Tổng quan về chất thải nguy hại và các hợp chất ô nhiễm hữu cơ bền (pops)

CHÖÔNG II TOÅNG QUAN VEÀ CHAÁT THAÛI NGUY HAÏI & CAÙC HÔÏP CHAÁT OÂ NHIEÃM HÖÕU CÔ BEÀN (POPs) 2.1. TOÅNG QUAN VEÀ CHAÁT THAÛI NGUY HAÏI 2.1.1. Khaùi nieäm chaát thaûi nguy haïi (CTNH) Theo quy cheá quaûn lyù CTNH taïi quyeát ñònh 155/1999/QÑ-TTg CTNH laø chaát thaûi coù chöùa caùc chaát hoaëc hôïp chaát coù moät trong caùc ñaëc tính gaây nguy haïi tröïc tieáp (deã chaùy, deã noå, laøm ngoä ñoäc, deã aên moøn, deã laây nhieãm vaø caùc ñaëc tính nguy haïi khaùc) hoaëc töông taùc vôùi caùc chaát khaùc gaây nguy haïi ñeán moâi tröôøng vaø söùc khoûe con ngöôøi. Caùc ñaëc tính cuûa CTNH a)Tính chaùy noå (ignitability) Hình 1: Bieån baùo chaát coù tính chaùy noå Moät chaát thaûi ñöôïc xem laø CTNH theå hieän tính deã chaùy neáu maãu ñaïi dieän cuûa chaát thaûi coù nhöõng tính chaát sau: Laø chaát loûng hay dung dòch chöùa löôïng coàn( röôïu)< 24% (theo theå tích) vaø coù ñieåm chôùp nhaùy nhoû hôn 60 oC(140OC) Laø chaát thaûi (loûng hoaëc khoâng phaûi loûng) coù theå chaùy qua vieäc coï saùt haáp phuï ñoä aåm, hay töï bieán ñoåi hoùa hoïc, khi baét löûa, chaùy raát maõnh lieät vaø lieân tuïc ( dai daúng ) taïo ra hay coù theå taïo ra CTNH, trong caùc ñieàu kieän nhieät ñoä vaø aùp suaát tieâu chuaån. Laø khí neùn. Laø chaát oxy hoùa Hình 2: chaát coù tính aên moøn b) Tính aên moøn. Ñoä pH laø thoâng soá duøng ñeå ñaùnh giaù tính aên moøn cuûa chaát thaûi, tuy nhieân thoâng soá veà tính aên moøn cuûa chaát thaûi coøn döïa vaøo toác ñoä aên moøn theùp ñeå xaùc ñònh chaát thaûi coù nguy haïi hay khoâng. Nhìn chung moät chaát thaûi ñöôïc coi laø CTNH coù tính aên moøn khi maãu ñaïi dieän moät trong caùc tính chaát sau: Laø chaát loûng coù pH = 2 hay pH=12,5. Hình 3: Bieån baùo coù tính oxy hoùa Laø chaát loûng coù toác ñoä aên moøn theùp >6,35 mm (0,25 inch) moät naêm ôû nhieät ñoä thí nghieäm laø 55 oC(103o F) c. Tính phaûn öùng( reactivity) Chaát thaûi ñöôïc coi laø nguy haïi vaø coù tính phaûn öùng khi maãu ñaïi dieän chaát thaûi naøy theå hieän moät tính chaát baát kyø trong caùc tính chaát sau: Thöôøng khoâng oån ñònh (unstable) vaø deã thay ñoåi moät caùch maõnh lieät maø khoâng gaây noå. Phaûn öùng maõnh lieät vôùi nöôùc Khi troän vôùi nöôùc coù khaû naêng no Khi troän vôùi nöôùc, chaát thaûi sinh ra chaát ñoäc, bay hôi hoaëc khoùi vôùi löôïng coù theå gaây nguy haïi cho söùc khoûe con ngöôøi hoaëc moâi