Thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam

Thͥi kǤ quá ÿ͡ lên CNXH ͧ VN 1 THӠI Kǣ QUÁ ĈӜ LÊN CNXH Ӣ VIӊT NAM 1-Quan ÿLӇm cӫa chӫ nghƭa Mác-Lênin vӅ thӡi kì quá ÿӝ lên chӫ nghƭa xã hӝi Lý luұn vӅ hình thái kinh tӃ- xã hӝi cӫa C.Mác cho thҩy sӵ biӃn ÿәi cӫa các xã hӝi là quá trình lӏch sӱ tӵ nhiên. Vұn dөng lý luұn ÿó vào phân tích xã hӝi tѭ bҧn, tìm ra các quy luұt vұn ÿӝng cӫa nó, C.Mác và Ph. Ăngghen ÿӅu cho rҵng, phѭѫng thӭc sҧn xuҩt tѭ Eҧn chӫ nghƭa có tính chҩt lӏch sӱ và xã hӝi tѭ bҧn tҩt yӃu bӏ thay thӃ bҵng xã hӝi mӟi- xã Kӝi cӝng sҧn chӫ nghƭa. Ĉӗng thӡi C.Mác và Ph. Ănghghen cNJng dӵ báo trên nhӳng nét lӟn vӅ nhӳng ÿһc trѭng cѫ bҧn cӫa xã hӝi mӟi, ÿó là: có lӵc lѭӧng sҧn xuҩt xã hӝi cao; chӃÿӝ sӣ hӳu xã hӝi YӅ tѭ liӋu sҧn xuҩt ÿѭӧc xác lұp, chӃÿӝ ngѭӡi bóc lӝt ngѭӡi bӏ thӫ tiêu; sҧn xuҩt nhҵm thӓa mãn nhu cҫu cӫa mӑi thành viên trong xã hӝi, nӅn sҧn xuҩt ÿѭӧc tiӃn hành theo mӝt NӃ hoҥch thӕng nhҩt trên phҥm vi toàn xã hӝi, sӵ phân phӕi sҧn phҭm bình ÿҷng; sӵÿӕi lұp giӳa thành thӏ và nông thôn, giӳa lao ÿӝng trí óc và chân tay bӏ xóa bӓ... ĈӇ xây dӵng xã hӝi mӟi có nhӳng ÿһc trѭng nhѭ trên cҫn phҧi qua hai giai ÿRҥn: giai ÿRҥn thҩp hay giai ÿRҥn ÿҫu và giai ÿRҥn sau hay giai ÿRҥn cao. Sau này V.I.Lênin gӑi giai ÿRҥn ÿҫu là chӫ nghƭa xã hӝi và giai ÿRҥn sau là chӫ nghƭa cӝng sҧn. C.Mác gӑi giai ÿRҥn ÿҫu xã hӝi chӫ nghƭa là thӡi kǤ quá ÿӝ chính trӏ lên giai ÿRҥn cao cӫa xã hӝi cӝng Vҧn. 9ұn dөng hӑc thuyӃt C.Mác vào công cuӝc xây dӵng chӫ nghƭa xã hӝi ӣ Liên Xô trѭӟc ÿây, V.I.Lênin ÿã phát triӇn lý luұn vӅ thӡi kǤ quá ÿӝ lên chӫ nghƭa xã hӝi. 1ӝi dung cѫ bҧn cӫa lý luұn ÿó là: a) Thӡi kǤ quá ÿӝ lên chӫ nghƭa xã hӝi là tҩt yӃu khách quan, Eҩt cӭ quӕc gia nào ÿi lên chӫ nghƭa xã hӝi ÿӅu phҧi trҧi qua, kӇ cҧ các nѭӟc có nӅn kinh tӃ rҩt phát triӇn 7ҩt nhiên, ÿӕi vӟi các nѭӟc có nӅn kinh tӃ phát triӇn, thӡi kǤ quá ÿӝ lên chӫ nghƭa xã hӝi có nhiӅu thuұn lӧi hѫn, có thӇ diӉn ra ngҳn hѫn so vӟi các nѭӟc ÿi lên chӫ nghƭa xã Kӝi bӓ qua chӃÿӝ tѭ bҧn chӫ nghƭa có nӅn kinh tӃ lҥc hұu. Thӡi kǤ quá ÿӝ lên chӫ nghƭa xã hӝi là thӡi kǤ cҧi biӃn cách mҥng sâu sҳc, triӋt ÿӇ, toàn diӋn tӯ xã hӝi cNJ thành xã hӝi mӟi: chӫ nghƭa xã hӝi. Nó diӉn ra tӯ khi giai cҩp vô sҧn giành ÿѭӧc chính quyӅn bҳt tay vào xây dӵng xã hӝi mӟi và kӃt thúc khi xây dӵng thành công nhӳng cѫ sӣ cӫa chӫ nghƭa xã hӝi cҧ vӅ lӵc lѭӧng sҧn xuҩt, quan hӋ sҧn xuҩt, cѫ sӣ kinh tӃ và kiӃn trúc thѭӧng tҫng. Tính tҩt yӃu cӫa thӡi kǤ quá ÿӝ lên chӫ nghƭa xã hӝi ÿѭӧc quy ÿӏnh bӣi ÿһc ÿLӇm ra ÿӡi, phát triӇn cӫa cách mҥng vô sҧn và nhӳng ÿһc trѭng kinh tӃ, xã hӝi cӫa chӫ nghƭa xã Kӝi. Thͥi kǤ quá ÿ͡ lên CNXH ͧ VN 2 b) Ĉһc ÿLӇm kinh tӃ cѫ bҧn nhҩt cӫa thӡi kǤ quá ÿӝ là sӵ tӗn tҥi nӅn kinh tӃ nhiӅu thành phҫn và tѭѫng ӭng vӟi nó có nhiӅu giai cҩp, tҫng lӟp xã hӝi khác nhau nhѭng vӏ trí, Fѫ cҩu và tính chҩt cӫa giai cҩp trong xã hӝi ÿã thay ÿӛi mӝt cách sâu sҳc 6ӵ tӗn tҥi cӫa cѫ cҩu kinh tӃ nhiӅu thành phҫn là khách quan và lâu dài, có lӧi cho Vӵ phát triӇn lӵc lѭӧng sҧn xuҩt, tăng trѭӣng kinh tӃ. Theo Lênin, mâu thuҭn cӫa thӡi kǤ quá ÿӝ lên chӫ nghƭa xã hӝi là mâu thuҭn giӳa chӫ nghƭa xã hӝi ÿã giành thҳng lӧi nhѭng còn non yӃu vӟi chӫ nghƭa tѭ bҧn ÿã bӏÿánh bҥi nhѭng vүn còn khҧ năng khôi phөc. Vì Yұy, thӡi kǤ quá ÿӝ là thӡi kǤ diӉn ra cuӝc ÿҩu tranh “ai thҳng ai” giӳa chӫ nghƭa xã hӝi và chӫ nghƭa tѭ bҧn quyӃt liӋt, quanh co, khúc khuӹu và phӭc tҥp. c) Khҧ năng quá ÿӝ lên chӫ nghƭa xã hӝi bӓ qua chӃÿӝ tѭ bҧn chӫ nghƭa Phân tích tính chҩt và ÿһc ÿLӇm cӫa chӫ nghƭa tѭ bҧn trong thӟi kǤ tӵ do cҥnh tranh, C.Mác và Ph. Ăngghen ÿã nêu ra khҧ năng quá ÿӝ lên chӫ nghƭa cӝng sҧn ӣ các nѭӟc lҥc Kұu khi cách mҥng vô sҧn ӣ các nѭӟc Tây Âu giành ÿѭӧc thҳng lӧi. Khi phân tích ÿһc ÿLӇm cӫa chӫ nghƭa tѭ bҧn trong thӡi kǤÿӝc quyӅn, phát triӇn ra quy luұt phát triӇn không ÿӅu vӅ kinh tӃ và chính trӏ cӫa chӫ nghƭa tѭ bҧn, V.I.Lênin rút ra NӃt luұn quan trӑng vӅ khҧ năng thҳng lӧi cӫa chӫ nghƭa xã hӝi ӣ mӝt sӕ nѭӟc riêng lҿ chӭ không thӇ thҳng lӧi cùng mӝt lúc ӣ tҩt cҧ cҧ nѭӟc. Khi chӫ nghƭa xã hӝi thҳng lӧi ӣ mӝt Qѭӟc, thì nhân loҥi bҳt ÿҫu bѭӟc vào thӡi ÿҥi mӟi- thӡi ÿҥi quá ÿӝ lên chӫ nghƭa xã hӝi trên phҥm vi toàn thӃ giӟi. Trong ÿLӅu kiӋn ÿó, các nѭӟc lҥc hұu có thӇ quá ÿӝ lên chӫ nghƭa xã hӝi bӓ qua chӃÿӝ tѭ bҧn chӫ nghƭa. Theo V.I.Lênin, ÿLӅu kiӋn ÿӇ mӝt nѭӟc quá ÿӝ lên chӫ nghƭa xã hӝi bӓ qua chӃÿӝ tѭ bҧn chӫ nghƭa là: Thӭ nhҩt,ÿLӅu kiӋn bên trong, có Ĉҧng cӝng sҧn lãnh ÿҥo giành ÿѭӧc chính quyӅn và sӱ dөng chính quyӅn nhà nѭӟc công, nông, trí thӭc liên minh làm ÿLӅu kiӋn tiên quyӃt ÿӇ xây dӵng chӫ nghƭa xã hӝi. Thӭ hai, ÿLӅu kiӋn bên ngoài, có sӵ giúp ÿӥ cӫa giai cҩp vô sҧn cӫa các nѭӟc tiên tiӃn ÿã giành thҳng lӧi trong cách mҥng vô sҧn. Các nѭӟc lҥc hұu có khҧ năng quá ÿӝ lên chӫ nghƭa xã hӝi bӓ qua chӃÿӝ tѭ bҧn chӫ nghƭa nhѭng không phҧi là quá ÿӝ trӵc tiӃp, mà phҧi qua con ÿѭӡng gián tiӃp vӟi mӝt loҥt nhӳng bѭӟc quá ÿӝ thích hӧp, thông qua “chính sách kinh tӃ mӟi”. Chính sách kinh tӃ mӟi là con ÿѭӡng quá ÿӝ gián tiӃp lên chӫ nghƭa xã hӝi, ÿѭӧc áp dөng ӣ Liên Xô tӯ mùa xөân 1921 thay cho “ chính sách cӝng sҧn thӡi chiӃn” ÿѭӧc áp dөng trong nhӱng năm nӝi chiӃn và can thiӋp vNJ trang cӫa chӫ nghƭa ÿӃ quӕc. 1ӝi dung cѫ bҧn cӫa “ chính sách kinh tӃ mӟi” bao gӗm: - Dùng