Tài liệu Tiểu luận Chính sách tiền tệ với việc thực hiện mục tiêu ổn định kinh tế ở Việt Nam: TRƯỜNG ………………….
KHOA……………………….
-----[\ [\-----
TIỂU LUẬN
Đề tài:
Chính sách tiền tệ với việc thực hiện
mục tiêu ổn đinh kinh tế ở Việt Nam
Chính sách tiền tệ với việc thực hiện mục
tiêu ổn đinh kinh tế ở Việt Nam
CHƠNG I
LÝ LUẬN CHUNG VỀ CHÍNH SÁCH TIỀN TỆ VỚI VIỆC THỰC
HIỆN MỤC TIÊU ỔN ĐỊNH KINH TẾ.
I. ỔN ĐỊNH KINH TẾ- MỘT MỤC TIÊU KINH TẾ VĨ MÔ QUAN TRỌNG.
Ta biết rằng nhợc điểm lớn nhất của nền kinh tế thị trờng là tự động tạo ra
các chu kì kinh doanh, sản lợng thực tế dao động lên xuống xung quanh trục sản
lợng tiền năng, nền kinh tế luôn có xu hớng không ổn định.
Thành tựu kinh tế vĩ mô của một quốc gia thờng đợc đánh giá theo ba dấu
hiệu chủ yếu: Ổn đinh, tăng trởng và công bằng xã hội. Trong đó ổn định kinh tế là
một mục tiêu quan trọng hàng đầu của một nền kinh tế. Ổn định kinh tế vĩ mô là
kiểm soát đợc giá cả, tỷ giá, lãi suất … Bằng việc duy trì và cải thiện các cân đối
lớn của nền kinh tế phù hợp với cơ chế thị trờng, đặc biệt là cân đối tiền- hàng...
17 trang |
Chia sẻ: haohao | Lượt xem: 1183 | Lượt tải: 0
Bạn đang xem nội dung tài liệu Tiểu luận Chính sách tiền tệ với việc thực hiện mục tiêu ổn định kinh tế ở Việt Nam, để tải tài liệu về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
TRƯỜNG ………………….
KHOA……………………….
-----[\ [\-----
TIỂU LUẬN
Đề tài:
Chính sách tiền tệ với việc thực hiện
mục tiêu ổn đinh kinh tế ở Việt Nam
Chính sách tiền tệ với việc thực hiện mục
tiêu ổn đinh kinh tế ở Việt Nam
CHƠNG I
LÝ LUẬN CHUNG VỀ CHÍNH SÁCH TIỀN TỆ VỚI VIỆC THỰC
HIỆN MỤC TIÊU ỔN ĐỊNH KINH TẾ.
I. ỔN ĐỊNH KINH TẾ- MỘT MỤC TIÊU KINH TẾ VĨ MÔ QUAN TRỌNG.
Ta biết rằng nhợc điểm lớn nhất của nền kinh tế thị trờng là tự động tạo ra
các chu kì kinh doanh, sản lợng thực tế dao động lên xuống xung quanh trục sản
lợng tiền năng, nền kinh tế luôn có xu hớng không ổn định.
Thành tựu kinh tế vĩ mô của một quốc gia thờng đợc đánh giá theo ba dấu
hiệu chủ yếu: Ổn đinh, tăng trởng và công bằng xã hội. Trong đó ổn định kinh tế là
một mục tiêu quan trọng hàng đầu của một nền kinh tế. Ổn định kinh tế vĩ mô là
kiểm soát đợc giá cả, tỷ giá, lãi suất … Bằng việc duy trì và cải thiện các cân đối
lớn của nền kinh tế phù hợp với cơ chế thị trờng, đặc biệt là cân đối tiền- hàng, cán
cân thanh toán quốc tế, cân đối giữa thu- chi ngân sách Nhà nớc, cân đối vốn đầu t,
cân đối cung cầu một số mặt hàng thiết yếu nhất để từ đó làm giảm bớt những dao
động của chu kì kinh doanh, giải quyết tốt những vấn đề cấp bách: Tránh lạm phát
cao và thất nghiệp nhiều.
Ổn định kinh tế-một mục tiêu kinh tế vĩ mô quan trọng vì:
Thứ nhất: ổn định kinh tế vĩ mô là một điều kiện cơ bản của sự phát triển xã
hội, đặc biệt là hoạt động sản xuất kinh doanh.
Thứ hai: ổn định kinh tế vĩ mô là một chức năng quan trọng của nhà nớc
trong vai trò quản lý nên kinh tế thị trờng.
Trong nền kinh tế thị trờng Nhà nớc sẽ trực tiếp can thiệp vào việc điều hành
sản xuất kinh doanh, mà làm tốt chức năng định hớng cho sự phát triển xã hội (Bao
gồm cả chiến lợc, quy hoạch, kế hoạch) đẩy mạnh việc xây dựng và hoàn thiện hệ
thống thể chế, ổn định kinh tế vĩ mô, quản lý tốt kinh tế nhà nớc, đảm bảo việc
thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội.
Thứ ba: Trong thực trạng của kinh tế vĩ mô hiện nay, bên cạnh những kết quả
tích cực đã xuất hiện một số hạn chế, bất cập và đứng trớc những thách thức không
nhỏ.
II. KHÁI NIỆM VÀ CÔNG CỤ CỦA CHÍNH SÁCH TỀN TỆ.
2.1. Khái niệm _
Chính sách tiền tệ, là một bộ phận trong tổng thể hệ thống chính sách kinh tế
của nhà nớc để thực hiện việc quản lý vĩ mô đối vơi nền kinh tế nhằm đạt đợc
những mục tiêu kinh tê-xã hội trong từng giai đoạn nhất định.
Chính sách tiền tệ có thể đợc hiểu theo nghĩa rộng và nghĩa thông thờng.
Theo nghĩa rộng thì chính sách tiền tệ là chính sách điều hành toàn bộ khối lợng
tiền tệ trong nền kinh tế quốc dân nhằm tác động đền bốn mục tiêu lớn của kinh tế
vĩ mô, trên cơ sở đó đạt mục tiêu cơ bản là ổn định tiền tệ, giữ vững sức mua của
đồng tiền, ổn định giá cả hàng hóa. Theo nghĩa thông thờng là chính sách quan tâm
đến khối lợng tiền cung ứng tăng thêm trong thời kì tới (thờng là một năm) phù
hợp với mức tăng trởng kinh tế dự kiến và chỉ số lạm phát nếu có, tất nhiên cũng
nhằm ổn định tiền tệ và ổn định giá cả hàng hóa.
Chúng ta có thể khẳng định rằng, nếu nh chính sách tài chính chỉ tập trung
vào thành phần. Kết cấu các mức chi phí thuế khóa của nhà nớc, thì chính sách tiền
tệ quốc gia lại tập trung vào mức độ khả năng thanh toán cho toàn bộ nền kinh tế
quốc dân, bao gồm việc đáp ứng khối lợng cần cung ứng cho lu thông, điều khiển
hệ thống tiền tệ và khối lợng tín dụng đáp ứng vốn cho nền kinh tế, tạo điều kiện
và thúc đẩy hoạt động của thị trờng tiền tệ, thị trờng vốn theo những quỹ đạo đã
định.
