Thoát lũ hạ du hồ kẻ gỗ - Thực trạng và giải pháp - Lương Ngọc Chung

KHOA HC CƠNG NGH N¤NG NGHIƯP Vµ PH¸T TRIĨN N¤NG TH¤N - Th¸ng 1/2016 126 THỐT Luhoanga H' DU H" KF GG - THuchoanangC TR'NG VÀ GI#I PHÁP Lucthng Ngqc Chung, PhQm Cơng Thành1 TĨM TT HY K¥ Gš là cơng trình thuthhoiy l3i l6n nhn nay cuthhoia tcnh Hà T’nh, cơng trình khKng ch% di>n tích lucthu vucthnangc 223 km2, dung tích hY 425 tri>u m3, cĩ nhi>m vuthnang chính là cp cho thành phK Hà T’nh và lân c)n. Vùng hQ du hY K¥ Gš là khu vucthnangc kinh t% quan trqng bao gYm các huy>n CSm Xuyên, ThQch Hà và thành phK Hà T’nh. Do lịng d”n khơng !ucth3c c0i tQo thucthjng xuyên nên kh0 nEng thốt luthnga chuctha !0m b0o, m?t khác hQ du sơng CMu Phuthhoi cĩ !a hình th<p lQi chu 0nh hucth@ng mQnh cuthhoia thuthhoiy tri=u tucthhuyen phía biIn !ã gây ra khĩ khEn rc tiêu thốt luthnga. ,iIn hình nhucth tr)n luthnga tháng 10/2010, khi hY K¥ Gš x0 v6i lucthu lucth3ng 600 m3/s k%t h3p v6i muctha l6n lch sucthhoi và tri=u cucthjng !ã gây ng)p n?ng khu vucthnangc thành phK Hà T’nh và lân c)n, thi>t hQi ucth6c tính lên t6i trên 2.000 t !Yng. Bài vi%t này t)p trung vào thucthnangc trQng luthnga luthnangt vùng hQ du K¥ Gš và != xuu qu0. Tucthhuyen khĩa: ucthhuyenucthhuyenucthhuyen HY K¥ Gš, Hà T’nh, lịng d”n thốt luthnga. 1. T VN  9 Nem trên !a bàn huy>n CSm Xuyên, hY K¥ Gš là cơng trình l6n nhn nay v6i t&ng dung tích 425 tri>u m3. Tucthhuyen khi ra !ji nEm 1988, hY K¥ Gš !ã phát huy tKt tác duthnangng cuthhoia mình, bi%n vùng !n CSm Xuyên, ThQch Hà thành vùng !Yng beng màu mr, ru"ng vucthjn tucthi tKt quanh nEm. Tuy nhiên !Ki v6i cơng tác phịng chKng luthnga, hY K¥ Gš khơng mang lQi nhi=u ý ngh’a do khơng cĩ dung tích phịng luthnga. V= kh0 nEng tiêu thốt luthnga vùng hQ du hY K¥ Gš, theo quan sát kI tucthhuyen khi xây ducthnangng hY K¥ Gš !%n tructh6c khi x0y ra tr)n luthnga nEm 2010, lịng d”n sơng hMu nhucth chuctha ph0i t0i luthnga l6n, lucthu lucth3ng !cnh luthnga chc tucthng !ucthng tMn su<t 8-10%; !i=u này vơ hình dung !ã làm cho kh0 nEng chuyIn t0i luthnga cuthhoia sơng ngày càng kém !i do vi>c xâm l<n cuthhoia các hoQt !"ng kinh t% ven sơng, bYi trúc lịng d”n và cây cKi ven bj phát triIn mQnh. Chính vì lịng d”n ngày càng thu h›p, nên nEm 2010 khi x0y ra luthnga l6n tucthng !ucthng tMn su<t 2%, k%t h3p v6i thuthhoiy tri=u dâng cao tucthhuyen phía biIn và muctha l6n !ã gây ng)p luthnangt trên di>n r"ng cho vùng hQ du hY K¥ Gš, trong !