thuӃ lѭѫng thӵc thay cho trѭng thu lѭѫng thӵc thӯa trong chính sách cӝng Vҧn thӡi chiӃn. Thͥi kǤ quá ÿ͡ lên CNXH ͧ VN 3 - ThiӃt lұp quan hӋ hàng hóa tiӅn tӋ, phát triӇn thӏ trѭӡng , thѭѫng nghiӋp... thay cho Chính sách cӝng sҧn thӡi chiӃn. - Sӱ dөng nhiӅu thành phҫn kinh tӃ, các hình thӭc kinh tӃ quá ÿӝ, khuyӃn khích phát triӇn kinh tӃ cá thӇ, kinh tӃ tѭ bҧn tѭ nhân thay cho sӵ thӫ tiêu kinh doanh tѭ nhân trong chính sách cӝng sҧn thӡi chiӃn, sӱ dөng cӫ nghƭa tѭ bҧn nhà nѭӟc , chuyӇn các xí nghiӋp nhà nѭӟc sang chӃÿӝ hҥch toán kinh tӃ, chӫ trѭѫng phát triӇn qua hӋ kinh tӃ vӟi các nѭӟc phѭѫng Tây ÿӇ tránh thӫ vӕn, kӻ thuұt... “Chính sách kinh tӃ” mӟi có ý nghƭa to Oӟn. VӅ thӵc tiӉn, nhӡ có chính sách ÿó nѭӟc Nga XôviӃt ÿã làm khôi phөc nhanh chóng QӅn kinh tӃ sau chiӃn tranh, khҳc phөc ÿѭӧc khӫng hoҧng kinh tӃ và chính trӏ. VӅ lý luұn, nó phát triӇn nhұn thӭc sâu sҳc vӅ chӫ nghƭa xã hӝi, vӅ thӡi kǤ quá ÿӝ lên chӫ nghƭa xã Kӝi. Ӣ nѭӟc ta tӯ khi bѭӟc vào thӡi kǤÿәi mӟi, nhӳng quan ÿLӇm kinh tӃ cӫa Ĉҧng ta ÿã thӇ hiӋn sӵ nhұn thӭc và vұn dөng “ chính sách kinh tӃ mӟi” cӫa V.I.Lênin phù hӧp vӟi ÿLӅu kiӋn và hoàn cҧnh cө thӇ cӫa thӡi kǤ quá ÿӝӣ nѭӟc ta. 2. Tính tҩt yӃu và ÿһc ÿLӇm cӫa thӡi kǤ quá ÿӝ lên chӫ nghƭa xã hӝi ӣ ViӋt Nam Ӣ nѭӟc ta, thӡi kǤ quá ÿӝ lên chӫ nghƭa xã hӝi ÿѭӧc bҳt ÿҫu tӯ năm 1954 ӣ miӅn Eҳc và tӯ năm 1975 trên phҥm vi cҧ nѭӟc, sau khi cuӝc cách mҥng dân tӝc dân chӫ nhân dân ÿã hoàn thành thҳng lӧi, ÿҩt nѭӟc ÿã hòan thành thҳng lӧi, ÿҩt nѭӟc ÿã hòa bình thӕng nhҩt quá ÿӝ lên chӫ nghƭa xã hӝi. Thӡi kǤ quá ÿӝ lên chӫ nghƭa xã hӝi là tҩt yӃu khách quan ÿӕi vӟi mӑi quӕc gia xây Gӵng chӫ nghƭa xã hӝi, dù ÿLӇm xuҩt phát ӣ trình ÿӝ phát triӇn cao hay thҩp. Thӡi kǤ quá ÿӝ lên chӫ nghƭa xã hӝi ӣ ViӋt Nam là mӝt tҩt yӃu lӏch sӱ. Bӣi vì: 0ӝt là, phát triӇn theo con ÿѭӡng xã hӝi chӫ nghƭa là phù hӧp vӟi quy luұt khách quan cӫa lӏch sӱ. Loài ngѭӡi ÿã phát triӇn qua các hình thái kinh tӃ- xã hӝi: công xã nguyên thuӹ, chiӃm hӳu nô lӋ, phong kiӃn, tѭ bҧn chӫ nghƭa. Sӵ biӃn ÿәi cӫa các hình thái kinh tӃ- xã hӝi là quá trình lӏch sӱ tӵ nhiên và hình thái kinh tӃ- xã hӝi sau cao hѫn, tiӃn bӝ Kѫn hình thái kinh tӃ- xã hӝi trѭӟc nó. Sӵ biӃn ÿәi cӫa các hình thái kinh tӃ- xã hӝi nói trên ÿӅu tuân theo quy luұt quan hӋ sҧn xuҩt phҧi phù hӧp vӟi tính chҩt và trình ÿӝ phát triӇn Fӫa lӵc lѭӧng sҧn xuҩt. Cho dù ngày nay, chӫ nghƭa tѭ bҧn ÿang nҳm nhiӅu ѭu thӃ vӅ vӕn, khoa hӑc, công nghӋ và thӏ trѭӡng, ÿang cӕ gҳng ÿLӅu chӍnh trong chӯng mӵc nhҩt ÿӏnh quan hӋ sҧn xuҩt ÿӇ thích nghi vӟi tình hình mӟi, nhѭng không vѭӧt ra khӓi nhӳng mâu thuүn vӕn có cӫa nó, ÿһc biӋt là mâu