Tài liệu Thư viện điện tử

Xây dựng thư viện điện tử của một thư viện công cộng có quy mô như thư viện tỉnh.Về hạng mục máy tính và mạng cho thư viện: A Khảo sát về máy tính và mạng máy tính của Thư viện tỉnh Tây Ninh và Thư viện tỉnh Sóc Trăng. I Thư viện tỉnh Tây Ninh Năm 2011 thư viện tỉnh đã đầu tư trang thiết bị thay mới 01 máy chủ và 6 máy tính và các trang thiết bị khác như máy in,máy photocopy.. Sau gần 2 năm chuẩn bị để đảm bảo các tiêu chí tiếp nhận dự án “Nâng cao khả năng sử dụng máy vi tính và truy cập internet công cộng tại Việt Nam”do quỹ Bill and Melida Gates(Hoa kỳ) tài trợ Tháng 8/2012 thư viện tỉnh đã tiếp nhận lắp đặt 40 máy tính và các trang thiết bị kèm theo (1 máy in và các thiết bị mạng) Hệ thống máy chủ:3 bộ Máy vi tính phục vụ cho cán bộ thư viện:25 bộ Phục vụ cho bạn dọc 40 máy Hệ thống mạng: Mạng nội bộ(LAN):01 Mạng internet: 1 mạng cáp quang II Thư viện Tỉnh sóc Trăng - Thư viện tỉnh Sóc trăng được tách ra từ thư viện tỉnh Hậu Giang thời gian đầu cơ sở vật chất còn khó khăn Đến năm 2003 thư viện được tiếp nhận trụ sở trang thiết bị mới đánh dấu bước đầu tiên phát triển của thư viện Về trang thiết bị: Máy tính:25 máy Photo:1 máy Máy in:4 Máy 1 Máy scans Từ ngày 1/8/2016 thành lập phòng đọc điện tử với gần 20 máy tính, đầu tư trang thiết bị, phần mềm học ngoại ngữ, vi tính Sau quá trình khảo sát tv tỉnh Sóc Trăng có thư viện điện tử nhưng chưa nâng cao được hiệu quả sử dụng máy tính và áp dụng mạng tính cho thư viện nên quyết định áp dụng đề án xây dựng mạng máy tinh và máy tính cho thư viện tỉnh Sóc Trăng, nhằm phục vụ nhu cầu nghiên cứu, học tập ngày càng cao của bạn đọc. B Áp dụng vào đề án Thư viện công cộng: I Quy mô , sản phẩm. Phần cứng: Máy vi tính: 30 cái Máy scan: 02 cái Máy quét mã vạch: 04 cái Máy in : 04 cái Máy photo : 01 cái Máy lạnh :02 cái Máy chiếu : 01 cái Thiết bị đầu cuối Máy chủ ứng dụng dịch vụ web:01 cái , sử dụng mô hình Client/ Server, cách trao đổi thông tin được thực hiện nhờ kỹ thuật siêu văn bản HTTP.Máy chủ được cài đặt trang web chính của thư viện công cộng được kết nối với CSDL.Có khả năng đáp ứng yêu cầu tìm tin phức tạp cho phép người dùng tin có thể tìm tin online,ofline. Máy chủ lưu trữ dữ liệu:Xây dựng hệ thống máy tính có cấu hình mạnh, kết nối mạng internet, intranet. Máy trạm: Phục vụ cho cán bộ quản trị làm việc với máy chủ hoặc bạn đọc sử dụng thông tin trong thư viện điện tử. Phần mềm trong hoạt động thư viện: sử dụng phần mềm mã nguồn mở quản lí thư viện KOHA tuân thủ tiêu chẩn Z39.50 tiêu chuẩn MARC21,tiêu chuẩn siêu dữ liệu,DublinCore. 3 , Kết nối mạng máy tính Mô hình của thư viện là workgroup : là mạng ngang hàng,các máy tính có quyền hạn ngang nhau, các máy tính tự bảo mật và quản lý các tài nguyên của riêng mình,tự chứng thực cho người dùng cục bộ. Thư viện sử dụng mạng Lan thiết kế theo công nghệ Ethernet có kiến trúc hình.Các nút mạng được nối thẳng vào Switch. Switch (Switch hub ) là các bộ chuyển mạch thực sự khác với Hub thường thấy vì chuyển tín hiệu từ 1 cổng cho tất cả các cổng, chỉ chuyển tín hiệu tới cổng có trạm