Thực trạng huy động vốn cho phát triển kinh tế xã hội trên địa bàn tỉnh Sơn La - Đỗ Thị Thu Hiền

TẠP CHÍ KHOA HỌC Khoa học Xã hội, Số 9 (6/2017) tr. 73 - 81 73 THỰC TRẠNG HUY ĐỘNG VỐN CHO PHÁT TRIỂN KINH TẾ XÃ HỘI TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH SƠN LA Đỗ Thị Thu Hiền1, Lò Quỳnh Nhung1, Đinh Mạnh Tƣờng2 1Trường Đại học Tây Bắc 2Công an tỉnh Sơn La Tóm tắt: Mục đích của bài viết nhằm đánh giá đúng thực trạng huy động các nguồn vốn cho phát triển Kinh tế - Xã hội (KT - XH) giai đoạn 2011 - 2015 của tỉnh Sơn La, trên cơ sở đó đề xuất một vài giải pháp gắn với thực tiễn nhằm thu hút nguồn vốn huy động cho Tỉnh trong giai đoạn tới. Trong đó, huy động vốn đầu tư phát triển KT - XH tỉnh Sơn La được phản ánh qua chỉ tiêu khối lượng vốn đầu tư lớn (trên 65 nghìn tỷ đồng) nhưng cơ cấu vốn đầu tư chưa hợp lý (lĩnh vực du lịch và phát triển khoa học công nghệ chưa được đầu tư thỏa đáng). Tác giả nhấn mạnh các yếu tố nội tại của tỉnh Sơn La (chính sách thu hút vốn đầu tư, cơ sở hạ tầng, lợi thế so sánh, thủ tục hành chính, nhận thức cấp lãnh đạo, chất lượng nguồn nhân lực...) là yếu tố ảnh hưởng then chốt đến huy động vốn cho phát triển KT - XH. Từ khóa: Nguồn vốn huy động, phát triển kinh tế - xã hội tỉnh Sơn La, thu hút vốn đầu tư. 1. Đặt vấn đề Theo “Báo cáo tổng kết hoạt động đầu tư 2011 - 2015”, “cho đến nay tỉnh Sơn La đã cấp chứng nhận đầu tư và chấp thuận 199 dự án đầu tư vốn trong nước, tổng vốn đăng kí 25.767 tỷ đồng”[1]. Bên cạnh đó, Sơn La có 09 dự án đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) với “tổng mức vốn đăng ký đầu tư trên 148 triệu USD”[1]. Tỉnh Sơn La đưa ra danh mục các “dự án kêu gọi đầu tư vào địa bàn tỉnh từ nay đến năm 2020, sẽ có 18 dự án nằm trong các lĩnh vực nông nghiệp, công nghiệp, dịch vụ khu du lịch và đầu tư kết cấu hạ tầng đô thị”[1]. Bên cạnh những kết quả đạt được đó, việc huy động các nguồn vốn đầu tư vào tỉnh Sơn La còn chưa tương xứng với tiềm năng, thế mạnh của địa phương xuất phát từ các yếu tố nội tại. Vì Sơn La cần có những giải pháp phù hợp cho sự phát triển nguồn vốn huy động trong giai đoạn 2016 - 2020. 2. Nội dung 2.1. Các hoạt động hỗ trợ huy động vốn đầu tư cho phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn tỉnh Sơn La giai đoạn 2011 - 2015 Tỉnh Sơn La đã có những bước tiến về cải thiện thứ hạng PCI trong những năm gần đây. Năm 2014, Sơn La xếp thứ 49/63 tỉnh thành trong cả nước. Đến năm 2015 năng lực cạnh tranh cấp tỉnh của Sơn La đã tăng 5 bậc so với năm trước, đứng thứ 44 cả nước và vượt qua thứ hạng trung bình lên tốp khá của cả nước. Đối với các tỉnh miền núi phía Bắc, Sơn La đã vượt lên đứng thứ 5 trong tốp đầu của 14 tỉnh trung du và miền núi phía Bắc. Kết quả trên là do trong những năm qua, tỉnh Sơn La đã có nhiều đổi mới trong cải cách hành chính, cải thiện môi trường kinh doanh, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp đầu tư vào tỉnh. Tổng vốn đầu tư toàn xã hội vào tỉnh đạt gần 15 nghìn tỷ đồng. Cụ thể: Ngày nhận bài: 6/9/2016. Ngày nhận đăng: 15/6/2017 Liên lạc: Đỗ Thị Thu