ĩ cĩ thành phK Hà T’nh là trung tâm vEn hĩa, kinh t% chính tr cuthhoia tcnh, thi>t hQi ucth6c tính cho riêng khu vucthnangc này lên t6i trên 2.000 t !Yng. ,ây là bài hqc !it giá cho cơng tác phịng chKng luthnga trong khu vucthnangc. 1 Viện Quy hoạch Thủy lợi Bài vi%t này trình bày k%t qu0 nghiên cucthsacu gi0i pháp thốt luthnga cho hQ du hY K¥ Gš do Vi>n Quy hoQch Thuthhoiy l3i thucthnangc hi>n nEm 2015. 2. THuchoanangC TR:NG Luhoanga LuhoanangT VÙNG H: DU H KO G> Vùng hQ du hY K¥ Gš cĩ di>n tích tucthnang nhiên kho0ng 38.100 ha, di>n tích !<t canh tác nơng nghi>p 10.215 ha, dân sK tính !%n nEm 2014 kho0ng 123.500 ngucthji. ,ây là khu vucthnangc trqng !iIm phát triIn kinh t% - xã h"i cuthhoia tcnh Hà T’nh v6i vùng canh tác nơng nghi>p trù phú cuthhoia 2 huy>n ThQch Hà, CSm Xuyên và thành phK Hà T’nh là trung tâm kinh t% vEn hĩa chính tr cuthhoia tcnh. Do kinh t% phát triIn mQnh nên nhucthngang 0nh hucth@ng cuthhoia luthnga, luthnangt gây ra cho khu vucthnangc này cuthngang l6n hn r<t nhi=u so v6i các ni khác trên !a bàn tcnh. Cơng trình chKng luthnga @ !ây hi>n nay chuthhoi y%u là lịng d”n thốt luthnga và !ê. V= lịng d”n thốt luthnga: HQ du hY K¥ Gš gYm 2 nhánh sơng chính là sơng Gia H"i cĩ chi=u dài 34,3 km và sơng CMu Phuthhoi cĩ chi=u dài 42,5 km. Tructh6c !ây khi chuctha xây ducthnangng hY chucthsaca, luthnga tucthhuyen vùng !Yi núi K¥ Gš !& v= !ucth3c thốt theo 2 hucth6ng: Ra cucthhoia Sĩt qua sơng CMu Phuthhoi và ra cucthhoia Nhucth3ng qua sơng Gia H"i tQi phân lucthu B%n MY và CSm Thành. Sau khi cĩ hY K¥ Gš, vi>c xây ducthnangng kênh chính !ã hồnh tri>t tồn b" phân lucthu tQi B%n MY; tQi CSm Thành, lucthu lucth3ng thốt sang sơng Gia H"i cịn khơng !áng kI do máng Rào Na (kênh K¥ Gš) co h›p. Vì v)y lịng d”n thốt luthnga hQ du K¥ Gš kI tucthhuyen nEm 1983 !%n nay chuthhoi y%u là sơng CMu Phuthhoi thốt ra Cucthhoia Sĩt. KHOA HC CƠNG NGH N¤NG NGHIƯP Vµ PH¸T TRIĨN N¤NG TH¤N - Th¸ng 1/2016 127 V= h> thKng !ê: Phía sơng Gia H"i tucthhuyen QuKc l" 1A tr@ xuKng cĩ các tuy%n !ê L"c Hà, CSm Trung, Phúc Long Nhucth3ng chKng luthnga b0o v> s0n xu<t. Phía sơng CMu Phuthhoi, bj hucthngau là khu vucthnangc canh tác nơng nghi>p !ucth3c b0o v> beng !ê Hucthngau Phuthhoi; phía bj t0 là thành phK Hà T’nh, hi>n !ang !ucth3c b0o v> b@i !ê CMu Phuthhoi - CMu Nuthhoii, Trung Linh, ,Yng Mơn và tuy%n !ucthjng tránh thành phK Hà T’nh. Tuy nhiên h> thKng !ê @ khu vucthnangc này hi>n nay chuctha hồn chcnh; sau thucthnangc t% tr)n luthnga nEm 2010 nh)n th<y nucth6c sơng CMu Phuthhoi tràn qua tcnh l" 17 (!oQn !Mu !