tröôøng. Laø chaát thaûi chöùa xyanua hay sunfic ôû ñieàu kieän pH giöõa 2 vaø 11,5 coù theå taïo ra khí ñoäc, hôi hoaëc khoùi vôùi löôïng coù theå gaây nguy haïi cho söùc khoûe con ngöôøi hoaëc moâi tröôøng. Chaát thaûi coù theå noå hoaëc phaûn öùng gaây noå neáu tieáp xuùc vôùi nguoàn kích noå maïnh hoaëc neáu ñöôïc gia nhieät trong thuøng kín. Chaát thaûi coù theå deã daøng noå hoaëc phaân huûy ( phaân ly) noå hay phaûn öùng ôû nhieät ñoä vaø aùp suaát chuaån. Laø chaát noå bò caám theo luaät ñònh. d). Tính ñoäc ( toxicity) Hình 4: Bieån baùo coù tính ñoäc Ñeå xaùc ñònh ñaëc tính ñoâc haïi cuûa chaát thaûi ngoaøi bieän phaùp söû duïng baûng lieät keâ danh saùch caùc chaát ñoäc haïi ñöôïc ban haønh keøm theo luaät, hieän nay coøn söû duïng phöông phaùp xaùc ñònh ñaëc tính ñoäc haïi baèng phöông thöùc roø ræ (toxicity characteristic leaching procedure -TCLP) ñeå xaùc ñònh. Keát quaû cuûa caùc thaønh phaàn trong thí nghieäm ñöôïc so saùnh vôùi giaù trò noàâng ñoä toái ña cuûa chaát oâ nhieãm ñoái vôùi ñaëc tính ñoäc theo RCRA (Resource Conservation and Recovery Act -Myõ), neáu noàng ñoä lôùn hôn giaù trò theo RCRA thì coù theå keát luaän chaát thaûi ñoù laø CTNH. 2.1.2. Nguoàn goác vaø phaân loaïi CTNH a. Nguoàn goác phaùt sinh : Caùc hoaït ñoäng thöông maïi vaø sinh hoaït trong cuoäc soáng hay caùc hoaït ñoäng saûn xuaát coâng nghieäp vaø noâng nghieäp maø CTNH coù theå phaùt sinh töø nhieàu nguoàn goác khaùc nhau. Vieäc phaùt thaûi coù theå do baûn chaát coâng ngheä hay do trình ñoä daân trí daãn ñeán vieäc thaûi chaát thaûi coù theå laø voâ tình hay coá yù. Tuøy theo caùch nhìn nhaän maø coù theå phaân thaønh caùc nguoàn goác khaùc nhau, nhìn chung coù theå chia caùc nguoàn phaùt sinh CTNH thaønh 4 nguoàn chính: Hoaït ñoäng coâng nghieäp Hoaït ñoäng noâng nghieäp Hoaït ñoäng thöông maïi Sinh hoaït (ví duï vieäc söû duïng pin, accu,..). Trong caùc nguoàn thaûi neâu treân thì hoaït ñoäng coâng nghieäp laø nguoàn phaùt sinh chaát thaûi nguy haïi lôùn nhaát phuï thuoäc raát nhieàu loaïi coâng nghieäp. So vôùi caùc nguoàn phaùt thaûi khaùc, ñaây cuõng laø nguoàn mang tính thöôøng xuyeân vaø oån ñònh nhaát. Ngoaøi nhöõng nguoàn phaùt sinh CTNH töø caùc sôû coâng nghieäp, caùc ñoái töôïng khaùc trong thaønh phoá cuõng thaûi ra moät löôïng lôùn ñaùng keå CTNH: nhö hoä gia ñình, tröôøng hoïc, Vieän /trung taâm nghieân cöùu, beänh vieän… b. Phaân loaïi Coù raát nhieàu caùch phaân loaïi