Tổng quan về tập đoàn kinh tế

TOÅNG QUAN VEÀ TAÄP ÑOAØN KINH TEÁ Khaùi nieäm: “Taäp ñoaøn kinh teá laø moät cô caáu sôû höõu, toå chöùc vaø kinh doanh ña daïng, coù quy moâ lôùn, noù vöøa coù chöùc naêng saûn xuaát kinh doanh, vöøa coù chöùc naêng lieân keát kinh teá nhaèm taêng cöôøng khaû naêng tích tuï, taäp trung cao nhaát caùc nguoàn löïc ban ñaàu (voán, söùc lao ñoäng, coâng ngheä…) ñeå taêng khaû naêng caïnh tranh treân thò tröôøng vaø toái ña hoùa lôïi nhuaän. Trong ñoù coù caùc Taäp ñoaøn kinh teá laø toå hôïp caùc doanh nghieäp thaønh vieân (coâng ty con) do moät coâng ty meï naém quyeàn laõnh ñaïo, chi phoái veà nguoàn löïc ban ñaàu, chieán löôïc phaùt trieån vaø hoaït ñoäng taïi nhieàu ngaønh, lónh vöïc ôû nhieàu laõnh thoå khaùc nhau” (1) Beân caïnh ñoù, coù khaùi nieäm khaùc ñôn giaûn hôn cho raèng “Taäp ñoaøn kinh teá bao goàm nhieàu coâng ty lieân keát vôùi nhau treân cô sôû cuøng goùp voán saûn xuaát, kinh doanh döôùi söï chi phoái cuûa moät coå ñoâng duy nhaát, ñöôïc toå chöùc döôùi hình thöùc coâng ty (Coâng ty meï hoaëc Toång coâng ty) coù nhieäm vuï quaûn lyù vaø ñònh höôùng chieán löôïc phaùt trieån cuûa caùc coâng ty thuoäc taäp ñoaøn.” (2) Nhìn chung Taäp ñoaøn kinh teá ñöôïc ñònh nghóa theo caùch naøy hoaëc caùch khaùc nhöng coù nhöõng ñaëc tröng cô baûn sau: Taäp ñoaøn coù cô caáu toå chöùc nhieàu taàng naác; Giöõa caùc thaønh vieân trong taäp ñoaøn coù moái lieân keát nhaát ñònh; Trong taäp ñoaøn coù moät haït nhaân ñoùng vai troø noøng coát; Taäp ñoaøn laø moät lieân hieäp caùc phaùp nhaân chöù khoâng phaûi laø moät phaùp nhaân. Toå chöùc thaønh laäp taäp ñoaøn phaûi döïa treân nguyeân taéc töï nguyeän, cuøng coù lôïi, tích cöïc giuùp ñôõ nhau, toái öu hoùa toå hôïp, keát caáu hôïp lyù, döïa vaøo khoa hoïc kyõ thuaät, laøm taêng söùc maïnh cho lôùp sau. Vì vaäy, trong cô caáu toå chöùc cuûa taäp ñoaøn seõ bao goàm coâng ty meï ñoùng vai troø laø haït nhaân vaø caùc coâng ty con. Caùc phöông thöùc hình thaønh taäp ñoaøn kinh teá treân theá giôùi Phöông thöùc hình thaønh caùc TÑKT dieãn ra thoâng qua hai hình thöùc cô baûn laø phaân nhaùnh vaø thaâu toùm. Phöông thöùc phaân nhaùnh Khi CTM phaùt trieån maïnh veà moâ hình, coù tieàm löïc veà taøi chính maïnh vaø muoán môû roäng phaïm vi HÑSXKD treân nhieàu quoác gia ñeå baønh tröôùng veà quy moâ HÑSXKD, CTM ñaàu tö thaønh laäp caùc CTC coù tö caùch phaùp nhaân phuø hôïp vôùi ngaønh ngheà kinh doanh cuûa CTM. Phöông thöùc thaâu toùm Khi CTM coù tieàm löïc lôùn veà taøi chính, muoán thaâu toùm daàn quyeàn löïc kieåm soaùt cuûa caùc coâng ty khaùc thoâng qua caùc phöông thöùc sau: Phöông thöùc saùt nhaäp (Merger): Khi moät hoaëc nhieàu coâng ty töø boû phaùp nhaân cuûa mình (goïi laø coâng ty baùn) ñeå gia nhaäp vaøo coâng ty khaùc coù ñieàu kieän toát hôn vaø söû duïng phaùp nhaân cuûa coâng ty naøy ñeå hoaït ñoäng (goïi laø coâng ty mua) nhaèm caùc muïc tieâu nhö taäp trung voán hoaït ñoäng, giaûm soá löôïng coâng ty ñeå taäp trung hoã trôï caàn thieát, taêng lôïi nhuaän do giaûm chi phí quaûn lyù, taêng hieäu naêng trong SXKD nhôø lôïi theá veà quy moâ, taêng cöôøng khaû naêng caïnh tranh treân thöông tröôøng,...Coâng ty mua seõ thu nhaän caùc taøi saûn vaø coâng nôï cuûa coâng ty baùn vôùi moät giaù nhaát ñònh naøo ñoù. Coâng ty seõ traû cho chuû sôû höõu cuûa coâng ty baùn baèng tieàn maët hoaëc baèng chöùng khoaùn cuûa chính coâng ty mua. Coâng ty X Coâng ty Y Coâng ty X Sô ñoà 1.1: Moâ hình saùt nhaäp Phöông thöùc hôïp nhaát (Unification): khi caùc coâng ty coù söùc maïnh ngang nhau seõ töø boû phaùp nhaân cuûa mình ñeå hình thaønh moät phaùp nhaân môùi ñeå thöïc hieän nhöõng hoaït ñoäng cuûa coâng ty hôïp nhaát nhaèm caùc muïc tieâu nhö taäp trung voán hoaït ñoäng, giaûm soá löôïng coâng ty ñeå taäp trung hoã trôï caàn thieát, taêng lôïi nhuaän do giaûm chi phí quaûn lyù, taêng hieäu naêng trong saûn xuaát kinh doanh nhôø lôïi theá veà qui moâ, taêng cöôøng khaû naêng caïnh tranh treân thöông tröôøng... Coâng ty X Coâng ty Y Coâng ty Z Sô ñoà 1.2: Moâ hình hôïp nhaát Phöông thöùc mua laïi (Acquisition): vieäc mua laïi seõ khoâng taïo ra moät coâng ty môùi vaø dieãn ra döôùi hai phöông thöùc: Phöông thöùc mua laïi coå phaàn: coâng ty mua laïi coå phaàn cuûa coâng ty baùn tröïc tieáp töø caùc coå ñoâng cuûa coâng ty baùn. Vieäc mua baùn naøy khoâng phuï thuoäc vaøo söï ñoàng yù hay khoâng ñoàng yù cuûa laõnh ñaïo coâng ty baùn vaø thöôøng khoù daãn ñeán söï saùt nhaäp hay hôïp nhaát hoaøn toaøn vì coâng ty baùn vaãn hoaït ñoäng vôùi tö caùch phaùp nhaân cuûa mình. Quyeàn lôïi cuûa coâng ty mua luùc naøy laø quyeàn lôïi cuûa nhaø ñaàu tö. Phöông thöùc mua laïi taøi saûn: coâng ty mua laïi taøi saûn tröïc tieáp töø coâng ty baùn. Vôùi hình thöùc mua laïi taøi saûn, coâng ty mua khoâng caàn thieát phaûi ñaùnh giaù laïi nôï cuûa coâng ty baùn, vì noù khoâng phuï thuoäc traùch nhieäm cuûa coâng ty mua. Hình thöùc phoå bieán cuûa caùc nöôùc treân theá giôùi laø mua laïi coå phaàn. Neáu coâng ty mua mua laïi treân 50% soá coå phaàn cuûa coâng ty baùn thì quan heä giöõa hai coâng ty laø quan heä coâng ty meï- coâng ty con. Coâng ty meï laø coâng ty thu nhaän, coâng ty con laø coâng ty bò thu nhaän. Vôùi hình thöùc mua laïi, caùc coâng ty con khoâng bò maát tö caùch phaùp nhaân, sau khi mua laïi, coâng ty meï vaø coâng ty con cuøng toàn taïi vaø cuøng hoaït ñoäng vôùi hai tö caùnh phaùp nhaân khaùc nhau, nhöng coù quan heä vôùi nhau veà sôû höõu voán. Coâng ty meï A Coâng ty con B (Coâng ty meï sôû höõu 100% voán) Coâng ty con C (Coâng ty meï sôû höõu 75% voán) Coâng ty con D (Coâng ty meï sôû höõu 51% voán) Sô ñoà 1.3 Moâ hình mua laïi (Moâ hình coâng ty meï – coâng ty con) Caùc hình thöùc lieân keát cuûa caùc taäp ñoaøn kinh teá treân theá giôùi Taäp ñoaøn kinh teá lieân keát theo haøng ngang TÑKT lieân keát theo haøng ngang laø TÑKT lieân keát caùc nhöõng coâng ty trong cuøng moät ngaønh nhaèm haïn cheá söï caïnh tranh baèng thoûa thuaän thoáng nhaát veà giaù caû, phaân chia thò tröôøng tieâu thuï, … Hình thöùc lieân keát naøy thöôøng daãn ñeán ñoäc quyeàn haïn cheá caïnh tranh, ñi ngöôïc vôùi xu theá cuûa cô cheá thò tröôøng. Hình thöùc lieân keát naøy theå hieän roõ neùt trong Cartel, Syndicate, Trust (1)...Chuùng xuaát hieän phoå bieán ôû caùc nöôùc phaùt trieån vaøo theá kyû thöù XIX ñeán nhöõng naêm 20 cuûa theá kyû XX. Hieän nay hình thöùc lieân keát naøy khoâng ñöôïc phoå bieán nöõa, do nguoàn voán taäp trung vaøo moät ngaønh thöôøng coù ruûi ro lôùn vaø nhaø nöôùc ngaên caám, haïn cheá vì noù taïo ñoäc quyeàn, haïn cheá caïnh tranh, ñi ngöôïc vôùi moät nguyeân taéc cô baûn cuûa kinh teá thò tröôøng. Taäp ñoaøn kinh teá lieân keát haøng doïc TÑKT lieân keát theo haøng doïc laø TÑKT lieân keát giöõa caùc ngaønh trong cuøng moät daây chuyeàn coâng ngheä. Cuøng vôùi söï phaùt trieån cuûa thò tröôøng vaø nhu caàu ngaøy caøng gia taêng cuûa ngöôøi tieâu duøng, caùc doanh nghieäp saûn xuaát trong cuøng ngaønh kinh teá – kyõ thuaät coù xu höôùng ngaøy caøng gia taêng quy moâ saûn xuaát. Vì vaäy taát yeáu xaûy ra söï lieân keát, taäp hôïp cuûa caùc doanh nghieäp saûn xuaát cuøng ngaønh. Luùc naøy hoaït ñoäng cuûa caùc doanh nghieäp saûn xuaát lieân keát vôùi nhau laïi tieáp tuïc gaëp khoù khaên trong vieäc ñaùp öùng caùc nhu caàu veà caùc ñaàu vaøo cuûa quy trình saûn xuaát vaø vieäc tieâu thuï saûn phaåm ñaàu ra. Vì vaäy, caùc doanh nghieäp thöông maïi ñöôïc lieân keát chuyeân ñaûm nhaän caùc chöùc naêng cung öùng saûn phaåm ñaàu vaøo vaø ñaûm nhaän chöùc naêng tieâu thuï saûn phaåm ñaàu ra. Söï lieân keát caùc doanh nghieäp theo quy trình treân, hình thaønh TÑKT lieân keát theo haøng doïc. Treân theá giôùi coù raát nhieàu taäp ñoaøn lôùn thuoäc daïng naøy nhö Concern, Conglomenrate, Cheabol…(1) Chuùng vaãn coøn phoå bieán trong giai ñoaïn hieän nay vaø baønh tröôùng hoaït ñoäng SXKD sang haàu heát caùc nöôùc treân theá giôùi. Taäp ñoaøn kinh teá lieân keát hoãn hôïp TÑKT lieân keát hoãn hôïp laø TÑKT ña ngaønh lieân keát caùc doanh nghieäp khoâng cuøng lónh vöïc hoaït ñoäng SXKD, khoâng caïnh tranh laãn nhau vaø khoâng cuøng daây chuyeàn coâng ngheä. Hình thöùc TÑKT naøy ñang ñöôïc öa chuoäng vaø trôû thaønh xu höôùng chính hieän nay, coù cô caáu goàm coù ngaân haøng hoaëc coâng ty taøi chính, coâng ty thöông maïi vaø coâng ty saûn xuaát coâng nghieäp. Hoaït ñoäng taøi chính ngaân haøng laø moät boä phaän raát quan troïng, noù laø hoaït ñoäng khoâng theå taùch rôøi trong cô caáu kinh doanh cuûa caùc TÑKT lôùn. Ñaëc ñieåm cuûa taäp ñoaøn kinh teá Qua nghieân cöùu veà caùc TÑKT treân theá giôùi (1), duø teân goïi khaùc nhau vôùi phöông thöùc hình thaønh vaø noäi dung lieân keát hoaït ñoäng khoâng gioáng nhau, nhöng caùc TÑKT coù moät soá ñaëc ñieåm cô baûn sau: Quy moâ raát lôùn veà voán, doanh thu, lao ñoäng, phaïm vi hoaït ñoäng: Haàu heát caùc TÑKT lôùn ngaøy nay ñeàu laø caùc TÑKT ña quoác gia, hoaït ñoäng SXKD mang tính toaøn caàu vôùi maïng löôùi chi nhaùnh roäng khaép theá giôùi vôùi Quy moâ raát lôùn veà voán, doanh thu, lao ñoäng: Quy moâ voán: Trong TÑKT voán ñöôïc taäp trung töø nhieàu nguoàn khaùc nhau, caû trong vaø ngoaøi nöôùc, ñöôïc baûo toaøn vaø phaùt trieån khoâng ngöøng, ñaåy nhanh quaù trình tích tuï vaø taäp trung voán cho taäp ñoaøn. Xem xeùt quaù trình phaùt trieån cuûa caùc TÑKT treân theá giôùi ta thaáy raèng, tích tuï voán, ñaàu tö coù hieäu quaû vaø ña daïng hoaù ñaàu tö voán theo laõnh thoå ñòa lyù, ngaønh ngheà kinh doanh laø neàn taûng ñeå moät doanh nghieäp khoâng ngöøng phaùt trieån, töø moät coâng ty thaønh moät TÑKT huøng maïnh. Ñieàu caên baûn nhaát laø TÑKT coù theå töï taïo ra voán ñeå hoaït ñoäng. Doanh thu: Nhôø öu theá veà voán, TÑKT coù khaû naêng chi phoái vaø caïnh tranh treân thò tröôøng, môû roäng qui moâ saûn xuaát kinh doanh, öùng duïng coâng ngheä hieän ñaïi, naâng cao naêng suaát lao ñoäng, chaát löôïng saûn phaåm, do ñoù ñaït doanh thu lôùn. Löïc löôïng lao ñoäng: Löïc löôïng lao ñoäng trong taäp ñoaøn khoâng chæ lôùn veà soá löôïng maø coøn maïnh veà chaát löôïng, ñöôïc tuyeån choïn vaø ñaøo taïo raát nghieâm ngaët. Phaïm vi hoaït ñoäng: TÑKT coù phaïm vi hoaït ñoäng raát roäng, khoâng chæ ôû phaïm vò laõnh thoå moät quoác gia, maø nhieàu quoác gia hoaëc phaïm vi toaøn caàu. Nhôø öu theá veà voán, nguoàn nhaân löïc, aùp duïng söï tieán boä khoa hoïc kyõ thuaät hieän ñaïi... TÑKT ñaõ phaân coâng lao ñoäng trong noäi boä treân phaïm vi toaøn caàu. TÑKT thöïc hieän chieán löôïc caïnh tranh, chieám lónh thò tröôøng quoác teá, môû roäng quy moâ baèng caùch thaønh laäp chi nhaùnh ra nöôùc ngoaøi taêng cöôøng hôïp taùc, lieân doanh lieân keát vaø phaân coâng quoác teá. Hoaït ñoäng kinh doanh ña ngaønh ngheà, ña lónh vöïc Caùc taäp ñoaøn haàu heát ñeàu hoaït ñoäng kinh doanh ña ngaønh, ña lónh vöïc. Ban ñaàu caùc taäp ñoaøn coù theå hoaït ñoäng trong moät hoaëc moät soá ngaønh ngheà, trong quaù trình phaùt trieån thì chieán löôïc phaùt trieån vaø höôùng ñaàu tö luoân thay ñoåi ñeå phuø hôïp vôùi söï phaùt trieån cuûa taäp ñoaøn vaø moâi tröôøng kinh doanh quoác teá, nhöng moãi ngaønh ngheà ñeàu coù ñònh höôùng chuû ñaïo, lónh vöïc ñaàu tö muõi nhoïn vôùi nhöõng saûn phaåm ñaëc tröng cuûa taäp ñoaøn. Beân caïnh caùc ñôn vò saûn xuaát, thöôøng coù caùc toå chöùc taøi chính, ngaân haøng, baûo hieåm, thöông maïi, dòch vuï, nghieân cöùu khoa hoïc vaø ñaøo taïo,... Ví duï taäp ñoaøn Mitsubishi- laø moät trong nhöõng TÑKT lôùn cuûa Nhaät Baûn, caùc hoaït ñoäng kinh doanh cuûa noù traûi roäng treân nhieàu lónh vöïc nhö saét theùp, cô khí ñoùng taøu, hoaù chaát vaø caùc dòch vuï ngaân haøng, baûo hieåm, ngoaïi thöông, vaän taûi,... Trong ñoù ngaønh muõi nhoïn laø coâng nghieäp naëng vaø phaùt trieån taøi nguyeân. Taäp ñoaøn Petronas (Malaysia) hoaït ñoäng ña daïng trong nhieàu lónh vöïc nhö: thaêm doø vaø khai thaùc daàu khí, loïc daàu, hoaù daàu, kinh doanh thöông maïi caùc saûn phaåm daàu khí haøng haûi, kinh doanh baát ñoäng saûn, sieâu thò, vui chôi giaûi trí,… coù caû hoïc vieän coâng ngheä, Hoïc vieän haøng haûi vaø Trung taâm ñaøo taïo kyõ thuaät coâng ngheä… Xu höôùng chung laø caùc toå chöùc taøi chính, ngaân haøng vaø nghieân cöùu öùng duïng ngaøy caøng ñöôïc chuù yù hôn, vì ñoù laø ñoøn baåy cho söï phaùt trieån TÑKT. Hoaït ñoäng ña ngaønh ñaõ goùp phaàn phaân taùn ruûi ro cuûa caùc taäp ñoaøn, baûo ñaûm cho hoaït ñoäng cuûa caùc taäp ñoaøn ñöôïc an toaøn vaø hieäu quaû hôn treân thöông tröôøng kinh doanh quoác teá. Veà cô caáu