Thực trạng sức khỏe tâm thần học đường theo thang đo SDQ ở học sinh trung học cơ sở tại Thành phố Hà Nội, năm 2015

Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 22 * Số 4 * 2018 266 THỰC TRẠNG SỨC KHỎE TÂM THẦN HỌC ĐƯỜNG THEO THANG ĐO SDQ Ở HỌC SINH TRUNG HỌC CƠ SỞ TẠI THÀNH PHỐ HÀ NỘI, NĂM 2015 Vũ Thị Loan*, Lương Xuân Hiến*, Lê Thanh Hải**, Thành Ngọc Minh**, Đỗ Mạnh Hùng** TÓM TẮT Mục tiêu: Tìm hiểu thực trạng sức khỏe tâm thần học đường tại TP. Hà Nội, qua đó đánh giá thực trạng và đề xuất các giải pháp can thiệp kịp thời. Phương pháp nghiên cứu: Chúng tôi tiến hành nghiên cứu mô tả cắt ngang sử dụng thang đo SDQ trên 1118 học sinh THCS tại trường THCS Hồng Kỳ, huyện Sóc Sơn và trường THCS Cát Linh, quận Đống Đa, TP. Hà Nội từ tháng 11-12 năm 2015. Kết quả: Điểm trung bình về dấu hiệu cảm xúc là 3,94±2,29, vấn đề cư xử là 2,04±1,69, tăng động giảm chú ý là 3,29±1,77, quan hệ đồng lứa là 2,75±1,74, hành vi tiền xã hội 6,57± 2,14, điểm tác động là 0,71 ± 1,42. Tổng điểm RLTT là 12,02±5,35. Kết luận: Tỷ lệ rối loạn tâm thần: Rối loạn cảm xúc 13,69%, rối loạn cư xử 8,94%, rối loạn tăng động giảm chú ý 3,76%, có vấn đề trong quan hệ đồng lứa 7,60%, có vấn đề hành vi tiền xã hội 15,92%, bị tác động 17,35%, tổng điểm khó khăn 9,3%. Từ khóa: Sức khỏe tâm thần, cảm xúc, cư xử, tăng động giảm chú ý. ABSTRACT REALITY OF MENTAL HEALTH OF HANOI SECONDARY STUDENTS ACCORDING TO SDQ SCALE IN 2015 Vu Thi Loan, Lương Xuan Hien, Le Thanh Hai, Thanh Ngoc Minh, Do Manh Hung .* Ho Chi Minh City Journal of Medicine * Vol. 22 - No 4- 2018: 266 – 272 Objectives: In order to investigate the reality of mental health of secondary students in Hanoi and to give interventional solutions. Methods: We conducted a cross-sectional study, using SDQ scale on 1118 secondary students at Hong Ky secondary school and Cat Linh school (Hanoi) from November to December, 2015. Results: Meandian emotional symptoms score was, 3.94±2.29, conduct problems score was 2.04±1.69, hyperactivity and attention deficit score was 3.29±1.77, peer problems score was 2.75±1.74, prosocial score was 6.57± 2.14, impact score was 0.71 ± 1.42. Total scores were 12.02±5.35. Conclusions: Rate of mental disorder: emotional disorder rate was 13.69%, conduct problem rate was 8.94%, hyperactivity and attention deficit rate was 3.76%, peer problems rate was 7.60%, prosocial problems rate were 15.92%, impact rate was 17.35%, total difficulties rate: 9.3%. Keywords: Mental health, emotional, conduct, hyperactivity and attention deficit. ĐẶT VẤN ĐỀ Được phát triển bởi Robert Goodman năm 1997, SDQ (Strengths and difficulties questionnaire) là một bộ câu hỏi về hành vi được thiết kế nhằm đánh giá sự điều chỉnh tâm thần của học sinh và vị thành niên (Goodman 1997, *Đại học Y Dược Thái Bình, **Bệnh viện Nhi Trung Ương. Tác giả liên lac: TS.BS Đỗ Mạnh Hùng Email: hungdm.nip@gmail.com ĐT: 0913304075. Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 22 * Số 4 * 2018 Nghiên cứu Y học 267 Goodman 1998). Bộ câu hỏi gồm 25 câu được chia thành các lĩnh vực dấu hiệu cảm xúc, vấn đề cư xử, tăng động giảm chú ý, vấn đề quan hệ với bạn đồng lứa và hành vi tiền xã hội(2,4). Nhiều nghiên cứu trên thế giới sử dụng thang đo SDQ cho thấy các rối loạn tâm thần học đường là khá phổ biến ở học sinh. Các nghiên cứu cho thấy tỷ lệ rối loạn tâm thần học đường từ 1,83% theo Cury CR, Golfeto JH (2003) đến 34,9% theo Gómez (2006)(4,8). Có 5 rối loạn tâm thần theo thang đo SDQ, trong đó rối loạn cư xử chiếm từ 8,25% theo Cury CR, Golfeto JH (2003)(4) lên đến cao nhất là 34,7% theo. Arman S (2012)(2). Tỷ lệ ADHD giao động từ 8,25% được đánh giá bởi giáo viên của tác giả Cury CR, Golfeto JH (2003)(4), đến 23% theo Arman S (2012)(2). Vấn đề trong quan hệ đồng lứa chiếm từ trên 10% trong nghiên cứu của. Glazebrook C (2003)(7) lên đến 25,4% học sinh trong nghiên cứu của Arman S (2012)(2). Vấn đề hành vi tiền xã hội các nghiên cứu cho thấy chiếm từ khoảng 3,1% theo Hashemi MS (2012)(9) lên đến 5,7% theo Arman S (2012)(2). Bị tác động khó khăn nghiên cứu trên thế giới cho thấy tỷ lệ chiếm từ 4,58% theo nghiên cứu của Cury CR & Golfeto JH (2003)(4) lên 68,4% theo tác giả Hashemi MS (2012)(9). Tổng điểm khó khăn tỷ lệ mắc chiếm từ 8,25% theo tác giả CR, Golfeto JH (2003)(4) lên đến 26% theo Arman S (2012)(2). Mặc dù tỷ lệ rối loạn tâm thần là phổ biến, tuy vậy việc đánh giá sức khỏe tâm thần học đường còn chưa nhiều, đặc biệt chưa có đánh giá nào tại Hà Nội sử dụng thang đo SDQ. Do vậy, chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài: “Thực trạng sức khỏe tâm thần học đường theo thang đo SDQ ở học sinh trung học cơ sở tại Thành phố Hà Nội năm 2015”. Kết quả nghiên cứu với mong muốn nhằm góp phần tìm hiểu thực trạng và đề xuất các giải pháp can thiệp kịp thời. Mục tiêu nghiên cứu Tìm hiểu thực trạng sức khỏe tâm thần học đường tại thành phố Hà Nội, qua đó đánh giá thực trạng và đề xuất các giải pháp can thiệp kịp thời. ĐỐI TƯỢNG - PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Đối tượng nghiên cứu Học sinh nội thành hoặc ngoại thành, có hộ khẩu thường trú tại Hà Nội và hiện đang học tập trên địa bàn thành phố Hà Nội, độ tuổi từ 11 đến 16 tuổi tại Trường THCS Cát Linh, Quận Đống Đa và Trường THCS Hồng Kỳ Huyện Sóc Sơn, TP. Hà Nội. Thời gian nghiên cứu Được tiến hành từ 11 đến tháng 12 năm 2015. Cỡ mẫu nghiên cứu )1()1( *)1( 2 )2/1( 2 2 )2/1( ppZNd NppZ n Trong đó: N= 330.531 là số học sinh THCS trên địa bàn TP. Hà Nội. P=0,1 theo Xin Gao (2013) trong đó sử dụng SDQ cho thấy tại Nhật là 10%, Anh 10%, Trung Quôc 11%(5). Z = 1,96 (α = 0,05, độ tin cậy 95%, thu từ bảng Z). d= 0,02, là sai số tuyệt đối, lấy mức 0,02. n= 863 khi thay các các giá trị trên trên ta được số học sinh tham gia nghiên cứu tối thiểu cần là 863 học sinh. Tuy vậy, dự phòng 20% các trường hợp bỏ cuộc, thực tế chúng tôi thu thập được 1.118 học sinh. Tiêu chuẩn chẩn đoán Thang đo SDQ là thang đo sàng lọc sức khỏe tâm thần tại cộng đồng của nhóm tác giả Goodman(2,4). Thang đo SDQ được sử dụng sàng lọc sức khỏe tâm thần bao gồm đánh giá các biểu hiện cảm xúc, rối loạn cư xử, tăng động giảm chú ý. KẾT QUẢ Điểm SDQ dấu hiệu cảm xúc là 3,94±2,29, vấn đề cư xử là 2,04±1,69, tăng động giảm chú ý là 3,29±1,77, quan hệ đồng lứa là 2,75±1,74, hành Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 22 * Số 4 * 2018 268 vi tiền xã hội 6,57± 2,14, điểm tác động là 0,71 ± 1,42. Tổng điểm RLTT là 12,02±5,35 (Hình 1). Học sinh nam có điểm về rối loạn cư xử, tăng động, giảm chú ý, quan hệ đồng lứa cao hơn trẻ nữ, trong khi đó trẻ nữ có điểm biểu hiện cảm xúc và hành vi tiền xã hội là cao hơn trẻ nam. Sự khác biệt có ý nghĩa thống kê (p<0,05) (Bảng 1). Như vậy, tỷ lệ học sinh có vấn đề hành vi tiền xã hội chiếm tỷ lệ cao nhất với 15,92%, tiếp đến là rối loạn cảm xúc với 13,69%, rối loạn cư xử chiếm 8,94%, rối loạn tăng động, giảm chú ý chiếm tỷ lệ thấp nhất với 3,76%; bị tác động khó khăn chiếm 17,35%, nghi ngờ 11,99%. Tổng điểm khó khăn là 9,30% (Bảng 2). 0 2 4 6 8 1 0 emotional symptoms conduct problems hyperactivity/inattention peer problems prosocial impact Hình 1. Điểm thực trạng hành vi theo thang đo SDQ Bảng 1. Điểm SDQ phân theo giới tính. Giới Rối loạn Nam Nữ TỔNG M SD M SD M SD Biểu hiện cảm xúc 3,55 2,24 4,32 2,27 3,94 2,29 Rối loạn cư xử 2,16 1,74 1,93 1,64 2,04 1,69 Tăng động, giảm chú ý 3,50 1,76 3,08 1,75 3,29 1,77 Quan hệ đồng lứa 3,03 1,83 2,47 1,60 2,75 1,74 Hành vi tiền xã hội 6,36 2,25 6,77 2,00 6,57 2,14 Bị tác động khó khăn 0,87 1,65 0,55 1,14 0,71 1,42 Tổng điểm khó khăn 12,23 5,55 11,82 5,15 12,02 5,35 Bảng 2. Tỷ lệ rối loạn tâm thần học đường ở học sinh theo thang đo SDQ Chẩn đoán Rối loạn Mắc Nghi ngờ Bình thường SL TL SL TL SL TL Rối loạn cảm xúc 153 13,69 106 9,48 859 76,83 Rối loạn cư xử 100 8,94 112 10,02 906 81,04 Tăng động, giảm chú ý 42 3,76 67 5,99 1009 90,25 Có vấn đề về quan hệ đồng lứa 85 7,60 243 21,74 790 70,66 Có vấn đề hành vi tiền xã hội 178 15,92 145 12,97 795 71,11 Bị tác động khó khăn 194 17,35 134 11,99 790 70,66 Tổng điểm khó khăn 104 9,30 162 14,49 852 76,21 Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 22 * Số 4 * 2018 Nghiên cứu Y học 269 BÀN LUẬN Sức khỏe tâm thần học đường theo thang điểm SQD Điểm rối