Tổng quan về đặc điểm tự nhiên – kinh tế xã hội và môi trường quận Bình Tân

Chöông 2: TOÅNG QUAN VEÀ ÑAËC ÑIEÅM TÖÏ NHIEÂN – KINH TEÁ XAÕ HOÄI VAØ MOÂI TRÖÔØNG QUAÄN BÌNH TAÂN TOÅNG QUAN VEÀ KINH TEÁ XAÕ HOÄI QUAÄN BÌNH TAÂN HIEÄN TRAÏNG MOÂI TRÖÔØNG QUAÄN BÌNH TAÂN ÑAÙNH GIAÙ HIEÄN TRAÏNG MOÂI TRÖÔØNG QUAÄN BÌNH TAÂN Toång quan veà kinh teá xaõ hoäi Quaän Bình Taân Giôùi thieäu veà Quaän Bình Taân Quaän Bình Taân (Q. BT) naèm phía Taây thaønh phoá Hoà Chí Minh, trong toïa ñoä ñòa lyù töø 10o27’38” ñeán 10o45’30” vaø töø 106o27’51” vó ñoä Baéc ñeán 106o42’00” kinh ñoä Ñoâng. Phía Baéc giaùp Quaän 12, huyeän Hoùc Moân, Taây giaùp huyeän Bình Chaùnh, Ñoâng giaùp quaän Taân Bình vaø Quaän 6, Nam giaùp Quaän 8. Laø ñoâ thò môùi ñöôïc taùch ra töø 3 xaõ vaø 1 thò traán cuûa Huyeän Bình Chaùnh. Quaän ñöôïc thaønh laäp bao goàm 10 phöôøng theo nghò ñònh 130/NÑ-CP ngaøy 05/11/2003 cuûa Chính Phuû. Dieän tích 5.188,7ha vaø daân soá 265.411 ngöôøi (2003), vôùi daân soá treû vaø daân nhaäp cö do phaùt trieån ñoâ thò neân tyû leä nguoàn lao ñoäng trong daân soá cao, ñuû söùc cung öùng veà soá löôïng cho nhu caàu söû duïng lao ñoäng ñeå phaùt trieån caùc lónh vöïc kinh teá – xaõ hoäi. Nhieàu cô sôû vaät chaát, cô sôû saûn xuaát coâng nghieäp, kinh doanh taäp trung treân ñòa baøn taïo ñieàu kieän ñeå quaän phaùt trieån vôùi toác ñoä cao. Cuøng vôùi toác ñoä ñoâ thò hoaù nhanh, coù phöôøng haàu nhö khoâng coøn ñaát noâng nghieäp, nhieàu maët kinh teá-xaõ hoäi cuûa quaän phaùt trieån nhanh theo höôùng ñoâ thò. Quaän coù öu theá coøn quyõ ñaát noâng nghieäp lôùn khaù thuaän lôïi trong quy hoaïch, thieát keá theå hieän taàm nhìn chieán löôïc veà moät ñoâ thò vaên minh. Quaän coù heä thoáng giao thoâng thuûy vaø boä khaù thuaän tieän. Beán xe mieàn Taây vôùi dieän tích 48,543m2 coù 98 doanh nghieäp vaän taûi ñaêng kyù hoïat ñoäng. Ñöôøng boä vôùi nhieàu truïc loä chính noái lieàn giöõa quaän vaø caùc tænh mieàn Taây. Ñöôøng thuûy coù nhöõng ñöôøng soâng thuaän tieän cho giao löu giöõa khu vöïc Taây Nam thaønh phoá vôùi khu vöïc phía Nam cuûa ñaát nöôùc. Laø ñoâ thò cöûa ngoõ phía Taây thaønh phoá, tieáp noái vôùi caùc tænh ñoàng baèng Soâng Cöûu Long. Trong töông lai thaønh phoá khoâng theå phaùt trieån nhieàu löu thoâng vaän chuyeån saûn phaåm thoâ neân Quaän Bình Taân trôû thaønh nôi trung chuyeån taùi cheá, baûo quaûn saûn phaåm, thuaän lôïi cho phaùt trieån coâng nghieäp cheá bieán, thöông maïi – dòch vuï taïo vieäc laøm, thu huùt nhaân löïc lao ñoäng. Ñieàu kieän töï nhieân Vò trí ñòa lyù Phía Baéc: giaùp Quaän 12, huyeän Hoùc Moân.Phía Nam: giaùp Quaän 8, xaõ Taân Kieân, xaõ Taân Nhöït (huyeän Bình Chaùnh).Phía Ñoâng: Giaùp quaän Taân Bình, Quaän 6, Quaän 8.Phía Taây: giaùp xaõ Vónh Loäc A, Vónh Loäc B, Leâ Minh Xuaân (Bình Chaùnh). Khí haäu – thôøi tieát Quaän naèm trong khu vöïc nhieät ñôùi gioù muøa caän xích ñaïo vôùi hai muøa roõ reät, muøa möa vaø muøa khoâ. Muøa khoâ coù gioù Ñoâng Nam, muøa möa coù gioù Taây Nam. Toác ñoä gioù trung bình 2-3 m/s. Nhieät ñoä khoâng khí trung bình naêm cuûa quaän laø 27,9 OC. Ñoä aåm khoâng khí trung bình naêm: 76%. Löôïng möa trung bình naêm: 1.983 mm. Toång löôïng boác hôi trong naêm khaù lôùn: 1.399 mm/naêm. Soá giôø naéng caû naêm: 1.829,3 giôø. Khí haäu coù tính oån ñònh cao, khoâng xaûy ra thôøi tieát baát thöôøng nhö baõo luït, nhieät ñoä quaù noùng hoaëc quaù laïnh. Ñòa hình - thoå nhöôõng Ñòa hình quaän thaáp daàn theo höôùng Ñoâng Baéc - Taây Nam, chia thaønh hai vuøng: Vuøng 1: Vuøng cao daïng ñòa hình baøo moøn sinh tuï, cao ñoä töø 3-4m, ñoä doác töø 0-4m taäp trung ôû phöôøng Bình Trò Ñoâng, phöôøng Bình Höng Hoaø. Vuøng 2: Vuøng thaáp daïng ñòa hình tích tuï coù phöôøng Taân Taïo, An Laïc. Veà thoå nhöôõng Quaän Bình Taân coù 03 loaïi chính: Ñaát xaùm naèm ôû phía Baéc thuoäc caùc phöôøng Bình Höng Hoaø, Bình Trò Ñoâng thaønh phaàn cô hoïc laø ñaát pha thòt nheï keát caáu rôøi raïc. Ñaát phuø sa thuoäc phöôøng Taân Taïo vaø moät phaàn cuûa phöôøng Taân Taïo A. Ñaát pheøn phaân boá ôû An Laïc vaø moät phaàn phöôøng Taân Taïo. Thuûy vaên Quaän coù heä thoáng soâng raïch töø chi löu cuûa caùc soâng Saøi Goøn, Nhaø Beø – Xoøai Raïp, Vaøm Coû Ñoâng taïo neân, coù cheá ñoä baùn nhaät trieàu khoâng ñeàu deã gaây ngaäp vaøo muøa möa vaø maën xaâm nhaäp vaøo muøa khoâ. Ñieàu kieän kinh teá – xaõ hoäi Kinh teá Toång giaù trò saûn xuaát caùc ngaønh kinh teá treân ñòa baøn quaän naêm 2003 ñaït 6.034,6 tyû ñoàng. Noâng nghieäp, thuyû saûn Coù quy moâ raát nhoû treân ñòa baøn quaän, naêm 2003 coù giaù trò saûn xuaát ñaït 35.7 tyû ñoàng. Nguyeân nhaân chính cuûa söï suït giaûm trong hoaït ñoäng saûn xuaát noâng nghieäp, thuyû saûn do toác ñoä ñoâ thò hoaù maïnh treân ñòa baøn quaän nhöõng naêm gaàn ñaây khieán quyõ ñaát giaønh cho hoaït ñoäng saûn xuaát noâng nghieäp ngaøy caøng giaûm. Coâng nghieäp - tieåu thuû coâng nghieäp - xaây döïng Laø ñoäng löïc taêng tröôûng chính cuûa kinh teá treân ñòa baøn quaän, naêm 2003 coù giaù trò saûn xuaát ñaït 5.578.9 tyû ñoàng. Toác ñoä taêng tröôûng giaù trò saûn xuaát coâng nghieäp - tieåu thuû coâng nghieäp – xaây döïng nhöõng naêm qua thuoäc loaïi cao nhaát so vôùi caùc quaän, huyeän khaùc treân ñòa baøn thaønh phoá. Caùc ngaønh coâng nghieäp coù giaù trò saûn xuaát taêng treân 50%: khoaùng phi kim, saûn xuaát kim loaïi, duïng cuï y teá, quang hoïc, ngaønh xuaát baûn – in, saûn xuaát radio, tivi vaø thieát bò truyeàn thoâng, saûn xuaát giaáy… Thöông maïi - dòch vuï Naêm 2003 coù giaù trò saûn xuaát ñaït 420 tyû ñoàng. Goàm caùc ngaønh thöông nghieäp, khaùch saïn nhaø haøng, taøi chính tín duïng, vaän taûi kho baõi, böu chính vieãn thoâng, kinh doanh baát ñoäng saûn, khoa hoïc coâng ngheä, coâng taùc Ñaûng, Ñoaøn theå, quaûn lyù nhaø nöôùc… coù qui moâ khaù nhoû do chöa thoáng keâ ñaày ñuû veà doanh soá cuûa caùc thaønh phaàn kinh teá treân ñòa baøn quaän nhöng hai naêm qua ñaït ñöôïc möùc taêng tröôûng cao so vôùi möùc