø hôïp. Phaùt trieån quan heä chôi thì treû phaûi coù voán hieåu bieát veà cuoäc soáng xaõ hoäi, coù trí töôûng töôïng phong phuù, coù voán ngoân ngöõ tích cöïc. - Hoaøn caûnh chôi: Ñoù laø hoaøn caûnh khoâng coù thöïc do treû hình dung vaø ñaët mình trong hoaøn caûnh ñoù khi chôi. Hoaøn caûnh chôi laø hoaøn caûnh do treû töôûng töôïng, naûy sinh trong quaù trình chôi. Khi treû phoái hôïp Chuû ñeà chôi, noäi dung chôi Vai chôi, haønh ñoäng chôi Hoaøn caûnh chôi Caáu truùc TCÑV CCÑ Moái quan heä qua laïi Treû Treûû Treû Trẻû Tạp chí Đại học Thủ Dầu Một, số 2 - 2011 23 cuøng nhau chôi seõ taïo neân hoaøn caûnh chôi. Qua nhöõng ñaëc tröng vaø caáu truùc cuûa troø chôi, cho chuùng ta thaáy: Troø chôi ñoùng vai theo chuû ñeà heát söùc haáp daãn vôùi treû. Khi tham gia troø chôi treû ñöôïc thoûa maõn nguyeän voïng laø soáng vaø hoaït ñoäng nhö ngöôøi lôùn. Trong troø chôi naøy, laàn ñaàu tieân moái quan heä giöõa ngöôøi vôùi ngöôøi ñöôïc theå hieän moät caùch khaùch quan tröôùc treû. Neáu ñöôïc toå chöùc ñuùng ñaén, troø chôi seõ giuùp hình thaønh ôû treû maãu giaùo nhöõng nhaân toá sô ñaúng ban ñaàu cuûa moái quan heä coù tính chaát ‚coâng vieäc‛, ñoù laø: söï gaén boù vôùi nhoùm chôi, söï phuïc tuøng vaø kieåm tra laãn nhau, yù thöùc traùch nhieäm tröôùc baïn beø vaø keát quaû cuoái cuøng cuûa nhieäm vuï ñöôïc giao, khaû naêng töï giaûi quyeát ñuùng ñaén vaø linh hoaït nhöõng xung ñoät xaûy ra, thaùi ñoä toân troïng vaø nhöôøng nhòn ñoái vôùi baïn. Qua ñoù treû hieåu ñöôïc moãi ngöôøi trong xaõ hoäi ñeàu coù nghóa vuï vaø quyeàn lôïi ñoái vôùi baûn thaân cuõng nhö ñoái vôùi nhöõng ngöôøi xung quanh. 5. Keát luaän Phaùt trieån KNHÑN cho treû maãu giaùo thoâng qua hoaït ñoäng vui chôi caàn ñöôïc nghieân cöùu moät caùch ñaày ñuû vaø heä thoáng ñeå tìm ra nhöõng bieän phaùp laøm kim chæ nam thaät söï hieäu quaû ñoái vôùi vieäc hình thaønh KNHÑN cho treû, chuaån bò cho treû sau naøy coù theå tham gia moät caùch tích cöïc, chuû ñoäng vaøo nhöõng hình thöùc hoïc taäp khaùc nhau ôû tröôøng tieåu hoïc vaø nhöõng moâi tröôøng hoïc taäp khaùc, giuùp treû vöõng vaøng ñoái maët vôùi nhöõng bieán ñoåi khoâng ngöøng cuûa ñôøi soáng xaõ hoäi. * GAMES PLAYED WITH THE SUBJEC IS THE MOST CONVENIENT WAY TO FORGE SKILLS GROUP ACTIVITIES FOR CHILDREN Vu Thi Nhan Thu Dau Mot University ABSTRACT Group working skills help children form groups and personality development, create opportunities for them to play, facilitate intellectual development and the formation of social skills later. They include communication skills, job assignment, listening and coordinating skills. The most favorable way to forge skills group activities for children is that the themed game plays. We need to study carefully the systems and find effective measures to establish and strengthen skill group activities for children. Keywords: skills, group activities, preschool children, games played with the subject TAØI LIEÄU THAM KHAÛO [1] Alex Mucchielli, Troø chôi ñoùng vai, döï aùn Vieät – Bæ, 1999. [2] N. Mikhailenko – R. Ivankova, Giaùo duïc treû trong troø chôi, NXB Giaùo duïc, 1980. [3] Leâ Minh Thuaän, Troø chôi phaân vai theo chuû ñeà vaø vieäc hình thaønh nhaân caùch treû maãu giaùo, NXB Giaùo duïc, 1989. [4] Nguyeãn AÙnh Tuyeát, Giaùo duïc treû maãu giaùo trong nhoùm baïn beø, NXB Giaùo duïc, 1987.