Hiền, e - mail: thuhienktqd@gmail.com 74 Hình 1. So sánh chỉ số PCI của tỉnh Sơn La trong vùng miền núi phía Bắc Nguồn: Bảng 1. Bảng tổng hợp các chỉ số của tỉnh Sơn La giai đoạn 2011 - 2015 Chỉ tiêu Năm 2011 Năm 2012 Năm 2013 Năm 2014 Năm 2015 Gia nhập thị trường 7,97 8,55 6,1 8,29 8,34 Tiếp cận đất đai 7,02 6,74 6,39 5,53 6,28 Tính minh bạch 4,58 6,91 5,18 5,23 5,86 Chi phí thời gian 5,71 4,28 5,21 5,88 6,35 Chi phí không chính thức 5,45 6,85 5,71 5,01 5 Tính năng động 5,05 5,27 4,26 3,79 4,61 Hỗ trợ doanh nghiệp 5,57 4,71 6,1 5,89 6,59 Đào tạo lao động 4,52 5,21 4,8 5,44 4,71 Thiết chế pháp lý 5,27 3,89 5,26 5,48 5,51 Cạnh tranh bình đẳng N/A N/A 4,76 5,36 4,71 PCI 54,32 58,99 53,86 55,28 57,21 Nguồn: 75 Những chỉ số trên cho thấy Sơn La đã thực sự có môi trường kinh doanh tốt. “Chính quyền Tỉnh năng động, sáng tạo trong giải quyết vấn đề cho doanh nghiệp; thời gian, thủ tục hành chính nhanh chóng; dịch vụ hỗ trợ doanh nghiệp phát triển, chất lượng cao. Đây là tiền đề cơ sở để tỉnh Sơn La thực hiện tốt Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XIV đó là phấn đấu đưa Sơn La trở thành tỉnh phát triển khá trong khu vực trung du và miền núi phía Bắc”[4]. Cải cách thủ tục hành chính (TTHC) tập trung vào xây dựng và triển khai Đề án thực hiện thí điểm Bộ chỉ số đánh giá kết quả thực hiện công tác cải cách hành chính hàng năm của các sở, ban, ngành, UBND các huyện, thành phố giai đoạn 2014 - 2016. Triển khai thực hiện thí điểm về cải cách hành chính đối với 05 đơn vị. Đến nay, đã có 17/17 sở, ngành, 11/12 huyện, thành phố, 198/204 xã, phường, thị trấn thực hiện tốt cơ chế một cửa và một cửa liên thông trong giải quyết TTHC cho các tổ chức, công dân. Cải cách mạnh mẽ TTHC tỉnh Sơn La, đặc biệt là các TTHC trong lĩnh vực đầu tư, xây dựng, đất đai, thuế, trong đó tập trung: “Đơn giản hóa các TTHC nhằm loại bỏ các TTHC rườm rà, phức tạp, khó thực hiện” [2]. Hỗ trợ doanh nghiệp, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho doanh nghiệp trong hoạt động đầu tư kinh doanh; “Sở Kế hoạch và Đầu tư tiếp nhận đăng ký doanh nghiệp qua mạng điện tử; qua đó, từ ngày 25/6/2015, tổ chức và cá nhân có nhu cầu đăng ký doanh nghiệp có thể truy cập vào hệ thống tại địa chỉ vào bất kỳ thời điểm nào để thực hiện việc đăng ký” [2]; về đăng ký doanh nghiệp: “giảm số ngày đăng ký mới từ 5 ngày xuống còn 3 ngày làm việc, kể từ ngày nhận đủ hồ sơ hợp lệ theo quy định” [2]; về thuế: “Thời gian kê khai nộp thuế không quá 121,5 giờ/năm” [2]; từ ngày 01/8/2015, Sở Xây dựng thực hiện giảm thời gian thực hiện các TTHC thuộc thẩm quyền giải quyết của Sở Xây dựng: “đối với lĩnh vực xây dựng, quy hoạch xây dựng, nhà ở và công sở cơ bản giảm (90 ngày xuống còn 60 ngày; 45 ngày xuống còn 30 ngày; 30 ngày xuống còn 15 ngày; 20 ngày xuống còn 10 ngày; 15 ngày xuống còn 10 ngày; 10 ngày xuống còn 7 ngày làm việc)” [2]. “Trong giai đoạn 2010 - 2015 công tác xúc tiến thương mại, tìm kiếm mở rộng thị trường, tiêu thụ sản phẩm hàng hóa của các doanh nghiệp được Sở Công thương tỉnh Sơn La triển khai tích cực: Trong năm 