toå chöùc Ña soá caùc taäp ñoaøn ñöôïc toå chöùc theo moâ hình coâng ty meï – coâng ty con. Coâng ty meï sôû höõu soá löôïng lôùn voán coå phaàn trong caùc coâng ty con. Noù chi phoái caùc coâng ty con veà phöông dieän taøi chính, coâng ngheä vaø treân cô sôû ñoù chi phoái veà chieán löôïc phaùt trieån. Coâng ty meï thöôøng laø coâng ty coå phaàn ñöôïc thaønh laäp vaø hoaït ñoäng theo luaät coâng ty cuûa nöôùc sôû taïi, coù theå coù voán goùp cuûa chính phuû. Coâng ty con cuõng thöôøng ñöôïc toå chöùc döôùi daïng coâng ty coå phaàn, coù tö caùch phaùp nhaân rieâng. Coâng ty meï sôû höõu 100% hoaëc ít nhaát 50% coå phaàn coù quyeàn bieåu quyeát trong Coâng ty con, hoaëc Coâng ty meï coù khaû naêng kieåm soaùt, khoáng cheá maëc duø khoâng naém treân 50% coå phaàn cuûa Coâng ty con. Coâng ty meï thaønh laäp hoaëc tham gia goùp voán hay mua coå phaàn cuûa caùc coâng ty con. Caùc coâng ty con laïi ñi ñaàu tö vaøo caùc coâng ty khaùc (goïi laø coâng ty chaùu). Phaàn lôùn caùc coâng ty con, coâng ty chaùu mang hoï cuûa coâng ty meï. Veà quaûn lyù, ñieàu haønh: Coâng ty meï thoâng qua quyeàn löïc töông öùng vôùi tyû leä phaàn voán goùp cuûa mình ñeå tham gia vaøo hoäi ñoàng quaûn trò cuûa coâng ty con nhaèm thöïc hieän vieäc ñieàu hoøa, huy ñoäng voán, quaûn lyù voán, xaây döïng chieán löôïc phaùt trieån, chieán löôïc thò tröôøng, chieán löôïc saûn phaåm, chieán löôïc ñaàu tö, ñaøo taïo nhaân söï... cho taäp ñoaøn. Caùc chieán löôïc cuûa taäp ñoaøn ñöôïc soaïn thaûo töø cô quan ñaàu naõo cuûa CTM vaø thöïc hieän thoáng nhaát cho caùc CTC. Nhôø vieäc thöïc hieän chieán löôïc toång quaùt nhö vaäy maø taäp ñoaøn vöøa taïo ñöôïc söùc maïnh thoáng nhaát taäp trung laïi vöøa taïo ra söï naêng ñoäng, linh hoaït cho caùc coâng ty con trong vieäc löïa choïn chieán löôïc phaùt trieån cho rieâng mình vaø töï chuû trong hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh. Veà quan heä noäi boä trong taäp ñoaøn CTM vaø caùc CTC coù moái quan heä phuï thuoäc, hoã trôï veà maët chieán löôïc, taøi chính, tín duïng. Giöõa caùc Coâng ty thaønh vieân coù moái quan heä raøng buoäc, phuï thuoäc chaëc cheõ vôùi nhau vaø phuï thuoäc vaøo CTM nhaèm phuïc vuï muïc tieâu chung cuûa taäp ñoaøn. Muïc tieâu cuûa CTC thöôøng truøng vôùi CTM. Taäp ñoaøn chæ toàn taïi vaø phaùt trieån vöõng maïnh khi xaây döïng cô cheá hoaït ñoäng döïa treân söï thoáng nhaát lôïi ích kinh teá cuûa töøng CTC vôùi lôïi ích chung cuûa caû taäp ñoaøn vaø thöïc hieän chuû yeáu baèng hôïp ñoàng kinh teá. Caùc coâng ty thaønh vieân trong taäp ñoaøn ñöôïc phaân coâng hoaït ñoäng SXKD theo töøng phaân ñoaïn chuyeân ngaønh, theo saûn phaåm ñaàu ra hoaëc theo khu vöïc hoaït ñoäng khoâng truøng laép vaø khoâng caïnh tranh noäi boä. Vai troø cuûa taäp ñoaøn kinh teá Caùc taäp ñoaøn kinh teá laø löïc löôïng chuû ñaïo trong vieäc thöïc hieän quoác teá hoùa saûn xuaát vôùi söï phaân coâng chuyeân moân hoùa vaø hôïp taùc. Ñieàu naøy bieåu hieän roõ neùt trong ngaønh coâng nghieäp ñieän töû, baùn daãn, oâ toâ, xe maùy maø caùc Coâng ty ña quoác gia (MNC) cuûa Nhaät, Myõ, Taây Aâu thöïc hieän nhö quy trình coâng ngheä cuûa haõng oâ toâ Ford ñöôïc phaân chia thaønh Nhaø saûn xuaát khung xe, chi nhaùnh ôû Phaùp saûn xuaát hoäp soá... coøn chi nhaùnh ôû Ñöùc saûn xuaát ñoäng cô vaø laép raùp. Chính quaù trình saûn xuaát ñöôïc hôïp lyù hoùa treân phaïm vi quoác teá, neân caùc taäp ñoaøn kinh teá ñaõ khai thaùc ñöôïc tieàm naêng cuûa nhieàu nöôùc, haï giaù thaønh saûn phaåm, laøm taêng söùc caïnh tranh treân thò tröôøng quoác teá vaø do ñoù laøm taêng lôïi nhuaän cuûa TÑKT. Caùc taäp ñoaøn coøn laø nhöõng caàu noái giöõa caùc neàn kinh teá khaùc nhau, ôû ñaâu coù caùc TÑKT hoaït ñoäng, ôû ñoù neàn kinh teá caáp töï tuùc bò phaù vôõ vaø töøng böôùc chuyeån thaønh neàn kinh teá haøng hoùa ñeå roài saûn phaåm gia nhaäp thò tröôøng quoác teá. Caùc taäp ñoaøn kinh teá laø löïc löôïng chuû yeáu vaø ñi ñaàu trong thöïc hieän cuoäc caùch maïng khoa hoïc – coâng ngheä, bôûi vì ngoaøi ñaàu tö cuûa nhaø nöôùc, caùc TÑKT laø ñaàu tö lôùn nhaát cho nhöõng coâng trình nghieân cöùu vaø phaùt trieån. Nhöõng coâng trình nghieân cöùu khoa hoïc –kyõ thuaät, tieát kieäm naêng löôïng, vaät lieäu môùi, nghieân cöùu caùc phöông phaùp ñieàu kieån töø xa trong lónh vöïc töï ñoäng hoùa... ñeàu coù söï tham gia cuûa caùc taäp ñoaøn kinh teá treân theá giôùi. Ngoaøi ra, trong neàn kinh teá cuûa moät nöôùc, taäp ñoaøn kinh teá cuõng theå hieän vai troø raát to lôùn: Cho pheùp caùc nhaø quaûn lyù kinh doanh huy ñoäng caùc nguoàn löïc trong neàn kinh teá ñeå phuïc vuï vieäc phaùt trieån kinh teá. Vieäc taäp trung caùc coâng ty vaøo trong moät ñaàu moái laøm cho hoï coù ñieàu kieän thuaän lôïi trong vieäc caïnh tranh vôùi caùc taäp ñoaøn nöôùc ngoaøi. Khaéc phuïc khaû naêng haïn cheá veà voán cuûa töøng coâng ty rieâng leû. Caùc taäp ñoaøn hình thaønh caùc coâng ty taøi chính vaø ngaân haøng taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho vieäc taøi trôï voán cho caùc coâng ty con. Khi coù nhöõng döï aùn caàn nguoàn voán ñaàu tö lôùn thì vieäc huy ñoäng voán cuûa caùc coâng ty naøy ñöôïc thöïc hieän deã daøng hôn, töø ñoù seõ goùp phaàn taêng nguoàn thu vaø thuùc ñaåy neàn kinh teá phaùt trieån. Cung caáp trao ñoåi thoâng tin vaø nhöõng kinh nghieäm quan troïng trong toå chöùc nghieân cöùu öùng duïng khoa hoïc, coâng ngheä vaøo saûn xuaát, nhôø ñoù caùc coâng ty giaûm ñöôïc chi phí ñaàu vaøo. Taäp ñoaøn kinh teá laø caàu noái ñeå tieáp thu nhanh choùng caùc thaønh töïu khoa hoïc kyõ thuaät treân theá giôùi, töø ñoù thu heïp khoaûng caùch veà trình ñoä giöõa caùc nöôùc chaäm phaùt trieån vaø caùc nöôùc phaùt trieån, laøm thuùc ñaåy coâng nghieäp hoùa vaø hieän ñaïi hoùa neàn kinh teá. Vieäc thaønh laäp caùc Taäp ñoaøn kinh teá lôùn seõ laøm thay ñoåi boä maët xaõ hoäi cuûa töøng ñòa phöông, hay moät quoác gia, giaûi quyeát ñöôïc vieäc laøm cho moät phaàn daân cö taïi khu vöïc, laøm chuyeån dòch cô caáu kinh teá vaø chuyeân moân hoùa caùc ngaønh ngheà thuùc ñaåy phaùt trieån caùc ñaëc khu kinh teá, caùc khu coâng nghieäp laøm taêng khaû naêng lôùn maïnh cuûa neàn kinh teá. NHÖÕNG VAÁN ÑEÀ CÔ BAÛN VEÀ MOÂ HÌNH CTM-CTC ÔÛ CAÙC TAÄP ÑOAØN KINH TEÁ Khaùi nieäm veà moâ hình coâng ty meï – coâng ty con. Qua nghieân cöùu khaùi nieäm veà moâ hình coâng ty meï – coâng ty con ôû moät soá nöôùc treân theá giôùi (1), coù theå neâu khaùi nieäm chung veà moâ hình coâng ty meï-coâng ty con nhö sau: Coâng ty meï-coâng ty con laø moät toå hôïp goàm nhieàu doanh nghieäp coù tö caùch phaùp nhaân ñoäc laäp, trong ñoù doanh nghieäp coù tieàm löïc maïnh nhaát veà voán, coâng ngheä, thò tröôøng ñaàu tö vaø chi phoái doanh nghieäp khaùc trôû thaønh coâng ty meï; doanh nghieäp nhaän voán ñaàu tö vaø bò doanh nghieäp khaùc chi phoái trôû thaønh coâng ty con. Vieäc chi phoái, kieåm soaùt chuû yeáu laø veà voán, coâng ngheä, thò tröôøng, thöông hieäu. Moät coâng ty meï vôùi nhieàu coâng ty con hoïat ñoäng trong nhieàu lónh vöïc khaùc nhau, nhieàu ñòa baøn khaùc nhau, taïo neân moät theá maïnh chung goïi laø “taäp ñoaøn”. Caùc moái quan heä veà voán, veà quyeàn, nghóa vuï, lôïi ích giöõa coâng ty meï vaø caùch coâng ty con ñöôïc xaùc ñònh roõ raøng treân cô sôû voán ñaàu tö. Ñaây laø ñieåm maáu choát trong moâ hình coâng ty meï-coâng ty con. ÔÛ Vieät Nam theo Ñieàu 18 Nghò ñònh soá 153/2004/NÑ-CP ngaøy 9/8/2004 cuûa Chính phuû: “TCT theo MH TCM-CTC laø hình thöùc lieân keát vaø chi phoái laãn nhau baèng ñaàu tö, goùp voán, bí quyeát coâng ngheä, thöông hieäu, thò tröôøng giöõa caùc DN coù tö caùch phaùp nhaân, trong ñoù coù moät CTNN giöõ quyeàn chi phoái caùc DNTV khaùc goïi laø CTM vaø caùc DNTV khaùc bò CTM chi phoái goïi laø CTC hoaëc coù moät phaàn VGKCP cuûa CTM goïi laø CTLK.” Theo Ñieàu 3 Luaät DNNN thì “CTNN giöõ quyeàn chi phoái DN khaùc laø coâng ty sôû höõu toaøn boä voán ñieàu leä hoaëc coù coå phaàn, voán goùp treân 50% voán ñieàu leä cuûa DN khaùc, giöõ quyeàn chi phoái ñoái vôùi DN ñoù” vaø “Quyeàn chi phoái ñoái vôùi DN laø quyeàn ñònh ñoaït ñoái vôùi ÑL hoaït ñoäng, vieäc boå nhieäm, mieãn nhieäm, caùch chöùc caùc chöùc danh quaûn lyù chuû choát, vieäc toå chöùc quaûn lyù vaø quyeát ñònh quaûn lyù quan troïng khaùc cuûa DN ñoù”. Ñaëc tröng cuûa moâ hình coâng ty meï – coâng ty con. Tuy caùch dieãn giaûi khaùc nhau nhöng coù theå ruùt ra moät soá ñaëc tröng cuûa quan heä coâng ty meï – coâng ty con nhö sau: Coâng ty meï vaø coâng ty con ñeàu laø doanh nghieäp ñoäc laäp, coù tö caùch phaùp nhaân ñaày ñuû, coù voán vaø taøi saûn rieâng, bình ñaúng vôùi nhau veà ñòa vò phaùp lyù. Moái quan heä giöõa coâng ty meï – coâng ty con khoâng mang tính caáp treân caáp döôùi, maø laø moái quan heä veà sôû höõu voán vôùi doanh nghieäp coù voán ñaàu tö cuûa mình vaø ñöôïc xaùc ñònh theo caùc quy ñònh cuûa phaùp luaät vaø ñieàu leä cuûa coâng ty. Ngoaøi moái quan heä veà sôû höõu thì caùc moái quan heä khaùc veà kinh teá nhö mua – baùn, thueâ-cho thueâ ñeàu laø moái quan heä giöõa hai phaùp nhaân kinh teá. Coâng ty meï thöïc hieän quyeàn kieåm soaùt, chi phoái coâng ty con töông öùng vôùi tyû leä voán goùp, voán coå phaàn ñaàu tö ôû coâng ty con vaø baèng hình thöùc nhö quyeàn boû phieáu chi phoái ñoái vôùi caùc quyeát ñònh cuûa coâng ty con, quyeàn boå nhieäm vaø mieãn nhieäm HÑQT, Ban laõnh ñaïo hoaëc quyeàn tham gia quaûn lyù, ñieàu haønh. Vò trí coâng ty meï vaø coâng ty con chæ trong moái quan heä giöõa hai coâng ty vôùi nhau vaø mang tính töông ñoái, nghóa laø coâng ty con naøy hoâm nay laø coâng ty con cuûa coâng ty meï song ngaøy mai coù theå chæ laø coâng ty lieân keát hoaëc hoaøn toaøn ñoäc laäp vôùi coâng ty meï. Traùch nhieäm cuûa coâng ty meï ñoái vôùi coâng ty con laø traùch nhieäm höõu haïn trong phaïm vi phaàn voán goùp hay coå phaàn cuûa coâng ty meï ôû coâng ty con. Caáu truùc trong moâ hình quan heä naøy thöôøng coù nhieàu caáp: coâng ty meï, coâng ty con, coâng ty chaùu… ÔÛ moãi caáp ñeàu coù caùc ñôn vò haïch toaùn ñoäc laäp vaø phuï thuoäc. Nhöõng öu vaø nhöôïc ñieåm cuûa moâ hình coâng ty meï – coâng ty con Öu ñieåm Caùc nghieân cöùu veà moâ hình CTM-CTC ôû caùc Taäp ñoaøn kinh teá treân theá giôùi cho thaáy moâ hình naøy coù nhöõng öu ñieåm sau: Moâ hình naøy khoâng haïn cheá doøng voán ñaàu tö trong moät khuoân khoå toå chöùc – haønh chính, trong moät lónh vöïc ngaønh ngheà ñöôïc quy ñònh tröôùc hay treân moät ñòa baøn kheùp kín naøo ñoù. Vì vaäy, CTM coù theå ñaàu tö vaøo nhieàu CTC vôùi nhieàu lónh vöïc kinh doanh khaùc nhau, do ñoù coù theå phaân taùn ruûi ro trong hoaït ñoäng SXKD vaø ñaàu tö taøi chính cuûa CTM. Do tính linh ñoäng trong ñaàu tö voán, CTM coù theå chuû ñoäng taùi caáu truùc laïi cô caáu ñaàu tö voán cuûa mình ñeå phuø hôïp vôùi chieán löôïc phaùt trieån kinh doanh vaø mang laïi hieäu quaû ñaàu tö cao nhaát baèng caùch mua hoaëc baùn coå phaàn sôû höõu taïi caùc CTC. CTM deã daøng ñieàu chænh quy moâ cuûa taäp ñoaøn phuø hôïp vôùi töøng thôøi kyø cuûa neàn kinh teá. Cô caáu toå chöùc coâng ty meï – coâng ty con cho pheùp coâng ty meï kieåm soaùt moät caùch hieäu quaû caùc coâng ty con maø khoâng caàn phaûi sôû höõu 100% voán ñieàu leä cuûa coâng ty con. Hôn nöõa CTM coù voán goùp chi phoái ôû CTC, coù theå thoâng qua CTC ñoù ñeå ñaàu tö voán vaøo coâng ty chaùu vaø CTM coù theå naém quyeàn chi phoái ôû caùc coâng ty chaùu ñoù. Vôùi kieåu quan heä nhieàu taàng baäc nhö theá CTM coù theå khoáng cheá vaø ñieàu tieát ñöôïc moät löôïng voán lôùn hôn raát nhieàu laàn so vôùi voán ñieàu leä cuûa CTM. Thoâng qua coâng ty taøi chính trong taäp ñoaøn, taäp ñoaøn coù theå taäp trung, ñieàu hoøa voán, khaéc phuïc ñöôïc tình traïng haïn cheá voán ôû töøng ñôn vò rieâng leû. Caùc coâng ty trong taäp ñoaøn coù theå huy ñoäng voán trong noäi boä taäp ñoaøn deå daøng, nhanh choùng vaø giaûm chi phí söû duïng voán hôn so vôùi huy ñoäng voán treân thò tröôøng. Moâ hình naøy laøm taêng söùc maïnh vaø khaû naêng caïnh tranh cuûa caùc coâng ty trong taäp ñoaøn. Moái quan heä trong caùc coâng ty thaønh vieân haïn cheá toái ña söï caïnh tranh giöõa caùc coâng ty thaønh vieân trong taäp ñoaøn, taïo ñieàu kieän thoáng nhaát phöông höôùng, chieán löôïc SXKD cuûa caû taäp ñoaøn. Moâ hình TCM-CTC goùp phaàn ñaåy maïnh caùc hoaït ñoäng nghieân cöùu, öùng duïng kyõ thuaät, coâng ngheä môùi vaøo saûn xuaát kinh doanh cuûa caû taäp ñoaøn. Vì vieäc nghieân cöùu, öùng duïng khoa hoïc kyõ thuaät, ñoøi hoûi khaû naêng taøi chính lôùn vôùi ñoäi nguõ caùn boä