ê CMu Phuthhoi - CMu Nuthhoii) t)p h)u vào thành phK Hà T’nh, !ã gây gia tEng ng)p luthnangt cho thành phK. V= !i=u ki>n khí tucth3ng, thuthhoiy vEn: ,ây là vùng cĩ tâm muctha l6n, lucth3ng muctha trung bình nEm 2.200÷÷3.300 mm, lucth3ng muctha nEm l6n nh<t lên t6i 4.300 mm. Nhucthngang tr)n muctha l6n !ã gây ra ng)p luthnangt cho vùng hQ du K¥ Gš nhucth tr)n luthnga tháng X/1960, X/1978, IX/2002, X/2007, X/2010. Trong !ĩ tr)n luthnga tháng X/2010 v6i t&ng lucth3ng muctha !o !ucth3c (tucthhuyen ngày 29/9 !%n 05/10 và tucthhuyen ngày 14/10 !%n 19/10) tQi K¥ Gš lên t6i 1.900 mm (muctha ngày l6n nh<t là 417 mm), TP Hà T’nh 1.802 mm beng gMn 80% t&ng lucth3ng muctha c0 nEm. Khi !ĩ, !I b0o v> cơng trình, hY K¥ Gš !ã ph0i x0 tràn v6i lucthu lucth3ng 600 m3/s (nho hn lucthu lucth3ng thi%t k%, Qmax=1.050 m3/s); vùng hQ du K¥ Gš ng)p chìm trong biIn nucth6c làm ng)p tồn b" thành phK Hà T’nh, ng)p 27/31 xã cuthhoia huy>n ThQch Hà và 14/27 xã cuthhoia huy>n CSm Xuyên; các tuy%n giao thơng huy%t mQch nhucth QuKc l" 1A, tcnh l" 17 nhi=u !oQn b ng)p sâu tucthhuyen 0,5 !%n 1,5 m. Thi>t hQi ucth6c tính lên t6i trên 2.000 t !Yng, beng kho0ng 47% GDP cuthhoia vùng nEm 2009. Hình 1. TP Hà T’nh ng)p luthnga nEm 2010 ,ánh giá v= nguyên nhân gây ng)p luthnangt vùng hQ du K¥ Gš trong tr)n luthnga tháng X/2010, xác !nh t&ng h3p tucthhuyen các y%u tK sau: 1. Lịng d”n thốt luthnga ngày càng b xâm l<n do các hoQt !"ng phát triIn kinh t% - xã h"i. 2. ,a hình th<p d”n !%n kh0 nEng tiêu thốt kém: Khu vucthnangc thành phK Hà T’nh cĩ cao !" !Yng ru"ng +0,8÷2 m, khu dân cucth @ cao !" +2,8÷ 4,0 m, trong khi !ĩ h> thKng !ê chuctha hồn chcnh d”n !%n luthnga t)p h)u vào khu vucthnangc thành phK. 3. Chu tác !"ng mQnh cuthhoia thuthhoiy tri=u tucthhuyen cucthhoia Sĩt. 4. Muctha n"i tQi l6n trong khi mucthnangc nucth6c ngồi sơng cao nên khơng tiêu ra !ucth3c. Trong các nguyên nhân trên thì các y%u tK v= !a hình và !i=u ki>n khí tucth3ng, thuthhoiy vEn là khơng thI thay !&i !ucth3c; vì v)y gi0i pháp thốt luthnga cho vùng hQ du K¥ Gš cMn t)p trung nghiên cucthsacu theo hucth6ng phân luthnga, c0i tQo lịng d”n, khép kín h> thKng !ê, xem xét vi>c khoanh vùng tiêu, k%t h3p hY !i=u hịa và cơng trình tiêu !"ng lucthnangc. 3. CÁC K)CH B$N THỐT Luhoanga CHO VÙNG H: DU H KO G> ,I gi0i quy%t v<n != tiêu thốt cho vùng hQ du hY K¥ Gš, hucth6ng nghiên cucthsacu !