Tiểu luận Sự phát triển của nền kinh tế thị trường xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam

NGAÂN HAØNG NHAØ NÖÔÙC VIEÄT NAM BOÄ GIAÙO DUÏC ÑAØO TAÏO TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC NGAÂN HAØNG TP.HOÀ CHÍ MINH ------------- TIEÅU LUAÄN MOÂN KINH TEÁ CHÍNH TRÒ Ñeà taøi: SÖÏ PHAÙT TRIEÅN CUÛA NEÀN KINH TEÁ THÒ TRÖÔØNG XAÕ HOÄI CHUÛ NGHÓA ÔÛ VIEÄT NAM Giaûng vieân höôùng daãn: LE HUØNG Sinh vieân thöïc hieän: NGUYEÃN LE MAI ANH Lôùp: Cao ñaúng 19E1 Tp Hoà Chí Minh, thaùng 03 naêm 2005 LÔØI GIÔÙI THIEÄU Hieän nay vieäc chuyeån töø neàn kinh teá keá hoaïch hoùa taäp trung, quan lieâu, bao caáp sang neàn kinh teá thò tröôøng xaõ hoäi chuû nghóa laø moät nhieäm vuï trung taâm cuûa caùc nöôùc xaõ hoäi chuû nghóa trong lónh vöïc kinh teá. Ñaây laø moät vaán ñeà khoâng ñôn giaûn ñoøi hoûi phaûi nghieân cöùu ñeå giaûi quyeát moät caùch saùng taïo haøng loaït vaán ñeà. Tuy nhieân trong thôøi ñaïi cuûa thoâng tin hieän ñaïi vaø khoa hoïc_ kó thuaät tieân tieán, moãi nöôùc coù theå ruùt ngaén quaù trình thöïc hieän vieäc chuyeån ñoåi cô cheá kinh teá, giaûm bôùt ñeán möùc thaáp nhaát caùi giaù phaûi traû trong quaù trình chuyeån ñoåi ñaày khoù khaên aáy baèng caùch hoïc taäp caùch laøm cuûa caùc nöôùc khaùc ñeå giaûi quyeát töøng böôùc vaán ñeà trong ñieàu kieän cuï theå cuûa nöôùc mình, saùng taïo caùch laøm coù hieäu quaû nhaát. ÔÛ haàu heát caùc quoác gia naøy, nhöõng thieáu soùt cuûa cuûa chính saùch kinh teá mang moät soá ñaëc ñieåm cuûa kinh teá keá hoïach hoùa trong quaù khöù ngaøy caøng trôû neân roõ raøng. Vieäc keá hoïach hoùa caùc qui trình kinh teá ñaõ bò lung lay hoøan toøan. Nhöõng aûnh höôûng nghieâm troïng baét nguoàn töø söï meùo moù cuûa giaù caû daãn tôùi vieäc phaân boå khoâng hôïp lyù caùc nhaân toá saûn xuaát ñaõ ñöôïc ñöa ra aùnh saùng. Ngöôøi ta khoâng theå boû qua söï yeáu keùm , sa suùt vaø thieáu naêng löïc quaûn lyù Nhaø Nöôùc. Töø ñoù daãn ñeán söï gia taêng khoaûng caùch giöõa ngöôøi giaøu vaø ngöôøi ngheøo. Khoâng coøn ai nghi ngôø veà söï thaát baïi cuûa heä thoáng kinh teá keá hoïach hoùa taäp trung. Taát caû nhöõng ñieàu treân ñaõ buoäc caùc quoác gia ñang phaùt trieån phaûi gia taêng moät caùch ñaùng keå caùc noã löïc tìm kieám moät khaùi nieäm kinh teá môùi khoâng coù nhöõng taùc duïng phuï tieâu cöïc cuûa caû hai hình thaùi treân. Do vaäy ngaøy caøng coù nhieàu ngöôøi quan taâm tôùi moâ hình kinh teá xaõ hoäi chuû nghóa. Ñeå coù theå bieát ñöôïc xu höôùng phaùt trieån kinh teá thò tröôøng xaõ hoäi chuû nghóa, bieát ñöôïc nhöõng haïn cheá vaø phöông höôùng giaûi quyeát nhaèm phaùt trieån neàn kinh teá thò tröôøng xaõ hoäi chuû nghóa ôû Vieät Nam . Em choïn ñeà taøi “Söï phaùt trieån neàn kinh teá thò tröôøng ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa ôû Vieät Nam “ · Hieåu theá naøo laø kinh teá thò tröôøng ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa: Kinh teá thò tröôøng ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa laø vieäc söû duïng kinh teá thò tröôøng ñeå thöïc hieän muïc tieâu cuûa chuû nghóaaõ hoäi. Ñaây laø quaù trình phaûi giaûi quyeát ñoàng thôøi hai vaán ñeà vöøa phaùt trieån kinh teá thò tröôøng,vöøa phaûi giaûi quyeát nhöõng muïc tieâu cuûa chuû nghóa xaõ hoäi. Vieäc giaûi quyeát hai vaán ñeà naøy phaûi gaén boù chaët cheõ vôùi nhau ngay töø ñaàu vaø suoát trong quaù trình phaùt trieån cuûa noù,chính ñieàu naøy laø ñieåm phaân bieät giöõa kinh teá thò tröôøng döôùi chuû nghóa tö baûn vôùi kinh teá thò tröôøng ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa,ôû ñaây coù hai vaán ñeà caàn quaùn trieät : Moät laø: Kinh teá thò tröôøng söï phaùt trieån cuûa neàn kinh teá naøy trong quaù trình höôùng tôùi xaõ hoäi vaên minh hôn,nhöng vaãn phaûi tuaân thuû nhöõng nguyeân taéc toå chöùc cô baûn cuûa kieåu kinh teá thò tröôøng naøo,coù nghóa laø : * Phaûi toân troïng caùc quan heä haøng hoaù tieàn teä,quan heä cung- caàu trong neàn kinh teá. * Phaûi ñöôïc vaän ñoäng trong moâi tröôøng töï do caïnh tranh. * Muïc tieâu hoaït ñoäng cuûa noù laø lôïi nhuaän. * Noù laø coâng ngheä öu vieät nhaát ñeå phaùt trieån kinh teá,nhöng cuõng khoâng theå traùnh khoûi nhöõng khuyeát taät voán coù, vì vaäy phaûi coù söï can thieäp cuûa Nhaø Nöôùc . Hai laø : veà ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa . Ñònh höôùng tôùi xaõ hoäi chuû nhóa laø moät taát yeáu khaùch quan cuûa loaøi ngöôøi vaø muïc tieâu cuûa chuû nghóa xaõ hoäi laø höôùng tôùi söï phoàn thònh , bình ñaúng vaø vaên minh , trong ñoù vaán ñeà bình ñaúng laø then choát nhaát . Vì vaäy , phaùt trieån kinh teá thò tröôøng ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa laø quaù trìng söû duïng kinh teá thò tröôøng höo81ng vaøo vieäc phuïc vuï moät xaõ hoäi phoàn thònh , bình ñaúng vaø vaên minh , trong ñoù Nhaø Nöôùc xaõ hoäi chuû nghóa Vieät Nam döôùi söï laõnh ñaïo cuûa Ñaûng laø nhaân toá quyeát ñònh cho ñònh höôùng ñoù . · Muïc ñích nghieân cöùu neàn kinh teá thò tröôøng xaõ hoäi chuû nghóa: Nghieân cöùu neàn kinh teá thò tröôøng xaõ hoäi chuû nghóa moät caùch roõ raøng ñeå coù theå aùp duïng thöïc tieãn vaøo Vieät Nam , giuùp Vieät Nam xoùa boû neàn kinh teá keá hoaïch hoùa taäp trung , quan lieâu , bao caáp chuyeån sang neàn kinh teá thò tröôøng xaõ hoäi chuû nghóa . ÔÛ Trung Quoác tröôùc ñaây trong ñaïi hoäi Ñaûng coäng saûn Trung Quoác laàn XIV ñaõ neâu roõ muïc tieâu caûi caùch cô cheá thò tröôøng cuûa Trung Quoác laø xaây döïng cô cheá thò tröôøng xaõ hoäi chuû nghóa . Hieän nay Trung Quoác ôû trong thôùi kyø quan troïng laø töø neàn kinh teá keá hoaïch hoùa taäp trung chuyeån sang neàn kinh teá thò tröôøng theo ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa. Söï chuyeån bieán naøy mang yù nghóa böôùc ngoaët trong lòch söû phaùt trieån cuûa chuû nghóa xaõ hoäi . Tröôùc ñaây noùi ñeán chuû nghóa xaõ hoäi veà cô cheá kinh teá laø noùi ñeán thöïc hieän kinh teá keá hoaïch hoùa . Chuùng ta ñaõ thöïc hieän maáy chuïc naêm kinh teá keá hoaïch hoùa , ñaõ ñaït ñöôïc khoâng ít thaønh tích , nhöng cuøng vôùi tình hình bieán ñoåi , nhöõng khuyeát ñieåm cuõng ngaøy caøng boäc loä roõ reät hôn . Töø hoäi nghò toaøn theå ban chaáp haøng trung öông Ñaûng laàn thöù ba ( khoùa XI ) ñeán nay . trong thöïc tieãn caûi caùch laøm saùng toû chaân lyù : khi töø boû cô cheá kinh teá keá hoïach hoùa taäp trung , quan lieâu , bao caáp , phaùt huy thaät söï taùc duïng cuûa cô cheá thò tröôøng , treân cô sôû boá trí taøi nguyeân neàn kinh teá xaõ hoäi xaõ hoäi chuû nghóa coù theå böøng leân söùc soáng vaø sinh löïc môùi , coù theå thuùc ñaåy phaùt huy maïnh meõ hôn haún cuûa cheá ñoä xaõ hoäi chuû nghóa. Do coøn nhieàu haïn cheá veà maët kieán thöùc neân tieåu luaän coøn nhieàu haïn cheá vaø thieáu soùt . Mong thaày coâ chaáp nhaän vaø boå sung nhöõng thieáu soùt cho tieåu luaän naøy . Em thaønh thaät caûm ôn . Sinh vieân Nguyeãn Leâ Mai Anh Tröôøng Ñaïi Hoïc Ngaân Haøng TPHCM CHÖÔNG I NHIEÄM VUÏ CÔ BAÛN CHUYEÅN ÑOÅI CÔ CHEÁ KINH TEÁ. NEÀN KINH TEÁ VIEÄT NAM TRÖÔÙC VAØ SAU THÔØI KYØ ÑOÅI MÔÙI I/ NHIEÄM VUÏ CÔ BAÛN CAÀN PHAÛI NGHIEÂN CÖÙU ÑEÅ CHUYEÅN ÑOÅI CÔ CHEÁ KINH TEÁ: Coù raát nhieàu coâng vieäc caàn phaûi nghieân cöùu giaûi quyeát trong quaù trình chuyeån ñoåi cô cheá kinh teá . Moät trong nhöõng nhieäm vuï böùc baùch nhaát hieän nay laø caàn phoå bieán roäng raõi vaø nhanh choùng trong ñoâng ñaûo caùn boä kieán thöùc cô baûn veà kinh teá thò tröôøng xaõ hoäi chuû nghóa. Neáu khoâng coi troïng ñaày ñuû vaán ñeà naøy thì quaù trình thöïc hieän kinh teá thò tröôøng xaõ hoäi chuû nghóa cuûa chuùng ta seõ coù theå ñi ñöôøng voøng , toán nhieàu coâng söùc vaø hieäu quaû keùm. Hoïc taäp kieán thöùc veà kinh teá thò tröôøng xaõ hoäi chuû nghóa,tröôùc heát caàn ñi saâu hoïc taäp lyù luaän cuûa ñoàng chí Ñaëng Tieåu Bình veà xaây döïng chuû nghóa xaõ hoäi coù maøu saéc Trung Quoác vaø vaên kieän ñaïi hoäi Ñaûng Coäng Saûn Trung Quoác laàn thou XIV,hieåu saâu saéc vaø naém toaøn ñöôøng loái cô baûn cuûa Ñaûng trong giai ñoaïn ñaàu cuûa chuû nghóa xaõ hoäi.Treân cô sôû ñoù,hieåu ñuùng khaùi nieäm cô baûn vaø kieán thöùc lyù luaän cô baûn veà kinh teá thò tröôøng xaõ hoäi chuû nghóa trong phaùt trieån kinh teá thò tröôøng,caùc nöôùc tö baûn coâng nghieäp coù nhieàu kinh nghieäm thaønh coâng vaø caùch laøm hôïp lyù. Nhöõng kinh nghieäm vaø caùch laøm aáy ñaõ phaûn aùnh quy luaät chung cuûa kinh teá thò tröôøng, phaûn aùnh yeâu caàu beân trong cuûa neàn saûn xuaát lôùn, hieän ñaïi xaõ hoäi hoaù. Noù laø taøi saûn chung cuûa xaõ hoäi loaøi ngöôøi, do ñoù coù nhieàu maët chuùng ta coù theå vaø neân coá gaéng hoïc taäp noi theo. Caùn boä caùc caáp cuûa chuùng ta, ñaët bieät laø caùn boä laõng ñaïo töø caáp huyeän trôû leân chæ coù hoïc taäp that söï lyù luaän xaây döïng chuû nghóa xaõ hoäi coù maøu saéc Trung Quoác, naém ñöôïc qui luaät phaùt trieån kinh teá thò tröôøng thì môùi coù theå chuû ñoäng laøm toát coâng taùc kinh teá trong thôøi kyø môùi. Maët khaùc khoâng sao cheùp raäp khuoân nöôùc ngoaøi, keát hôïp nhöõng saùng kieán “ phaù raøo ” cuûa nhaân daân, cuûa cô sôû vôùi nhöõng böôùc tieán trong chính saùch, trong chæ ñaïo cuûa caùc cô quan coù traùch nhieäm cuûa Ñaûng vaø Nhaø Nöôùc. Keát quaûngaøy caøng roõ hôn, saùng kieán coù giaù trò hôn, töø choã chæ caûi tieán trong caùi cuõ, môû ra caùi môùi . II/ KINH TEÁ VIEÄT NAM TRÖÔÙC VAØ SAU THÔØI KYØ ÑOÅI MÔÙI NAÊM 1986: 1/ Tröôùc thôøi kyø ñoåi môùi: Tình hình nhöõng naêm 80 khi chöa coù ñöôøng loái ñoåi môùi, ñaát nöôùc chìm trong suy thoaùi, xaõ hoäi laâm vaøo khuûng hoaûng töôûng chöøng khoâng coù loái ra. Tieáp ñoù, caùc nöôùcxaõ hoäi chuû nghóa Ñoâng Aâu, Lieân Xoâ laàn löôït tan raõ keùo theo khoâng ít nhöõng taùc ñoäng baát lôïi ñoái vôùi nöôùc ta, khieán cho nguoàn vieän trôï quoác teá bò chaám döùt ñoät ngoät, nôï nöôùc ngoaøi choàng chaát, saûn xuaát kinh doanh ñình ñoán, laïm phaùt taêng ñeán ba con soá, vaät giaùleo thang, ñôøi soáng ngöôøi daân ngaøy moät sa suùt v.v…Coäng vaøo ñoù Myõ sieát chaët bao vaây caám vaän laøm cho khoù khaên voán ñaõ gay gaét caøng ñöôïc tích tuï ñeán ñænh cao . Tröôùc tình theá hieåm ngheøo ñoù, khoâng ít ngöôøi ñaõ hoang mang dao ñoäng, giaûm long tin vaøo ñöôøng loái ñoåi môùi cuûa chuùng ta. Beø baïn vaø nhöõng ngöôøi coù long tri ôû beân ngoaøi tuy thoâng caûm nhöng laïi raát lo cho ta, ít ai tin ta coù theå ñöùng vöõng ñöôïc tröôùc nhöõng khoù khaên choàng chaát .. 