CTNH ta coù theå phaân loaïi CTNH theo caùc ñaëc tính cuûa CTNH nhö sau: Theo khaû naêng xöû lyù Ñeå phuïc vuï coâng taùc xaây döïng heä thoáng xöû lyù, vieäc phaân loaïi CTNH theo khaû naêng xöû lyù laø hôïp lyù. CTNH coù theå chia thaønh caùc loaïi sau: Chaát thaûi töø quaù trình xi maï/ chaát thaûi chöùa kim loaïi/ chaát thaûi chöùa xianua Axit Kieàm Chaát thaûi voâ cô Chaát phaûn öùng Sôn/ nhöïa Dung moâi höõu cô Chaát thaûi töø quaù trình deät nhuoäm Daàu môõ, chaát thaûi nhieãm daàu Bao bì nhieãm CTNH Hoùa chaát höõu cô Thuoác tröø saâu Chaát thaûi töø saûn xuaát töø giaáy vaø boät giaáy Theo tính chaát cuûa chaát thaûi Nhaèm ñaûm baûo an toaøn khi vaän chuyeån vaø toån tröõ, heä thoáng phaân loaïi CTNH theo tính chaát laø hôïp lyù. CTNH ñöôïc phaân thaønh caùc loaïi sau: Chaát coù tính noå Chaát loûng coù khaû naêng boác Chaát raén coù khaû naêng boác chaùy Chaát thaûi coù khaû naêng chaùy töï Chaát khi tieáp xuùc vôùi nöôùc taïo ra khí coù khaû naêng boác chaùy. Chaát oxy hoùa goùp phaàn ñoát chaùy caùc chaát khaùc . Caùc chaát peroxit höõu cô khoâng beàn nhieät Caùc chaát gaây ngoä ñoäc caáp tính Chaát laây nhieãm Chaát coù tính aên moøn Chaát ñoäc 2.2. TOÅNG QUAN VEÀ CAÙC HÔÏP CHAÁT OÂ NHIEÃÕM HÖÕU CÔ BEÀN 2.2.1. Khaùi nieäm cô baûn veà POPs Chaát oâ nhieãm höõu cô beàn (Persistant Organic Pollutions - POPs) laø nhöõng hôïp chaát hoùa hoïc coù nguoàn goác töø Cacbon, saûn sinh ra do caùc hoaït ñoäng coâng nghieäp cuûa con ngöôøi. POPs beàn vöõng trong moâi tröôøng, coù khaû naêng tích tuï sinh hoïc qua chuoãi thöùc aên, löu tröõ trong thôøi gian daøi, coù khaû naêng phaùt taùn xa töø caùc nguoàn phaùt thaûi vaø taùc ñoäng xaáu ñeán söùc khoeû con ngöôøi vaø heä sinh thaùi. Theo coâng öôùc Stockholm, POPs goàm 12 hoaù chaát coù tính ñoäc haïi, toàn taïi beàn vöõng trong moâi tröôøng, phaùt taùn roäng vaø tích luõy trong heä sinh thaùi, gaây haïi cho söùc khoeû con ngöôøi. Möôøi hai loaïi hoaù chaát xeáp vaøo nhoùm POPs cuï theå laø: PCBs: laø moät loaïi hoaù chaát coâng nghieäp söû duïng trong nhöõng doøng chaát loûng trao ñoåi nhieät, chaát phuï gia cho ngaønh saûn xuaát sôn, giaáy khoâng chöùa cacbon, nhöïa vaø nhieàu öùng duïng coâng nghieäp khaùc. Noù ñöôïc xem laø moät saûn phaåm phuï sinh ra trong quaù trình saûn xuaát coâng nghieäp. Noù ñaõ bò caám saûn xuaát vaø raát haïn cheá trong möùc ñoä söû duïng. Caùc hôïp chaát cuûa Dioxin: Laø saûn phaåm phuï trong caùc