2015, Sở đã tổ chức được 09 hội chợ tại 07 huyện, thành phố (Hội chợ Xuân 2015 tại Thành phố, Hội chợ Thương mại - Du lịch Mộc Châu, Hội Chợ Nông nghiệp - Thương mại vùng Tây Bắc tại thành phố; tổ chức 4 hội chợ thương mại vùng cao biên giới (xã Phiêng Khoài huyện Yên Châu; xã Chiềng Khương và thị trấn Sốp Cộp, huyện Sông Mã) và “Đưa hàng Việt về vùng lòng hồ Sông Đà” huyện Mường La. Các cuộc hội chợ được tổ chức là cơ hội cho các doanh nghiệp, các tổ chức kinh tế trong tỉnh mở rộng, tìm kiếm thị trường tiêu thụ sản phẩm hàng hóa dịch vụ, hợp tác đầu tư liên doanh, liên kết phát triển sản xuất kinh doanh...và là nơi trưng bày giới thiệu, tuyên truyền, quảng bá các sản phẩm hàng hóa dịch vụ của tỉnh Sơn La [5]. Công tác quảng bá, giới thiệu sản phẩm được tăng cường với nhiều hình thức, nội dung phong phú trên các phương tiện truyền thanh, truyền hình và báo chí như: Triển khai bình chọn “Sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu năm 2015 tỉnh Sơn La”; “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam”... Đoàn công tác của Tỉnh và một số doanh nghiệp sang làm việc với tỉnh Hủa Phăn, Luông Pha Băng nhằm tăng cường mối quan hệ hợp tác kinh tế, tìm hiểu thị trường và xúc tiến hợp tác đầu tư, thương mại giữa các doanh nghiệp Sơn La và hai tỉnh bạn. 76 Các hoạt động hỗ trợ huy động vốn nêu trên đã giúp Sơn La có nền tảng và lợi thế so sánh trong vùng Tây Bắc về huy động vốn đầu tư cho phát triển kinh tế - xã hội. 2.2. Kết quả huy động vốn đầu tư cho phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn tỉnh Sơn La giai đoạn 2011 - 2015 Các dự án thu hút đầu tư trên địa bàn tỉnh Sơn La trong thời gian qua đã góp phần nâng cao trình độ sản xuất, nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm, tăng giá trị hàng hoá trên một đơn vị diện tích, cải thiện cơ sở hạ tầng đô thị, tăng thu nhập cho người lao động, từng bước xoá đói giảm nghèo cho đồng bào trong tỉnh, đặc biệt nâng cao khả năng cạnh tranh sản phẩm trên thị trường trong và ngoài nước, góp phần vào quá trình hội nhập kinh tế khu vực và thế giới. 2.2.1. Số lượng vốn huy động “Tính đến cuối năm 2015, tỉnh Sơn La đã cấp chứng nhận đầu tư và chấp thuận 199 dự án đầu tư vốn trong nước, tổng vốn đăng kí 25.767 tỷ đồng” [1]. Cụ thể: - Lĩnh vực nông lâm nghiệp: 32 dự án có tổng vốn đăng ký đầu tư là 2.716 tỷ đồng tập trung chủ yếu vào các lĩnh vực như trồng chè, rau hoa chất lượng cao, cao su, chăn nuôi bò sữa, bò thịt, lợn thương phẩm, chế biến các sản phẩm như: Chè chất lượng cao, cà phê xuất khẩu, tre công nghiệp, tinh bột sắn, sữa tiệt trùng. - Lĩnh vực công nghiệp - xây dựng: 137 dự án có tổng vốn đăng ký đầu tư là 21.454 tỷ đồng, tập trung chủ yếu ở các dự án xây dựng thủy điện vừa và nhỏ, các dự án khai thác khoảng sản, các dự án sản xuất vật liệu xây dựng thông thường. - Lĩnh vực thương mại - du lịch - dịch vụ: 30 dự án có tổng vốn đăng ký đầu tư là 1.597 tỷ đồng, tập trung chủ yếu ở các dự án thuộc lĩnh vực du lịch - vui chơi giải trí. Vốn thực hiện chủ yếu tập trung cho các dự án đã hoàn thành và các dự án