Tăng cường hiệu quả giáo dục ý thức chính trị cho học viên các Học viện Công an nhân dân trong bối cảnh hiện nay - Bùi Trường Giang

VJE Tạp chí Giáo dục, Số 443 (Kì 1 - 12/2018), tr 1-6 1 TĂNG CƯỜNG HIỆU QUẢ GIÁO DỤC Ý THỨC CHÍNH TRỊ CHO HỌC VIÊN CÁC HỌC VIỆN CÔNG AN NHÂN DÂN TRONG BỐI CẢNH HIỆN NAY Bùi Trường Giang - Học viện Chính trị Công an nhân dân Ngày nhận bài: 20/10/2018; ngày sửa chữa: 31/10/2018; ngày duyệt đăng: 01/11/2018. Abstract: The political consciousness education of students in universities in general, the students of People’s Police Academy in particular is one of very important tasks, contributing to fostering the young generation who have absolute belief in victory in the cause of building and developing the country along the path that our Party and President Ho Chi Minh have chosen. Through the analysis of the difficulties and challenges, the post proposes some solutions to improve the effectiveness of political education for students People’s Police Academy of Vietnamese in the current context. Keywords: Enhancing Efficiency, political consciousness education, People’s Police Academy. 1. Mở đầu Giáo dục ý thức chính trị cho học viên các Học viện Công an nhân dân ở Việt Nam hiện nay bao gồm giáo dục chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, quy định của Ngành và của Trường; truyền thống vẻ vang của dân tộc, của Đảng và của lực lượng Công an nhân dân; giáo dục bản lĩnh chính trị, đạo đức lối sống, nhân cách người chiến sĩ Công an cách mạng theo sáu điều Bác Hồ dạy Công an nhân dân, từ đó giúp họ nâng cao tinh thần cảnh giác, ý thức trách nhiệm, sẵn sàng nhận và hoàn thành mọi nhiệm vụ được giao... Nhiệm vụ này không chỉ chịu tác động của các quy luật đặc thù trong công tác tư tưởng mà còn chịu những tác động tổng hợp, đan xen của những yếu tố khách quan - chủ quan, bên trong - bên ngoài, tích cực - tiêu cực. Vì vậy, việc nghiên cứu, phân tích, dự báo các yếu tố thuận lợi, khó khăn tác động đến giáo dục ý thức chính trị cho học viên sẽ góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả giáo dục ý thức chính trị cho học viên các học viện công an nhân dân. Do hạn chế về thời lượng, bài viết chỉ đề cập một cách khái quát những tồn tại, hạn chế, khó khăn, thách thức trong công tác giáo dục ý thức chính trị cho học viên ở các học viện công an nhân dân, cũng như đề xuất một số giải pháp góp phần nâng cao hiệu quả của công tác này trong bối cảnh hiện nay. 2. Nội dung nghiên cứu 2.1. Những tồn tại, hạn chế trong việc giáo dục ý thức chính trị cho học viên các học viện công an nhân dân hiện nay và những vấn đề đặt ra 2.1.1. Một bộ phận không nhỏ cán bộ quản lí, giảng viên nặng về giáo dục kiến thức chuyên môn, nghiệp vụ, chưa thật sự coi trọng giáo dục ý thức chính trị cho học viên Nhiệm vụ trọng tâm của giáo dục lí luận chính trị cho học viên là giáo dục về thế giới quan Mác - Lênin và phương pháp luận khoa học. Đây là một trong những vấn đề quan trọng của việc giáo dục lí luận chính trị cho học viên ngành Công an nhằm tạo ra người cán bộ công an không chỉ giỏi về chuyên môn, nghiệp vụ mà trước hết, phải có phẩm chất chính trị - tư tưởng vững vàng, có đạo đức, có lòng yêu nước, sẵn sàng hi sinh trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Trong đó, đội ngũ cán bộ, giảng viên, quản lí học viên là yếu tố có vai trò rất quan trọng đến chất lượng giáo dục ý thức chính trị cho học viên, do đó, cần có sự quan tâm, chỉ đạo thường xuyên và sát sao của Đảng ủy, Ban Giám đốc Học viện, sự tận tâm với nghề của các đoàn thể, cán bộ, giảng viên. Hiện nay, việc giáo dục ý thức chính trị cho học viên trong các học viện thường là các hình thức giáo dục lồng ghép thông qua các môn chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, Đường lối cách mạng của Đảng Cộng sản Việt Nam... Mặt khác, nhiều giảng viên, báo cáo viên giảng dạy các môn khoa học xã hội và nhân văn, giảng dạy về nghị quyết, nói chuyện chuyên đề thời sự cho học viên nhưng