Sự cố môi trường và khả năng ứng phó của cộng đồng dân tộc tại huyện Hoành Bồ, tỉnh Quảng Ninh - Nguyễn Mạnh Khải
Tài liệu Sự cố môi trường và khả năng ứng phó của cộng đồng dân tộc tại huyện Hoành Bồ, tỉnh Quảng Ninh - Nguyễn Mạnh Khải: Nghiên c u T p chí Khoa h c Tài nguyên và Môi tr ng - S 24 - n m 2019 19 S C MÔI TR NG VÀ KH N NG NG PHÓ C A C NG NG DÂN T C T I HUY N HOÀ NH B , T NH QU NG NINH Nguy n M nh Kh i1, V ình Tu n1, Lê Th Thu Thanh2, Bù i Th Hu 1, Nguy n Th H ng H nh3 1Tr ng i h c Khoa h c T nhiên, i h c Qu c gia Hà N i 2 H c vi n Dân t c, y ban Dân t c 3Tr ng i h c Tà i nguyên và Môi tr ng Hà N i Tóm t t Hoành B là huy n a d ng v thành ph n dân t c: Dao (Thanh Y, Thanh Phán), Sán Dìu, Kinh, Tày, Hoa, nên i s ng v n hóa c a huy n khá phong phú. ây là a bàn có a hình i núi ti p giáp bi n có di n tích i núi chi m t i 87% di n tích t nhiên và có che ph t 61,1%. Do a hình có d c l n nên th ng b nh h ng c a m a l , c bi t là các s c môi tr ng nh l quét và s t l t. K t qu i u tra kh o sát 250 ng i dân và 50 cán b a ph ng t i huy n Hoành B cho th y, ng i dân ã nh n th c c các nguyên nhân gây r...
Bạn đang xem nội dung tài liệu Sự cố môi trường và khả năng ứng phó của cộng đồng dân tộc tại huyện Hoành Bồ, tỉnh Quảng Ninh - Nguyễn Mạnh Khải, để tải tài liệu về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Nghiên c u
T p chí Khoa h c Tài nguyên và Môi tr ng - S 24 - n m 2019
19
S C MÔI TR NG VÀ KH N NG NG PHÓ C A C NG
NG DÂN T C T I HUY N HOÀ NH B , T NH QU NG NINH
Nguy n M nh Kh i1, V ình Tu n1,
Lê Th Thu Thanh2, Bù i Th Hu 1, Nguy n Th H ng H nh3
1Tr ng i h c Khoa h c T nhiên, i h c Qu c gia Hà N i
2 H c vi n Dân t c, y ban Dân t c
3Tr ng i h c Tà i nguyên và Môi tr ng Hà N i
Tóm t t
Hoành B là huy n a d ng v thành ph n dân t c: Dao (Thanh Y, Thanh Phán),
Sán Dìu, Kinh, Tày, Hoa, nên i s ng v n hóa c a huy n khá phong phú. ây là a
bàn có a hình i núi ti p giáp bi n có di n tích i núi chi m t i 87% di n tích t
nhiên và có che ph t 61,1%. Do a hình có d c l n nên th ng b nh h ng
c a m a l , c bi t là các s c môi tr ng nh l quét và s t l t. K t qu i u tra
kh o sát 250 ng i dân và 50 cán b a ph ng t i huy n Hoành B cho th y, ng i
dân ã nh n th c c các nguyên nhân gây ra s c môi tr ng t i a ph ng là
do con ng i tàn phá r ng tuy nhiên nh n th c này m i ch t p trung ng i dân có
trình h c v n cao (64,7%). Bên c nh ó, ng i dân c ng ã có nh ng ho t ng
nh m gi m thi u tác ng s c môi tr ng tr c th i i m x y ra: Liên t c xem d
báo th i ti t (90,5%) và s tán khi th y không an toàn (78,6%); trong th i i m x y
ra: Ch p hành s ch o c a chính quy n trong c u h , c u n n (79,1%) và u tiên
ng c u tính m ng con ng i (65,1%); sau th i i m x y ra: D n d p v sinh n i và
môi tr ng nh m h n ch phát sinh d ch b nh (91,8%); Ch m sóc ph c h i cây tr ng
(74,1%),... i u ó cho th y, ng i dân ã có nh ng hi u bi t khá y v công tác
ng phó v i s c nh ng i t ng có h c v n cao, c n có nh ng ch ng trình nâng
cao n ng l c cho ng i dân h c v n th p, c bi t là nh ng ng i không bi t ch .