đích. Switch là 1 thiết bị quan trọng , dùng để phân đoạn mạng. các nút mạng của các tầng còn lại được kết nối bởi 5 Switch đặt tại các phòng. Mỗi Hub được nối về Switch qua đường Backbone tốc độ 100 Mpbs. Toàn bộ hệ thống được kết nối mạng Internet băng thông rộng (ADSL). Hệ thống máy tính của thư viện gồm 1 máy chủ và 20 máy tính cá nhân được kết nối thành 1 mạng LAN hoàn chỉnh. Môi trường mạng của thư viện là kiến trúc khách/ chủ : sự kết nối giữa các máy khách( máy nhu cầu) với máy chủ (máy gửi dữ liệu). Tăng cường khai thác mạng WAN ( mạng thư viện các tỉnh và thư viện quốc gia),mạng internet phục vụ nhu cầu người đọc. Mạng Internet: Sử dụng một phần hệ thống mạng lưới thông tin viễn thông công cộng. Sử dụng giao thức TCP, web server và trình duyệt web , ngôn ngữ HTML, giao thức truyền siêu văn bản. Các máy tính trong thư viện đều tham gia vào internet. II Sự cần thiết, lý do thực hiện Sự cần thiết Việc xây dựng thư viện điện tử, là nền tảng trong sự phát triển chung của hệ thống thư viện công cộng từng tỉnh cũng như hệ thống thư viện trong toàn quốc và hội nhập với hệ thống thư viện quốc tế. Thư viện điện tử quản lý một nguồn lực thông tin có đặc trưng rõ nét, nguồn lực thông tin số , dễ dàng nhân bản với số lượng lớn,khả năng truyền tải tuyệt đối trong không gian rộng, hầu như không phụ thuộc số lượng người dùng củng một thời điểm. Sự phát triển của khoa học , công nghệ cao dẫn đến sự gia tăng về số lượng củng như hình thức của các loại tài liệu có trong thư viện dẫn đến việc khó khăn trong công tác quản lý của thư viện, thư viện điện tử ra đời nhằm khắc phục phần nào khó khăn này. Việc áp dụng thư viện điện vào các hoạt động thông tin thư viện đã tạo nên một bước phát triển đột biến. Thư viện điện tử có khả năng phục vụ đa dạng, chia sẻ thông tin rộng khắp cả về không gian và thời gian, không hạn chế đối tượng, số lượng và khối lượng phục vụ, phương thức khai thác thông tin nhanh chóng, thuận lợi, phù hợp cho nhiều mục đích sử dụng khác nhau, rút ngắn quá trình tìm kiếm, cung cấp thông tin một cách thuận tiện và đạt hiệu quả cao nhất. Lý do thực hiện a, Đối với thư viện: Khi kết nối mạng LAN theo mô hình sao Mạng đấu kiểu hình sao (STAR) cho tốc độ nhanh nhất Khi cáp mạng bị đứt thì thông thường chỉ làm hỏng kết nối của một máy, các máy khác vẫn hoạt động được. Khi có lỗi mạng, ta dễ dàng kiểm tra sửa chữa. Mô hình mạng Workgroup Cho phép máy tính mạng cùng chia sẻ tài nguyên như file dữ liệu, máy in . Có thể có nhiều nhóm làm việc khác nhau cùng kết nối trên một mạng cục bộ. tất cả các máy trong workgroup có quyền chia sẻ tài nguyên như nhau mà không cần sự chỉ định của Server. Mỗi máy tính trong nhóm tự bảo trì, bảo mật cơ sở dữ liệu cục bộ của nó,sự quản trị về tài khoản người dùng, bảo mật cho nguồn tài nguyên chia sẻ không được tập trung hóa. không yêu cầu máy tính chạy trên hệ điều hành Windows Server để tập trung hóa thông tin bảo mật. thiết kế và hiện thực đơn giản , không yêu cầu lập kế hoạch có phạm vi rộng và quản trị như domain yêu cầu. Phần mềm mã nguồn mở quản lý thư viện KOHA: Cung cấp đầy đủ các tính năng của hệ quản trị thư viện điện tử tích hợp. Quản lý lưu thông, bạn đọc, ấn phẩm định kỳ , bổ sung, báo cáo, kiểm kê ngoài ra còn có chức năng mượn trả,offline, Cung cấp các giao diện khác nhau cho bạn đọc và cho cán bộ thư viện Tiết kiệm nhân lực, không gian cho thư viện. Nâng cao chất lượng phục vụ và mở rộng khả năng cung cấp dịch vụ cho người dùng tin. Sự phát triển công nghệ thông tin dẫn đến thư viện truyền thống số lượng bạn đọc ngày càng giảm và cần phải có sự thay đổi phù hợp với nhu cầu ngày càng cao của bạn đọc. b,Đối với bạn đọc: Nhu cầu sử dụng thông tin của bạn đọc đa dạng và hiện đại không bị gò bó, tiến hành mọi lúc mọi nơi. Sử dụng mạng máy tính của thư viện để tiến hành tra cứu liên thư viện. Truy cập vào mạng internet của thư viện để phục vụ cho việc tìm kiếm thông tin làm các bài tập củng như giải trí. Tiết kiệm thời gian tra cứu tài liệu cho bạn đọc. Bạn đọc dễ dàng truy cập vào thư viện , tiến hành tra cứu online củng như ofline. Thư viện điện tử cung cấp thông tin tài liệu nhanh chóng , kịp thời. III Kết quả đầu ra 1ĐỐI VỚI THƯ VIỆN Xây dựng hệ thống mạng LAN kết nối hòan chỉnh, mạnh trong thư viện giúp công tác nghiệp vụ thư viên trở nên thuận tiện hơn. Sử dụng phần mềm mã nguồn mở quản lý thư KOHA vào thư viện,tiến hành các công tác bổ sung,biên mục..khai thác hết tất cả các tính năng mà phần mềm cung cấp Trang bị cho thư viện hệ thống máy vi tính họat động mạng mẽ,hỗ trợ các phần mềm thích hợp, có cấu hình mạnh. Nhờ việc áp dụng thư viện điện tử vào thư viện đã giúp thư viện quản lý các cơ sở dữ liệu thuận tiên củng như dễ dàng trong công tác bảo quản tài liệu. Xây dựng hệ thống các cơ sở dữ liệu điện tử cho thư viện như: CSDL tòan văn,CSDL báo _tạp chí, CSDL sách điện tử............ Nhờ bổ sung thêm 01 cán bộ tin học có nghiệp vụ thư viện vào đã giúp cho việc quản thư viện điện tử chuyên nghiệp hơn trong quá trình họat động củng như bảo trì thư viện nếu gặp phải sự cố với mức độ đơn giản. Với thư viện điện tử, thông tin luôn sẵn sàng, bởi vì cửa thư viện điện tử không bao giờ đóng. Thông tin trong thư viện điện tử dễ bổ sung, cập nhật nên thư viện điện tử luôn bảo đảm có những thông tin mới nhất. Các dạng thông tin mới như thông tin điện tử, thông tin đa phương tiện trở thành hữu dụng, vì thư viện điện tử có khả năng tích hợp các nguồn thông tin số hoá. 2 ĐỐI VỚI NGƯỜI DÙNG TIN Người dùng tin tìm được thông tin dễ dàng “Thư viện điện tử mang thông tin đến tận bàn làm việc của bạn ”. Với thư viện điện tử, sức mạnh của máy tính được dùng để tìm kiếm thông tin Trong hầu hết các trường hợp, người dùng tin tìm tin bằng máy tính bao giờ cũng nhanh hơn, tiện lợi hơn phương pháp thủ công, và đặc biệt có thể chuyển dễ dàng từ nguồn thông tin này sang nguồn thông tin khác. Với thư viện điện tử các nguồn thông tin có thể chia sẻ, người sử dụng không chỉ truy cập, sao chép các nguồn thông tin nội tại của thư viện mà có thể với tới nhiều nguồn thông tin từ bên ngoài nhờ các dịch vụ thông tin liên kết. Người dùng tin sẽ đựợc sử dụng các thông tin mới nhất.