thuүn giӳa tính chҩt xã hӝi hóa ngày càng cao cӫa lӵc lѭӧng sҧn xuҩt Yӟi chӃÿӝ chiӃm hӳu tѭ nhân tѭ bҧn chӫ nghƭa vӅ tѭ liӋu sҧn xuҩt. Mâu thuүn này không nhӳng không dӏu ÿi mà ngày càng phát triӇn gay gҳt và sâu sҳc. Sӵ phát triӇn mҥnh mӁ cӫa Lӵc lѭӧng sҧn xuҩt và xã hӝi hóa lao ÿӝng làm cho các tiӅn ÿӅ vұt chҩt, kinh tӃ, xã Thͥi kǤ quá ÿ͡ lên CNXH ͧ VN 4 Kӝi ngày càng chín muӗi cho sӵ phӫÿӏnh chӫ nghƭa tѭ bҧn và sӵ ra ÿӡi cӫa xã hӝi mӟi - chӫ nghƭa xã hӝi. Chӫ nghƭa tѭ bҧn không phҧi là tѭѫng lai cӫa loài ngѭӡi. Theo quy luұt tiӃn hoá cӫa lӏch sӱ, loài ngѭӡi nhҩt ÿӏnh sӁ tiӃn tӟi chӫ nghƭa xã hӝi. Hai là, phát triӇn theo con ÿѭӡng chӫ nghƭa xã hӝi không chӍ phù hӧp vӟi xu thӃ cӫa thӡi ÿҥi, mà còn phù hӧp vӟi ÿһc ÿLӇm cӫa cách mҥng ViӋt Nam: cách mҥng dân tӝc, dân chӫ gҳn liӅn vӟi cách mҥng xã hӝi chӫ nghƭa. Cuӝc cách mҥng dân tӝc, dân chӫ trѭӟc hӃt là giҧi phóng dân tӝc, giành ÿӝc lұp, tӵ do, dân chӫ... ÿӗng thӡi nó là tiӅn ÿӅÿӇ “ làm cho nhân dân lao ÿӝng thoát nҥn bҫn cùng, làm cho mӑi ngѭӡi có công ăn viӋc làm, ÿѭӧc ҩm no, và sӕng mӝt ÿӡi hҥnh phúc”, nhҵm thӵc hiӋn mөc tiêu “dân giàu, nѭӟc mҥnh, xã hӝi công bҵng, dân chӫ, văn minh”. Vì vұy, cuӝc cách mҥng xã hӝi chӫ nghƭa là sӵ tiӃp tөc Kӧp lôgíc cuӝc cách mҥng dân tӝc, dân chӫ, làm cho cách mҥng dân tӝc, dân chӫÿѭӧc thӵc hiӋn triӋt ÿӇ. Thӡi kǤ quá ÿӝ lên chӫ nghƭa xã hӝi là tҩt yӃu ÿӕi vӟi mӑi quӕc gia ÿi lên chӫ nghƭa xã hӝi, nhѭng nó lҥi có ÿһc ÿLӇm riêng ÿӕi vӟi mӛi quӕc gia ; do ÿLӅu kiӋn xuҩt phát riêng Fӫa mӛi quӕc gia quy ÿӏnh. Trѭӟc ÿây, miӅn Bҳc nѭӟc ta bѭӟc vào thӡi kǤ quá ÿӝ vӟi “ÿһc ÿLӇm lӟn nhҩt là tӯ mӝt nѭӟc nông nghiӋp lҥc hұu tiӃn thҷng lên chӫ nghƭa xã hӝi không phҧi kinh qua giai ÿRҥn phát triӇn tѭ bҧn chӫ nghƭa”. Khi cҧ nѭӟc thӕng nhҩt cùng tiӃn lên chӫ nghƭa xã hӝi, ÿһc ÿLӇm trên vүn còn tӗn tҥi. Phân tích rõ hѫn thӵc trҥng kinh tӃ, chính trӏ cӫa ÿҩt nѭӟc, trong cѭѫng lƭnh xây dӵng ÿҩt nѭӟc trong thӡi kǤ quá ÿӝ lên chӫ nghƭa xã Kӝi, Ĉҧng cӝng sҧn ViӋt Nam khҷng ÿӏnh: “nѭӟc ta quá ÿӝ lên chӫ nghƭa xã hӝi bӓ qua chӃ ÿӝ tѭ bҧn, tӯ mӝt xã hӝi vӕn là thuӝc ÿӏa, nӱa phong kiӃn, lӵc lѭӧng sҧn xuҩt rҩt thҩp. Ĉҩt Qѭӟc trҧi qua hàng chөc năm chiӃn tranh, hұu quҧÿӇ lҥi còn nһng nӅ. Nhӳng tàn dѭ thӵc dân phong kiӃn còn nhiӅu. Các thӃ lӵc thù ÿӏch thѭӡng xuyên tìm cách phá hoҥi chӃÿӝ xã Kӝi và nӅn ÿӝc lұp cӫa nhân dân ta” Nhѭ vұy, ÿһc ÿLӇm ÿһc trѭng bao trùm nhҩt cӫa thӡi kǤ quá ÿӝӣ nѭӟc ta là bӓ qua chӃÿӝ tѭ bҧn chӫ nghƭa. Nhѭng, thӃ nào là bӓ qua chӃÿӝ tѭ bҧn chӫ nghƭa? GӍai quyӃt Yҩn ÿӅ này có ý nghƭa lӟn cҧ vӅ nhұn thӭc và hoҥt ÿӝng thӵc tiӉn. 6Ӂ là sai lҫm và phҧi trҧ giá nӃu quan niӋm “bӓ qua