đang triển khai gồm: Dự án thủy điện vừa và nhỏ, dự án khai thác vật liệu xây dựng, dự án xi măng lò quay Mai Sơn và một số dự án lĩnh vực trồng trọt chăn nuôi, du lịch dịch vụ. Bảng 2. Tình hình huy động vốn đầu tƣ cho phát triển KT - XH của tỉnh Sơn La giai đoạn 2011 - 2015 Đơn vị: tỷ đồng Chỉ tiêu/Năm 2011 2012 2013 2014 2015 Tổng 10.214 12.429 14.518 13.117 15.008 1. NSNN và vốn TPCP 3.718 3.991,7 4.125 4.312,1 4.903,2 2. Vốn tín dụng đầu tư 1.891,5 2.007,2 2.147 2.318,9 2.206,4 3. Vốn dân cư và doanh nghiệp 2.118,2 2.527,5 3.018 3.994 4.806,3 4. Vốn các Bộ, ngành Trung ương 895 1.017 1.287,2 1.219,6 1.182,4 5. Nguồn vốn khác 1.591,3 2.885,6 3.940,8 1.272,4 1.909,7 Ghi chú: NSNN- Ngân sách nhà nước; TPCP- Trái phiếu chính phủ Nguồn: Báo cáo tình hình phát triển KT - XH tỉnh Sơn La giai đoạn 2011 - 2015 77 Số liệu Bảng 1, cho thấy: Tình hình huy động vốn cho phát triển KT - XH trên địa bàn tỉnh Sơn La liên tục tăng qua các năm, nguồn vốn NSNN và vốn TPCP luôn chiếm tỷ trọng cao nhất trong cơ cấu vốn (33% - 36%), bằng 64,2% kế hoạch. Trong đó, các nguồn ngân sách nhà nước chi đầu tư phát triển đạt 1.169,3 tỷ đồng, bằng 54% kế hoạch (vốn bổ sung cân đối đạt 314,7 tỷ đồng, bằng 79,7% kế hoạch; vốn hỗ trợ có mục tiêu từ ngân sách Trung ương đạt 304,3 tỷ đồng, bằng 56% kế hoạch; vốn các chương trình mục tiêu quốc gia đạt 286,6 tỷ đồng, bằng 53% kế hoạch; vốn ngân sách khác đạt 70,4 tỷ đồng, bằng 47% kế hoạch); vốn trái phiếu Chính phủ giải ngân thanh toán đạt 2.243 tỷ đồng, bằng 76,4% (vốn TPCP hỗ trợ đầu tư các dự án giao thông, thuỷ lợi, y tế, xây dựng nông thôn mới, hỗ trợ đối ứng các dự án ODA đạt 193,4 tỷ đồng, bằng 49% kế hoạch; dự án di dân tái định cư thuỷ điện Sơn La đạt 2.050/2.543 tỷ đồng (tính cả vốn chuyển nguồn từ năm 2013 sang năm 2014), bằng 80,6% kế hoạch vốn giao); vốn nước ngoài ODA đạt 146,6 tỷ đồng. Điều đó chứng tỏ Sơn La vẫn là một tỉnh miền núi trọng điểm với thị trường tài chính chưa phát triển nên luồng vốn luân chuyển phụ thuộc nhiều vào nguồn vốn NSNN. Tuy nhiên, đến năm 2015 nguồn vốn từ dân cư và doanh nghiệp tăng lên nhanh chóng (gần 130%) thể hiện bước chuyển biến mạnh mẽ trong mối liên kết chính quyền và doanh nghiệp địa phương, cụ thể: Chính quyền có chính sách hỗ trợ các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh, đồng thời các doanh nghiệp ủng hộ chủ trương hoàn thiện cơ sở hạ tầng, nâng cao năng lực cạnh tranh của tỉnh nhà. Đạt được kết quả đó là do nguồn vốn nhà nước tiếp tục được quan tâm chỉ đạo, chấn chỉnh và nâng cao hiệu quả sử dụng. Thực hiện Luật Đầu tư công số 49/2014/QH13, Nghị quyết 01/NQ - CP ngày 03/01/2015 của Chỉnh phủ, Chỉ thị số 1792/CT - TTg ngày 15/10/2011, Chỉ thị số 14/CT - TTg ngày 28/06/2013 của Thủ tướng Chính phủ, kế hoạch sử dụng vốn NSNN và vốn TPCP năm 2015 thực hiện phân bổ, quản lý và sử dụng theo hướng tập trung: “ưu tiên vốn để hoàn trả các khoản vay, vốn ứng trước, đối ứng các dự án ODA, các dự án trọng điểm của tỉnh, thanh toán nợ xây dựng cơ bản, ưu tiên bố trí vốn cho các dự án chuyển tiếp có khả năng hoàn