2.2 Công cụ của chính sách tiền tệ.
Xét cho cùng, Ngân hàng Trung ơng có thể thực thi hai loại chính sách tiền tệ,
phù hợp với tình hình thực tiền của nền kinh tế, đó là chính sách nới lỏng tiền tệ và
chính sách thắt chặt tiền tệ.
Chính sách nới lỏng tiền tệ: Là việc cung ứng thêm tiền cho nền kinh tế,
nhằm khuyến khích đầu t phát triển sản xuất, tạo công ăn việc làm.
Chính sách thắt chặt tiền tệ: Là việc giảm cung ứng tiền cho nền kinh tế
nhằm hạn chế đầu t, ngăn chặn sự phát triển quá đà của nền kinh tế là kiểm chế lạm
phát.
Để thực hiện hai chính sách tiền tệ này, ngân hang trung ơng có thể sử dụng
hàng loạt các công cụ tiền tệ nằm trong tầm tay của mình đó là các công cụ trực
tiếp và công cụ gián tiếp.
2.2.1 Các công cụ trực tiếp: Gọi là các công cụ trực tiếp vì thông qua
chúng,NHTW có thể tác động trực tiếp đến cung cầu tiền tệ, mà không cần thông
qua một công cụ khác.
- Ấn định khung lãi suất tiền gửi và cho vay.
NHTW có thể quy định khung lãi suất tiền gửi và buộc các ngân hàng kinh
phải thi hành.
Nếu lãi suất quy định cao sẽ thu hút đợc nhiều tiền gửi làm gia tăng nguồn vốn cho
vay. Nếu lãi suất thấp, sẽ là giảm tiền gửi, giảm khả năng mở rộng kinh doanh tín
dụng. Xong biện pháp này sẽ làm cho các ngân hàng thơng mại mất tính chủ động,
linh hoạt trong kinh doanh. Mặt khác nó đễ dẫn đến tình trạng ứ đọng vốn ở ngân
hàng, nhng lại thiếu vốn đầu t, hoặc khuyến khích dân c dùng tiền vào dự trữ vàng,
ngoại tệ bất động sản, trong khi ngân hàng bị hụt hẫng về tiền mặt cũng nh nguồn
vốn cho vay.
Trong điều kiện không thể áp dụng các biện pháp khác, chính phủ có thể
phát hành một lợng trái phiếu nhất định để thu hút bớt lợng tiền trong lu thông.
Việc phân bổ trái phiếu thờng mang tính chất bắt buộc.
2.2.2. Các công cụ gián tiếp là những công cụ mà tác dụng của nó có đợc
là nhờ cơ chế thị trờng.
- Dự trữ bắt buộc:
Dự trữ bắt buộc là phần tiền gửi mà các ngân hàng thơng mại phải đa và dự trữ
theo luật định. Phần dự trữ này đợc gửi vào tài khoản chuyên dùng ở ngân hàng
trung ơng và để tại quỹ của mình, với mục đích góp phần bảo đảm khả năng thanh
toán của Ngân Hàng Thơng Mại và dùng làm phơng tiện kiểm soát khối lợng tín
dụng của ngân hàng này. Khi tăng tỷ lệ dự trữ bắt buộc sẽ có tác dụng làm giảm
khả năng cho vay và đầu t của ngân hàng thơng mại từ đó giảm lợng tiền trong lu
thông, góp phần làm giảm cầu tiền để cân bằng với sự giảm cung xã hội. Trong
trờng hợp giảm tỷ lệ dự trữ bắt buộc, khả năng mở rộng cho vay của Ngân Hàng
Thơng Mại sẽ tăng lên, dẫn đến sự gia tăng lợng tiền trong lu thông, góp phần tăng
cung xã hội để cân đối tăng cầu về tiền.
- Lãi suất tái chiết khấu, tái cấp vốn:
Tái chiết khấu và tái cấp vốn là những cách thức cho vay của NHTW đối với các
NHTM.
Công cụ này có u điểm là nó trực tiếp tác động ngay đến dự trữ của NHKD
và buộc các ngân hàng này phải gia tăng tín dụng hoặc giảm tín dụng đối với nền
kinh tế.
III.TÁC ĐỘNG CỦA CHÍNH SÁCH TIỀN TỆ ĐỐI VỚI VIỆC THỰC
HIỆN MỤC TIÊU ỔN ĐỊNH KINH TẾ.
3.1.Dự trữ bắt buộc.
Trong hoạt động tín dụng và thanh toán, các NHTM có khả năng biến những khoản
tiền gửi ban đầu thành những khoản tiền gửi mới cho cả hệ thống, khả năng sinh ra
bộ số tín dụng, tức là khả năng tạo tiền. Để khống chế khả năng này, NHTW buộc
các NHTM phải trích một phần tiền huy động đợc theo một tỷ lệ quy định gửi vào
NHTW không đợc hởng lãi. Do đó cơ chế hoạt động của công cụ dự trữ bắt buộc
nhằm khống chế khả năng tạo tiền, hạn chế mức tăng bội số tín dụng của các
NHTM.
Khi lạm phát cao, NHTW nâng tỷ lệ dự trữ bắt buộc, khả năng cho vay và
khả năng thanh toán của các ngân hàng bị thu hẹp (do số nhân tiền tệ giảm), khối
lợng tín dụng trong nền kinh tế giảm (cung tiền giảm) dẫn tới lãi suất tăng, đầu t
giảm do đó tổng cầu giảm và làm cho giá giảm (tỷ lệ lạm phát giảm). Ngợc lại, nếu
NHTW hạ thấp tỷ lệ dự trữ bắt buộc tức là tăng khả năng tạo tiền, thì cung về tín
dụng của các NHTM cũng tăng lên, khối lợng tín dụng và khối lợng thanh toán có
xu hớng tăng, đồng thời tăng xu hớng mở rộng khối lợng tiền. Lý luận tơng tự nh
trên thì việc tăng cung tiền sẽ dẫn tới tăng giá (tỷ lệ lạm phát tăng). Nh vậy công
cụ dự trữ bắt buộc mang tình hành chính áp đặt trực tiếp, đầy quyền lực và cực kì
quan trọng để cắt cơn sốt lạm phát, khôi phục hoạt động kinh tế trong trờng hợp
nền kinh tế phát triển cha ổn định và khi các công cụ thị trờng mở tái chiết khấu
cha đủ mạnh để có thể đảm trách điều hòa mức cung tiền cho nền kinh tế. Nhng
công cụ dự trữ bắt buộc quá nhạy cảm, vì chỉ thay đổi nhỏ trong tỷ lệ dự trữ bắt
buộc đã làm cho khối lợng tiền tăng lên rất lớn khó kiểm soát.