ã !?t ra @ trên gYm: (1) phân luthnga, (2) c0i tQo lịng d”n, (3) sucthhoi duthnangng hY !i=u hịa, (4) khoanh vùng k%t h3p tiêu !"ng lucthnangc. Chúng ta sR lMn lucth3t phân tích tính kh0 thi cuthhoia các bi>n pháp trên nhucth sau: 1. Kh0 nEng phân luthnga tucthhuyen sơng CMu Phuthhoi sang sơng Gia H"i là bi>n pháp hồn tồn cĩ thI thucthnangc hi>n !ucth3c vì 2 lý do: (i) Vi>c phân luthnga khá dt dàng, ít tKn kém, chc cMn m@ lQi cucthhoia phân luthnga tQi B%n MY !I tr0 lQi nguyên trQng lịng d”n thốt luthnga nhucth khi chuctha xây ducthnangng hY K¥ Gš; (ii) khu vucthnangc chu 0nh hucth@ng luthnga cuthhoia sơng Gia H"i chuthhoi y%u là canh tác nơng nghi>p, n%u phân v6i lucthu lucth3ng vucthhuyena ph0i thì khơng 0nh hucth@ng !áng kI t6i các hoQt !"ng phát triIn kinh t% xã h"i hi>n nay. 2. C0i tQo lịng d”n thốt luthnga: ,ây là cơng vi>c cMn ph0i làm b@i sau r<t nhi=u nEm chuctha c0i tQo, lịng d”n thốt luthnga !ã b thu h›p nhi=u !?c bi>t là nhucthngang !oQn !i qua các khu vucthnangc dân cucth t)p trung !ơng !úc. 3. Sucthhoi duthnangng hY !i=u hịa !I gi0m áp lucthnangc tiêu cho thành phK Hà T’nh: Di>n tích vùng 0nh hucth@ng luthnga khu vucthnangc thành phK Hà T’nh và phuthnang c)n cĩ di>n tích kho0ng 5.580 ha; trong !ĩ các khu vucthnangc dân cucth, c s@ hQ tMng chi%m kho0ng 20-25% di>n tích nem @ cao !" 2,8-4,0 m; cịn lQi chuthhoi y%u là !<t canh tác nơng nghi>p @ cao !" th<p 0,8-2 m. Nhucth v)y, trong thji kw KHOA HC CƠNG NGH N¤NG NGHIƯP Vµ PH¸T TRIĨN N¤NG TH¤N - Th¸ng 1/2016 128 luthnga chính vuthnang khu vucthnangc canh tác nơng nghi>p !ã !ĩng vai trị l6n trong vi>c !i=u hịa nguYn nucth6c tructh6c khi tiêu ra sơng qua các cKng ducth6i !ê. 4. Sucthhoi duthnangng bm tiêu khi mucthnangc nucth6c ngồi sơng cao hn trong !Yng: V6i di>n tích m?t beng vùng tiêu x<p xc 56 km2, gi0 sucthhoi x0y ra muctha ngày l6n nh<t nhucth nEm 2010 là 417 mm thì t&ng lucth3ng cMn tiêu trong 1 ngày xu m3 nucth6c. ,ây là con sK quá l6n, !ịi hoi tKn kém nhi=u kinh phí; v)y !I gi0i quy%t tiêu beng !"ng lucthnangc cMn ph0i nghiên cucthsacu k và chc nên xem xét khoanh vùng tiêu theo quy mơ nho cho nhucthngang khu vucthnangc !?c bi>t quan trqng. Tucthhuyen nhucthngang phân tích trên, != xu<t gi0i pháp thốt luthnga cho hQ du hY K¥ Gš là phân luthnga k%t h3p v6i c0i tQo lịng d”n và h> thKng !ê. Tiêu chuSn chKng luthnga cEn cucthsac vào !nh hucth6ng phát triIn kinh t% - xã h"i tcnh Hà T’nh và chi%n lucth3c phát triIn thuthhoiy l3i tcnh Hà T’nh !