thành trong năm kế hoạch, lồng ghép vốn đầu tư cơ sở hạ tầng, thúc đẩy phát triển KT - XH tại bản đặc biệt khó khăn, huyện nghèo và các xã xây dựng nông thôn mới, hỗ trợ đầu tư trụ sở xã; chỉ bố trí vốn khởi công mới với những dự án thật sự cấp thiết, tập trung đầu tư trọng điểm, có hiệu quả, khắc phục dần tình trạng đầu tư dàn trải, kéo dài thời gian thi công gây lãng phí và giảm hiệu quả đầu tư” [4]. Tỉnh Sơn La đã tập trung thu hút các nguồn lực đầu tư phục vụ mục tiêu, yêu cầu phát triển KT - XH. Tuy nhiên, những năm gần đây do ảnh hưởng của khủng hoảng tài chính và suy giảm kinh tế toàn cầu nên các nguồn vốn đầu tư hạn hẹp. Tổng vốn đầu tư toàn xã hội của tỉnh Sơn La trong 5 năm khoảng 65.286 tỷ đồng, bình quân mỗi năm đạt 13.057 tỷ đồng, bằng 100,4% so với mục tiêu (Nghị quyết điều chỉnh giai đoạn 2011 - 2015 là 65.000 tỷ đồng). Trong đó: Các nguồn vốn ngân sách Nhà nước và vốn trái phiếu Chính phủ đã đầu tư cho các chương trình, dự án với tổng vốn 21.050 tỷ đồng, bình quân đạt 4.210 tỷ đồng/năm; nguồn vốn tín dụng đầu tư 10.571 tỷ đồng, bình quân 2.114 tỷ đồng/năm, vốn dân cư và doanh nghiệp 16.464 tỷ đồng, bình quân 3,292 tỷ đồng/năm, vốn các Bộ, ngành Trung ương và các nguồn vốn huy động khác là 15.061 tỷ đồng, bình quân 3.210 tỷ đồng/năm. 78 Hình 2. Tình hình huy động vốn đầu tƣ cho phát triển KT - XH của tỉnh Sơn La giai đoạn 2011 - 2015 (Tỷ đồng) Nguồn: Báo cáo tình hình phát triển KT - XH tỉnh Sơn La giai đoạn 2011 - 2015 2.2.2. Cơ cấu vốn huy động Bảng 3. Tỷ trọng đầu tƣ cho phát triển KT - XH của tỉnh Sơn La giai đoạn 2011 - 2015 Đơn vị:% Chỉ tiêu/Năm 2011 2012 2013 2014 2015 Nông - lâm - ngư nghiệp 18,3 25,7 24,0 17,5 14,6 Giao thông 42,2 28,8 13,5 27,4 37,5 Thương mại - dịch vụ 2,0 2,9 2,8 2,8 1,8 Quản lý nhà nước 4,6 4,4 4,6 5,6 4,4 Giáo dục - Đào tạo 8,9 12,7 13,8 10,1 8,4 Khoa học Công nghệ 2,6 1,3 1,3 Y tế 6,5 12,5 9,7 7,3 5,5 Xã hội - Môi trường 4,4 5,4 7,4 Văn hoá - Thể dục thể thao 7,3 4,8 6,2 3,6 1,5 Hạ tầng đô thị 5,5 2,7 3,7 2,6 3,6 Hạ tầng vùng kinh tế 9,9 11,8 9,9 An ninh quốc phòng 1,7 1,3 2,3 2,2 1,9 Khác 3,0 3,2 2,3 2,5 2,2 Nguồn: Báo cáo tình hình phát triển KT - XH tỉnh Sơn La giai đoạn 2011 - 2015 Luồng vốn huy động cho phát triển KT - XH tỉnh Sơn La trong 5 năm qua tập trung chủ yếu vào 2 ngành Giao thông, vận tải (chiếm khoảng 30%/năm), và Nông - lâm - ngư nghiệp 0 2000 4000 6000 8000 10000 12000 14000 16000 Năm 2011 Năm 2012 Năm 2013 Năm 2014 Năm 2015 Nguồn vốn khác Vốn các Bộ, ngành Trung ương Vốn dân cư và doanh nghiệp Vốn tín dụng đầu tư NSNN và vốn TPCP 79 (khoảng 20%/năm). Điều đó chứng tỏ Sơn La vẫn là vùng có lợi thế lớn về sản xuất nông nghiệp và đang đẩy mạnh hoàn thiện cơ sở hạ tầng giao thông vận tải. Tuy nhiên, lĩnh vực du lịch và phát triển khoa học công nghệ chưa thu hút được đầu tư đúng mức. Đây là rào cản lớn để Sơn La đẩy mạnh công nghiệp hóa - hiện đại hóa, nhiều điểm du lịch vẫn đang là tiềm năng chưa thu hút được các nhà đầu tư lớn. Tính đến cuối năm 2015 đã cấp giấy chứng nhận đầu tư cho 22 dự án của các nhà đầu tư trong nước với