chưa thật sự quan tâm đến hiệu quả, chất lượng của bài giảng. Giảng viên chủ yếu tập trung vào nội dung chuyên môn mà chưa chú trọng đến việc giáo dục ý thức chính trị cho học viên, một bộ phận cán bộ quản lí học viên còn có tư tưởng xem trọng chuyên môn, chuyên ngành, xem nhẹ các môn giáo dục tư tưởng, chính trị, do đó việc bố trí thời gian, chất lượng, giáo án, bài giảng cho các môn học này chưa khoa học... Điều này đã ảnh hưởng không tốt trong nhận thức, thái độ của học viên đối với quá trình giáo dục. Bên cạnh đó, năng lực, phẩm chất của một bộ phận nhỏ giảng viên, cán bộ quản lí chưa đáp ứng yêu cầu. Nhiều giảng viên, cán bộ quản VJE Tạp chí Giáo dục, Số 443 (Kì 1 - 12/2018), tr 1-6 2 lí học viên trong các học viện có tuổi đời, tuổi nghề còn trẻ, nên chưa có kinh nghiệm, còn hạn chế về năng lực chuyên môn, kĩ năng sư phạm, kiến thức thực tiễn. Trình độ tin học, ngoại ngữ của giảng viên chưa đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ đặt ra, do đó, kĩ năng áp dụng các phương pháp dạy học tích cực chưa đạt được hiệu quả. Nhiều khoa, bộ môn chưa đủ về số lượng giảng viên, số đông lại là bộ phận trợ giảng, do đó đội ngũ giảng viên chính phải đảm nhận nhiều công việc khác nhau, ảnh hưởng đến chất lượng giáo dục. Bên cạnh đó, trước tác động của nền kinh tế thị trường, của thực tiễn đời sống xã hội, đã dẫn đến những biểu hiện tiêu cực về phẩm chất đạo đức trong một bộ phận nhà giáo. Vấn đề này cũng làm ảnh hưởng không nhỏ tới việc giáo dục ý thức chính trị cho học viên. 2.1.2. Năng lực tự giáo dục, tự rèn luyện, tâm lí ngại học, lười học các môn lí luận chính trị, vi phạm nội quy, thờ ơ với chính trị của một bộ phận học viên chưa đáp ứng với yêu cầu, nhiệm vụ của quá trình giáo dục ý thức chính trị Tự giáo dục là một yếu tố gắn liền với quá trình giáo dục. Tự giáo dục bao gồm khả năng tự nhận thức, tự đánh giá, tự kiểm tra, tự điều chỉnh hành vi của mình sau quá trình tác động có mục đích của chủ thể. Năng lực tự học của học viên được biểu hiện là học viên phải biết tự dùng lí trí, hiểu biết của mình để xử lí và tiếp nhận thông tin một cách linh hoạt, không tuân theo một chương trình dạy học cứng nhắc. Qua đó, học viên có thể tự điều chỉnh quá trình học tập của mình cho phù hợp, có thể mở rộng, thu hẹp hoặc thiết kế riêng cho mình quá trình nhận thức, tiếp nhận kiến thức, cũng như hình thành các kĩ năng mà đã tiếp thu được. Ví dụ như: kĩ năng làm việc với sách báo, tra cứu thông tin trên mạng, tra cứu thông tin ở thư viện; kĩ năng xử lí, tổ chức, đánh giá nội dung học tập, tóm tắt nội dung học trên lớp, nêu câu hỏi cho mỗi phần học, lập luận, phát hiện và giải quyết vấn đề; kĩ năng áp dụng kết quả học vào việc đánh giá các vấn đề thực tiễn đặt ra, chuẩn bị cho thi và kiểm tra kết thúc học phần, chuyển hóa kiến thức thành hành động trong thực tiễn, giao tiếp, ứng xử khi làm việc với người khác... Tuy nhiên, việc tự học, tự giáo dục của học viên các học viện công an nhân dân ở Việt Nam hiện nay vẫn còn hạn chế. Phần lớn học viên không có kế hoạch sử dụng thời gian tự học cho các môn khoa học Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và các môn khoa học xã hội và nhân văn một cách hợp lí. Việc học tập chủ yếu vẫn chỉ dựa vào vở ghi bài trên lớp, giáo trình sẵn có, mà ít nghiên cứu tài liệu tham khảo, sách báo, tạp chí... vì thế, kiến thức họ nắm được còn hời hợt. Chưa thật sự chủ động, tích cực suy nghĩ để nắm bắt nội dung kiến thức, để liên hệ lí luận với thực tiễn. Trong khi tự học, học viên chưa có thói quen so sánh, khái quát, hệ thống hóa kiến thức nên nắm kiến thức không sâu và không chắc, do đó học viên chưa có đủ khả năng làm chủ kiến thức của mình, chưa thường xuyên trao đổi, tranh luận, truy bài cùng nhau. Quá trình giáo dục sẽ chỉ đem lại hiệu quả cao khi có sự tác động phức hợp giữa tính mục đích của chủ thể và tính tích cực tự giác, tự giáo dục của đối tượng tiếp nhận tri thức, trong rèn luyện, phấn đấu không ngừng. Quá trình giáo dục ý