%n nEm 2030, xác !nh là chKng luthnga chính vuthnang, tMn su<t P=2% cho khu vucthnangc trqng !iIm kinh t% cuthhoia tcnh là thành phK Hà T’nh. Các kch b0n thốt luthnga !?t ra !I so sánh nhucth sau: - Kch b0n 1 (KB1): ,a hình lịng d”n sơng nhucth hi>n trQng. - Kch b0n 2 (KB2): Phân luthnga tucthhuyen sơng CMu Phuthhoi sang sơng Gia H"i v6i Q=300 m3/s. - Kch b0n 3 (KB3): Phân luthnga tucthhuyen sơng CMu Phuthhoi sang sơng Gia H"i v6i Q=400 m3/s. - Kch b0n 4 (KB4): NQo vét sơng CMu Phuthhoi tucthhuyen hQ lucthu K¥ Gš !%n cMu ThQch ,Yng dài 42 km, quy mơ: B!áy=30÷40 m; i=10-4; Z!áy=+0,9 ÷ -3,5 m; m=2. - Kch b0n 5 (KB5): + NQo vét sơng CMu Phuthhoi tucthhuyen hQ lucthu K¥ Gš !%n cMu ThQch ,Yng dài 42 km, quy mơ B!áy=30÷40 m; i=10-4; Z!áy=+0,9÷-3,5 m; m=2. + NQo vét sơng Gia H"i tucthhuyen B%n MY !%n cucthhoia dài 26 km, quy mơ: ,oQn tucthhuyen kênh K¥ Gš !%n cMu Gia H"i B!áy=25÷30 m; i=10-4; m=2; ,oQn tucthhuyen cMu Gia H"i !%n cucthhoia Quèn B!áy=30÷40 m; i=10-4 m=2. + Xây ducthnangng cKng !i=u ti%t tQi B%n MY - Phân luthnga sang sơng Gia H"i v6i Q=300 m3/s. B0ng 1. K%t qu0 tính tốn mucthnangc nucth6c luthnga theo các kch b0n V trí Sơng KB 1 KB 2 KB 3 KB 4 KB 5 Nam M CMu Phuthhoi 7,20 7,10 7,09 6,67 6,60 CMu Ngàn Mq CMu Phuthhoi 6,54 6,29 6,24 5,99 5,75 CMu Kênh CMu Phuthhoi 5,79 5,24 5,06 5,18 4,63 CMu Vucthnangc CMu Phuthhoi 5,58 5,07 4,88 4,92 4,37 Ch3 CMu CMu Phuthhoi 3,62 3,50 3,49 3,28 3,11 CMu Phuthhoi 2 CMu Phuthhoi 3,55 3,44 3,43 3,16 3,02 CMu Phuthhoi CMu Phuthhoi 3,40 3,28 3,28 3,01 2,92 CMu ,ị Hà CMu Phuthhoi 2,91 2,86 2,85 2,82 2,75 CMu ThQch ,Yng CMu Phuthhoi 2,65 2,65 2,65 2,68 2,66 Cucthhoia sơng CMu Phuthhoi CMu Phuthhoi 2,64 2,64 2,64 2,66 2,64 TL kênh K¥ Gš Gia H"i 5,76 5,20 5,01 5,15 4,59 HL kênh K¥ Gš Gia H"i 3,72 4,59 4,99 3,88 4,43 CMu Tran Gia H"i 3,18 3,85 4,11 3,15 3,60 Rào Na - Gia H"i Gia H"i 2,95 3,43 3,47 2,77 3,09 CMu Phan ,ình Giĩt Gia H"i 2,60 3,00 3,10 2,51 2,81 CMu Gia H"i Gia H"i 2,45 2,77 2,88 2,40 2,63 CKng K4+290 Gia H"i 2,22 2,29 2,34 2,21 2,25 Ngã ba sơng Rác Gia H"i 2,17 2,18 2,18 2,17 2,17 Cucthhoia Nhucth3ng Gia H"i 2,16 2,16 2,16 2,16 2,16 Lu)n chucthsacng v= thốt luthnga hQ du hY K¥ Gš theo các kch b0n: - Kch b0n (KB1): V6i !a hình lịng d”n nhucth hi>n trQng cho th<y mucthnangc nucth6c l6n nh<t trên sơng Phuthhoi !oQn tucthhuyen hQ lucthu K¥ Gš !