chӃÿӝ tѭ bҧn chӫ nghƭa” theo kiӇu phӫÿӏnh sҥch trѫn, ÿem ÿӕi lұp chӫ nghƭa xã hӝi vӟi chӫ nghƭa tѭ bҧn, bӓ qua cҧ nhӳng cái “không thӇ bӓ qua” nhѭÿã tӯng xҧy ra ӣ các nѭӟc xã hӝi chӫ nghƭa trѭӟc ÿây. Vì vұy, báo cáo chính trӏ tҥi Ĉҥi hӝi Ĉҧng IX Ĉҧng cӝng sҧn ViӋt Nam ÿã nói rõ bӓ qua chӃÿӝ tѭ bҧn chӫ nghƭa là “bӓ qua viӋc xác lұp vӏ trí thӕng trӏ cӫa quan hӋ sҧn xuҩt và kiӃn trúc thѭӧng tҫng tѭ bҧn chӫ nghƭa, nhѭng tiӃp thu, kӃ thӯa nhӳng thành tӵu mà nhân loҥi ÿã ÿҥt ÿѭӧc dѭӟi chӃÿӝ tѭ bҧn chӫ nghƭa, ÿһc biӋt vӅ khoa hӑc công nghӋÿӇ phát triӇn nhanh lӵc lѭӧng sҧn xuҩt, xây dӵng nӅn kinh tӃ hiӋn ÿҥi”. %ӓ qua chӃÿӝ tѭ bҧn chӫ nghƭa thӵc chҩt là phát triӇn theo con ÿѭӡng “rút ngҳn” quá trình lên chӫ nghƭa xã hӝi. Nhѭng “rút ngҳn” không phҧi là ÿӕt cháy giai ÿRҥn, duy ý chí, coi thѭӡng quy luұt, nhѭ muӕn xóa bӓ nhanh sӣ hӳu tѭ nhân và các thành phҫn kinh tӃ “phi chӫ nghƭa xã hӝi” hoһc coi nhҽ sҧn xuҩt hàng hóa,... Trái lҥi, phҧi tôn trӑng quy luұt Thͥi kǤ quá ÿ͡ lên CNXH ͧ VN 5 khách quan và biӃt vұn dөng sáng tҥo vào ÿLӅu kiӋn cө thӇ cӫa ÿҩt nѭӟc, tұn dөng thӡi cѫ và khҧ năng thuұn lӧi ÿӇ tìm ra con ÿѭӡng, hình thúc, bѭӟc ÿi thích hӧp. Phát triӇn theo con ÿѭӡng “rút ngҳn” là phҧi biӃt kӃ thӯa nhӳng thành tӵu mà nhân loҥi ÿã ÿҥt ÿѭӧc ӣ chӫ nghƭa tѭ bҧn không chӍ vӅ lӵc lѭӧng sҧn xuҩt mà cҧ vӅ quan hӋ sҧn xuҩt, cѫ sӣ kinh tӃ và kiӃn trúc thѭӧng tҫng, nhѭ Lênin ÿã nói vӅ chӫ nghƭa xã hӝi ӣ nѭӟc Nga vӟi kӻ thuұt hiӋn ÿҥi trong các tѫUӟt cӫa Mӻ và nghӋ thuұt quҧn lý trong ngành ÿѭӡng sҳt ӣĈӭc %ӓ qua chӃÿӝ tѭ bҧn chӫ nghƭa nhѭng không thӇ thӵc hiӋn quá ÿӝ trӵc tiӃp lên chӫ nghƭa xã hӝi mà phҧi qua con ÿѭӡng gián tiӃp, qua viӋc thӵc hiӋn hàng loҥt các hình thӭc quá ÿӝ. Sӵ cҫn thiӃt khách quan và vai trò tác dөng cӫa hình thӭc kinh tӃ quá ÿӝÿѭӧc Lênin phân tích sâu sҳc trong lý luұn vӅ chӫ nghƭa tѭ bҧn nhà nѭӟc. Thӵc hiӋn các hình thӭc kinh tӃ quá ÿӝ, các khâu trung gian... vӯa có tác dөng phát triӇn nhanh chóng lӵc Oѭӧng sҧn xuҩt, vӯa cҫn thiӃt ÿӇ chuyӇn tӯ các quan hӋ tiӅn tѭ bҧn lên chӫ nghƭa xã hӝi, nó là hình thúc vұn dөng các quy luұt kinh tӃ phù hӧp vӟi ÿLӅu kiӋn cө thӇ. Tóm lҥi, xây dӵng chӫ nghƭa xã hӝi bӓ qua chӃÿӝ tѭ bҧn chӫ nghƭa ӣ nѭӟc ta tҥo ra Vӵ biӃn ÿәi vӅ chҩt cӫa xã hӝi trên tҩt cҧ các lƭnh vӵc là quá trình rҩt khó khăn, phӭc tҥp, Wҩt yӃu “phҧi trҧi qua mӝt thӡi kǤ quá ÿӝ lâu dài vӟi nhiӅu chһng ÿѭӡng, nhiӅu hình thӭc tә chӭc kinh tӃ, xã hӝi có tính chҩt quá ÿӝ” Qúa ÿӝ lên chӫ nghƭa xã hӝi bӓ qua chӃÿӝ tѭ bҧn chӫ nghƭa là con ÿѭӡng rút ngҳn ÿӇ xây dӵng ÿҩt nѭӟc văn minh, hiӋn ÿҥi. Nhѭng khҧ năng tiӅn ÿӅÿӇ thӵc hiӋn con ÿѭӡng ÿó nhѭ thӃ nào? Phân tích tình hình ÿҩt nѭӟc và thӡi ÿҥi cho thҩy mһc dù kinh tӃ còn lҥc Kұu, nѭӟc ta vүn có khҧ năng và tiӅn ÿӅÿӇ quá ÿӝ lên chӫ nghƭa xã hӝi bӓ qua chӃÿӝ tѭ Eҧn chӫ nghƭa. 9Ӆ khҧ năng khách quan Cuӝc cách mҥng khoa hӑc - công nghӋ hiӋn ÿҥi ÿang phát triӇn nhѭ vNJ bão và toàn Fҫu hoá kinh tӃÿang diӉn ra mҥnh mӁ, mӣ rӝng quan hӋ kinh tӃ quӕc tӃ trӣ thành tҩt yӃu; nó mӣ ra khҧ năng thuұn lӧi ÿӇ khҳc phөc nhӳng hҥn chӃ cӫa nѭӟc kém phát triӇn nhѭ thiӃu vӕn, công nghӋ lҥc hұu, khҧ năng và kinh nghiӋm quҧn lí yӃu kém ..., nhӡÿó ta có thӇ thӵc hiӋn “ con ÿѭӡng rút ngҳn”. Thӡi ÿҥi ngày nay, quá ÿӝ lên chӫ nghƭa xã hӝi là xu hѭӟng khách quan cӫa loài ngѭӡi. Ĉi trong dòng chҧy ÿó cӫa lӏch sӱ, chúng ta ÿã, ÿang và sӁ nhұn ÿѭӧc sӵÿӗng tình, ӫng hӝ ngày càng mҥnh mӁ cӫa loài ngѭӡi, cӫa các quӕc gia ÿӝc lұp ÿang ÿҩu tranh ÿӇ lӵa chӑn con ÿѭӡng phát triӇn tiӃn bӝ cӫa mình. 9Ӆ nhӳng tiӅn ÿӅ chӫ quan 1ѭӟc ta có nguӗn lao ÿӝng dӗi dào vӟi truyӅn thӕng lao ÿӝng cҫn cù và thông minh, trong ÿó ÿӝi ngNJ làm khoa hӑc, công nghӋ, công nhân lành nghӅ có hàng chөc ngàn ngѭӡi ... là tiӅn ÿӅ rҩt quan trӑng ÿӇ tiӃp thu, sӱ dөng các thành tӵu khoa hӑc và công nghӋ tiên Thͥi kǤ quá ÿ͡ lên CNXH ͧ VN 6 tiӃn cӫa thӃ giӟi. Nѭӟc ta có nguӗn tài nguyên ÿa dҥng, vӏ trí ÿӏa lí thuұn lӧi và nhӳng cѫ Vӣ vұt chҩt - kƭ thuұt ÿã ÿѭӧc xây dӵng là nhӳng yӃu tӕ hӃt sӭc quan trӑng ÿӇ tăng trѭӣng kinh tӃ. Nhӳng tiӅn ÿӅ vұt chҩt trên tҥo ÿLӅu kiӋn thuұn lӧi ÿӇ mӣ rӝng hӧp tác kinh tӃ quӕc tӃ, thu hút vӕn ÿҫu tѭ, chuyӇn giao công nghӋ, tiӃp thu kinh nghiӋm quҧn lí tiên tiӃn Fӫa các nѭӟc phát triӇn. Qúa ÿӝ lên chӫ nghƭa xã hӝi không nhӳng phù hӧp vӟi quy luұt phát triӇn lӏch sӱ mà còn phù hӧp vӟi nguyӋn vӑng cӫa tuyӋt ÿҥi ÿa sӕ nhân dân ViӋt Nam ÿã chiӃn ÿҩu, hi sinh không chӍ vì ÿӝc lұp dân tӝc mà còn vì cuӝc sӕng ҩm no, hҥnh phúc, xây dӵng xã hӝi công Eҵng, dân chӫ, văn minh. Nhӳng yêu cҫu ҩy chӍ có chӫ nghƭa xã hӝi mӟi ÿáp ӭng ÿѭӧc. QuyӃt tâm cӫa nhân dân sӁ trӣ thành lӵc lѭӧng vұt chҩt ÿӇ vѭӧt qua khó khăn, xây dӵng thành công chӫ nghƭa xã hӝi. Xây dӵng chӫ nghƭa xã hӝi dѭӟi sӵ lãnh ÿҥo cӫa Ĉҧng Cӝng sҧn ViӋt Nam, mӝt Ĉҧng giàu tinh thҫn cách mҥng và sáng tҥo, có ÿѭӡng lӕi ÿúng ÿҳn và gҳn bó vӟi nhân dân, có Nhà nѭӟc xã hӝi Chӫ nghƭa cӫa dân, do dân, vì dân ngày càng ÿѭӧc cӫng cӕ vӳng Pҥnh và khӕi ÿҥi ÿoàn kӃt toàn dân, ÿó là nhӳng nhân tӕ chӫ quan vô cùng quan trӑng bҧo ÿҧm thҳng lӧi côngcuӝc xây dӵng và bҧo vӋ Tә quӕc ViӋt Nam xã hӝi chӫ nghƭa. 