thức chính trị cho học viên nhằm tạo ra ở người học sự tự chuyển hóa những nhu cầu vốn có của xã hội thành hệ thống nhu cầu, động cơ, mục đích và kĩ năng tự học tập, tự rèn luyện của mỗi học viên thông qua quá trình giáo dục và hoạt động thực tiễn của bản thân. Đây là quá trình thống nhất giữa giáo dục và tự giáo dục, tự rèn luyện, là quá trình đòi hỏi sự nỗ lực của mỗi cá nhân học viên. Nhưng hiện nay, do mặt trái của cơ chế thị trường cùng với sự thiếu ý thức trong tự giáo dục, tự rèn luyện, nên một bộ phận học viên sinh ra lười học, ngại học, học đối phó, ý thức chấp hành nội quy, quy chế, điều lệnh chưa cao, thậm chí có hành vi vi phạm điều lệnh Công an nhân dân, vi phạm pháp luật. Theo số liệu thống kê năm học 2017-2018 ở Học viện An ninh nhân dân có 6 học viên, Học viện Cảnh sát nhân dân có 30 học viên bị kỉ luật. Một bộ phận học viên bị ảnh hưởng tiêu cực của quá trình toàn cầu hóa và mặt trái cơ chế thị trường, đề cao sức mạnh của đồng tiền, chạy theo lối sống vật chất, thực dụng, quên đi sự nghiệp cách mạng của bao thế hệ cha ông để lại, xa rời với lí tưởng cách mạng xã hội chủ nghĩa của đất nước. Xuất hiện những biểu hiện của chủ nghĩa cá nhân, đặt lợi ích cá nhân lên trên lợi ích tập thể, xa rời với giá trị đạo đức truyền thống, thuần phong mĩ tục của dân tộc. Trước tâm lí thực dụng và điều kiện sống của các thành phần trong xã hội có sự khác nhau sẽ tác động lớn đến thanh niên thi vào ngành Công an với những mục đích khác nhau, cơ cấu xã hội của đối tượng được đào tạo biến đổi phức tạp, bất lợi cho chất lượng giáo dục, đào tạo. Trong trường hợp giáo dục ý thức chính trị cho học viên không đạt được mục đích cần thiết có thể sẽ làm xuất hiện và lây lan thêm lối sống thực dụng, chỉ quan tâm đến những giá trị vật chất thiển cận, từ bỏ những giá trị truyền thống, thờ ơ với chính trị, với vận mệnh đất nước và xói mòn lí tưởng xã hội chủ nghĩa, từ đó sẽ làm giảm hiệu quả đối với giáo dục ý thức chính trị cho học viên trong các học viện công an nhân dân ở nước ta hiện nay. 2.1.3. Những bất cập trong đổi mới nội dung, chương trình, hình thức và phương pháp giáo dục Để nâng cao chất lượng giáo ý thức chính trị cho học viên, yêu cầu đầu tiên là phải đổi mới nội dung giáo dục. Nội dung giáo dục chủ yếu tập trung vào việc giáo dục chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà VJE Tạp chí Giáo dục, Số 443 (Kì 1 - 12/2018), tr 1-6 3 nước, quy định của ngành, trung với Đảng và hiếu với dân; trung thành với chủ nghĩa quốc tế của giai cấp công nhân và với xã hội chủ nghĩa. Muốn nhận thức sâu sắc, đầy đủ đòi hỏi mỗi học viên phải có tư duy lí luận, khả năng khái quát hóa, trừu tượng hóa cao. Trong khi đó, học viên là lớp người trẻ, tư duy lí luận và kinh nghiệm sống còn hạn chế, cho nên để hiểu biết sâu sắc những kiến thức lí luận chính trị là điều không dễ dàng. Trong khi đó, nội dung giáo dục ý thức chính trị ở các học viện công an nhân dân thường dừng lại ở những quan điểm, lí luận chung, chưa đi sâu phân tích làm rõ những căn cứ lí luận, gắn với thực tiễn công tác, chiến đấu trên lĩnh vực bảo vệ an ninh quốc gia và bảo đảm trật tự, an toàn xã hội. Tính chiến đấu, tính thuyết phục của công tác giáo dục ý thức chính trị chưa cao, thiếu sắc bén trong đấu tranh chống các luận điệu sai trái, thù địch của các thế lực phản động. Hình thức, phương pháp và môi trường giáo dục ý thức chính trị chưa theo kịp với sự phát triển của thời đại kinh tế tri thức và công nghệ thông tin. Ngày nay, với sự phát triển của kinh tế tri thức, thời đại của khoa học công nghệ và bùng nổ của công nghệ thông tin đã tác động đến mọi mặt của đời sống xã hội. Tuy nhiên, hiện nay vẫn còn nhiều trường đại học, học viện vẫn áp dụng hình thức giáo dục truyền thống, “thầy - giáo án, phấn bảng - trò, thầy đọc - trò chép”, chưa tích cực ứng dụng những thành tựu khoa học công nghệ, đặc biệt là công nghệ thông tin trong quá trình dạy học, chưa coi trọng việc “lấy người học làm trung tâm” trong quá trình