taêng chung cuûa thaønh phoá. Du Lòch, Khaùch Saïn, Nhaø Haøng Hieän quaän chöa coù khu du lòch, ñieåm vui chôi lôùn ñeå thu huùt khaùch du lòch töø caùc ñòa baøn khaùc ñeán tham quan. Nhöng Quaän ñaõ quan taâm chænh trang vaø phaùt trieån dòch vuï ôû caùc coâng vieân phuïc vuï vui chôi giaûi trí cuûa ngöôøi daân. Trong xu theá phaùt trieån ñoâ thò, hoaït ñoäng ngaønh khaùch saïn- nhaø haøng cuõng soâi ñoäng hôn. Xaõ hoäi Daân soá Daân soá trung bình naêm 2003 laø 265.411 ngöôøi, trong ñoù nöõ laø 52,55% nam chieám 47,45%. Vôùi nhieàu daân toäc khaùc nhau: daân toäc Kinh chieám 91,27% so vôùi toång soá daân, daân toäc Hoa chieám 8,45%, coøn laïi laø caùc daân toäc Khôme, Chaêm, Taøy, Thaùi, Möôøng, Nuøng, ngöôøi nöôùc ngoaøi… . Toân giaùo coù phaät giaùo chieám 27,26 % toång soá daân coù theo ñaïo, Thieân chuùa giaùo, Tin Laønh, Cao Ñaøi, Hoaø Haûo, Hoài Giaùo…. Do taùc ñoäng cuûa quaù trình ñoâ thò hoaù, tyû leä gia taêng daân soá bình quaân taêng nhanh giai ñoaïn 1999-2003 laø 16,7%/ naêm. Quaän coù daân soá treû, daân soá trong ñoä tuoåi lao ñoäng chieám tyû troïng lôùn 64.96% so vôùi toång soá daân. Baûng 2.1: Dieän tích töï nhieân, daân soá vaø maät ñoä daân soá cuûa Quaän Bình Taân vaø caùc phöôøng cuûa quaän naêm 2003 STT Teân phöôøng Dieän tích töï nhieân (km2) Daân soá (ngöôøi) Maät ñoä daân soá (ngöôøi/km2) Quaän Bình Taân 51.8867 265.411 5.115 1 An Laïc 4.59 20.774 4.526 2 An Laïc A 1.4065 23.461 16.680 3 Bình Trò Ñoâng 3.462 41.677 12.038 4 Bình Trò Ñoâng A 3.9505 22.173 5.613 5 Bình Trò Ñoâng B 4.6241 18.390 3.977 6 Bình Höng Hoøa 4.7023 24.436 5.197 7 Bình Höng Hoøa A 4.2449 49.157 11.580 8 Bình Höng Hoøa B 7.5247 19.727 2.622 9 Taân Taïo 5.6617 26.955 4.761 10 Taân Taïo A 11.72 18.661 1.592 (Nguoàn: Phoøng Thoáng Keâ Quaän Bình Taân) Lao ñoäng cuûa quaän naêm 2003 laø 176.684 ngöôøi, trong ñoù nam chieám 49.64%, nöõ chieám 50.36%. Toác ñoä taêng lao ñoäng bình quaân naêm 1999 – 2003 laø 16.62%/naêm. Toå chöùc haønh chính: (Nguoàn www.binhtan.hochiminhcity.gov.vn) Hình 2.1: Sô ñoà toå chöùc boä maùy chính quyeàn Quaän Bình Taân Giaùo duïc Treân ñòa baøn quaän coù 1 thö vieän vôùi treân 11 ngaøn baûn saùch, vaø heä thoáng tuû saùch cô sôû nhö tuû saùch caâu laïc boä vaên hoaù – theå duïc theå thao lieân xaõ vaø tuû saùch caùc aáp, khu phoá vaên hoùa. Maët baèng daân trí cuûa quaän tính daân soá töø 10 tuoåi trôû leân ñaït 6.89 lôùp thaáp hôn so vôùi maët baèng chung toaøn thaønh phoá 0.77 lôùp. Giaùo duïc naàm non: coù 6 tröôøng coâng, 1 tröôøng baùn coâng vaø 21 tröôøng tö thuïc. Giaùo duïc tieåu hoïc: Naêm hoïc 2003-2004, quaän coù 9 tröôøng tieåu hoïc/10 phöôøng. Trung hoïc cô sôû: Naêm hoïc 2003-2004, quaän coù 5 tröôøng THCS/10 phöôøng. Trung hoïc phoå thoâng: Naêm hoïc 2003-2004, quaän coù 3 tröôøng THPT (1 coâng laäp, 2 daân laäp)/10 phöôøng vôùi 43 lôùp. Quaän coù 1 Trung Taâm Giaùo Duïc Thöôøng Xuyeân vaø 1 Trung Taâm Giaùo Duïc Kyõ Thuaät Höôùng Nghieäp. Giaùo duïc ngheà nghieäp: coù 1 tröôøng trung hoïc chuyeân nghieäp laø tröôøng Trung Hoïc Kyõ Thuaät Thuûy Saûn 2; 3 cô sôû daïy ngheà:ø cô sôû daïy may coâng nghieäp Daân Trí vaø Ñoâ Thaønh, cô sôû daïy giuùp vieäc nhaø. Y teá Treân ñòa baøn quaän maïng löôùi y teá cô sôû coù 1 phoøng khaùm khu vöïc taïi phöôøng Taân Taïo quy moâ 10 giöôøng, 4 traïm y teá phöôøng coù toång soá 36 giöôøng. Naêm 2001, beänh vieän ña khoa tö nhaân Trieàu An coâng suaát thieát keá 500 giöôøng, ñöa vaøo söû duïng 300 giöôøng. Naêm 2002, ñöa vaøo söû duïng theâm 200 giöôøng coâng suaát söû duïng ñaït 95% Naêm 2003, quaän coù 277 cô sôû phoøng khaùm tö, y hoïc coå truyeàn, nhaø thuoác, … Vaên hoùa - Theå thao Treân ñòa baøn quaän coù 1 trung taâm vaên hoaù theå thao – theå duïc theå thao huyeän, 2 caâu laïc boä vaên hoaù theå thao – theå duïc theå thao xaõ, 1 saân boùng ñaù quaän, 1 saân boùng ñaù phöôøng, 1 nhaø luyeän taäp ña naêng… laø neàn taûng cô sôû vaät chaát cho phaùt trieån phong traøo. Hieän quaän coù 4 ñoäi boùng ñaù, 2 ñoäi boùng chuyeàn, 2 ñoäi boùng baøn. Coâng taùc xaõ hoäi theå duïc theå thao baét ñaàu hình thaønh, caùc ñieåm theå duïc theå thao treân ñòa baøn quaän do tö nhaân ñaàu tö quaûn lyù goàm: 11 saân tennis ôû khu daân cö Bình Trò Ñoâng dieän tích 5.500m2, khu theå thao tö nhaân phöôøng Bình Höng Hoaø dieän tích 10.000m2, khu giaûi trí Queâ Höông (Bình Höng Hoaø) dieän tích 1.200m2. Caùc loaïi hình saûn xuaát chính treân ñòa baøn Quaän Bình Taân Naêm 2003, toång soá cô sôû saûn xuaát coâng nghieäp – tieåu thuû coâng nghieäp treân ñòa baøn coù 4.087 cô sôû, taêng 1.075 cô sôû so vôùi naêm 2002 vaø taêng 1.831 cô sôû so vôùi naêm 2001. Soá cô sôû hoä caù theå chieám tyû troïng lôùn nhaát 90.65%. Nhöõng ngaønh chieám tæ troïng cao trong cô caáu giaù trò saûn xuaát coâng nghieäp – tieåu thuû coâng nghieäp cuûa quaän: da giaøy 52.5%, hoùa chaát 14.1%, cheá bieán goã 9.1%, saûn xuaát giöôøng tuû baøn gheá 3.4%, may maëc 3%, cheá bieán thöïc phaåm vaø ñoà uoáng 2.8%... saûn xuaát saûn phaåm cao su, plastic; saûn xuaát phöông tieän vaän taûi khaùc… Ngaønh saûn xuaát saûn phaåm da Ngaønh saûn xuaát saûn phaåm da chieám tyû troïng lôùn nhaát trong toång giaù trò saûn xuaát ngaønh treân ñòa baøn quaän. Ngaønh saûn xuaát saûn phaåm da coù moät doanh nghieäp nhaø nöôùc laø giaøy An Laïc vaø caùc doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi, trong ñoù 3 coâng ty noåi troäi coù 100% voán nöôùc ngoaøi laø POUYUEN, lieân doanh ANJIN, lieân doanh Laïc Tyû. Caùc doanh nghieäp naøy coù quy moâ saûn xuaát lôùn. Muïc tieâu phaùt trieån giai ñoaïn 2006-2010 toác ñoä taêng tröôûng bình quaân giaù trò saûn xuaát ngaønh laø 19.5%/naêm, taêng saûn löôïng haøng xuaát khaåu. Ngaønh saûn xuaát caùc saûn phaåm töø cao su, plastic Saûn phaåm chuû yeáu cuûa ngaønh naøy laø oáng nöôùc baèng nhöïa, ñoà duøng nhöïa gia duïng. Muïc tieâu phaùt trieån giai ñoaïn 2006-2010 toác ñoä taêng tröôûng bình quaân giaù trò saûn xuaát ngaønh laø 