T khóa: S c môi tr ng; L quét; S t l t; Dân t c thi u s ; Hoành B
Abstract
Environmental incidents and response ability of local ethnic minorities in Hoanh
Bo district, Quang Ninh province
Hoanh Bo is a district with diversity culture where many ethnic groups such as
Dao (Thanh Y, Thanh Phan), San Diu, Kinh, Tay, Hoa reside,... Hoanh Bo is a coastal
mountainous district. 87% of total district areas are mountains and hills with a 61,1%
tree coverage. Due to the slope terrain, Hoanh Bo is often a ected by environmental
incidents such as fl ash fl oods and landslides. The results of a survey on 250 local people
and 50 o cers in Hoanh Bo showed that majority of people with high education level
(64,7%) were aware that destroying the forest causes environmental incidents by. Local
people also involve in activities to minimize the impact of environmental incidents
before the its happening such as continuously watch the weather forecast (90,5%)
and evacuate when it is unsafe (78,6%); during incident happening such as follow
the instructions of the authorities in rescue (79,1%) and prioritize to rescue human
life (65,1 %); after the incidents such as clean up the environment to limit disease
spreading (91,8%); replant trees (74,1%). These results show that the knowledge in
Nghiên c u
T p chí Khoa h c Tài nguyên và Môi tr ng - S 24 - n m 2019
20
1. t v n
Hoành B là m t huy n có nhi u dân
t c cùng sinh s ng, g m m t s các dân
t c ch y u là các dân t c ít ng i nh :
Dao (Thanh Y, Thanh Phán), Sán Dìu,
Kinh, Tày, Hoa,... v i l ch s v n hoá
lâu i. Bên c nh ó, huy n có a hình
a d ng, thu c lo i a hình i núi ti p
giáp bi n, a hình th p d n t B c xu ng
Nam, càng g n bi n thì i núi càng th p
d n và xen k vùng t b ng, t o ra m t s
a d ng và k t h p gi a phát tri n kinh t
mi n núi v i trung du ven bi n. Di n tích
i núi r t l n chi m t i 87% di n tích
t nhiên và có che ph c a r ng t
61,1%, t tr ng i núi tr c chi m 6,4%
di n tích t nhiên c a huy n. L ng m a
trung bình n m khá l n 2.016 mm/n m,
n m m a cao nh t 2.818 mm, th p nh t
870 mm. Mùa m a kéo dài t tháng 5 n
tháng 10, chi m t i 89% t ng l ng m a
c n m. Mùa khô t tháng 11 n tháng
4 n m sau, tháng ít m a nh t là tháng 12.
Do a hình ph c t p, d c l n cùng
v i l ng m a l n nên th ng b xói mòn
trong mùa m a l gây nh h ng n h
sinh thái r ng và màu m c a t, c
bi t là l quét và tr t l t.
Hi n nay, di n tích r ng ã giao cho
các h dân, doanh nghi p s n xu t ch
y u tr ng keo l y g , vòng tu i cây t 5
- 7 n m, sau ó khai thác ng lo t nh
h ng tr c ti p n sinh thái, xói mòn,
t b c màu, nh h ng n kh n ng
phát tri n c a r ng khi n vi c tích n c
c a các h ch a, sông su i không m
b o. Bên c nh ó, tình tr ng ch t phá r ng
u ngu n v n di n ra trên a bàn khi n
cho các s c môi tr ng (SCMT) di n ra
ngày càng kh c li t và b t ng trên di n
r ng. Các s li u báo cáo v nh ng thi t
h i v ng i và tài s n do SCMT trong 5
n m g n ây cho th y, SCMT t i huy n
Hoành B ang t ng lên k c v s l ng
c ng nh c ng , c bi t là i v i s
c l quét, tr t l t.