2/ Sau thôøi kyø ñoåi môùi: Giöõa nhöõng naêm 80 neàn kinh teá Vieät Nam phaùt trieån raát keùm, maëc duø coù moät khoái löôïng vieän trôï raát lôùn cuûa Lieân Xoâ. Ñaëc chöng cuûa neàn kinh teávó moâ luùc naøy laø toång saûn phaåm quoác daân tính theo ñaàu ngöôøi ñình treä, laïm phaùt taêng cao, nhöõng vaán ñeà caùn caân thanh toaùn thöôøng xuyeân laép ñi laép laïi. Ñöùng tröôùc tình hình ñoù ban laõnh ñaïo ñaõ baét ñaàuthöïc hieän moät soá thay ñoåi raát maïnh meõ caû trong chính saùch ñoái ngoaïi laãn trong vieäc quaûn lyù kinh teá ôû trong nöôùc.Chöông trình ñoåi môùi ñaày khaùt voïng cuûa Vieät Nam baét ñaàu naêm 1986vaø ñöôïc ñaåy maïnh vaøo naêm 1989. Nhöõng neùt chính cuûa noã löïc naøy nhaèm ñònh höôùng laïi heä thoáng kinh teá laø Nhöõng cuoäc caûi caùch ôû noâng thoân: cheá ñoä taäp theåbò boû ñi raát nhieàu vaø noâng nghieäp quay trôû laïi canh taùc theo hoä gia ñình treân cô sôû giao ñaát daøi haïn . Töï do hoaù giaù caû: vieäc töï do hoaù toaøn boä giaù caû ñaõ that söï xoaù boû taát caû nhöõng söï kieåm soaùt . Giaûm tyû giaù ñoàng tieàn: tyû suaát hoái ñoaùi ñöôïc thoáng nhaát laïi vaø giaûm giaù nhieàu . Caûi caùch laõi suaát: laø moät boä phaän cuûa cuoäc ñaáu tranh choáng laïm phaùt, laõi suaát ñaõ ñöôïc naâng caoleân tôùi möùc laõi suaát thöïc ôû möùc döông . Caûi caùch taøi chính: ñeå cuûng coá chöông trình oån ñònh hoaù, nhöõng cuoäc caûi caùch taøi chính ñaày khaùt voïng ñaõ ñöôïc tieán haønh. Hôn 500.000 binh só ñaõ ñöôïc giaûi nguõ. Theâm vaøo ñoù, trôï caáp töø ngaân saùch cho caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc ñaõ bò caét giaûm, daãn ñeán keát quaû trong voøng ba naêm ñaõ coù gaàn 80.000 vuï cho nghæ vieäc taïm thôøi. Vieäc saép xeáp laïi khu vöïc coâng coäng ôû Vieät Nam laø ñaùng chuù yù . Ñoàng thôøi cuoäc caûi caùch thueá khoaù ( vaø moät vaøi taëng phaåm baát ngôø cuûa töï nhieân do caùc hoaït ñoäng khai thaùc daàu vöøa ñi vaøo neà neáp ñem laïi )ñaõ laøm cho chính phuû coù theå taêng soá thu cuûa mình . Ñaåy maïnh khu vöïc tö nhaân : sau nhieàu naêm phaân bieät ñoái xöû vôùi khu vöïc tö nhaân, chính phuû ñaõ hoaøn toaøn thay ñoåi caùch ñoái xöû vaø giôø ñaây noù khuyeán khích khu vöïc tö nhaân. Nhöõng ñaïo luaät veà caùc coâng ty vaø doanh nghieäp tö nhaân ñaõ chính thöùc thöøa nhaän khu vöïc ñaõ coù moät thôøi kyø laø khu vöïc khoâng chính thöùc naøy . Môû cöûa cho ñaàu tö tröïc tieáp cuûa nöôùc ngoaøi : nhöõng thay ñoåi to lôùn phaùc hoïa treân kia khoâng coù söï giuùp ñôõ ñaùng keå naøo cuûa nöôùc ngoaøi töø baát cöù nguoàn naøo. Tuy nhieân, Vieät Nam ñaõ khaù thaønh coâng trong vieäc thu huùt voán ñaàu tö tröïc tieáp cuûa nöôùc ngoaøi trong nhöõng naêm qua. Ñaïo luaät môùi veà ñaàu tö vaø nhöõng laàn söûa laïi sau ñoù chöùng toû raèng chính phuû môû cöûa cho khu vöïc tö nhaân cuûa nöôùc ngoaøi tham gia . Caûi caùch ngoaïi thöông : Vieät Nam ñaõ caûi caùch moät phaàn cheá ñoä thöông maïi raát haïn cheá cuûa hoï ñeå cho caùc coâng ty caû cuûa Nhaø Nöôùc vaø tö nhaân , giôø ñaây ñöôïc deã daøng hôn trong vieäc nhaäp khaåu vaø ñöôïc khuyeán khích nhieàu hôn trong vieäc xuaát khaåu . Chi phí xaõ hoäi cho ñieàu chænh : Chính Phuû ñaõ baét ñaàu thöïc hieän moät soá chöông trình tieán boä nhaèm giaûi quyeát tình traïng thaát nghieäp trong thôøi kyø chuyeån tieáp do chöông trình caûi caùch gaây neân, bao goàm caùc keá hoaïch ñaøo taïo laïi vaø cho vay vôùi laõi suaát thaáp cho khu vöïc tö nhaân quy moâ nhoû . 3/ Nhöõng thaønh töïu kinh teá sau thôøi kyø ñoåi môùi Caùc cuoäc caûi caùch trong naêm 1989 ñaõ ñem laïi söï taêng tröôûng ban ñaàu cuûa toång saûn phaåm, ñaëc bieät laø trong noâng nghieäp vaø dòch vuï, toång saûn phaåm trong nöôùc ñaõ taêng 8% trong naêm 1989. Tuy nhieân luùc baáy giôø Vieät Nam vaãn coøn ñang nhaän ñöôïc söï giuùp ñôõ quan troïng cuûa Lieân Xoâ. Tieàn daønh duïm töø nguoàn cuûa nöôùc ngoaøi ñöa vaøo Vieät Nam chaám döùt haún trong khoaûng thôøi gian töø 1989 ñeán 1991 vaø ñieàu naøy khoâng traùnh khoûi coù aûnh höôûng ñeán söï phaùt trieån. Tuy nhieân ñieàu baát ngôø laø söï phaùt trieån chæ giaûm suùt raát nheï, vôùi möùc taêng toång saûn phaåm trong nöôùc giaûm xuoáng 5,1% naêm 1990 vaø 6% naêm 1991. Naêm 1992 laø moät naêm raát toát ñeïp ñoái vôùi Vieät Nam. Luùc aáy neàn kinh teá ñaõ ñöôïc phuïc hoài hoaøn toaøn sau cuù soác do söï suïp ñoå cuûa Lieân Xoâgaây neân vaø möùc taêng tröôûng ñaõ leân tôùi 8,3%. Trong luùc thaønh töïu phaùt trieån gaàn ñaây laø toát ñeïp, vaãn coù nhöõng lyù do caàn ñöôïc quan taâm veà trieån voïng cuûa söï phaùt trieån sau naøy. Phaàn lôùn trong soá gia taêng cuûa toång saûn phaåm laø do hai phaân ngaønh ñem laïi daàu löûa vaø luùa gaïo. Ñeå giöõ vöõng ñöôïc söï phaùt trieån, Vieät Nam caàn cuoán huùt theâm nhieàu ngaønh nöõa vaøo söï phaùt trieån cuûa noù. Veà ñaàu tö: coù hai ñieàu raát ñaùng ngaïc nhieân trong tình hình ñaàu tö cuûa Vieät Nam. Thöù nhaát, nhòp ñoä ñaàu tö phoå bieán khoâng giaûm suùt trong thôøi kyø 1989 –1992, maëc duø vieän trôï cuûa cuûa beân ngoaøi giaûm raát maïnh. Thöù hai, toång ñaàu tö vaãn raát thaáp ñoái vôùi nhòp ñoä trung bình 6,9% trong thôøi thôøi kyø ñoù. Vieät Nam ñaõ laøm ñöôïc vieäc to lôùn laø thay theá tieát kieäm töø nguoàn cuûa nöôùc ngoaøi baèng tieát kieäm ôû trong nöôùc vaø ñaõ ñaõ toû ra ñaàu tö coù hieäu quaû raát cao trong nhöõng naêm gaàn ñaây. Trong thôøi gian töø 1989 ñeán 1992, toång ñaàu tö taêng ñang leân tôùi 12% toång saûn phaåm trong nöôùc. Tuy nhieân trong thôøi kyø naøy, cô caáu ñaàu tö ñaõ thay ñoåi. Chöông trình ñaàu tö cuûa chính phuû ñaõ giaûm maïnh töø 6,7% toång saûn phaåm trong nöôùc, naêm 1989 xuoáng chæ coøn 3,1% naêm 1991 tröôùc khi gaàn phuïc hoài laïi ñöôïc vaø leân tôùi 5,6% naêm 1992. Ñoàng thôøi, ñaàu tö cuûa tö nhaân ñaõ taêng leân. Söï thay ñoåi, cô baûn ñoù laø moät söï phaùt cô baûn ñoù laø moät söï phaùt trieån laùnh maïnh ñoái vôùi Vieät Nam. Nhöng caû ñaàu tö tö nhaân ñeàu caàn phaûi taêng. Tyû leä ñaàu tö ñöôïc baùo caùo chính thöùc laø 12% toång saûn phaåm trong nöôùc coù leõ laø bò ñaùnh giaù hôi bò thaáp vaø khoâng phaûn aùnh ñaày ñuû hoaït ñoäng cuûa khu vöïc tö nhaân. Tuy nhieân, Vieät Nam seõ caàn phaûi taêng ñaàu tö raát nhieàu ñeå thöïc hieän, Vieät Nam caàn phaûi taêng ñaàu tö raát nhieàu ñeå thöïc hieän ñöôïc söï phaùt trieån nhanh cô sôû vöõng chaéc. Kieåm soaùt tieàn teä vaø laïm phaùt: caùc nhaø d8öông cuïc vieät Nam ñaõ ñaït tieán boä raát to lôùn trong vieäc kieåm soaùt laïm phaùt, ñaëc bieät laø so vôùi kinh nghieäm cuûa caùc neàn kinh teá quaù ñoä ôû Ñoâng Aâu vaø ôû Lieân Xoâ tröôùc kia: tyû leä laïm phaùt trong lónh vöïc giaù tieâu duøng giaûm xuoáng giaûm töø gaàn 70% naêm 1990 vaø 1991 xuoán 17% naêm 1992. Giöõa naêm 1993 laïm phaùt tieáp tuïc giaûm theâm nöõa, xuoáng tôùi möùc caû naêm laø 10%. Vieät Nam ñaõ chaën laïi ñöôïc naïm laïm phaùt nhanh baèng caùch ñieàu chænh laõi suaát leân tôùi möùc ñöông theo giaù thöïc. Naêm 1992: kinh phí thöïc caáp cho kinh phí thöïc caáp cho chính phuû laø aâm. Hôn nöõa, caùc ngaân haøng ñaõ ñöôïc pheùp thoaùng hôn trong caùc ngaân haøng ñaõ ñöôïc pheùp thoaùng hôn trong caùc quyeát ñònh veà tín duïng cuûa mình, vaø möùc taêng tín duïng caáp cho caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc ñaõ giaûm xuoáng trong khi tín duïng caáp cho khu vöïc tö nhaân taêng leân nhanh choùng. Taøi chính coâng coäng: chính saùch taøi chính cuûa Vieät Nam ñaõ ñöôïc caûi thieän raát nhieàu trong thôøi kyø 1989 – 1992 vaø ngöôøi ta phaûi ca ngôïi chính phuû veà söï thay ñoåi maïnh meõ trong lónh vöïc naøy. Soá thieáu huït veà taøi chính ñaõ giaûm töø 11,4% toång saûn phaåm trong nöôùc naêm 1989 xuoáng coøn 3,8% naêm 1992. Vieät taïm ngöng caáp voán cuûa chính phuû thoâng qua ngaân haøng laø neàn taûng then choát cuûa chöông trình choáng laïm phaùt. Tuy nhieân vaãn coøn moät soá lyù do caàn phaûi löu yù. Moät phaàn trong soá gia taêng cuûa soá thu laø do söï gia taêng ngaãu nhieân laø soá thu veà daàu löûa hôn laø do vieäc môû roäng vieäc thu thueá döa treân cô sôû roäng raõi ñem laïi. Moät vaán ñeà khaùc laø soá chi ñònh kyø coäng chung laïi vaãn coøn quaù lôùn. Raát coù theå laø coù moät soá lónh vöïc caàn tieát kieäm ôû ñaây, nhöng thaät khoù coù theå neâ cuï theå ñöôïc, khi ngaân saùch coøn chöa roõ. Cuoái cuøng chöông trình ñaàu tö coâng coäng ñaõ ñöôïc khai thaùc trieät ñeå trong nhöõng naêm vöøa qua vaø caàn phaûi ñöôïc môû roäng neáu Vieät Nam caàn phaûi phaùt trieån keát caáu haïn haï taàng caàn thieát cho söï phaùt trieån nhanh choùng vöõng chaéc. Chính phuû seõ khoù maø xöû lyù ñöôïc nhöõng söï thuùc eùp ñoù, neáu khoâng coù moät khoái löôïng lôùn vieän trôï cuûa nöôùc ngoaøi. Ñoàng thôøi chính phuû coù cô hoäi taêng tieát kieäm cuûa mình thoâng qua vieäc huy ñoäng toát hôn nöõa caùc nguoàn löïc vaø quaûn lyù chaët cheõ hôn nöõa chi phí ñònh kyø. Nhöõng nhu caàu ñaàu tö coâng coäng coù theå ñöôïc ñaùp öùng toát nhaát thoâng qua vieäc keát hôïp vieän trôï cuûa nöôùc ngoaøi vôùi tieát kieäm cao hôn nöõa cuûa chính phuû. Ngoaøi ra, Vieät nam coøn ñaït ñöôïc nhöõng thaønh töïu trong caùc lónh vöïc khaùc cuûa kinh teá vó moâ nhö trong caùn caân thanh toaùn xuaát nhaäp khaåu, tyû giaù hoái ñoaùi…. CHÖÔNG II NHÖÕNG VIEÄC CAÀN LAØM ÑEÅ PHAÙT TRIEÅN NEÀN KINH TEÁ THÒ TRÖÔØNG ÑÒNH HÖÔÙNG XAÕ HOÄI CHUÛ NGHÓA. NHÖÕNG HAÏN CHEÁ VAØ PHÖÔNG HÖÔÙNG GIAÛI QUYEÁT I/ NHÖÕNG VIEÄC CAÀN LAØM ÑEÅ PHAÙT TRIEÅN NEÀN KINH TEÁ THÒ TRÖÔØNG XAÕHOÄI CHUÛ NGHÓA . Ñeå phaùt trieån neàn kinh teá thò tröôøng xaõ hoäi chuû nghóa , Ñaûng vaø Nhaø Nöôùc ta caàn phaûi : 1/ Phaùt trieån caùc loaïi hình doanh nghieäp: Ñeå hình thaønh vaø phaùt trieån neàn kinh teá thò tröôøng ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa , vieäc coâng nhaän , baûo hoä cheá ñoä ña sôû höõu vaø phaùt trieån caùc doanh nghieäp thuoäc caùc thaønh phaàn kinh teá coù yù nghóa cöïc kyø quan troïng , do caùc doanh nghieäp luoân laø nhöõng chuû theå quan troïng nhaát cuûa caùc neàn kinh teá . Trong nhöõng naêm ñoåi môùi vöøa qua , ñoàng thôøi vôùi vieäc ñaõ hieán phaùp hoùa chuû tröông phaùt trieån kinh teá nhieàu thaønh phaàn , coâng nhaän , baûo veä cheá ñoä ña sôû höõu , trong ñoù coù sôû höõu tö nhaân, Ñaûng vaø Nhaø Nöôùc ñaõ töøng böôùc xaây döïng , hoaøn thieän theå cheá kinh teá ñoái vôùi caùc doanh nghieäp thuoäc caùc thaønh phaàn kinh teá khaùc nhau. Caàn taäp trung vaøo boán loaïi doanh nghieäp laø doanh nghieäp nhaø nöôùc , doanh nghieäp tö nhaân , doanh nghieäp hôïp taùc xaõ, doanh nghieäp coù voán ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi ; töø thöïc tieãn saûn xuaát kinh doanh cuûa caùc doanh nghieäp maø ñeà xuaát moät soá giaûi phaùp chuû yeáu , nhaèm goùp phaàn vaøo vieäc nghieân cöùu , tìm ra theå cheá kinh teá phuø hôïp vôùi söï phaùt trieån coù hieäu quaû vaø söùc caïnh tranh cao cuûa caùc doanh nghieâp naøy. a/ Doanh nghieäp Nhaø Nöôùc Trong taát caû caùc nöôùc chuyeån ñoåi töø neàn kinh teá keá hoaïch hoùa taäp trung sang neàn kinh teá thò tröôøng , vaán ñeà caûi caùch doanh nghieäp Nhaø nöôùc laø moät vaán ñeà coù nhieàu khoù klhaên , phöùc taïp khoâng chæ ôû quan ñieåm , ñöôøng loái , maø caû ôû nhöõng vaán ñeà thuoäc nghieäp vuï, kyõ thuaät. Cho ñeàn nhöõng naêm gaàn ñaây, doanh nghieäp Nhaø nöôùc vaãn giöõ moät vò trí quan troïng trong neàn kinh teá nöôùc ta: naêm 2000 doanh nghieäp Nhaø nöôùc ñoùng goùp 39.5% giaù trò saûn löôïng coâng nghieäp, treân 50% kim ngaïch xuaát khaåu, 39.2% toång thu ngaân saùch nhaø nöôùc. Trong thôøi gian qua , Nhaø nöôùc ñaõ thöïc hieän nhieàu bieän phaùp trôï giuùp doanh nghieäp Nhaø nöôùc nhö : mieãn thueá, giaûm thueá, chi vay öu ñaõi , vay khoâng theá chaáp , khoanh nôï , daõn nôï, chuyeån nôï thaønh voán ngaân saùch , caáp, tham gia xuaát khaåu traû nôï Nhaø nöôùc ñöôïc truùng thaàu hoaëc ñöôïc giao thaàu nhieàu coâng trình do Nhaø nöôùc ñaàu tö , ñeå laïi khaáu hao cô baûn taùi ñaàu tö v…v… Tuy vaäy, nhöõng yeáu keùm cuûa doanh nghieäp nhaø nöôùc vaãn coøn raát nghieâm troïng . Ñoù laø: naêng löïc caïnh tranh coøn thaáp keùm, do chaát löôïng thaáp , giaù thaønh cuûa nhieàu saûn phaåm coøn cao,nhieàu maët haøng cao hôn giaù maët haøng cuøng loaïi nhaäp khaåu (nhö saét , theùp, phaân boùn,xi maêng,ñöôøng), coâng nôï quaù lôùn , nôï quaù haïn, nôï khoù ñoøi ngaøy caøng taêng (doanh nghieäp Nhaø nöôùc chieám tôùi 74.8% trong soá nôï quaù haïncuûa ngaân haøng thöông maïi quoác doanh); quy moâ quaù nhoû; coâng ngheä laïc haäu , v…v… Coùnhöõng doanh nghieäp ñaùng ra phaûi cho phaù saûn vì thua loã keùo daøi, khoâng theå naøo öù­u vaõn ñöôïc, nhöng vaãn phaûi ñeå toàn taïi, haøng naêm tieáp tuïc loã theâm. Tröôùc tình hình ñoù, vieäc caûi caùch doanh nghieäp Nhaø Nöôùc ñaõ trôû thaønh heát söùc caáp baùch. Trong boái caûnh hoäi nhaäp kinh teá vôùi khu vöïc vaø theá giôùi, caøng thaáy roõ yeâu caàu naøy. Nhieàu doanh nghieäp nhaø nöôùc ñang cung öùng nhöõng haøng hoùa , dòch vuï chuû yeáu laø chi phí ñaàu vaøo cuûa caùc doanh nghieäp, theá nhöng kinh doanh keùm hieäu quaû , giaù thaønh cao, neáu khoâng gaáp ruùt caûi thieän kinh doanh thì raát khoù khaên trong vieäc giaûm chi phí ñaàu vaøo , goùp phaàn naâng cao naêng löïc caïnh tranh cuûa