hoaït ñoäng saûn xuaát cuûa caùc ngaønh coâng nghieäp, bò haïn cheá khi söû duïng. Caùc hôïp chaát cuûa Furan: Laø saûn phaåm phuï cuûa caùc ngaønh coâng nghieäp, söû duïng raát haïn cheá. DDT: Laø moät trong nhöõng loaïi thuoác tröø saâu duøng ñeå dieät coân truøng, baûo veä muøa maøng trong noâng nghieäp, ñaõ bò caám söû duïng nhöng ñeán nay noù vaãn toàn löu. Toxaphene: Laø moät loaïi thuoác tröø saâu, duøng ñeå dieät coân truøng treân caây boâng vaûi, caây luùa, caây aên traùi, caùc loaïi ñaäu vaø rau quaû, thaäm chí coù theå dieät boï cheùt, coân truøng ôû caùc chuoàng traïi. Noù ñaõ bò caám söû duïng roäng raõi. Aldrin (Aldrex, Aldrite...): Laø moät loaïi thuoác tröø saâu, ñöôïc duøng ñeå dieät coân truøng trong ñaát baûo veä muøa maøng, bò caám söû duïng roäng raõi. Dieldrin (Dieldrex, Dieldrite, Octalox…): Laø moät loaïi thuoác tröø saâu, duøng ñeå kieåm soaùt coân truøng vaø caùc taùc nhaân gaây beänh. Raát haïn haïn cheá söû duïng. Eldrin (Hexadrin…): Laø loaïi thuoác tröø saâu, söû duïng trong caùc vuï muøa vaø kieåm soaùt loaøi ñoäng vaät gaëm nhaám, bò caám söû duïng roäng raõi. Heptachlor (Drimex, Heptamul, Heptox…): Laø moät trong nhöõng loaïi thuoác tröø saâu duøng ñeå dieät coân truøng vaø ñieät moái, bò caám söû duïng roäng raõi. Mirex: Laø moät trong nhöõng loaïi thuoác tröø saâu caám söû duïng roäng raõi. Hexachlorobenzen (HCB): Thuoäc nhoùm thuoác tröø saâu vaø caùc saûn phaåm phuï phaùt thaûi trong coâng nghieäp khi saûn xuaát nhöïa, bò caám söû duïng roäng raõi. Chlordane (Chlorotox, Octachlor, Pentichlor...): Naèm trong danh saùch thuoác tröø saâu bò caám söû duïng roäng raõi. Noù ñöôïc söû duïng nhö moät loaïi hoaù chaát ñeå dieät coân truøng vaø moái. Taát caû nhöõng hôïp chaát höõu cô naøy ñeàu beàn vöõng, toàn taïi laâu daøi trong moâi tröôøng (hay coøn goïi laø caùc hôïp chaát oâ nhieãm höõu cô beàn (POPs), coù khaû naêng tích luõy sinh hoïc trong noâng saûn, thöïc phaåm vaø nguoàn nöôùc gaây ra haøng loaït beänh nguy hieåm ñoái vôùi con ngöôøi, vaø caàn chuù yù ñeán nhieàu nhaát laø beänh ung thö. Ñaëc bieät, trong 12 loaïi hoaù chaát keå treân, coù 4 loaïi hoaù chaát goàm PCBs, DDT, Dioxin vaø Furans laø nhöõng loaïi hoaù chaát ñöôïc ñaëc bieät chuù yù vaø nghieân cöùu saâu vì möùc ñoä ñoäc tính cao, taùc haïi ñoái vôùi con ngöôøi vaø moâi tröôøng nghieâm troïng. 