dạy học nhằm phát huy tính tích cực của học viên. Điều này đang đặt ra một thách thức không hề nhỏ đối với các nhà trường trong thời đại của cách mạng 4.0 hiện nay. Đồng thời, hoạt động giáo dục ý thức chính trị cho học viên chỉ được thực hiện thông qua các nội dung lồng ghép, hình thức giáo dục gián tiếp thông qua các môn khoa học lí luận chính trị, thông qua các hoạt động đoàn thanh niên... mà chưa dành nhiều thời gian cho việc xây dựng kế hoạch, chương trình, nội dung có tính chất chính khóa. Trong các học viện công an nhân dân, những môn lí luận chính trị chỉ là những môn đại cương, số đơn vị học trình, thời gian học ít. Điều này ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng giáo dục ý thức chính trị cho học viên trong các học viện công an nhân dân hiện nay. 2.2. Một số giải pháp nâng cao hiệu quả giáo dục ý thức chính trị cho học viên ở các học viện công an nhân dân hiện nay 2.2.1. Tăng cường sự lãnh đạo của các cấp ủy Đảng về sự cần thiết phải nâng cao chất lượng giáo dục ý thức chính trị cho học viên Đây là một trong những giải pháp cơ bản, quan trọng nhằm tạo ra sự chuyển biến tích cực trong nhận thức và trách nhiệm của các chủ thể tiến hành giáo dục ý thức chính trị cho học viên các học viện công an nhân dân. Thông qua đó làm chuyển biến đồng bộ các khâu, các bước trong quá trình giáo dục. Giải pháp này có ý nghĩa quyết định đến kết quả giáo dục ý thức chính trị cho học viên công an trong giai đoạn hiện nay. Để phát huy vai trò của các cấp ủy Đảng trong công an đối với việc nâng cao hiệu quả giáo dục ý thức chính trị cho học viên trong các học viện công an nhân dân, trước hết cần có sự thay đổi trong nhận thức, tư duy. Các cấp ủy Đảng, lãnh đạo, chỉ huy trong công an cần thay đổi nhận thức về vai trò của thanh niên công an nói chung và học viên công an nói riêng, khẳng định vai trò quan trọng của nó đối với công tác xây dựng lực lượng công an nhân dân, hoàn thành nhiệm vụ bảo vệ an ninh quốc gia và bảo đảm trật tự, an toàn xã hội. Việc phát huy vai trò của các cấp ủy Đảng trong công an đối với giáo dục ý thức chính trị cho học viên không những là cơ sở định hướng chính trị cho hoạt động lãnh đạo của các cấp ủy Đảng trong công an nhân dân, mà còn là điều kiện bảo đảm cho các cấp ủy lãnh đạo chặt chẽ, giáo dục học viên, đáp ứng yêu cầu trong tình hình mới. Sinh viên nói chung và học viên công an nói riêng là một bộ phận rất quan trọng của xã hội, tiêu biểu cho sức mạnh của dân tộc. Do đó, công tác thanh niên, học viên là vấn đề sống còn của dân tộc, là một trong những nhân tố quan trọng quyết định sự thành bại của cách mạng Việt Nam. Các cấp ủy Đảng, Đảng ủy, Ban Giám đốc các học viện cần nhận thức sâu sắc rằng: Chăm lo cho công tác học viên, thanh niên và xây dựng tổ chức Đoàn là xây dựng Đảng trước một bước, là quá trình xây dựng và chuẩn bị đội dự bị tin cậy cho Đảng; thấy rõ vai trò to lớn của học viên công an trong sự nghiệp cách mạng của Đảng nói chung, trong thực hiện nhiệm vụ chính trị của công an nhân dân nói riêng, do đó, phải thực sự coi giáo dục ý thức chính trị cho học viên công an là nhiệm vụ quan trọng trong hoạt động lãnh đạo của các cấp ủy Đảng, Đảng ủy, Ban Giám đốc các học viện. Cần làm cho cán bộ, giảng viên, đảng viên quán triệt tư duy mới của Đảng ủy Công an Trung ương, Tổng cục chính trị về giáo dục ý thức chính trị cho học viên. Trên cơ sở nhận thức đúng đắn về vị trí, vai trò, tầm quan trọng của học viên và giáo dục ý thức chính trị cho học viên, nắm vững các quan điểm của Đảng về giáo dục học viên sẽ giúp cho các cấp ủy Đảng, Đảng ủy, Ban Giám đốc các Học viện Công an nhân dân đề cao trách nhiệm, xác định đúng đắn mục tiêu, phương hướng giáo dục học viên Công an nhân dân, có như thế mới phát huy hết vai trò chủ thể giáo dục trong giáo dục ý thức chính trị cho học viên. Thực hiện tốt giải pháp này sẽ khắc phục được những hạn chế trong nhận thức về giáo dục ý thức chính trị cho học viên của các cấp ủy Đảng, lãnh đạo chỉ huy, VJE