loạn cảm xúc Nghiên cứu của chúng tôi cho thấy điểm SQD về dấu hiệu cảm xúc là 3,94±2,29, ở nam 3,55±2,24 thấp hơn ở nữ 4,32±2,27, sự khác biệt giữa nam và nữ (p<0,05). Kết quả nghiên cứu của chúng tôi tương tự với một số nghiên cứu của một số tác giả nước ngoài. Theo Visser S (2013)(10) thì HS nam có điểm cảm xúc là thấp hơn HS nữ, trong đó HS độ tuổi 11-14 tuổi điểm cảm xúc ở nam 2,3±2,2, nữ là 3,1±2,0, HS độ tuổi độ tuổi 15- 17 nam 2,5±2,0, nữ 3,7±2,1. Kết quả nghiên cứu của chúng tôi là cao hơn nhiều khi so sánh với tác giả Giannakopoulos G(6) nghiên cứu ở HS tại Hy Lạp cho thấy điểm dấu hiệu cảm xúc là 3,0±2,1. Thực tế các dấu hiệu về cảm xúc theo thang đo SDQ bao gồm các mục như là đau đầu, có nhiều lo lắng, thường buồn, lo sợ, sợ hãi, ở những rối loạn hướng nội thường biểu hiện ở HS nữ cao hơn HS nam. Điểm rối loạn cư xử Về rối loạn cư xử, theo DSM là dạng rối loạn có đặc điểm cơ bản là một khuân mẫu lặp đi lặp lại và dai dẳng về hành vi trong quyền cơ bản của những người khác và các quy tắc chủ yếu phù hợp với độ tuổi hoặc luật bị xâm phạm. Điểm rối loạn cư xử theo SDQ gồm các biểu hiện nóng nảy, không vâng lời, đánh nhau, nói dối và trộm cắp, đây là những hành vi gây nguy hiểm cho bản thân mỗi HS và cho xã hội. Nghiên cứu của chúng tôi cho thấy điểm rối loạn cư xử là 2,04±1,69, trong đó điểm rối loạn cư xử ở nam là 2,16±1,74, cao hơn nữ là 1,93±1,64. Nghiên cứu của chúng tôi tương tự khi so sánh tác giả Giannakopoulos G (2009)(6) điểm về vấn đề cư xử là 2,0±1,5, cũng theo tác giả Giannakopoulos G thì độ tuổi 11- 14 tuổi HS nam có điểm rối loạn cư xử là 3,0±1,7, còn HS nữ thấp hơn với điểm là 2,8±1,4, độ tuổi 15-17 HS nam 3,0±1,5, nữ 3,1±1,5. Điểm tăng động giảm chú ý (ADHD) ADHD khi mắc có thể có các vấn đề về tập trung, kiểm soát hành vi bắt buộc (có thể hành động mà không suy nghĩ về những gì kết quả sẽ mang lại), hoặc là tích cực quá mức. Nghiên cứu của chúng tôi cho thấy điểm ADHD theo SDQ là 3,29±1,77, trong đó điểm tăng động, giảm chú ý nam là 3,50±1,76 cao hơn ở nữ 3,08±1,75. Nghiên cứu của chúng tôi thấp hơn khi so sánh với tác giả Giannakopoulos G (2009)(6) nghiên cứu ở HS tại Hy Lạp điểm về tăng động giảm chú ý theo SDQ là 3,6±2,2,học sinh từ 11-14 tuổi điểm ở nam là 3,1±2,2, nữ là 3,1±2,1, độ tuổi 15-17 học sinh nam điểm là 3,9±2,2, nữ điểm là 4,1±2,2. Điểm quan mối quan hệ đồng lứa Quan hệ đồng lứa theo SDQ gồm các biểu hiện xu hướng chơi một mình, ít bạn bè, ít được người khác yêu thích, bị bạn bè chế nhạo, thích chơi với người lớn tuổi hơn. Đây là những biểu hiện không bình thường trong mối quan hệ xã hội ở trẻ. Với những biểu hiện rối loạn quan hệ đồng lứa, trẻ phát triển không bình thường, đôi khi có xu hướng biểu hiện các rối loạn phổ tự kỷ. Nghiên cứu của