2.2.2. Nguoàn goác phaùt sinh POPs Caùc chaát oâ nhieãm höõu cô beàn xuaát phaùt töø nhieàu nguoàn khaùc nhau, coù theå keå ñeán nhö: Caùc hoaït ñoäng saûn xuaát noâng nghieäp, kho löu tröõ thuoác tröø saâu (ñaëc bieät laø caùc loaïi thuoác tröø saâu trong nhoùm POPs heát haïng söû duïng) vaø moät soá loaïi thuoác tröø saâu ñang söû duïng. Kho chöùa PCBs ôû caùc khu coâng nghieäp, daàu thaûi, hoaù chaát trong ngaønh coâng nghieäp giaáy (giaáy photocopy, möïc in,), trong thöïc phaåm, caùc thieát bò cuûa ngaønh ñieän (ñeøn huyønh quang, tuï ñieän, daàu bieán theá), caùc chaát phuï gia trong ngaønh coâng nghieäp sôn, myõ phaåm, chaát deûo, chaát laøm taêng ñoä deûo cuûa caùc saûn phaåm coâng nghieäp (chuû yeáu trong ngaønh saûn xuaát nhöïa). Daàu môõ trong caùc hoaït ñoäng coâng nghieäp vaø sinh hoaït, hoaït ñoäng khai thaùc daàu, chaát thaûi cuûa ngaønh coâng nghieäp loïc daàu. Caùc quaù trình ñoát chaùy hôû, baõi raùc, nguoàn ñoát chaát thaûi töø khu daân cö, chaát ñoäc hoaù hoïc thaûi vaøo moâi tröôøng trong chieán tranh ôû mieàn Nam Vieät Nam (Dioxin). Khí thaûi töø caùc hoaït ñoäng giao thoâng vaän taûi vaø moät soá ngaønh coâng nghieäp. Caùc nhaø maùy saûn xuaát hoaù chaát. Chaát oâ nhieãm trong chuoãi thöùc aên. Loø ñoát chaát thaûi. Phoøng thí nghieäm nghieân cöùu. Do hoaït ñoäng cuûa nuùi löûa, chaùy röøng. Loø hôi CN vaø caùc hoaït ñoäng ñoát nhieân lieäu hoùa thaïch. Hoaït ñoäng khai thaùc daàu, raùc thaûi cuûa ngaønh CN loïc daàu. 2.2.3. Phaân loaïi POPs Hieän taïi coù nhieàu caùch phaân loaïi POPs. Döïa treân con ñöôøng POPs ñi vaøo moâi tröôøng laø moät trong nhöõng caùch phaân loaïi POPs. Tuy nhieân caùch phaân loaïi naøy khoâng phaûi laø duy nhaát. Treân cô sôû caên cöù vaøo con ñöôøng POPs ñi vaøo moâi tröôøng, coù theå phaân chia POPs thaønh ba loaïi nhö sau: Nhoùm 1- Caùc hoaù chaát baûo veä thöïc vaät Hoaù chaát baûo veä thöïc vaät coù theå hieåu moät caùch ñôn giaûn laø nhöõng hoaù chaát duøng ñeå dieät tröø nhöõng loaøi coù haïi vaø cuõng vì theá chuùng ñi vaøo moâi tröôøng, coù aûnh höôûng ñeán moâi tröôøng, ñeán nhöõng ñoái töôïng tieáp xuùc tröïc hoaëc giaùn tieáp. Nhoùm 2 – Caùc hoùa chaát söû duïng trong coâng nghieäp POPs phaùt taùn vaøo moâi tröôøng phoå bieán vaø ñöôïc chuù yù nhieàu nhaát trong nhoùm 2 laø caùc hoaù chaát trong daàu nhôùt vaø caùc loaïi hoaù chaát söû duïng cho caùc quaù trình saûn xuaát coâng nghieäp hoaëc nhöõng saûn phaåm cuûa caùc hoaït ñoäng saûn xuaát coâng nghieäp, ñieån hình laø PCBs. PCBs ñöôïc söû duïng trong