%n cMu Phuthhoi 2 r<t cao 3,6÷ 7,2m. V6i mucthnangc nucth6c này các khu vucthnangc th<p truthngang sR b ng)p tràn lan. - Kch b0n 2 (KB2): ,a hình hi>n trQng, phân luthnga KHOA HC CƠNG NGH N¤NG NGHIƯP Vµ PH¸T TRIĨN N¤NG TH¤N - Th¸ng 1/2016 129 sang sơng Gia H"i v6i lucthu lucth3ng 300 m3/s. K%t qu0 tính tốn thuthhoiy lucthnangc cho th<y: + Khi chuctha xây ducthnangng cKng phân luthnga qua sơng Gia H"i, lucthu lucth3ng luthnga thốt qua cKng Rào Na !ucth3c 216 m3/s. Khi xây ducthnangng cKng phân luthnga tucthhuyen sơng Phuthhoi sang sơng Gia H"i v6i lucthu lucth3ng 300 m3/s, thì lucth3ng luthnga thốt qua cKng Rào Na chc !ucth3c 106 m3/s. Nhucth v)y sau khi xây ducthnangng cKng !i=u ti%t t&ng lucthu lucth3ng luthnga tucthhuyen sơng Phuthhoi sang sơng Gia H"i là 406 m3/s tEng 190 m3/s. + V6i kch b0n này mucthnangc nucth6c trên sơng Phuthhoi gi0m tQi cMu Ngàn Mq là 0,31 m, tQi cMu Kênh là 0,55 m, tucthhuyen cMu Phuthhoi 2 !%n cMu Phuthhoi gi0m !ucth3c 0,12 m. Mucthnangc nucth6c trên sơng CMu Phuthhoi tucthhuyen hQ lucthu K¥ Gš !%n cMu Phuthhoi 2 v”n cịn cao, gây ng)p luthnangt các khu vucthnangc dân cucth và !Yng ru"ng. Tuy nhiên v6i kch b0n này cho mucthnangc nucth6c trên sơng Gia H"i tEng mQnh: Tucthhuyen cMu Tran !%n ngã ba sơng Gia H"i - Rào Na tEng 0,47÷÷0,67 m, tQi cMu Phan ,ình Giĩt tEng 0,41 m, cMu Gia H"i tEng 0,32 m; 0nh hucth@ng !áng kI t6i khu dân cucth và !<t canh tác dqc sơng Gia H"i. - Kch b0n 3 (KB3): ,a hình hi>n trQng, phân luthnga sang sơng Gia H"i v6i lucthu lucth3ng 400 m3/s. + Khi xây ducthnangng cKng phân luthnga tucthhuyen sơng Phuthhoi sang sơng Gia H"i v6i lucthu lucth3ng 400 m3/s thì lucth3ng luthnga thốt qua cKng Rào Na chc !ucth3c 102 m3/s. Nhucth v)y t&ng lucthu lucth3ng luthnga tucthhuyen sơng Phuthhoi ch0y sang sơng Gia H"i là 502 m3/s tEng 276 m3/s. + V6i kch b0n này mucthnangc nucth6c trên sơng Phuthhoi chc cĩ tác duthnangng gi0m thêm mucthnangc nucth6c !oQn tucthhuyen cMu Kênh !%n cMu Vucthnangc là 0,18÷ 0,19 m so v6i phucthng án 2. Các khu vucthnangc khác gi0m khơng !áng kI. Trong khi !ĩ lQi làm gia tEng mucthnangc nucth6c trên sơng Gia H"i so v6i phucthng án 2 là 0,11÷ 0,26 m !oQn tucthhuyen cMu Tran !%n cMu Gia H"i. Qua !ĩ cĩ thI th<y: ,I gi0m mucthnangc nucth6c luthnga trên sơng Phuthhoi, cĩ thI phân m"t phMn lucth3ng luthnga sang sơng Gia H"i. Phân tích k%t qu0 tính tốn cho th<y, phân luthnga tucthhuyen sơng Phuthhoi sang sơng Gia H"i v6i lucthu lucth3ng 300 m3/s là h3p lý. - Kch b0n 4 (KB4): NQo vét sơng Phuthhoi tucthhuyen hQ lucthu K¥ Gš !%n cMu ThQch ,Yng: ,Ki v6i kch b0n này chuthhoi y%u cĩ tác duthnangng hQ th<p mucthnangc nucth6c trên sơng Phuthhoi, các sơng khác khơng cĩ tác !"ng nhi=u. Cuthnang thI: Tucthhuyen hQ lucthu K¥ Gš !