nghieân cöùu chuyeân moân cao maø moãi coâng ty thaønh vieân khoâng coù khaû naêng thöïc hieän ñöôïc. Nhöôïc ñieåm: Tuy moâ hình coâng ty meï coâng ty con coù nhöõng öu ñieåm treân nhöng cuõng phaùt sinh moät soá nhöôïc ñieåm: Khi coâng ty meï taùi boá trí laïi cô caáu ñaàu tö thì coâng ty con coù theå bò gaït boû ra khoûi taäp ñoaøn thoâng qua vieäc baùn phaàn voán goùp cuûa coâng ty meï. Coù theå naûy sinh moät soá maâu thuaãn giöõa caùc coâng ty con vaø caû taäp ñoaøn. Moät soá hoaït ñoäng cuûa moät coâng ty con seõ coù lôïi cho coâng ty ñoù, nhöng laïi baát lôïi cho caû taäp ñoaøn. Moät coâng ty con coù theå muoán ñaàu tö phaùt trieån saûn phaåm môùi, vì coù theå caùc hoaït ñoäng naøy ñöôïc thöïc hieän ôû coâng ty khaùc coù lôïi hôn. Moâ hình naøy thöôøng daãn ñeán ñoäc quyeàn, haïn cheá caïnh tranh, neân coù theå gaây toån thaát cho neàn kinh teá. Vì theá chính phuû caùc quoác gia phaûi thöïc hieän toát vai troø quaûn lyù vó moâ cuûa mình ñeå haïn cheá nhöõng maët traùi naøy. Tuy nhieân, vôùi nhöõng öu ñieåm vöôït troäi neân coâng ty meï – coâng ty con laø moâ hình hoaït ñoäng chuû yeáu cuûa caùc doanh nghieäp trong caùc nöôùc theo neàn KTTT vaø nhaát laø caùc taäp ñoaøn kinh teá. KHAÙI QUAÙT QUAÙ TRÌNH HÌNH THAØNH TAÄP ÑOAØN KINH TEÁ THEO MOÂ HÌNH COÂNG TY MEÏ-COÂNG TY CON ÔÛ VIEÄT NAM Söï ra ñôøi TÑKT ôû Vieät Nam Trong quaù trình hoäi nhaäp kinh teá quoác teá, Nhaø nöôùc chuû tröông hình thaønh moät soá taäp ñoaøn kinh doanh ña ngaønh trong ñoù coù ngaønh kinh doanh chính, chuyeân moân hoùa cao vaø giöõ vai troø chi phoái lôùn trong neàn kinh teá quoác daân, coù quy moâ raát lôùn veà voán, hoaït ñoäng caû trong vaø ngoaøi nöôùc, coù trình ñoä coâng ngheä cao vaø quaûn lyù hieän ñaïi, coù söï gaén keát tröïc tieáp, chaët cheõ giöõa khoa hoïc coâng ngheä, ñaøo taïo nghieân cöùu trieån khai vôùi saûn xuaát kinh doanh. ÔÛ Vieät Nam, moâ hình TÑKT lieân keát theo haøng ngang ñaõ coù maàm moáng hình thaønh töø nhöõng naêm giöõa cuûa thaäp kyû 90; Ví duï cuï theå laø ngaân haøng thöông maïi coå phaàn AÙ Chaâu coù moät soá coâng ty xoay quanh nhö coâng ty xaây döïng An Cö, Coâng ty xaây döïng Tam Thaéng, coâng ty thöông maïi Vieät – Trung, coâng ty thöông maïi Vieät – Myõ,... Maëc duø quy moâ cuûa chuùng coøn khaù khieâm toán, nhöng moät soá chuyeân gia cho raèng töø moâ hình naøy coù theå phaùt trieån hieäu quaû thaønh moät TÑKT thöïc thuï vôùi trung taâm ñieåm (coâng ty meï) laø ngaân haøng thöông maïi coå phaàn AÙ Chaâu vaø caùc veä tinh (coâng ty con) laø coâng ty thöông maïi Vieät – Trung, coâng ty thöông maïi Vieät – Myõ. Moâ hình taäp ñoaøn kinh teá lieân keát haøng doïc ñöôïc phaùt trieån roäng raõi vôùi vieäc hình thaønh moät soá TCT nhö TCT nhöïa laáy coâng ty nhöïa Bình Minh laøm noøng coát, TCT röôïu bia trong ñoù coâng ty bia Saøi Goøn laø coâng ty chuû choát... Moâ hình taäp ñoaøn lieân keát hoãn hôïp ôû nöôùc ta hình thaønh treân cô sôû kinh doanh vaø phaân phoái nhieàu loaïi haøng khaùc nhau khoâng nhaát thieát do chính taäp ñoaøn naøy saûn xuaát. Ñoù laø daïng moâ hình TCT thöông maïi Saøi Goøn coù treân 20 coâng ty laø thaønh vieân. Thôøi gian gaàn ñaây, vôùi söï phaùt trieån cuûa neàn kinh teá thò tröôøng, ñaëc bieät laø söï phaùt trieån cuûa thò tröôøng chöùng khoaùn, khaù nhieàu caùc TÑKT tö nhaân hình thaønh vaø phaùt trieån maïnh nhö: taäp ñoaøn Hoaøng Anh Gia Lai, taäp ñoaøn Hoaø Phaùt, taäp ñoaøn Gaïch Ñoàng Taâm, taäp ñoaøn Mai Linh… Beân caïnh ñoù, caùc taäp ñoaøn kinh teá Nhaø nöôùc haøng ñaàu cuõng ñaõ ñöôïc hình thaønh töø vieäc chuyeån ñoåi caùc TCT Nhaø nöôùc nhö: taäp ñoaøn Ñieän Löïc, taäp ñoaøn Böu Chính Vieãn Thoâng, taäp ñoaøn Daàu Khí, … Nhöõng thaønh quaû vaø haïn cheá. Nhöõng thaønh quaû ñaït ñöôïc Sau naêm naêm, keå töø naêm 2001, vöøa laøm vöøa ruùt kinh nghieäm caùc TÑKT theo moâ hình CTM-CTC, chuùng ta ñaõ ñaït ñöôïc nhöõng keát quaû tích cöïc. Theo nhö sô keát cuûa Ban chæ ñaïo ñoåi môùi vaø phaùt trieån doanh nghieäp, tính ñeán thaùng 9/2005, Thuû töôùng Chính phuû ñaõ cho pheùp 52 DN thí ñieåm moâ hình CTM-CTC, trong ñoù, thaønh phoá Hoà Chí Minh laø nôi thí ñieåm nhieàu nhaát 15DN, trong ñoù Boä Giao Thoâng vaän taûi coù 06DN; Haø Noäi cuõng coù 5DN. Sau khi nghò ñònh soá 153/2004/NÑ-CP ngaøy 09/08/2004 veà vieäc toå chöùc quaûn lyù TCT Nhaø nöôùc vaø chuyeån ñoåi TCT Nhaø nöôùc ñöôïc ban haønh, 15DN khaùc ñaõ vaø ñang tieáp tuïc trieån khai theo moâ hình naøy. Theo nhö sô keát cuûa Ban chæ ñaïo ñoåi môùi vaø phaùt trieån doanh nghieäp, maëc duø chöa ñuû thôøi gian ñeå ñaùnh giaù hieäu quaû kinh doanh cuûa moâ hình CTM-CTC, nhöng sau moät thôøi gian chuyeån ñoåi keát quaû böôùc ñaàu veà saûn suaát, kinh doanh cuûa caùc CTM ñaït khaù toát. Doanh thu tăng bình quân 48%, lợi nhuận tăng 24% so với trước khi chuyển đổi. Tỷ suất lợi nhuận bình quân trên vốn của các công ty mẹ đạt 10,83%, trong đó tỷ suất lợi nhuận trên vốn đầu tư tài chính đạt 16,39%, tỷ suất lợi nhuận từ trực tiếp sản xuất, kinh doanh đạt 8,44%. Lợi nhuận từ đầu tư tài chính chiếm 40,67% tổng lợi nhuận hoạt động của công ty mẹ - công ty con, trong khi đó, vốn đem thực hiện đầu tư tài chính chỉ chiếm 26,16% tổng vốn nhà nước tại các công ty mẹ - con.(1) Phöông thöùc hình thaønh toå hôïp CTM-CTC ôû nöôùc ta thôøi ñieåm qua ñaõ theå hieän raát roõ söï ña daïng, coù tröôøng hôïp hình thaønh töø Vieän nghieân cöùu khoa hoïc (tröôøng hôïp Vieän maùy vaø duïng cuï coâng nghieäp). Töø coâng ty thaønh vieân haïch toaùn ñoäc laäp cuûa TCT Nhaø nöôùc; töø coâng ty Nhaø nöôùc ñoäc laäp; töø TCT Nhaø nöôùc. Ña soá caùc tröôøng hôïp laø chuyeån ñoåi, toå chöùc töø moâ hình TCT cuõ nhö TCT Coâng nghieäp taøu thuûy, TCT Bia – Röôïu – Nöôùc giaûi khaùc Haø Noäi, TCT Ñieän Löïc Vieät nam, TCT Baûo Hieåm Vieät Nam, TCT Böu Chính Vieãn Thoâng… Moät soá tröôøng hôïp laïi do DNNN chuû ñoäng goùp voán vôùi caùc DN khaùc ñeå thaønh laäp nhöõng phaùp nhaân môùi vaø hoaït ñoäng theo Luaät doanh nghieäp maø ñieån hình laø Coâng ty may Vieät Tieán ñaõ goùp voán vôùi DNNN cuûa tænh Caàn Thô ñeå hình thaønh coâng ty may Taây Ñoâ, vôùi DNNN cuûa tænh Ñoàng Nai ñeå thaønh laäp coâng ty may Ñoàng Tieán. Hieän nay Vieät Tieán laø CTM trong TCT may Vieät Nam, ñieàu haønh tôùi 33 ñaàu moái saûn xuaát kinh doanh trong toång hôïp cuûa mình. Treân thöïc teá, nhìn chung caùc ñôn vò thí ñieåm ñeàu hình thaønh CTM vöøa tröïc tieáp SXKD moät lónh vöïc chính, vöøa ñaàu tö taøi chính vaøo DN khaùc. Ñieàu naøy cuõng laø hôïp lyù vì trong giai ñoaïn ñaàu, CTM caàn phaûi naém giöõ moät soá hoaït ñoäng SXKD chính nhaèm duy trì vò theá vaø khaû naêng chi phoái vaø hoã trôï ñoái vôùi CTC, ñaëc bieät laø baûo laõnh tín duïng vaø söû duïng thöông hieäu chung. Sau khi moâ hình ñaõ vaän haønh troâi chaûy. CTM seõ taêng daàn tyû troïng hoaït ñoäng ñaàu tö taøi chính so vôùi hoaït ñoäng tröïc tieáp SXKD. Khi taäp trung hoaït ñoäng ñaàu tö taøi chính, CTM coù ñieàu kieän taäp trung ñoái ña hoùa hieäu quaû ñaàu tö phaùt trieån, taäp trung vaøo ñònh höôùng chieán löôïc hoaït ñoäng cho toå hôïp nghieân cöùu ñoåi môùi coâng ngheä, cô caáu saûn phaåm, phaùt trieån thò tröôøng, phaùt huy ñöôïc lôïi theá so saùnh veà voán, coâng ngheä, thöông hieäu vaø khaû naêng caïnh tranh treân thò tröôøng. Toå hôïp meï – con coøn taïo ñieàu kieän cho caùc ñôn vò giaûm chi phí saûn xuaát do giaûm ñöôïc chi phí kinh doanh trung gian, thay chi phí giaùo duïc baèng caùc chi phí giao dòch noäi boä, giaûm lao ñoäng giaùn tieáp do bôùt moät soá ñaàu moái, phoøng ban chuyeân moân tröôùc ñaây coù ôû taát caû caùc thaønh vieân nay chæ toàn taïi ôû CTM. Caùc TCT Bia, röôïu, nöôùc giaûi khaùt ñaõ raát hieäu quaû xeùt treân khía caïnh naøy. Moâ hình CTM-CTC cuõng laøm thay ñoåi caên baûn quan heä, traùch nhieäm, quyeàn haïn, lôïi ích giöõa CTM vôùi caùc CTC, coâng ty lieân keát töø ñieàu haønh quaûn lyù kieåu CTM tham gia quaûn lyù CTC vôùi tö caùch laø coå ñoâng, thaønh vieân goùp voán, nhaän coå töùc töø CTC theo tyû leä voán goùp, xoùa boû vieäc thu phuï phí quaûn lyù töø caùc CTC, CTC töï chuû trong hoaït ñoäng kinh doanh, moïi quan heä veà thöông maïi vôùi CTM ñeàu thoâng qua hôïp ñoàng kinh teá, töø ñoù taïo ra söï lieân keát chaëc cheõ giöõa caùc thaønh vieân trong toå hôïp vôùi CTM ñoù laø söï gaén keát baèng lôïi ích kinh teá. Veà phía mình, caùc coâng ty thaønh vieân ñaõ ñöôïc coå phaàn hoaù vaø hoaït ñoäng theo moâ hình môùi, laø phaùp nhaân ñoäc laäp, töï chuû, töï chòu traùch nhieäm trong hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh, ñaõ khaéc phuïc ñöôïc tình traïng troâng chôø, yû laïi vaøo CTM veà moïi vaán ñeà saûn xuaát kinh doanh nhö tröôùc kia. Caùc CTC ñaõ thaät söï linh hoaït trong quaûn lyù, ñieàu haønh, chuyeân moân hoùa saûn phaåm ñeå toái ña hoùa lôïi nhuaän, töï do naâng cao naêng löïc caïnh tranh cho caû toå hôïp. Chuyeån ñoåi sang hoaït ñoäng theo moâ hình CTM-CTC, taïo ñieàu kieän cho caùc coâng ty Nhaø nöôùc ñoäc laäp laøm aên coù hieäu quaû coù theå môû roäng hoaït ñoäng kinh doanh cuûa mình baèng caùch taùch caùc boä phaän ñoäc laäp töông ñoái ñeå hình thaønh nhöõng thöïc theå kinh doanh môùi vaø qua ñoù cho pheùp caùc coâng ty coù tieàm löïc coù theå vöôn leân ñeå thaønh nhöõng toå hôïp taäp ñoaøn lôùn coù söùc caïnh tranh maïnh. Moâ hình CTM-CTC taïo ñoäng löïc vaø ñieàu kieän ñeå caùc TCT Nhaø nöôùc ñaåy nhanh quaù trình coå phaàn hoùa coâng ty thaønh vieân. Tröôùc ñoù caùc TCT coøn raát e ngaïi coå phaàn hoùa, vì caøng coå phaàn hoùa caøng giaûm bôùt doanh nghieäp thaønh vieân. Moâ hình môùi taïo ñieàu kieän cho caùc TCT, coâng ty Nhaø nöôùc thöïc hieän vieäc ña daïng hoùa caùc khoaûn voán ñaàu tö nhaèm phaân taùn ruûi ro, linh hoaït hôn trong ñieàu chænh voán töø nhöõng nôi keùm hieäu quaû töø coâng ty con, coâng ty lieân keát thua loã chuyeån sang doanh nghieäp coù hieäu quaû hôn, huy ñoäng roäng raõi tieàm naêng veà voán ngoaøi xaõ hoäi cho söï phaùt trieån cuûa caû TCT. Vieäc thí ñieåm cho thaáy nhöõng maët ñöôïc vaø taùc duïng cuûa chuyeån ñoåi sang moâ hình môùi, khoâng chæ laø ñoái vôùi caùc doanh nghieäp chuyeån ñoåi, maø quan troïng hôn laø nhôø ñoù ruùt ra ñöôïc nhöõng kinh nghieäm ñoái vôùi caùc cô quan Nhaø nöôùc. Vieäc chuyeån ñoåi caùc TCT, caùc coâng ty thaønh vieân TCT xaùc ñònh roõ ñöôïc ñòa vò phaùp lyù, tö caùch phaùp nhaân, traùnh tình traïng phaùp nhaân trong phaùp nhaân nhö hieän nay giöõa TCT Nhaø nöôùc vaø coâng ty thaønh vieân haïch toaùn ñoäc laäp. Toùm laïi, caùc keát quaû ñaït ñöôïc cuûa moâ hình CTM-CTC taïi caùc ñôn vò thöïc hieän chuyeån ñoåi trong thôøi gian vöøa qua chæ döøng laïi ôû keát quaû cuûa vieäc thöïc hieän coå phaàn hoaù caùc DNNN. Cho ñeán nay, hieäu quaû cuûa TÑKT laø chöa coù, vì caùc doanh nghieäp ñang trong quaù trình quaù ñoä ñeå phaùt trieån thaønh TÑKT. Vì vaäy, ñeå caùc toå hôïp CTM-CTC trôû thaønh TÑKT caàn phaûi coù thôøi gian hoaø nhaäp vaø nhöõng giaûi phaùp ñònh höôùng ñeå caùc DNNN noùi rieâng vaø TÑKT taïi Vieät Nam noùi chung phaùt trieån thaønh TÑKT thöïc thuï. Nhöõng haïn cheá caàn khaéc phuïc Chuyeån ñoåi toång coâng ty Nhaø nöôùc sang moâ hình coâng ty meï - coâng ty con laø moät höôùng ñi phuø hôïp vôùi xu theá phaùt trieån cuûa doanh nghieäp theo cô cheá thò tröôøng. Tuy nhieân, ñaây laø giai ñoaïn quaù ñoä hình thaønh caùc ÑTKT neân phaùt sinh moät soá vaán ñeà caàn thaùo gôõ ñeå quaù trình chuyeån ñoåi mang laïi hieäu quaû cao nhaát cho doanh nghieäp vaø Nhaø nöôùc: Vaán ñeà naêng löïc vaø caùch ñieàu haønh cuûa CTM Maëc duø chuyeån sang moâ hình CTM - CTC moät soá doanh nghieäp vaãn giöõ thoùi quen ñieàu haønh baèng meänh leänh haønh chính trong moái quan heä giöõa “meï” vôùi “con”. Ñieàu leä hoaït ñoäng cuûa khaù nhieàu coâng ty meï – con chöa theå hieän söï bình ñaúng caùc doanh nghieäp phaùp nhaân ñoäc laäp, daønh quyeàn cho coâng ty meï quaù nhieàu vaø cho coâng ty con quaù ít. CTM haàu heát vaãn laø coâng ty 100% voán Nhaø nöôùc. Chöa daùm coå phaàn hoùa neân nguoàn löïc taøi chính cuûa CTM coøn yeáu, vì vaäy chöa thöïc söï laøm ñöôïc vai troø cuûa CTM. Nhieàu CTM chöa xaùc ñònh vaø thöïc hieän ñaày ñuû quyeàn, nghóa vuï, traùch nhieäm cuûa ngöôøi chuû sôû höõu ñoái vôùi phaàn voán goùp chi phoái taïi caùc CTC. Quy cheá hoaït ñoäng vaø baùo caùo cuûa ngöôøi ñaïi dieän chuû sôû höõu chöa roõ, daãn ñeán CTM khoâng naém chaéc ñöôïc toaøn boä hoaït ñoäng kinh doanh cuûa CTC. Hieän nay, ôû nöôùc ta chöa coù CTM chuyeân kinh doanh taøi chính, ñaàu tö voán vaøo moät CTC, maø chæ coù CTM vöøa ñaàu tö voán vöøa kinh