20.6%/naêm, môû roäng thò tröôøng xuaát khaåu. Ñieän töû, tin hoïc, vaät lieäu môùi, coâng ngheä sinh hoïc Ñieän töû, tin hoïc laø ngaønh ñaëc bieät quan troïng cuûa xaõ hoäi coâng nghieäp hieän ñaïi. Taïi Quaän Bình Taân, ngaønh naøy ñöôïc phaùt trieån trong caùc khu, cuïm coâng nghieäp taäp trung. Muïc tieâu phaùt trieån giai ñoaïn 2006-2010 toác ñoä taêng tröôûng bình quaân giaù trò saûn xuaát ngaønh laø 30.5%/naêm. Caàn phaùt trieån caùc ngaønh saûn xuaát vaät lieäu môùi, coâng ngheä sinh hoïc phuïc vuï coâng nghieäp hoùa – hieän ñaïi hoùa ñaát nöôùc. Ngaønh saûn xuaát hoùa chaát vaø caùc saûn phaåm töø hoùa chaát Ñöùng thöù hai sau ngaønh saûn xuaát saûn phaåm da laø ngaønh saûn xuaát hoùa chaát. Treân ñòa baøn quaän coù caùc nhaø maùy saûn xuaát hoùa chaát tieâu duøng nhö boät giaët, kem ñaùnh raêng, sôn, phaân boùn… nhu caàu cung caáp caùc saûn phaåm naøy laø khaù lôùn. Muïc tieâu phaùt trieån giai ñoaïn 2006-2010 toác ñoä taêng tröôûng bình quaân giaù trò saûn xuaát ngaønh laø 19.8%/naêm, chieám lónh thò tröôøng trong nöôùc. Ngaønh cheá bieán goã vaø saûn xuaát saûn phaåm töø goã Ñöùng thöù ba laø saûn xuaát saûn phaåm goã. Coøn nhöõng ngaønh khaùc chieám tæ troïng nhoû khoâng ñaùng keå. Saûn phaåm chuû yeáu cuûa ngaønh naøy laø ñoà goã myõ ngheä phuïc vuï cho xuaát khaåu. Muïc tieâu phaùt trieån giai ñoaïn 2006-2010 toác ñoä taêng tröôûng bình quaân giaù trò saûn xuaát ngaønh 19.5%/naêm, taêng giaù trò haøng xuaát khaåu. Ngaønh may maëc Saûn phaåm ngaønh may phaàn lôùn höôùng vaøo thò tröôøng nöôùc ngoaøi vì xu höôùng tieâu duøng saûn phaåm may saün cuûa ngöôøi daân trong nöôùc khoâng nhieàu, tröø ñoàng phuïc hoïc sinh vaø quaàn aùo baûo hoä lao ñoäng. Muïc tieâu phaùt trieån giai ñoaïn 2006-2010 toác ñoä taêng tröôûng bình quaân giaù trò saûn xuaát ngaønh laø 21.5%/naêm, taêng saûn löôïng haøng xuaát khaåu. Phaân theo ngaønh coâng nghieäp, nhöõng ngaønh chieám tyû troïng lôùn trong toång soá cô sôû saûn xuaát ôû quaän giai ñoaïn 2001-2003 laø may maëc, cheá bieán thöïc phaåm vaø ñoà uoáng, saûn xuaát saûn phaåm töø kim loaïi, saûn xuaát saûn phaåm töø cao su vaø plastic. Caùc nguoàn thaûi chính treân ñòa baøn Quaän Bình Taân Coâng nghieäp Hieän nay Quaän Bình Taân coù 132 cô sôû gaây oâ nhieãm moâi tröôøng caàn di dôøi, trong ñoù 114 cô sôû gaây oâ nhieãm caàn khaéc phuïc taïi choã. Caùc ngaønh gaây oâ nhieãm khoâng ñöôïc taäp trung trong khu daân cö: Ngaønh hoùa chaát: saûn xuaát hoùa chaát cô baûn, pin aéc quy, thuoác baûo veä thöïc vaät, hoùa chaát laøm laïnh, pheøn, chaát taåy röûa, thuoác nhuoäm, sôn, döôïc lieäu. Ngaønh taùi cheá pheá thaûi: giaáy, nhöïa, kim loaïi. Ngaønh taåy nhuoäm vaûi sôïi Ngaønh luyeän caùn cao su Ngaønh thuoäc da Ngaønh xi maï ñieän, luyeän kim ñuùc Ngaønh saûn xuaát boät giaáy Ngaønh saûn xuaát vaät lieäu xaây döïng, saûn xuaát goám söù, thuûy tinh Ngaønh cheá bieán goã Ngaønh cheá bieán thöïc phaåm töôi soáng, nöôùc chaám, daàu aên, coàn, röôïu bia, nöôùc giaûi khaùt Ngaønh saûn xuaát thuoác laù Ngaønh chaên nuoâi gia suùc, gia caàm theo quy trình coâng nghieäp Ngaønh gieát moå gia suùc Ngaønh cheá bieán than Vaán ñeà doanh nghieäp trong caùc khu, cuïm coâng nghieäp thaûi nöôùc baån, thaûi khoùi buïi maëc duø ñaõ coá gaéng xöû lyù oâ nhieãm nhöng vaãn chöa haïn cheá ñeán möùc thaáp nhaát thaûi ra caùc khu daân cö xung quanh, laøm aûnh höôûng ñeán ñôøi soáng cuûa ngöôøi daân, cuõng laø moät khoù khaên trong hoaït ñoäng saûn xuaát cuûa caùc hoä caù theå. Nhieàu cô sôû coâng nghieäp thaûi ra chaát ñoäc haïi khoâng theå kieåm soaùt ñöôïc, chieám 70% löôïng chaát thaûi. Söï phaùt trieån saûn xuaát, baûo veä moâi tröôøng khoâng ñoàng boä ñaõ gaây aùp löïc maïnh leân moâi tröôøng, gia taêng möùc ñoä khai thaùc nguoàn taøi nguyeân nöôùc ngaàm. Soá löôïng doanh nghieäp taêng cao trong thôøi gian qua nhöng soá löôïng caùc ñôn vò xaây döïng heä thoáng xöû lyù oâ nhieãm chöa cao hoaëc vaän haønh khoâng thöôøng xuyeân. Nöôùc thaûi töø caùc hoaït ñoäng kinh doanh saûn xuaát coâng nghieäp, khoâng qua heä thoáng xöû lyù thaûi tröïc tieáp ra keânh raïch gaây oâ nhieãm veà chaát löôïng nöôùc. Ñaëc bieät laø ñoái vôùi caùc cô sôû saûn xuaát kinh doanh hoaït ñoäng khoâng pheùp gaây oâ nhieãm moâi tröôøng nghieâm troïng (giaët taåy, wash nhuoäm, pheá lieäu, naáu ñoàng…) chöa ñöôïc ngaên chaën kòp thôøi vaø xöû lyù trieät ñeå. Cô sôû saûn xuaát coâng nghieäp – tieåu thuû coâng nghieäp xen laãn trong khu daân cö gaây oâ nhieãm do khoâng xöû lyù oâ nhieãm tieáng oàn, khoâng khí, nguoàn nöôùc; aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán caùc hoä laân caän; gaây khoù khaên trong coâng taùc kieåm tra moâi tröôøng. Phaùt trieån coâng nghieäp laø vaán ñeà ñöôïc chuù troïng trong phaùt trieån kinh teá cuûa quaän, vôùi qui moâ coâng nghieäp ña daïng veà ngaønh ngheà nhö hieän nay, quaän ñang phaûi ñoái maët vôùi vaán ñeà oâ nhieãm moâi tröôøng ngaøy caøng nghieâm troïng phaùt sinh töø chaát thaûi cuûa taát caû caùc ngaønh saûn xuaát naøy, gaây khoù khaên cho coâng taùc quaûn lyù moâi tröôøng treân ñòa baøn. Noâng nghieäp Dieän tích ñaát noâng nghieäp giaûm maïnh do taùc ñoäng cuûa ñoâ thò hoùa, phaùt trieån caùc coâng trình haï taàng neân giaûm ñaùng keå löôïng thuoác baûo veä thöïc vaät ñöôïc phun xòt moãi naêm; quy moâ chaên nuoâi giaûm neân vieäc phaùt sinh oâ nhieãm töø noâng nghieäp laø khoâng ñaùng keå. Döï kieán ñeán naêm 2010 quaän khoâng coøn ñaát noâng nghieäp. Theo cô caáu noâng nghieäp, troàng troït giaûm, ngaønh thuûy saûn vaø chaên nuoâi taêng ñaëc bieät laø boø söõa. Troàng luùa vaø rau giaûm ñeå chuyeån sang troàng hoa lan, caây kieång. Ñaát noâng nghieäp ñöôïc xem laø ñaát döï tröõ cho phaùt trieån ñoâ thò tuy vaãn tieáp tuïc saûn xuaát nhöng chæ canh taùc caây haøng naêm. Nguy cô oâ nhieãm nöôùc döôùi ñaát töø caùc hoá choân laáp, tieâu huûy gia caàm laø raát cao, ñaëc bieät laø trong muøa möa. Nöôùc döôùi ñaát bò oâ nhieãm do vieäc choân laáp