3.2. Tái chiết khấu:
Là phơng thức để NHTW đa tiền vào lu thông, thực hiện vai trò ngời cho vay
cuối cùng. Thông qua việc tái chiết khấu, NHTW đã tạo cơ sở đầu tiên thúc đẩy hệ
thống NHTM thực hiện việc tạo tiền, đồng thời khai thông thanh toán. Tái chiết
khấu là đầu mối tăng tiền trung ơng, tăng khối lợng tiền tệ vào lu thông. Do đó ảnh
hởng trực tiếp đến quá trình điều khiển khối lợng tiền và điều hành chính sách tiền
tệ. Tùy theo tình hình từng giai đoạn, tùy thuộc yêu cầu của việc thực hiện chính
sách tiền tệ trong giai đoạn ấy, cần thực hiện chính sách nới lỏng hay thắt chặt tín
dụng mà NHTW quy định lãi suất thấp hay cao. Lãi suất tái chiết khấu đặt ra từng
thời kỳ, phải có tác dụng hớng dẫn, chỉ đạo lãi suất tín dụng trong nền kinh tế của
giai đoạn đó. Khi NHTW nâng lãi suất tái chiết khấu buộc các NHTM cũng phải
nâng lãi suất tín dụng của mình lên để không bị lỗ vốn. Do lãi suất tín dụng tăng
lên, giảm cầu về tín dụng và kéo theo giảm cầu về tiền tệ (nhu cầu về giữ tiền của
nhân dân giảm đi).
3.3. hoạt động thị trờng mở.
Nếu nh công cụ lãi suất chiết khấu là công cụ thụ động của NHTW, tức là
NHTW phải nhờ NHTM đang cần vốn đa thơng phiếu, kỳ phiếu.. đến để xin “tái
cấp vốn” thì nghiệp vu thị trờng mở là công cụ chủ động của ngân hàng trung ơng
để điều khiển khối lợng tiền, qua đó kiểm soát lạm phát.
Qua nghiệp vụ thị trờng mở, NHTW chủ động phát hành tiền trung ơng vào
lu thông hoặc rút bớt tiền khỏi lu thông bằng cách mua bán các loại trái phiếu ngân
hàng quốc gia nhằm tác động trớc hết đến khối lợng tiền dự trữ trong quỹ dự trữ
của NHTM và các tổ chức tài chính, hạn chế tiềm năng tín dụng và thanh toán của
các ngân hàng này, qua đó điều khiển khối lợng tiền trong thị trờng tiền tệ chúng ta.
Khi nghiên cứu phần trớc đã biết rằng khối lợng tiền tệ ảnh hởng trực tiếp tới tỷ lệ
lạm phát, việc thay đổi cung tiền tệ sẽ làm thay đổi tỷ lệ lạm phát.
CHƠNG II
CHÍNH SÁCH TIỀN TỆ VỚI THỰC HIỆN MỤC TIÊU ỔN ĐỊNH
KINH TẾ CỦA VIỆT NAM THỜI GIAN QUA.
I.Sơ lợc tình hình kinh tế tiền tệ Việt Nam thời gian qua:
Bớc sang những năm đầu của thế kỷ 21 chúng ta đã thực hiện xong kế hoạch năm
năm lần thứ 6 là những năm có ý nghĩa quan trọng trong việc thực hiện các mục
tiêu của chiến lợc ổn định và phát triển kinh tế xã hội.
1.1 chính sách tài chính.
Có nhiều đổi mới đã góp phần củng cổ và làm lành mạnh một bớc nền tài
chính quốc gia, giữ ổn định và cân đối kinh tế vĩ mô, thúc đẩy phát triển kinh tế.
Tổng thu ngân sách nhà nớc năm 2001 tăng 14,5% so với năm 2000 và đạt
21,6% GDP, năm 2002 tăng 14,6% và đạt 22,2% GDP. ớc tình 6 tháng đầu năm
2003 tăng 9,5% và đạt 22,8% GDP. Trong các khoản thu, thu từ kinh tế nhà nớc
năm 2001 tăng 17,6 % và năm 2002 tăng 7,6%, thu từ khu vực có vốn đầu t nớc
ngoài năm 2001 tăng 13,1% trong đó thu về dầu thô tăng 11,7%, năm 2002 tăng
2,7%, riêng dầu thô giảm 2,6%. Thu ngân sách liên tục tăng qua các năm và tăng
mạnh hơn tốc độ tăng trởng kinh tế, chủ yếu do hệ thống thuế đã từng bớc đợc cải
cách, đây là một bớc tiến bộ quan trọng của quá trình đổi mới chính sách tài chính,
đã dần phù hợp với nền kinh tế thị trờng và yêu cầu của hội nhập nên đã từng bớc
giảm đợc phần thất thu.
Chi ngân sách nhà nớc năm 2001 tăng 19,1% so với năm 2000 và băng 27%
GDP, năm 2002 tăng 13,3% và băng 27,4% GDP, ớc tính 6 tháng năm 2003 tăng
14% và băng 13,4%. Cơ cấu chi ngân sách nhà nớc đã có những chuyển biến theo
hớng tiếp tục tăng chi thờng xuyên ở mức cao. Chi đầu t phát triển tập trung chủ
yếu vào cho xây dựng hạ tầng cơ sở, xong vẫn đảm bảo luôn ở mức 1/3 tổng chi
ngân sách nhà nớc.
Chi thờng xuyên năm 2001 tăng 15,8% và bằng 14,9%GDP, năm 2002 tăng
14.9% và bằng 15,3% GDP, 6 tháng đầu năm 2003 tăng 14,3% (kể cả chi thực hiện
chế độ tiền lơng mới) và băng 15,2% GDP. Chi thờng xuyên đã tập trung và u tiên
cho các nhiệm vụ quan trọng nh: Giáo dục-đào tạo, khoa học, công nghệ và môi
trờng. Bội chi ngân sách nhà nớc so với GDP bình quân hàng năm xấp xỉ 5%, ở
mức an toàn và kiểm soát đợc.
Thu chi ngân sách nhà nớc so với GDP
2003 2004 2005
Tổng thu 20,5 21,6 22,2
Thu nội địa 10,5 10,9 11,2
Thu từ kinh tế nhà nớc 4,6 4,8 4,6
Thu từ kinh tế có vốn đầu t nớc ngoài 1,3 1,2 1,3
Thu hải quan 4,3 4,8 5,9
Thu dầu thô 5,3 5,5 4,8
Thu viện trợ không hoàn lại 0,5 0,4 0,4
Tổng chi 24,7 27,0 27,4
Chi đầu t phát triển 6,7 8,4 8,2
Chi trả nợ, viện trợ 3,0 3,1 3,7
Chi thờng xuyên 14,0 14,9 15,3
1.2 Chính sách tiền tệ.
Hoạt động ngân hàng từng bớc đợc chấn chỉnh, đã có một số tiến bộ trong
điều hành và sử dụng công cụ chính sách tiền tệ, tín dụng tiếp tục tăng, đáp ứng
một phần quan trọng trong tạo nguồn vốn cho đầu t phát triển sản xuất. NHNN vẫn
tiếp tục thực thi chính sách tiền tệ thận trọng, nhằm mục đích ổn định tiền tệ, kiểm
soát lạm phát góp phần thúc đẩy tăng trởng kinh tế, thị trờng không có những biến
động lớn về giá cả, lãi suất và tỷ giá. Tuy nhiên hoạt động ngân hàng vẫn cha phát
huy mạnh mẽ vai trò là công cụ quan trọng điều tiết kinh tế vĩ mô. Chính sách tiền
tệ và khả năng kiểm soát giám sát nền kinh tế thông qua hệ thống ngân hàng còn
hạn chế.