tổng vốn đăng ký 3.081 tỷ đồng, 02 dự án sử dụng vốn tổ chức phi Chính phủ (NGO) với tổng vốn đầu tư đăng ký 2,4 tỷ đồng. Tổng vốn đầu tư các dự án của các nhà đầu tư trong nước ước thực hiện khoảng 1.194 tỷ đồng (chủ yếu của các dự án thủy điện vừa và nhỏ, khai thác vật liệu xây dựng, khoáng sản, sản xuất giầy da, chế biến chè, sữa, ngô, sắn và một số dự án nông nghiệp trồng rau, hoa chất lượng cao). Hiện trên địa bàn toàn tỉnh đang triển khai thực hiện 09 dự án FDI với tổng mức vốn đăng ký đầu tư trên 148 triệu USD, đến nay đã đầu tư đạt 88,9% số vốn đăng ký. Các dự án đầu tư của các tổ chức phi chính phủ chủ yếu đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp, y tế với số vốn đầu tư trong năm khoảng 2 tỷ đồng. Bên cạnh đó, Tỉnh cũng thực hiện tăng cường các biện pháp tăng cường huy động và cho vay của hệ thống ngân hàng thương mại và các tổ chức tín dụng: Tổng huy động vốn tại địa phương đến hết năm 2015 đạt khoảng 11.000 tỷ đồng, tăng 16,8% so với năm 2014. Tổng dư nợ cho vay đến hết năm 2015 đạt khoảng 20.000 tỷ đồng, tăng 17,3% so với năm 2014. Hệ thống các ngân hàng thương mại, tổ chức tín dụng cơ sở trên địa bàn toàn tỉnh nhìn chung ổn định, an toàn, hiệu quả. Thực hiện tốt các giải pháp điều hành chính sách tiền tệ, tín dụng và hoạt động ngân hàng, tập trung huy động và ưu tiên vốn cho vay lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn và các đối tượng chính sách với lãi suất cho vay ưu đãi ở mức thấp nhất. Các ngân hàng trên địa bàn đã rà soát cơ cấu lại thời hạn trả nợ và giảm lãi suất cho một số đối tượng khách hàng, sử dụng quỹ dự phòng rủi ro để xử lý các khoản nợ không có khả năng trả nợ. Ước tính đến hết năm 2015 nợ xấu còn khoảng 35 tỷ, chiếm dưới 1% tổng dư nợ. 2.3. Hạn chế Bên cạnh những kết quả đạt được, trong công tác huy động vốn nhằm phát triển KT - XH trên địa bàn tỉnh Sơn La còn vấp phải những khó khăn sau đây: - Chính sách trong quy hoạch tổng thể phát triển KT - XH của tỉnh chưa phù hợp với tình hình thực tế; quy hoạch phát triển ngành, vùng kinh tế để định hướng huy động vốn đầu tư cũng chưa rõ ràng nên nhà đầu tư nước ngoài chưa yên tâm sản xuất và không mạnh dạn đầu tư. Đặc biệt là cơ chế, chính sách kêu gọi huy động vốn đầu tư vào khu công nghiệp tập trung khu công nghệ cao, cụm công nghiệp còn thiếu, chưa được cụ thể. - Chất lượng nguồn nhân lực còn hạn chế, thiếu nguồn nhân lực chất lượng cao, lực lượng lao động qua đào tạo tại các trường dạy nghề của tỉnh tỷ lệ còn thấp, thiếu đội ngũ cán bộ có kinh nghiệm làm công tác xúc tiến đầu tư ở cả cấp tỉnh và cấp huyện. Một bộ phận cán bộ, còn tư tưởng ỷ lại vào nguồn vốn đầu tư từ NSNN, chưa chủ động khơi dậy và phát huy tốt các nguồn lực của tỉnh. - Bộ máy công vụ một số ngành, địa phương còn nặng nề, kém hiệu quả, các thủ tục hành chính tuy đã được cải thiện song vẫn còn rườm rà, chỉ mang tính hình thức. 80 2.4. Một vài giải pháp nhằm tăng cường huy động vốn cho phát triển KT - XH trên địa bàn tỉnh Sơn La Với mục tiêu cụ thể giai đoạn 2016 - 2020, “Sơn La cần thu hút đầu tư mới khoảng 150 dự