caùc ngaønh saûn xuaát coâng nghieäp treân 50naêm nay do coù tính caùch nhieät cao vaø khoâng chaùy. ÖÙùng duïng chuû yeáu trong caùc ngaønh coâng nghieäp ñieän (maùy bieán theá, acquy, boùng ñeøn huyønh quang, daàu chòu nhieät, daàu bieán theá) chaát laøm maùt trong truyeàn nhieät, trong caùc dung moâi cheá taïo möïc in, ngaønh coâng nghieäp saûn xuaát sôn…Ñaëc bieät hôn, PCBs ñöôïc hình thaønh trong quaù trình saûn xuaát cuûa nhieàu ngaønh coâng nghieäp, ñoâi luùc noù laø saûn phaåm phuï khoâng mong muoán cuûa nhieàu ngaønh coâng nghieäp vaø caùc quaù trình thieâu ñoát, nguoàn naøy cuõng laø moät trong nhöõng nguoàn saûn sinh ra Dioxin. Khi phaân loaïi PCB theo phaïm vi öùng duïng, noù ñöôïc phaân thaønh ba loaïi sau: - Caùc öùng duïng cuûa PCB trong caùc duïng cuï kín. - Caùc öùng duïng cuûa PCB trong caùc duïng cuï kín töøng phaàn. - Caùc öùng duïng cuûa PCB trong caùc duïng cuï hôû. Nhoùm 3 – Caùc saûn phaåm phuï khoâng mong muoán (unwanted by-products) phaùt sinh ra töø quaù trình ñoát chaùy Caùch phaân loaïi trong nhoùm 3 laø nhöõng saûn phaåm phuï cuûa nhieàu quaù trình saûn xuaát khaùc nhau hoaëc quaù trình ñoát chaùy. Nguoàn phaùt sinh Dioxin chuû yeáu töø caùc nhaø maùy saûn xuaát hoaù chaát, quaù trình ñoát caùc saûn phaåm chaùy coù chöùa clo, quaù trình taåy traéng boät giaáy, caùc chaát oâ nhieãm tích tuï trong chuoãi thöùc aên, trong caùc phoøng thí nghieäm nghieân cöùu veà chaát thaûi nguy haïi vaø trong caùc loø ñoát chaát thaûi, cuï theå nhö Hexachlorobenzene (HCB), Polycyclic aromatic hydrocarbons (PAHs), Dioxins vaø Furans. Trong moät phaïm vi giôùi haïn, nhöõng hoãn hôïp naøy coù theå ñöôïc hình thaønh do quaù trình töï nhieân nhöng theo thôøi gian chuùng seõ maát daàn ñi tính beàn vöõng trong moâi tröôøng. Söï nguy hieåm cuûa nhoùm POPs naøy laø sau khi ñaõ giaûi phoùng vaøo moâi tröôøng chuùng tích tuï laïi vaø sau ñoù khuyeách ñaïi trong chuoãi thöïc phaåm, trong moâ môõ. Maëc duø Dioxin khoâng laøm phaù vôõ AND nhöng chuùng seõ hoaït hoaù AND ñaõ bò suy thoaùi bôûi nhöõng chaát khaùc neân gaây nhieàu beänh hieåm ngheøo cho con ngöôøi, coù theå thaáy nhieàu nhaát laø beänh ung thö, hoûng höùc naêng heä thaàn kinh phoâi thai vaø quaùi thai. 2.2.4. Ñoäc tính cuûa POPs Nhoùm thuoác baûo veä thöïc vaät 1. Diclodiphenyltricloetan (C14H9Cl5 - DDT) Ñoäc tính: LD50 = 113mg/ kg (chuoät). Thuoác coù khaû naêng tích luyõ trong cô theå ngöôøi vaø ñoäng vaät, nhaát laø caùc moâ söaõ, moâ môõ, ñeán khi ñuû löôïng gaây ñoäc thì thuoác seõ gaây caùc beänh hieåm ngheøo nhö ung thö, quaùi thai. DDT ñoäc maïnh vôùi caù vaø ong maät. Thuoác coù taùc duïng roäng khi taùc duïng vaø tieáp xuùc cho neân khoaûng thôøi gian caùch ly an toaøn luùc duøng thuoác laø 30ngaøy. 