gia caàm bò dòch khoâng ñuùng qui caùch. Phaùt trieån noâng nghieäp theo höôùng phuïc vuï ñoâ thò xanh saïch, beàn vöõng, baûo veä vaø caûi thieän moâi tröôøng sinh thaùi, taïo caûnh quan ñeïp, ñaùp öùng nhu caàu quaän ñoâ thò môùi. Vì vaäy, hoaït ñoäng noâng nghieäp aûnh höôûng khoâng ñaùng keå ñeán moâi tröôøng. Theo xu höôùng phaùt trieån ñeán naêm 2010 quaän seõ khoâng coøn ñaát noâng nghieäp, dieän tích ñaát noâng nghieäp hieän taïi seõ nhöôøng choã cho ñoâ thò vaø coâng nghieäp. Ñaây laø daáu hieäu neàn kinh teá taêng tröôûng toát, tuy nhieân cuõng caàn nhìn laïi, quy hoaïch laïi ñeå ñaûm baûo dieän tích caây xanh bình quaân cho ñoâ thò seõ khoâng quaù ít, nhaèm ñaûm baûo moâi tröôøng soáng toát cho ngöôøi daân treân ñòa baøn quaän. Ñoâ thò Söï gia taêng daân soá cô hoïc cuøng vôùi löôïng lao ñoäng nhaäp cö töø caùc nôi chuyeån veà sinh soáng treân ñòa baøn quaän laøm gia taêng caùc nhu caàu veà nhaø ôû, nöôùc sinh hoaït vaø phaùt sinh theâm raùc, nöôùc thaûi… Keát quaû ñieàu tra daân soá giöõa kyø 2004, ngöôøi nhaäp cö taäp trung nhieàu ôû caùc quaän ven; Bình Taân coù 52,8% daân soá laø daân KT3 vaø KT4, coù phöôøng treân 70% nhö Taân Taïo A. Keát quaû nghieân cöùu ban ñaàu cuûa ñeà taøi daân soá vaø moâi tröôøng: nhöõng vuøng naøy kinh teá coù phaùt trieån nhöng moâi tröôøng bò oâ nhieãm, taùc nhaân gaây oâ nhieãm laø con ngöôøi do nhieàu ngöôøi chöa theå chuyeån ñoåi ngaønh ngheà. Nhieàu hoä trong P.Bình Höng Hoøa, Quaän Bình Taân soáng baèng ngheà taùi cheá bao nylon raùc thaûi nhieàu naêm nay. Nhöõng hoä saûn xuaát naøy mang tính chaát gia ñình nhöng quy moâ khaù lôùn, thu huùt nhieàu lao ñoäng töø tænh ñoå veà. Phaàn lôùn xöôûng saûn xuaát naèm taïi nhaø rieâng, trong khu daân cö neân oâ nhieãm trong taùi cheá aûnh höôûng lôùn ñeán cuoäc soáng ngöôøi daân. Khu vöïc naøy ngaäp bao nylon raùc thaûi töø ñöôøng ñeán saân, nhaø, toûa muøi hoâi naëng vaø keùo daøi thöôøng xuyeân. Saâu trong ñöôøng Bình Long, Quaän Bình Taân laø nhöõng uï ve chai. Ngöôøi daân naáu nöôùng, aên uoáng, nguû nghæ beân caïnh ñoáng ve chai. Caùch ñoù khoâng xa laø khu nghóa trang khoâng teân, khoâng coång. Ngöôøi daân ñaøo gieáng laáy nöôùc giöõa khu moä. Saùt beân xoùm raùc laø khu nhaø cuûa nhöõng ngöôøi laøm moäc, daây cöôùc, buoân gaùnh, baùn böng trong noäi thaønh, hoaøn toaøn khoâng coù nhaø veä sinh. Toaøn boä chaát thaûi ñöôïc thaûi ngay keá caän daõy nhaø. Nöôùc thaûi sinh hoaït khoâng coù ñöôøng thoaùt, ñoïng laïi töøng vuõng. Muøa möa, nöôùc xaû bò öù ñoïng, chuyeån sang ñen kòt. Nhöõng khu daân cö töï phaùt, cô sôû saûn xuaát coâng nghieäp – tieåu thuû coâng nghieäp mang tính hoä gia ñình, daân nhaäp cö töø caùc tænh mang theo neáp soáng noâng thoân.... Vì vaäy moâi tröôøng soáng caùc quaän ven ñoâ xuoáng caáp nghieâm troïng. AÛnh höôûng ñeán söùc khoûe, söï phaùt trieån, nhaát laø ñoái vôùi treû em; nhöõng caên beänh veà ñöôøng hoâ haáp, ngoaøi da, veà laâu daøi moâi tröôøng soáng oâ nhieãm aûnh höôûng ñeán söï phaùt trieån cuûa con ngöôøi. Cô sôû haï taàng cuûa quaän khoâng theo kòp toác ñoä ñoâ thò hoùa, phaàn lôùn heä thoáng giao thoâng khoâng coù heä thoáng coáng thoaùt nöôùc, vieäc thoaùt nöôùc chuû yeáu taäp trung vaøo heä thoáng thoaùt nöôùc ôû caùc truïc ñöôøng chính vaø keânh raïch töï nhieân. Khu vöïc Ngaõ tö Boán Xaõ (Quaän Bình Taân) laø khu ñoâ thò môùi nhöng khoâng ñöôïc ñaàu tö xaây döïng heä thoáng thoaùt nöôùc ñoàng boä. Khi trieàu cöôøng daâng leân hoaëc trôøi möa, thôøi gian ngaäp keùo daøi hôn moät ngaøy. Vaøo muøa möa, phaàn lôùn ñaát caùt cuoán troâi chaûy vaøo loøng keânh raïch gaây neân hieän töôïng boài laéng, coâng taùc naïo veùt, duy tu heä thoáng keânh raïch khoâng ñöôïc thöïc hieän thöôøng xuyeân, vieäc quaûn lyù xaây döïng san laáp, laán chieám keânh raïch chöa ñöôïc thöïc hieän moät caùch kieân quyeát, trieät ñeå. Quaù trình phaùt trieån ñoâ thò nhanh, nhieàu khu coâng nghieäp ñöôïc hình thaønh daãn ñeán tình traïng xöû lyù nöôùc thaûi böøa baûi, chöa ñuùng quy trình kyõ thuaät (thöôøng ñoå thaúng ra soâng, keânh, raïch quanh khu vöïc). Maät ñoä daân soá taêng nhanh, daân nhaäp cö ñoâng neân raùc sinh hoaït (quaêng, neùm xuoáng keânh, raïch) goùp phaàn laøm caùc doøng keânh, raïch theâm oâ nhieãm. Thaønh phaàn daân cö treân Quaän Bình Taân, cho thaáy UBND Quaän Bình Taân ñang maéc phaûi vaán ñeà cuûa moät ñoâ thò vuøng ven, khoù khaên trong vieäc quaûn lyù nguoàn chaát thaûi phaùt sinh töø caùc hoä daân nhaäp cö, khoù tuyeân truyeàn giaùo duïc yù thöùc baûo veä moâi tröôøng do trình ñoä daân trí thaáp, khoù ñaùp öùng cô sôû haï taàng cho moät löôïng lôùn daân nhaäp cö ngaøy caøng taêng. Beân caïnh ñoù oâ nhieãm moâi tröôøng khoâng chæ taäp trung trong lónh vöïc nöôùc thaûi coâng nghieäp, giao thoâng ñoâ thò maø keå caû nhöõng nguy cô chaùy noå ôû caùc khu daân cö ñoâng ñuùc. Hieän traïng moâi tröôøng Quaän Bình Taân Moâi tröôøng ngaøy caøng bò oâ nhieãm do xe coä nhieàu gaây khoùi buïi muø mòt; tình traïng ñaøo bôùi ñöôøng saù, côi nôùi nhaø cöûa, xaây caát laán chieám soâng, raïch, heä thoáng thoaùt nöôùc quaù cuõ...