Tạp chí Giáo dục, Số 443 (Kì 1 - 12/2018), tr 1-6 4 cán bộ, đảng viên trong các học viện công an nhân dân hiện nay. 2.2.2. Hoàn thiện chương trình, đổi mới nội dung, phương pháp giảng dạy và học tập các môn khoa học chính trị; nâng cao chất lượng, hiệu quả giáo dục ý thức chính trị cho học viên Đây là giải pháp quan trọng, nó chỉ ra tính đúng đắn, tính khoa học và thiết thực của nội dung được giáo dục. Là yếu tố cơ bản, trực tiếp tác động đến chất lượng sản phẩm được đào tạo, quyết định mức độ đạt được mục tiêu của quá trình giáo dục. Sự vận động của thực tiễn xã hội, đất nước. Để đáp ứng được mục tiêu đào tạo sĩ quan công an trong giai đoạn hiện nay, cần có sự điều chỉnh về nội dung, chương trình, hình thức và phương pháp giáo dục ý thức chính trị cho học viên. Trên cơ sở đó, hoàn thiện chương trình, phù hợp với nội dung, sự đổi mới về hình thức, phương pháp để nâng cao chất lượng giáo dục ý thức chính trị cho học viên các học viện công an nhân dân hiện nay. Trong những năm qua, thực tiễn công tác giáo dục chính trị cho thấy: những mặt còn tồn tại, hạn chế trong chất lượng sản phẩm đào tạo sĩ quan trong các học viện công an có những nguyên nhân từ nội dung, chương trình, hình thức và phương pháp giáo dục ý thức chính trị. Qua trao đổi, thảo luận, đa số giảng viên, học viên đều cho rằng: Hoàn thiện chương trình, đổi mới nội dung, phương pháp dạy học các môn khoa học chính trị; nâng cao chất lượng, hiệu quả giáo dục chính trị, tư tưởng cho học viên, là giải pháp đặc biệt quan trọng để nâng cao hiệu quả giáo dục. 2.2.3. Nâng cao năng lực của những người trực tiếp thực hiện các hình thức, phương pháp giáo dục ý thức chính trị cho học viên các học viện công an nhân dân Những người trực tiếp thực hiện các hình thức, phương pháp như: giảng dạy, quán triệt nghị quyết, báo cáo chuyên đề, tình hình chính trị, thời sự, chỉ thị, mệnh lệnh, chủ trì hội nghị, tuyên truyền, cổ động, tổ chức các hoạt động văn hóa, văn nghệ, diễn đàn, hội thảo khoa học... là chủ thể trực tiếp giáo dục ý thức chính trị cho các học viên. Lực lượng này trong giáo dục rất phong phú, đa dạng, có cả những người là cán bộ lãnh đạo, chỉ huy các cấp, là giảng viên các khoa, bộ môn, là cán bộ quản lí học viên, quản lí GD-ĐT, có cả những người đã nghỉ chế độ, thậm chí có cả học viên. Như vậy, yêu cầu về năng lực giáo dục ý thức chính trị cho học viên của những chủ thể này cũng đa dạng tùy thuộc theo tính chất, mức độ, mục đích giáo dục. Tuy nhiên, với ý nghĩa là chủ thể trực tiếp giáo dục, họ cần phải có năng lực về chuyên môn để trực tiếp tác động vào đối tượng được giáo dục bằng sự hiểu biết sâu sắc của mình trên nhiều phương diện giáo dục, vừa phải có hình thức, phương pháp, cách thức phù hợp với đối tượng và nội dung, có khả năng cảm hóa người học bằng tình cảm, niềm tin và nhân cách của chính mình nhằm bồi dưỡng, nâng cao kiến thức cho người học, chuyển hóa người học theo mục tiêu, nhiệm vụ đặt ra. Muốn vậy, những người trực tiếp giáo dục phải có trình độ chuyên môn, hiểu biết cần thiết về nội dung và biết lựa chọn những hình thức, phương pháp, cách thức phù hợp, đặc biệt là phải có phương pháp sư phạm để truyền thụ tri thức và nghệ thuật để cảm hóa người học. Để có được điều đó thì mỗi chủ thể trực tiếp giáo dục ý thức chính trị cho học viên cần phải thường xuyên nâng cao về phẩm chất, năng lực, chuyên môn, nghiệp vụ của mình. Đây là một quá trình gồm những hình thức, phương pháp đào tạo, bồi dưỡng và tự bồi dưỡng trong suốt cuộc đời giáo dục. 2.2.4. Phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo, tự giáo dục, tự rèn luyện của học viên trong việc nâng cao ý thức chính trị Con đường tự tu dưỡng, tự giáo dục, tự rèn luyện đã được Chủ tịch Hồ Chí Minh rất coi trọng. Tại Đại hội Sinh viên lần thứ II, Người căn dặn thanh niên: “Thanh niên bây giờ là một thế hệ vẻ vang, vì vậy cho nên phải tự giác, tự nguyện mà tự động cải tạo tư tưởng của mình để xứng đáng với nhiệm vụ của mình” [8; tr 399]. Trong đó, học