chúng tôi cho thấy điểm SDQ trong mối quan hệ đồng lứa là 2,75±1,74, Nghiên cứu của chúng tôi cao hơn khi so sánh với giả Giannakopoulos G (2009)(6) điểm về vấn đề quan hệ đồng lứa là 1,8±1,7. Trong nghiên cứu của chúng tôi điểm quan hệ đồng lứa HS nam là 3,03±1,83 cao hơn nữ là 2,47±1,60, khác biệt so với tác giả Giannakopoulos G (2009)(6) trong đó độ tuổi 11-14, HS nam là 1,9±2,0, cao hơn nữ 1,7±1,6, độ tuổi 15-17 tuổi HS nam là 1,9±1,8, HS nữ là 2,0±1,6. Điểm hành vi tiền xã hội Hành vi tiền xã hội là những hành vi quan tâm đến người xung quanh, góp phần thúc đẩy các lợi ích xã hội, theo SQD bao gồm các hành vi quan tâm đến cảm giác người khác, chia sẻ với người khác, giúp đỡ người tổn thương, đối xử tối với người ít tuổi hơn, thường tình nguyện giúp người khác. Nghiên cứu của chúng tôi cho thấy điểm hành vi tiền xã hội theo SDQ là 6,57± Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 22 * Số 4 * 2018 270 2,14. Nghiên cứu của chúng tôi thấp hơn khi so sánh với tác giả Giannakopoulos G (2009)(6), hành vi tiền xã hội 8,1±1,8. Cũng trong nghiên cứu của chúng tôi điểm hành vi tiền xã hội HS nam là 6,36±2,25 và nữ là 6,77±2,00, tương tự khi so sánh với Giannakopoulos G (2009)(6) trong đó nữ cao hơn nam, ở độ tuổi 11-14 HS nam là 7,9±2,0, HS nữ 8,4±1,6, độ tuổi 15-17 HS nam 7,5±2,1, HS nữ 8,2±1,8. Hành vi tiền xã hội là hành vi cần được khuyến khích thúc đẩy ở trẻ, qua đó góp phần giúp cho xã hội được tốt hơn về khía cạnh văn hóa, đạo đức. Điểm tác động những khó khăn Điểm tác động trải nghiệm những khó khăn về cảm xúc ở trẻ trong nghiên cứu của chúng tôi điểm khó khăn theo thang đo SDQ là 0,71±1,42, trong đó nam là 0,87 ±1,65, nữ là 0,55±1,14. Kết quả nghiên cứu của chúng tôi thấp hơn khi so sánh với Bevaart F và Mieloo CL (2014)(3), nghiên cứu HS độ tuổi 5-8 tuổi, cho thấy điểm SDQ về tác động do cha mẹ đánh giá là 0,82±1,54, do giáo viên đánh giá là 1,2±1,4. Tổng điểm RLTT theo SDQ được tính bằng điểm biểu hiện cảm xúc, rối loạn cư xử, rối loạn tăng động giảm chú ý và mối quan hệ đồng lứa tuổi, không bao gồm hành vi tiền xã hội. Kết quả nghiên cứu của chúng tôi cho thấy tổng điểm RLTT là 12,02±5,35. Tỷ lệ các rối loạn tâm thần học đường Tỷ lệ rối loạn cảm xúc Rối loạn cảm xúc trong nghiên cứu của chúng tôi rối loạn cảm xúc tỷ lệ mắc là 13,69%, nghi ngờ 9,48%. Nghiên cứu của chúng tôi cao hơn của Glazebrook C. (2003)(7) tỷ lệ rối loạn cảm xúc theo SDQ với quần thể cộng đồng là ở nam 10,7% mắc và 7,0% nghi ngờ, nữ là 12,1 mắc, 8,6% nghi ngờ. Nghiên cứu của chúng tôi thấp hơn của tác giả Cury CR, Golfeto JH (2003)(4) nghiên cứu ở HS, ở thang đo SDQ phiên bản dành cho cha mẹ HS tỷ lệ 30,8% rối loạn cảm xúc, tuy vậy với bộ câu hỏi SDQ được trả lời bởi giáo viên chỉ có 1,83% rối