ñaõ gaây oâ nhieãm keânh raïch, uùng ngaäp ñöôøng phoá. Nhöõng nôi gaây oâ nhieãm traàm troïng laø caùc cô sôû cheá bieán haûi saûn naèm trong khu daân cö; cô sôû taùi cheá kim loaïi, cheá bieán goã, deät, giaáy, thuû coâng myõ ngheä… Moâi tröôøng nöôùc Nöôùc maët Quaän Bình Taân coù heä thoáng soâng, raïch töø chi löu cuûa soâng Saøi Goøn, Nhaø Beø – Xoaøi Raïp, Vaøm Coû Ñoâng taïo neân, coù cheá ñoä baùn nhaät trieàu khoâng ñeàu, deã gaây ngaäp vaøo muøa möa, maën xaâm nhaäp saâu noäi ñoàng vaøo muøa khoâ. Chaát löôïng nöôùc heä thoáng soâng raïch cuûa quaän raát keùm do naèm ôû haï löu heä thoáng soâng neân möùc ñoä oâ nhieãm naëng, caùc chaát thaûi töø thaønh phoá theo heä thoáng keânh Taøu Huû, Taân Hoùa – Loø Goám, Keânh Ñoâi, Raïch Nöôùc Leân ñoå veà. Nöôùc soâng nhieãm pheøn, ñoä chua trong nöôùc cao, thöôøng xaûy ra ôû vuøng truõng cuûa thò traán An Laïc vaø moät phaàn phöôøng Taân Taïo. Naèm ôû khu vöïc truõng cuûa quaän neân heä thoáng soâng ít löu thoâng trao ñoåi nöôùc, chaát löôïng nguoàn nöôùc keùm. Theâm vaøo ñoù nguoàn nöôùc thaûi töø caùc khu coâng nghieäp vaø khu daân cö cuûa quaän thaûi ra laøm cho chaát löôïng nöôùc caøng keùm hôn. Khaûo saùt thöïc teá, tình hình veä sinh vaø baûo veä moâi tröôøng taïi 37 tuyeán soâng, keânh: Moät soá tuyeán keânh raïch bò boài laéng, nhieàu buøn, raùc sinh hoaït, dieän tích doøng chaûy raát heïp nhö: Raïch OÂng Buùp, nhaùnh Keânh Lieân Xaõ, Keânh 10 Xaø, Raïch Baø Löïu, möông thoaùt nöôùc phöôøng Bình Höng Hoøa A. Moät soá tuyeán ñaõ trieån khai naïo veùt naêm 2005, vaãn coøn khaû naêng thoaùt nöôùc, nhöng treân maët keânh raát nhieàu raùc sinh hoaït cuûa ngöôøi daân xaû tröïc tieáp xuoáng keânh: Raïch Baø Tieáng, Raïch Ruoät Ngöïa, Keânh Leâ Coâng Pheùp… Haàu heát caùc tuyeán soâng, keânh raïch ñi qua caùc khu daân cö ñoâ thò ñeàu bò oâ nhieãm: ñoä ñuïc, ñoä maøu (maøu ñen), muøi hoâi… Dieän tích beà maët giaûm do xaây döïng, laán chieám traùi pheùp vaø raùc thaûi sinh hoaït, caây coû doïc keânh cuøng vôùi hieän töôïng boài laéng gaây neân hieän töôïng thay ñoåi toác ñoä doøng chaûy. Keânh 19-5 ñoaïn töø Quaän Taân Phuù sang Quaän Bình Taân, doïc bôø keânh laø nhöõng caên nhaø taïm bôï (phaàn lôùn laø ngöôøi nhaäp cö), chôï buùa, haøng quaùn, caùc cô sôû saûn xuaát nhoû hoaït ñoäng. Ngöôøi daân thaûi raùc xuoáng doøng keânh, laøm nöôùc cuûa doøng keânh ñen ngaøy moät ñen hôn, raùc ngaäp maët keânh, luoân boác muøi khoù ngöûi. Qua khaûo saùt cuûa Quaän Bình Taân xung quanh keânh 19/5: doøng keânh ñaõ coù maøu ñen do nöôùc thaûi sinh hoaït, raùc töø caùc hoä daân soáng ven keânh raïch thaûi xuoáng gaây toàn ñoïng vaø boác muøi hoâi; khu vöïc ñaàu nguoàn Phöôøng Sôn Kyø, Quaän Taân Phuù coù caùc hoä chaên nuoâi boø söõa thaûi nöôùc thaûi xuoáng döôùi doøng keânh; khu vöïc phía sau coâng tröôøng xöû lyù raùc Goø Caùt, doøng keânh ñaõ bò taéc ngheõn do buøn ñaát laáp ñaày. Doøng nöôùc treân Keânh Nöôùc Ñen coù maøu ñen vaø boác muøi naëng. Nhieàu ñoaïn doøng keânh bò ñoïng raùc. Hai beân bôø nhieàu hoä daân laøm ngheà taùi cheá raùc thaûi, nöôùc ræ töø bao nylon chaûy xuoáng loøng keânh laøm doøng nöôùc caøng oâ nhieãm. Ñoaïn keânh Nöôùc Ñen ñang ñöôïc naïo veùt raùc vaø buøn, ñôn vò thi coâng ñöa leân phôi treân bôø keânh qua nhieàu ngaøy toûa muøi hoâi caû moät vuøng. Tröôùc tình traïng moâi tröôøng nöôùc maët bò oâ nhieãm naëng, ñaëc bieät laø nöôùc keânh raïch, caàn kieåm soaùt chaët caùc nguoàn nöôùc thaûi vaøo keânh raïch, thöôøng xuyeân naïo veùt keânh raïch, xöû lyù nghieâm nhöõng hoä xaây döïng laán chieám dieän tích maët keânh, thöôøng xuyeân toå chöùc cho ngöôøi daân ôû caùc phöôøng coù heä thoáng keânh raïch ñi qua vôùt raùc treân keânh, töø ñoù giaùo duïc yù thöùc cho ngöôøi daân haïn cheá xaû raùc xuoáng doøng keânh, caùc khu coâng nghieäp vaø khu daân cö caàn coù heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi taäp trung tröôùc khi xaû vaøo heä thoáng keânh. Baûng 2.2: Chaát löôïng nöôùc taïi Raïch Nöôùc Leân Thôøi ñieåm ño : 23/05/2006 Soá maãu ño : 07 maãu nöôùc maët STT Vò trí ño Chæ tieâu ño ñaïc pH TSS (mg/l) COD (mg/l) BOD5 (mg/l) Toång N (mg/l) Toång P (mg/l) Cr3+ (mg/l) Coliform MNP/100ml 1 (1) 6.52 56.7 121 47 16.8 3.8 0.1 4.8*103 2 (2) 6.87 53.6 142 56 10.5 1.4 0.06 6.2*103 3 (3) 7.12 62.1 119 42 11.4 0.9 0.08 4.5*103 4 (4) 7.11 57.7 96 40 10.2 1.2 0.12 4.2*103 5 (5) 7.36 132.4 146 61 12.2 0.8 0.16 5.6*103 6 (6) 7.25 164.4 129 51 10.7 2.1 0.12 6.5*103 7 (7) 7.2 145.5 84 33 9.5 1.6 0.1 4.5*103 TCVN 5942-1995 möùc B 5.5 - 9 80 > 35 < 25 Khoâng Khoâng 1 10.000 (Nguoàn: Baùo Caùo Hieän Traïng MT quyù II/2006 KCN Taân Taïo) Ghi chuù: maãu (1), (2), (3), (4), (5), (6), (7) laáy taïi caùc vò trí treân Raïch Nöôùc Leân Nöôùc ngaàm Nguoàn nöôùc chuû yeáu cung caáp cho hoaït ñoäng sinh hoaït, saûn xuaát cuûa ngöôøi daân treân ñòa baøn quaän ñeàu ñöôïc khai thaùc töø nguoàn nöôùc ngaàm. Nguoàn nöôùc ngaàm phaàn lôùn bò nhieãm pheøn trong caùc thaùng muøa khoâ neân aûnh höôûng ñeán vieäc khai thaùc söû duïng. Khaû naêng khai thaùc söû duïng nguoàn nöôùc ngaàm coù haïn. Theo Chi cuïc Baûo veä moâi tröôøng Tp.HCM: keát quaû quan traéc möïc nöôùc ngaàm töø 2001 ñeán nay lieân tuïc haï thaáp. Möïc nöôùc tónh taïi gieáng 10B (Q.Bình Taân) laø 20m. Caùc coâng trình gieáng khoan theo hình thöùc thuû coâng khoâng ñaûm baûo veà yeáu toá kó thuaät, nhieàu gieáng keát caáu khoâng ñaûm baûo caùch ly choáng oâ nhieãm do thoâng taàng, khoan gieáng tuøy tieän, khoâng khaûo saùt vaø khoâng ñuùng qui trình. Do vaäy, nguoàn nöôùc döôùi ñaát ñang bò oâ nhieãm veà quy moâ, ñoä oâ nhieãm vaø coù tröôøng hôïp gaây neân hieän töôïng suït luùn. Nöôùc ngaàm laø nguoàn cung caáp nöôùc chuû yeáu neân vieäc quaûn lyù toát nguoàn nöôùc ngaàm laø raát quan troïng vaø caàn thieát. Tuy nhieân moät thöïc teá hieän nay laø haàu heát caùc quaän huyeän chöa quaûn lyù toát nguoàn taøi nguyeân naøy. Phoøng Taøi nguyeân vaø Moâi tröôøng Quaän Bình Taân coù quan taâm ñeán vieäc quaûn lyù nguoàn taøi nguyeân nöôùc ngaàm nhöng keát quaû vaãn coøn haïn cheá. Vì vaäy ñeå quaûn lyù nguoàn taøi nguyeân nöôùc ngaàm caàn keát hôïp cuøng UÛy ban caùc phöôøng thöïc hieän keâ khai soá löôïng gieáng khoan vaø löu löôïng khai thaùc, toå chöùc höôùng daãn vaø caáp pheùp ñaêng kyù söû duïng nöôùc ngaàm cho hoä daân vaø cô sôû, thöïc hieän thu phí nöôùc ngaàm nhaèm haïn cheá khai thaùc nöôùc ngaàm böøa baõi, tuyeân truyeàn vaø giaùo duïc ngöôøi daân söû duïng hôïp lyù nguoàn nöôùc ngaàm. Baûng 2.3: Noàng ñoä Fe (mg/l) taïi traïm GMS 10 – Taân Taïo Quyù I/ 2006 Ngaøy 02/03/2006 01/06/2006 Gieáng 10A 19,7 10,8 Gieáng 10B 3,82 137 (Nguoàn: Chi Cuïc Baûo Veä Moâi Tröôøng Tp.HCM) Nöôùc thaûi Do quaûn lyù moâi tröôøng coøn haïn cheá, nhieàu doanh nghieäp coá tình vi phaïm Luaät Baûo veä moâi tröôøng. Nhieàu doanh nghieäp