Trong bài báo này trình bày k t qu
nghiên c u th c tr ng s c môi tr ng và
n ng l c c a c ng ng trong ng phó v i
SCMT, t ó a ra các gi i pháp nh m
nâng cao n ng l c c a c ng ng dân t c
thi u s huy n Hoành B trong ng phó
v i các SCMT.
2. Ph ng pháp nghiên c u
2.1. Ph ng pháp t ng h p, phân
tích s li u và tài li u th c p
i u tra, thu th p tài li u, s li u v
i u ki n t nhiên, kinh t - xã h i và th c
tr ng c ng nh các thi t h i do SCMT
di n ra trên a bàn huy n Hoành B
trong 5 n m g n ây.
2.2. Ph ng pháp ánh giá nhanh
có s tham gia c a ng i dân
Thông qua các ph n h i c a ng i
dân trong các bu i g p tr c ti p (h p
nhóm, i u tra, ph ng v n) có ánh giá
s b .
2.3. Ph ng pháp i u tra b ng
b ng h i
Xây d ng 2 m u phi u i u tra,
01 m u phi u dành cho cán b qu n lý
c p huy n và c p xã, 01 m u phi u i u
tra dành cho các h dân c trên a bàn
i u tra.
incident preparing and response are quite adequate in group with high education level.
Hence, it is necessary to develop communication and awareness raising programs in
environmental incidents response for low-educated people, especially illiterate group.
Keyword: Environmental incidents; Flash fl oods; Landslides; Hoanh Bo;
Quang Ninh.
Nghiên c u
T p chí Khoa h c Tài nguyên và Môi tr ng - S 24 - n m 2019
21
i u tra t ng s 300 phi u, trong ó
có 50 phi u cán b và 250 phi u ng i
dân trên a bàn.
K t qu i u tra nh m ánh giá th c
tr ng SCMT và n ng l c c a c ng ng
trong ng phó v i SCMT, t ó a ra
các gi i pháp nh m nâng cao n ng l c c a
c ng ng dân t c thi u s huy n Hoành
B trong ng phó v i các SCMT.
2.4. Ph ng pháp th ng kê
S li u c x lý trên ph n m m
SPSS ánh giá nh n th c, n ng l c c a
c ng ng thông qua th ng kê t n su t.
2.5. Ph ng pháp tham v n
chuyên gia
Tham kh o ý ki n c a các chuyên
gia, cán b a ph ng cùng v i k t qu
i u tra ánh giá chính xác và th c
t h n.
3. K t qu nghiên c u và th o lu n
3.1. Các lo i s c môi tr ng x y
ra ph bi n t i a ph ng
Theo k t qu t ng h p báo cáo k t
qu phòng ch ng thiên tai t n m 2013
cho th y, hàng n m t i Hoành B u x y
ra các tr n l quét và s t l t ch y u
t p trung vào tháng 6 - 8 v i m c thi t
h i khác nhau [1]. C th : N m 2013, tình
hình th i ti t có nhi u di n bi n ph c t p,
gây nh h ng không nh n i s ng
và s n xu t c a nhân dân. Huy n Hoành
B ã ch u nh h ng tr c ti p c a 02
c n bão s 05 (Jebi) và s 14 (Haiyan)
gây thi t h i v tài s n v i t ng giá tr trên
10 t ng [5]. N m 2017, huy n Hoành
B ch u nh h ng c a 03 c n bão: s 1,
3, 7 và t m a l n di n ra t ngày 05/6
n ngày 22/7, t ng thi t h i 11.776 tri u
ng và 2,3 ha r ng [2]
Ngày 13 và 14 tháng 8 n m 2017,
m a l n làm x y ra 16 i m s t l t i
huy n Hoành B [3]; ngày 27 tháng 6 n m
2018 l quét trên a bàn huy n gây ch t
ng i [4], Các s c này ngày càng có
xu h ng gia t ng v s l ng, c ng
c ng nh m c thi t h i.