doanh. Boä maùy chuyeân moân nghieäp vuï cuûa CTM ôû moät soá TCT, coâng ty chöa theo kòp yeâu caàu thöïc hieän ñoàng thôøi 2 chöùc naêng cuûa CTM laø vöøa tröïc tieáp saûn xuaát kinh doanh, vöøa ñaàu tö taøi chính. Do ñoù CTM luùng tuùng trong vieäc tìm ra phöông phaùp ñeå coù theå vöøa hoã trôï caùc CTC, coâng ty lieân keát veà thò tröôøng, thöông hieäu, caùn boä, tín duïng, vöøa ñaûm baûo söï bình ñaúng, khoâng can thieäp vaøo coâng vieäc ñieàu haønh cuûa CTC, ñaëc bieät laø chöa phaùt huy ñöôïc hieäu quaû cuûa vieäc ñaàu tö taøi chính vaøo doanh nghieäp khaùc. Ña soá CTM chöa toå chöùc ñöôïc boä phaän nghieäp vuï ñeå chuyeân theo doõi vieäc ñaàu tö voán vaøo caùc CTC, CTLK. Ñaëc bieät laø chöa taïo ra ñöôïc cô cheá thay ñoåi ñoäi nguõ caùn boä ñieàu haønh nhaát laø caùn boä chuû choát, khi chuyeån sang moâ hình toå chöùc kinh teá môùi. Ñaây cuõng laø tình traïng thöôøng thaáy khi coå phaàn hoùa doanh nghieäp. Nhöõng caùn boä cuõ tuy coù kinh nghieäm nhöng ñaõ ñònh hình quaù laâu trong loái suy nghó veà ñieàu haønh cuûa cô cheá cuõ neân vöøa baûo thuû vöøa keùm naêng ñoäng, hieän ñang laø moät löïc caûn cho moâ hình kinh teá môùi. Nhieàu CTM chöa ñuû voán ñieàu leä theo yeâu caàu. Moät soá CTM tuy tieàm löïc taøi chính yeáu nhöng vaãn cöù duy trì laø coâng ty Nhaø nöôùc giöõ 100% voán ñieàu leä neân khaû naêng chi phoái, hoã trôï caùc coâng ty con raát haïn cheá, laøm cho hieäu quaû hoaït ñoäng chung cuûa toå hôïp khoâng cao. Trong moät vaøi tröôøng hôïp, khi caùc CTC coù nhu caàu naâng quy moâ voán ñeå ñaàu tö phaùt trieån baèng caùch phaùt haønh theâm coå phieáu thì coâng ty meï khoâng ñuû khaû naêng tieáp tuïc ñaàu tö voán mua coå phaàn ñeå chi phoái CTC. Khi ñoù, CTM coù theå seõ duøng quyeàn phuû quyeát ñeå khoâng taêng voán. Ñaây laø moät nguy cô caûn trôû CTC phaùt trieån ñaõ dieãn ra trong thöïc teá. Vaán ñeà cô caáu toå chöùc cuûa CTM Hieän nay taïi Vieät Nam moâ hình CTM coù HÑQT ñöôïc aùp duïng phoå bieán nhaát vaø cuõng laø moâ hình ñöôïc quy ñònh trong Luaät DNNN 2003. Tuy nhieân, theo moâ hình naøy, cô caáu toå chöùc khoâng khaùc gì, cô caáu toå chöùc cuûa TCT. Vaãn laø cô caáu toå chöùc aáy, vaãn nhöõng con ngöôøi aáy vaø vaãn caùch ñieàu haønh aáy, coù nghóa laø treân phöông dieän giaáy tôø vaên baûn thì moät toå chöùc môùi ñaõ thay theá cho toå chöùc cuõ, nhöng boä maùy hoaït ñoäng thì chöa thöïc söï coù nhöõng ñoåi môùi caàn thieát. Maâu thuaãn veà thaåm quyeàn vaø lôïi ích. Trong moâ hình CTM-CTC seõ toàn taïi hai doøng thaåm quyeàn vaø hai lôïi ích: thaåm quyeàn vaø lôïi ích cuûa caû taäp ñoaøn vaø thaåm quyeàn vaø lôïi ích noäi boä cuûa caùc coâng ty thaønh vieân. Khi hai doøng thaåm quyeàn cuøng taùc ñoäng taïo ra khoù khaên trong quaûn lyù ñieàu haønh vaø khi hai loaïi lôïi ích khoâng thoáng nhaát seõ taïo ra maâu thuaãn giöõa caùc chuû theå. Moät thaønh vieân HÑQT cuûa moät coâng ty thaønh vieân cuõng coù hai loaïi boån phaän vaø traùch nhieäm. Thöù nhaát, ngöôøi ñoù phaûi trung thaønh vôùi lôïi ích cuûa caùc coå ñoâng cuûa coâng ty, nhöõng ngöôøi ñaõ uûy thaùc taøi saûn cho hoï. Thöù hai, hoï phaûi trung thaønh vôùi nhöõng lôïi ích cuûa caû taäp ñoaøn. Maâu thuaãn veà lôïi ích coù theå naûy sinh giöõa caùc coâng ty thaønh vieân vaø caû taäp ñoaøn. Moät soá hoaït ñoäng cuûa moät coâng ty thaønh vieân seõ coù lôïi cho coâng ty ñoù, nhöng laïi baát lôïi cho caû taäp ñoaøn. Moät coâng ty thaønh vieân coù theå muoán ñaàu tö phaùt trieån saûn phaåm môùi, mua theâm maùy moùc thieát bò, taêng soá löôïng coâng nhaân nhöng xeùt treân bình dieän caû taäp ñoaøn thì ñieàu naøy laïi khoâng coù lôïi, vì coù theå caùc hoaït ñoäng naøy ñöôïc thöïc hieän ôû caùc coâng ty khaùc seõ phuø hôïp hôn. Moät CTC coù theå muoán theo chieán löôïc phaùt trieån nhanh, nhöng CTM taïi muoán CTC ñoù theo chieán löôïc duy trì, vì ñaõ coù moät soá CTC khaùc trieån voïng phaùt trieån toát hôn theo chieán löôïc phaùt trieån nhanh. Neáu CTM sôû höõu toaøn boä CTC thì vaán ñeà naøy deã giaûi quyeát, vì lôïi ích cuûa caû taäp ñoaøn laø muïc tieâu cuoái cuøng, nhöng neáu CTC coøn coù caùc coå ñoâng nhoû khaùc thì ñaây laø moät vaán ñeà nan giaûi, vì trong quan heä lôïi ích ngöôøi naøy ñöôïc thì ngöôøi kia seõ maát. KEÁT LUAÄN CHÖÔNG 1 Trong xu höôùng toaøn caàu hoaù cuûa neàn kinh teá theá giôùi, söï phaùt trieån cuûa moãi quoác gia trong caùc lónh vöïc kinh teá, chính trò, vaên hoaù,… ñeàu coù söï chi phoái, taùc ñoäng aûnh höôûng cuûa neàn kinh teá caùc nöôùc trong khu vöïc vaø theá giôùi. Trong boái caûnh ñoù, vieäc hình thaønh caùc TÑKT maïnh trong caùc ngaønh kinh teá muõi nhoïn, xöông soáng cuûa neàn kinh teá laø ñieàu kieän caàn thieát ñeå ñaûm baûo cho moãi quoác gia coù theå toàn taïi vaø tieáp caän ñöôïc caùc nguoàn voán, coâng ngheä töø beân ngoaøi taän duïng ñöôïc caùc cô hoäi hôïp taùc vaø phaân coâng quoác teá trong kinh doanh ñeå phaùt trieån vaø hoäi nhaäp thaønh coâng vôùi neàn kinh teá trong khu vöïc vaø treân theá giôùi. Vieäc thaønh laäp môùi caùc TÑKT hoaëc hình thaønh TÑKT treân cô sôû chuyeån ñoåi caùc Toång Coâng ty hieän coù thaønh TÑKT maïnh coù söùc caïnh tranh cao, ñaït hieäu quaû vaø thöïc söï laø choã döïa cuûa neàn kinh teá, ñoøi hoûi phaûi ñöôïc xaây döïng, thöïc hieän vaø ñieàu chænh moät caùch hôïp lyù veà ngaønh ngheà, quy moâ treân cô sôû chieán löôïc phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi cuûa ñaát nöôùc. Ñaëc bieät trong giai ñoaïn thí ñieåm caàn phaûi ñöôïc thöïc hieän moät caùch chaéc chaén, traùnh hieän töôïng voäi vaõ, mang tính phong traøo vaø thieáu söï chuaån bò. Luaän vaên seõ ñi vaøo phaân tích thöïc traïng hoaït ñoäng cuûa TCT Xaây Döïng Soá 1 – Ñôn vò tröïc thuoäc Boä Xaây Döïng. PHAÂN TÍCH THÖÏC TRAÏNG HOAÏT ÑOÄNG CUÛA TOÅNG COÂNG TY XAÂY DÖÏNG SOÁ 1 THÔØI KYØ 2002-2005 Giôùi thieäu khaùi quaùt Toång Coâng Ty Xaây Döïng Soá 1 Ngaøy 20/11/1995 theo söï uûy quyeàn cuûa Thuû Töôùng Chính Phuû, Boä Tröôûng Boä Xaây Döïng kyù quyeát ñònh soá 995/BXD-TCLD thaønh laäp Toång Coâng Ty Xaây Döïng Soá 1 treân cô sôû toå chöùc, saép xeáp laïi caùc ñôn vò cuûa Toång Coâng Ty Xaây Döïng Soá 1 vaø moät soá ñôn vò khaùc thuoäc Boä Xaây Döïng. Teân Doanh Nghieäp : Toång Coâng Ty Xaây Döïng Soá 1 Teân giao dòch : Construction Corporation No.1 Teân vieát taét : CCNo1 Truï sôû chính : 51 Nguyeãn Thò Minh Khai, Quaän 1, TP.HCM Hình thöùc sôû höõu : Doanh Nghieäp Nhaø Nöôùc Voán ñieàu leä : 364.216.000.000 VNÑ Chöùc naêng nhieäm vuï Caùc lónh vöïc hoaït ñoäng chính goàm: 1. Xaây laép 5. Saûn Xuaát Coâng Nghieäp 2. Ñaàu Tö 6. Saûn Xuaát Vaät Lieäu Xaây Döïng 3. Tö Vaán – Thieát Keá 7. Kinh Doanh Baát Ñoäng Saûn 4. Xuaát Nhaäp Khaåu 8. Kinh Doanh Vaät Lieäu Xaây Döïng Trong ñoù, theá maïnh vöôït troäi cuûa Toång Coâng ty laø veà lónh vöïc Xaây laép vaø Ñaàu Tö. Veà lónh vöïc Xaây laép, Toång Coâng ty ñaõ vaø ñang thöïc hieän nhieàu döï aùn coù taàm côõ quoác gia trong nhieàu lónh vöïc töø ngaønh coâng nghieäp nheï ñeán coâng nghieäp naëng, caùc coâng trình daân duïng, nhaø cao taàng, cô sôû haï taàng, caàu, ñöôøng, caûng, heä thoáng cung caáp vaø thoaùt nöôùc… Nhö Coâng trình nhaø maùy ñieän Phuù Myõ, Coâng trình Caàu Thuû Thieâm, Coâng Trình nhaø maùy Nhieät Ñieän Nhôn Traïch, Coâng trình Nhieät ñieän OÂ moân, Coâng Trình Ñaøi truyeàn hình TP.HCM, … Veà lónh vöïc Ñaàu Tö, vôùi xu höôùng kinh doanh ña daïng, Toång Coâng Ty cuõng ñaõ vaø ñang ñaàu tö vaøo caùc lónh vöïc nhö baát ñoäng saûn, Khu vui chôi giaûi trí, caùc döï aùn veà naêng löôïng, nhaø maùy, cô sôû haï taàng…Nhö Döï aùn Nhaø maùy thuûy ñieän ÑaêkRti’h, Döï aùn Coâng vieân nöôùc Caàn Thô, Döï aùn Trung taâm thöông maïi vaø caên hoä cao caáp Salling Tower, Döï aùn chung cö cao caáp Haïnh Phuùc, … Cô caáu toå chöùc quaûn lyù cuûa Toång Coâng Ty Xaây Döïng Soá 1: Sô ñoà 2.1: Sô ñoà toå chöùc quaûn lyù cuûa Toång Coâng Ty Xaây Döïng Soá 1 giai ñoaïn tröôùc khi toå chöùc quaûn lyù theo moâ hình CTM-CTC CAÙC COÂNG TY PHUÏ THUOÄC CAÙC PHOØNG BAN CHÖÙC NAÊNG HOÄI ÑOÀNG QUAÛN TRÒ BAN TOÅNG GIAÙM ÑOÁC BAN KIEÅM SOAÙT CAÙC COÂNG TY THAØNH VIEÂN Phoù Toång Giaùm ñoác OÂ. Nguyeãn Trung Nhöông Phuï traùch Kinh teá / Keá hoaïch / Ñaàu tö economic/planning/investment Hoäi ñoàng quaûn trò: Goàm coù 05 thaønh vieân, goàm: Chuû tòch, phoù chuû tòch vaø 03 thaønh vieân khaùc. Thaønh vieân thöôøng tröïc laø Chuû tòch HÑQT, Phoù Chuû tòch. HÑQT vôùi tö caùch laø ñaïi dieän chuû sôû höõu nguoàn voán Nhaø Nöôùc giao ñeå thöïc hieän chöùc naêng theo ÑL cuûa Toång Coâng Ty Xaây Döïng Soá 1. HÑQT do Boä Xaây Döïng Boå nhieäm. Ban kieåm soaùt: Goàm Tröôûng Ban vaø 04 thaønh vieân, trong ñoù coù 02 thaønh vieân khoâng thöôøng tröïc laø nhaân vieân cuûa BXD. BKS thöïc hieän chöùc naêng ñaïi dieän chuû sôõ höõu giaùm saùt hoaït ñoäng ñieàu haønh SXKD cuûa Ban TGÑ. Ban kieåm soaùt do Boä Xaây döïng boå nhieäm. Ban TGÑ: Goàm TGÑ; 01 phoù TGÑ phuï traùch trong lónh vöïc ñaàu tö vaø 01 phoù TGÑ phuï traùch trong lónh vöïc xaây laép. TGÑ laø ngöôøi ñaïi dieän phaùp luaät, ñieàu haønh hoaït ñoäng SXKD cuûa Toång Coâng Ty Xaây Döïng Soá 1. TGÑ do Boä xaây döïng boå nhieäm. TGÑ boå nhieäm 02 phoù TGÑ ñeå hoã trôï cho TGÑ trong ñieàu haønh hoaït ñoäng SXKD cuûa Toång Coâng Ty. Thöïc traïng hoaït ñoäng SXKD cuûa TCT Xaây Döïng Soá 1 trong giai ñoaïn töø 2002 ñeán 2005 Keát quaû hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa TCT Xaây Döïng Soá 1 giai ñoaïn 2002-2005 Baûng 2.1: KEÁT QUAÛ HOAÏT ÑOÄNG SAÛN XUAÁT KINH DOANH CUÛA TCT XAÂY DÖÏNG SOÁ 1 GIAI ÑOAÏN 2002-2005 ÑVT: Trieäu ñoàng CHÆ TIEÂU Khi chöa coù Coâng ty thaønh vieân coå phaàn hoaù Khi moät soá Coâng ty thaønh vieân ñaõ coå phaàn hoaù 2002 2003 2004 2005 DOANH THU 2,177,262 2,958,529 3,265,286 3,138,228 - Caùc khoaûn giaûm tröø 2,179 23,635 6,234 910 1. Doanh thu thuaàn 2,175,083 2,934,894 3,259,053 3,137,318 2. Giaù voán haøng baùn 2,051,130 2,822,964 3,117,617 2,942,559 3. Lôïi nhuaän goäp 123,953 111,930 141,436 194,758 4. Doanh thu hoaït ñoäng taøi chính 24,979 149,316 186,250 29,012 5. Chi phí taøi chính 23,797 125,240 177,156 86,621 6. Chi phí baùn haøng 28,033 16,695 12,797 15,638 7. Chi phí quaûn lyù doanh nghieäp 63,739 77,381 70,525 82,594 8. Lôïi nhuaän töø HÑKD 27,467 41,930 67,208 38,917 9. Thu nhaäp khaùc 27,460 153,912 48,749 49,416 10. Chi phí khaùc 30,260 153,522 79,135 34,523 11. Lôïi nhuaän khaùc -2,800 390 -30,386 14,893 12. Toång LN tröôùc thueá 25,266 42,321 36,822 53,810 13.Thueá TNDN phaûi noäp 4,694 6,761 3,502 2,391 14. Lôïi nhuaän sau thueá 20,572 35,560 33,321 51,419 Nguoàn: Baùo caùo taøi chính caùc naêm 2002, 2003,2004,2005 cuûa TCT XD Soá 1 Qua baûng keát quaû kinh doanh cuûa toaøn TCT trong giai ñoaïn töø naêm 2002 ñeán naêm 2005, coù moät soá nhaän ñònh nhö sau: Naêm 2003 so vôùi naêm 2002: Ñaây laø giai ñoaïn vöøa coå phaàn hoaù moät soá ñôn vò thaønh vieân, keát quaû kinh doanh taêng tröôûng maïnh, cuï theå nhö sau: Doanh thu: taêng tröôûng 36% Lôïi nhuaän thuaàn töø hoaït ñoäng SXKD chính taêng 53% Söï taêng tröôûng treân theå hieän ôû hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa caùc ñôn vò sau khi coå phaàn hoaù. Ñaây laø söï thaønh coâng cuûa coâng taùc coå phaàn hoaù, vaø cuõng laø böôùc ñaàu thaønh coâng cuûa vieäc töøng böôùc chuyeån daàn sang moâ hình môùi laø coå phaàn hoaù toaøn boä caùc ñôn vò thaønh vieân trong toaøn TCT Naêm 2004 so vôùi naêm 2003: Giai ñoaïn naøy tieáp tuïc coå phaàn theâm moät soá ñôn vò thaønh vieân, vaø tieáp tuïc phaùt huy hieäu quaû cuûa vieäc coå phaàn hoaù, theå hieän ôû söï taêng tröôûng sau: Doanh thu: taêng tröôûng 10% Lôïi nhuaän thuaàn töø hoaït ñoäng SXKD chính taêng 60% Naêm 2005 so vôùi naêm 2004: Giai ñoaïn naøy, keát quaû kinh doanh cuûa toaøn TCT coù söï suy giaûm haün veà doanh soá vaø lôïi nhuaän: Doanh thu: giaûm 4% Lôïi nhuaän thuaàn töø hoaït ñoäng SXKD chính giaûm 42% Trong giai đọan 2002-2005 doanh thu tăng 13% Keát quaû naøy theå hieän sö caïnh tranh gay gaét trong thò tröôøng xaây döïng. Hoaït ñoäng chính cuûa toaøn TCT laø xaây laép. Theá nhöng trong naêm 2005, haàu nhö toaøn TCT nhaän ñöïôc raát ít hôïp ñoàng thi coâng, chuû yeáu thöïc hieän caùc hôïp ñoàng dôû dang cuûa caùc naêm tröôùc. Ñieàu naøy do nhieàu nguyeân nhaân, nhöng quan troïng nhaát laø hoaït ñoäng marketing coøn raát yeáu, coâng taùc xuùc tieán ñeå tìm kieám thò tröôøng, tìm kieám khaùch haøng khoâng ñöôïc chuù troïng. Tình hình taøi chính cuûa TCT Xaây Döïng Soá 1 giai ñoaïn 2002-2005 BAÛNG 2.2: TÌNH HÌNH TAØI CHÍNH CUÛA TCT XAÂY DÖÏNG SOÁ 1 GIAI ÑOAÏN 