doanh nghieäp caû nöôùc. Yeâu caàu cuûa vieäc caûi caùch doanh nghieäp nhaø nöôùc laø ñieàu chænh cô caáu ñeå doanh nghieäp nhaø nöôùc coù cô caáu hôïp lyù , taäp trung vaøo nhöõng ngaønh , lónh vöïc then choát vaø ñòa baøn quan troïng , laø ña daïng hoùa sôû höõu , keå caû sôû höõu tö nhaân , muïc tieâu laø söû duïng coù hieäu quaû löïc löôïng lao ñoäng vaø cô sôû vaät chaát_kyõ thuaät cuûa doanh nghieäp nhaø nöôùc , phaùt trieån saûn xuaát king doanh. Nghò quyeát hoäi nghò laàn thöù 3 cuûa ban chaáp haønh trung öông Ñaûng khoùa IX (9_2001) veà doanh nghieäp nhaø nöôùc ñaõ quyeát ñònh ñeán naêm 2005 hoaøn thaønh cô baûn vieäc saép xeáp ñieàu chænh cô caáu doanh nghieäp nhaø nöôùc hieän coù baèng caùc hình thöùc : coå phaàn hoùa , chuyeån moät soá doanh nghieäp nhaø nöôùc hoaëc doanh nghieäp tröïc thuoäc caùc toå chöùc chính trò , toå chöùc chính trò_xaõ hoäi sang loaïi hình coâng ty traùch nhieäm höõu haïn moät thaønh vieân (coøn goïi laø coâng ty hoùa ) , saùp nhaäp ,giaûi theå, phaù saûn, giao, baùn,khoaùn knh doanh,cho thueâ. b/ Doanh nghieäp tö nhaân Ñoái vôùi doanh nghieäp tö nhaân trong moät thôøi gian daøi ñaõ khoâng coù nhöõng caùch nhìn nhaän ñuùng ñaén, phuø hôïp vôùi thöïc teá, coøn naëng giaùo ñieàu, baûo thuû, trong thöïc teá coøn nhieàu phaân bieät ñoái xöû coù tính chaát kyø thò, haïn cheá doanh nghieäp tö nhaân môû roäng saûn xuaát _ kinh doanh. Töø naêm 2000 thi haønh Luaät doanh nghieäp , tröôùc tình hình doanh nghieäp tö nhaân phaùt trieån nhanh choùng ñoùng goùp phaàn quan troïng vaøo söï phaùt trieån cuûa neàn kinh teá, ñaõ coù nhöõng baên khoaên, lo ngaïi, vì söï phaùt trieån quaù nhanh cuûa kinh teá tö nhaân vaø moät soá leäch laïc khoù traùnh khoûi trong quaù trình ñoù , cho raèng “ quaûn lyù ñöôïc ñeán ñaâu thì môû ra ñeán ñoù “ . nhieàu haïn cheá, bieán töôùng cuûa moät soá ngaønh vaø caáp quaûn lyù ñaõ vaø ñang ñöôïc taïo ra döôùi nhieàu hình thöùc khaùc nhau ñeå thöïc hieän caùi goïi laø “taêng cöôøng quaûn lyù Nhaø Nöôùc” maø thöïc chaát laø coá gaéng vôùt vaùt laïi nhöõng quyeàn vaø lôïi ích khoâng ñaùng ñang bò cuoäc soáng vaø phaùp luaät loaïi boû . Doanh nghieäp tö nhaân coøn gaëp nhieàu khoù khaên , nhaát laø veà maët baèng kinh doanh vaø vay voán , coøn bò saùch nhieãu trong suoát quaù trình kinh doanh , bò nhieàu ñoaøn thanh tra, kieåm tra ñeán “hoûi thaêm söùc khoûe”. Nhieàu chuû theå doanh nghieäp tö nhaân ñaõ phaûi duøng ñeán 1/3 thôøi gian ñeå tieáp ñoùn caùc ñoaøn naøy, toán keùm nhieàu thôøi gian vaø tieàn baïc ñeå ñöôïc kinh doanh. Nhöng tình hình hieän nay coù leõ khaùc cô baûn so vôùi thaäp kyû 90 cuûa theá kyû XX. Khu vöïc hoùa vaø toaøn caàu hoùa kinh teá khieán cho phaùt trieån kinh teá phuï thuoäc nhieàu hieäu quaû vaø khaû naêng caïnh tranh caû ôû taàm quoác gia laãn taàm doanh nghieäp vaø saûn phaåm; quy moâ vaø nöùc ñoä thò tröôøng hoùa ngaøy caøng lôùn hôn. Trong boái caûnh noùi treân , caøng khoâng theå tieáp tuïc chæ döïa vaøo ñaàu tö Nhaø nöôùc vaø doanh nghieäp Nhaø nöôùc ñeå phaùt trieån kinh teá. Ñaây thöïc söï laø cô hoäi thuùc ñaåy ñoåi môùi kinh teá ñònh höôùng thò tröôøng vôùi quy moâ vaø cöôøng ñoä lôùn hôn , trong ñoù coù söï thuùc ñaåy vaø taïo ñieàu kieän phaùt trieån khu vöïc doanh nghieäp tö nhaân chính thöùc, hieän ñaïi . Ñaïi hoäi laàn thöù IX cuûa Ñaûng ñaõ khaúng ñònh caùc thaønh phaàn kinh teá, goàm caû kinh teá tö nhaân kinh doanh theo phaùp luaät ñeàu laø boä phaän caáu thaønh quan troïng cuûa neàn kinh teá thò tröôøng ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa . Tuy vaäy , doanh nghieäp tö nhaân khoâng theå laø quan troïng nhaát , bôûi vì, kinh teá Nhaø nöôùc phaûi laø chuû ñaïo , vaø kinh teá nhaø nöôùc cuøng vôùi kinh teá hôïp taùc phaûi töøng böôùc trôû thaønh neàn taûng vöõng chaéc cuûa neàn kinh teá quoác daân. Toøan boä heä thoáng phaùp luaät , chính saùch vaø caû boä maùy Nhaø Nöôùc phaûi ñöôïc xaây döïng vaø vaän haønh theo ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa. c/ Doanh nghieäp hôïp taùc xaõ Coù theå noùi , nhöõng noã löïc hôïp taùc hoùa, taäp theå hoùa sau naêm 1975 ñeàu khoâng ñem laïi keát quaû mong muoán. Cô cheá “khoaùn 10” veà cô baûn ñaõ thay ñoåi nguyeân taéc “hôïp taùc xaõ” theo kieåu cuõ; noùi ñuùng hôn , hôïp taùc xaõ theo kieåu cuõ bò xoùa boû. Cuøng vôùi vieäc ñöôïc giao ñaát vôùi naêm quyeàn söû duïng laâu daøi , hoä gia ñình, tröôùc heát laø hoä gia ñình noâng daân , ñöôïc xaùc laäp vaø thöïc söï trôû thaønh ñôn vò kinh teá töï chuû , taùch bieät veà kinh teá vaø phaùp lyù khoûi hôïp taùc xaõ truyeàn thoáng. Töø naêm 1988, hoä gia ñình noâng daân ñaõ töï mình quyeát ñònh saûn xuaát caùi gì, saûn xuaát bao nhieâu, saûn xuaát nhö theá naøo, baùn cho ai vaø töï quyeát ñònh caû giaù baùn . Ñòa vò noùi treân cuûa hoä gia ñình khoâng chæ laø keát quaû cuûa caùc bieän phaùp ñoåi môùi kinh teá hôïp taùc, cheá ñoä quaûn lyù ñaát ñai, maø caû caùc bieän phaùp caûi caùch vó moânhö veà giaù caû, veà thò tröôøng. . . .Keát quaû ñaït ñöôïc thaät ngoaïn muïc , ngoaøi söï mong ñôïi, nhaát laø treân lónh vöïc saûn xuaát löông thöïc . Keå töø thôøi ñieåm ño, vaán ñeà “aên” töø laâu luoân laø moái lo toan cuûa caû boä maùy nhaø nöôùc , keå caû cuûa caùc nhaø laõnh ñaïo Ñaûng vaø nhaø nöôùc trong maáy chuïc naêm döôùi cô cheá keá hoaïch hoùa taäp trung, quan lieâu , bao caáp ñaõ ñöôïc giaûi quyeát. Naêm 1996, nhaèm ñoåi môùi hôïp taùc xaõ , quoác hoäi ñaõ ban haønh Luaät hôïp taùc xaõ. Ngoaøi vieäc qui ñònh thaønh laäp, toå chöùc quaûn lyù,hoaït ñoäng cuû hôïp taùc xaõ, luaät coøn ñeà ra haøng loaït caùc öu ñaõi daønh rieâng cho hôïp taùc xaõ caùc loaïi. Luaät hôïp taùc xaõ laø khung phaùp lyù taïo ñieàu kieân vöøa ñeå thaønh laäp caùc hôïp taùc xaõ môùi , vöøa ñeå chuyeån ñoåi hôïp taùc xaõ tröôùc ñaây sang toå chöùc quaûn lyù vaø hoaït ñoäng theo moâ hình hôïp taùc xaõ kieåu môùi . Thôøi haïn chuyeån ñoåi döï kieán keát thuùc vaøo cuoái naêm 1998; nhöng cho ñeán nay, vaãn coøn haùng nghìn hôïp taùc xaõ chöa chuyeån ñoåi ñöôïc. Quy moâ cuûa hôïp taùc xaõ coøn raát nhoû. Bình quaân voán hoaït ñoäng cuûa moãi hôïp taùc xa chó khoaûng 758 trieäu ñoàng vôùi soá xaõ vieân bình quaân 787 xaõ vieân vaø 197 lao ñoäng laøm thueâ /hôïp taùc xaõ. Nhö vaäy, bình quaân moãi xaõ vieân ñoùng goùp chöa ñaày 1 trieäu d0oàng, vaø moãi choã laøm vieäc chæ coù gaàn 4 trieäu ñoàng (baùo caùo ñieàu tra naêm 2003 ). Hôïp taùc xaõ cuõng chöa thöïc hieän toát chöùc naêng dòch vuï ñaàu vaøo, ñaàu ra nhö mong muoán cuûa nhöõng ngöôøi thieát keá chính saùch. Thöïc vaäy, chính löïc löôïng tö thöông buoân baùn nhoû( chöù khoâng phaûi hôïp taùc xaõ )ñaõ tieâu thuï ñaïi boä phaän saûn phaåm cho noâng daân cuõng nhö chính hoï ñaõ laøm toát hôn chöùc naêng cung caáp dòch vuï, phaân boùn, caùc loaïi nguyeân lieäu khaùc cho caùc hoä noâng daân. Noùi caùch khaùc, söï hôïp taùc giöõa hoä xaõ vieân vaø tö thöông chaët cheõ thì hieäu quûa hôn so vôùi xaõ vieân vaø hôïp taùc xaõ . Thöïc teá phaùt trieån kinh teá noùi chung va hôïp taùc xaõ noùi rieâng trong maáy naêm qua chuùng toû luaät hôïp taùc xaõ cuøng caùc chính saùch phaùt trieån kinh teá hôïp taùc chöa phaùt huy ñöôïc taùc duïng nhö mong muoán. Trong khi soá löôïng hôïp taùc xaõ, nhaát laø hôïp taùc xaõ dòch vuï noâng nghieäp giaûm xuoáng, thì soá löôïng vaø quy moâ (veà voán, lao ñoäng ) cuûa trang traïi taêng leân raát nhanh treân nhieàu vuøng trong caû nöôùc ( ñieàu ñoù ñaõ xaûy ra trong khi haàu nhö chöa coù chính saùch hoã trôï tröïc tieáp cho kinh teá trang traïi ). Ngay caû khi thuû tuïc thaønh laäp heát söùc phöùc taïp, toán keùm vôùi nhöõng caûn trôû vaø ñoái xöû baát bình ñaúng treân nhieàu maët ( thôøi kyø 1991-1999 )thì soá löôïng doanh nghieäp tö nhaân môùi ñöôïc thaønh laäp haøng naêm gaáp 10 laàn soá hôïp taùc xaõ môùi thaønh laäp. d/ Doanh nghieäp coù voán ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi Ñeå thu huùt voán ñaàu tö tröïc tieáp cuûa nöôùc ngoaø, töø thaùng 12/1987, luaät ñaàu tö nöôùc ngoaøi taïi Vieät Nam ñaõ ñöôïc Quoác Hoäi thoâng qua, tieáp ñoù thaùng 11/1996 vaø thaùng 6/2000, Quoác Hoäi thoâng qua luaät söûa ñoåi, boå sung moät soá ñieàu cuûa luaät ñaàu tö nöôùc ngoaøi taïi Vieät Nam. Nhieàu vaên baûn phaùp quy ñaõ ñöôïc ban haønh ñeå höôùng daãn thi haønh luaät . Doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi taïi Vieät Nam phaùt trieån khaù nhanh, bao quaùt nhieàu lónh vöïc, ñaõ coù nhöõng ñoùng goùp quan troïng vaøo söï phaùt trieån kinh teá –xaõ hoäi cuûa ñaát nöôùc nhö : boå sung nguoàn voán quan troïng cho ñaàu tö phaùt trieån, phuïc vuï chuyeån dòch cô caáu theo höôùng coâng nghieäp hoaù, hieän ñaïi hoaù, thu huùt coâng ngheä hieän ñaïi, phöông phaùp quaûn lyùtieân tieán, phaùt trieån nguoàn nhaân löïc, goùp phaàn tieáp caän vaø môû roäng thò tröôøng Quoác Teá, naâng cao naêng löïc xuaát khaåu ôû nöôùc ta.v.v… Ñaõ coù nhöõng taäp ñoaøn, coâng ty xuyeân quoác gialôùn nhö Nhaät Baûn (Misubishi, Mitsui. . .) cuûa Ñöùc (Mercedes, Benz, Siemens. . .) cuûa Myõ ( Mobil, carterrpila. . .) cuûa Anh (BP. . . ) ñaàu tö voaøo nöôùc ta . Doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi ñöôïc coi laø moät boä phaän caáu thaønh quan troïng cuûa neàn kinh teá thò tröôøng ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa. Nhaø Nöôùc ñaõ coù nhieàu chuû tröông, chính saùch ñeå khaúng ñònh vò trí cuûa khu vöïc naøy höôùng vaøo saûn xuaát kinh doanh haøng hoaù vaø dòch vuï xuaát khaåu, haøng hoaù vaø dòch vuï coù coâng ngheä cao, xaây döïng keát caáu haï taàng kinh teá, xaõ hoäi gaén vôùi thu huùt coâng ngheä hieän ñaïi, taïo theâm nhieàu vieäc laøm, theo yeâu caàu chuyeån dòch cô caáu kinh teác cuõng nhö hoäi nhaäp kinh teá quoác teá. Tuy nhieân khoâng phaûi ñaõ heát nhöõng baên khoaên, lo ngaïi vaø phaân bieät d0oái xöû ñoái vôùi ñaàu tö nöôùc ngoaøi. Doù laø nhöõng lo ngaïi khi coù thaønh phaàn nöôùc ngoaøi trong neàn kinh teá, cho raèng ñaây laø hình thöùc boùc loät cuûa tö baûn nöôùc ngoaøi ñoái vôùi caùc nöôùc chaáp nhaän ñaàu tö, khoâng thaáy raèng trong ñieàu kieän neàn kinh teá toaøn caàu hoaù nhö hieän nay, vieäc thu huùt ñaàu tö nöôùc ngoaøi laø moät hình thöùc thu huùt nguoàn löïc caàn thieát cho coâng cuoäc coâng nghieäp hoaù, hieän ñaïi hoaù ñaát nöôùc ;ñoàng thôøi cuõng laø vieäc laøm maø hai beân cuøng coù lôïi, nhaø tö baûn boû voán ñaàu tö ñöôïc höôûng lôïi nhuaän thoaû ñaùng. Nhöõng nöôùc keùm phaùt trieån thu huùt ñaàu tö nöôùc ngoaøi laø ñeå taêng theâm nguoàn voán cho ñaàu tö , du nhaäp coâng ngheä môùi( ñaët bieät laø coâng ngheä töø nhöõng nöôùc phaùt trieån)hoïc taäp phöông phaùp quaûn lyù tieân tieán. Ñaàu tö nöôùc ngoaøi ngaøy caøng trôû thaønh doøng chính trong lieân keát kinh teá toaøn caàu hieän nay, khoâng chæ caùc nöôùc chaäm phaùt trieån caàn ñaàu tö nöôùc ngoaøi maø ngay caùc nöôùc phaùt trieån cuõng ñang khuyeán khích thu huùt ñaàu tö nöôùc ngoaøi . 