tieáp tuïc thaûi tröïc tieáp chaát thaûi vaøo keânh raïch, khi coù kieåm tra thì ñoái phoù baèng caùch thu gom, che ñaäy, haïn cheá coâng suaát maùy moùc ñeå giaûm tình traïng oâ nhieãm, khôûi ñoäng heä thoáng xöû lyù chaát thaûi... Caùc con soâng oâ nhieãm traàm troïng bôûi chaát thaûi töø caùc cô sôû saûn xuaát ñoå ra. Thöïc teá raát ít doanh nghieäp treân ñòa baøn coù heä thoáng xöû lyù chaát thaûi, nhieàu heä thoáng mang tính ñoái phoù vôùi cô quan chöùc naêng hôn xöû lyù oâ nhieãm. Taûi löôïng caùc chaát oâ nhieãm thaûi ra soâng khoaûng 35 taán SS, 26 taán BOD5, 57 taán COD/ngaøy ñeâm. Caùc cô sôû nhuoäm thaûi nöôùc tröïc tieáp ra keânh Nöôùc Ñen khoâng qua xöû lyù. Nhöõng luùc trôøi möa, nöôùc ruùt khoâng kòp chaûy ngöôïc vaøo nhaø daân, tuøy thôøi ñieåm coù maøu ñoû saäm, vaøng hoaëc ñen neân nguoàn nöôùc sinh hoaït cuûa caùc hoä daân soáng trong khu vöïc naøy chuû yeáu laø nöôùc gieáng ñaõ bò oâ nhieãm traàm troïng. Nöôùc thaûi ñoâ thò, nöôùc thaûi töø beänh vieän vaø traïm y teá treân ñòa baøn quaän haàu nhö chöa coù heä thoáng xöû lyù taäp trung. Keânh raïch bò oâ nhieãm do tích tuï nhieàu raùc, xaø baàn öù ñoïng vaø nhöõng hoùa chaát ñoäc haïi coù trong caùc nguoàn nöôùc chöa qua xöû lyù cuûa caùc khu coâng nghieäp ñoå ra hoøa laãn vaøo doøng chaûy. Phaàn lôùn keânh raïch cuûa quaän laø moät boä phaän cuûa heä thoáng thoaùt nöôùc. Caùc keânh raïch naøy tieáp nhaän nöôùc möa, nöôùc thaûi töø khu vöïc thaønh phoá vaø thaûi ra soâng. Chæ moät phaàn chaát thaûi sinh hoaït ñöôïc xöû lyù qua beå töï hoaïi, daãn ñeán thaûi nöôùc chöa xöû lyù ñoå ra keânh raïch töï nhieân. Vieäc quaûn lyù nguoàn nöôùc thaûi hieän vaãn coøn nhieàu khoù khaên xuaát phaùt töø yù thöùc cuûa caùc cô sôû saûn xuaát veà vaán ñeà moâi tröôøng. Do ñoù caàn toå chöùc taäp huaán thöôøng xuyeân cho doanh nghieäp veà vaán ñeà moâi tröôøng, ñeà xuaát phöông aùn xöû lyù nöôùc thaûi cho doanh nghieäp, ñöa ra möùc phaït naëng ñoái vôùi doanh nghieäp coá tình vi phaïm. Khoâng khí Khí thaûi goàm khoùi buïi, CO, hôi xaêng, muøi hoâi töø caùc phöông tieän giao thoâng cuõ, naáu ñuùc kim loaïi, cô sôû haøn vaø hoaït ñoäng töø caùc cô sôû nhaø maùy xí nghieäp coâng nghieäp khoâng xöû lí khoùi buïi, thaûi tröïc tieáp ra moâi tröôøng khoâng khí. Tình traïng oâ nhieãm muøi vaø nguoàn nöôùc do hoaït ñoäng cuûa caùc cô sôû nhuoäm khieán söùc khoûe ngöôøi daân bò aûnh höôûng naëng neà. Caùc cô sôû nhuoäm khi hoaït ñoäng saûn xuaát gaây khoùi lan toûa trong khoâng khí coù muøi hoâi vaø cay, khoùi ñoäc haïi töø nhöõng cô sôû nhuoäm naøy gaây nhöùc ñaàu choùng maët, vieâm hoïng, vieâm xoang... Caùc xí nghieäp saûn xuaát phaân boùn thaûi ra nhieàu buïi vaø muøi khai vaøo ban ñeâm, gaây cay maét, khoù thôû vaø bò nhieãm caùc beänh veà hoâ haáp. Vieäc taäp trung raùc thaûi ôû caùc ñieåm heïn, traïm trung chuyeån vaø quaù trình vaän chuyeån xöû lí raùc baèng phöông tieän thoâ sô veà nôi xöû lí theo ñuùng quy trình ñaõ phaùt sinh muøi hoâi, laøm aûnh höôûng ñeán söùc khoûe nhaân daân. Caùc nguoàn gaây oâ nhieãm khoâng khí chuû yeáu cuûa quaän laø do khoùi thaûi xe maùy, khí thaûi coâng nghieäp. Söï gia taêng daân soá, ñoâ thò hoùa vaø söï hình thaønh cuûa caùc khu coâng nghieäp treân moät cô sôû haï taàng yeáu keùm vaø quaù taûi ñaõ gaây ra tình traïng oâ nhieãm khoâng khí nghieâm troïng. Baûng 2.4: Noàng ñoä buïi trung bình thaùng trong 5 thaùng ñaàu naêm 2006 taïi traïm PM10 BC Thaùng 01/2006 02/2006 03/2006 04/2006 05/2006 Trung bình Buïi (mg/m3) 112,292 97,19 89,66 97,67 85,94 96,5494 (Nguoàn: Chi Cuïc Baûo Veä Moâi Tröôøng) Quaän Bình Taân laø quaän tieáp giaùp cöûa ngoõ giöõa thaønh phoá vaø caùc tænh mieàn Taây, theâm vaøo ñoù treân ñòa baøn quaän toàn taïi beán xe khaùch vôùi quy moâ lôùn laø beán xe mieàn Taây. Vì vaäy maät ñoä xe cô giôùi löu thoâng treân ñòa baøn quaän khaù lôùn vaø khoù kieåm soaùt neân tình traïng oâ nhieãm buïi do giao thoâng laø khoù traùnh khoûi. Nhaèm haïn cheá khoâng khí oâ nhieãm buïi vaø caùc khí ñoäc khaùc caàn taêng cöôøng troàng caây xanh treân caùc tuyeán ñöôøng, troàng caây caùch ly giöõa khu daân cö vaø caùc truïc loä chính, töôùi ñöôøng ñeå haïn cheá buïi töø caùc phöông tieän giao thoâng, caùc cô sôû phaùt sinh muøi vaø khí thaûi phaûi coù bieän phaùp xöû lyù traùnh aûnh höôûng ñeán söùc khoûe hoä daân laân caän. Moâi tröôøng ñaát Moâi tröôøng ñaát bò oâ nhieãm chuû yeáu do caùc hoaït ñoäng gieát moå, taùi cheá pheá lieäu, bao nylon, daàu nhôùt caën cuûa caùc maùy moùc hö cuõ, nöôùc ræ raùc, nöôùc laøm nguoäi töø hoaït ñoäng cuûa caùc cô sôû saûn xuaát ñoà nhöïa, luyeän kim… Ña soá caùc ñieåm gieát moå gia suùc thuû coâng vaø laïc haäu, nöôùc thaûi khoâng coù heä thoáng xöû lyù, thaûi ra moâi tröôøng xung quanh, thaåm thaáu xuoáng loøng ñaát, gaây oâ nhieãm ñaát vaø nöôùc treân soâng raïch, oâ nhieãm veä sinh moâi tröôøng xung quanh. Moâi tröôøng ñaát bò oâ nhieãm nguyeân nhaân chuû yeáu töø hoaït ñoäng noâng nghieäp, tuy Quaän Bình Taân laø quaän ñoâ thò hoùa maïnh nhöng do dieän tích ñaát lôùn neân hoaït ñoäng noâng nghieäp vaãn coøn hoaït ñoäng vôùi qui moâ nhaát ñònh. Vì vaäy caàn quaûn lyù toát caùc hoaït ñoäng troàng troït vaø chaên nuoâi, nhaèm haïn cheá nguoàn chaát thaûi töø hoaït ñoäng noâng nghieäp thaûi ra aûnh höôûng ñeán moâi tröôøng. Chaát thaûi raén Thaønh phoá ñang ñoái maët vôùi aùp löïc töø chaát thaûi sinh hoaït. Haøng ngaøy, thaønh phoá thaûi ra treân 4 ngaøn taán raùc sinh hoaït, 7 ngaøn taán raùc y teá, khoaûng 800 ngaøn taán raùc coâng nghieäp. Neáu khoâng thu gom, xöû lyù ñuùng ñaén nguoàn chaát thaûi naøy seõ trôû thaønh tai hoïa cho moâi tröôøng thaønh phoá vaø Quaän Bình Taân cuõng khoâng naèm ngoaøi tình traïng naøy. Maëc duø chöa coù soá lieäu ñieàu tra cuï theå song cuõng coù nhöõng daáu hieäu ñaùng quan taâm ñoái vôùi vaán ñeà chaát thaûi raén. Chaát thaûi raén sinh hoaït Chaát thaûi raén sinh hoaït treân ñòa baøn quaän khoù kieåm soaùt vaø thoáng keâ do daân cö treân ñòa baøn phaàn lôùn laø daân nhaäp cö vaø coù xu höôùng ngaøy caøng taêng. Nhöõng khu daân cö khoâng naèm trong quy hoaïch, dieän tích ñaát troáng treân ñòa baøn lôùn neân ngöôøi daân vöùt raùc böøa baõi vaøo caùc phaàn ñaát boû hoang. Löôïng chaát thaûi sinh hoaït cuûa Quaän Bình Taân moãi ngaøy khoaûng 150 taán. Khoái löôïng chaát thaûi raén sinh hoaït treân ñòa baøn chieám moät phaàn nhoû so vôùi löôïng chaát thaûi raén coâng nghieäp töø caùc cô sôû saûn xuaát thaûi ra. Khoaûng 30% raùc ñöôïc thaûi vaøo caùc soâng raïch. Hieän nay chaát thaûi raén laø nguoàn gaây oâ nhieãm cho heä thoáng keânh raïch cuûa quaän. Thöïc teá vaãn coøn moät khoái löôïng lôùn chaát thaûi chöa ñöôïc thu gom vaø xöû lyù, beân caïnh ñoù vieäc taäp trung raùc sau khi thu gom ôû moät soá ñieåm taäp trung cuõng laøm aûnh höôûng ñeán ñôøi soáng ngöôøi daân laân caän. Quaän Bình Taân ñang töøng böôùc ñeà ra caùc bieän phaùp ñeå quaûn lyù toát hôn ñoái vôùi chaát thaûi raén sinh hoaït nhö cho môû caùc goùi thaàu thu gom raùc nhaèm taïo ñoäng löïc cho beân nhaän thaàu thöïc hieän toát coâng vieäc thu gom. Chaát thaûi raén coâng nghieäp - chaát thaûi nguy haïi Chaát thaûi raén coâng nghieäp chieám moät löôïng lôùn chaát thaûi raén treân ñòa baøn, chuû yeáu ñöôïc thaûi ra töø hoaït ñoäng saûn xuaát cuûa caùc cô sôû nhö da giaøy, cheá bieán goã, saûn xuaát hoùa chaát… ñöôïc Nhaø maùy xöû lyù chaát thaûi coâng nghieäp taïi phöôøng Bình Höng Hoaø, Quaän Bình Taân tieáp nhaän vaø xöû lyù. Döï kieán ñeán naêm 2010, chaát thaûi raén coâng nghieäp thaønh phoá seõ coù khoaûng 700 ngaøn taán, neáu khoâng coù bieän phaùp xöû lyù toát löôïng chaát thaûi naøy seõ gaây nhieàu khoù khaên trong vieäc thu gom vaø xöû lyù chuùng. Vôùi soá löôïng khoâng nhoû doanh nghieäp ñoùng treân ñòa baøn, Quaän Bình Taân seõ chieám tæ leä trong vieäc thaûi ra löôïng lôùn chaát thaûi raén coâng nghieäp. Caùc ñieåm baùn pheá lieäu thaûi ra keânh Nöôùc Ñen raùc vaø pheá lieäu khoâng coøn khaû naêng taùi cheá laøm laáp moät ñoaïn keânh Nöôùc Ñen (phöôøng Bình Höng Hoøa A, Quaän Bình Taân) khieán doøng nöôùc khoâng chaûy ñöôïc vaø coù muøi tanh. Ngay khu vöïc nghóa trang Bình Höng Hoøa coù 6 vöïa pheá lieäu, vuïn nhöïa, giaáy,... ñöôïc chaát cao. Töø khi khôûi coâng döï aùn caûi taïo keânh Nöôùc Ñen vaø traïm xöû lyù nöôùc thaûi Bình Höng Hoøa (döï aùn lieân keát giöõa Vieät Nam vaø Bæ), nhieàu cô sôû doïc tuyeán naøy ñaõ chuyeån ñi nôi khaùc nhöng tình traïng oâ nhieãm vaãn khoâng giaûm. Nhöõng ñôn vò coù soá löôïng chaát thaûi lôùn, möùc ñoä nguy haïi cao thuoäc caùc ngaønh nhö deät, nhuoäm, cheá bieán thöïc phaåm, hoùa chaát, cao su,... vaø y teá laø nguoàn chaát thaûi nguy haïi. Ngaønh y teá coù moät löôïng lôùn raùc y teá cuûa beänh vieän vaø trung taâm y teá. Tình traïng quaûn lyù moâi tröôøng loûng leûo taïo ñieàu kieän cho chaát thaûi coâng nghieäp nguy haïi laãn chung vôùi chaát thaûi ñoâ thò. Caùc chaát naøy ñi vaøo moâi tröôøng khoâng qua xöû lyù seõ gaây taùc haïi nghieâm troïng tôùi söùc khoeû coäng ñoàng, bôûi chuùng coù theå tích luõy trong noâng saûn thöïc phaåm vaø nguoàn nöôùc, taïo ra haøng loaït caùc chöùng beänh nguy hieåm. Hieän nay quaän keát hôïp coâng taùc kieåm tra moâi tröôøng cô sôû saûn xuaát vôùi höôùng daãn cho cô sôû saûn xuaát caùch thaûi boû chaát thaûi nguy haïi theo ñuùng qui caùch ñeå giôùi haïn vieäc troän laãn chaát thaûi sinh hoaït vaø chaát thaûi nguy haïi. Nhöng do coøn thieáu löïc löôïng thu gom rieâng chaát thaûi nguy haïi neân vieäc quaûn lyù chaát thaûi nguy haïi ñaït hieäu quaû chöa cao. Tình hình quaûn lyù chaát thaûi raén taïi caùc quaän huyeän laø vaán ñeà caàn ñöôïc chuù troïng vì khoâng nhöõng aûnh höôûng myõ quan ñoâ thò, söùc khoeû ngöôøi daân maø tình traïng chaát thaûi khoâng ñöôïc phaân loaïi rieâng coøn gaây khoù khaên trong vieäc xöû lyù. Quaän Bình Taân coù daân cö ñoâng ñuùc, soá löôïng caùc cô sôû saûn xuaát nhieàu, ña daïng veà ngaønh ngheà vaø chöùc naêng vì vaäy vieäc thu gom rieâng chaát thaûi sinh hoaït, chaát thaûi coâng nghieäp vaø chaát thaûi nguy haïi laø vieäc caàn trieån khai sôùm. Tuyeân truyeàn cho caùc hoä gia ñình phaân loaïi raùc taïi nguoàn, khuyeán khích vaø vaän ñoäng caùc cô sôû saûn xuaát phaân rieâng chaát thaûi sinh hoaït vaø chaát thaûi coâng nghieäp, toå chöùc thu gom vaø höôùng daãn caùc cô sôû y teá xöû lyù ñoái vôùi raùc thaûi y teá. Tieáng oàn Tieáng oàn phaàn lôùn do caùc phöông tieän giao thoâng vaø caùc cô sôû saûn xuaát naèm xen caøi trong khu daân cö nhö caùc cô sôû nhuoäm, luyeän kim ñuùc, xi maï… Theâm vaøo ñoù laø soá löôïng caùc cô sôû saûn xuaát nhieàu, trong ñoù coù nhöõng loaïi hình saûn xuaát gaây ra tieáng oàn lôùn. Caùc cô sôû tieän, goø haøn - gia coâng caùc saûn phaåm saét, ñoàng, inox... hoaït ñoäng ngaøy ñeâm gaây tieáng oàn vaø buïi keõm, thaûi khí haøn ñieän gaây oâ nhieãm khu daân cö. Quaän Bình Taân haèng ngaøy tieáp nhaän löôïng xe cô giôùi, xe hôi, xe gaén maùy töø ngoaïi thaønh di chuyeån vaøo thaønh phoá, ñaây laø nguoàn oàn khaù lôùn nhöng khoâng giaûm ñöôïc. Ngoaøi ra coøn nguoàn oàn lôùn töø hoaït ñoäng cuûa caùc cô sôû saûn xuaát gaây aûnh höôûng ñeán moâi tröôøng xung quanh, vì vaäy caùc cô sôû caàn coù bieän phaùp giaûm oàn. Bieän phaùp thích hôïp nhaát laø troàng caây xanh caùch ly giöõa khu daân cö – nhaø maùy, cô sôû saûn xuaát – ñöôøng giao thoâng chính, quoác loä. Giao thoâng vaän taûi Quaän Bình Taân coù heä thoáng giao thoâng thuûy vaø boä khaù thuaän tieän, nhieàu truïc loä chính noái giöõa Quaän Bình Taân (Tp.HCM) vôùi caùc tænh ñoàng baèng soâng Cöûu Long. Maïng giao thoâng quoác gia – noäi quaän coù caùc truïc chính: Quoác loä 1A theo höôùng Baéc – Nam Tænh loä 10 theo höôùng Ñoâng – Taây OÂ nhieãm moâi tröôøng giao thoâng chuû yeáu do soá löôïng lôùn xe khaùch, xe vaän taûi, xe oâtoâ vaø nhieàu phöông tieän giao thoâng khaùc thöôøng xuyeân löu thoâng treân ñòa baøn vì quaän laø vuøng tieáp giaùp giöõa Tp.HCM vôùi