2. Dieldrin Ñoäc tính: thuoác coù taùc duïng tieáp xuùc vaø vò ñoäc. Ñoäc tính cuûa thuoác cao hôn Aldrin , ôû chuoät leân ñeán 25 – 30mg/ kg. Khi phun leân caây hieäu löïc cuûa thuoác coù theå keùo daøi ñeán 2 tuaàn. Thuoác Dieldrin 18,5ND ñöôïc duøng ôû noàng ñoä 0.1– 0.5% ñeå tröø saâu aên laù hoï nhaø caây vaø raát ñoäc haïi ñoái vôùi con ngöôøi. 3. Heptachlor Ñoäc tính: Ñoäc tính cuûa thuoác ôû chuoät vaøo khoaûng 90mg/ kg. Noù ñöôïc duøng ñeå tröø caùc loaïi saâu soáng trong ñaát haïi ngoâ, khoai, boâng vaø caùc loaïi caây hoa maøu khaùc, noù ñöôïc coi laø coù hieäu löïc hôn Hexachlorbenzen (HCB). Löôïng thuoác duøng ñeå boùn cho caây troàng tính theo dieän tích ñaát laø 2 – 3kg/ ha. 4. Aldrin (C12H8Cl6) Ñoäc tính: Ñoäc tính cuûa thuoác ôû chuoät LD50 = 40- 70mg/ kg. Thuoác coù khaû naêng tích luyõ trong cô theå ñoäng vaät, raát ñoäc ñoái vôùi caù. 5. Hexachlorbenzen (C6H6Cl6 – HCB) Ñoäc tính: Ñoäc tính cuûa thuoác ôû chuoät LD50 = 125mg/ kg. Thuoác khaû naêng tích luyõ trong cô theå ngöôøi vaø ñoäng vaät, ñaõ bò caám söû duïng. 6. Toxaphene Ñoäc tính: Toxaphene laø loaïi thuoác vò ñoäc vaø tieáp xuùc. Taùc ñoäng ñeán saâu haïi chaäm nhöng hieäu löïc keùo daøi hôn DDT. Thuoác chæ phaùt huy taùc duïng khi nhieät ñoä moâi tröôøng lôùn hôn 20oC. Thuoác coù ñoä ñoäc caáp tính cao hôn ngöôøi, gia suùc, caù... Noù ñaõ bò caám söû duïng. 7. Endrin Ñoäc tính: ñoäc tính cuûa Endrin khaù cao, LD50 = 7 - 35mg/ kg tieán haønh thí nghieäm treân chuoät. Thuoác ñöôïc duøng ñeå tröø saâu haïi caây boâng, mía, thuoác laù, ngoâ vôùi daïng cheá phaåm ôû noàng ñoä 0.2 – 0.5%. Nhoùm caùc saûn phaåm coâng nghieäp Polyclobiphenyl (C12H9Cl - PCBs ): coù 209 ñoàng phaân Nhoùm caùc saûn phaåm chaùy ( nhoùm Dioxin vaø Furans) Polyclorinated Dibenzo - p - Dioxin Polychlorinateddibenzofurans 2.2.5. Tính chaát cuûa caùc hôïp chaát höõu cô beàn a). Tính chaát vaät lyù Tính chaát vaät lyù chung cuûa POPs: Caùc chaát oâ nhieãm höõu cô beàn coù boán tính chaát vaät lyù chung nhö sau: Trong thaønh phaàn coù chöùa nhoùm Halogen. Tan nhieàu trong môõ, ít tan trong nöôùc. Beàn vôùi nhieät, aùnh saùng vaø caùc quaù trình