án đầu tư trong nước, ít nhất 10 dự án đầu tư trực tiếp nước ngoài đầu tư mới vào địa bàn tỉnh, dự kiến tổng vốn đầu tư mới khoảng 20.000 tỷ đồng” [1]. Trong đó tập trung thu hút đầu tư vào một số dự án trọng điểm: Khu du lịch Quốc gia Mộc Châu, Khu di tích lịch sử cách mạng Việt Nam - Lào tại bản Lao Khô, xã Phiêng Khoài, huyện Yên Châu, Tượng đài Bác Hồ gắn với Quảng trường Tây Bắc và Trung tâm hành chính tại thành phố Sơn La; Khu di tích lịch sử Quốc gia đặc biệt Nhà tù Sơn La; Để đạt được mục tiêu đó, xuất phát từ góc nhìn tổng thể tình hình huy động vốn trong 5 năm qua tại tỉnh Sơn La và những khó khăn, vướng mắc còn tồn tại, tác giả đề xuất một vài giải pháp gắn với thực tiễn có tính cấp thiết như sau: - Về công tác quản lý huy động vốn: “Tỉnh Sơn La cần thực hiện xã hội hóa trong đầu tư phát triển hạ tầng nông thôn và một số lĩnh vực xã hội (giáo dục và đào tạo, khám chữa bệnh), giảm bớt áp lực lên NSNN, dành nguồn lực đầu tư cho các chương trình mục tiêu quốc gia: Chương trình 135 giai đoạn 3 cho các xã vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn, Chương trình 30a của Chính phủ đầu tư cho 85 huyện nghèo, giáo dục, đào tạo và dạy nghề, phòng chống một số bệnh xã hội, bệnh nguy hiểm;...”[5]. - Về xúc tiến đầu tư: “Sơn La cần xây dựng hoàn thiện cơ sở dữ liệu đầy đủ, chính xác về tình hình tài nguyên, kinh tế kỹ thuật, xã hội và môi trường đầu tư để công bố, phát hành rộng rãi cho các đối tác trong và ngoài nước tìm hiểu. Tăng cường quy mô, chất lượng tiếp thị, xúc tiến đầu tư nước ngoài, phát triển mạnh mẽ mạng lưới cộng tác viên ở trong, ngoài nước, các cá nhân và tổ chức Việt Kiều ở nước ngoài, các văn phòng đại diện, các sứ quán tại nước ta và nước ngoài. Sơn La cần tích cực tranh thủ sự giúp đỡ của các cơ quan Trung ương để tiếp cận, hợp tác với các tổ chức xúc tiến đầu tư quốc tế để học hỏi kinh nghiệm và thu hút vốn đầu tư nước ngoài. Bên cạnh đó, tỉnh nhà cần thường xuyên tổ chức các hoạt động xúc tiến đầu tư trong nước: Hội thảo, triển lãm, quảng cáo, phát hành tập sannhằm quảng bá, kêu gọi, thu hút, hấp dẫn các nhà đầu tư trong nước.”[5]. - Về công tác quản lý các dự án đầu tư: “Giám sát, theo dõi chặt chẽ việc triển khai thực hiện dự án của nhà đầu tư theo thỏa thuận thực hiện dự án. Kiên quyết xử lý những dự án có vi phạm, đặc biệt là những vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường. Rà soát, thu hồi giấy chứng nhận đăng ký đầu tư, tham mưu thu hồi quyết định chủ trương đầu tư đối với các dự án có vi phạm nghiêm trọng hoặc không triển khai thực hiện dự án theo quy định.”[5]. - Về nguồn nhân lực: Sơn La cần chú trọng đào tạo cán bộ làm công tác quản lý đầu tư, xúc tiến đầu tư: có kiến thức về pháp luật, ngoại ngữ, kinh tế, thị trường, phong cách làm việc chuyên nghiệp. Bố trí cán bộ làm công tác quản lý đầu tư ODA, FDI có chuyên môn sâu, ngoại ngữ giỏi, bản lĩnh chính trị vững vàng. - Về thủ tục hành chính: Sơn La cần nâng cao hơn nữa chỉ số cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) của tỉnh. Thực hiện tốt các chính sách khuyến