2002-2005 ÑVT: Trieäu ñoàng CHÆ TIEÂU 2002 2003 2004 2005 A-TSLÑ & ÑAÀU TÖ NGAÉN HAÏN 1,826,594 2,054,955 2,574,934 2,657,798 I. VOÁN BAÈNG TIEÀN 26,801 76,473 88,979 138,719 II. ÑAÀU TÖ NGAÉN HAÏN 25,617 95,698 119,122 186,382 III. CAÙC KHOAÛN PHAÛI THU 1,239,306 1,136,926 1,519,258 1,384,206 IV. HAØNG TOÀN KHO 396,536 578,794 662,817 761,017 V. TAØI SAÛN LÖU ÑOÄNG KHAÙC 138,334 167,063 184,757 187,474 B - TSCÑ & ÑAÀU TÖ DAØI HAÏN 558,854 759,309 1,075,204 1,262,781 I. TAØI SAÛN COÁ ÑÒNH 236,781 258,714 322,139 311,419 II. ÑAÀU TÖ DAØI HAÏN 229,266 284,649 340,461 413,001 III. CHI PHÍ XDCB DÔÛ DANG 79,680 193,199 335,591 477,124 IV. KYÙ QUYÕ, KYÙ CÖÔÏC DAØI HAÏN 1,963 2,544 2,692 133 V. CHI PHÍ TRAÛ TRÖÔÙC DAØI HAÏN 11,165 20,203 74,322 61,105 TOÅNG COÄNG TAØI SAÛN 2,385,448 2,814,264 3,650,138 3,920,579 A - NÔÏ PHAÛI TRAÛ 2,175,081 2,565,414 3,368,944 3,503,154 I. NÔÏ NGAÉN HAÏN 1,868,552 2,035,969 2,601,689 2,727,047 II. NÔÏ DAØI HAÏN 258,012 459,408 676,678 704,444 III. NÔÏ KHAÙC 48,517 70,037 90,577 71,663 B - VOÁN CHUÛ SÔÛ HÖÕU 210,367 248,850 281,193 417,425 I. NGUOÀN VOÁN CHUÛ SÔÛ HÖÕU 175,411 197,330 190,894 312,793 II. NGUOÀN QUYÕ KHAÙC 34,965 51,520 90,299 104,632 TOÅNG COÄNG NGUOÀN VOÁN 2,385,448 2,814,264 3,650,138 3,920,579 (Nguoàn: Baùo caùo taøi chính caùc naêm 2002, 2003,2004,2005 cuûa TCT XD Soá 1) Qua baûng toång keát taøi saûn vaø nguoàn voán cuûa Toång Coâng Ty Xaây Döïng Soá 1 trong giai ñoaïn töø naêm 2002 ñeán naêm 2005, cho thaáy toác ñoä taêng tröôûng ôû caùc chæ tieâu taøi saûn vaø nguoàn voán nhö sau: Veà taøi saûn löu ñoäng vaø ñaàu tö ngaén haïn: tyû leä taêng tröôûng qua caùc naêm laø 13% cuûa naêm 2003 so vôùi naêm 2002; 25 % cuûa naêm 2004 so vôùi naêm 2003 vaø 3% cuûa naêm 2005 so vôùi naêm 2004. Chæ tieâu naøy phaûn aùnh toång taøi saûn löu ñoäng vaø möùc ñaàu tö ngaén haïn cuûa TCT taïi thôøi ñieåm cuoái naêm taøi chính, trong ñoù phaàn lôùn laø khoaûn thu khaùch haøng, chieám tyû troïng trong toång taøi saûn löu ñoäng vaø ñaàu tö ngaén haïn töông öùng laø 68%, 55%, 59%, 52% qua caùc naêm töø naêm 2002 ñeán naêm 2005 vaø khoái löôïng dôû dang cuoái kyø töø naêm 2002 ñeán naêm 2005 cuûa caùc coâng trình ñang thi coâng chieám tyû troïng töông öùng laø 17%, 21%, 20%, 23%. Qua ñoù cho thaáy khoái löôïng coâng vieäc qua caùc naêm taêng, nhöng caùc khoaûn phaûi thu coù huynh höôùng giaûm nheï, theå hieän voøng quay voán coù taêng tröôûng. Veà taøi saûn coá ñònh vaø ñaàu tö daøi haïn: naêm 2003 so vôùi naêm 2002 taêng tröôûng 36%; naêm 2004 so vôùi naêm 2003 taêng tröôûng 63% vaø naêm 2005 so vôùi naêm 2004 taêng tröôûng 15%. Trong chæ tieâu naøy chieám tyû troïng lôùn coù toång taøi saûn coá ñònh vaø ñaàu tö daøi haïn Chæ tieâu 2002 2003 2004 2005 Taøi saûn coá ñònh: 42% 34% 26% 22% Ñaàu tö xaây döïng cô baûn: 14% 25% 40% 45% Ñaàu tö khaùc: 41% 37% 27% 29% Qua caùc chæ tieâu treân, cho thaáy TCT coù taêng tröôûng veà ñaàu tö chieàu saâu, ñaëc bieät laø caùc döï aùn ñaàu tö naâng cao naêng löïc saûn xuaát kinh doanh vaø môû roäng thò tröôøng nhö ñaàu tö xaây döïng caên hoä cao caáp, ñaàu tö xaây döïng caùc chung cö. Cuoái naêm 2005 ñaàu naêm 2006, TCT môû roäng sang ñaàu tö xaây döïng Nhaø maùy thuyû ñieän Darktih taïi Ñak Noâng, ñaây laø döï aùn coù hieäu quaû kinh teá cao. Veà Nôï phaûi traû: naêm 2003 so vôùi naêm 2002 taêng tröôûng 18%; naêm 2004 so vôùi naêm 2003 taêng tröôûng 31% vaø naêm 2005 so vôùi naêm 2004 taêng tröôûng 4%. Veà nguoàn voán chuû sôû höõu: naêm 2003 so vôùi naêm 2002 taêng tröôûng 18%; naêm 2004 so vôùi naêm 2003 taêng tröôûng 13% vaø naêm 2005 so vôùi naêm 2004 taêng tröôûng 48%. Veà Tyû leä lôïi nhuaän treân nguoàn voán chuû sôû höõu: Tyû leä naøy qua caùc naêm töø naêm 2002 ñeán 2005 nhö sau: 13%, 17%, 24%, 9%. Tyû leä lôïi nhuaän naêm 2005 coù söï suït giaûm lôùn, do TCT baét ñaàu tieán haønh ñaàu tö caùc döï aùn lôùn, vì vaäy voán Ngaân saùch caáp taêng leân 72 tyû ñoàng. Ñoàng thôøi, TCT taêng khoaûn voán Nhaø nöôùc taïi caùc coâng ty thaønh vieân ñaõ coå phaàn hoaù leân khoaûng 100,7 tyû ñoàng. Vì vaäy, toång voán sôû höõu cuûa TCT naêm 2005 taêng ñoät bieán leân 48% so vôùi naêm 2004. Nguoàn voán naøy duøng cho ñaàu tö daøi haïn neân chöa phaùt huy ñöôïc hieäu quaû trong naêm do vaäy keùo tyû leä lôïi nhuaän treân voán sôû höõu giaûm ñaùng keå xuoáng coøn 9%. QUAÙ TRÌNH CHUYEÅN ÑOÅI SANG HOAÏT ÑOÄNG THEO MOÂ HÌNH CTM-CTC CUÛA TCT XAÂY DÖÏNG SOÁ 1 Ngaøy 09 thaùng 03 naêm 2006 Boä Tröôûng Boä Xaây Döïng kyù quyeát ñònh soá 386/QÑ-BXD chuyeån Toång Coâng Ty Xaây Döïng Soá 1 sang toå chöùc vaø hoaït ñoäng theo moâ hình CTM-CTC. Tuy nhieân ñaây chæ laø tieàn ñeà cho vieäc chuyeån ñoåi Toång Coâng Ty Xaây Döïng Soá 1 sang toå chöùc vaø hoaït ñoäng theo moâ hình CTM-CTC. Tieán haønh chuyeån ñoåi Toång Coâng Ty Xaây Döïng Soá 1 sang hoaït ñoäng theo moâ hình CTM-CTC vaø thöïc hieän chuû tröông coå phaàn hoaù cuûa Chính phuû, ñeán nay Toång Coâng Ty Xaây Döïng Soá 1 ñaõ chuyeån ñoåi cô caáu toå chöùc nhö sau: Coâng ty meï laø VP TCT vaø 03 Coâng ty phuï thuoäc; 06 coâng ty con vôùi voán Nhaø nöôùc chieám treân 50% VÑL; 05 Coâng ty lieân keát vôùi voán Nhaø nöôùc chieám döôùi 50% VÑL; 01 Coâng ty lieân doanh vaø hai coâng ty ñang thöïc hieän chuyeån ñoåi. Cô caáu toå chöùc SÔ ÑOÀ 2.2: CÔ CAÁU TOÅ CHÖÙC CUÛA TOÅNG COÂNG TY XAÂY DÖÏNG SOÁ 1 THEO MOÂ HÌNH CTM-CTC. CAÙC COÂNG TY CON CAÙC COÂNG TY LIEÂN KEÁT COÂNG TY MEÏ CAÙC COÂNG TY PHUÏ THUOÄC CAÙC PHOØNG BAN CHÖÙC NAÊNG HOÄI ÑOÀNG QUAÛN TRÒ BAN TOÅNG GIAÙM ÑOÁC BAN KIEÅM SOAÙT CAÙC COÂNG TY LIEÂN DOANH CAÙC COÂNG TY THAØNH VIEÂN ÑANG THÖÏC HIEÄN CHUYEÅN ÑOÅI Coâng ty meï CTM – Toång Coâng Ty Xaây Döïng Soá 1 ñöôïc hình thaønh treân cô sôû toå chöùc laïi cô quan quaûn lyù, ñieàu haønh Toång Coâng Ty Xaây Döïng Soá 1 vaø caùc ñôn vò haïch toaùn phuï thuoäc cuûa Toång Coâng Ty Xaây Döïng Soá 1. CTM laø Coâng ty nhaø nöôùc coù tö caùch phaùp nhaân, coù con daáu, bieåu töôïng, coù taøi saûn rieâng. CTM ñöôïc töï chuû saûn xuaát kinh doanh, coù traùch nhieäm keá thöøa quyeàn vaø nghóa vuï phaùp lyù cuûa Toång Coâng Ty Xaây Döïng Soá 1. CTM ñöôïc toå chöùc vaø hoaït ñoäng theo luaät DNNN, theo ñieàu leä toå chöùc vaø hoaït ñoäng cuûa TCT do Boä Xaây Döïng pheâ duyeät. Cô caáu quaûn lyù vaø ñieàu haønh cuûa CTM goàm: Vaên phoøng TCT vaø caùc coâng ty phuï thuoäc. Vaên phoøng TCT goàm: HÑQT, Ban kieåm soaùt, Ban Toång giaùm ñoác vaø boä maùy giuùp vieäc goàm caùc phoøng, ban chuyeân moân, nghieäp vuï. Ñeán thôøi ñieåm 31/12/2006, Toång Coâng Ty Xaây Döïng Soá 1 coù 03 Coâng ty phuï thuoäc sau: Coâng ty Meâ Koâng: Truï sôû taïi Quaän Thuû Ñöùc, Thaønh phoá Hoà Chí Minh. Coâng ty ñöôïc thaønh laäp ngaøy 01/01/2002. Hoaït ñoäng chuû yeáu laø saûn xuaát beâtoâng töôi, cung caáp beâtoâng cho caùc Coâng trình, döï aùn ñaàu tö cuûa TCT vaø cho caùc khaùch haøng beân ngoaøi. Coâng ty Vieät Long: Truï sôû taïi Quaän Bình Thaïnh, t/p Hoà Chí Minh. Coâng ty ñöôïc thaønh laäp ngaøy 01/09/2005. Hoaït ñoäng chuû yeáu laø xaây döïng. Coâng ty Coâng vieân nöôùc Caàn Thô: Truï sôû taïi Quaän Ninh Kieàu, Thaønh Phoá Caàn Thô. Coâng ty ñöôïc thaønh laäp ngaøy 01/06/2003 töø Döï aùn ñaàu tö xaây döïng Coâng vieân nöôùc Caàn Thô cuûa TCT. Hoaït ñoäng chuû yeáu: cung caáp caùc dòch vuï giaûi trí trong Coâng vieân nöôùc. Thò tröôøng laø caùc khaùch haøng ôû caùc Tænh Mieàn Taây Nam Boä. Trong quaù trình hoaït ñoäng, vieäc thaønh laäp môùi, toå chöùc laïi, giaûi theå chuyeån ñoåi hình thöùc sôû höõu caùc ñôn vò trong CTM do HÑQT CTM xaây döïng phöông aùn vaø trieån khai thöïc hieän sau khi ñöôïc Boä xaây Döïng pheâ duyeät. Coâng ty con (Voán Nhaø nöôùc – CTM– chieám treân 50%VÑL) CTC cuûa Toång Coâng Ty Xaây Döïng Soá 1 laø caùc doanh nghieäp do CTM naém giöõ coå phaàn, voán goùp chi phoái. Caùc doanh nghieäp naøy coù tö caùch phaùp nhaân, coù taøi saûn, teân goïi, boä maùy quaûn lyù rieâng, töï chòu traùch nhieäm trong phaïm vi soá taøi saûn cuûa doanh nghieäp, ñöôïc toå chöùc vaø hoaït ñoäng theo caùc quy ñònh phaùp luaät töông öùng vôùi hình thöùc phaùp lyù cuûa doanh nghieäp. Ñeán 31/12/2006 caùc CTC cuûa Toång Coâng Ty Xaây Döïng Soá 1 bao goàm: 1-Coâng ty CP Xaây Döïng vaø Kinh Doanh Vaät Tö Truï sôû chính: Quaän 1, TP.HCM Voán ñieàu leä: 36tyû ñoàng, Trong ñoù voán cuûa CTM-Toång Coâng Ty Xaây Döïng Soá 1 laø 18,36tyû ñoàng, chieám 51%VÑL. 2-Coâng ty CP Xaây Döïng Soá 14 Truï sôû chính: Quaän3, Thaønh phoá Hoà Chí Minh. Voán ñieàu leä: 22tyû ñoàng, Trong ñoù voán cuûa CTM laø 16,119tyû ñoàng, chieám 73%VÑL. 3-Coâng ty CP Xaây Döïng Mieàn Ñoâng Truï sôû chính: Khu coâng nghieäp Bieân Hoaø, tænh Ñoàng Nai. Voán ñieàu leä: 15tyû ñoàng, Trong ñoù voán cuûa CTM laø 7,65tyû ñoàng, chieám 51%VÑL. 4-Coâng ty CP Xaây Laép Chöông Döông Truï sôû chính: Quaän 1, Thaønh phoá Hoà Chí Minh. Voán ñieàu leä: 14tyû ñoàng, Trong ñoù voán cuûa CTM laø 7,14tyû ñoàng, chieám 51%VÑL. 5-Coâng ty CP Xaây Döïng An Thònh Truï sôû chính: Quaän 1, Thaønh phoá Hoà Chí Minh. Voán ñieàu leä: 7tyû ñoàng, Trong ñoù voán cuûa CTM laø 3,57tyû ñoàng, chieám 51%VÑL. 6-Coâng ty CP Xaây Döïng vaø Saûn Xuaát VLXD Truï sôû chính: Quaän 1, TP.HCM Voán ñieàu leä: 14tyû ñoàng, Trong ñoù voán cuûa CTM laø 7,14tyû ñoàng, chieám 51%VÑL. Coâng ty Lieân Doanh (Voán Nhaø nöôùc – CTM– chieám 50%VÑL) Ñeán 31/12/2006, Toång Coâng Ty Xaây Döïng Soá 1 coù 01 Coâng ty lieân doanh laø Coâng ty lieân doanh Lenex. Truï sôû chính taïi Khu coâng nghieäp Bieân Hoaø 1, tænh Ñoàng Nai. Voán ñieàu leä: 1,640,540.00USD, trong ñoù voán cuûa CTM laø 820,270.00 USD, chieám 50%VÑL. Coâng ty lieân keát (Voán CTM– chieám töø 50% trôû xuoáng) Coâng ty lieân keát cuûa CTM- Toång Coâng Ty Xaây Döïng Soá 1 laø caùc doanh nghieäp do CTM naém giöõ coå phaàn, voán goùp khoâng chi phoái. Caùc doanh nghieäp naøy coù tö caùch phaùp nhaân, coù taøi saûn, teân goïi, boä maùy quaûn lyù rieâng, töï chòu traùch nhieäm trong phaïm vi soá taøi saûn cuûa doanh nghieäp, ñöôïc toå chöùc vaø hoaït ñoäng theo caùc quy ñònh phaùp luaät töông öùng vôùi hình thöùc phaùp lyù cuûa doanh nghieäp. Ñeán thôøi ñieåm 31/12/2006, caùc Coâng ty kieân keát cuûa Toång Coâng Ty Xaây Döïng Soá 1 bao goàm: 1-Coâng ty CP Xaây Döïng Soá 5 Truï sôû chính: Quaän Bình Thaïnh, Thaønh phoá Hoà Chí Minh Voán ñieàu leä: 25tyû ñoàng, Trong ñoù voán cuûa CTM laø 6,12tyû ñoàng, chieám 24,48%VÑL. 2-Coâng ty CP Xaây Döïng Soá 8 Truï sôû chính: Quaän 1, Thaønh phoá Hoà Chí Minh. Voán ñieàu leä: 40tyû ñoàng, Trong ñoù voán cuûa CTM laø 16tyû ñoàng, chieám 40%VÑL. 3-Coâng ty CP Tröôøng Giang Truï sôû chính: Quaän Haûi Chaâu, Thaønh Phoá Ñaø Naüng. Voán ñieàu leä: 4,5tyû ñoàng, Trong ñoù voán cuûa CTM laø 2,025tyû ñoàng, chieám 45%VÑL. 4-Coâng ty CP Tö Vaán Ñaàu Tö Thieát Keá vaø Xaây Döïng Truï sôû chính: Quaän Bình Thaïnh, Thaønh phoá Hoà Chí Minh Voán ñieàu leä: 5tyû ñoàng, Trong ñoù voán cuûa CTM laø 1,53tyû ñoàng, chieám 30,6%VÑL. 5-Coâng ty CP Ñaàu Tö vaø Phaùt Trieån Ñoâ Thò Bình Minh Truï sôû chính: Quaän Bình Thaïnh, Thaønh phoá Hoà Chí Minh Voán ñieàu leä: 12tyû ñoàng, Trong ñoù voán cuûa CTM laø 3,6tyû ñoàng, chieám 30%VÑL. Coâng ty thaønh vieân haïch toaùn ñoäc laäp ñang thöïc hieän chuyeån ñoåi Coâng ty thaønh vieân haïch toaùn ñoäc laäp ñang thöïc hieän chuyeån ñoåi bao goàm: Coâng Ty Phaùt Trieån Vaø Kinh Doanh Nhaø Cöûu Long vaø Coâng Ty Thi Coâng Cô Giôùi. Ñaây laø hai doanh nghieäp ñeán thôøi ñieåm chuyeån ñoåi sang hoaït ñoäng theo moâ hình CTM-CTC, chöa ñöôïc chuyeån ñoåi hình thöùc sôû höõu. Ñeå moâ hình CTM-CTC taïi Toång Coâng Ty Xaây Döïng Soá 1 ñöôïc chuyeån ñoåi ñoàng boä, caàn sôùm coù giaûi phaùp ñeå chuyeån ñoåi nhanh hai coâng ty naøy. Moái quan heä trong noäi boä TCT Quan heä giöõa Toång Coâng Ty Xaây Döïng Soá 1 vaø caùc Coâng ty phuï thuoäc: Veà phaùp lyù: Caùc Coâng ty phuï thuoäc Toång Coâng Ty Xaây Döïng Soá 1 coù tö caùch phaùp nhaân khoâng ñaày ñuû, do HÑQT TCT kyù quyeát ñònh thaønh laäp treân cô sôû ñeä trình cuûa TGÑ TCT sau khi ñaõ chaáp thuaän phöông aùn thaønh laäp Coâng ty. Veà maët cô caáu toå chöùc: Caùc coâng ty phuï thuoäc coù cô caáu toå chöùc goàm Ban Giaùm Ñoác vaø caùc boä phaän chuyeân moân. Veà maët nhaân söï: TGÑ vaø Keá Toaùn Tröôûng caùc Coâng ty phuï thuoäc do TCT tuyeån choïn boå nhieäm. Caùc chöùc danh khaùc vaø caùn boä coâng nhaân vieân do TGÑ cuûa Coâng ty tuyeån duïng vaø boå nhieäm. Veà hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh: Caùc coâng ty phuï thuoäc hoaït ñoäng theo Quy cheá quaûn lyù vaø Phaân caáp taøi chính