Thực trạng lo âu của bệnh nhân trước phẫu thuật tiêu hóa và một số yếu tố liên quan tại Bệnh viện Đa khoa trung tâm Tiền Giang năm 2018

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 22 * Số 6 * 2018 Nghiên cứu Y học Chuyên Đề Điều Dưỡng Nhi Khoa 121 THỰC TRẠNG LO ÂU CỦA BỆNH NHÂN TRƯỚC PHẪU THUẬT TIÊU HÓA VÀ MỘT SỐ YẾU TỐ LIÊN QUAN TẠI BỆNH VIỆN ĐA KHOA TRUNG TÂM TIỀN GIANG NĂM 2018 Đặng Văn Thạch*, Tạ Văn Trầm* TÓM TẮT Mục tiêu: Mô tả thực trạng lo âu của bệnh nhân trước phẫu thuật tiêu hóa tại khoa Ngoại Bệnh viện Đa khoa Trung tâm Tiền Giang năm 2018. Xác định một số yếu tố liên quan đến tình trạng lo âu của bệnh nhân trước phẫu thuật tiêu hóa tại khoa Ngoại Bệnh viện Đa khoa Trung tâm Tiền Giang năm 2018. Phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu cắt ngang có phân tích được thực hiện trên 192 đối tượng từ 18 tuổi trở lên được chỉ định phẫu thuật tiêu hóa theo kế hoạch tại khoa Ngoại khoa Ngoại Tổng quát Bệnh viện Đa khoa Trung tâm Tiền Giang, từ tháng 02 - 6/2018. Kết quả: Bệnh nhân trước mổ có điểm mức trung bình về mức độ lo âu theo HADS - A là 6,15 ± 3,22 tương ứng. Theo tổng điểm cá nhân theo mức khoảng điểm cho thấy có 34,9% bệnh nhân đang lo âu. 35% bệnh nhân trước phẫu thuật có nguy cơ lo âu. Kết luận: 34,9% bệnh nhân trước phẫu thuật tiêu hóa đang lo âu, 35% bệnh nhân có nguy cơ lo âu. Các yếu tố làm tăng tình trạng lo âu: giới tính, cơ quan phẫu thuật, số lần phẫu thuật, thời gian chờ đợi phẫu thuật, thông tin phẫu thuật, giải thích trước phẫu thuật. Từ khóa: Lo âu, phẫu thuật tiêu hóa, Tiền Giang. ABSTRACT PREOPERATIVE ANXIETY AND ASSOCIATED FACTORS IN PATIENTS BEFORE GASTROINTESTINAL SURGERY IN TIEN GIANG GENERAL HOSPITAL IN 2018 Dang Van Thach, Ta Van Tram * Ho Chi Minh City Journal of Medicine * Supplement of Vol. 22 - No 6- 2018: 121 - 126 Objective: To describe anxious state of patients prior to gastrointestinal surgery and identify related factors in patients at the surgical department of Tien Giang general hospital in 2018. Methods: Cross-sectional study was performed on 192 in-patients aged 18 years and over who were scheduled for gastrointestinal operation at the surgical department of Tien Giang General Hospital from February to September 2018. Results: Preoperative patients had a mean of Hospital Anxiety and Depression Scale (Hads) was 6.15 ± 3.22. According to the total score of points, there were 34.9% of patients are anxious, 35% preoperative patients could have anxious risk. Conclusion: The anxious percentage of pre-gastrointestinal patients was 34.9%, and who underwent anxious risk were 35%. Related factors to anxious state were gender, operated organs, surgical times, waiting times for surgical procedures, supplying surgical information, preoperative explanation. Keywords: Anxiety, gastrointestinal surgery, Tien Giang. * Bệnh viện Đa khoa Trung tâm Tiền Giang. Tác giả liên lạc: CN Đặng Văn Thạch, ĐT: 0903411308, Email: thienthach345@gmail.com. Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 22 * Số 6 * 2018 Chuyên Đề Điều Dưỡng Nhi Khoa 122 ĐẶT VẤN ĐỀ Ngày nay với những thành tựu của y học trong việc chẩn đoán, điều trị đã giúp phát hiện sớm và điều trị thành công cho nhiều bệnh nhân. Bệnh tật làm thay đổi tâm lý bệnh nhân, sự biến đổi tâm lý đó càng rõ rệt vì họ phải trải qua một thử thách lớn, ví dụ như cuộc phẫu thuật. Diễn biến tâm lý của bệnh nhân tác động hai chiều tới sự thành công của cuộc phẫu thuật. Tâm lý ổn định, an tâm và tin tưởng vào điều trị có thể giúp họ phục hồi nhanh hơn, ngược lại bệnh nhân quá lo âu, nghi ngờ kết quả điều trị, làm ảnh hưởng xấu đến quá trình điều trị mà đặc biệt là quá trình gây mê hồi sức. Năm 2016, Bệnh viện Đa khoa Trung tâm Tiền Giang đã tiến hành phẫu thuật trên tổng số 7.187 bệnh nhân (trong đó phẫu thuật tiêu hóa 2.752 bệnh nhân, chiếm 36%). Năm 2017, tổng số bệnh nhân phẫu thuật là 7.611bệnh nhân tăng gần 6%, trong đó phẫu thuật tiêu hóa chiếm tỷ lệ 51% trong năm 2017. Do là bệnh viện đa khoa tuyến tỉnh, nên số lượng bệnh nhân phẫu thuật tương đối nhiều, trong đó phẫu thuật tiêu hóa theo chương trình trung bình 4 bệnh nhân/ngày. Như vậy có thể thấy, phẫu thuật tiêu hóa chiếm chủ yếu số ca phẫu thuật của bệnh viện và có xu hướng tăng lên theo thời gian các năm gần đây. Tuy nhiên, chưa có nghiên cứu nào trước đây xác định thực trạng lo âu của bệnh nhân và các yếu tố liên quan đến lo âu trước phẫu thuật tiêu hóa tại Bệnh viện Đa khoa Trung tâmTiền Giang. Chúng tôi nghiên cứu đề tài nầy nhằm Mô tả thực trạng lo âu của bệnh nhân trước phẫu thuật tiêu hóa tại khoa Ngoại Bệnh viện Đa khoa Trung tâm Tiền Giang năm 2018 và Xác định một số yếu tố liên quan đến tình trạng lo âu của bệnh nhân trước phẫu thuật tiêu hóa tại khoa Ngoại Bệnh viện Đa khoa Trung tâm Tiền Giang năm 2018. Mục tiêu nghiên cứu Mô tả thực trạng lo âu của bệnh nhân trước phẫu thuật tiêu hóa tại khoa Ngoại Bệnh viện Đa khoa Trung tâm Tiền Giang năm 2018. Xác định một số yếu tố liên quan đến tình trạng lo âu của bệnh nhân trước phẫu thuật tiêu hóa tại khoa Ngoại Bệnh viện Đa khoa Trung tâm Tiền Giang năm 2018. ĐỐI TƯỢNG - PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Đối tượng nghiên cứu Bệnh nhân (≥ 18 tuổi ) trước phẫu thuật tiêu hóa tại khoa Ngoại Tổng quát Bệnh viện Đa khoa Trung tâm Tiền Giang, từ tháng 02 - 09/2018. Tiêu chuẩn chọn mẫu Bệnh nhân từ 18 tuổi trở lên được chỉ định phẫu thuật tiêu hóa theo kế hoạch tại khoa Ngoại khoa Ngoại Tổng quát Bệnh viện Đa khoa Trung tâm Tiền