3- NhiӋm vө kinh tӃ cѫ bҧn trong thӡi kì qúa ÿӝ lên chӫ nghƭa xã hӝi ӣ ViӋt Nam : Thӡi kì quá ÿӝ lên chӫ nghƭa xã hӝi là thӡi kì cҧi biӃn cách mҥng sâu sҳc, triӋt ÿӇ, toàn diӋn xã hӝi cNJ thành xã hӝi mӟi. VӅ kinh tӃ, nhӳng nhiӋm vө cѫ bҧn là : a- Phát triӇn lӵc lѭӧng sҧn xuҩt, coi công nghiӋp hoá, hiӋn ÿҥi hoá ÿҩt nѭӟc là nhiӋm vө trung tâm cӫa cҧ thӡi kì quá ÿӝ nhҵm xây dӵng cѫ sӣ vұt chҩt kƭ thuұt cӫa chӫ nghƭa xã Kӝi: &ѫ sӣ vұt chҩt - kƭ thuұt cӫa chӫ nghƭa xã hӝi theo V.I.Lênin, là nӅn sҧn xuҩt ÿҥi cѫ khí ӣ trình ÿӝ hiӋn ÿҥi ÿѭӧc áp dөng trong toàn bӝ nӅn kinh tӃ quӕc dân, kӇ cҧ trong nông nghiӋp. Ngày nay, cѫ sӣ vұt chҩt - kƭ thuұt cӫa chӫ nghƭa xã hӝi phҧi thӇ hiӋn ÿѭӧc nhӳng thành tӵu tiên tiӃn nhҩt cӫa khoa hӑc và công nghӋ, ÿһc biӋt là công nghӋ thông tin và công nghӋ sinh hӑc. ChӍ khi lӵc lѭӧng sҧn xuҩt phát triӇn ÿӃn trình ÿӝ cao mӟi tҥo ra ÿѭӧc Qăng suҩt lao ÿӝng cao trong toàn bӝ nӅn kinh tӃ quӕc dân, nhӡÿó nhӳng mөc tiêu và tính ѭu viӋt cӫa chӫ nghƭa xã hӝi mӟi ÿѭӧc thӵc hiӋn ngày càng tӕt hѫn trên thӵc tӃ. Qúa ÿӝ lên chӫ nghƭa xã hӝi bӓ qua chӃÿӝ tѭ bҧn chӫ nghƭa, khi ÿҩt nѭӟc ta chѭa có tiӅn ÿӅ vӅ cѫ sӣ vұt chҩt - kƭ thuұt cӫa chӫ nghƭa xã hӝi do chӫ nghƭa tѭ bҧn tҥo ra; do ÿó phát triӇn lӵc lѭӧng sҧn xuҩt nói chung, công nghiӋp hoá, hiӋn ÿҥi hoá nói riêng trӣ thành nhiӋm vө trung tâm cӫa suӕt thӡi kì quá ÿӝ. Nó có tính chҩt quyӃt ÿӏnh ÿӕi vӟi thҳng lӧi Fӫa chӫ nghƭa xã hӝi ӣ nѭӟc ta. Thͥi kǤ quá ÿ͡ lên CNXH ͧ VN 7 NhiӋm vө không kém phҫn quan trӑng khác cӫa phát triӇn lӵc lѭӧng sҧn xuҩt, thӵc hiӋn công nghiӋp hoá, hiӋn ÿҥi hoá ÿҩt nѭӟc là phát triӇn nguӗn lӵc con ngѭӡi - lӵc lѭӧng Vҧn xuҩt cѫ bҧn cӫa ÿҩt nѭӟc, yӃu tӕ cѫ bҧn cӫa tăng trѭӣng kinh tӃ, tҥo ÿӝi ngNJ lao ÿӝng có khҧ năng sáng tҥo, tiӃp thu, sӱ dөng, quҧn lí có hiӋu quҧ các thành tӵu khoa hӑc, công nghӋ hiӋn ÿҥi. Vì vұy, phҧi phát huy nguӗn lӵc trí tuӋ và sӭc mҥnh tinh thҫn cӫa con ngѭӡi ViӋt Nam, coi phát triӇn giáo dөc và ÿào tҥo, khoa hӑc và công nghӋ là nӅn tҧng và ÿӝng Oӵc cӫa công nghiӋp hoá, hiӋn ÿҥi hoá, là “ quӕc sách hàng ÿҫu” trong chiӃn lѭӧc phát triӇn ÿҩt nѭӟc. b- Xây dӵng tӯng bѭӟc quan hӋ sҧn xuҩt mӟi theo ÿinh hѭӟng xã hӝi chӫ nghiã: Xây dӵng chӫ nghƭa xã hӝi là xây dӵng mӝt chӃÿӝ xã hӝi mӟi có nӅn kinh tӃ phát triӇn dӵa trên lӵc lѭӧng sҧn xuҩt hiӋn ÿҥi và chӃÿӝ công hӳu vӅ nhӳng tѭ liӋu sҧn xuҩt chӫ yӃu. ChӃÿӝ công hӳu tѭ liӋu sҧn xuҩt chӫ yӃu là ÿһc trѭng cӫa quan hӋ sҧn xuҩt xã Kӝi chӫ nghiã; nó là sҧn phҭm cӫa nӅn kinh tӃ phát triӇn vӟi trình ÿӝ xã hӝi hoá cao, các Oӵc lѭӧng sҧn xuҩt hiӋn ÿҥi, nó sӁ chiӃm ѭu thӃ tuyӋt ÿӕi khi chӫ nghƭa xã hӝi ÿѭӧc xây Gӵng xong vӅ cѫ bҧn. Vì vұy, không thӇ nôn nóng, vӝi vàng, duy ý chí trong viӋc xây Gӵng quan hӋ sҧn xuҩt mӟi xã hӝi chӫ nghƭa. Nó chӍÿѭӧc hình thành trong quá trình phát triӇn kinh tӃ - xã hӝi lâu dài, qua nhiӅu bѭӟc, nhiӅu hình thӭc tӯ thҩp ÿӃn cao. Nhѭ vұy, xây dӵng quan hӋ sҧn xuҩt mӟi ÿӏnh hѭӟng chӫ nghƭa xã hӝi ӣ nѭӟc ta phҧi ÿҧm bҧo các yêu cҫu sau ÿây : 0ӝt là, quan hӋ sҧn xuҩt mӟi ÿѭӧc xây dӵng phҧi dӵa trên kӃt quҧ cӫa sӵ phát triӇn Oӵc lѭӧng sҧn xuҩt, “ bҩt cӭ mӝt sӵ cҧi biӃn nào vӅ mһt quan hӋ sӣ hӳu cNJng ÿӅu là kӃt quҧ Wҩt yӃu cӫa viӋc tҥo nên nhӳng lӵc lѭӧng sҧn xuҩt mӟi”. Hai là, quan hӋ sҧn xuҩt biӇu hiӋn trên ba mһt: sӣ hӳu tѭ liӋu sҧn xuҩt, tә chӭc quҧn lí và phân phӕi sҧn phҭm, do ÿó, quan hӋ sҧn xuҩt mӟi phҧi ÿѭӧc xây dӵng mӝt cách ÿӗng Eӝ cҧ ba mһt ÿó. Ba là, tiêu chuҭn căn bҧn ÿӇÿánh giá tính ÿúng ÿҳn cӫa quan hӋ sҧn xuҩt mӟi theo ÿӏnh hѭӟng xã hӝi chӫ nghƭa là ӣ hiӋu quҧ cӫa nó: thúc ÿҭy phát triӇn lӵc lѭӧng sҧn xuҩt, Fҧi thiӋn ÿӡi sӕng nhân dân, thӵc hiӋn công bҵng xã hӝi. Trong thӡi kì quá ÿӝӣ nѭӟc ta, tҩt yӃu còn tӗn tҥi nhiӅu hình thӭc sӣ hӳu, hình thành nhiӅu thành phҫn kinh tӃ vӟi nhӳng hình thӭc tә chӭc sҧn xuҩt, kinh doanh ÿa dҥng, ÿan xen, hӛn hӧp. Do ÿó, xây dӵng quan hӋ sҧn xuҩt ÿӏnh hѭӟng xã hӝi chӫ nghƭa ÿӗng thӡi phҧi tôn trӑng và sӱ dөng lâu dài và hӧp lí cѫ cҩu kinh tӃ nhiӅu thành phҫn. c- 0ӣ rӝng và nâng cao hiӋu quҧ cӫa quan hӋ kinh tӃ quӕc tӃ: Trong ÿLӅu kiӋn toàn cҫu hoá kinh tӃ và sӵ tác ÿӝng mҥnh mӁ cӫa cuӝc cách mҥng khoa hӑc và công nghӋ hiӋn ÿҥi, xu hѭӟng mӣ rӝng quan hӋ kinh tӃ quӕc tӃ trӣ thành tҩt Thͥi kǤ quá ÿ͡ lên CNXH ͧ VN 8 \Ӄu ÿӕi vӟi các quӕc gia. NӅn kinh tӃ nѭӟc ta không thӇ khép kín mà phҧi tích cӵc mӣ Uӝng và ngày càng nâng cao hiӋu quҧ cӫa quan hӋ kinh tӃ quӕc tӃ. Toàn cҫu hoá kinh tӃ và cách mҥng khoa hӑc - công nghӋ hiӋn ÿҥi tҥo ra nhӳng thách thӭc và nguy cѫ cҫn phҧi ÿӅ phòng, khҳc phөc; mһt khác, tҥo ra cho nѭӟc ta nhӳng Fѫ hӝi, thuұn lӧi cho quá trình công nghiӋp hoá, hiӋn ÿҥi hoá ÿҩt nѭӟc theo con ÿѭӡng “ rút ngҳn”. Ĉó là thu hút các nguӗn vӕn tӯ bên ngoài, nhұp ÿѭӧc các loҥi công nghӋ hiӋn ÿҥi và nhӳng kinh nghiӋm quҧn lí tiên tiӃn ... nhӡÿó, khai thác có hiӋu quҧ các nguӗn lӵc trong nѭӟc, ÿҭy mҥnh tӕc ÿӝ phát triӇn kinh tӃ, thu hҽp khoҧng cách lҥc hұu so vӟi các Qѭӟc khác. Ĉó là sӵ kӃt hӧp sӭc mҥnh dân tӝc vӟi sӭc mҥnh thӡi ÿҥi. ĈӇ mӣ rӝng và nâng cao hiӋu quҧ quan hӋ kinh tӃ quӕc tӃ, phҧi nâng cao sӭc cҥnh tranh quӕc tӃ, khai thác thӏ trѭӡng thӃ giӟi, tӕi ѭu hoá cѫ cҩu xuҩt - nhұp khҭu, ÿa dҥng hoá quan hӋ kinh tӃ vӟi các tә chӭc và các quӕc gia trong khu vӵc và quӕc tӃ. Tuy nhiên, phҧi xӱ lí ÿúng mӕi quan hӋ giӳa mӣ rӝng kinh tӃ quӕc tӃ vӟi ÿӝc lұp tӵ chӫ, bҧo vӋ an ninh kinh tӃ quӕc gia, giӳ gìn bҧn sҳc văn hoá dân tӝc vӟi kӃ thӯa, tiӃp thu tinh hoa văn hoá nhân loҥi, ...