rieâng. Trong ñoù: Chính saùch kinh doanh do TCT pheâ duyeät; Ñoái vôùi hôïp ñoàng kinh teá: caùc Coâng ty phuï thuoäc chæ ñöôïc kyù keát hôïp ñoàng trong khung giaù trò cho pheùp, neáu vöôït khung phaûi trình TCT pheâ duyeät tröôùc khi kyù keát. Veà voán : Phaàn lôùn voán ñieàu leä cuûa Coâng ty phuï thuoäc cuõng chính laø voán cuûa TCT. Ñieàu naøy coù nghóa laø TCT chòu traùch nhieäm baèng toaøn boä voán ñieàu leä cuûa mình ñoái vôùi toaøn boä caùc hoaït ñoäng cuûa Coâng ty phuï thuoäc. Coâng ty phuï thuoäc khoâng ñöôïc pheùp vay voán neáu khoâng ñöôïc söï chaáp thuaän cuûa TCT. Tuy nhieân, treân thöïc teá taïi Toång Coâng Ty Xaây Döïng Soá 1 cho ñeán thôøi ñieåm hieän nay, vieäc quy ñònh veà voán chöa coù söï ñoàng boä vaø nhaát quaùn, theå hieän nhö sau: Ñoái vôùi Coâng ty Meâ Koâng: TCT giao voán böôùc ñaàu laø 7.9tyû ñoàng goàm toaøn boä nguoàn voán cuûa Coâng ty lieân doanh Meâ Koâng – laø tieàn thaân cuûa Coâng ty Meâ Koâng –chuyeån giao veà TCT khi giaûi theå Coâng ty Lieân doanh Meâ Koâng. Voán giao bao goàm: Tieàn maët, haøng toàn kho, phaûi thu khaùch haøng, taøi saûn coá ñònh, vaø taøi saûn khaùc… Ngoaøi ra, Coâng ty Meâ Koâng coøn ñuôïc pheùp vay voán taïi caùc toå chöùc tín duïng. Ñoái vôùi Coâng ty Coâng vieân nöôùc Caàn Thô: Voán hoaït ñoäng cuûa Coâng ty, veà voán coá ñònh laø toaøn boä taøi saûn ñöôïc hình thaønh töø quyeát toaùn voán ñaàu tö xaây döïng Döï aùn Coâng vieân nöôùc Caàn Thô tröôùc ñaây; voán löu ñoäng ban ñaàu TCT taïm öùng cho Coâng ty hoaït ñoäng. Coâng ty khoâng ñöôïc pheùp huy ñoäng voán döôùi moïi hình thöùc. Coâng ty Vieät Long: Ñeán thôøi ñieåm naøy TCT chöa giao voán cho ñôn vò. Coâng ty cuõng khoâng ñöôïc vay voán döôùi moiï hình thöùc neáu khoâng coù söï chaáp thuaän cuûa TCT. Voán hoaït ñoäng cuûa ñôn vò toaøn boä do TCT öùng voán theo tieán ñoä hôïp ñoàng. Caùc hôïp ñoàng thi coâng xaây laép chuû yeáu cuûa coâng ty laø caùc hôïp ñoàng kyù keát vôùi TCT, TCT giao thaàu laïi cho ñôn vò töø caùc Coâng trình vaø Döï aùn ñaà tö cuûa TCT Haïch toaùn keá toaùn: Caùc coâng ty phuï thuoäc thöïc hieän cheá ñoä haïch toaùn phuï thuoäc. Ñònh kyø laäp baùo caùo taøi chính haøng quyù vaø haøng naêm noäp veà Vaên Phoøng TCT. Vaên Phoøng TCT seõ döïa treân baùo caùc taøi chính rieâng cuûa töøng ñôn vò ñeå laäp baùo caùo hôïp nhaát vôùi baùo caùo cuûa Vaên Phoøng TCT. Veà maët taøi chính: Caùc coâng ty phuï thuoäc hoaït ñoäng theo Phaân caáp taøi chính rieâng do TCT ban haønh cuï theå ñoái vôùi töøng Coâng ty. Vieäc xaây döïng quy cheá phaân caáp taøi chính cho caùc coâng ty phuï thuoäc khoâng coù quy luaät vaø khoâng theo chuaån möïc chung, coøn mang tính chuû quan. Veà phaân chia lôïi nhuaän: haøng naêm treân cô sôû baùo caùo taøi chính cuûa ñôn vò, TCT pheâ duyeät quyeát toaùn. Caên cöù vaøo baùo caùo taøi chính ñaõ ñöôïc TCT pheâ duyeät, toaøn boä lôïi nhuaän hoaëc loã phaùt sinh trong naêm taøi chính phaûi chuyeån veà TCT. Sau khi hôïp nhaát keát quaû kinh doanh cuûa Vaên Phoøng TCT vaø caùc Coâng ty phuï thuoäc, phaàn lôïi nhuaän ñaït ñöôïc sau khi noäp thueá thu nhaäp doanh nghieäp, TCT tieán haønh trích laäp caùc quyõ theo ñieàu leä cuûa TCT vaø theo quy ñònh cuûa Nhaø nöôùc, phaân boå caùc quyõ cho caùc coâng ty phuï thuoäc treân cô sôû möùc ñoä ñoùng goùp cuûa töøng ñôn vò vaø söï ñieàu tieát voán cuûa Vaên Phoøng TCT vaø caùc Coâng ty phuï thuoäc. Chính trong chính saùch naøy theå hieän söï “caøo baèng” veà naêng suaát hoaït ñoäng vaø keát quaû kinh doanh cuûa caùc ñôn vò thaønh vieân. Ñieàu naøy aûnh höôûng ñeán taâm lyù troâng chôø vaøo TCT ñoái vôùi caùc coâng ty keùm hieäu quaû, ngöôïc laïi gaây baát maõn ñoái vôùi caùc coâng ty kinh doanh coù hieäu quaû. Quan heä giöõa Toång Coâng Ty Xaây Döïng Soá 1 vaø caùc Coâng ty thaønh vieân haïch toaùn ñoäc laäp ñaõ coå phaàn hoaù. Veà phaùp lyù: Caùc coâng ty thaønh vieân haïch toaùn ñoäc laäp ñaõ coå phaàn hoaù coù tö caùch phaùp nhaân rieâng, hoaït ñoäng theo Luaät doanh nghieäp. Veà maët toå chöùc: Coâng ty thaønh vieân hoaït ñoäng theo ñieàu leä rieâng cuûa töøng Coâng ty. Cô caáu toå chöùc goàm HÑQT, Ban TGÑ vaø caùc phoøng ban chöùc naêng. Veà maët nhaân söï: HÑQT, BKS do Ñaïi hoäi ñoàng coå ñoâng boå nhieäm; Ban TGÑ do HÑQT boå nhieäm. Caùc Tröôûng, phoù phoøng caùc Phoøng ban chöùc naêng do TGÑ boå nhieäm. Veà hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh: Caùc coâng ty thaønh vieân hoaït ñoäng theo chieán löôïc kinh doanh rieâng leõ, khoâng theo ñònh höôùng chieán löôïc kinh doanh chung vôùi CTM. Ñaây laø nhöôïc ñieåm lôùn caàn ñöôïc khaéc phuïc trong thôøi gian tôùi, ñeå taän duïng ñöôïc söùc maïnh cuûa caû taäp ñoaøn. Veà voán: Voán cuûa caùc coâng ty coå phaàn thaønh vieân laø voán cuûa coå ñoâng. Neáu laø CTC thì coå ñoâng chieám coå phaàn chi phoái laø Toång Coâng Ty Xaây Döïng Soá 1, neáu laø CTLK thì TCT chieám thaáp hôn 50% VÑL. Haïch toaùn keá toaùn: Caùc coâng ty thaønh vieân haïch toaùn ñoäc laäp, laäp baùo caùo taøi chính rieâng. Chòu traùch nhieäm veà hieäu quaû hoaït ñoäng SXKD tröôùc coå ñoâng. Veà maët taøi chính: Caùc coâng ty thaønh vieân töï chuû veà maët taøi chính. Ngoaøi nguoàn voán chuû sôû höõu, caùc coâng ty chuû ñoäng tìm taøi trôï tín duïng töø caùc toå chöùc tín duïng. Tuy nhieân, neáu trong quaù trình vay voán gaëp khoù khaên veà maët taøi saûn ñaûm baûo ñeå vay voán thì TCT coù theå hoã trôï baèng vieäc kyù hôïp ñoàng hay vaên baûn baûo laõnh vôùi caùc toå chöùc tín duïng ñeå ñaûm baûo cho caùc coâng ty thaønh vieân vay voán. Ñieàu naøy taïo ra ruûi ro tieàm taøng raát lôùn ñoái vôùi TCT. Hieän taïi, vieäc baûo laõnh vay voán naøy quaù traøn lan, TCT khoâng kieåm soaùt ñöôïc ñieàu naøy gaây aûnh höôûng raát lôùn ñeán uy tín cuûa TCT khi caùc coâng ty thaønh vieân khoâng ñaûm baûo nghóa vuï vay voán cuûa mình. Ñaây laø nhöõng toàn taïi töø raát laâu trong cô cheá quaûn lyù cuõ. Tuy nhieân sau khi caùc doanh nghieäp ñaõ coå phaàn hoaù, cô cheá naøy vaãn khoâng thay ñoåi. Veà phaân chia lôïi nhuaän: Caùc coâng ty thaønh vieân phaân chia lôïi nhuaän theo ñieàu leä cuûa Coâng ty vaø chòu traùch nhieäm chi traû coå töùc cho coå ñoâng theo ñieàu leä cuûa Coâng ty. Quan heä giöõa Toång Coâng Ty Xaây Döïng Soá 1 vaø caùc Coâng ty thaønh vieân haïch toaùn ñoäc laäp ñang thöïc hieän chuyeån ñoåi. Ñeán thôøi ñieåm 31/12/2006, Toång Coâng Ty Xaây Döïng Soá 1 coù 02 Coâng ty tröïc thuoäc ñoù laø Coâng Ty Kinh Doanh Vaø Phaùt Trieån Nhaø Cöûu Long vaø Coâng Ty Thi Coâng Cô Giôùi. Veà maët toå chöùc: Coâng ty thaønh vieân hoaït ñoäng theo ñieàu leä rieâng cuûa töøng Coâng ty. Cô caáu toå chöùc goàm Ban TGÑ vaø caùc phoøng ban chöùc naêng. Veà maët nhaân söï: Ban TGÑ do TCT boå nhieäm. Caùc Tröôûng, phoù phoøng caùc Phoøng ban chöùc naêng do TGÑ boå nhieäm. Veà hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh: Caùc coâng ty thaønh vieân hoaït ñoäng theo chieán löôïc kinh doanh rieâng leõ, khoâng coù chieán löôïc kinh doanh nhaát quaùn vôùi TCT Veà voán: Voán cuûa caùc CTC laø voán cuûa Nhaø nöôùc giao töø ban ñaàu, sau ñoù giao veà cho TCT quaûn lyù. Haïch toaùn keá toaùn: Caùc coâng ty thaønh vieân haïch toaùn ñoäc laäp, laäp baùo caùo taøi chính rieâng. Chòu traùch nhieäm veà hieäu quaû hoaït ñoäng SXKD tröôùc TCT vaø tröôùc cô quan chuû quaûn laø Boä Xaây Döïng. Veà maët taøi chính: cuõng gioáng nhö quan heä giöõa TCT vaø caùc coâng ty thaønh vieân haïch toaùn ñoäc laäp ñaõ coå phaàn hoaù. Tuy nhieân, möùc ñoä phuï thuoäc vaøo TCT nhieàu hôn. Ñaëc bieäc laø Coâng Ty Thi Coâng Cô Giôùi ñang laâm vaøo tình traïng khuûng hoaûng nôï, coù nguy cô giaûi theå, neân tình hình taøi chính phuï thuoäc hoaøn toaøn vaøo TCT. Veà phaân chia lôïi nhuaän: Caùc coâng ty thaønh vieân phaân chia lôïi nhuaän theo quy ñònh cuûa DNNN vaø trích noäp TCT phuï phí quaûn lyù haøng naêm laø 0.5% doanh thu. Keát quaû hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh vaø tình hình taøi chính cuûa Toång Coâng Ty XD Soá 1 naêm 2006 sau khi chuyeån ñoåi sang moâ hình CTM-CTC. BAÛNG 2.3: KEÁT QUAÛ HOAÏT ÑOÄNG SAÛN XUAÁT KINH DOANH CUÛA TCT SOÁ 1 NAÊM 2006 SAU KHI CHUYEÅN ÑOÅI SANG MOÂ HÌNH CTM-CTC. ÑVT: Trieäu ñoàng CHÆ TIEÂU 2005 2006 1. Doanh thu baùn haøng vaø cung caáp dòch vuï 3,138,228 4,058,122 2. Caùc khoaûn giaõm tröø 910 277 3. Doanh thu thuaàn veà baùn haøng (10 = 01 - 03) 3,137,318 4,057,844 4. Giaù voán haøng baùn 2,942,559 3,712,749 5. Lôïi nhuaän goäp veà baùn haøng (20 = 10 - 11) 194,758 345,094 6. Doanh thu hoaït ñoäng taøi chính 29,012 27,825 7. Chi phí taøi chính 86,621 94,401 8. chi phí baùn haøng 15,638 19,977 9. Chi phí quaûn lyù doanh nghieäp 82,594 124,818 10. Lôïi nhuaän töø hoaït ñoäng kinh doanh 38,917 133,723 11. Thu nhaäp khaùc 49,416 70,899 12. Chi phí khaùc 34,523 65,243 13. Lôïi nhuaän khaùc (40 = 31 - 32) 14,893 5,655 14. Toång lôïi nhuaän keá toaùn tröôùc thueá (50=30+40) 53,810 139,378 15. Thueá thu nhaäp doanh nghieäp 2,391 6,927 16.Thueá thu nhaäp hoaõn laïi - - 17. Lôïi nhuaän sau thueá TNDN (60=50-51) 51,419 132,739 (Nguoàn: Baùo caùo taøi chính caùc naêm 2006 cuûa TCT XD Soá 1) BAÛNG 2.4: TÌNH HÌNH TAØI CHÍNH CUÛA TCT SOÁ 1 NAÊM 2006 SAU KHI CHUYEÅN ÑOÅI SANG MOÂ HÌNH CTM-CTC ÑVT: trieäu ñoàng CHÆ TIEÂU 2005 2006 A-TSLÑ & ÑAÀU TÖ NGAÉN HAÏN 2.657.798 3,191,937 I. VOÁN BAÈNG TIEÀN 138.719 273,294 II. ÑAÀU TÖ NGAÉN HAÏN 186.719 80,210 III. CAÙC KHOAÛN PHAÛI THU 1.384.206 1,599,932 IV. HAØNG TOÀN KHO 761.017 978,181 V. TAØI SAÛN LÖU ÑOÄNG KHAÙC 187.474 260,318 B - TSCÑ & ÑAÀU TÖ DAØI HAÏN 1.262.781 1,226,354 I. TAØI SAÛN COÁ ÑÒNH 311.419 275,437 II. ÑAÀU TÖ DAØI HAÏN 413.001 505,572 III. CHI PHÍ XDCB DÔÛ DANG 477.124 353,739 IV. TAØI SAÛN DAØI HAÏN KHAÙC 61.238 91,604 TOÅNG COÄNG TAØI SAÛN 3.920.579 4,418,292 A - NÔÏ PHAÛI TRAÛ 3.503.154 3,885,650 I. NÔÏ NGAÉN HAÏN 2.727.047 3,220,230 II. NÔÏ DAØI HAÏN 704.444 665,419 III. NÔÏ KHAÙC 71.663 - B - VOÁN CHUÛ SÔÛ HÖÕU 417.425 532,641 I. NGUOÀN VOÁN CHUÛ SÔÛ HÖÕU 312.793 527,372 II. NGUOÀN QUYÕ KHAÙC 104.632 5,269 TOÅNG COÄNG NGUOÀN VOÁN 3.920.579 4,418,292 (Nguoàn: Baùo caùo taøi chính caùc naêm 2006 cuûa TCT XD Soá 1) Qua baûng keát quaû kinh doanh vaø tình hình taøi chính cuûa Toång Coâng Ty Xaây Döïng Soá 1 naêm 2006, chuùng ta thaáy coù söï taêng tröôûng ôû taát caû caùc chæ tieâu. Nguyeân nhaân laø ñeán cuoái naêm 2006, taát caû caùc coâng ty thaønh vieân cuûa Toång Coâng Ty Xaây Döïng Soá 1 ñaõ tieán haønh coå phaàn hoaù, chæ coøn laïi Coâng ty Phaùt trieån vaø kinh doanh nhaø Cöûu Long vaø Coâng Ty Thi Coâng Cô Giôùi. Taát caû caùc Coâng ty ñeàu hoaït ñoäng coù hieäu quaû sau khi coå phaàn hoaù. Töø keát quaû naøy moät laàn nöõa khaúng ñònh söï ñuùng ñaén cuûa quyeát ñònh coå phaàn hoaù caùc Coâng ty nhaø nöôùc cuûa Toång Coâng Ty Xaây Döïng Soá 1 noùi rieâng vaø cuûa caû nöôùc noùi chung. Nhöõng maët coøn toàn taïi cuûa Moâ hình CTM-CTC taïi TCT Xaây Döïng Soá 1 Veà phöông thöùc thaønh laäp Xuaát phaùt töø vieäc thaønh laäp TCT theo QÑ 995/QÑ-BXD ngaøy 20/11/95 treân cô sôû toå chöùc laïi Toång Coâng Ty Xaây Döïng Soá 1 tröôùc ñaây vaø moät soá ñôn vò do Boä Xaây Döïng tröïc tieáp quaûn lyù, tieáp ñeán laø vieäc chuyeån ñoåi TCT sang hoaït ñoäng theo Moâ hình CTM-CTC theo quyeát ñònh soá 386/QÑ-BXD ngaøy 09/03/2006. Caû hai cô sôû thaønh laäp treân ñeàu laø theo quyeát ñònh haønh chính, khoâng treân nguyeân taéc töï nguyeän, khoâng döïa treân cô sôû ñaàu tö voán. Vì vaäy khoâng gaén keát ñöôïc quyeàn lôïi vaø nghóa vuï cuûa caùc chuû theå trong toaøn TCT. Trong khi ñoù caùc TÑKT treân theá giôùi ñuôïc hình thaønh treân cô sôû cuûa quaù trình taäp trung voán cuûa caùc doanh nghieäp vaø yeâu caàu khaùch quan cuûa thò tröôøng, ñoøi hoûi caùc doanh nghieäp phaûi gaén keát vôùi nhau ñeå cuøng phaùt trieån baèng hình thöùc hôïp nhaát, saùt nhaäp hay mua laïi giöõa caùc doanh nghieäp gioáng nhau hoaëc khaùc nhau veà ngaønh ngheà vaø lónh vöïc hoaït ñoäng. Veà chieán löôïc saûn xuaát kinh doanh Hoaït ñoäng cuûa TCT chöa thöïc söï laø moät thöïc theå kinh teá thoáng nhaát. Vì vaäy chöa phaùt huy ñöôïc söùc maïnh toång hôïp cuûa toaøn TCT. Veà nguyeân taéc hoaït ñoäng cuûa caùc TÑKT, CTM ñieàu haønh vaø quaûn lyù döïa treân chieán löôïc kinh doanh chung cuûa caû taäp ñoaøn. Ngöôïc laïi, ñeán nay toaøn TCT chöa xaây döïng ñöôïc chieán löôïc kinh doanh chung. Do khoâng coù chieán löôïc vaø muïc tieâu kinh doanh chung cho söï phaùt trieån cuûa toaøn TCT, moãi Coâng ty thaønh vieân coù moät muïc tieâu hoaït ñoäng rieâng, hoaït ñoäng moät caùch rieâng leû ñoäc laäp nhau