loạn cảm xúc, kết hợp hai thang đo SDQ cho thấy có 7,14% rối loạn cảm xúc. Nghiên cứu chúng tôi thấp hơn Arman (2012)(2) tỷ lệ rối loạn cảm xúc theo SDQ lứa tuổi 6-18 là 24,5%. Mặc dù vậy nghiên cứu của chúng tôi cao hơn của nghiên cứu của Hashemi MS (2012)(9) nghiên cứu tại Iran cho thấy tỷ lệ rối loạn cảm xúc theo SDQ do cha mẹ đánh giá là 8,4% măc và 6,3% nghi ngờ. Tỷ lệ rối loạn cư xử Rối loạn cư xử trong nghiên cứu của chúng tôi lệ mắc 8,94%, nghi ngờ là 10,02%; Nghiên cứu của chúng tôi thấp hơn của Glazebrook C. (2003)(7) tỷ lệ rối loạn cư xử theo SDQ với quần thể cộng đồng tỷ lệ mắc ở nam 15,1% và nghi ngờ là 11,5%; tỷ lệ mắc ở nữ là 10,3%, nghi ngờ 10,4%; thấp hơn Arman S (2012)(2), đối tượng 6-18 tuổi tỷ lệ rối loạn cư xử theo SDQ là 34,7%, thấp hơn khi so sánh với nghiên cứu của tác giả Cury CR, Golfeto JH (2003)(4) nghiên cứu ở HS, ở thang đo SDQ phiên bản dành cho cha mẹ HS 17,7% rối loạn cư xử, với bộ câu hỏi SDQ được trả lời bởi giáo viên có 8,25% rối loạn cư xử, kết hợp hai thang đo SDQ cho thấy có, 9,82% rối loạn cư xử. Nghiên cứu của chúng tôi tương tự với Hashemi MS(9) nghiên cứu tại Iran cho thấy tỷ lệ rối loạn cư xử theo SDQ do cha mẹ đánh giá là 10,6 mắc và 10,4 nghi ngờ. ADHD Trong nghiên cứu của chúng tôi ADHD có tỷ lệ là 3,76, nghi ngờ 5,99%; nghiên cứu của chúng tôi thấp hơn nhiều so sánh nghiên cứu của tác giả Cury CR, Golfeto JH (2003)(4) sử dụng thang đo SDQ thì có 16,8% ADHD, với bộ câu hỏi được trả lời bởi giáo viên theo SDQ có 8,25% ADHD. Nghiên cứu của chúng tôi thấp hơn so với Arman S (2012)(2), lứa tuổi 6-18 tuổi tỷ lệ ADHD theo SDQ là 23%. Nghiên cứu chúng tôi thấp hơn. Glazebrook C (2003)(7), tỷ lệ ADHD ngoài cộng đồng theo SDQ ở nam là 19,5% mắc và 9,1% nghi ngờ; ở nữ là 9,9% mắc và 5,7% nghi ngờ. Nghiên cứu của chúng tôi cũng thấp hơn Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 22 * Số 4 * 2018 Nghiên cứu Y học 271 Hashemi MS (2012)(9) tại Iran cho thấy ADHD theo SDQ do cha mẹ đánh giá là 15,04% mắc và 11,03% nghi ngờ. Mặc dù vậy nghiên cứu của chúng tôi tương tự với nhận định của DSM, theo DSM-5 hiện có 5% số trẻ mắc ADHD(1). Tại Mỹ theo CDC tỷ lệ ADHD luôn tục tăng từ 7,8% năm 2003 đến 9,5% năm 2007 và 11% năm 2011(6). Vấn đề quan hệ đồng lứa tuổi Nghiên cứu của chúng tôi tỷ lệ mắc là 7,60%, tỷ lệ nghi ngờ 21,74%. So sánh với nghiên cứu của tác giả Cury CR, Golfeto JH (2003)(4) nghiên cứu ở HS, ở thang đo SDQ phiên bản dành cho cha mẹ HS 14% có vấn đề trong tương tác các mối quan hệ. Nghiên cứu của chúng tôi thấp hơn hi so sánh với Arman S (2012)(2), lứa tuổi 6-18 tuổi tỷ lệ ADHD theo SDQ là 23%. Nghiên cứu của chúng tôi thấp hơn nhiều so với Arman S (2012)(2), nghiên cứu tại Iran độ tuổi 6-18 tuổi tỷ lệ vấn đề trong quan hệ đồng