2/ Phaùt trieån ñoàng boä caùc loaïi thò tröôøng: Hình thaønh ñoàng boä caùc loaïi thò tröôøng laø moät yeâu caàu khaùch quan cuûa neàn kinh teá thò tröôøng ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa, coù theå ví nhö moät cô theå soáng phaûi coù ñaày ñuû caùc boä phaän cuûa cô theå. Tuy nhieân, trong cô theå soáng moïi boä phaän khoâng theå cuøng moät luùc ñöôïc hình thaønh vaø phaùt trieån nhö cô theå luùc ñaõ tröôûng thaønh. Neàn kinh teá thò tröôøng cuõng vaäy, ñeå coù theå vaän haønh ñöôïc thì phaûi nhen nhoùm, aáp uû, hình thaønh vaø phaùt trieån daàn töøng böôùc . Tö duy va chính saùchveà hình thaønh vaø phaùt trieån ñoàng boä caùc loaïi thò tröôøng ñöôïc khôûi nguoàn töø ñaïi hoäi laàn thöù VI cuûa Ñaûng vôùi tö töôûng giaûi phoùng söùc saûn xuaát vaø löu thoâng haøng hoaù baèng vieäc thöïc hieän 3 chöông trình muïc tieâu veà löông thöïc, thöïc phaåm, haøng tieâu duøng vaø haøng xuaát khaåu. Tö duy naøy ñöôïc tieáp tuïc khaúng ñònh vaø laøm roõ hôn taïi ñaïi hoäi laàn thöù VII cuûa Ñaûng, ñoù laø xaây döïng neàn kinh teá haøng hoaù nhieàu thaønh phaàn, vaän haønh theo cô cheá thò tröôøng, coù söï quaûn lyù cuûa Nhaø Nöôùc theo ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa ñaïi hoäi laàn IX cuûa Ñaûng vaïch ra roõ raøng va döùt khoaùt hôn chuû tröông xaây döïng neàn kinh teá thò tröôøng theo ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa. Moät neàn kinh teá thò tröôøng ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa ñöông nhieân phaûi bao goàm trong noù taát caû caùc thò tröôøng boä phaän . * Söï caàn thieát phaûi hình thaønh caùc loaïi thò tröôøng Thöïc hieän ôû caùc nöôùc chuyeån ñoåi vaø ôû nöôùc ta thôøi gian qua cho thaáy duø cho muoán hay khoâng, moät khi ñaõ chaáp nhaän neàn kinh teá thò tröôøng, hay neàn kinh teá vaän haønh theo cô cheá thò tröôøng, hay neàn kinh teá ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa, thì ñieàu coát loõi nhaát vaãn laø phaûi coù thò tröôøng. Moät khi ñaõ chaáp nhaän söï hieän höõu cuûa thò tröôøng thì phaûi coù ñaày ñuû caùc loaïi thò tröôøng cuûa caùc neàn kinh teá xaõ hoäi chuû nghóaû¬ Ñoâng Aâu vaø Lieân Xoâ tröôùc ñaây, duø laø aùp duïng lieäu phaùp soác nhö Ba Lan, Nga hay Hungary, Bungary thì cuõng vaãn laø vieäc xaây döïng moät neàn kinh teá thò tröôøng coù ñaày ñuû caùc loaïi thò tröôøng vôùi ñaày ñuû caùc boä phaän caáu thaønh cuûa noù. Coâng cuoäc chuyeån sang kinh teá thò tröôøng cuûa Trung Quoác laø tieân tieán hôn, doø ñaù qua soâng nhöng khoâng neù traùnh vieäc xaây döïng caùc loaïi thò tröôøng. ÔÛ nöôùc ta cuõng vaäy, chuùng ta caàn xaây döïng ñaày ñuû caùc loaïi thò tröôøng ñeå neàn kinh teá thò tröôøng ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa Vieät Nam vaän haønh coù hieäu quûa, caùi khaùc nhau giöõa caùc nöôùc laø söï löïa choïn thôøi gian böôùc ñi, caùch laøm vaø baûn chaát cuûa thò tröôøng . Cuõng nhö ôû nhieàu neàn kinh teá thò tröôøng khaùc, cho ñeán nay, cac loaïi thò tröôøng chính trong neàn kinh teá thò tröôøng ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa ôû nöôùc ta ñöôïc xaùc ñònh goàm coù: thò tröôøng haøng hoaù vaø dòch vuï, thò tröôøng baát ñoäng saûn, thò tröôøng taøi chính, thò tröôøng lao ñoäng, thò tröôøng khoa hoïc vaø coâng ngheä. Ngoaøi ra theo thôøi gian seõ coøn tieáp tuïc phaùt trieån theâm caùc loaïi thò tröôøng khaùc nöõa, maø hieän taïi chuùng ta khoù coù theå hình dung chính xaùc ñöôïc . Vieäc xaây döïng ñoàng boä caùc loaïi thò tröôøng ôû nöôùc ta khoâng coù nghóa laø cuøng moät luùc xaây döïng ñaày ñuû caùc loaïi thò tröôøng, maø ñöôïc tieán haønh töøng böôùc, coù thöû nghieäm, ruùt kinh nghieäm vaø laøm tieáp, öu tieân xaây döïng moät soá loaïi thò tröôøng tröôùc, soá khaùc seõ ñöôïc xaây döïng sau khi ñaõ coù ñuû ñieàu kieän. Tuy nhieân ñoái vôùi töøng loaïi thò tröôøng cuï theå thì caùc boä phaän caáu thaønh cuûa noù döùt khoaùt phaûi ñöôïc xaây döïng ñoàng thôøi vaø ñaày ñuû neáu nhö muoán cho thò tröôøng ñoù vaän haønh thoâng thoaùng vaø mang laïi hieäu quûa thöïc. Coù theå noùi laøm thöû, ruùt kinh nghieäm laøm tieáp, laøm töøng boä phaän tieán tôùi laøm toång theå laø phöông chaâm chæ ñaïo trong coâng cuoäc xaây döïng neàn kinh teá thò tröôøng ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa, trong vieäc hình thaønh vaø phaùt trieån ñoàng boä caùc loaïi hình thò tröôøng laø moät quaù trình lieân tuïc, kieân ñònh vaø caàn coù thôøi gian, khoâng keå noùng voäi, cuõng khoâng ngaäp ngöøng, do döï, gaây ra chaäm treã vaø toån thaát nhieàu maët . * Möùc ñoä phaùt trieån cuûa caùc loaïi thò tröôøng Hieän ñang coøn coù nhöõng yù kieán ñaùnh giaù khaùc nhau veà möùc ñoä hay trình ñoä phaùt trieån cuûa caùc loaïi thò tröôøng. Tuy nhieân ña soá yù kieán cho raèng ngoaïi tröø thò tröôøng haøng hoaù vaø dòch vuï, maø chuû yeáu laø thò tröôøng haøng hoaù, töông ñoái phaùt trieån, caùc thò tröôøng khaùc coøn raát keùm phaùt trieån, thaäm chí coøn ôû daïng maïch nha, chaúng haïn nhö thò tröôøng khoa hoïc vaø coâng ngheä, thò tröôøng baát ñoäng saûn. Chính söï keùm phaùt trieån cuûa nhieàu loaïi thò tröôøng chuû yeáu laøm cho nhieäm vuï xaây döïng ñoàng boä caùc loaïi thò tröôøng gaëp raát nhieàu khoù khaên, ngay nhö xaây döïng ñoàng boä caùc yeáu toá caáu thaønh cuûa moät loaïi thò tröôøng cuï theå nhö cuõng khoâng heà ñôn giaûn. Ñieàu naøy ñoøi hoûi söï noã löïc cuûa toaøn Ñaûng toaøn daân, töø nhöõng ngöôøi laøm coâng taùc lyù luaän ñeán nhöõng ngöôøi hoaït ñoäng thöïc tieãn, trong ñoù lyù luaän caàn thöïc hieän toát vai troø cuûa noù laø vöøa phaûn aùnh thöïc tieãn vöøa höôùng daãn thöïc tieãn . 3/ Coâng nghieäp hoaù, hieän ñaïi hoaù treân cô sôû phaùt huy noäi löïc vaø chuû ñoäng hoäi nhaäp: Coâng nghieäp hoaù laø quaù trình vaän ñoäng cuûa moät neàn kinh teá, töø moät neàn kinh teá noâng nghieäpdöïa treân neàn taûng kyõ thuaät thuû coâng, mang tính hieän vaät, töï caáp töï tuùc thaønh moät neàn kinh teá coâng nghieäp. Quaù trình coâng nghieäp hoaù nhö vaäy bao goàm caû vieäc phaùt trieån cuûa moät neàn saûn xuaát coâng nghieäp quy moâ lôùn, xaây döïng vaên minh coâng nghieäp vaø phaùt trieån theå cheá cuûa neàn kinh teá. Quaù trình coâng nghieäp hoaù coù nhöõng ñaëc tröng sau : Tyû troïng ngaønh coâng nghieäp trong toång saûn phaåm xaõ hoäi ngaøy caøng taêng . Tyû troïng lao ñoäng tham gia ngaønh coâng nghieäp cuõng ngaøy caøng taêng leân, cuøng vôùi ñoù laø thu nhaäp bình quaân ñaàu ngöôøi taêng . Moät ñaëc tröng khaùc cuûa quaù trình coâng nghieäp hoaù laø “taêng tröôûng kinh teá hieän ñaïi” ñoù laø nhöõng thay ñoåi lieân tuïc veà phöông thöùc saûn xuaát, cho ra nhöõng saûn phaåm môùi, taêng tyû leä daân cö soáng ôû thaønh thò, thay ñoåi töông ñoái veà tyû troïng giöõa tích luõy tö baûn vaø tieâu duøng v.v… Khaùi nieäm coâng nghieäp hoaù, hieän ñaïi hoaù ñöôïc hình thaønh coù tính ñeán boái caûnh kinh teá toaøn caàu hieän nay vôùi hai ñaëc tröng noåi baät : Toaøn caàu hoaù kinh teá Söï phaùt trieån nhanh choùng cuûa khoa hoïc coâng ngheä . Trong boái ñoù, hoäi nghò laàn thöù VII cuûa Ñaûng ñaõ khaúng ñònh “ coâng nghieäp hoaù, hieän ñaïi hoaù laø quaù trình chuyeån ñoåi caên baûn toaøn dieän caùc hoaït ñoäng saûn xuaát, kinh doanh dòch vuï vaø quaûn lyù kinh teá, xaõ hoäi töø söû duïng lao ñoäng thuû coâng laø chính, sang söõ duïng moät caùch phoå bieán söùc lao ñoäng cuøng vôùi coâng ngheä, phöông tieän vaø phöông phaùp tieân tieán, hieän ñaïi, döïa treân söï phaùt trieån cuûa coâng nghieäp vaø tieán boä khoa hoïc coâng ngheä, taïo ra naêng suaát lao ñoäng xaõ hoäi cao .’’ Thöïc teá cho thaáy, khoâng coù moät coâng thöùc coâng nghieäp hoaù chung cho taát caû caùc nöôùc coâng nghieäp hoaù vaø hieän ñaïi hoaù voán laø hai quaù trình noái tieáp, ñan xen nhau . Caùc nöôùc phaùt trieån hieän nay ñaõ coù thôøi kyø coâng nghieäp hoaù khaù laâu tröôùc khi böôùc vaøo hieän ñaïi hoaù vaø quaù trình hieän ñaïi hoaù lieân tuïc dieãn ra. Coâng nghieäp hoaù, hieän ñaïi hoaù trong thôøi ñaïi ngaøy nay laø quaù trình caûi bieán moät xaõ hoäi coå truyeàn thaønh moät xaõ hoäi hieän ñaïi, coù trình ñoä vaên minh cao hôn, theå hieän khoâng chæ ôû trình ñoä khoa hoïc vaø coâng ngheä hieän ñaïi, tieân tieán, coù neàn kinh teá phaùt trieån cao, xaõ hoäi ñaõ ñöôïc toå chöùc khoa hoïc vaø hôïp lyù, maø coøn ôû ñôøi soáng chính trò, vaên hoaù, tinh thaàn cuûa xaõ hoäi, vaø ôû söï phaùt trieån con ngöôøi . Ñoái vôùi Vieät Nam, coâng nghieäp hoaù ñöôïc ñeà caäp ñeán ngay töø nhöõng naêm ñaàu hoøa bình laäp laïi ôû mieàn Baéc. Ñaïi hoäi laàn thöù III Ñaûng Lao Ñoäng Vieät Nam ( thaùng 9 naêm 1960 ) laàn ñaàu tieân ñaõ ñaët raoät ñöôøng loái phaùt trieån kinh teá laâu daøi cho mieàn Baéc laø “ Xaây döïng moät neàn kinh teá xaõ hoäi chuû nghóacaân ñoái vaø hieän ñaïi, keát hôïp coâng nghieäp vôùi noâng nghieäp vaø laáy coâng nghieäp naëng laøm neàn taûng, öu tieân phaùt trieån coâng nghieäp naëng moät caùch hôïp lyù, ñoàng thôøi ra söùc phaùt truieån noâng nghieäp vaø coâng nghieäp nheï, nhaèm bieán nöôùc ta töø nöôùc noâng nghieäp laïc haäu thaønh moät nöôùc coù coâng nghieäp hieän ñaïi vaø noâng nghieäp hieän ñaïi .” Trong nhöõng naêm qua, coâng nghieäp ñaõ thöïc söï trôû thaønh ñaàu taøu trong vieäc naâng cao toác ñoä taêng tröôûng kinh teá. Hôn theá nöõa cuøng vôùi nhöõng chính saùch phaân phoái thu nhaäp ñöôïc thöïc hieän toát, söï phaùt trieån cuûa ngaønh coâng nghieäp ñaõ coù taùc ñoäng lan toûa, naâng cao ñôøi soáng cuûa ngöôøi lao ñoäng thuoäc moïi giai taàng xaõ hoäi . Chuû tröông cuûa Ñaûng khoâng phaûi laø coâng nghieäp hoaù vaø hieän ñaïi hoaù maø laø coâng nghieäp, hieän ñaïi hoaù trong quaù trình phaùt trieån khoâng chæ ñôn thuaàn phaùt trieån coâng nghieäp , maø coøn phaûi thöïc hieän söï chuyeån dòch cô caáu trong töøng ngaønh, töøng lónh vöïc vaø toaøn boä neàn kinh teá quoác daân theo höôùng coâng ngheä tieán boä, khoâng chæ ñi tuaàn töï qua caùc böôùc cô giôùi hoaù, töï ñoäng hoaù, tin hoïc hoaù, maø coøn keát hôïp ñoàng thôøi caùc thaønh töïu treân nhieàu lónh vöïc vaø coù nhöõng muõi nhoïn phaùt trieån ñi taét, ñoùn ñaàu, khoâng chæ aùp duïng caùc coâng ngheä tieân tieán maø coøn phaûi bieát taän duïng vaø hieän ñaïi hoaù coâng ngheä truyeàn thoáng . Ñieàu quan troïng nhaát cuûa hieän ñaïi hoaù laø caùc doanh nghieäp ñaõ chuù troïng nhieàu hôn ñeán nghieân cöùu, tìm kieám nhöõng giaûi phaùp kyõ thuaät vaø caùch thöùc saûn xuaát môùi, ñoåi môùi ña daïng hoaù saûn phaåm. 4/ Xoaù ñoùi giaûm ngheøo thöïc hieän coâng baèng xaõ hoäi, phaùt trieån con ngöôøi moät caùch toaøn dieän: Ñaët con ngöôøi ôû vò trí trung taâm, coi troïng caùc quan heä xaõ hoäi vaø ñôøi soáng xaõ hoäi vaø ñôøi soáng xaõ hoäi laø baûn chaát cuûa cheá ñoä ta . Nhöõng thaønh töïu veà xaõ hoäi, ngay trong 30 naêm khaùng chieán vaø trong nhöõng naêm hoaø bình xaây döïng tröôùc thôøi ñoåi môùi, laø nieàm töï haøo chính ñaùng cuûa daân toäc ta. Trong doøng tö duy vaø haønh ñoäng ñaët con ngöôøi ôû vò trí trung taâm, chuùng ta deã hieåu chuû tröông do Ñaûng ta ñeà ra trong thôøi kyø ñoåi môùilaø keát hôïp ngay töø ñaàu vaø trong töøng böôùc, giöõa taêng tröôûng kinh teá vôùi tieán boä xaõ hoäi vaø coâng baèng xaõ hoäi. Ñieàu ñöôïc bhaán maïnh laø keát hôïp ngay töø ñaàu, khi trình ñoä phaùt trieån kinh teá coøn thaáp, chöù khoâng chôø kinh teá khaù leân roài môùi keát hôïp, vaø keát hôïp töøng böôùc, thích hôïp vôùi töøng böôùc, moät caùch lieân tuïc chöù khoâng giai ñoaïn. Ñieàu môùi so vôùi tröôùc laø ôû caùch xöû lyù söï keát hôïp caùch thöïc hieän coâng baèng xaõ hoäi, caùch giaûi quyeát caùc vaán ñeàtrong ñieàu kieän phaùt trieån neàn kinh teá thò tröôøng ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa. Gaàn hai thaäp kyû nay, trong nöôùc ta cuõng nhö treân theá giôùi, ngaøy caøng nhieàu nhöõng cuoäc ñieàu tra khaûo saùt, nhöõng coâng trình nghieân cöùu, nhöõng cuoäc thöû nghieäm ôû nhieàu quy moâ khaùc nhau, coù khi bao quaùt caû moät quoác gia, veà moái quan heä giöõa caùi xaõ hoäi vaø caùi kinh teá, veà theá naøo laø taêng tröôûng kinh teá, theá naøo laø tieán boä xaõ hoäi, theá naøo laø coâng baèng xaõ hoäi, theá naøo laø keát hôïp giöõa taêng tröôûng kinh teá vôùi tieán boä vaø coâng baèng xaõ hoäi. Nhö moät daáu hieäu cuûa thôøi ñaïi, caùc keát quûa treân theá giôùi cho thaáy nhaän thöùc vaø haønh ñoäng cuûa chuùng ta laø gaàn guõi, gaëp nhau vôùi nhöõng keát quûa aáy, chöùng toû khaùt voïng vaø ñoøi hoûi chung cuûa moïi daân toäc . Khaùt voïng vaø ñoøi hoûi naøy bieåu hieän noåi baät trong nhöõng chuû tröông ñöôïc phoå bieán nhanh choùng treân quy moâ toaøn caàu veà gaén boù vaên hoaù vaø phaùt trieån beàn vöõng ( luùc ñaàu nhaán maïnh söï göõi gìn moâi tröôøng, tieáp ñoù môû roäng ra bao haøm söï coâng baèng xaõ hoäi), veà phaùt trieån laø daân chuû vaø töï do, veà xoaù ñoùi giaûm ngheøo, veà phaùt huy nguoàn voán xaõ hoäi, veà phaùt trieån nguoàn nhaân löïc vaø phaùt trieån con ngöôøi . Trong coá gaéng trieån khai nhöõng chuû tröông quan troïng vaø tieán boä naøy, 10 naêm qua, lieân hieäp quoác ñaõ toå chöùc moät soá hoäi nghò thöôûng ñænh coù haøng traêm nguyeân thuû quoác gia tham döï . Ba lónh vöï treân ñoái vôùi chieán löôïc phaùt trieån xaõ hoäi cuûa taát caû caùc nöôùc ñaõ ñöôïc xaùc ñònh laø : a/ Coâng aên vieäc laøm : Töø maáy chuïc naêm nay, vaán ñeà coâng aên vieäc laøm, tuyeån duïng lao ñoäng giaûm bôùt, neáu coù theå thì loaïi boû tình traïng thieáu vieäc laøm, thaát nghieäp toaøn phaàn, thaát nghieäp töøng phaàn, thaát nghieäp che daáu, luoân luoân ñöôïc ñaët laø vaán ñeà kinh teá vaø vaán ñeà xaõ hoäi cöïc kyø quan troïng, nhieàu thôøi gian ñöôïc goïi laø “ vaán ñeà cuûa vaán ñeà ”, vaán ñeà trung taâm caû veà kinh teá vaø xaõ hoäi . Ñaûng, Nhaø Nöôùc vaø nhaân daân ta, ñaõ lieân tuïc coá gaéng, baèng nhöõng caùch nghó vaø caùch laøm cuûa töøng thôøi kyø, raát khaùc nhau, thaäm chí traùi ngöôïc nhau giöõa thôøi kyø naøy vôùi thôøi kyø khaùc, ñeå giaûi quyeát toát vaán ñeà coâng aên vieäc laøm. Chuùng ta ñaõ phaán ñaáu ñeå töøng böôùc giuùp cho moãi ngöôøi lao ñoäng coù vieäc laømhöõu ích, sau ñoù tieán leân coù vieäc laøm hôïp lyù, haøng naêm thu xeáp coâng vieäc cho haøng trieäu ngöôøi ñeán tuoåi lao ñoäng, giaûm soá ngöôøi thaát nghieäp o83 caùc thaønh thò, giaûm tình traïng noâng daân haøng naêm moãi ngöôøi thöøa haøng traêm ngaøy khoâng coù vieäc laøm ôû noâng thoân, trí thöùc chöa ñöôïc söû duïng heát thôøi gian vaø khaû naêng lao ñoäng trí oùc, thanh nieân toát nghieäp caùc loaïi tröôøng khoù tìm coâng vieäc, phaûi chôø ñôïi daøi ngaøy, soá ñoâng ngöôøi lao ñoäng khoâng ñöôïc ñaøo taïo neân chæ giao laøn lao ñoäng giaûn ñôn . Xeùt veà nhöõng gì ñaõ laøm ñöôïc, keå caû thôøi bao caáp vaø thôøi ñoåi môùi thì thaønh töïu laø lôùn. Xeùt veà yeâu caàu vaø khaû naêng, thì thôøi tröôùc cuõng nhö thôøi nay, coøn xa môùi duøng heát khaû naêng vaø ñaït ñöôïc yeâu caàu. Veà ñieàu naøy, tieáng noùi cuûa soá lieäu vaø nhaát laø tieáng noùi thöïc teá cuûa cuoäc soáng thaät laø roõ reät. b/ Xoùa ñoùi giaûm ngheøo: Muïc tieâu giaûm ngeøo treân theá giôùi, thoâng qua caùc haønh ñoäng quoác gia kieân quyeát vaø suï hôïp taùc quoác teá, laø moät ñoøi hoûi baét buoäc veà maët ñaïo ñöùc, xaõ hoäi, chính trò vaø kinh teá cuûa caû loaøi ngöôøi . Theo Lieân hieäp quoác, ñeå phaùt trieån xaõ hoäi treân nguyeân taéc tieán boä vaø coâng baèng, caùc nöôùc treân theá giôùicaàn tieán coâng xoaù ñoùi ngheøobaèng moät giaûi phaùp toaøn dieän, bao goàm xoaù boû naïn ñoùi vaø suy dinh döôõng, baûo ñaûm an toaøn löông thöïc, phaùt trieån giaùo duïc, vieäc laøm, caùc dòch vuï chaêm soùc söùc khoûe ban ñaàu, söùc khoûe sinh saûn, nöôùc saïch vaø veä sinh moâi tröôøng, choã ôû thích hôïp vaø môû roäng söï tham gia cuûa ngöôøi ngheøo vaøo ñôøi soáng kinh teá, vaên hoaù, xaõ hoäi vôùi söï trôï giuùp öu tieân cho nhöõng ngöôøi yeáu theá, deã bò toån thöông nhaát laø phuï nöõ vaø treû em . Quan nieäm roäng raõi nhö treân ñaùnh daáu naác thang nhaän thöùc hieän nay treân theá giôùi veà theá naøo laø ñoùi ngheøo vaø xoaù ñoùi giaûm ngheøo, ñoù laø moät nhaän thöùc tieán boä khoâng deã bieán thaønh haønh ñoäng. Trong coäng ñoàng Quoác Teá, vieäc xaùc ñònh möùc ñoùi ngheøo coù nhieàu caùch cao thaáp, roäng heïp. Tuy nhieân caùch tính phoå bieán hieän nay vaãn ñang laø caên cöù vaøo möùc thu nhaäp ñeå ñaùp öùng nhöõng nhu caàu cô baûn, toái thieåu cuûa cuoäc soáng, theo ñoù ngöôøi ngheøo laø ngöôøi coù thu nhaäp thaáp döôùi 2 USD/ ngaøy hoaëc coù möùc dinh döôõng döôùi 2100 kilocalo/ ngaøy . Möùc ngheøo ôû nöôùc ta thaáp hôn roõ reät so vôùi möùc tính treân theá giôùi, do ñoù theo möùc tính treân theá giôùi thì soá ngöôøi ngheøo ôû nöôùc ta laø nhieàu hôn roõ reät so vôùi möùc tính cuûa nöôùc ta. Chuùng ta ñaõ döï ñònh raèng theo ñaø phaùt trieån kinh teá seõ ñieàu chænh möùc ngheøo leân cao hôn , daàn daàn tieáp caän möùc quoác teá. ÔÛ nöôùc ta, möùc ngheøo ñöôïc xaùc ñònh : hoä ngheøo laø hoä coù thu nhaäp bình quaân ñaàu ngöôøi 150 nghìn ñoàng /thaùng ôû thaønh thò, 100nghìn ñoàng /thaùng ôû noâng thoân ñoàng baèng, 80 nghìn ñoàng/ thaùng ôû noâng thoân mieàn nuùi vaø haûi ñaûo . c/ Cuoäc soáng xaõ hoäi Ñeå phaùt trieån cuoäc soáng xaõ hoäi caàn xem xeùt moät loaït vaán ñeà lôùn : Vò trí, taùc duïng, taâm traïng vaø nguyeän voïng cuûa töøng taàng lôùp xaõ hoäi coâng nhaân, noâng daân, trí thöùc, thanh nieân, phuï nöõ, cöïu chieán binh, caùc vò laõo thaønh caùch maïng, ngöôøi coù coâng vôùi nöôùc, caùn boä nghi’ höu, ngöôøi cao tuoåi, doanh nhaân, ñoàng baøo caùc daân toäc thieåu soá, ñoàng baøo toân giaùo, ñoàng baøo soáng ôû nöôùc ngoaøi. Thöïc traïng vaø xu theá cuûa phaåm chaát, nhaân caùch con ngöôøi Vieät Nam, thöïc traïng moái quan heä giöõa ngöôøi vôùi ngöôøi trong gia ñình, ôû tröôøng hoïc, taïi doanh nghieäp, coâng sôû tö sôû vaø caùc toå chöùc khaùc , treân ñöôøng phoá vaø ôû nhöõng nôi coâng coäng, töø ñoù nhìn nhaän veà loái soáng cuûa xaõ hoäi ta veà söï hình thaønh heä thoáng giaù trò môùi cuûa con ngöôøi Vieät Nam nhaát laø cuûa lôùp treû. 5/ Caûi caùch haønh chính Coâng cuoäc ñoåi môùi cuûa nöôùc ta theo ñöôøng loái cuûa Ñaûng mang tính chaát toaøn dieän, trong ñoù ñoåi môùi kinh teá laø troïng taâm. Veà Ñaûng löïc löôïng laõnh ñaïo cuûa toaøn boä heä thoáng chính trò, nghò quyeát Ñaïi hoäi VI neâu roõ :”… Ñaûng phaûi ñoåi môùi veà nhieàu maët; ñoåi môùi tö duy; tröôùc heát laø tö duy kinh teá; ñoåi môùi toå chöùc ; ñoåi môùi ñoäi nguõ caùn boä; ñoåi môùi phong caùch laõnh ñaïovaø coâng taùc .” Veà Nhaø Nöôùc nghò quyeát Ñaïi hoäi VI nhaán maïnh “ … caàn thöïc hieän moät coâng cuoäc caûi caùch lôùn veà toå chöùc boä maùy cuûa caùc cô quan nhaø nöôùc.” Töø baøi hoïc cuûa 50 naêm xaây döïng chính quyeàn nhaân daân döôùi söï laõnh ñaïo cuûa Ñaûng, nghò quyeát hoäi nghò laàn thöù 8 ban chaáp haønh Trung Öông khoaù VII, thaùng 1/1995 ñaõ ñuùc keát thaønh 5 quan ñieåm cô baûn veà Nhaø Nöôùc, ñöôïc nhaéc laïi nguyeân vaên trong nghi quyeát Ñaïi hoäi VIII thaùng 7/1996, laøm cô sôû cho vieäc caûi caùch boä maùy nhaø nöôùc . Xaây döïng Nhaø Nöôùc xaõ hoäi chuû nghóa cuûa daân, do daân vaø vì daân, laáy lieân minh giai caáp coâng nhaân vôùi giai caáp noâng daân vaø taàng lôùp trí thöùc laøm neàn taûng, do Ñaûng coäng saûn laõnh ñaïo. Thöïc hieän ñaày ñuû quyeàn daân chuû nhaân daân, göõi nghieâm kyû cöông xaõ hoäi, chuyeân chính vôùi moïi haønh ñoäng xaâm phaïm lôïi ích Toå Quoác vaø nhaân daân . Quyeàn löïc Nhaø Nöôùc laø thoáng nhaát coù söï phaân coâng vaø phoái hôïp chaët cheõ giöõa caùc cô quan nhaø nöôùc trong vieäc thöïc hieän 3 quyeàn :laäp phaùp - haønh phaùp vaø tö phaùp . Quaùn trieät nguyeân taéc taäp trung daân chuû trong toå chöùc vaø hoaït ñoäng cuûa nhaø nöôùc coäng hoaø xaõ hoäi chuû nghóa Vieät Nam . Taêng cöôøng phaùp cheá xaõ hoäi chuû nghóa, xaây döïng Nhaø Nöôùc phaùp quyeàn Vieät Nam, quaûn lyù nhaø nöôùc baèng phaùp luaät . Ñoàng thôøi coi troïng giaùo duïc, naâng cao ñaïo ñöùc xaõ hoäi chuû nghóa . Taêng cöôøng vai troø laõnh ñaïo cuûa Ñaûng ñoái vôùi Nhaø Nöôùc II/ NHÖÕNG HAÏN CHEÁ VAØ PHÖÔNG HÖÔÙNG GIAÛI QUYEÁT Beân caïnh nhöõng thaønh coâng vaø nhöõng thaønh töïu maø Ñaûng vaø Nhaø Nöôùc ta ñaõ ñaït ñöôïc trong coâng cuoäc chuyeån ñoåi cô cheá kinh teá, coøn coù nhöõng maët haïn cheá, thieáu soùt caàn giaûi quyeát : 1/ Veà phaùt trieån caùc loaïi hình doanh nghieäp a/ Doanh nghieäp nhaø nöôùc * Haïn cheá : Maáy naêm qua caûi caùch doang nghieäp Nhaø Nöôùc tieán haønh chaäm, traày traät, khi leân khi xuoáng . Chuû tröông hình thaønh moät soá taäp ñoaøn kinh teá maïnh treân cô sôû caùc toång coâng ty nhaø nöôùc, coù söï tham gia cuûc caùc thaønh phaàn kinh teá chöa ñöôïc trieån khai tích cöïc, laïi coù khuynh höôùng hình thaønh theo kieåu haønh chính, nhieàu doanh nghieäp Nhaø Nöôùc coù quy moâ töông ñoái lôùn vaø laâu naêm cuûa ta vaãn chöa ñuû taàm côõ vöôn ra kinh doanh ngoaøi bieân giôùi Quoác Gia ( töø moät vaøi ngaønh nhö daàu khí.)Nguyeân nhaân chuû yeáu cuûa tình traïng noùi treân laø do chöa giaûi quyeát thoâng suoát nhöõng vaán ñeà sau : Tröôùc heát laø quan nieäm veà söï caàn thieát cuûa doanh nghieäp Nhaø Nöôùc. Khoâng ai coù theå phuû nhaän vai troø vò trí cuûa doan nghieäp Nhaø Nöôùc trong neàn kinh teá quoác daân. Doanh nghieäp Nhaø Nöôùc raát caàn thieát trong nhöõng ngaønh ngheà then choá, coù taàm quan troïng cô baûn, ñoøi hoûi voán lôùn maø, thôøi gian thu hoái voán keùo daøi, laõi thaáp, chuùng ta ñaõ coù nhieàu coá gaéng baûo ñaûm cho nhöõng doanh nghieäp Nhaø Nöôùc kinh doanh coù hieäu quûa vaø naâng cao söùc caïnh tranh, theá nhöng nhìn chung nhieàu doanh nghieäp nhaø nöôùc vaãn coøn quaù yeáu keùm, chöa thöïc söï laø nhöõng ñôn vò ñi ñaàu trong öùng duïng tieán boä khoa hoïc kyõ thuaät vaø coâng ngheä, neâu göông veà naêng suaát, chaát löôïng, hieäu quaû kinh teá – xaõ hoäi vaø chaáp haønh phaùp luaät . ÔÛ nöôùc ta hieän nay, vaãn coøn quan nieäm muoán duy trì doanh nghieäp Nhaø Nöôùc trong taát caû caùc ngaønh, vôùi yù ñoà baûo ñaûm söï chuû ñaïo cuûa kinh teá Nhaø Nöôùc, giöõ vöõng ñònh höôùng XHCN. Doanh nghieäp Nhaø Nöôùc laø thaønh quaû cuûa moät thôøi kyø phaùt trieån kinh teá raát ñaùng töï haøo, keát quaû cuûa coâng söùc caû daân toäc vaø söï giuùp ñôõ cuûa caùc nöôùc anh em, nhöng caàn thaáy raèng neáu cöù duy trì doang nghieäp Nhaø Nöôùc khoâng hieäu quaû, phaûi buø ñaép thua loã cho doanh nghieäp Nhaø Nöôùc aûnh höôûng xaáu ñeán toaûn boä neàn kinh teá . Coù taâm lyù muoán duy trì doanh nhgieäp Nhaø Nöôù baèng baát kyø giaù naøo, neáu kinh doanh thua loã thì tìm moïi caùch buø ñaép, cöùu baèng ñöôïc, khoâng muoán aùp duïng caùc bieän phaùp ña daïng hoaù sôû höõu hoaëc tìm moïi caùch ñeå trì hoaõn . Coù quan nieäm cho raèng neáu yeáu keùm cuûa doanh nghieäp laø do theå cheá kinh teá hieän haønh khoâng taïo ñieàu kieän cho doanh nhgieäp töï chuû trong hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh . Nghieâm troïng hôn laø coù quan nieäm cho raèng caàn thieát duy trì doanh nhgieäp trong taát caû caùc ngaønh kinh teá, bôûi vì neáu khoâng nhö theá , doanh nghieäp daân doanh seõ chieám öu theá, seõ khoâng theå giöõ vai troø chuû ñaïo cuûa neàn kinh teá Nhaø Nöôùc, khoâng coâng cuï kinh teá ñuû maïnh ñeå coù theå ñieàu tieát neàn kinh teá, khoâng thöïc hieän ñöôïc chuû tröông xaây döïng neàn kinh teá ñoäc laäp, töï chuû, thöïc hieän coâng nghieäp hoaù, hieän ñaïi hoaù. Nhö vaäy cuõng töùc laø leäch höôùng xaõ hoäi chuû nghóa . Coù theå khaúng ñònh raèng coâng cuoäc caûi caùch doanh nghieäp Nhaø Nöôùc tieán haønh traày traät, khoù khaên laø do coøn chòu nhöõng raøng buoäc cuûa nhöõng quan ñieåm cuõ kyõ, chöa thaät thoâng suoát veà neàn kinh teá thò tröôøng ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa coøn muoán duy trì caøng nhieàu caøng toát, maëc duø khoâng theå phuû nhaän thöïc traïng doanh nghieäp kinh doanh keùm hieäu quûa, khoâng thoaùt khoûi söï raøng buoäc cuûa tö duy cuõ kyõ, giaùo ñieàu thì khoâng theå tieán haønh caûi caùch doanh nghieäp Nhaø Nöôùc . * Phöông höôùng giaûi quyeát Do chöa thoaùt khoûi tö duy cuõ kyõ ñoù nhieàu vaán ñeà cuï theå trong quaù trình ña daïng hoaù sôû höõu coøn raát luùng tuùng, caàn giaûi quyeát theo caùc höôùng sau : Moät laø: vieäc ñònh giaù trò doanh nghieäp, phöông thöùc ñònh giaù laâu nay ñöôïc tieán haønh thuaàn tuùy theo cung caùch haønh chính. Caùch laøm thöôøng laø do moät hoäi ñoàng, trong ñoù caùn boä laõnh ñaïo thì nhieàu nhöng thieáu ngöôøi coù chuyeân moân nghieäp vuï. Vì vaäy, coù nhieàu luùng tuùng, nhaát laø trong vieäc aùp duïng hai phöông thöùc khaùc nhau