II.SƠ LỢC VỀ TÌNH HÌNH SỬ DỤNG CÁC CÔNG CỤ CỦA CHÍNH SÁCH
TIỀN TỆ CỦA VIỆT NAM NHẰM ỔN ĐỊNH KINH TẾ.
2.1 Lãi suất.
Lãi suất là một yếu tố rất nhạy cảm đối với nền kinh tế của các nớc. ở nớc ta
NHTW đã rất linh hoạt trong việc sử dụng công cụ lãi suất nhằm tác động tích cực
đến nền kinh tế trong qua trình chuyển đối có thể thấy rõ tình linh hoạt của chinh
sách lãi suất qua các thời điểm:
- Trớc ngày 1/6/2002 ngân hàng nhà nớc Việt Nam thực hiện cơ chế điều
hành lãi suất cơ bản Đồng VN, mức lãi suất cơ bản đợc công bố trong những tháng
đầu năm 2002 là 0,6%/tháng. NHNN cũng đã mạnh dạn thực hiện chính sách tự do
hoá lãi suất đối với ngoại tệ từ tháng 6 năm 2001. Chính sách lãi suất nh vậy là phù
hợp với thực tiễn của VN trong qua trình chuyển sang nền kinh tế thị trờng và bám
sát với những diễn biến của thị trờng quốc tế.
- Từ ngày 1/6/2002 ngân hàng nhà nớc quyết định chuyển sang cơ chế lãi
suất ổn định Đồng VN của các tổ chức tín dụng đối với khách hàng. Đây là một sự
“cởi trói” cho các tổ chức tín dụng trong các hoạt động kinh doanh, tạo điều kiện
cho các tổ chức tín dụng chủ động trong hoạt động huy động vốn và cho vay đối
với khách hàng. Cơ chế mới đã tạo ra sự sôi động trong hoạt động kinh doanh và
cạnh tranh của các tổ chức tín dụng. Nếu nh với cơ chế lãi suất cơ bản, trong các
đầu năm 2002 lãi suất huy động vốn dừng lại ở mức 0,6%/tháng, lãi suất cho vay
bình quân là 0,7%/tháng, thì từ khi áp dụng cơ chế lãi suất thỏa thuận từ tháng 6
năm 2002 và nhất là trong các tháng 8và 9 năm 2002 lãi suất huy động vốn cao
nhất của các NHTM lên tới 0,7% thậm trí 0,72%/tháng. Mức lãi suất cao nhất trong
vòng gần hai năm qua, không dừng lại ở đó các tháng đầu năm 2003 do nhu cầu
vốn vay trên thị trờng vẫn cao các ngân hàng thơng mại, các tổ chức tín dụng vẫn
tiếp tục cuộc cạnh tranh huy động vốn thông qua các biện pháp nâng lãi suất huy
động. Thực hiện các hình thức khuyến mại rầm rộ và hấp dẫn. Đã xuất hiện diễn
biến bất thờng trên thị trờng tiền tệ Việt Nam là lãi suất nội tệ tăng lên quá cao,
trong khi lãi suất ngoại tệ giảm xuống quá thấp.
2.2 Công cụ nghiệp vụ thị trờng mở.
Ngày 12/7/2000, NHNN Việt Nam chính thức đa công cụ nghiệp vụ thị trờng
vào hoạt động đây là một sự chuyển biến quan trọng điều hành chính sách tiền tệ
của ngân hàng nhà nớc Việt Nam, từ sử dụng các công cụ trực tiếp sang sử dụng
các cộng cụ gián tiếp theo tín hiệu của thị trờng, phù hợp với thông lệ quốc tế.
Qua hơn hai năm triển khai thực hiện, đến nay đã có 22 tổ chức tín dụng đợc
cấp giấy chứng nhận là thành viên nghiệp vụ thị trờng mở trong đó có 4 ngân hàng
thơng mại quốc dân, 10 NHTM cổ phần, 1 ngân hàng nớc ngoài, một công ty tổ
chức và quỹ tín dụng nhân dân TW.
Từ tháng 5/2002 nghiệp vụ thị trờng mở đợc đa vào giao dịch hàng tuần, quy
mô và doanh số ngày càng tăng, lãi suất ngày càng linh hoạt. Trong các hình thức
giao dịch của nghiệp vụ thị trờng mở thì việc NHNN mua các giấy tờ có giá là chủ
yếu (NHNN bơm tiền ra), chiếm tỷ lệ từ khoảng 71% lên trên 90%.
2.3 Các công cụ khác.
- Lãi suất tái cấp vốn và lãi suất chiết khấu:
Nh đã biết đây là cửa sổ chiết khấu rất quan trọng để tăng hoặc giảm khả năng cho
vay của các NHTM làm tăng hoặc giảm lợng cung ứng cho nên kinh tế. Trong thời
gian vừa qua lãi suất tái cấp vồn và lãi suất chiết khấu đã đợc NHNN áp dụng phù
hợp với diễn biến trên thị trờng tiền tệ. Nh đã nói do tình hình lãi suất trên thị
trờng tiền tệ quá nóng từ tháng 8/2003, NHNN đã quyết định giảm đáng kể lãi suất
tái cấp vốn đây là một quyết định kịp thời đã góp phần hạ nhiệt cơn sốt lãi suất trên
thị trờng trong mấy tháng gần đây.
-Dự trữ bắt buộc:
NHTM sử dụng công cụ dự trữ bắt buộc để tác động đến lợng tiền cung ứng ra qua
việc tác động đến cơ chế tạo tiền gửi của các NHTM và tác động đến lãi suất cho
vay của các tổ chức tín dụng. Trong thời gian qua, tỷ lệ dự trữ bắt buộc với tiền gửi
nội tệ vẫn đợc giữ nguyên ở mức thấp trong hơn hai năm qua, 2% với NHNN và
NH phát triển nông thôn Việt Nam, 3% với các tổ chức tín dụng đô thị khác.
2.4.Công cụ tỷ giá.
NHNN đã rất linh hoạt trong sử dụng công cụ này. Từ ngày 1/7/2002 NHNN
quyết định nới lỏng biên độ quy định tỷ giá của các tổ chức tín dụng. Trong giao
dịch mua bán ngoại tệ đối với khách hàng, quy định này đã giảm dần những quy
định mang tính chất hành chính can thiệp vào quyền tự chủ kinh doanh của các tổ
chức tín dụng. Ngày 13/9/2003, thống đốc ngân hàng nhà nớc đã ra quyết định
958/2002/QĐ-NHNN về quản lý ngoại hối đối với việc mua bán chứng khoán. Từ
tháng 10/2002 NHNN đã có các quy định mới về trạng thái ngoại tệ đối với các
ngân hàng thơng mại ... cùng với việc ban hành những chính sách nói trên, NHNN
vẫn duy trì và vận hành có hiệu quả hoạt động của thị trờng ngoại tệ, liên ngân
hàng, thực hiện nghiệp vụ swap trong giao dịch hoán đổi ngoại tệ lấy đồng Việt
Nam giữa NHTM và NHNN.