Giang; Bệnh nhân đồng ý tham gia vào nghiên cứu. Tiêu chuẩn loại trừ Bệnh nhân phẫu thuật cấp cứu; Bệnh nhân giảm tri giác, mất ý thức do bệnh lý, không hợp tác hoàn toàn; Người có bệnh tâm thần kèm theo. Thiết kế nghiên cứu Nghiên cứu cắt ngang có phân tích. Cỡ mẫu Áp dụng công thức tính cỡ mẫu một tỷ lệ d )p1( p z n 2 2 /2 - 1 Trong đó: n: cỡ mẫu tối thiểu cần thiết; α: độ tin cậy. Tương ứng với độ tin cậy 95%, ta có Z1-α/2 tương ứng là 1,96; p = 0,6 (theo nghiên cứu tác giả Võ Thị Yến Nhi năm 2017 mức độ lo âu trước phẫu thuật tiêu hóa tại Bệnh viện Đa khoa Kiên Giang)(4); d: độ chính xác tương đối mong muốn 7%. Đưa vào công thức ta tính được cỡ mẫu tối thiểu là 189 bệnh nhân. Thực tế nghiên cứu Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 22 * Số 6 * 2018 Nghiên cứu Y học Chuyên Đề Điều Dưỡng Nhi Khoa 123 thu thập được 192 phiếu từ tháng 4 năm 2018 đến tháng 6 năm 2018 bệnh nhân trước phẫu thuật tiêu hóa tại khoa Ngoại Tổng quát - Bệnh viện Đa khoa Trung tâm Tiền Giang. Nội dung nghiên cứu 192 đối tượng được chọn theo phương pháp chọn mẫu thuận tiện, thu thập thông tin qua hồ sơ bệnh án, bộ câu hỏi phỏng vấn bán cấu trúc. Đối tượng nghiên cứu sẽ điền đầy đủ thông theo bộ câu hỏi tự điền (theo thang đo HADS-A) gồm 7 câu hỏi liên quan đến lo âu, mỗi câu hỏi gồm 4 lựa chọn theo các thang điểm. Nhằm, mô tả thực trạng lo âu của bệnh nhân và xác định một số yếu tố liên quan đến tình trạng lo âu của bệnh nhân trước phẫu thuật tiêu hóa tại khoa Ngoại Bệnh viện Đa khoa Trung tâm Tiền Giang năm 2018. Xử lý và phân tích số liệu Phần mềm SPSS 18.0. KẾT QUẢ Thực trạng lo âu bệnh nhân Một số đặc điểm bệnh tật bệnh nhân phẫu thuật tiêu hóa Mức độ lo âu của bệnh nhân trước mổ theo thang điểm HADS-A: 192 đối tượng tham gia nghiên cứu cho thấy 125 (65,1%) bệnh nhân không lo âu, có triệu chứng gợi ý lo âu 45 (23,4%), lo âu thật sự chiếm 22 (11,5%). Điểm lo âu trung bình bệnh nhân đạt 6,25 ± 3,22. Bảng 1. Phân bố các yếu tố liên quan đặc điểm đối tượng nghiên cứu Các đặc điểm chung Tần số (n) Tỷ lệ (%) Giới Nam 109 56,8 Nữ 83 43,2 Nhóm tuổi 18- 30 19 9,9 31-45 50 26,0 46-60 67 34,9 > 60 56 29,2 Khu vực sinh sống Thành thị 45 23,4 Nông thôn 147 76,6 Tình trạnghôn nhân hiện tại Chưa kết hôn 19 9,9 Có gia đình 169 88,0 Ly hôn-ly thân/góa 4 2,1 Thu nhập cá nhân Dưới 2 triệu đồng/tháng 68 35,4 Từ 2 triệu – 5 triệu đồng/tháng 80 41,7 Trên triệu đồng/tháng 44 22,9 Bảng 2: Tỷ lệ lo âu trung bình Tần số (n) Tỷ lệ (%) Không lo âu 125 65,1% Lo âu 67 34,9% Bảng 3: Lo âu với các yếu tố liên quan Nội dung Lo âu N (%) Không lo âu N (%) p OR (95%CI) Giới Nữ 37 (44,57) 46 (55,42) 0,015 2,1 (1,16-3,87) Nam 30 (27,53) 79 (72,47) Khu vực sinh sống Thành thị 22 (48,89) 23 (51,11) 0,026 2,2 (1,09-4,28) Nông