cho doanh nghieäp trong lónh vöïc saûn xuaát, kinh doanh vaø doanh nghieäp trong lónh vöïc saûn xuaát, kinh doanh vaø doanh nghieäp trong lónh vöïc dòch vuï, tö vaán, du lòch. Do ñoù, vieäc ñònh giaù doanh nghieäp thöôøng keùo daøi, coù khi haøng naêm. Trong vieäc ñònh giaù doanh nghieäp, co moät vaán ñeà qua nghieàu naêm vaãn chua ñöôïc xöû lyù thoûa ñaùng: ñoù laø soá voán do doanh nghieäp duøng quyõ phaùt trieån saûn xuaát hoaëc vay ngaân haøng mua saém ñöôïc qua nhieàu naêm coù maùy moùc ñaõ heát thôøi haïn khaáu hao, nhöng khi ñònh giaù, nhöõng taøi saûn naøy vaãn ñöôïc cô quan ñònh giaù coi laø taøi saûn cuûa nhaø nöôùc. Trong khi ngöôøi lao ñoäng thì cho raèng taøi saûn ñoù coù ñöôïc laø do coâng söùc cuûa hoï chaéc boùp, ñaõ khoâng chi heát cho tieàn thöôûng, coá gaéng tích luõy cho saûn xuaát. Hai laø: vieäc laønh maïnh hoùa tình hình taøi chính doanh nghieäp. Ñeå thöïc hieän vieäc caûi caùch doanh nghieäp Nhaø nöôùc moät caùch hieäu quaû, traùnh ñöôïc nhöõng ñoã vôõ, ñieàu kieän tieân quyeát laø phaûi ñoåi môùi tö duy, xaùc ñònh söï caàn thieát cuûa caùc thaønh phaàn kinh teá, nhaát laø kinh teá tö nhaân trong neàn kinh teá thò tröôøng ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa. Doanh nghieäp Nhaø nöôùc caàn thieát trong moät soá ngaønh vaø lónh vöïc then choát, coù taàm nhìn cô baûn quan troïng cô baûn, caùc doanh nghieäp Nhaø nöôùc trong caùc ngaønh kinh doanh nhaát thieát phaûi naâng löïc caïnh tranh bình ñaúng vôùi caùc thaønh phaàn kinh teá khaùc, phaûi xoùa boû sôùm tình traïng lôïi duïng ñoäc quyeàn doanh nghieäp caûn trôû quaù trình giaûm chi phí ñaàu vaøo cho caùc doanh nghieäp thuoäc caùc thaønh phaàn kinh teá. Muoán vaäy phaûi toå chöùc laïi moät caùch cô baûn boä maùy giuùp chính phuû, caùc boä, chính quyeàn ñòa phöông chæ ñaïo coâng cuoäc caûi caùch doanh nghieäp nhaø nöôùc töø treân xuoáng döôùi, baûo ñaûm boä maùy caùn boä coâng chöùc coù ñaày taâm huyeát, ñuû trí tueä vaø naêng löïc cho coâng vieäc naøy. b/ Doanh nghieäp tö nhaân: Söï phaùt trieån cuûa doanh nghieäp tö nhaân luoân bò níu keùo, bò caûn trôû vaø haïn cheá. Tính phi tính quy, tính “ ngaàm” laø ñaëc tröng khaù phoå bieán cuûa neàn kinh teá nöôùc ta noùi chung vaø cuûa doanh nghieäp tö nhaân noùi rieâng. Tính ngaàm hay phi chính thöùc phoå bieán vaø quy moâ lôùn chöùa ñöïng haøng loaït baát lôïi cho chính baûn thaân caùc doanh nghieäp vaø neàn kinh teá: haïn cheá cô hoäi vaø quy moâ kinh doanh moái quan heä goùp voán chuû yeáu döïa treân moái quan heä gia ñình, hoï haøng thaân quen, khoâng theå phaùt trieån ñeán quy moâ lôùn ñeå taän duïng ñöôïc lôïi theá quy moâ, taïo ra ñöôïc ñòa dö lôùn cho nhaø nöôùc saùch nhieãu, ñoøi hoái loä vaø laïm duïng quyeàn löïc phuïc vuï yù ñoà, lôïi ích caù nhaân. Tính ngaàm phoå bieán vôùi quy moâ lôùn cuõng taùc ñoäng baát lôïi ñeán moâi tröôøng kinh doanh. Noù taïo ra moâi tröôøng kinh doanh khoâng bình ñaúng, khoâng ñaùng tin caäy, baát lôïi cho ngöôøi kinh doanh trung thöïc, baát lôïi cho khu vöïc chính quy, taïo neân nhöõng yeáu toá baát oån, khoâng löôøng heát ruûi ro khi quyeát ñònh ñaàu tö. Qua ñoù, noù khoâng khuyeán khích vaø thuùc ñaåy tính saùng taïo, khoâng khuyeán khích ñaàu tö ddaøi haïn, ñaàu tö quy moâ lôùn, ñaàu tö phaùt trieån nguoàn löïc…. Thöïc traïng noùi treân do nhieàu nguyeân nhaân. Ngoaøi trình ñoä phaùt trieån thaáp cuûa neàn kinh teá, tính töï cung töï cung töï caáp vaø di saûn cuûa keá hoaïch hoùa, taäp trung quan lieâu tröôùc ñaây, coøn coù moät soá nguyeân nhaân ñaùng löu yù sau: Taâm lyù xaõ hoäi nhìn chung vaãn chöa thieän caûm vôùi ngöôøi giaøu, vì vaäy thoùi quen che giaáu söï giaøu coù, che giaáu thu nhaäp coøn khaù phoå bieán. Söï giaøu leân moät caùch nhanh choùng duø chính thöùc hay khong chính thöùc ñeàu raát deã bò ñaùnh giaù laø phi phaùp hoaëc laø do chieám ñoïat cuûa coâng buoân laäu, Troán thueá…. Möùc thueá quaù cao vaø caùch thöùc thu thueáchöa ñöôïc xaây döïng vaø vaän haønh theo luaät, maø coøn theo leä coâng coâng vaên, theo chæ ñaïo haønh chính, khoâng döï tính tröôùc ñöôïc. Quaûn lyù nhaø nöôùc vaø quaûn lyù xaõ hoäi chöa minh baïch. Luaät phaùp quaù nhieàu, quaù phöùc taïp, khoâng roõ raøng ñöôïc caùc cô quan nhaø nöôùc lyù giaûi khoâng thoáng nhaát vaø nhaát quaùn laø nguyeân nhaân quan troïng gaây ra tình traïng phi chính thöùc phoå bieán vaø quy moâ lôùn trong hoaït ñoäng kinh doanh. Maët khaùc, tính phi chính thöùc phoå bieán vaø quy moâ lôùn khoâng taõo ra nhu caàu minh baïch quaûn trò, nhaát laø quaûn lyù taøi chính. * Phöông thöùc giaûi quyeát: Tröôùc heát caàn thay ñoåi tö duy, quan ñieåm. Caùc loaïi hình doanh nghieäp khaùc trong neàn kinh teá coù nhöõng ñieåm maïnh, yeáu khaùc nhau, boå sung cho nhau. Thò tröôøng phaùt trieån ngaøy caøng cao vaø ña daïng, thì söï luaân chuyeån nguoàn löïc, haøng hoaù caù loaïi ngaøy caøng hieäu quaû vaø linh hoaït. Toùm laïi, caàn coi caùc doanh nghieäp coù baûn chaát sôõ höõu khaùc nhau laø boä phaän caáu thaønh cuûa toaøn boä neàn kinh teá, coù ñòa vò phaùp lyù vaø xaõ hoäi coù nghóa vuï ngang baèng. Hai laø, môõ roäng toái da, khuyeân khích vaø hoã trôï quyeàn kinh kinh doanh cuûa ngöôøi dan. Xaây döïng vaø aùp duïng thoáng nhaát moät heä thoáng luaät phaùpñoái vôùi taát caû caùc loaïi hình doanh nghieäp, khoâng phaân bieät nhaø nöôùc vaø tö nhaân, khoâng phaân bieät trong nöôùc vaø ngoøi nöôùc. Thöïc hieän coâng baèng vaø bình ñaúng veà kinh doanh. Ba laø phaûi tin ôû daân, ôû chuû sôõ höõu vaø ngöôøi quaûn lyù doanh nghieäp tö nhaï6n ngay töø khaâu xaây döïng luaät phaùp. Boán laø thöïc hieän nguyeân taéc “ chính phuû nhoû, xaõ hoäi lôùn trong quaûn lyù nhaø nöôùc, giaûm bôùt quyeàn cuûa cô quan vaø coâng chöùc nhaø nöôùc töø trung öông ñeán ñòa phöông, nhaát laø quyeàn “ thaåm ñònh”, “ pheâ duyeät”, “chaáp thuaän”, quyeàn cho pheùp vaø caáp pheùp kinh doanh…. c/ Doanh nghieäp hôïp taùc xaõ * Haïn cheá : Hôïp taùc xaõ cuõng chöa thöïc hieän toát chöùc naêng dòch vuï ñaàu vaøo, ñaàu ra nhö mong muoán cuûa nhöõng ngöôøi thieát keá chính saùch. Thöïc vaäy chính löïc löôïng tö thöông, buoân baùn nhoû ñ aõ tieâu thuï ñaïi boä phaän saûn phaåm cho noâng daân, vaø cuõng chính hoï ñaõ laøm toát chöùc naêng cung caáp dòch vuï phaân boùn vaø caùc nguyeân lieäu khaùc cho noâng daân . Thöïc teá phaùt trieån kinh teá noùi chung vaø hôïp taùc xaõ noùi rieâng, trong maáy naêm qua chöùng toû luaät HTX cuøng caùc chính saùch phaùt trieån kinh teá hôïp taùc chöa phaùt huy ñöôïc taùc duïng nhö mong muoán. Trong khi soá löôïng HTX nhaát laø HTX dòch vuï noâng nghieäp giaûm xuoáng thì soá löôïng vaø quy moâ cuûa trang traïi taêng leân raát nhanh treân nhieàu vuøng trong caû nöôùc. HTX thöïc söï chöa phaûi laø con ñöôøng xoaù ñoùi giaûm ngheøo, ñaõ goùp phaàn giaûi quyeát caùc vaán ñeà xaõ hoäi khaùc . HTX chöa phaûi laø moâ hình phuø hôïp khuyeán khích lôïi ích caù nhaân, laáy lôïi ích caù nhaân laøm ñoäng löïc tröïc tieáp ñeå phaùt trieån . * Phöông höôùng giaûi quyeát : Moät laø : Caàn phaûi laøm roõ vaø thoáng nhaát veà vai troø vaø ñòa vò phaùp lyù cuûa HTX trong neán kinh teá . Hai laø : Vôùi baûn chaát cuûa mình HTX nhaán maïnh muïc tieâu phuïc vuï tröïc tieáp nhu caàu cuûa xaõ vieân , hoã trôï laãn nhau vaø quaûn lyù daân chuû theo nguyeân taéc ñaàu phieáu, khoâng tính ñeán phaàn ñoùng goùp cuï theå cuûa töøng xaõ vieân . Ba laø : Trong xaây döïng vaø thöïc thi luaät phaùp, chính saùch veà HTX cuõng phaûi ñaûm baûo söï bình ñaúng, nghóa laø khoâng daønh öu ñaõi rieâng bieät cho HTX, xaû vieân vaø nhöõng ngöôøi laøm trong HTX. Noùi toùm laïi HTX ñöôïc ñoái xöû coâng baèng, bình ñaúng vaø phaûi caïnh tranh ñeå toàn taïi vaø phaùt trieån trong cô cheá thò tröôøng . Boán laø : Trong xaây döïng phaùp luaät veà HTX caàn phaûi ña daïng hoaù loaïi hình HTX , ñoàng thôøi aùp duïng linh hoaït coù choïn loïc caùc nguyeân taéc cô baûn ñeå phuø hôïp vôùi ñieàu kieän cuï theå veà kinh teá, chính trò, xaõ hoäi, lòch söû cuûa nöôùc ta . d/ Doanh nghieäp coù voán ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi * Haïn cheá : Doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi ñöôïc coi laø moät boä phaän caáu thaønh quan troïng cuûa neàn kinh teá thò tröôøng ñònh höôùng XHCN. Nhaø Nöôùc ta coù nhieàu chuû chöông, chính saùch khaúng ñònh vò trí khu vöïc naøy vaø khuyeán khích höôùng vaøo saûn xuaát, kinh doanh haøng hoaù, dòch vuï xuaát khaåu, haøng hoaø vaø dòch vuï coù coâng ngheä cao, xaây döïng keát caáu haï taàng kinh teá, xaõ hoäi gaén vôùi thu huùt coâng ngheä hieän ñaïi taïo theâm vieäc laøm theo yeâu caàu dòch chuyeån cô caáu kinh teá cuõng nhö hoäi nhaäp quoác teá. Tuy nhieân khoâng phaûi ñaõ heát nhöõng baên khoaên lo ngaïi veà phaân bieät ñoái xöû ñaàu tö nöôùc ngoaøi.Ñoù laø nhöõng lo ngaïi cho raèng ñaây laø hình thöùc boùc loät cuûa Tö Baûn nöôùc ngoaøi ñoái vôùi caùc nöôùc chaáp nhaän ñaàu tö, khoâng thaáy raèng trong ñieàu kieän neàn kinh teá toaøn caàu hoaù nhö hieän nay, vieäc thu huùt ñaàu tö nöôùc ngoaøi laø moät hình thöùc caàn thieát cho coâng cuoäc coâng nghieäp hoaù, hieän ñaïi hoaù ñaát nöôùc . Chính do khoâng thoáng nhaát trong nhaän thöùc ñoái vôùi ñaàu tö nöôùc ngoaøi, neân ñaõ coù söï phaân bieät ñoái xöû trong lónh vöïc ñaàu tö, nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi ñöôïc goùp voán mua coå phaàn cuûa doanh nghieäp Vieät Nam nhöng toái ña chæ baèng 30% voán ñieàu leä hoaëc nhöõng phaân bieät ñoái xöû trong chính saùch giaù * Phöông höôùng giaûi quyeát : Ñeå ñaåy maïnh thu huùt ñaàu tö nöôùc ngoaøi moät nhieäm vuï quan troïng haøng ñaàu laø xaây döïng chieán löôïc vaø naâng cao chaát löôïng quy hoaïch thu huùt ñaàu tö theo höôùng ñaàu tö nöôùc ngoaøi cuøng vôùi ñaàu tö trong nöôùc træ¬ thaønh moät cô caáu coù hieäu quûa va beàn vöõng. Cuøng vôùi coâng taùc quy hoaïch, vieäc raø soaùt laïi danh muïc caùc döï aùn keâu goïi ñaàu tö do caùc ñòa phöông döï kieán laø caàn thieát . Coâng taùc xuùc tieán ñaàu tö caàn ñöôïc caûi tieán maïnh meõ hôn nöõa, khoâng theå baèng caùc bieän phaùp haønh chính maø quan troïng hôn vaø chuû yeáu laø thoâng qua caùc doanh nghieäp tröïc tieáp vaän ñoäng ñaàu tö . 