III. NHỮNG ĐÁNH GIÁ CHUNG VỀ THỰC TRẠNG SỬ DỤNG CHÍNH
SÁCH TIỀN TỆ THỰC HIỆN MỤC TIÊU ỔN ĐỊNH KINH TẾ VIỆT NAM
THỜI GIAN QUA.
1. Lãi suất.
Mặc dù những thành công của NHNN là đáng ghi nhận trong thiết kế cơ chế kiểm
soát lãi suất nh: Hình thành hệ thống lãi suất điều tiết của NHTW, sử dụng phối
hợp các công cụ để điều tiết lãi suất thị trờng ... nhng hiệu quả và kết quả còn
nhiều hạn chế bởi nền tảng cho cơ chế kiểm soát lãi suất cha đợc thiết lập. Nó thể
hiện nh sau:
1.1. Cha chủ động trong điều tiết mặt bằng lãi suất thị trờng tiền tệ. Do đó
cha thực vai trò hớng dẫn sự biết động của lãi suất thị trờng.
Cụ thể, mức lãi suất tái cấp vốn và lãi suất trần tăng lên vào tháng 1 năm
1998 diễn ra sau khi mức lãi suất cho vay ngắn hạn của NHTM đã nhích lên từ
tháng 10 năm 1997 trớc đó. Tợng tự, mức lãi suất tái cấp vốn đợc điều chỉnh giảm
từ 13,2% xuống còn 12% vào tháng 2/1999 sau khi mức lãi suất ngắn hạn có xu
hớng giảm vào tháng 12 năm 1998 từ 14,7% xuống 14,5% và xuống tiếp 14% vào
tháng 2/1999.
Từ thời điểm tháng 2/1999 đến tháng 8/2001, mức lãi suất thị trờng giảm liên
tục từ 14% xuống còn 9,3% đối với lãi suất ngắn hạn, rồi từ 14,7% xuống còn
10,3% đối với lãi suất trung hạn và dài hạn trong khi diễn biến lãi suất trần và cơ
bản lại tách khỏi xu hớng thị trờng, sự tăng lên của lãi suất tái cấp vốn vào tháng
2/2003 tới 6,6%/năm cũng khẳng định những diễn biến của mặt bằng lãi suất thị
trờng đã có xu hớng tăng vào cuối năm.
1.2 Những phản ứng của lãi suất thị trờng đối với lãi suất.
Thực tế cho thấy mối quan hệ giữa các mức lãi suất lỏng lẻo, không phối hợp
hiệu quả và chức năng của chúng có biên giới. Từ tháng 6/2002 NHNN chủ yếu sử
dụng nghiệp vụ thị trờng mở để phản ứng biến động của thị trờng tiền tệ. Mặt nữa
mối quan hệ nhân quả truyền thống giữa lãi suất chủ đạo và lãi suất thị trờng không
đợc thể hiện trong mối liên hệ của lãi suất tái cấp vốn và lãi suất liên ngân hàng.
Có thể chứng mình bằng con số nh sau: Vào quý 4 năm 2000 và quý 3,4 năm
2001 khi thị trờng lâm vào cảnh căng thẳng về nguồn vốn VNĐ, lãi suất liên ngân
hàng tăng tới 60% từ 4,5% vào tháng 9/2000 tới hơn 7% vào tháng 9/2001 và tăng
nhẹ vào năm 7/2001tới 5,5% vào tháng 11,12/2001 trong khi lãi suất tái cấp vốn
không có biểu hiện biến động. Hầu nh từ tháng 8/2001 đến tháng 8/2002 lãi suất
liên ngân hàng luôn u thế hơn lãi suất tái suất vốn.
1.3 Các thị trờng do ngân hàng nhà nớc tổ chức mà thông qua đó tác động
vào lãi suất huy động vốn và cho vay của tổ chức tín dụng ngày càng lớn, quy mô
tăng, doanh số cao nhng diễn biến lại bất thờng.
Trong lúc nhiều ngân hàng thơng mại thiếu vốn chung, dài hạn phải huy động
với lãi suất trên 8%/năm thì phải đầu t hàng trăm tỷ đồng vào tín phiếu kho bạc nhà
nớc, chịu lỗ để giải quyết vần đề thanh khoản và vốn khả dụng. Ngợc lại, trong khi
nhiều phiên dao dịch nghiệp vụ thị trờng mở lại không có thành viên. Điều đó
chứng tỏ khả năng điều hành vốn khả dụng của NHTM, của NHNN cha thông suốt.
Bên cạnh đó các NHTM cổ phần và chi nhánh ngân hàng nớc ngoài vẫn ngoài cuộc,
đặc biệt là các công ty bảo hiểu lại vắng bóng trên thị trờng đấu thầu tín phiếu kho
bạc.
2. Công cụ thị trờng mở.
Bên cạnh những kết quả khả quan nghiệp vụ thị trờng mở vân bộc lộ một số
hạn chế:
Hoạt động nghiệp vụ thị trờng mở là một hoạt động hoàn toàn mớ lên một số
tổ chức vẫn còn nhiều bỡ ngỡ khi tham gia. Nghiệp vụ thì trờng mở ra đời trong
điều kiện nền kinh tế còn đang ỏ trình độ phát triển thấp, cha ổn định, thị trờng tài
chính và thị trờng tiền tệ cha phát triển, nền kinh tế thế giới lại không ngừng biến
động, môi trờng hoạt động của các tổ chức tín dụng còn chứa đựng nhiều rủi ro.
-Hoạt động của thị trờng mở cha thực sự sôi động, mỗi phiên giao dịch chỉ có
từ 1-4 thành viên tham gia, chiếm tỷ lệ tơng đối thấp so với tổng số các thành viên
và chiếm tỷ lệ rất nhỏ trong tổng số các TCTD. Các thành viên tham gia là các
NHTM quốc doanh do lợng hàng hóa trên thị trờng chủ yếu tập trung tại các ngân
hàng này, còn việc tham gia các TCTD khác trên thị trờng còn nhiều mở nhạt.
- Hàng hóa còn nghèo nàn, không đa dạng về chủng loại và thời hạn. Luật
NHNH quy định chỉ có các loại giấy tờ có giá ngắn hạn mới đợc giao dịch trên thị
trờng mở, do vậy đã giới hạn và thu hẹp phạm vi hoạt động của thị trờng mở.
3.Hoạt động tín dụng.