thôn 45 (30,62) 102 (69,38) Tình trạng hôn nhân Chưa kết hôn, ly hôn, ly thân 18 (58,06) 13 (41,94) 0,004 3,17 (1,43-6,96) Có gia đình 49 (30,43) 112 (49,57) Cơ quan phẫu thuật Dạ dày, ruột 45 (45,45) 54 (54,55) 0,02 2,69 (1,45-5) Khác 22 (23,66) 71 (76,34) Số lần phẫu thuật trước Không 55 (44,35) 69 (55,65) 0,001 3,72 (1,82-7,62) ≥1 lần 12 (17,65) 56 (82,35) Bệnh kèm theo (tim mạch, tiểu đường, rối loạn mỡ máu,) ≥1 lần 39 (42,86) 52 (57,14) 0,029 1,96 (1,08-3,57) không 28 (27,72) 73 (72,28) Thời gian chờ phẫu thuật > 7 ngày 23 (48,94) 24 (51,06) 0,022 2,2 (1,12-4,31) ≤ 7 ngày 44 (30,34) 101 (69,66) Không khí buồng bệnh Ảm đạm, buồn, Bình thường 32 (45,07) 39 (72,22) 0,024 2,02 (1,09-3,71) Vui vẻ thoải mái 35 (28,93) 86 (71,07) Tình hình an ninh,trật tự Nguy hiểm, bình thường 30 (44,18) 38 (55,89) 0,048 1,8 (1,0-3,43) An toàn 37(29,84) 87 (70,16) Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 22 * Số 6 * 2018 Chuyên Đề Điều Dưỡng Nhi Khoa 124 Nội dung Lo âu N (%) Không lo âu N (%) p OR (95%CI) Giải thích trước phẫu thuật Có giải thích nhưng qua loa, không giải thích 37 (56,92) 28 (43,08) 0,02 2,7 (1,46-5) Giải thích rõ ràng 30 (23,62) 97 (76,38) Hướng dẫn, giáo dục sức khỏe Có hướng dẫn nhưng qua loa, không được hướng dẫn 40 (43,01) 53 (56,99) 0,023 2,0 (1,1-3,68) Hướng dẫn tỉ mỉ, làm mẫu cụ thể 27 (27,27) 72 (72,73) Thông tin chuẩn bị trước phẫu thuật Có thông báo nhưng qua loa, không thông báo gì 38 (56,72) 29 (43,28) 0,01 2,22 (1,21-4,06) Thông báo rõ ràng 28 (22,4) 97 (77,6) Phân tích hồi quy logistic dự đoán yếu tố liên quan đến lo âu của bệnh nhân trước phẫu thuật tiêu hóa Bảng 4. Mô hình hồi quy logistic dự đoán yếu tố liên quan đến lo âu bệnh nhân Yếu tố trong mô hình (biến độc lập) Hệ số hồi quy (β) Sai số chuẩn (SE) p OR (95%CI) Giới tính Nữ 1,521 0,424 0,001 4,58 (1,98-10,55) Nam (*) - - Cơ quan phẫu thuật Dạ dày, ruột 1,273 0,442 0,004 3,57 (1,5-8,49) Khác (*) - - Số lần phẫu thuật trước Không 1,524 0,467 0,001 4,59 (1,84-11,47) ≥ 1 lần (*) - - Thời gian chờ phẫu thuật > 7 ngày 1,230 0,467 0,008 3,42 (1,37-8,5) ≤ 7 ngày (*) - - Giải thích trước phẫu thuật Có giải thích nhưng qua loa, không giải thích 0,401 0,396 0,017 2,68 (1,19-6,01) Giải thích rõ ràng (*) - Hướng dẫn, giáo dục sức khỏe Có hướng dẫn nhưng qua loa, không được hướng dẫn 0,401 0,396 0,312 1,493 (0,687-3,246) Hướng dẫn tỉ mỉ, làm mẫu cụ thể (*) - - Thông tin chuẩn bị trước phẫu thuật Có thông báo nhưng qua loa, không thông báo gì 0,935 0,399 0,01 2,55 (1,16-5,57) Thông báo rõ ràng (*) - - Cỡ mẫu phân tích n=192; (*) = Nhóm so sánh; - = Không áp dụng Kiểm định tính phù hợp của mô hình thống kê (Hosmer and Lemeshow) χ 2 = 11,129; df = 8; p = 0,194 BÀN LUẬN Theo kết quả trong nghiên cứu, tổng trung