phaân huyû hoaù hoïc, sinh hoïc. Deã bay hôi, khaû naêng phaùt taùn xa. Tính chaát vaät lyù cuûa nhoùm 1- Caùc thuoác baûo veä thöïc vaät Nhoùm thuoác baûo veä thöïc vaät cuûa POPs ôû traïng thaùi tinh khieát laø daïng boät traéng, khoâng muøi, ñoâi luùc coù maøu traéng ngaø, hoaëc maøu xaùm nhaït, khoâng tan trong nöôùc, tan nhieàu trong caùc dung moâi höõu cô. Döôùi daïng boät khí hoaëc dung moâi caùc hôïp chaát naøy coù theå haáp thuï qua ñöôøng mieäng vaø ñöôøng hoâ haáp. ÔÛ daïng dung dòch caùc loaïi hoaù chaát trong nhoùm moät coù theå haáp thuï qua da. Trong nhoùm, moät hoaù chaát xeùt ñeán nhieàu nhaát laø DDT. DDT kyõ ngheä laø moät hoãn hôïp nhieàu ñoàng phaân, trong ñoù ñoàng phaân para coù ñoä ñoäc cao nhaát ñoái vôùi coân truøng. Saûn phaåm coâng nghieäp cuûa noù ôû theå raén, maøu traéng ngaø vaø coù muøi hoâi. Tính chaát vaät lyù cuûa nhoùm 2-nhoùm hoaù chaát coâng nghieäp Veà maët vaät lyù PCB laø chaát loûng maøu vaøng nhaït trong suoát ñeán ñaëc quaùnh, tính ñaëc taêng leân theo möùc ñoä clo hoaù. Ñoä soâi töø 325oC – 366,11oC, tyû troïng töø 1,3–1,9. Hoãn hôïp PCBs thöôøng coù chöùa nhieàu taïp chaát trong ñoù coù caû dibenzofuran vaø naphtalen. Beàn vôùi nhieät ñoä, aùnh saùng vaø caùc quaù trình phaân huûy sinh hoïc, hoùa hoïc. Deã bay hôi, khaû naêng phaùt taùn xa. Phaù vôõ caùc tuyeán noäi tieát trong cô theå sinh vaät. Aûnh höôûng ñeán khaû naêng sinh saûn vaø heä mieãn dòch. Gaây roái loaïn heä thaàn kinh vaø laø taùc nhaân gaây ung thö. Khi cho PCB vaøo nguoàn nöôùc do tính khoâng tan, tyû troïng lôùn vaø kî nöôùc noù seõ tích tuï trong buøn laéng cuûa soâng vaø aûnh höôûng ñeán chaát löôïng nguoàn nöôùc. Tính chaát vaät lyù cuûa nhoùm 3 –nhoùm caùc saûn phaåm chaùy Ñaïi ñieän cho nhoùm naøy laø caùc saûn phaåm chaùy sinh ra trong quaù trình ñoát caùc loaïi chaát thaûi nguy haïi vaø moät phaàn khaùc laø caùc loaïi hoaù chaát ñoäc haïi ñöôïc saûn xuaát do nhieàu nguyeân nhaân khaùc nhau. Ñoái vôùi TCCD coù aùp suaát hôi raát thaáp, ôû 25oC chæ khoaûng 1.7x10-6mmHg. Ñieåm noùng chaûy cuûa noù cao, khoaûng 305oC., ñoä hoaø tan trong nöôùc thaûi laø 0.2mg/ l. Noù beàn nhieät ñeán 700oC, coù ñoä beàn hoaù hoïc raát cao vaø raát ít phaân huyû sinh hoïc, ñoäc haïi ñoái vôùi moät soá ñoäng vaät. PCDD/ PCDFs raát ít tan trong nöôùc nhöng tan voâ haïn trong chaát beùo, ñoä tan cuûa 2,3,7,8– TCDD ôû 20oC laø 19.3ppt. Ñoä tan cuûa 2,3,7,8–TCDF laø 419ppt. Ñoä tan