%n cMu Phuthhoi mucthnangc nucth6c luthnga phucthng án này gi0m so v6i KB1 0,39÷ 0,67 m, gi0m mQnh nh<t là tQi cMu Vucthnangc gi0m 0,67 m, tQi cMu Kênh gi0m 0,61 m. Tuy nhiên v6i kch b0n này, mucthnangc nucth6c l6n nh<t trên sơng Phuthhoi !oQn tucthhuyen hQ lucthu K¥ Gš !%n cMu Phuthhoi 2 v”n cao: TQi cMu Ngàn Mq là 5,99 m, cMu Kênh 5,18 m, cMu Vucthnangc 4,92 m, cMu Phuthhoi 2 3,2 m. - Kch b0n 5 (KB5): NQo vét sơng Phuthhoi và sơng Gia H"i, xây ducthnangng cKng phân luthnga tucthhuyen sơng Phuthhoi sang sơng Gia H"i 300 m3/s. K%t qu0 tính tốn cho th<y: + Mucthnangc nucth6c KB5 trên sơng Phuthhoi gi0m mQnh so v6i KB1, !oQn tucthhuyen cMu Ngàn Mq !%n cMu Phuthhoi gi0m !ucth3c 0,48÷÷1,21 m, gi0m mQnh nh<t là tQi cMu Vucthnangc gi0m 1,21 m, cMu Kênh gi0m 1,15 m. + Trong khi !ĩ, do !ucth3c nQo vét nên mucthnangc nucth6c sơng Gia H"i (KB5) tEng khơng nhi=u so v6i hi>n trQng (KB1): TEng nhi=u nh<t tQi cMu Tran là 0,42 m, các khu vucthnangc khác chc tEng 0,14÷ 0,18 m; !oQn tucthhuyen cMu Gia H"i !%n cucthhoia Nhucth3ng tEng khơng !áng kI. Nhucth v)y, v6i kch b0n 5: NQo vét sơng Phuthhoi, sơng Gia H"i, k%t h3p v6i vi>c xây ducthnangng cKng phân luthnga tucthhuyen sơng Phuthhoi sang sơng Gia H"i v6i Q=300 m3/s cĩ tác duthnangng làm gi0m mucthnangc nucth6c trên sơng Phuthhoi r<t tKt và khơng tác !"ng nhi=u !%n các vùng dân cucth, canh tác ven sơng Gia H"i. Hình 2. Lịng d”n thốt luthnga hQ du hY K¥ Gš 4. K"T LUN ChKng ng)p úng cho vùng hQ du K¥ Gš mà trqng tâm là thành phK Hà T’nh là !ịi hoi c<p bách, cMn làm ngay !I gi0m thiIu tKi !a nhucthngang thi>t hQi do luthnga gây ra mà tr)n luthnga nEm 2010 là m"t bài hqc !it giá. Trên c s@ thucthnangc trQng luthnga luthnangt và kch b0n thốt luthnga !ã phân tích @ trên, các gi0i pháp chuthhoi y%u cMn thucthnangc hi>n !I chKng luthnga hi>u qu0 cho khu vucthnangc hQ du hY K¥ KHOA HC CƠNG NGH N¤NG NGHIƯP Vµ PH¸T TRIĨN N¤NG TH¤N - Th¸ng 1/2016 130 Gš, !ĩ là: - NQo vét sơng CMu Phuthhoi tucthhuyen sau tràn DKc Mi%u !%n cMu ThQch ,Yng; nQo vét sơng Gia H"i tucthhuyen B%n MY !%n cucthhoia sơng Quèn. Song hành v6i !ĩ cMn ti%n hành nQo vét, hồn chcnh các truthnangc tiêu n"i vùng, m@ r"ng các cucthhoia tiêu !I tEng hi>u qu0 tiêu thốt. - Xây ducthnangng cKng !i=u ti%t luthnga tQi B%n MY - Phân luthnga tucthhuyen sơng CMu Phuthhoi sang sơng Gia H"i v6i lucthu lucth3ng tKi !a 300 m3/s. - Hồn chcnh h> thKng !ê !0m b0o chKng luthnga theo tMn su<t thi%t k%, trong !ĩ cMn khép kín các tuy%n !ê tucthhuyen CMu ,ơng 2 !%n CMu ,ơng 1 và cMu Phuthnang Lão !