Tim hiểu về Nhện đỏ

Nhện đỏGiới thiệu chungTên thường gọi: nhện hai đốm, nhện đỏTên khoa học: Tetranychus urticae Koch (Arachnida: Acari: Tetranychidae) Nhện đỏ là đối tượng gây hại nghiêm trọng trên cây sắn, trong vài năm gần đây, nhện đã xuất hiện gây hại cho nhiều vùng trồng sắn. Đặc tính sinh học của nhện đỏNhện đỏ hình bầu dục, có màu nâu hay đỏ cam nhưng màu xanh, vàng xanh hay màu trong mờ là phổ biến.Nhện đỏ thích thời tiết nóng và khô của mùa hè nhưng có thể phát triển quanh năm. Con cái nghỉ qua đông ở hơi sâu dưới mặt đất hay dưới gốc bụi cây.Con cái dài 0.4 mm, cơ thể hình elip manh 12 cặp lông cứng. Con cái qua đông có màu cam đến đỏ camCon đực có hình elipcó đuôi thon nhọn ở cuối và nhỏ hơn con cái. Trục bộ phận sinh dục song song và tạo thành một góc nhỏ với trục của thân.  Vòng đời đặc trưng của nhện đỏTrứng được đẻ dính vào sợi tơ mạng nhện và nở ra sau khoảng 3 ngày.Vòng đời là kết hợp của trứng, sâu non và 2 giai đoạn ấu trùng (protonymph và deutonymph) và trưởng thành. Thời gian từ trứng đến trưởng thành thay đổi phụ thuộc lớn vào nhiệt độ. Trong điều kiện phòng thí nghiệm (t=25-28OC, 70% RH): trứng 3-4 ngày, sâu non 2-5 ngày, tiền ấu trùng 1-2 ngày và ấu trùng 1-3 ngày. Thời gian từ trứng- trưởng thành từ 7-14 ngày và thời gan sống của trưởng thành kéo dài đến 22 ngày. Có nhiều thế hệ trùng lặp trong năm.Gây hạiNhện đỏ có miệng chích hút như mũi kim. Nhện đỏ đâm miệng vào thân cây, đầu tiên ở mặt dưới lá. Hầu hết các loài nhện đều tạo màng tơ trên cây ký chủ.Nhện ăn làm cho lá chuyển màu vàng xám. Các đốm hoại tử xuất hiện khi lá bị nặng. Khi nhện đỏ dời lớp sáp, lớp mô thịt lá xẹp xuống và tạo thành các đốm màu nơi nó chích hút. Có khoảng 18-20 tế bào bị hủy/phút. Quá trình chích hút tạo thành các vết chấm trắng và về sau lá trở nên vàng xám hay màu đồng.Gây hại (tt)Khi quần thể tăng trưởng, nhện đỏ phân bố khắp bề mặt lá, bao gồm cả mặt trên lá và những đốm vàng bao trùm cả lá làm chuyển sang màu đỏ hay rỉ sắt. Khi bị nặng, phần lá giữa và dưới có biểu hiện tiến trình rụng lá hướng về ngọn, chồi bị teo tóp lại và cây có thể bị chết.Chúng làm giảm 90% hoạt động quang tổng hợp của cây, 78% tuổi thọ lá và 65% kích thước lá, là những phần quan trọng trong đời sống của cây sắn. Vì vậy, năng suất củ sẽ giảm 20-87%, phụ thuộc vào giống, tuổi cây và thời gian bị hại. Mặt khác , số lượng và chất lượng của thân cây để làm giống cũng bị ảnh hưởng.Các yếu tố ảnh hưởngYếu tố vô sinh: Nhiệt độ:Nhiệt độ thay đổi nhanh hay chậm làm giảm số lượng của chúng.Có tốc độ sinh sản cao suốt mùa khô (ẩm độ thấp và nhiệt độ cao).Ẩm độ:Ẩm độ cao liên tục làm giảm sự tăng trưởng quần thể vì nó ảnh hưởng đến việc đẻ trứng, nở trứng và sự sống của sâu non.Mưa :Mưa to không chỉ làm tăng ẩm độ, vì thế làm giảm tốc độ sinh sản, mà còn làm rửa trôi nhện nhỏ. Mưa ảnh hưởng hầu hết các quần thể nhện nhưng có một số loài tạo màng nhện bảo vệ nên vẫn sống sót sau mưa như loài Oligonychus peruvianus.Gió, Các yếu tố ảnh hưởng (tt)Yếu tố hữu sinhCơ chế vận động của chính bản thân nhện. Các hoạt động không chủ định của con người và động vật.Thiên địch ăn mồi và ký sinh. Biện pháp phòng trừBiện pháp sinh họcLà sự quản lý dịch hại thông qua việc sử dụng có hệ thống hay chọn lựa các thiên địch của chúng. Hoạt động của thiên địch giữ quần thể dịch hại ở mức thấp.Có 32 loài ăn mồi được ghi nhận tấn công nhện đỏ. Quan trọng nhất là: Oligota minuta, Stethorus tridens, nhện họ Phytoseiidae.Cơ sở khoa học:Thiên địch rất quan trọng để điều hòa quần thể nhện đỏ.Nhện đỏ cũng bị tấn công bỡi nhện ăn thịt.Biện pháp phòng trừKỹ thuật canh tácLà các biện pháp kỹ thuật có xu ướng điều chỉnh điều kiện thuận lợi cho nhện phát riển để làm giảm sự phân bố của chúng.Luân canh với cây không phải là ký chủ của nhện nhỏ.Phá hủy cây ký chủVệ sinh tàn dư cây trồng vụ trước,Chọn cây giống sạch, không mang  nhện và sâu bệnh, để trồng.Khoảng cách trồng thưa để giảm sự lan truyền nhện.Cơ sở khoa học:Giảm sự phân bố của nhện đỏNhện đỏ ký sinh ở trên ký chủ là sắn nên cần tiêu hủy cả các cây bị tấn công và tần dư thực vậtGiảm nguy cơ lây truyền nhện và phát triển ở trên sắn trong mùa vụ mới khi chọn giống sạch bệnh, Biện pháp phòng trừ (tt)Thuốc hóa họcThuốc trừ nhện là phần quan trọng trong chương trình phòng trư tổng hợp nhện hại sắn, nhưng chỉ áp dụng những biện pháp khác thất bại.Thuốc trừ nhện cũng là trợ thủ tốt trong vệc xử lý hom giống bị nhện gây hại.Dầu và xà phòng trộn thuốc có thể sử dụng khi cần thiết. Chúng có hiệu quả với nhện đỏ và ít độc với người, sinh vật khác và môi trường. Tuy nhiên nếu dùng ở nồng độ cao (2%) đế gây cháy lá và lùn cây.Phun thuốc với chu kỳ 5 ngày/lần trong mùa hè và 7 ngày/lần trong mùa đôngCơ sở khoa học:Diệt trừ nhanh chóng nhện khi các biện pháp khác không giả quyết được.Hom giống là nguồn bệnh ban đầu nên cần xử lý thuốctrước khi đem trồng.