Tỷ lệ tín dụng trung, dài hạn tăng và không tơng xứng vơi tốc độ tăng nguồn
vốn huy dộng của các loại vốn này. Trong vòng quay của kinh tế thị trờng, nhu cầu
vốn là rất cao, thì nguồn vốn đầu t từ ngân sách hàng năm cho đầu t còn rất hạn hẹp,
vốn tự có của các doanh nghiệp rất nhỏ, do vậy các doanh nghiệp khi cần vốn cho
sản xuất kinh doanh đều trông chờ vào nguồn vốn trung và dài hạn của hệ thông
ngân hàng. Trong khi đó nguồn vốn chủ yếu của các NHTM là nguồn vốn ngắn hạn
nên NHTM không đáp ứng đợc nhu cầu vốn trung và dài hạn. Tình trạng này cha
có giải pháp tối u, mới chỉ có giải pháp tình thế là ngành ngân hàng cho phép. Sở
dĩ tình trạng trên tồn tại vì :
- Yếu tố đầu tiên ảnh hởng đến huy động vốn trung và dài hạn và ngân hàng
là thị trờng chứng khoán ở nớc ta hiện nay ở giai đoạn sơ khai, các sản phẩm trên
thị trờng tiền tệ cha nhiều, hoạt động đơn giản, thuần túy. Mặt khác hệ thống pháp
luật còn thiếu những quy định toàn diện trong việc điều chỉnh các hoạt động, tiếp
theo là những hạn chế của chính ngành ngân hàng trong mọi hoạt động chu chuyển
nguồn vốn của các doanh nghiệp.
4. Tái cấp vốn và việc kiểm soát lợng tiền cung cấp.
Thực hiện mục tiêu của chính sách tài chính NHNN đã sử dụng nghiệp vụ tái
cấp vốn nh là công cụ để điều tiết việc mở rộng hay thu hẹp tổng khối lợng tiền hay
tổng phơng tiện thanh toán trong nền kinh tế. Từ tổng khối lợng tiền cung ứng đợc
phép tăng lên hàng năm NHNN kiểm soát chặt chẽ khối lợng tín dụng cho các
NHTM qua nghiệp vụ tái cấp vốn. Tuy nhiên do trong nền kinh tế cha lu thông hối
phiếu và thơng phiếu nên NHNN cha có điều kiện thực hiện tái cấp vốn qua tái
chiết khấu các kỳ phiếu thơng mại cũng nh cha tái cấp vốn qua các thế chấp bằng
những chứng từ có giá. Trên tầm vĩ mô NHNN vẫn cha kiểm soát đợc toàn bộ các
kênh tín dụng nằm ngoài ngân hàng, nh khối lợng của tổng cục đầu t và hệ thống
kho bạc. Đây là 1 mảng của tổng phơng tiện thanh toán cần nằm trong sự kiểm soát
của NHNN>
5. Dự trữ bắt buộc:
Từ năm 1991, dự trữ bắt buộc đợc áp dụng nh một công cụ chủ yếu để điều
hành chính sách tài chính theo pháp lệnh ngân hàng, tỷ lệ dự trữ bắt buộc có thể ở
mức 10-35% tổng nguồn vốn huy động của các NHTM. Song xét hoàn cảnh thực tế,
tiềm lực của các NHTM Việt Nam quyết định dự trữ bắt buộc ở mức 10%. Tỷ lệ
này từ năm 1991 tới nay nhng kỷ luật chấp hành của các NHTM cha nghiêm túc
nên tác dụng của công cụ này kém hiệu quả.
Đầu năm 1994, NHTW đã có quy định bổ xung: Tỷ lệ dự trữ bắt buộc đơn vị
loại tiền gửi không kỳ hạn là 13%, đối với loại tiền gửi là 7% nhng cũng là để thi
hành cho một thời gian dài. Sự ổn định nh vậy đã nói lên rằng, ở nớc ta vào thời kỳ
này mới bớc đầu sử dụng công cụ này, nên cha có khả năng điều khiển nó một cách
linh hoạt theo thị trờng tài chính luôn biến động trong lu thông, nên cha thực hiện
đầy đủ vai trò điều khiển khối lợng tiền lu thông hạn chế bởi số tín dụng của các
NHTM nh chức năng vốn có của công cụ này.
CHƠNG III
MỘT SỐ Ý KIẾN ĐỀ XUẤT ĐỔI MỚI VÀ HOÀN THIỆN CHÍNH
SÁCH TIỀN TỆ GÓP PHẦN ỔN ĐỊNH NỀN KINH TẾ VIỆT NAM
TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY.
Nớc ta đang theo đuổi một chính sách phát triển kinh tế theo cơ chế thị trờng
với định hớng XHCN và hội nhập dần với khu vực. Những ảnh hởng chu kì do tác
động của lực lợng thị trờng trong và ngoài nớc là hiện tợng tất yếu trong cơ chế
này. Chính sách kinh tế vĩ mô, đặc biệt là chính sách tiền tệ phải đảm bảo tính chủ
động, sáng tạo, linh hoạt và nhạy bén nhằm giảm thiểu các biến động chu kì trong
ngắn hạn và tạo sự ổn định về dài hạn. Nền kinh tế Việt Nam hiện nay vẫn còn phải
đối mặt với nhiều khó khăn, bất cập hơn, cơ chế thị trờng vẫn đang trong quá trình
thiết lập, quản lý nhà nớc vẫn còn kém hiệu lực, hoạt động của các khu vực doanh
nghiệp nhà nớc cha đạt hiệu quả cao... Trong những năm tới các cân đối kinh tế vĩ
mô có nhiều khó khăn hơn đặc biệt là cân đối ngân sách, cán cân thanh toán quốc
tế, lạm phát, áp lực về lao động và việc làm lớn, cuộc khủng hoảng tài chính khu
vực còn ảnh hởng nhiều thêm vào đó là ảnh hởng của thiên tai và chúng ta vẫn cha
khắc phục hết. Tuy nhiên, những thuận lợi có thể nhìn thấy đợc là sự ổn định về
chính trị-xã hội, sự lớn mạnh về thế và lực nền kinh tế Việt Nam qua nhiều năm
đổi mới, quan hệ kinh tế đối ngoại còn nhiều cơ hội để tăng thêm tiềm lực kinh tế
thông qua hoạt động thơng mại, đầu t, góp phần hỗ trợ cải thiện cán cân thanh toán
quốc tế. Đồng thời các chính sách đã triển khai trong những năm trớc sẽ phát huy
tác dụng tốt. Nh vây, giai đoạn tới nền kinh tế Việt Nam còn phải đối đầu với rất
nhiều những khó khăn và việc giữ vững mức tăng trởng, phát triển và ổn định là rất
khó, đòi hỏi sự hoàn thiện dần của tất cả các chính sách kinh tế trong đó chính sách
tiền tệ một công cụ hữu hiệu tạo lên một phần những thành công trong giai đoạn
qua và sẽ là công cụ đắc lực trong giai đoạn tới.
1.Điều hành cung ứng tiền tệ.