viên công an nhân dân yêu cầu đòi hỏi cao hơn về lí tưởng cách mạng và sự trung thành với Đảng, do đó phải phát huy vai trò tự học, tự giáo dục, tự rèn luyện của học viên các học viện công an nhân dân là giải pháp quan trọng giúp cho họ nhanh chóng tiến bộ, trưởng thành. Các hoạt động tự giáo dục, tự rèn luyện của học viên là sự nỗ lực, tự nguyện, tự giác của học viên nhằm trau dồi, bổ sung kiến thức, hoàn thiện hơn về nhân cách, từ đó củng cố, nâng cao lí tưởng, đạo đức cách mạng, ý thức chính trị của người cán bộ, loại trừ được những hạn chế, khuyết điểm không phù hợp với những chuẩn mực đạo đức của xã hội, đáp ứng với yêu cầu nhiệm vụ cách mạng và nhiệm vụ xây dựng lực lượng công an nhân dân vững vàng về phẩm chất chính trị. Vì vậy, trong các học viện công an cần khơi dậy cho các em ý thức tự giáo dục, tự rèn luyện. Mỗi học viên công an nhân dân phải luôn ý thức rõ trách nhiệm của mình trước Đảng, ngành, đơn vị và đồng đội, đồng chí của mình về quá trình tự giáo dục, tự rèn luyện. Phải nhận thức rằng, quá trình tự giáo dục, tự rèn luyện của học viên là công việc thường xuyên hàng ngày và phải thực hiện trong suốt cuộc đời của mình. 2.2.5. Phát huy vai trò chủ động, nòng cốt, xung kích của tổ chức Đoàn Thanh niên, Hội Sinh viên trong giáo dục ý thức chính trị cho học viên các học viện công an nhân dân Điều lệ Đảng Cộng sản Việt Nam đã xác định: “Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh là đội dự bị tin cậy của Đảng, thường xuyên bổ sung lực lượng trẻ cho Đảng, kế tục sự nghiệp cách mạng vẻ vang của Đảng VJE Tạp chí Giáo dục, Số 443 (Kì 1 - 12/2018), tr 1-6 5 và Chủ tịch Hồ Chí Minh; là lực lượng nòng cốt trong phong trào thanh niên; là trường học xã hội chủ nghĩa; đại diện quyền lợi của thanh niên; phụ trách Đội Thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh” [9; tr 67-68]. Tổ chức Đoàn Thanh niên, Hội Sinh viên trong các học viện công an nhân dân là lực lượng giúp cho Đảng ủy Công an Trung ương, Đảng ủy, Ban Giám đốc các học viện tổ chức giáo dục đoàn viên, học viên trong các học viện; tổ chức các hoạt động xung kích của Đoàn và các phong trào của học viên; đề xuất ý kiến và giải quyết những nguyện vọng, quyền lợi chính đáng của học viên; tổ chức phối hợp hoạt động với tổ chức Đoàn Công an Trung ương với tổ chức Đoàn ở địa phương, góp phần tham gia xây dựng chính trị ở trung ương với địa phương vững mạnh; đồng thời tích cực tham gia vào công tác xây dựng Đảng trong Công an nhân dân. Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh trong Công an nhân dân nói chung có vai trò nòng cốt trong tham mưu, hướng dẫn, tiến hành công tác thanh niên, sinh viên công an, trong đó, giáo dục ý thức chính trị, lí tưởng, đạo đức cách mạng, truyền thống cho học viên là một mặt công tác quan trọng, thường xuyên trong các học viện công an nhân dân. Đoàn Thanh niên và Hội Sinh viên trong các học viện cần kết hợp chặt chẽ trong việc đẩy mạnh công tác giáo dục truyền thống cách mạng của Đảng, của dân tộc, của Đoàn, tăng cường giáo dục chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Quán triệt nghiêm túc những chỉ thị của Đảng, của ngành và của Đoàn. Công tác quan trọng này cần được cụ thể hóa trong các chương trình hành động, kế hoạch công tác của tổ chức Đoàn. Tổ chức Đoàn cần phân công cán bộ, chiến sĩ theo dõi, đôn đốc, hướng dẫn, kiểm tra thường xuyên và coi đây là một tiêu chí quan trọng để đánh giá chất lượng hoạt động của các tổ chức Đoàn. Ngoài ra, cần quan tâm đầu tư, tạo điều kiện, củng cố và phát triển đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên của Tổ chức Đoàn; cần xây dựng cơ chế phối hợp Đoàn Thanh niên trong Công an nhân dân với Đoàn Thanh niên giữa các học viện với Hội Sinh viên và với các tổ chức làm công tác chính trị tư tưởng trong Công an nhân dân trong việc tổ chức các hoạt động tuyên truyền, giáo dục học viên. Đảng ủy Công an Trung ương cần thường xuyên lãnh đạo xây dựng tổ chức Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh trong Công an nhân dân vững mạnh về mọi mặt, lãnh đạo trong đổi mới nội dung, phương thức hoạt động của Đoàn và bồi dưỡng, xây dựng đội ngũ cán bộ Đoàn có đủ phẩm chất, năng lực đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ là giải pháp quan trọng, trực tiếp nâng cao hiệu quả công tác sinh viên trong ngành công an, góp phần nâng cao hiệu quả giáo dục ý thức chính trị cho học viên. Tổ chức Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Hội Sinh viên trong Công an nhân dân đóng vai trò nòng cốt trong tổ chức, hướng dẫn, phát huy vai trò của đoàn viên, học viên công an nhân dân vào sự nghiệp bảo vệ Đảng, bảo vệ chế độ, bảo vệ nhân dân và bảo đảm an ninh, trật tự đất nước. Với vai trò quan trọng đó, tổ chức Đoàn, Hội Sinh viên trong Công an nhân dân cần không ngừng được kiện toàn, hoàn thiện, đổi mới mô hình tổ chức theo hướng vừa đảm bảo nguyên tắc, vị thế tổ chức, vừa đảm bảo nâng cao hiệu quả hoạt động, năng lực lãnh đạo, tổ chức hướng dẫn đoàn viên, học viên. 2.2.6. Cần kết hợp chặt chẽ giữa giáo dục ý thức chính trị cho học viên với việc đấu tranh chống quan điểm, tư tưởng sai trái, thù địch và mọi biểu hiện của chủ nghĩa cá nhân Muốn đạt được chất lượng, hiệu quả cao trong giáo dục ý thức chính trị cho học viên các học viện công an nhân dân ở Việt Nam hiện nay, cần phải bám sát nội dung, yêu cầu có tính chất định hướng trong xây dựng và phát triển toàn diện của con người Việt Nam xã hội chủ nghĩa mà Nghị quyết Hội nghị lần thứ 5 Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa VIII) khái quát thành 5 đức tính nổi bật: Tinh thần yêu nước và tự cường dân tộc trên cơ sở thống nhất lí tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; có ý thức tập thể, đoàn kết “mình vì mọi người, mọi người vì mình”; có lối sống lành mạnh, nếp sống văn minh, giữ nghiêm đạo đức truyền thống và pháp luật Nhà nước; lao động chăm chỉ, có kĩ thuật, sáng tạo và hiệu quả; suốt đời học tập nhằm không ngừng rèn luyện và nâng cao trí, đức, thẩm mĩ và thể lực. Ngoài ra, cần quán triệt sâu sắc và vận dụng những yêu cầu, nội dung cơ bản tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh: Trung thành tuyệt đối với Đảng, với sự nghiệp cách mạng, với nhân dân; phát huy cao độ chủ nghĩa yêu nước và truyền thống đại đoàn kết dân tộc, tinh thần quốc tế vô sản trong sáng; nêu cao chủ nghĩa nhân đạo xã hội chủ nghĩa; nêu cao ý chí tự lực, tự cường, giữ gìn và phát triển truyền thống, bản sắc văn hóa Việt Nam. Để xây dựng và phát triển các phẩm chất về chính trị, đạo đức của học viên trong các học viện của ngành Công an, cần hướng vào thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị của Đảng, nhiệm vụ xây dựng lực lượng Công an nhân dân trong điều kiện mới của nước ta, đồng thời phải gắn với chức trách, nhiệm vụ của mỗi học viên. Trong đó, quá trình phát triển phẩm chất chính trị, đạo đức của mỗi học viên cũng cần phải nhận thức rõ và kiên quyết loại bỏ những mặt còn tồn tại, hạn chế của tư tưởng, hành vi đạo đức cũ, những đạo đức phản nhân văn, trái với luân thường đạo lí của con người Việt Nam chân chính và trái với những nguyên lí đạo đức Mác - Lênin, tư tưởng, đạo đức Hồ Chí Minh. Để giáo dục, rèn luyện ý thức chính trị, đạo đức cho học viên Công an nhân dân theo tư tưởng VJE Tạp chí Giáo dục, Số 443 (Kì 1 - 12/2018), tr 1-6 6 Hồ Chí Minh, thì trong suy nghĩ và mỗi hành động hàng ngày của mình phải thực hiện lời nói đi đôi với việc làm, rèn luyện đạo đức, tác phong, theo phương châm: “óc nghĩ, mắt trông, tai nghe, chân đi, miệng nói, tay làm” [7; tr 631-642]. Lí tưởng chính trị, đạo đức của học viên công an nhân dân cần phải được củng cố và phát triển là kết hợp của sự kết hợp chặt chẽ giữa “xây” và “chống”, nâng cao ý thức chính trị cần gắn liền với đấu tranh quét sạch chủ nghĩa cá nhân, mọi quan điểm sai trái, thù địch. 3. Kết luận Giáo dục ý thức chính trị cho học viên công an nhân dân luôn là yêu cầu, nhiệm vụ và là một trong những nội dung cơ bản