%n cMu Nuthhoii k%t nKi v6i tuy%n !ucthjng tránh !I ngEn luthnga t)p h)u vào thành phK Hà T’nh. - Xem xét vi>c xây ducthnangng lQi quy trình v)n hành hY K¥ Gš, !I dành m"t phMn dung tích hY phịng luthnga cho hQ du. Ngồi ra song hành v6i các bi>n pháp trên cMn ti%n hành các gi0i pháp phi cơng trình nhucth: TrYng ructhhuyenng, b0o v> ructhhuyenng !Mu nguYn; tuyên truy=n giáo duthnangc c"ng !Yng, chc huy phịng chKng luthnangt bão; tEng cucthjng cơng tác c0nh báo, ducthnang báo luthnga V)n duthnangng linh hoQt và !Yng b" các gi0i pháp trên m6i cĩ thI !em lQi hi>u qu0 phịng chKng luthnga cao và b=n vucthngang cho khu vucthnangc hQ du hY K¥ Gš. TÀI LIU THAM KH$O 1. Lucthng Ngqc Chung và nnk (2012) - Quy hoQch t&ng thI thuthhoiy l3i khu vucthnangc Bic Trung b" trong !i=u ki>n bi%n !&i khí h)u, nucth6c biIn dâng. 2. Lucthng Ngqc Chung, PhQm Cơng Thành và nnk (2013) - Quy hoQch phịng chKng luthnga chi ti%t các tuy%n sơng cĩ !ê tcnh Hà T’nh !%n nEm 2020 và !nh hucth6ng !%n nEm 2030. 3. Quy hoQch t&ng thI phát triIn kinh t% - xã h"i tcnh Hà T’nh !%n nEm 2020 và tMm nhìn !%n nEm 2050. 4. S@ Nơng nghi>p và PTNT tcnh Hà T’nh (2012) - Quy hoQch t&ng thI h> thKng thuthhoiy l3i tcnh Hà T’nh !%n 2020 và !nh hucth6ng !%n 2030. FLOOD DRAINAGE IN DOWNSTREAM OF KE GO RESERVOIR STATE AND SOLUTION Lucthng Ngqc Chung, PhQm Cơng Thành Summary Ke Go reservoir is the largest hydraulic work in Ha Tinh province which has basin area of 223 km2, capacity reservoir of 425 million m3. The main task is supply water for irrigation, water supply and industrial for Ha Tinh city and neighborhood. Downstream of Ke Go reservoir is an important economic region includes Cam Xuyen and Thach Ha districts and Ha Tinh city. Due to the bed of drainage channel hasn’t be renovated regularly, flood drainage capacity is not guaranteed, on the other hand, Cau Phu river downstream has low terrain, strongly influenced by tides from the sea. It has caused so much difficulty flood drainage. Typically, the flood in October 2010, Ke Go reservoir discharge flow of 600 m3/s combined with historical heavy rain and high tides was caused severe flooding in Ha Tinh city and neighborhood, estimated damage to over 2,000 billions. This article focuses on the flood situation in downstream of Ke Go reservoir and proposed solutions to have effective flood drainage. Keywords: Ke Go reservoir, Ha Tinh, bed of drainage channel. Ngucthji ph0n bi>n: TS. Lê VEn Chín Ngày nh)n bài: 9/11/2015 Ngày thơng qua ph0n bi>n: 9/12/2015 Ngày duy>t !Eng: 16/12/2015