NHNN cần tiếp tục thực hiện chính sách tiền tệ thắt chặt trong đó kiểm soát
khối lợng tiền cung ứng, vừa đáp ứng đầy đủ yêu cầu phơng tiện thanh toán của
nền kinh tế theo tín hiệu thị trờng, vừa kịp thời có những biện pháp để thu hút tiền
mặt về, giảm bớt sức ép lạm phát. Khối lợng tiền tệ tăng thêm chỉ là một chỉ tiêu
có tính định hớng NHTW phải theo dõi diễn biến của hoạt động kinh tế, sự biến đổi
giá cả và tỷ giá hối đoái để điều chỉnh kịp thời việc cung ứng tiền sao cho việc tăng,
giảm khối lợng tiền không ảnh hởng tới giá cả thị trờng và làm tắc nghẽn lu thông.
Việc điều chỉnh này phải thực hiện thông qua các nhu cầu đối ứng tạo ra trong lĩnh
vực tạo tiền bằng các chính sách tín dụng về ngoại hối. Trong qua trình điều hành,
căn cứ vào tín hiệu của thị trờng NHNN cần điều hòa khối lợng tiền cung ứng vào
các mục tiêu cho thích hợp và phơng thức cung ứng tiền thông qua các kênh:
- Mua ngoại tệ cho quỹ dự trữ.
- Cấp tín dụng cho NHTM thông qua chơng trình tín dụng của nhà nớc, vốn
cho ngân hàng phục vụ ngời nghèo.
- Cho vay tái cấp vốn và tái chiết khấu.
- Cấp đủ vốn điều lệ cho doanh nghiệp nhà nớc.
- Tăng vốn điều lệ cho NHTM quốc doanh.
- Nghiệp vụ thị trờng mở.
2. Chính sách quản lý ngoại hối và điều hành tỉ giá:
2.1 Chính sách quản lý ngoại hối.
Chính sách quản lý ngoại hối phải hớng tới mục tiêu chủ yếu là bảo vệ đồng
tiền Việt Nam, tạo tiền đề cho tơng lai có một đồng tiền Việt Nam chuyển đổi.
Chính sách quản lý ngoại hối cần đợc kết hợp chặt chẽ với chính sách ngoại thơng
để có kết quả bội thu trong cán cân thơng mại, ổn định tỉ giá hối đoái, tăng dự trữ
ngoại tệ.
Cán cân thanh toán quốc tế phải đợc sử dụng nh một công cụ điều tiết vĩ mô.
NHNN phải phân tích điều chỉnh cán cân thanh toán quốc tế để đảm bảo cân bằng
hợp lý trong giao dịch đối ngoại. Cần linh hoạt trong quản lý ngoại hối cho phù
hợp với quá trình chuyển đổi nền kinh tế nhằm đảm bảo ổn định tỷ giá, ổn định tiền
tệ tạo cơ để điều hành chính sách tiền tệ một cách thuận lợi.
2.2. Chính sách điều hành tỷ giá.
Chính sách tỷ giá là một bộ phận của chính sách tiền tệ và có nhiệm vụ đảm
bảo ổn định tiền tệ kiềm chế lạm phát góp phần tăng trởng kinh tế mức độ cao, bền
vững.
2.2.1 Hởng tới chính sách tỷ giá cân bằng cung cầu.
Để thị trờng ngoại hối hoạt động hiệu quả với doanh số dao dịch cực đại có
độ thanh quản cao và chi phí giao dịch thấp thì tỷ giá phải đợc hình thành một cách
khách quan theo quy luật cung cầu. Với vai trò là NHTW, hiện nay NHNN quản lý
thị trờng ngoại tệ chủ yếu thông qua quan hệ mua bán, công bố tỷ giá bình quân
giao dịch liên ngân hàng, quy định trần tỷ giá giao dịch ngay, tỷ giá phần trăm gia
tăng của tỷ giá kì hạn và các biện pháp quản lý ngoại hối.
2.2.2 Hoàn thiện và phát triển thị trờng ngoại tệ liên ngân hàng.
- Thực hiện vai trò của NHTW là ngời mua bán cuối cùng trên thị trờng
ngoại hối, hiện tại do tỷ giá cha thực sự làm chức năng điều tiết quan hệ cung cầu
thì vai trò hớng dẫn điều tiết của NHTW cần đợc thể hiện thông qua việc mua bán
ngoại tệ cuối cùng trên thị trờng ngoại hối. Ngoài ra NHNN cần tham gia và thực
hiện các nghĩa vụ kinh doanh ngoại tệ kì hạn, hoán đổi đúng nh quy định nhằm tạo
điều kiện cho NHTM tham gia tích cực hơn vào thị trờng ngoại hối.
- Tiến hành thiết lập thị trờng ngoại lệ liên ngân hàng theo quy mô, hình thực
tổ chức kép bao gồm thị trờng ngoại tệ liên ngân hàng trực tiếp giữa các ngân hàng
và thị trờng gián tiếp qua môi giới.
- Mở rộng số lợng thành viên, mặt khác cần tạo ra môi trờng và điều kiện để
các thành viên tham gia thị trờng một cách tích cực hơn. Nghiên cứu hình thành
hiệp hội các nhà kinh doanh ngoại hối Việt Nam.
- Hoàn thiện cơ chế giao dịch, hiện đại hóa khâu thanh toán trang thiết bị
công nghệ, thông tin tiên tiến nâng cao trình độ và kĩ năng kinh doanh cho các cán
bộ.
2.2.3 Hoàn thiện và mở rộng các nghiệp vụ kinh doanh tiền tệ.
Về nghiệp vụ kì hạn và hoán đổi, trớc mắt lên cho phép các ngân hàng thực
hiện các hợp đồng với các kì hạn linh hoạt mà không bị khống chế thời hạn. Bên
cạnh đó, từng bớc nới rộng tỷ lệ % gia tăng cho phép để các ngân hàng có thể yết
giá cạnh trang cho thị trờng có độ thanh khoản cao hơn và sôi động hơn.
- Mở rộng nghiệp vụ quyền chọn tiền tệ: Để phù hợp với trình độ thị trờng và
nhu cầu thực tiễn, trớc mắt NHNN cho phép và hớng dẫn các NHTM tiến hành thực
hiện nghiệp vụ quyền chọn tiền tệ.
- Về nghiệp vụ tơng lai: Nghiệp vụ này nổi tiếng là một cuộc chơi dành cho
những ngời chấp nhận rủi ro cao. Do đó với thị trờng non trẻ của Việt Nam thì cha
lên mở rộng nghiệp vụ thi trờng này.
3.Chính sách huy động vốn và tín dụng
Đây là kênh đã, đang và còn tiếp tục đóng vai trò chủ lực trong việc huy
động vốn cho nền kinh tế. Tuy nhiên do độ sâu tài chính bình quân của các ngân
hàng Việt Nam còn quá thấp: Năm 2002 chỉ số tổng huy động trên GDP mới đạt
55%, trong khi đó con số này của Thái Lan là 94%, Trung Quốc là 137%... điều đó
nói lên rằng tiền năng vốn trong dân c còn rất lớn. Để huy động tốt qua kênh chủ
lực này cần ít nhất ba điều kiện cơ bản là ổn định kinh tế vĩ mô, tăng tiềm lực tài
chính cho các ngân hàng và nâng cao uy tín đồng tiền Việt Nam.