bình của khảo sát mức độ lo âu là 6,25 ± 3,22, tương ứng. Mặc dù, theo ngưỡng đánh giá của mẫu câu hỏi HADS -A (phần phương pháp) nhìn chung trị tổng trung bình mức độ lo âu của mẫu nghiên cứu nằm trong mức độ chưa đáng báo động. Tuy nhiên, nếu xét số cá thể có tổng điểm cá nhân của mức độ lo âu và trầm cảm theo chuẩn của mẫu câu hỏi HADS-A, cho thấy tỉ lệ số bệnh nhân có lo âu chiếm phần không nhỏ (bảng 2). Khảo sát ghi nhận được chỉ có 125 bệnh nhân (65,1%) trong tổng số bệnh nhân không có tâm lý lo âu. Ngược lại, kết quả cho thấy có 67 (34,9%) bệnh nhân lo âu. Khi phân tích mức độ lo âu của bệnh nhân thì kết quả của chúng tôi thấp hơn nghiên cứu của các tác giả trên đối tượng bệnh nhân trước phẫu thuật tiêu hóa: tác giả Võ Thị Yến Nhi(4), Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 22 * Số 6 * 2018 Nghiên cứu Y học Chuyên Đề Điều Dưỡng Nhi Khoa 125 tác giả Đỗ Cao Cường(1). Một nghiên cứu khác trên đối tượng bệnh nhân trước phẫu thuật thần kinh tại bệnh viện Chợ Rẫy của tác giả Huỳnh Lê Phương mức độ lo âu trung bình 7,14 ± 3,58 cũng cao hơn so với nghiên cứu của chúng tôi(2). Tuy nhiên khi so sánh với các tác giả nước ngoài tỷ lệ bệnh nhân lo âu trước phẫu thuật tiêu hóa gần tương đương nhau, Lee Xu (2015) 20,75%(5). Như vậy, sự khác biệt về tỷ lệ lo âu trong nghiên cứu của chúng tôi đa số đều thấp hơn so với nghiên cứu trong nước có thể do sự khác biệt về đặc điểm cuộc sống, về văn hóa, về thời gian mắc bệnh theo tiêu chuẩn lựa chọn của từng nghiên cứu, có thể khác biệt về hoàn cảnh nghiên cứu hoặc khác nhau về các dịch vụ chăm sóc sức khỏe tâm lý xã hội giành cho bệnh nhân trước phẫu thuật nói chung cũng như bệnh nhân phẫu thuật tiêu hóa nói riêng. Nghiên cứu của chúng tôi đã tìm thấy yếu tố tình trạng sức khỏe bản thân có mối liên quan với tình trạng lo âu của đối trước trước phẫu thuật tiêu hóa tại khoa Ngoại Bệnh viện Đa khoa Trung Tâm Tiền Giang, mối liên quan này đã được khẳng định khi có ý nghĩa thống kê trong phân tích đơn biến và phân tích đa biến (p = 0,15, p = 0,026, p = 0,005). Những bệnh nhân nữ giới có tỷ lệ lo âu cao hơn 2,1 lần so với nam giới. Nghiên cứu của tác giả Jafar MF (2009)(3), Khi phân tích đơn biến 6 yếu tố về đặc điểm yếu tố lâm sàng liên quan đến sự lo âu của người bệnh trước phẫu thuật tiêu hóa, chúng tôi nhận thấy có 4 yếu tố mối liên quan đến lo âu bệnh nhân bao gồm: cơ quan phẫu thuật, số lần phẫu thuật trước, bệnh kèm theo, thời gian chờ phẫu thuật (p < 0,05), nhưng khi phân tích đa biến có yếu tố cơ quan phẫu thuật (p=0,004), số lần phẫu thuật trước (p = 0,004), thời gian chờ phẫu thuật (p = 0,001) là có mối liên quan thật sự với tình trạng lo âu của bệnh nhân trước phẫu thuật tiêu hóa tại khoa Ngoại Bệnh viện Đa khoa Trung tâm Tiền