của sự nghiệp xây dựng lực lượng công an nhân dân ở Việt Nam hiện nay. Trong bối cảnh thế giới và trong nước đang có những diễn biến phức tạp, tác động trực tiếp đến giáo dục ý thức chính trị, nhiệm vụ bảo vệ an ninh quốc gia và bảo đảm trật tự, an toàn xã hội của lực lượng công an đang đặt ra những thách thức mới. Do đó, bản thân mỗi học viên và cán bộ chiến sĩ công an cần xác định rõ những yêu cầu, nhiệm vụ mới, cần tích cực học tập, rèn luyện bản lĩnh chính trị vững vàng, kĩ năng nghiệp vụ chuyên môn thuần thục để hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao. Để thực hiện tốt mục tiêu này, việc nâng cao ý thức chính trị cho mỗi học viên nhằm đáp ứng với nhiệm vụ chính trị của lực lượng công an trong giai đoạn mới cần phải triển khai đồng bộ những giải pháp cơ bản trên. Kết quả cuối cùng của những giải pháp này phụ thuộc phần lớn vào sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp uỷ Đảng, sự chỉ đạo, quản lí sát sao của Ban Giám đốc các học viện và đội ngũ các thầy cô giáo, hệ thống cán bộ quản lí, sự năng động, sáng tạo của đội ngũ những người làm công tác giáo dục; sự giúp đỡ của các cơ quan, ban ngành trong và ngoài lực lượng công an và phụ thuộc ở năng lực nhận thức và tự giác học tập, rèn luyện phấn đấu của từng học viên. Tài liệu tham khảo [1] Ban Bí thư Trung ương Đảng (2011). Hồ Chí Minh toàn tập, tập 10. NXB Chính trị Quốc gia - Sự thật. [2] Ban Bí thư Trung ương Đảng (2011). Hồ Chí Minh toàn tập, tập 15. NXB Chính trị Quốc gia - Sự thật. [3] Ban Bí thư Trung ương Đảng (2011). Hồ Chí Minh toàn tập, tập 7. NXB Chính trị Quốc gia - Sự thật. [4] Bộ Công an (2017). Xây dựng bản lĩnh chính trị cho cán bộ, chiến sĩ công an nhân dân trong tình hình mới. NXB Công an nhân dân. [5] Vũ Ngọc Am (2003). Đổi mới công tác giáo dục chính trị - tư tưởng cho cán bộ, đảng viên ở cơ sở trong giai đoạn hiện nay. NXB Chính trị Quốc gia - Sự thật. [6] Đào Gia Bảo (2015). Tăng cường công tác giáo dục chính trị, tư tưởng trong lực lượng công an nhân dân hiện nay. Tạp chí Công an nhân dân, kì 1 (6), tr 58-61. [7] Lương Gia Ban (2002). Góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy và đổi mới nội dung, chương trình các môn khoa học Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh. NXB Chính trị Quốc gia - Sự thật. [8] Ban Tuyên giáo Trung ương (2007). Phê phán, bác bỏ các quan điểm sai trái, thù địch, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng Cộng sản Việt Nam. NXB Chính trị Quốc gia - Sự thật. [9] Đảng Cộng sản Việt Nam (1991). Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kì quá độ lên chủ nghĩa xã hội. NXB Sự thật. THỰC TRẠNG GIẢI QUYẾT XUNG ĐỘT TÂM LÍ... (Tiếp theo trang 10) [4] Quý Thành Diệp - Trần Tinh Kỳ (2016). Giới tính và những điều học sinh trung học cơ sở cần biết. NXB Phụ nữ. [5] Lê Văn Hồng (1998). Tâm lí học lứa tuổi và tâm lí học sư phạm. NXB Đại học Quốc gia Hà Nội. [6] Trần Thị Minh Đức (2013). Hành vi gây hấn của học sinh phổ thông trung học. Trung tâm hỗ trợ nghiên cứu Châu Á và Quỹ cao học hàn Quốc, Đại học Quốc gia Hà Nội. [7] Orpinas, P. - Frankowski, R. (2001). The Aggression Scale: A self-report measure of aggressive behavior for young adolescents. The Journal of Early Adolescence, Vol. 21(1); pp. 50-67. [8] Kim, E. J. - Namkoong, K. - Ku, T. - Kim, S. J. (2008). The relationship between online game addiction and aggression, self-control and narcissistic personality traits. European psychiatry, Vol. 23(3); pp. 212-218. [9] Salkind, N. J. (2008). Encyclopedia of educational psychology. SAGE publications. [10] Hoàng Xuân Dung (2010). Khác biệt về giới trong hành vi gây hấn của học sinh trung học phổ thông. Nghiên cứu gia đình và giới, quyển 20, số 3; tr 68-77. [11] Trần Văn Công - Nguyễn Thị Hồng - Lý Ngọc Huyền (2016). Thực trạng hành vi gây hấn của học sinh trung học cơ sở. Kỉ yếu hội thảo khoa học quốc gia về “Phòng, chống bạo lực học đường trong bối cảnh hiện nay”. NXB Đại học Quốc gia Hà Nội, tr 336-344.