khích đầu tư do Trung ương ban hành, đặc biệt là các chính sách khuyến khích đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn. Thực hiện hiệu quả cơ chế “một cửa” công khai, minh bạch đơn giản hóa, giảm thiểu các thủ tục hành chính liên quan 81 đến đất đai, xây dựng, kinh doanh, thành lập doanh nghiệp, các thủ tục về hải quan, xuất nhập cảnh, đảm bảo sự thống nhất các quy trình, thủ tục tại các địa phương; quản lý hiệu quả đường dây “nóng” để tiếp nhận và xử lý các thông tin liên quan về đầu tư. 3. Kết luận Vốn đầu tư đã và đang đóng góp vào tăng trưởng kinh tế Việt Nam nói chung và kinh tế tỉnh Sơn La nói riêng. Nguồn vốn này sẽ tiếp tục đóng vai trò quan trọng nếu các cấp lãnh đạo tỉnh có biện pháp huy động vốn đầu tư hiệu quả. Bài viết đánh giá đúng thực trạng huy động và những khó khăn, vướng mắc trong quá trình huy động nguồn vốn đầu tư cho phát triển KT - XH tỉnh Sơn La giai đoạn 2011 - 2015. Nghiên cứu cho thấy kết quả huy động vốn đầu tư tại tỉnh chỉ mới dừng lại ở mức trung bình, cần phải thực hiện đồng bộ ngay nhiều biện pháp để công tác huy động vốn đầu tư phát triển KT - XH trên địa bàn tỉnh đạt hiệu quả cao. Tác giả cũng đã mạnh dạn đề xuất giải pháp mang tính vĩ mô và ở cấp địa phương có tính khả thi cao. TÀI LIỆU THAM KHẢO [1] Báo cáo tổng kết hoạt động đầu tư 2011 - 2015 của Tỉnh Sơn La. Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Sơn La. [2] Báo cáo tình hình phát triển kinh tế - xã hội tỉnh giai đoạn 2011 - 2015, định hướng đến năm 2020. UBND tỉnh Sơn La. [3] Báo cáo đánh giá Năng lực cạnh tranh cấp tỉnh tại Việt Nam, [4] Nghị quyết 01/NQ - CP ngày 03/01/2015 của Chỉnh phủ về kế hoạch sử dụng vốn ngân sách nhà nước và vốn trái phiếu chính phủ năm 2015. [5] ThS. Đinh Mạnh Tường. Luận văn: “Huy động vốn cho phát triển KT - XH trên địa bàn tỉnh Sơn La”, Học viện chính trị KV I. THE REALITY OF CAPITAL RAISING FOR ECONOMIC AND SOCIAL DEVELOPMENT IN SON LA PROVINCE Do Thi Thu Hien 1 , Lo Quynh Nhung 1 , Dinh Manh Tuong 2 1 Tay Bac University 2 Provincial Police of Son La province Abstract: The purpose of the article is to assess the current status of fund raising for socio - economic development period 2011 - 2015 in Son La Province. From that basis, we try to propose some practical solutions tied to attract resources of mobilizing capital for the province in the coming period. In particular, investment mobilization of socio - economic development of Son La Province is reflected through mass index greater investment (65000 billion) but the investment structure is irrational (the tourism and scientific and technological development has not been satisfactory investment). The authors emphasize the intrinsic elements of Son La such as policies to attract investment, infrastructure, comparative advantages, administrative procedures, the awareness of leaders, the quality of human resources etc. They are key factors affecting to fund raising for socio - economic development. Keywords: Attract investment, capital mobilized, economic development - social Son La province.