vaø coù söï truøng laép trong lónh vöïc kinh doanh, khoâng phaân khuùc thò tröôøng giöõa caùc thaønh vieân trong toaøn TCT. Chính ñieàu naøy gaây neân tình traïng caïnh tranh noäi boä giöõa caùc Coâng ty thaønh vieân vôùi nhau vaø caïnh tranh caû vôùi CTM. Ví duï ñieån hình laø Coâng ty C&T laø CTC vaø CTM cuøng hoaït ñoäng trong lónh vöïc cung caáp vaät tö. Vì khoâng phaân khuùc thò tröôøng, daãn ñeán tình traïng, cuøng moät coâng trình, caû hai ñôn vò cuøng tieáp thò vaø chaøo giaù. Ñieàu naøy khoâng nhöõng gaây taùc ñoäng xaáu trong quan heä noäi boä, ñoàng thôøi coøn taïo moät caùi nhìn khoâng toát cuûa khaùch haøng ñoái vôùi TCT. Ñònh höôùng hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa TCT ñöôïc xaây döïng treân cô sôû keá hoaïch SXKD haøng naêm cuûa töøng ñôn vò thaønh vieân coäng goäp laïi ñeå baùo caùo Boä Xaây Döïng, vieäc naøy hoaøn toaøn mang tính hình thöùc khoâng coù söï ñaàu tö vaøo chieàu saâu thöïc söï. Vaán ñeà cô caáu quaûn lyù vaø ñieàu haønh cuûa coâng ty meï TCT ñang trong quaù trình chuyeån ñoåi sang hoaït ñoäng theo moâ hình CTM-CTC. Veà baûn chaát, cô caáu toå chöùc cuûa TCT gaàn nhö vaãn theo moâ hình cuõ. TCT hoaït ñoäng theo Moâ hình CTM-CTC chæ veà maët hình thöùc. TCT chöa xaây döïng ñöôïc boä maùy ñeå phuïc vuï vieäc quaûn lyù vaø ñieàu haønh caùc hoaït ñoäng chung cuûa toaøn TCT. Boä maùy quaûn lyù ñieàu haønh vaø caùc boä phaän chuyeân moân nghieäp vuï cuûa TCT chuû yeáu chæ phuïc vuï cho hoaït ñoäng SXKD taïi CTM. Vì vaäy, coâng taùc quaûn lyù chung ñeå vaän haønh toaøn heä thoáng cuûa toaøn TCT chöa ñaït hieäu quaû, chæ mang tính hình thöùc. Rieâng coâng taùc baùo caùo quaûn trò toaøn TCT cuõng khoâng coù tính heä thoáng vaø thöôøng xuyeân, chaát löôïng baùo caùo cung caáp raát thaáp, khoâng coù ñoä tin caäy cao, vì vaäy khoâng cung caáp ñöôïc thoâng tin cho HÑQT vaø Ban Laõnh Ñaïo TCT ñeå thöïc hieän toát coâng taùc quaûn lyù trong toaøn TCT. Veà ñaïi ñieän chuû sôû höõu Thöôøng caùc ñaïi ñieän chuû sôû höõu cuûa CTM taïi CTC laø thaønh vieân trong HÑQT cuûa CTC. Tuy nhieân, haàu heát hoï khoâng thöïc hieän ñuùng nghóa vuï cuûa mình ñoái vôùi CTM. Vì moïi quyeàn lôïi cuûa ngöôøi ñaïi dieän chuû sôû höõu voán cuûa CTM taïi CTC gaén lieàn vôùi keát quaû SXKD cuûa CTC, neân hoï chæ thöïc hieän chöùc naêng ñieàu haønh, quaûn lyù CTC ñeå ñaûm baûo hieäu quaû rieâng leû cuûa CTC maët duø hieäu quaû cuûa CTC ñoù coù maâu thuaãn vôùi lôïi ích cuûa CTM vaø cuûa caû taäp ñoaøn. Veà quan heä noäi boä giöõa caùc coâng ty trong toaøn TCT Veà moái quan heä giöõa Toång Coâng Ty vaø caùc coâng ty phuï thuoäc coøn nhieàu baát caäp: Chöa khoa hoïc, khoâng chuyeân nghieäp, keùm thoáng nhaát, mang tính chuû quan…Ñieàu naøy aûnh höôûng ñeán coâng taùc quaûn lyù vaø ñieàu haønh cuûa TCT ñoái vôùi caùc coâng ty phuï thuoäc vaø gaây aûnh höôûng ñeán hieäu quaû hoaït ñoäng SXKD cuûa caû CTM. Veà moái quan heä giöõa TCT vaø caùc coâng ty thaønh vieân haïch toaùn ñoäc laäp ñang thöïc hieän chuyeån ñoåi vaø quan heä TCT vaø caùc coâng ty thaønh vieân haïch toaùn ñoäc laäp ñaõ thöïc hieän chuyeån ñoåi khoâng coù söï khaùc bieät lôùn. Chính vì vaäy TCT chöa thoaùt khoûi caùch quaûn lyù theo moâ hình cuõ, ñieàu naøy aûnh höôûng ñeán hieäu quaû hoaït ñoäng SXKD cuûa toaøn TCT. Moái quan heä naøy coøn raát phöùc taïp pha troän giöõa quan heä theo kieåu cuõ-Moâ hình TCT vaø moät phaàn laïi theo moâ hình môùi CTM-CTC cuûa TÑKT. Ñieàu naøy gaây khoù khaên trong ñònh höôùng phaùt trieån cuûa caùc ñôn vò thaønh vieân noùi rieâng vaø cuûa caû taäp ñoaøn noùi chung. Chính söï khoâng nhaát quaùn naøy gaây moät soá vöôùng maéc trong quaù trình phaùt trieån cuûa toaøn TCT. Maëc duø ñaõ chuyeån ñoåi sang hoaït ñoäng theo moâ hình CTM-CTC, nhöng quan heä giöõa TCT vôùi caùc coâng ty thaønh vieân vaãn coøn toàn taïi kieåu quan heä caáp treân – caáp döôùi. Chính kieåu quan heä naøy ñaõ daãn ñeán tình traïng chuû quan, yû laïi cuûa caùc CTTV. Maëc duø caùc CTTV ñaõ coå phaàn hoaù vaãn coøn taâm lyù troâng chôø vaøo söï hoã trôï cuûa CTM veà voán, thò tröôøng… Hoï khoâng töï chuû trong vieäc tìm kieám thò tröôøng. Phaàn lôùn hoaït ñoäng SXKD chính, doanh thu chính cuûa caùc CTC ñeàu töø caùc hôïp ñoàâng xaây laép do CTM giao thaàu laïi. Trong toaøn TCT, chæ coù Coâng ty C&T vaø Coâng ty Coå phaàn Xaây döïng Soá 5 laø töï môû roäng SXKD sang lónh vöïc kinh doanh vaät tö vaø kinh doanh caên hoä cao caáp, neân hai ñôn vò naøy hoaït ñoäng khaù hieäu quaû vaø töông ñoái ñoäc laäp ñoái vôùi CTM. Veà coâng taùc baùo caùo taøi chính cuûa toaøn TCT Coâng taùc baùo baùo taøi chính cuûa toaøn TCT ñöôïc xaây döïng treân cô sôû coäng doàn theo töøng chæ tieâu töông öùng töø caùc baùo caùo taøi chính rieâng leû cuûa caùc Coâng ty thaønh vieân laïi vôùi nhau. Vì vaäy, baùo caùo chöa ñöôïc loaïi tröø caùc khoaûn doanh thu, chi phí vaø lôïi nhuaän noäi boä giöõa caùc coâng ty trong TCT. Do ñoù, baùo caùo chöa phaûn aùnh ñöôïc hôïp lyù keát quaû kinh doanh thöïc söï cuûa taäp ñoaøn, vì vaäy khoâng ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu quaûn trò cuûa Ban laõnh ñaïo TCT ñeå coù cô sôû hoaïch ñònh chieán löôïc vaø ra quyeát ñònh hôïp lyù. Veà huy ñoäng voán TCT chöa thaønh laäp ñöôïc coâng ty taøi chính trong TCT neân vieäc huy ñoäng vaø cung caáp voán coøn gaëp nhieàu khoù khaên, ñaëc bieät laø ñoái vôùi caùc coâng ty thaønh vieân, voán ít vaø taøi saûn ñaûm baûo thaáp thì khoù coù theå vay voán töø caùc toå chöùc tín duïng treân thò tröôøng. Trong khi ñoù, caùc TÑKT treân theá giôùi ñeàu coù Coâng ty taøi chính rieâng, coù tieàm löïc taøi chính maïnh, neân coù khaû naêng laøm toát vieäc huy ñoäng vaø cung caáp voán nhö moät toå cöùc tín duïng thöïc thuï. Coâng ty taøi chính trôû thaønh nôi ñeå thu huùt vaø cung caáp voán trong taäp ñoaøn vaø giöõa taäp ñoaøn vôùi caùc toå chöùc, caù nhaân beân ngoaøi. Neáu thaønh laäp ñöôïc Coâng ty taøi chính thì hoaït ñoäng cuûa TCT vöõng maïnh vaø hieäu quaû hôn. TCT coù theå thaønh laäp coâng ty taøi chính baèng vieäc lieân doanh, lieân keát vôùi caùc toå chöùc tín duïng trong neàn kinh teá. KEÁT LUAÄN CHÖÔNG 2 Qua toång hôïp, phaân tích veà thöïc traïng cuûa quaù trình thöïc hieän thí ñieåm vieäc hình thaønh CTM-CTC ôû nöôùc ta trong thôøi gian qua noùi chung vaø cuûa Toång Coâng Ty Xaây Döïng Soá 1 noùi rieâng, ta thaáy chuyeån ñoåi TCT Nhaø nöôùc sang moâ hình CTM-CTC laø moät höôùng ñi phuø hôïp vôùi xu theá phaùt trieån cuûa doanh nghieäp theo cô cheá thò tröôøng. Tuy nhieân, ñaây laø giai ñoaïn quaù ñoä ñi leân TÑKT cuûa caùc TCT Nhaø Nöôùc Vieät Nam, neân phaùt sinh moät soá vaán ñeà caàn thaùo gôõ ñeå quaù trình chuyeån ñoåi mang laïi hieäu quaû cao nhaát cho doanh nghieäp Nhaø nöôùc. Ñoái vôùi Toång Coâng Ty Xaây Döïng Soá 1, vôùi lôïi theá laø doanh nghieäp ñi sau trong quaù trình chuyeån ñoåi töø TCT hoaït ñoäng theo luaät DNNN hình thaønh TÑKT hoaït ñoäng theo moâ hình CTM-CTC, coù theå vaän duïng nhöõng keát quaû cuûa caùc coâng ty ñi tröôùc. Töø ñoù tìm ra nhöõng giaûi phaùp thích hôïp nhaèm phaùt huy nhöõng thaønh töïu, khaéc phuïc nhöõng khoù khaên vaø vöôùng maéc ñeå tieán tôùi thaønh laäp TÑKT maïnh trong thôøi gian tôùi laø vieäc laøm heát söùc caàn thieát, ñaëc bieät laø trong tieán trình hoäi nhaäp kinh teá quoác teá, cuï theå laø Vieät Nam ñaõ laø thaønh vieân chính thöùc cuûa Toå chöùc Thöông maïi Theá giôùi (WTO). 3.1. QUAN ÑIEÅM, MUÏC TIEÂU CHUYEÅN ÑOÅI VAØ PHAÙT TRIEÅN TCT XAÂY DÖÏNG SOÁ 1 THAØNH TÑKT MAÏNH 3.1.1. Quan ñieåm Chuyeån ñoåi TCT Xaây döïng Soá 1 thaønh taäp ñoaøn kinh doanh ña ngaønh trong ñoù coù xaây döïng laø ngaønh kinh doanh chính, chuyeân moân hoùa cao vaø giöõ vai troø chi phoái lôùn trong neàn kinh teá quoác daân. Xaây döïng TCT Xaây döïng Soá 1 thaønh taäp ñoaøn kinh doanh coù quy moâ raát lôùn veà voán, hoaït ñoäng caû trong vaø ngoaøi nöôùc, coù trình ñoä coâng ngheä cao vaø quaûn lyù hieän ñaïi, coù söï gaén keát tröïc tieáp chaët cheõ giöõa khoa hoïc coâng ngheä, ñaøo taïo nghieân cöùu trieån khai vôùi saûn xuaát kinh doanh. TCT Xaây Döïng Soá 1 taäp trung khai thaùc nhöõng lôïi theá caïnh tranh, naém baét cô hoäi taïo ra nhöõng böôùc ñoät phaù coù tính chaát quyeát ñònh ñeå trôû thaønh Taäp ñoaøn kinh teá maïnh, daãn ñaàu ngaønh xaây döïng. TCT Xaây Döïng Soá 1 chuû ñoäng hoäi nhaäp quoác teá nhaèm thu huùt voán, coâng ngheä cao cuûa caùc nöôùc phaùt trieån vaø môû roäng ra thò tröôøng moät soá nöôùc trong khu vöïc. Ñaàu tö coù troïng ñieåm, öu tieân ñaàu tö nhöõng lónh vöïc coù nhieàu lôïi theá nhaèm naâng cao hieäu quaû saûn xuaát kinh doanh vaø giaûi quyeát nhieàu vieäc laøm, taêng thu nhaäp vaø möùc soáng ngöôøi lao ñoäng. TCT Xaây Döïng Soá 1 chuyeån thaønh TÑKT theo moâ hình coâng ty meï-coâng ty con. Coâng ty meï kinh doanh voán chöù khoâng phaûi quaûn lyù voán cuûa caùc coâng ty con. Coâng ty meï taïo moái liên kết và hợp tác chặt chẽ giữa công ty mẹ và các công ty con trong tập đoàn. Phaûi hoaïch ñònh chieán löôïc phaùt trieån cuûa Taäp ñoaøn kinh teá mang tính khaû thi. Phaùt trieån TCT phaûi keát hôïp chaët cheõ vôùi baûo veä moâi tröôøng sinh thaùi. Muïc tieâu Mục tiêu tăng trưởng Đặt mục tiệu tăng trưởng doanh thu và lợi nhuận hàng năm sao cho đảm bảo mức cổ tức hấp dẫn cổ đông và tích lũy vốn để đầu tư, phát triển sản xuất, đổi mới công nghệ. Mục tiêu về thị phần Thị trường nội địa: chiếm vị trí then chốt và dẫn đầu. Thị trường nước ngoài: phấn đấu tăng tỷ trọng doanh thu ở thị trường nước ngoài khoảng 10-15% trong tổng doanh thu, đặc biệt thâm nhập các thị trường tại Campuchia, Lào, Myanmar… Mục tiêu về sản xuất - tác nghiệp Xây dựng hệ thống quản lý chất lượng hoàn chỉnh. Đào tạo đội ngũ nhân viên với trình độ chuyên môn cao với tác phong công nghiệp để có thể thích ứng thời kỳ hội nhập kinh tế quốc tế như hiện nay. Mục tiêu về tài chính Kinh doanh có lãi, bảo toàn và phát triển vốn chủ sở hữu đầu tư tại Công ty mẹ và các công ty thành viên. Tối đa hoá hiệu quả hoạt động của cả tập đoàn. Các chỉ số tài chính vững mạnh, an toàn nhằm đảm bảo nguồn vốn cho việc thực hiện chiến lược kinh doanh của toàn tổng công ty. NHÖÕNG GIAÛI PHAÙP CHUÛ YEÁU CHUYEÅN TCT XAÂY DÖÏNG SOÁ 1 THAØNH TÑKT MAÏNH Giaûi phaùp chuyeån ñoåi Toång Coâng Ty Xaây Döïng Soá 1 thaønh TÑKT Coå phaàn hoaù coâng ty meï. Trong thöïc teá hieän nay caùc TCT sau khi chuyeån sang hoaït ñoäng theo moâ hình CTM-CTC ñeàu duy trì CTM laø Coâng ty Nhaø nöôùc giöõ 100% voán ñieàu leä, chöa coå phaàn hoùa neân nguoàn löïc taøi chính cuûa CTM coøn yeáu, vì vaäy chöa thöïc söï laøm ñöôïc vai troø cuûa CTM, laøm cho hieäu quaû hoaït ñoäng chung cuûa taäp ñoaøn khoâng cao. Maët khaùc, vì sôï maát khaû naêng chi phoái neân CTM duøng quyeàn chi phoái hieän taïi ñeå ngaên caûn khoâng cho Coâng ty thaønh vieân phaùt haønh coå phieáu, haïn cheá naêng löïc phaùt trieån cuûa CTC. Trong thôøi gian tôùi, chuùng toâi maïnh daïn ñeà xuaát tieán haønh coå phaàn hoaù Toång Coâng Ty Xaây Döïng Soá 1-CTM. Coå phaàn hoùa CTM seõ giuùp TCT coù theâm ñöôïc nguoàn huy ñoäng voán, naâng cao tieàm löïc taøi chính cuûa CTM, taïo thuaän lôïi cho vieäc ñoåi môùi cô caáu quaûn lyù cuûa CTM, naâng cao khaû naêng caïnh tranh cuûa TCT. Ñaây laø ñieåm maáu choát cho böôùc phaùt trieån môùi cuûa Toång Coâng Ty Xaây Döïng Soá 1 böôùc ñaàu phaùt trieån thaønh TÑKT. Coå phaàn hoùa caùc Coâng ty thaønh vieân haïch toaùn ñoäc laäp ñang trong quaù trình chuyeån ñoåi. Cho ñeán thôøi ñieåm hieän nay, Toång Coâng Ty Xaây Döïng Soá 1 coøn hai coâng ty tröïc thuoäc chöa tieán haønh coå phaàn hoaù laø: Coâng Ty Phaùt Trieån Vaø Kinh Doanh Nhaø Cöûu Long vaø Coâng Ty Thi Coâng Cô Giôùi. Ñieàu naøy laøm aûnh höôûng lôùn ñeán vieäc chuyeån ñoåi Toång Coâng Ty Xaây Döïng Soá 1 thaønh TÑKT hoaït ñoäng theo moâ hình CTM-CTC. Ñeå ñaåy nhanh tieán trình coå phaàn hoaù hai doanh nghieäp naøy, caàn tieán haønh trieät ñeå caùc bieän phaùp sau: - Thay cho vieäc duy trì bao caáp khi ñang coøn laø DNNN, chuyeån sang hoã trôï caùc doanh nghieäp ñaõ hoaøn thaønh CPH, ñaëc bieät ñoái vôùi caùc DNNN coù thaønh tích vaø thöïc hieän toát quaù trình naøy. Ñaây laø moät söï khuyeán khích môùi: Xoùa boû nhanh bao caáp döôùi moïi hình thöùc ñeå khoâng coøn choã döïa taïo ñaëc quyeàn, ñaëc lôïi nhö tröôùc; Öu tieân vaø khuyeán khích hoã trôï caàn thieát vaø thieát thöïc cho caùc doanh nghieäp ñaõ CPH. - Ñaùnh giaù hieäu quaû thöïc teá caùc doanh nghieäp sau CPH ñeå ruùt ra nhöõng kinh nghieäm thaønh coâng vaø chöa thaønh coâng cuûa caùc doanh nghieäp. Qua ñoù