caùc tænh mieàn Taây. ÔÛ khu vöïc Boán Xaõ, Bình Höng Hoøa nhieàu naêm laø troïng ñieåm ngaäp luït cuûa thaønh phoá vaøo muøa möa nhöng chöa ñöôïc caûi thieän. Heä thoáng ñöôøng giao thoâng xuoáng caáp traàm troïng. Soâng ngoøi, keânh raïch bò laáp trong khi heä thoáng thoaùt nöôùc chöa ñöôïc xaây döïng. Neân nhöõng con ñöôøng khu vöïc naøy muøa naéng thì noàng ñoä buïi cao, muøa möa thì nöôùc ngaäp leân cao. Muøa möa ñöôøng ngaäp nöôùc, möa lôùn thì nöôùc traøn vaøo nhaø daân mang theo ñuû thöù raùc thaûi vaø beänh taät. Ñeå haïn cheá aûnh höôûng cuûa khí thaûi ñoäc haïi ñeán moâi tröôøng khoâng khí caàn: Töôùi ñöôøng vaø aùp duïng caùc bieän phaùp giaûm phaùt thaûi buïi töø ñöôøng giao thoâng. Coù bieän phaùp giaûm phaùt thaûi töø nôi xöû lí chaát thaûi (baõi raùc, cô sôû laøm phaân uû). Söû duïng nhieân lieäu ít phaùt thaûi chaát oâ nhieãm nhö methanol, ethanol, gas, ñieän. Söû duïng caùc thieát bò xöû lí khí thaûi nhaèm giaûm phaùt thaûi khí ñoäc haïi. Caây xanh Hieän taïi dieän tích caây xanh treân ñòa baøn quaän coøn khaù lôùn so vôùi caùc quaän noäi thaønh, maät ñoä caây xanh: 1.6m2/ngöôøi. Tuy nhieân tyû leä naøy coøn quaù thaáp theo tieâu chuaån thieát keá cuûa Boä Xaây Döïng laø 12-15m2/ngöôøi. Vôùi toác ñoä ñoâ thò hoùa gia taêng nhö hieän nay, ñaát daønh cho xaây döïng laø chuû yeáu neân UBND Quaän caàn ñieàu chænh caân ñoái khu quy hoaïch caây xanh taäp trung treân baûn ñoà quy hoaïch caùc phöôøng Bình Trò Ñoâng, Bình Höng Hoøa vaø An Laïc vaø Quy hoaïch caây xanh caùch ly ôû caùc khu coâng nghieäp vaø khu daân cö. Ñeå caûi thieän tình traïng oâ nhieãm khoâng khí, giaûm noàng ñoä buïi treân Höông loä 13 (Leâ Troïng Taán) quaän ñaõ khôûi coâng goùi thaàu “Heä thoáng caây xanh toaøn tuyeán” thuoäc coâng trình “Naâng caáp, môû roäng - Quaän Taân Phuù – Quaän Bình Taân – Tp.HCM” do Coâng ty Coâng vieân Caây xanh ñaûm nhaän thi coâng. Muïc tieâu phaùt trieån quy hoaïch caây xanh cuûa UBND Tp.HCM (pheâ duyeät naêm 2000) ñeán naêm 2010, dieän tích caây xanh bình quaân treân ñòa baøn phaûi ñaït 6-7m2/ngöôøi (khoâng keå caây xanh ñöôøng phoá, caây xanh caùch ly khu coâng nghieäp, caây xanh khuoân vieân nhaø ôû). Do vaäy quaän caàn thöïc hieän caùc chöông trình sau: Xaây döïng caùc khu coâng vieân taäp trung nhaèm caân baèng moâi tröôøng; Thöïc hieän chöông trình baûo veä moâi tröôøng ñoâ thò, moâi tröôøng sinh thaùi, Söû duïng hôïp lyù taøi nguyeân thieân nhieân vaøo muïc ñích caûi taïo vaø xaây döïng. Öu tieân daønh ñaát ñeå ñaàu tö cho caùc maûng xanh ñoâ thò. Ñaùnh giaù hieän traïng moâi tröôøng Quaän Bình Taân Quaän Bình Taân coù daân soá khaù ñoâng vaø löôïng daân nhaäp cö lôùn, do ñoù nhöõng hoaït ñoäng gaây oâ nhieãm moâi tröôøng coù möùc taùc ñoäng lôùn. Beân caïnh ñoù noàng ñoä vaø möùc ñoä aûnh höôûng cuûa caùc chaát thaûi phuï thuoäc nhieàu vaøo ñieàu kieän khí haäu. Vôùi khí haäu naéng noùng vaø noàng ñoä buïi cao, muøa möa nöôùc ngaäp do löôïng möa lôùn. Ñaây laø ñieàu kieän thuaän lôïi ñeå buïi, khí thaûi, vaø muøi hoâi töø chaát thaûi phaùt taùn, hieän töôïng phuù döôõng hoaù xaûy ra maïnh trong keânh raïch, chaát thaûi phaân huûy vaø boác muøi… Döïa vaøo baûng ma traän, ta ñöa ra nhaän xeùt sau: Nöôùc thaûi sinh hoaït cuûa nhaân daân, nöôùc thaûi töø coâng trình dòch vuï, khaùch saïn, beänh vieän, tröôøng hoïc… töø giao thoâng vaän taïi, töø caùc hoaït ñoäng saûn xuaát chöa ñöôïc xöû lyù gaây neân oâ nhieãm nguoàn nöôùc maët (keânh raïch). Beà maët ñöôøng phoá, saân baõi, maët ñaát caùc khu saûn xuaát coâng nghieäp bò oâ nhieãm do roø ræ xaêng daàu, rôi vaõi vaät lieäu ñoäc haïi. Nöôùc möa chaûy traøn röûa troâi taát caû chaát baån ñoäc haïi naøy gaây oâ nhieãm nöôùc maët. Beân caïnh ñoù daân nhaäp cö vôùi loái soáng noâng thoân (vöùt raùc xuoáng keânh raïch) goùp phaàn taêng oâ nhieãm nöôùc maët. Caùc nguoàn thaûi aûnh höôûng ñeán chaát löôïng moâi tröôøng khoâng khí laø buïi, khí thaûi töø saûn xuaát coâng nghieäp vaø tieåu thuû coâng nghieäp, töø giao thoâng vaän taûi töø hoaït ñoäng xaây döïng ñoâ thò hoùa vaø muøi hoâi phaùt sinh töø raùc sinh hoaït. Chaát löôïng khoâng khí phuï thuoäc nhieàu vaøo ñieàu kieän khí haäu. Vì vaäy muøa naéng laøm buïi, khí thaûi, muøi hoâi lan truyeàn trong khoâng khí, khi möa caùc khí thaûi ñoäc haïi trong khoâng khí gaây neân möa axit aûnh höôûng lôùn ñeán söùc khoûe con ngöôøi. Baûng 2.5: Ma traän ñaùnh giaù hieän traïng moâi tröôøng Quaän Bình Taân Caùc hoaït ñoäng Thaønh phaàn moâi tröôøng Xaây döïng, ñoâ thò hoaù Noâng nghieäp Khí thaûi ñoäc haïi Raùc sinh hoaït CTR coâng nghieäp Tieáng oàn Muøi hoâi Daân nhaäp cö taêng Nöôùc thaûi Saûn xuaát coâng nghieäp Chaát löôïng nöôùc maët ** ** * * ** * *** *** * Chaát löôïng khoâng khí *** *** *** * ** *** ** ** * Moâi tröôøng ñaát ** *** * ** ** ** ** * Chaát löôïng nöôùc ngaàm ** * * ** * ** *** ** Thaûm thöïc vaät * ** * * * * * * Söùc khoeû con ngöôøi * * *** ** * *** *** ** ** ** * : aûnh höôûng nheï, khoâng nghieâm troïng, taùc ñoäng nheï. ** : coù aûnh höôûng, coù taùc ñoäng ñaùng keå ñeán chaát löôïng moâi tröôøng. *** : aûnh höôûng lôùn, nghieâm troïng, taùc ñoäng lôùn. Caùc chaát thaûi (nöôùc thaûi, khí thaûi, chaát thaûi raén) ñeàu coù taùc ñoäng gaây oâ nhieãm moâi tröôøng ñaát ñoái vôùi vuøng ven nhö Quaän Bình Taân. Vieäc ñaøo, ñaép, san neàn, tieâu huûy trong quaù trình phaùt trieån ñoâ thò gaây xoùi moøn, boài laéng ñaát, aûnh höôûng ñeán moâi tröôøng ñaát vuøng laân caän. Nhöng nguyeân nhaân chính gaây ra oâ nhieãm, suy thoaùi moâi tröôøng ñaát vaãn laø hoaït ñoäng noâng nghieäp. Chaát löôïng nöôùc ngaàm bò aûnh höôûng chuû yeáu töø vieäc ñoå xaû nöôùc thaûi. Caùc hoaït ñoäng xaây döïng phaûi ñoùng coïc, khoan gieáng, caùc baõi chöùa raùc sinh hoaït, vaø saûn xuaát coâng nghieäp phaûi khai thaùc nöôùc ngaàm cuõng laø nguyeân nhaân gaây oâ nhieãm vaø suy giaûm chaát löôïng nöôùc ngaàm. Taát caû caùc hoaït ñoäng naøy ít hay nhieàu ñeàu aûnh höôûng söùc khoûe con ngöôøi.