2/ Veà phaùt trieån ñoàng boä caùc loaïi thò tröôøng : a/ Veà thò tröôøng haøng hoaù : * Haïn cheá : Vieäc quaûn lyù cuûa Nhaø Nöôùc ñoái vôùi thò tröôøng haøng hoaù coøn nhieàu ñieåm baát caäp. Hieän chæ coù cuïc quaûn lyù thjò tröôøng ( Boä thöông maïi) laø coù chöùc naêng quaûn lyù thò tröôøng haøng hoaù, dòch vuï, phöông thöùc laøm vieäc theo cô cheá cuõ, hôn nöõa chæ quaûn lyù moät soá ít maët haøng . Moät soá Boä khaùc quaûn lyù rieâng le ûthò tröôøng moät soá haøng hoaù, dòch vuï, nhöng nhöõng Boä naøy ñeàu coù doang nghieäp tham gia vaøo thò tröôøng ñoù, neân khoù traùnh khoûi hieän töôïng phaân bieät ñoái xöû, khoâng chæ giöõa doanh nghieäp Nhaø Nöôùc vôùi caùc doanh nghieäp khaùc, maø coøn giöõa doanh nghieäp Nhaø Nöôùc do Boä quaûn lyù vôùi doanh nghieäp khoâng do Boä quaûn lyù . Quy ñònh phaùp lyù coøn thieáu nhieàu khi khoâng cuï theå, roõ raøng neân vieäc laøm haøng giaû, haøng nhaùi vaø nhaát laø buoân laäu chöa coù chieàu höôùùng thuyeân giaûm gaây thieät haïi cho ngöôøi tieâu duøng . * Phöông phaùp giaûi quyeát : Ñeå thò tröôøng haøng hoaù, dòch vuï phaùt trieån nhanh vaø laønh maïnh, vieäc quan troïng nhaát caàn laøm vaø coù theå laøm ñöôïc trong thôøi gian khoâng quaù daøi laø hoaøn thieän khung phaùp lyù ñieàu chænh thò tröôøng naøy . Song song vôùi vieäc treân, caàn khaån tröông ban haønh luaät caïnh tranh vaø kieåm soaùt ñoäc quyeàn trong kinh doanh . Vieäc söûa ñoåi, boå sung caùc luaät hieän haønh vaø ban haønh luaät môùi ñeàu caàn höôùng tôùi vieäc taïo ra moâi tröôøng kinh doanh thoâng thoaùng vaø coù tính caïnh tranh cao, xoaù boû söï phaân bieät ñoái xöû giöõa caùc loaïi hình doanh nghieäp, taïo neân ñieàu kieän thuaän lôïi hôn nöõa cho vieäc gia nhaäp vaø ruùt lui khoûi thò tröôøng . b/ Thò tröôøng voán * Haïn cheá : Trong thôøi gian qua, uûy ban chöùng khoaùn Nhaø Nöôùc ñaõ thö’ïc hieän nhieàu bieän phaùp quaûn lyù thò tröôøng khaù hieäu quûa , phuø hôïp vôùi ñaëc ñieåm vôùi giai ñoaïn ñaàu cuûa thò tröôøng. Tuy nhieân moät soá quyeát ñònh quaûn lyù coøn mang tính haønh chính . Vì vaäy trong nhieàu tröôøng hôïp chöa theo kòp ñieàu chænh thò tröôøng moät caùch coù hieäu quaû. Coâng taùc giaùm saùt ñaûm baûo cho thò tröôøng hoaït ñoäng moät caùch minh baïch coù hieäu quaû. Nhìn chung, thò tröôøng chöùng khoaùn Vieät Nam coøn quaù nhoû beù hoaït ñoäng coøn nhieàu yeáu keùm, chöa ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu cuûa neàn kinh teá, nhaát laø trong ñieàu kieän hoäi nhaäp kinh teá hieän nay . * Phöông höôùng giaûi quyeát : Trong thôøi gian tôùi, vieäc phaùt trieån nhanh thò tröôøng voán, ñaëc bieät laø thò tröôøng voán trung haïn va daøi haïn phaûi ñöôïc coi laø nhieäm vuï caáp baùch. Coâng cuï quan troïng nhaát giuùp huy ñoäng voán laø thò tröôøng chöùng khoaùn cuøng vôùi caùc boä phaän khaùc cuûa thò tröôøng taøi chính hoaït ñoäng ñoàng boä “Coäng sinh” vôùi noù nhö thò tröôøng coå phieáu, traùi phieáu, coâng ty, traùi phieáu chính phuû v.v… Thò tröôøng voán chæ coù theå phaùt trieån nhanh vaø beàn vöõng thoâng qua caùc coâng cuï cuûa thò tröôøng. Vôùi tình hình nöôùc ta hieän nay, beân caïnh vieäc ñaåy maïnh coå phaàn hoaù doanh nghieäp Nhaø Nöôùc, thì vieäc thí ñieåm tieán tôùi cho pheùp coå phaàn hoaù caùc doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi, baùn coå phaàn cho nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi, giaûm maïnh caùc keânh huy ñoäng voán qua phaùt haønh traùi phieáu chính phuû cho muïc tieâu tín duïng öu ñaõicuûa Nhaø Nöôùc cho caùc doanh nghieäp, haïn cheá söï baønh chöôùng hoaït ñoäng quyõ hoã trôï laø vieäc laøm heát söùc caàn thieát caàn ñaåy maïnh . c/ Thò tröôøng baát ñoäng saûn * Haïn cheá : Tyû leä giao dòch phi chính qui, nghóa laø giao dòch khoâng theo caùc quy ñònh cuûa phaùp luaät, nhaát laø ñoái vôùi söû duïng ñaát vaãn coøn cao . Treân thò tröôøng cung – caàu veà baát ñoäng saûn maát caân ñoái nghieâm troïng. Nhu caàu cuûa daân cö veà nhaø ôû vaø nhu caàu cuûa khu vöïc doanh nghieäp daân doanh veà maët baèng kinh doanh raát lôùn vaø nhìn chung chöa ñuôïc ñaùp öùng ñaày ñuû . Giaù caû baát ñoäng saûn deã bieán ñoäng do thò tröôøng” noùng laïnh” thaát thöôøng. Qui trình mua baùn baát ñoäng saûn quaù phöùc taïp, qua nhieàu khaâu trung gian khoâng caàn thieát, gaây toán keùm veà thôøi gian vaø chi phí . * Phöông phaùp giaûi quyeát : Phaùt trieån thò tröôøng baát ñoäng saûnmoät caùch beàn vöõng, chuù troïng hieäu quaû ñoàng thôøi ñaûm baûo coâng baèng xaõ hoäi. Chaáp nhaän coù löïa choïn, söï toàn taïi thò tröôøng phi chính qui, töøng böôùc luaät phaùp hoaù caùc yeáu toá tích cöïc cuûa thò tröôøng naøy, coù giaûi phaùp haïn cheá vaø ngaên ngöøa nhöõng haäu quaû tieâu cöïc do thò tröôøng naøy gaây ra. Nghieân cöùu chuyeån cheá ñoä giao dòch sang cheá ñoäthueâ ñaát, nhöõng ñoái töôïng hieän nay ñuôïc Nhaø Nöôùc giao ñaát maø khoâng phaûi noäp tieàn söû duïng ñaátcaàn chuyeån sang cheá ñoä cho thueâ ñaát vôùi giaù thueâ maët baèng khoâng söûa ñoåi, boå sung quy cheá quaûn lyù baát ñoäng saûn . Môû roäng phaïm vi giao dòch daân söï baát ñoäng saûn theo höôùng giaûm bôùt caùc haïn cheá quyeàn giao dòch, môû roäng theâm caùc ñoái töôïng tham gia thò tröôøng baát ñoäng saûn nhö caùc doanh nghieäp, caùc toå chöùc söï nghieäp, caùc caù nhaân vaø toå chöùc nöôùc ngoaøi… Ña daïng hoaù caùc toå chöùc taøi chính vaø ban haønh cô cheá ñeå caùc toå chöùc naøy tham gia thò tröôøng baát ñoäng saûn . d/ Thò tröôøng lao ñoäng: * Haïn cheá : Vieäc phaùt trieån thò tröôøng lao ñonbg trong thôøi gian qua gaëp khoâng ít khoù khaên, coøn nhieàu khuyeát ñieåm. Maát caân ñoái lôùn giöõa cung vaø caàu veà lao ñoäng laø khoù khaên lôùn nhaát hieän nay. Tieàn löông, tieàn coâng khoâng ñuû trang traûi caùc nhu caàu caàn thieát yeáu cuûa ngöôøi lao ñoäng, khoâng ñaûm baûo taùi saûn xuaát söùc lao ñoäng. Caùc hoaït ñoäng giao dòch treân thò tröôøng lao ñoäng nhaát laø qua caùc keânh chính qui, hieän coøn quaù thaáp so vôùi nhu caàu veà trao ñoåi lao ñoäng trong xaõ hoäi . Heä thoáng thoâng tin, thoáng keâ veà thò tröôøng lao ñoäng khoâng ñoàng boä vaø coù ñoä tin caäy thaáp . Tyû leä thaát nghieäp vaø thieáu vieäc laøm töông ñoái cao . Chính saùch ñoái vôùi caùc doøng di chuyeån lao ñoäng coù toå chöùc ñeán nhöõng vuøng döï aùn phaùt trieån noâng laâm nghieäp coøn mang naëng tính bao caáp, chöa thöïc söï döïa treân nhu caàu cuûa thò tröôøng . * Phöông höôùng giaûi quyeát : Caàn phaùt trieån thò tröôøng lao ñoäng theo höôùng vöøa ñaûm baûo coâng baèng xaõ hoäi vöøa tính ñeán hieäu quaû kinh teá vaø ñaùp öùng caùc yeâu caàu cuûa hoäi nhaäp kinh teá. Quaûn lyù Nhaø Nöôùc ñoái vôùi thò tröôøng lao ñoäng caàb döïa treân cô sôû moät heä thoáng phaùp luaät ñoàng boä, trong ñoù chuù troïng thích ñaùng toù¬I nhöõng troïng taâm, troïng ñieåm caàn thieát . Chuù troïng hôn nöõatôùi chính saùch daân soá keá hoaïch hoaù gia ñình nhaèm ñaït quy moâ daân soá vaø caáu truùc tuoåi hôïp lyù ñeå giaûm söùc eùp veà cung lao ñoäng. Thuùc ñaåy taêng caàu lao ñoäng baèng caùch : thöïc hieän nhaát quaùn chính saùch kinh teá nhieàu thaønh phaàn, khuyeán khích maïnh meõ ñaàu tö trong nöôùc, thu huùt ñaàu tö nöôùc ngoaøi taïo cô hoäi cho ngöôøi lao ñoäng coù vieäc laøm, phaùt trieån maïnh coâng nghieäp noâng thoân, khoâi phuïc caùc ngaønh ngheà truyeàn thoáng…. Khuyeán khích, hoã trôï phaùt trieån roäng raõi caùc trung taâm giôùi thieäu vieäc laøm nhaát laø ôû nhöõng nôi thò tröôøng lao ñoäng hoaït ñoäng maïnh vaø ôû nhöõng ñòa baøn coù nhieàu ngöôøi tìm kieám vieäc laøm. Hoaøn thieän heä thoáng luaät phaùp veà thò tröôøng lao ñoäng ñaûm baûo quyeàn löï a choïn choå laøm vieäc laø nôi cö truù cuûa ngöôøi lao ñoäng thoâng qua vieäc gôû boû nhöõng raøo caûng veà hoä khaåu vaø nhöõng qui ñònh haønh chính khaùc veà nôi cö truù. Xaùc ñònh roõ chöùc naêng nhieäm vuï cuûa töøng boä phaän trong heä thoáng quaûn lyù thò tröôøng lao ñoâng, traùnh choàng cheùo vaø truøng laép. Xaây döïng vaø töøng böôùc thöïc hieän cheá ñoä baûo hieåm thaát nghieäp… 3/ Veà phaùt trieån coâng nghieäp hoùa hieän ñaïi hoùa treân cô sôû phaùt huy noäi löïc vaø chuû ñoäng hoäi nhaäp: * Haïn cheá: Vieät Nam ñaåy maïnh coâng nghieäp hoùa hieän ñoaïi hoùa trong ñieàu kieän veà cô baûn vaãn coøn laø moät nöôùc noâng nghieäp laïc haäu. Nhöõng naêm qua, caùc böôùc tieán veà phaùt trieån coâng nghieäp coøn chaäm. Söï thaønh coâng cuûa chính saùch phaùt trieån coâng nghieäp ôû Vieät Nam coøn haïn cheá. Ñeán nay 76% daân soá Vieät Nam vaãn coøn soáng ôû noâng thoân, laø ngöôøi noâng daân saûn xuaát nhoû, töï caáp, töï tuùc, Vieät Nam vaãn coøn laø moät nöôùc ñang phaùt trieån ôû trænh ñoä thaáp. Thöïc teá cho thaáy, söï cheânh leäch veà trình ñoä phaùt trieån giöõa caùc vuøng, giöõa thaønh thò vaø noâng thoân khoaûng caùch giaøu ngheøo giöõa caùc vuøng vaø trong noäi vuøng ñang ngaøy caøng gia taêng . Cuøng vôùi vaán ñeà cheânh leäch veà trình ñoä phaùt trieån , giaøu ngheøo thì vaán ñeà chaát luôïng taêng tröôûng cuõng raát ñaùng ñöôïc quan taâm. Thöïc teá nhöõng naêm qua cho thaáy, hieäu quûa ñaàu tö cuûa nöôùc ta hieän nay ñang ôû möùc thaáp keùm. Moät vaán ñeà böùc xu’c khaùc cuûa neàn kinh te trong thôøi gian qua laø trong khi môû cöûa, hoäi nhaäp kinh teá Quoác Teá ñöôïc xaùc ñònh vaø thöïc söï ñaõ nhö moät taát yeáu phuïc vuï cho coâng nghieäp hoaù, hieän ñaïi hoaù, thì söùc caïnh tranh cuûa caùc doanh nghieäp, cuûa saûn phaåm haøng hoaù, dòch vuï Vieät Nam cuõng nhö neàn kinh teá Vieät Nam noùi chung coøn heát söùc yeáu. Ñaùnh giaù cuûa caùc toå chöùc Quoác Teá veà naêng löïc caïnh tranh cuûa neàn kinh teá Vieät Nam ñeàu cho raèng : kinh teá Vieät Nam coù khaû naêng caïnh tranh thaáp vaø quan troïng hôn laø chaäm ñöôïc caûi thieän . Coâng nghieäp nöôùc ta coøn beù nhoû, caùc saûn phaåm ngaønh coâng nghieäp coøn nhoû vaø ñôn giaûn. Maëc duø ñaõ hình thaønh moät soá ngaønh chuû löïc, coù khoái löôïng saûn xuaát lôùn, nhöng nhìn chung chöa xaây döïng ñöôïc nhöõng ngaønh coù khaû naêng caïnh tranh quoác teá vaø coù theå ñoùng vai troø “Ñaàu maùy taêng tröôûng “ veà trung haïn vaø daøi haïn . Moái lieân keát giöõa caùc ngaønh coâng nghieäp trong neàn kinh teá loûng leûo, chöa taïo döïng ñöôïc moät heä thoáng caùc ngaûnh coâng nghieäp hoã trôï coù hieäu quaû . Saûn xuaát coâng nghieäp vaãn phuï thuoäc lôùn vaøo nhaäp khaåu nguyeân lieäu, maùy moùc, thieát bò coâng ngheä . * Phöông höôùng giaûi quyeát : Moät laø : Phaûi phaùt huy noäi löïc phaùt trieån ñaát nöôùc . Ñeå khai thaùc nguoàn noäi löïc, haøng loaït caùc chính saùch nhaèm khuyeán khích vaû ñöa caùc nguoàn löïc trong nöôùc vaøo hoaït ñoäng ñaõ ñöôïc ban haønh . Tuy nhieân, vieäc phaùt huy noäi löïc cho coâng nghieäp hoaù, hieän ñaïi hoaù thôøi gian qua coøn nhieàu haïn cheá, chöa khai thaùc vaø söû duïng coù hieäu quaû nguoàn voán cuûa Nhaø Nöôùc, trong nhaân daân, söùc saùng taïo cuûa ngöôøi daân vaø caùc nguoàn taøi nguyeân cuûa ñaát nöôùc, ñaëc bieät laø taøi nguyeân ñaát. Nguuyeân nhaân bao truøm cuûa traïng yeáu keùm naøy chính laø do theå cheá kinh teá thò tröôøng chöa phaùt trieån hoaøn thieän; vieäc chuyeån töø cô cheá taäp trung quan lieâu bao caáp theo cô cheá thò tröôøng ñònh höôùng XHCN coù nôi, coù luùc chöa ñuôïc toát, coøn coù nhöõng ngaäp ngöøng, do döï . Hai laø : Chuû ñoäng hoäi nhaäp kinh teá quoác teá, phuïc vuï coâng nghieäp hoaù, hieän ñaïi hoaù . Chuû chöông môû cöûa vaø hoäi nhaäp kinh teá ñaát nöôùc vaøo neàn kinh teá khu vöïc vaø kinh teá theá giôùi ñöôïc thöïc hieän ngay khi baét ñaàu quaù trình ñoåi môùi. Vôùi vieäc ban haønh vaø thöïc thi luaät ñaàu tö nöôùc ngoaøi töø thaùng 12/1987,V ieät Nam chính thöùc môû cöûa hoäi nhaäp vaøo neàn kinh teá theá giôùi vaø khu vöïc. Töø ñoù ñeán nay, chuùng ta ñaõ ñaït nhöõng thaønh tích khaù noåi baät trong lónh vöïcmo83 cöûa vaø chuû ñoäng hoäi nhaäp kinh teá, thu huùt caùc nguoàn löïc phuïc vuï coâng nghieäp hoaù, hieän ñaïi hoaù ñaát nöôùc . Ba laø : Ñònh höôùng phaùt huy noäi löïc vaø chuû ñoäng hoäi nhaäp kinh teá phuïc vuï coâng nghieäp hoaù, hieän ñaïi hoaù . Ñeå thu huùt ñöôïc nguoàn löïc nhaèm ñaùp öng yeâu caàu veà ñaàu tö cho neàn kinh teá trong tieán trình hoäi nhaäp kinh teá quoác teá, caàn thieát laäp nhöõng chính saùch mang tính ñoät phaù, hoaøn thieän moâi tröôøng kinh doanh thoâng thoaùng, haáp daã, khuyeán khích taïo thuaän lôïi cho ngöôøi daân vaø doanh nghieäp trong nöôùc vaø doanh nghieâ’p coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi chuû ñoäng, saùng taïo trong saûn xuaátkinh doanh, giaûm chi phí ñaàu tö, thöïc hieän caùc giaûi phaùp haïn cheá ruûi ro. Maët khaùc, caàn söû duïng hieäu quaû caùc nguoàn voán ñaàu tö, ñaëc bieät laø phaùt huy vai troø haït nhaân cuûa nguoàn voán ñaàu tö, ñaëc bieät laø phaùt huy haït nhaân cuûa nguoàn voán ñaàu tö töø ngaân saùch, ñeå thu huùt voán ñaàu tö töø caùc nguoàn voán khaùc . 