Giang. Trong nghiên cứu của chúng tôi, tỷ lệ lo âu của người bệnh trước phẫu thuật tại dạ dày, ruột cao hơn 2,69 lần người bệnh phẫu thuật tại gan- đường mật-túi mật. Người bệnh chưa từng được phẫu thuật có tỷ lệ lo âu cao 3,72 lần so với người bệnh phẫu thuật nhiều hơn 1 lần, người bệnh có kèm theo một bệnh trở lên có tỷ lệ lo âu cao hơn 1,96 lần so với không mắc bệnh kèm theo, bệnh nhân chờ phẫu thuật lớn hơn 7 ngày cũng có tỷ lệ lo âu cao gấp 2,2 lần so với dưới 7 ngày và kết quả phù hợp với các nghiên cứu của các tác giả trong và ngoài nước như tác giả Võ Thị Yến Nhi (2017), Huỳnh Lê Phương (2013), Jafar MF (2009)(2,3,4). Tuy nhiên trong nghiên cứu chúng tôi không thấy những yếu tố thời gian phát hiện ra bệnh gần đây, tình trạng lúc nhập viện liên quan đến lo âu. Yếu tố về môi trường điều trị có liên quan đến tình trạng lo âu. Kết quả: không khí buồng bệnh, tình hình an ninh, trật tự trong phân tích đơn biến thì có mối liên quan với tình trạng lo âu bệnh nhân (p = 0,024). Những bệnh nhân đánh giá không khí buồng bệnh bình thường, ảm đạm có tỷ lệ lo âu cao hơn 2,02 lần so với đánh giá không khí vui vẻ, thoải mái. Điều kiện an ninh, trật tự bình thường, nguy hiểm thì có tỷ lệ lo âu cao gấp 1,8 lần so với những người đánh giá an toàn (p = 0,048). Một số nghiên cứu trên thế giới và Việt Nam cũng cho kết quả có mối liên quan giữa các yếu tố về môi trường với tình trạng lo âu bệnh nhân như tác giả tác giả Đỗ Cao Cường (2013)(1) cho thấy các yếu tố như tình hình an ninh, trật tự,thủ tục hành chánh cso liên quan đến lo âu, tác giả Xu (2016)(5) cũng cho thấy các yếu tố như không khí buồng bệnh, tình hình an ninh, trật tự, vệ sinh buồng bệnh, trang thiết bị. Nhiều nghiên cứu đã cung cấp dữ liệu khẳng định công tác chuẩn bị trước phẫu thuật là một trong những yếu tố tác động rất lớn đến người bệnh. Công tác chuẩn bị trước phẫu thuật có thể là giải thích thuốc, xét nghiệm, giải thích trước phẫu thuật, hướng dẫn giáo dục sức khỏe, thông tin chuẩn bị Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 22 * Số 6 * 2018 Chuyên Đề Điều Dưỡng Nhi Khoa 126 phẫu thuật. Chính vì thế nghiên cứu của chúng tôi đã tìm thấy rất nhiều yếu tố có mối liên quan với tình trạng lo âu trong phân tích đơn biến, bao gồm: giải thích trước phẫu thuật, hướng dẫn giáo dục sức khỏe, thông tin chuẩn bị phẫu thuật. Nhưng khi phân tích đa biến chỉ 2 yếu tố giải thích trước phẫu thuật, thông tin chuẩn bị phẫu thuật là có yếu tố liên quan chặt chẽ. Theo chúng tôi đây cũng là một kết quả phù hợp bởi vì rất nhiều công trình nghiên cứu trong và ngoài nước cũng đã nêu mối liên quan giữa lo âu với công tác chauarn bị tước phẫu thuật như tác giả Võ Thị Yến Nhi (2017), Huỳnh Lê Phương (2013), tác giả Đỗ Cao Cường (2012), Jafar