laøm cho moïi doanh nghieäp thaáy ñöôïc lôïi ích roõ raøng, nhöõng baøi hoïc cuï theå töø CPH. Ñieàu naøy seõ coù taùc ñoäng laøm thay ñoåi nhaän thöùc, taïo nhöõng hieåu bieát toát hôn, töø ñoù taïo nieàm tin vaø ñoäng löïc töø beân trong cuûa doanh nghieäp. Ñoàng thôøi coù chieán löôïc hoã trôï moät caùch coù hieäu quaû veà ñaøo taïo naâng cao naêng löïc tröôùc, trong vaø sau CPH. Ñoái vôùi Coâng Ty Phaùt Trieån Vaø Kinh Doanh Nhaø Cöûu Long: Coâng ty naøy hoaït ñoäng coù söï suït giaûm trong nhöõng naêm gaàn ñaây, hoaït ñoäng caàm chöøng, lôøi giaû, loã thaät. Nguyeân nhaân chuû quan laø do coâng taùc quaûn lyù ñieàu haønh chöa hieäu quaû, coøn troâng chôø yû laïi vaøo TCT; Nguyeân nhaân khaùch quan laø thò tröôøng nhaø ñaát bò ñoùng baêng aûnh höôûng ñeán hieäu quaû kinh doanh cuûa doanh nghieäp. Ñeán cuoái naêm 2006, doanh nghieäp coù daáu hieäu taêng tröôûng trôû laïi vì ñaõ môû roäng theâm lónh vöïc xaây laép vaø nhaän ñöôïc caùc hôïp ñoàng giao thaàu laïi töø TCT. Maët khaùc, coâng ty cuõng ñaõ tìm ñöôïc nguoàn taøi trôï daøi haïn ñeå ñaàu tö vaøo xaây döïng vaø kinh doanh chung cö, coâng ty ñang tieán haønh thi coâng vaø böôùc ñaàu cuõng raát khaû quan, thu huùt ñöôïc söï ñaàu tö goùp voán mua chung cö cuûa caùc khaùch haøng. Töø thöïc traïng cuûa coâng ty trong thôøi gian qua vaø böùc tranh khaû quan trong nhöõng thaùng ñaàu naêm 2007, chuùng toâi ñeà nghò tieán haønh laøm caùc thuû tuïc veà coå phaàn hoaù ngay trong cuoái naêm 2007. Ñeà ra muïc tieâu ñaàu naêm 2008, coâng ty phaûi tieán haønh xong coâng taùc CPH vaø ñi vaøo hoaït ñoäng theo hình thöùc coâng ty coå phaàn. Coâng Ty Thi Coâng Cô Giôùi: Coâng ty naøy hieän nay ñang gaëp khoù khaên veà taøi chính raát lôùn: Nôï khaùch haøng quaù haïn thanh toaùn lôùn, nôï goác vaø laõi vay phaûi traû ngaân haøng quaù haïn cao, ñaõ gia haïn nhieàu laàn. Töø ñoù maát uy tín vôùi caùc ngaân haøng, khoâng theå tieáp tuïc vay voán ñeå hoaït ñoäng SXKD, Vì voán ñieàu leä cuûa Coâng ty raát thaáp chuû yeáu laø voán vay, do ñoù vieäc khoâng vay ñöôïc voán Ngaân haøng, khoâng tieáp tuïc mua chòu ñöôïc töø caùc khaùch haøng, töø ñoù laøm ngöng treä toaøn boä hoaït ñoäng SXKD cuûa Coâng ty. Ñeán thôøi ñieåm hieän nay, khoâng coù tieàn ñeå chi löông, chuû yeáu soáng nhôø döïa vaøo TCT. Vì vaäy, ñoái vôùi Coâng ty thi coâng cô giôùi chuùng toâi ñeà nghò phaûi thöïc hieän moät trong caùc bieän phaùp saùp nhaäp, hôïp nhaát hoaëc giao, baùn, khoaùn, cho thueâ. Neáu khoâng coù ñoái töôïng tham gia mua hoaëc thueâ, thì toát nhaát neân tuyeân boá phaù saûn. Theo muïc 3, khoaûn III, phaàn A trong tieâu chí danh muïc phaân loaïi Coâng ty Nhaø nöôùc vaø coâng ty thaønh vieân haïch toaùn ñoäc laäp thuoäc TCT Nhaø nöôùc ban haønh keøm theo Quyeát ñònh soá 155/2004/QÑ-TTG ban haønh ngaøy 24/08/2004, quy ñònh: “Ñoái vôùi coâng ty Nhaø nöôùc kinh doanh bò thua loã hai naêm lieân tieáp, khoâng coù khaû naêng traû ñöôïc caùc khoaûn nôï ñeán haïn thì thöïc hieän phaù saûn”. Ñieàu naøy neân giaûi quyeát sôùm vaø döùt ñieåm, vì neáu ñeå laâu seõ laø aûnh höôûng ñeán uy tín cuõng nhö söï trì treä cuûa TCT. Thöïc traïng hieän nay caùc DNNN raát haïn cheá tuyeân boá phaù saûn, moät maët vì sôï traùch nhieäm cuûa Ban laõnh ñaïo Doanh nghieäp ñoù, maët khaùc vì sôï veà traùch nhieäm cuûa Boä chuû quaûn tröïc tieáp. Phaûi chaáp nhaän thaúng thaén nhìn nhaän traùch nhieäm ñeåø giaûi quyeát nhöõng toàn ñoïng cuõ cuûa loái laøm vieäc keùm naêng ñoäng, khoâng hieäu quaû. Coù nhö vaäy thì töông lai môùi phaùt trieån vöõng maïnh ñöôïc. Moät TÑKT trong thôøi buoåi hoäi nhaäp nhö hieän nay, neáu vaán ñeà naøy khoâng ñöôïc khaéc phuïc thì seõ phaûi gaùnh chòu haäu quaû laø töï ñaøo thaûi mình ngay treân “saân nhaø”. Keát naïp thaønh vieân môùi : Caùc doanh nghieäp beân ngoaøi ñaõ coå phaàn hoaù, neáu muoán tham gia vaøo TCT vaø Toång coâng ty ñaùnh giaù hoï coù naêng löïc vaø coù ngaønh ngheà phuø hôïp vôùi chieán löôïc phaùt trieån kinh doanh cuûa Toång coâng ty, thì Toång coâng ty coù theå keát naïp theâm thaønh vieân môùi baèng caùch mua coå phaàn cuûa coâng ty ñoù ñeå trôû thaønh CTC hoaëc coâng ty lieân keát cuûa Toång coâng ty. Vieäc tham gia naøy thöïc hieän theo nguyeân taéc töï nguyeän vaø cuøng coù lôïi. Xaây döïng cô cheá giaûi quyeát maâu thuaãn veà lôïi ích giöõa caùc thaønh vieân trong TCT TCT phaûi xaây döïng nhöõng cô cheá giaûi quyeát maâu thuaãn veà lôïi ích giöõa CTM vaø CTC vaø giöõa caùc CTC vôùi nhau moät caùch thoûa ñaùng, neáu khoâng seõ gaây khoù khaên trong kieåm soaùt vaø thöïc hieän ñònh höôùng chieán löôïc chung cuûa toaøn TCT. Moät soá cô cheá naøy laø: Xaây döïng caùc quy cheá laøm vieäc hoaëc quy cheá phoái hôïp giöõa coâng ty meï vaø coâng ty con vaø giöõa caùc coâng ty con vôùi nhau. Ví duï quy cheá ñaáu thaàu, chuyeån giaù giöõa caùc thaønh vieân, quy cheá veà cung caáp thoâng tin… Veà ñaáu thaàu coù theå quy ñònh chæ moät thaønh vieân cuûa taäp ñoaøn tham gia ñaáu thaàu moät goùi thaàu ñeå traùnh tình traïng caïnh tranh laãn nhau. Ñoái vôùi moät goùi thaàu nhaát ñònh, caùc coâng ty thaønh vieân coù theå xeùt vaø baàu choïn ra thaønh vieân thích hôïp nhaát ñeå ñi ñaáu thaàu; Veà chuyeån giaù coù theå quy ñònh caùc coâng ty thaønh vieân mua ñaàu vaøo cuûa nhau theo giaù thò tröôøng nhöng tröôøng hôïp moät thaønh vieân gaëp khoù khaên coù theå ñöôïc mua vôùi giaù thaáp hôn giaù thò tröôøng. Ngoaøi vieäc quy ñònh nhöõng thoâng tin moät coâng ty thaønh vieân phaûi cung caáp cho coâng ty meï vaø caùc coâng ty khaùc theo ñònh kyø, coù theå quy ñònh caùc coâng ty thaønh vieân phaûi cung caáp thoâng tin veà söï kieän coù theå aûnh höôûng tieâu cöïc ñeán hoaït ñoäng vaø lôïi ích cuûa caû taäp ñoaøn hay thaønh vieân khaùc trong taäp ñoaøn. Hoaøn thieän cô caáu quaûn lyù vaø ñieàu haønh cuûa CTM Gaén vieäc chuyeån ñoåi moâ hình baèng vieäc thay ñoåi cô caáu toå chöùc, nhaân söï, nhaát laø caùn boä chuû choát, ñeå taïo neân xung löïc môùi cho doanh nghieäp, nhaèm xaây döïng boä maùy quaûn lyù ñieàu haønh thaät naêng ñoäng vaø hieäu quaû. Boä maùy chuyeân moân nghieäp vuï cuûa CTM phaûi ñöôïc ñaøo taïo ñeå theo kòp yeâu caàu thöïc hieän ñoàng thôøi chöùc naêng tröïc tieáp saûn xuaát kinh doanh cuûa CTM vaø chöùc naêng ñaàu tö taøi chính taïi caùc CTC. Hieän taïi, chöùc naêng quaûn lyù ñaàu tö taøi chính cuûa CTM chöa thöïc söï hieäu quaû. Moät khi chöùc naêng naøy thöïc hieän toát, thì CTM môùi ñieàu phoái ñöôïc ñoàng voán ñaàu tö töø nhöõng coâng ty thaønh vieân keùm hieäu quaû sang caùc coâng ty khaùc hoaït ñoäng coù hieäu quaû hôn vaø coù ñònh höôùng kinh doanh toát, töø ñoù naâng cao ñöôïc hieäu quaû söû duïng voán cuûa caû taäp ñoaøn. Xaây döïng quy cheá hoaït ñoäng vaø cheá ñoä baùo caùo cuûa ngöôøi ñaïi dieän phaàn voán cuûa CTM taïi CTC Toång coâng ty caàn xaây döïng quy cheá hoaït ñoäng vaø cheá ñoä baùo caùo cuûa ngöôøi ñaïi dieän phaàn voán cuûa CTM taïi CTC. Trong ñoù, quy ñònh roõ lôïi ích, quyeàn haïn, nghóa vuï vaø traùch nhieäm cuûa ngöôøi ñaïi dieän phaàn voán cuûa CTM taïi CTC ñoái vôùi HÑQT cuûa CTM; Ngöôøi ñaïi dieän phaàn voán cuûa CTM taïi CTC phaûi quaûn lyù ñieàu haønh CTC theo ñònh höôùng chieán löôïc kinh doanh chung cuûa toaøn TCT ñeå mang laïi hieäu quaû kinh doanh chung cho caû taäp ñoaøn. Thaønh laäp coâng ty taøi chính trong TCT Trong ñieàu kieän tìm nguoàn taøi trôï voán raát khoù khaên nhö hieän nay, vieäc thaønh laäp coâng ty taøi chính trong TCT heát söùc caàn thieát vaø mang tính khaû thi cao ñoàng thôøiø giaûi quyeát ñöôïc caùc vaán ñeà coøn toàn taïi trong TCT hieän nay nhö: Giaûi quyeát ñöôïc yeâu caàu veà chuyeån moái quan heä giöõa TCT vaø caùc CTTV töø quan heä haønh chaùnh sang quan heä kieåu CTM-CTC. CTM seõ thöïc hieän vieäc ñaàu tö vaøo caùc CTTV thoâng qua coâng ty taøi chaùnh. Ñaùp öùng nhu caàu voán phuïc vuï cho chieán löôïc phaùt trieån cuûa toaøn TCT. Coâng ty taøi chính seõ ñaûm nhaän vai troø ñieàu ñoäng, huy ñoäng caùc nguoàn voán nhaøn roãi töø caùc CTTV, caùn boä coâng nhaân vieân trong toaøn TCT, töø tieàn nhaõn roãi trong daân chuùng vaø caùc toå chöùc tín duïng trong vaø ngoaøi nöôùc. Coâng ty taøi chính coøn ñaùp öùng caùc nhu caàu veà dòch vuï taøi chính, ngaân haøng, dòch vuï phaùt haønh chöùng khoaùn, dòch vuï moâi giôùi, dòch vuï ñaàu tö, … cho caùc CTTV trong toaøn TCT. Coâng ty taøi chính seõ hoã trôï raát lôùn trong vieäc hình thaønh thò tröôøng voán, thò tröôøng taøi chính goùp phaàn thuùc ñaåy TCT phaùt trieån thaønh Taäp ñoaøn kinh teá maïnh vaø beàn vöõng. TCT coù theå thaønh laäp coâng ty taøi chính vôùi hình thöùc laø coâng ty con cuûa CTM hoaëc baèng vieäc lieân doanh, lieân keát vôùi caùc toå chöùc tín duïng trong neàn kinh teá. Naâng cao vai troø cuûa Ban Kieåm Soaùt Taïi Toång coâng ty vaø caùc coâng ty thaønh vieân ñieàu thaønh laäp Ban kieåm soaùt theo luaät ñònh. Tuy nhieân hoaït ñoäng cuûa Ban kieåm soaùt trong toaøn Toång coâng ty chöa mang laïi hieäu quaû vaø chöa thöïc hieän ñuùng ñöôïc chöùc naêng, nghóa vuï cuûa mình theo luaät ñònh vaø theo yeâu caàu quaûn lyù cuûa coâng ty meï ñoái vôùi caùc coâng thaønh vieân. Cuï theå nhö sau: Thöù nhaát, Ban kieåm soaùt chöa ñoùng goùp hieäu quaû vaøo muïc tieâu baûo veä voán vaø taøi saûn cuûa toaøn TCT noùi chung vaø cuûa CTM noùi rieâng; Thöù hai, thoâng tin do Ban kieåm soaùt cung caáp chuû yeáu laø thoâng tin keá toaùn chöa kòp thôøi vaø ñaày ñuû cho vieäc ra caùc quyeát ñònh saûn xuaát kinh doanh vaø kieåm soaùt taøi chính treân bình dieän toaøn TCT; Thöù ba, Ban kieåm soaùt chöa ñaûm baûo ñöôïc hieäu quaû trong hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa taäp ñoaøn vaø chöa ngaên chaën ñöôïc tình traïng laõnh phí, thaát thoaùt taøi saûn vaät chaát trong caùc quyeát ñònh mua saém, ñaáu thaàu, coâng trình xaây laép. Thö ùtö, Ban kieåm soaùt chöa thöïc hieän ñöôïc nhieäm vuï giaùm saùt Hoäi ñoàng quaûn trò vaø Ban Toång giaùm ñoác trong vieäc quaûn lyù vaø ñieàu haønh coâng ty. Nguyeân nhaân cuûa thöïc traïng treân laø Toång coâng ty chöa xaây döïng quy cheá hoaït ñoäng cuûa Ban kieåm soaùt trong toaøn TCT, coâng taùc kieåm tra tình hình hoaït ñoäng SXKD vaø tình hình taøi chính cuûa Ban kieåm soaùt trong toaøn TCT chæ mang hình thöùc; Haàu heát caùc thaønh vieân cuûa Ban kieåm soaùt ñeàu laø kieâm nhieäm, hoï chöa daønh ñuû thôøi gian caàn thieát ñeå thöïc hieän coâng taùc kieåm tra, giaùm saùt cuûa mình; Phaàn lôùn coâng vieäc cuûa Ban kieåm soaùt ñieàu döøng laïi ôû vieäc haäu kieåm tra; Caùc kieán nghò vaø yù kieán cuûa Ban kieåm soaùt coøn chöa khaùch quan, chöa ñoäc laäp tuyeät ñoái vôùi yù kieán cuûa Hoäi ñoàng quaûn trò vaø Ban Toång giaùm ñoác cuûa coâng ty. Vì vaäy, ñeå naém baét ñöôïc kòp thôøi tình hình saûn xuaát kinh doanh cuûa caùc coâng ty thaønh vieân vaø naâng cao hieäu quaû söû duïng voán ñaàu tö cuûa Toång coâng ty taïi caùc coâng ty thaønh vieân, Toång coâng ty caàn phaûi naâng cao vai troø cuûa ban kieåm soaùt trong toaøn TCT baèng caùch: Ban haønh quy cheá hoaït ñoäng cuûa caùc thaønh vieân Ban kieåm soaùt laø ñaïi dieän cuûa Toång coâng ty taïi caùc coâng ty thaønh vieân, trong ñoù quy ñònh roõ cheá ñoä baùo caùo ñònh kyø cuûa caùc thaønh vieân Ban kieåm soaùt, quy ñònh roõ quyeàn haïn, traùch nhieäm cuûa caùc thaønh vieân; Ñaøo taïo naâng cao trình ñoä chuyeân moân cho ñoäi nguõ Ban kieåm soaùt taïi coâng ty meï; Phaân coâng hôïp lyù coâng vieäc cuûa nhaân vieân kieâm nhieäm laø thaønh vieân Ban kieåm soaùt laø ñaïi dieän cuûa Toång coâng ty taïi caùc coâng ty thaønh vieân. Chuaån hoùa caùc heä thoáng quaûn lyù vaø xaây döïng moät moâ hình thoáng nhaát ñeå aùp duïng cho taát caû caùc ñôn vò thaønh vieân trong toaøn TCT Ñeå thuaän tieän cho vieäc quaûn lyù, ñieàu haønh hoaït ñoäng SXKD, ñaùnh giaù tình hình taøi chính vaø keát quaû kinh doanh cuûa töøng thaønh vieân trong taäp ñoaøn, caàn thieát keá moät heä thoáng chæ tieâu ñaùnh giaù phuø hôïp cho caû taäp ñoaøn. Caùc coâng ty thaønh vieân coù theå coù caùc chæ tieâu ñaùnh giaù keát quaû kinh doanh rieâng, phuø hôïp vôùi lónh vöïc hoaëc ñaëc ñieåm kinh doanh ñaëc thuø cuûa mình, nhöng ñieàu phaûi söû duïng moät soá chæ tieâu cô baûn nhaát ñònh, ñaëc bieät trong lónh vöïc taøi chính vaø thoâng tin quaûn lyù. Cuï theå nhö: Xaây döïng moät heä thoáng taøi chính keá toaùn phuø hôïp; Xaây döïng moät heä thoáng thoâng tin quaûn lyù chuaån cho toaøn boä taäp ñoaøn; Söû duïng caùc maãu bieåu baùo caùo vaø caùc qui trình chuaån; Thieát keá vaø thöû nghieäm cô cheá kieåm soaùt vaø baùo caùo trong taäp ñoaøn;