4/ Veà xoaù ñoùi giaûm ngheøo thöïc hieän coâng baèng xaõ hoäi, phaùt trieån con ngöôøi moät caùch hoaøn thieän . * Haïn cheá : Söï phaân boá lao ñoäng treân laõnh thoå, trong caùc ngaønh, ngheà, giöõa thaønh thò vaø noâng thoân, ñoàng baèng vaø mieàn nuùi, giöõa quoác doanh vaø ngoøai quoác doanh coøn nhieàu choã maát caân ñoái vaø baát hôïp lyù, gaây ra nhöõng caêng thaúng veà thu xeáp coâng aên vieäc laøm tyû leä lao ñoäng ñöôïc ñaøo taïo ñuùng theo yeâu caàu cuûa chaëng ñöôøng hieän nay coøn raát thaáp. Chaát köôïng giaùo duïc vaø y teá coù vaán ñeà nghieâm troïng keùo daøi ñaõ haøng thaäp kyû chöa coù chuyeån bieán toát roõ reät . Tình traïng thöøa lao ñoäng ôø noâng thoân vaãn coøn naëng. Vieäc phaùt trieån noâng nghieäp toaøn dieän, ña daïng hoaù troàng troït vaø chaên nuoâi tieán haønh chaäm chaïp, nhaát laø ôû nhöõng vuøng ñoäc canh laaâu ñôøi. Caùc ngaønh ngheà vaø caùc loaïi dòch vuï laø nguoàn vieäc laøm vaø tieàm naêng giaøu coù lôùn cuûa noâng thoân, nhöng chöa ñöôïc coi troïng ñuùng möùc, caùc laøng ngheà, caùc doanh nghieäp nhoû vaø vöøa ôû noâng thoân chöa coù nhòp taêng tröôûng vaø söï ñoåi môùi ñích ñaùng . Trong vieäc xuaát khaåu lao ñoäng, chuùng ta gaëp moät loaït caùc vöôùng maéc töø chính saùch ñeán toå chöùc, caùch thöùc vaø tthuû tuïc . Noùi chung caùc ñieàu kieän ñoái vôùi ngöôøi ñi xuaát khaåu lao ñoäng coøn röôøm raø,thaét buoäc, vöøa ngaët ngheøo, toán keùm . Ñoùi ngheøo laø do haäu quûacuûa quaù trình lòch söû, cuûa chieán tranh keùo daøi, cuûa thieân tai haøng naêm. Phaàn lôùn ñoùi ngheøo laø ôû noâng thoân, nhaát laø mieàn nuùi, vuøng saâu, vuøng xa, nôi kinh teá thò tröôøng chöa phaùt trieån, keát caáu haï taàng quaù thieáu, vaø thöôøng rôi vaøo nhöõng hoä thuaàn noâng, ñoäc canh luùa, chöa hoaëc raát ít saûn xuaát ra haøng hoaù Khoaûng caùch giöõa giaøu ngheøo trong tieán trình phaùt trieån kinh teá thò tröôøng ñang taêng leân . * Phöông höôùng giaûi quyeát : Ñeå xoaù ñoùi giaûm ngheøo, caàn khuyeán khích laøm giaøu, taïo ñieàu kieä thuaän lôïi cho moïi ngöôøi coù khaû naêng ñeàu haêng haùi ñaàu tö, saûn xuaát kinh doanh, laøm giaøu moät caùch chính ñaùng . Laøm toát cuoäc vaän ñoäng naøy thì cuøng vôùi moät soá ngöôøi thaønh ñaït giaøu leân, vaø coù theå giaøu nhanh, giaøu nhieàu, toaøn daân cuøng coù thu nhaäp khaù hôn, soá ngöôøi ngheøo giaûm haún, khoaûng caùch giaøu ngheøo khoâng bi ñaøo saâu theâm . Ñaùng tieác laø cuoäc vaän ñoäng naøy chöa ñöôïc hieåu thaáu suoát vaø chöa ñöôïc trieån khai saâu roäng . Ñoái vôùi ngöôøi ngheøo, hoä ngheøo, ngay töø ñaàu thôøi ñoåi môùi, chuùng ta ñaõ laøm ñuùng nhö phöông chaâm vaø caùch laøm phoå bieán treân theá giôùi. Coá nhieân khi bò thieân tai naëng, phaûi tröïc tieáp cöùu trôï ñoät xuaát veà aên, ôû vaø thuoác chöõa beänh , chuùng ta caàn giuùp ñôõ ngöôøi ngheøo veà boán maët sau : Cho vay hoaëc trôï giuùp voán Cho möôïn hoaëc trôï giuùp phöông tieän saûn xuaát( ñoái töôïng lao ñoäng, coâng cuï lao ñoäng, ñòa ñieåm lao ñoäng ) Giuùp naâng cao kieán thöùc vaø kinh nghieäm laøm aên . Giuùp cô hoäi laøm aên . 5/ Veà caûi caùch haønh chính * Haïn cheá : Trong thôøi gian ñaàu cuûa coâng cuoäc caûi caùch haønh chính, noäi dung caûi caùch laäp phaùp, caûi caùch tö phaùp, cuõng nhö noäi dung ñoåi môùi heä thoáng chính trò chöa ñöôïc xaùc ñònh cuï theå, neáu thieáu söï keát hôïp vôùi caûi caùch haønh chính . Chöa nhaän thöùc roõ ñaëc tröng cuûa neàn kinh teá môùi, chaäm xaùc ñònh chöùc naêng môùi cuûa Nhaø Nöôùc phuø hôïp vôùi neàn kinh teá môùi, do ñoù chöa thaáy ñöôïc ñaày ñuû moái quan heä vaø chöa keát hôïp toát giöõa ñoåi môùi kinh teá vôùi caûi caùch haønh chính . Veà toå chöùc boä maùy haønh chính vaø ñoäi nguõ caùn boä coâng chöùc thì söï chuyeån bieán raát keùm nhaát laø trong quan heä vôùi doanh nghieäp vaø nhaân daân . Caûi caùch haønh chính vaãn ôû theá bò ñoäng luùc tieán, luùc thoaùi, boä maùy haønh chính chöa thaät söï thuùc ñaåy ñoåi môùi kinh teá, maø nhieàu khi coøn laø löïc caûn . * Phöông huôùng giaûi quyeát : Caûi caùch haønh chính laø nhieäm vuï roäng lôùn, lieân quan ñeán nhieàu lónh vöïc, phaûi ñöôïc tieán haønh ñoàng boä trong toång theå ñoåi môùi heä thoáng chính trò, gaén vôùi caûi caùch boä maùy Nhaø Nöôùc noùi chung . Keát hôïp chaët cheõ caûi caùch haønh chính vôùi caûi caùch kinh teá trong töøng böôùc ñi vaø trong töøng lónh vöïc, treân töøng ñòa baøn , taïo ra söï aên khôùp vaø thuùc ñaåy laãn nhau giöõa caûi caùch haønh chính vaø ñoåi môùi môùi cô cheá quaûn lyù kinh teá . Caûi caùch haønh chính laø coâng vieäc nhaïy caûm, khoù khaên, ñoøi hoõi caùc cô quan chæ ñaïo coù quan ñieåm, nguyeân taéc nhaát quaùn, coù chöông trình haønh ñoäng thieát thöïc trong töøng thôøi gian; söï laõnh ñaïo, chæ ñaïo cuoäc caûi caùch phaûi taäp trung, thoáng nhaát vôùi quyeát taâm vaø yù chí maïnh meõ . Caûi caùch haønh chính phaûi ñöôïc trieån khai ñoàng boä töø treân xuoáng, töø döôùi leân, coi troïng, khuyeán khích nhöõng saùng kieán, thöû nghieäm cuûa ñòa phöông vaø cô sôû , xaùc ñònh ñöôïc khaâu ñoät phaù trong töøng giai ñoaïn, tìm ra ñoäng löïc cuï theå thuùc ñaåy caùc hoaït ñoäng caûi caùch . Caûi caùch haønh chính phaûi xuaát phaùt töø thöïc tieãn Vieät Nam vôùi ñaëc ñieåm truyeàn thoáng, baûn saéc Vieät Nam , ñoàng thôøi tham khaûo, hoïc hoûi kieán thöùc, kinh nghieäm cuûa caùc nöôùc veà hoaït ñoäng quaûn lyù ñeå vaän duïng thích hôïp . LÔØI KEÁT Nhìn laïi 17 naêm ñoåi môùi vaø phaùt trieån kinh teá, xaõ hoäi vöøa qua, thaønh töïu laø to lôùn nhö moät cuoäc ñoåi ñôøi so vôùi 20 naêm tröôùc ñaây. Ñaïi hoäi IX cuûa Ñaûng ñaõ ñaùnh giaù raát thích ñaùng coâng cuoäc ñoåi môùi laø moät trong ba thaéng lôïi lôùn cuûa Caùch Maïng Vieät Nam, cuøng vôùi thaéng lôïi cuûa Caùch Maïng thaùng 8 ñöa ñeán söï thaønh laäp nöôùc Vieät Nam Daân Chuû Coäng Hoøa vaø thaéng lôïi cuûa caùc cuoäc khaùng chieán giaûi phoùng vaø thoáng nhaát ñaát nöôùc . Nhöõng thaønh töïu aáy chöa phaùt huy ñöôïc heát khaû naêng vaø tieàn naêng, cuõng chöa ñaùp öùng ñöôïc nguyeän voïng vaø ñoøi hoûi cuûa daân toäc ta. Neàn kinh teá thò tröôøng ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa treân ñaát nöôùc ta ñaõ ñöôïc ñònh hình treân nhöõng neùt cô baûn, song coøn ôû trình ñoä phaùt trieån thaáp vaø coøn nhieàu khieám khuyeát caû veà söï hình thaønh vaø vaän ñoäng cuûa thò tröôøng cuõng nhö veà coâng taùc quaûn lyù cuûa Nhaø Nöôùc. Neàn kinh teá cuûa chuùng ta coøn nhieàu maët yeáu keùm so vôùi moät soá nöôùc trong khu vöïc Ñoâng Nam AÙ. Nguy cô tuït haäu xa hôn veà kinh teávaãn raát naëng neà. Nguyeân nhaân cuûa nhöõng maët yeáu keùm, nhö ñaõ ñöôïc neâu trong töøng chöông cuûa cuoán saùch, ñaõ ñöôïc vaïch ra trong nhieàu nghò quyeát cuûa Ñaûng vaø ñaõ hieän roõ trong thöïc teá cuoäc soáng. Theo nghò quyeát Ñaïi hoäi IX cuûa Ñaûng ñoù laø : 1. Moät soá quan ñieåm, chuû tröông chöa roõ, chöa coù söï nhaän thöùc thoáng nhaát vaø chöa ñöôïc thoâng suoát ôû caùc caáp, caùc ngaønh “ 2.“Vieäc toå chöùc thöïc hieän nghò quyeát, chuû tröông, chính saùch cuûa Ñaûng chöa toát; kyû luaät, kyû cöông chöa nghieâm” 3. “Caûi caùch haønh chính tieán haønh chaäm, thieáu kieân quyeát, hieäu quûa thaáp”. 4. “Coâng taùc tö töôûng, coâng taùc lyù luaän, coâng taùc toå chöùc, caùn boä coù nhieàu yeáu keùnm, baát caäp” Boán nguyeân nhaân vuøa neâu lieân quan chaët cheõ vôùi: “Tình traïng tham nhuõng, suy thoaùi veà tö töôûng chính trò, ñaïo ñöùc, loái soáng ôû moät boä phaän khoâng nhoû caùn boä, Ñaûng vieân laø raát quan troïng. Naïn tham nhuõng keùo daøi trong boä maùy cuûa heä thoáng chính trò vaø trong nhieàu toå chöùc kinh teá laø moät nguy cô lôùn ñe doïa söï soáng coøn cuûa cheá ñoä ta. Tình traïng laõng phí, quan lieâu coøn khaù phoå bieán” Nhöõng ñieàu treân ñaây coù phaàn thaám saâu vaøo cô caáu toå chöùc, cô cheá vaän haønh vaø caùch thöùc öùng xöû cuûa nhöõng ngöôøi coù chöùc, coù quyeàn, moät chöøng möïc naøo ñoù thaønh moät caùch soáng voâ vaên hoaù, phi nhaân vaên, xa thöïc thöïc teá vaø thoaùt ly daân . Chaëng ñöôøng saép tôùi cuûa ñoåi môùi vaø phaùt trieån kinh teá, xaõ hoäi laø chaëng ñöôøng tieáp tuïc ñaáu tranh maïnh meõ hôn, döùt khoaùt hôn, kieân quyeát hôn ñeå khaéc phuïc nhöõng nguyeân nhaân yeáu keùm treân ñaây, phaùt huy caùc theá maïnh cuûa ñaát nöôùc, caùc thaønh quaû ñoåi môùi ñaõ ñaït ñöôïc hoïc hoûi caùc saùng kieán cuûa nhaân daân, chieám lónh nhöõng kieán thöùc tieân tieán cuûa thôøi ñaïi, taïo ra nhöõng böôùc böùt phaù môùi . Chaëng ñöôøng saép tôùi laø chaëng ñöôøng vöôn leân chaát löôïng cao ñeå ñaït toác ñoä nhanh cuûa söï phaùt trieån. Chaát löôïng cao, nhö baùo caùo cuûa Chính Phuû tröôùc kyø hoïp thöù tö Quoác Hoäi khoaù IX vöøa qua ñaõ chæ ra nhö sau : Veà kinh teá : Toác ñoä taêng tröôûng phaûi ñi lieàn vôùi naâng cao hieäu quaû vaø söùc caïnh tranh . Veà xaõ hoäi : Phaûi thöïc hieän tieán boä vaø coâng baèng xaõ hoäi trong töøng böôùc taêng tröôûng kinh teá, laáy söï phaùt trieån toaøn dieän cuûa con ngöôøi laøm muïc tieâu vaø nguoàn löïc chuû yeáu . Veà moâi tröôøng : Phaûi giöõ gìn vaø toân taïo, khoâng taøn phaù, khoâng gaây oâ nhieãm . Nhaø Nöôùc chaêm lo xaây döïng vaø hoaøn thieän theå cheá kinh teá thò tröôøng ñònh höôùng xaõ hoäi chuõ nghóa, ñònh höôùng vaø taïo ñieàu kieän cho moïi ngöôøi daân vaø doanh nghieäp, moïi ngaønh vaø ñòa phöông, phaùt huy taát caû caùc nguoàn löïc ñeå naâng chaát löôïng phaùt trieån vì lôïi ít cuûa minh vaø ñaát nöôùc. Chaát löông’ phaùt trieån nhö vaäy laø chaát löôïng beàn vöõng cho theá heä ngaøy nay vaø caùc theá heä mai sau cuûa daân toäc, töø chaát löôïng cao maø coù toác doä nhanh ñöa nöôùc vöôn leân ñuoåi kòp möùc phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi cuûa khu vöïc cuõng nhö cuûa theá giôùi. Coù theå noùi raèng trong nhöõng naêm tôùi caàn khôi daäy moät phong traøo maõnh lieät sau roäng, beàn bæ, caû nöôùc tieán quaân vaøo chaát löôïng cao ñeå ñaït toác nhanh cuûa söï phaùt trieån vôùi noäi dung chaát löôïng goàm ba maët kinh teá – xaõ hoäi moâi tröôøng nhö vöøa neâu ñoù laø moät phong traøo ñaày nhieät tình yeâu nöôùc, quyeát taâm giaøu maïnh vaø khaùt voïng xaõ hoäi chuû nghóa veà moät cuoäc soáng Ñoäc laäp – Töï do – Haïnh phuùc cho moãi con ngöôøi treân ñaát nöôùc Vieät Nam. MUÏC LUÏC trang LÔØI GIÔÙI THIEÄU Hieåu theá naøo laø kinh teá thò tröøong ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa 2 Muïc ñích nghieân cöùu neàn kinh teá thò tröôøng 2 CHÖÔNG I : NHIEÄM VUÏ CÔ BAÛN CHUYEÅN ÑOÅI CÔ CHEÁ KINH TEÁ. NEÀN KINH TEÁ VIEÄT NAM TRÖÔÙC VAØ SAU THÔØI KYØ ÑOÅI MÔÙI . I/ NHIEÄM VUÏ CÔ BAÛN CAÀN PHAÛI NGHIEÂN CÖÙU ÑEÅ CHUYEÅN ÑOÅI CÔ CHEÁ KINH TEÁ 4 II/ NEÀN KINH TEÁ VIEÄT NAM TRÖÔÙC VAØ SAU THÔØI KYØ ÑOÅI MÔÙI NAÊM 1986 5 1/ Tröôùc thôøi kyø ñoåi môùi 5 2/ Sau thôøi kyø ñoåi môùi 5 3/ Nhöõng thaønh töïu sau thôøi kyø ñoåi môùi 7 CHÖÔNG II: NHÖÕNG VIEÄC CAÀN LAØM ÑEÅ PHAÙT TRIEÅN NEÀN KINH TEÁ THÒ TRÖÔØNG ÑÒNH HÖÔÙNG XAÕ HOÄI CHUÛ NGHÓA. NHÖÕNG HAÏN CHEÁ VAØ PHÖÔNG HÖÔÙNG GIAÛI QUYEÁT I/ NHÖÕNG VIEÄC CAÀN LAØM ÑEÅ PHAÙT TRIEÅN NEÀN KINH TEÁ THÒ TRÖÔØNG XA ÕHOÄI CHUÛ NGHÓA . 9 1/ Phaùt trieån caùc loaïi hình doanh nghieäp: 9 a/ Doanh nghieäp Nhaø Nöôùc 10 b/ Doanh nghieäp tö nhaân 11 c/ Doanh nghieäp hôïp taùc xaõ 12 d/ Doanh nghieäp coù voán ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi 13 2/ Phaùt trieån ñoàng boä caùc loaïi thò tröôøng: 14 3/ Coâng nghieäp hoaù, hieän ñaïi hoaù treân cô sôû phaùt huy noäi löïc vaø chuû ñoäng hoäi nhaäp 16 4/ Xoaù ñoùi giaûm ngheøo thöïc hieän coâng baèng xaõ hoäi, phaùt trieån con ngöôøi moät caùch toaøn dieän 18 a/ Coâng aên vieäc laøm 19 b/ Xoùa ñoùi giaûm ngheøo 20 c/ Cuoäc soáng xaõ hoäi 21 5/ Caûi caùch haønh chính 21 II/ NHÖÕNG HAÏN CHEÁ VAØ PHÖÔNG HÖÔÙNG GIAÛI QUYEÁT 22 1/ Veà phaùt trieån caùc loaïi hình doanh nghieäp 22 a/ Doanh nghieäp nhaø nöôùc 22 b/ Doanh nghieäp tö nhaân 25 c/ Doanh nghieäp hôïp taùc xaõ 26 d/ Doanh nghieäp coù voán ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi 27 2/ Veà phaùt trieån ñoàng boä caùc loaïi thò tröôøng 28 a/ Veà thò tröôøng haøng hoaù 28 b/ Thò tröôøng voán 29 c/ Thò tröôøng baát ñoäng saûn 30 d/ Thò tröôøng lao ñoäng 31 3/ Veà phaùt trieån coâng nghieäp hoùa hieän ñaïi hoùa treân cô sôû phaùt huy noäi löïc vaø chuû ñoäng hoäi nhaäp 32 4/ Veà xoaù ñoùi giaûm ngheøo thöïc hieän coâng baèng xaõ hoäi, phaùt trieån con ngöôøi moät caùch hoaøn thieän 35 5/ Veà caûi caùch haønh chính 36 LÔØI KEÁT 38