MF (2009)(1,2,3,4). Tóm lại trong nhóm yếu tố công tác chuẩn bị trước phẫu thuật chỉ có yếu tố giải thích trước phẫu thuật, thông tin chuẩn bị phẫu thuật là có mối liên quan thật sự với tình trạng lo âu bênh nhân trước phẫu thuật (p < 0,05) và qua bàn luận cũng thấy có sự phù hợp của kết quả nghiên cứu. Trong nghiên cứu của chúng tôi, khi phân tích đơn biến có 8/15 yếu tố trong nhóm các yếu tố thuộc về yếu tố bệnh tật (yếu tố lâm sàng, yếu tố môi trường điều trị, yếu tố công tác chuẩn bị trước phẫu thuật) có liên quan đến tình trạng lo âu trước phẫu thuật (p < 0,05) và khi phân tích đa biến thì có 5 yếu tố là: cơ quan phẫu thuật (p = 0,004), số lần phẫu thuật (p = 0,001), thời gian chờ phẫu thuật (p = 0,008), thông tin chuẩn bị trước phẫu thuật (p = 0,01), giải thích trước phẫu thuật (p = 0,017) là có ý nghĩa. Từ kết quả này cho thấy nhóm yếu tố thuộc về bệnh tật làm việc chi phối rất lớn đến các yếu tố liên quan đến lo âu mà hai yếu tố về thông tin chuẩn bị trước phẫu thuật, giải thích trước phẫu thuật là đại diện tiêu biểu cho nhóm này có liên quan đến lo âu bệnh nhân trước phẫu thuật tại bệnh viện. Những yếu tố này đa số đều xuất phát từ khi bệnh nhân nhập viện và có thể thay đổi được khi chúng ta thực hiện công tác chuẩn bị bệnh nhân trước phẫu thuật tốt. KẾT LUẬN Bệnh nhân trước mổ có điểm mức trung bình về mức độ lo âu theo HADS - A là 6,15 ± 3,22 tương ứng. Theo tổng điểm cá nhân theo mức khoảng điểm cho thấy có 34,9% bệnh nhân đang lo âu. 35% bệnh nhân trước phẫu thuật có nguy cơ lo âu. TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Đỗ Cao Cường, Supaporn Duangpaeng, Pornpat Hengudomsub (2013), "Các yếu tố liên quan đến lo âu trước phẫu thuật ở bệnh nhân phẫu thuật tiêu hóa tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Phú Thọ, Việt Nam ", Thai Pharmaceutical and Health Science Journal, 8 (4), tr. 155-162. 2. Huỳnh Lê Phương (2013), "Khảo sát mức độ lo âu trước mổ bệnh nhân khoa ngoại thần kinh", Tạp chí Khoa học Bệnh viện Chợ Rẫy, 2, tr. 46. 3. Jafar MF, Khan FA (2009), "Frequency of preoperative anxiety in Pakistani surgical patients". J Pak Med Assoc, 59(6): pp. 359-63. 4. Võ Thị Yến Nhi (2017), "Các yếu tố liên quan đến sự lo âu của người bệnh trước phẫu thuật tiêu hóa", Luận văn thạc sĩ Điều dưỡng. Trường Y dược TP Hồ Chí Minh, tr. 20. 5. Xu L, Pan Q, Lin R (2016), "Prevalence rate and influencing factors of preoperative anxiety and depression in gastric cancer patients in China: Preliminary study", JIMR. pp. 1-12. 6. Yilmaz M, Sezer H, Gurler H, Bekar M (2011), "Predictors of preoperative anxiety in surgical inpatients", JCN. 21: pp. 956-64. Ngày nhận bài báo: 10/11/2018 Ngày phản biện nhận xét bài báo: 25/11/2018 Ngày bài báo được đăng: 10/12/2018