Trong nền kinh tế thị trờng, hoạt động tín dụng đóng vai trò điều tiết thờng
xuyên đối với việc giải quyết mối quan hệ giữa tăng trởng kinh tế và lạm phát. Dựa
vào việc mở rộng tín dụng ngời ta có thể đạt đến sứ mở rộng sản xuất kinh doanh
và đầu t xây dựng cơ bản và ngợc lại. Vì vậy công cụ hạn mức tín dụng có ý nghĩa
quan trọng và việc xác định hạn mức tín dụng là rất cần thiết để thực hiện mục tiêu
chống lạm phát và ổn định kinh tế.
3. Điều hành chính sách tiền tệ với công cụ quản lý.
3.1 Dự trữ bắt buộc.
Thông qua việc thực hiện chế độ dự trữ bắt buộc NHNN điều hành tổng
phơng tiện thanh toán qua cơ chế tác động đến khối lợng và giá tín dụng của các
ngân hàng thơng mại. Muốn công cụ này trở lên có hiệu quả hơn thì: Trớc mắt phải
hoàn hiện từng bớc các văn bản pháp lý trong lĩnh vực này, linh hoạt điều chỉnh tỷ
lệ dự trữ bắt buộc cho phù hợp với tình hình thực tế. NHNN có thể hoàn lại số tiền
lãi mà NHTM phải trả cho khách hàng có tiền gửi để đảm bảo cho NHTM kinh
doanh có lãi. Cần thống nhất một tỷ lệ dự trữ bắt buộc cho các loại tiền gửi có kì
hạn và không có kì hạn. Thống nhất lập số tiền dự trữ bắt buộc vào một tài khoản
tiền gửi không kì hạn và quản lý theo hạn mức; thực hiện việc thay đổi hay hoàn lại
tiền lãi số tiền lãi, số tiền hụt hay vợt mức dự trữ, sử phát nghiêm ngặt với các
trờng hợp vi phạm.
3.2 Chính sách lãi suất:
Đây là công cụ sử dụng hiệu quả trong suốt những năm qua, và chắc chắn sẽ
là công cụ thiết yếu trong những năm tới, bởi chính sách lãi suất là chính sách quan
trong hàng đầu trong điều hành chính sách tiền tệ Việt Nam hiện nay.
NHNN vẫn thực hiện vai trò kiểm soát và định hớng mức lãi suất cho vay của
hệ thống NHTM dới hình thức quy định mức lãi suất trần cho vay tối đa của các
TCTD đổi vơi nền kinh tế.
- Cần lựa chọn mức lãi suất mục tiêu thích hợp và thiết lập đợc mô hình kiểm
soát mức lãi suất mục tiêu đó một cách hiệu quả. Lựa chọn lãi suất liên ngân hàng
làm mục tiêu hoạt động là thích hợp hơn cả. Đồng thời sử dụng mô hình kiểm soát
lãi suất mục tiêu phù hợp nhất đối với điều kiện cụ thể của thị trờng tiền tệ Việt
Nam hiện nay là mô hình kiểm soát lãi suất liên ngân hàng thông qua nghiệp vụ thị
trờng mở. Theo mô hình này, NHTW phải xác định đợc một mức mục tiêu cho lãi
suất liên ngân hàng và sử dụng nghiệp vụ thị trờng mở một cách thờng xuyên.
3.3 Nghiệp vụ thị trờng mở
Nghiệp vụ thị trờng mở đợc coi là công cụ quan trọng bậc nhất trong điều
hành chính sách tiền tệ. ở Việt Nam hiện nay, thị trờng mở cha thực sự trở thành
công cụ đóng vai trò để NHNN điều tiết mức cung tiền. Vì vậy để sớm có thể đa
nghiệp vụ thị trờng mở vào hoạt động, xin kiến nghị một số đề xuất sau:
- Cần phải tổ chức tuyên truyền, tập huấn chỉ tiết, đi vào từng nghiệp vụ cụ
thể để từ đó giúp các thành viên thấy đợc vai trò, tác dụng và sự linh hoạt của
nghiệp vụ thị trờng mở trong việc điều hành chính sách tiền tệ của NHNN, cũng nh
hiệu quả đạt đợc của TCTD trong việc điều hành nguồn vốn của mình.
- NHNN cần phải có sự phối hợp giữa các công cụ và biện pháp điều hành
chính sách tiền tệ cần hạn chế các hình thức cung ứng vốn tín dụng khác từ NHNN
nh: tái cấp vốn, cho vay theo chỉ định, bên cạch tiếp tục thực hiện việc khoanh nợ,
cũng nh việc củng cố và phát triển thị trờng tiền tệ, đặc biệt phải hỗ trợ cho sự phát
triển của tiền tệ liên ngân hàng, nghiệp vụ đấu thầu tín phiếu kho bạc hoạt động
mua bán giấy tờ có giá... Bên cạnh đó, NHNN cần kết hợp trong việc điều hành
hoạt động của nghiệp vụ thị trờng mở với các nghiệp vụ khác nh: Chiết khấu giấy
tờ có giá ngắn hạn, hoán đổi ngoại tệ .... Để tạo ra đợc môi trờng kinh doanh lành
mạnh, bình đẳng giữa các TCTD, đồng thời giúp cho nghiệp vụ thị trờng mở ngày
càng củng cố và trở thành công cụ điều hành chính sách tiền tệ có hiệu quả của
NHTW.
KẾT LUẬN
Qua quá trình nghiên cứu chính sách tiền tệ quốc gia nói riêng và chính kinh
tế vĩ mô nói chung, chúng ta thấy rõ đợc vai trò và ý nghĩa của nó trong nền kinh tế
bởi chính sách tiền tệ là công cụ điều tiết nền kinh tế vĩ mô của nhà nớc. Nên vị trí
của chính sách tiền tệ trở nên hết sức quan trọng.
Hoạch định một chính sách tiền tệ đòi hỏi cả một quá trình, sự linh hoạt và sự
thống nhất trong sự áp dụng trên thực tiễn trớc bối cảnh kinh tế quốc tế hiện nay.
Bằng sự nỗ lực hiện tại và trong tơng lai, sự kế thừa và phát huy những thành
tựu của chính sách tiền tệ, chắc chắn chính sách tiền tệ Việt Nam sẽ đóng góp vai
trò quan trọng trong việc xây dựng một đất nớc Việt Nam giầu mạnh, ổn định và
phát triển sánh vai với các bạn bè quốc tế.
Qua bài viết, tuy bản thân là ngời Laos, em cũng hiểu rõ phần nào về chính
sách tiền tệ, tuy còn nhiều vấn đề bất cập song em cũng cố gắng hoàn thành bài
viết, em mong có đợc sự đóng góp ý kiến của Thầy cô và bạn đọc.
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- Tiểu luận- Chính sách tiền tệ với việc thực hiện mục tiêu ổn đinh kinh tế ở Việt Nam (2).pdf