lứa theo SQQ là 25,4%(5). Nghiên cứu của chúng tôi cũng thấp hơn khi so sánh với Glazebrook C (2003)(7), tỷ lệ quan hệ đồng lứa ngoài cộng đồng theo SDQ ở nam là 13,4% mắc và 10,4% nghi ngờ; ở nữ là 10,1% mắc và 10,2% nghi ngờ (6). Nghiên cứu của chúng tôi thấp hơn khi so sánh với Hashemi MS (2012)(9) cho thấy tỷ lệ vấn đề quan hệ đồng lứa theo SDQ là 16,1% mắc và 19,4% nghi ngờ. Vấn đè hành vi tiền xã hội Học sinh có vấn đề hành vi tiền xã hội trong nghiên cứu của chúng tôi tỷ lệ mắc là 15,92%, nghi ngờ 12,97%. Nghiên cứu của chúng tôi thấp hơn nhiều so với Arman S (2012)(2), nghiên cứu tại Iran độ tuổi 6-18 tuổi sử dụng thang đo SDQ cho thấy tỷ lệ HS có vấn đề hành vi tiền xã hội là 5,7%. Tỷ lệ trong nghiên cứu của chúng tôi cao hơn khi so sánh với Hashemi MS (2012)(9) nghiên cứu tại Iran đánh giá theo thang đo SDQ tỷ lệ vấn đề hành vi tiền xã hội mắc là 3,1% nghi ngờ là 4,4%. Bị tác động bởi khó khăn Kết quả nghiên cứu của chúng tôi đánh giá tỷ lệ bị sự tác động ở trẻ theo thang đo SDQ có 17,35% mắc và 11,99% nghi ngờ. So sánh với nghiên cứu của tác giả Cury CR & Golfeto JH (2003)(4) nghiên cứu học sinh độ tuổi 6-11 tuổi có tỷ lệ bị tác động theo thang đo SDQ với việc cha mẹ đánh giá là 10,2%, do giáo viên đánh giá là 4,58%. Nghiên cứu của chúng tôi cao hơn Arman S (2012)(2), nghiên cứu tại Iran độ tuổi 6-18 tuổi sử dụng thang đo SDQ cho thấy tỷ lệ HS bị tác động khó khăn là 5,7%. Nghiên cứu của chúng tôi thấp hơn nhiều khi so sánh với Hashemi MS (2012)(9) nghiên cứu tại Iran cho thấy đánh giá theo SDQ do cha mẹ đánh giá tỷ lệ bị tác động khó khăn 68,4% mắc và 3,5% nghi ngờ. Tổng điểm khó khăn về cảm xúc hành vi Trong nghiên cứu của chúng tôi tỷ lệ măc là 9,30%, tỷ lệ nghi ngờ là 14,49%, kết quả của chúng tôi cao hơn khi so sánh với nghiên cứu của tác giả Cury CR, Golfeto JH (2003) nghiên cứu ở HS, ở thang đo SDQ phiên bản dành cho cha mẹ HS 8,25% có vấn đề khi đánh giá chung về tổng điểm(4). Kết quả nghiên cứu của chúng tôi cũng tự với Gao X (2013)(5) trong đó sử dụng SDQ cho thấy tại Nhật là 10%, Anh 10%, Trung Quốc 11%. Kết quả này thấp hơn so với nghiên cứu của Arman S (2012)(2), nghiên cứu tại Iran độ tuổi 6-18 tuổi sử dụng thang đo SDQ cho thấy tỷ lệ HS mắc là 26%. Nghiên cứu của chúng tôi tương tự với đánh giá của Hashemi MS (2012)(9) theo thang đo SDQ do cha mẹ đánh giá tỷ lệ này là 9,6% mắc và 9,7% nghi ngờ. Như vậy, khi so sánh kết quả nghiên cứu của chúng tôi với các tác giả khác cùng sử dụng thang đo có sự khác biệt ở những quần thể khác nhau ở các quốc gia khác nhau. Điều này cũng có thể là do sự khác biệt các điều kiện kinh tế, xã hội, các chuẩn mực xã hội và lối sống của học sinh. Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 22 * Số 4 * 2018 272 KẾT LUẬN Kết quả nghiên cứu cho thấy thực trạng sức khỏe tâm thần học đường ở học sinh trung học cơ sở tại thành phố Hà Nội qua điểm trung bình và tỷ lệ mắc, tỷ lệ nghi ngờ theo thang đo SDQ. Tỷ lệ rối loạn tâm thần: Rối loạn cảm xúc 13,69%, rối loạn cư xử 8,94%, rối loạn tăng động giảm chú ý 3,76%, có vấn đề trong quan hệ đồng lứa 7,60%, có vấn đề hành vi tiền xã hội 15,92%, bị tác động 17,35%, tổng điểm khó khăn 9,3%. Nghiên cứu cho thấy các rối loạn tâm thần học đường là phổ biến ở học sinh trung học cơ sở. Từ kết quả nghiên cứu cho thấy vấn đề sức khỏe tâm thần học đường là vấn đề cần thiết được quan tâm và cần có các biện pháp cấp thiết trong việc can thiệp nhằm giảm tỷ lệ các rối loạn tâm thần ở học sinh. TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. American Psychiatric Association (2013). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, Fifth edition: DSM-5. Washington. 0425596. 2. Arman S (2012). Epidemiological Study of Youth Mental Health Using Strengths and Difficulties Questionnaire (SDQ). Iran Red Crescent Med J; 14(6):p.371-375. 3. Bevaart F (2014). Ethnicity, socioeconomic position and severity of problems as predictors of mental health care use in 5- to 8- year-old children with problem behaviour.Soc Psychiatry Psychiatr Epidemiol.;49(5):p.733-42. 4. Cury CR, Golfeto JH (2003). Strengths and difficulties questionnaire (SDQ): A study of school children in Ribeirão Preto. Rev Bras Psiquiatr ;25(3):p.139-45. 5. Gao X (2013). Results of the parent-rated Strengths and Difficulties Questionnaire in 22,108 primary school students from 8 provinces of China. Shanghai Archives of Psychiatry, Vol. 25, No. 6; p.29. 6. Giannakopoulos G (2009). The factor structure of the Strengths and Difficulties Questionnaire (SDQ) in Greek adolescents. Annals of General Psychiatry, p.8:20. 7. Glazebrook C, Hollis C, Heussler H, Goodman R, Coates L (2002). Goodman§ and L. Coates. Detecting emotional and behavioural problems in paediatric clinics. Child Care Health Dev.;29(2):p.141-9. 8. Gómez-Beneyto M, et al (2013). Psychometric behaviour of the strengths and difficulties questionnaire (SDQ) in the Spanish national health survey 2006. BMC Psychiatry,p.13:95. 9. Hashemi MS (2015). Prevalence of Mental Health Problems in Children and Its Associated Socio-Familial Factors in Urban Population of Semnan, Iran (2012). Iran J Pediatr; 25(2):e175. 10. Visser S, Danielson M, Bitsko R (2013). Trends in the Parent- Report of Health Care Provider-Diagnosis and Medication Treatment for ADHD disorder: United States, 2003–2011. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry; p.45-47. Ngày nhận bài báo: 11/04/2018 Ngày phản biện nhận xét bài báo: 17/05/2018 Ngày bài báo được đăng: 30/06/2018