Bên c nh ó, t i huy n Hoành B còn
xu t hi n nhi u lo i SCMT khác nh m a
á, cháy r ng, rét m, ô nhi m do khai
thác khoáng s n, nh ng các tác ng
do l quét và tr t l t t i a ph ng
v n gây nh h ng và thi t h i l n nh t v
ng i và tài s n.
3.2. Thông tin v nhóm i t ng
kh o sát
Nhóm i t ng kh o sát có thành
ph n dân t c nh sau: ng i Dao chi m
42,7%, ng i Sán Dìu (24,7%), ng i
Tày (2,2%), ng i M ng (1,1%). M i
dân t c u có nét v n hóa riêng và t p
quán riêng c a mình, tuy nhiên do s ng
trên cùng a bàn huy n nên thu nh p c a
ng i dân ây ch y u d a vào nông
nghi p và tr ng r ng. Theo thông tin kh o
sát, t l ng i dân có thu nh p chính d a
vào các ngu n nh sau:
B ng 1. Các ngu n thu nh p chính c a ng i dân
STT Ngu n thu nh p T l (%)
1 Tr ng tr t 29,2
2 Lâm nghi p 22,7
3 Làm thuê 21,6
4 Ch n nuôi 19,5
5 Buôn bán 7,0
Nghiên c u
T p chí Khoa h c Tài nguyên và Môi tr ng - S 24 - n m 2019
22
B ng 2. ánh giá c a ng i dân v nguyên nhân c a s c môi tr ng
Ti u h c Trung h c c s Trung h c ph thông
Do t nhiên sinh ra 46,7% 30,4% 29,4%
Con ng i tàn phá thiên nhiên (Phá r ng) 33,3% 65,2% 64,7%
Do s bi n i khí h u 66,7% 69,6% 70,6%
a s ng i dân huy n Hoành B có
thu nh p t tr ng tr t, tuy nhiên, n u so
sánh v i nhi u a ph ng khu v c mi n
núi khác thì Hoành B là huy n có t l
ng i dân có thu nh p t tr ng r ng khá
cao (22,7%). ây có th xem là l i th
c a huy n Hoành B trong gi m thi u các
thi t h i do l quét, s t l t khi v n ng
ng i dân tham gia tr ng r ng s n xu t
v a có tác d ng b o v r ng l i v a có
ch c n ng ch ng các SCMT.
3.3. Nh n th c c a c ng ng
3.3.1. Nguyên nhân SCMT
K t qu i u tra tìm hi u v nguyên
nhân c a SCMT trên i t ng ng i dân
c th hi n qua b ng 2.
Nhìn nh n v nguyên nhân c a
SCMT ng i dân có s khác nhau theo
trình h c v n: 46,7% ng i dân có
trình Ti u h c cho r ng nguyên nhân
c a SCMT là do t nhiên nó sinh ra, trong
khi t l này i v i trình Trung h c
c s và Trung h c ph thông th p h n
(30,4% và 29,4%). i v i nguyên nhân
con ng i tàn phá thiên nhiên, ch 33,3%
ng i dân trình Ti u h c th a nh n
nguyên nhân này, trong khi t l này các
trình cao h n l n h n h n. Tuy nhiên,
nguyên nhân do s bi n i khí h u thì
t l này các trình h c v n không có
s khác nhau nhi u. i u này cho th y,
trình h c v n th p, ng i dân th ng
cho r ng các hi n t ng trong t nhiên
ho c các thi t h i c a ng i dân u do
t nó sinh ra và ít ch u tác ng c a con
ng i. Trong khi nhóm trình h c v n
cao thì l i cho r ng ng c l i, nguyên
nhân ch y u l quét, s t l t là do con
ng i phá r ng ch không ph i t nhiên
sinh ra. Nguyên nhân Bi n i khí h u u
c a s ng i dân cho là nguyên nhân
chính, tuy nhiên theo k t qu h p nhóm
cho th y, a s ng i dân các trình
h c v n u không hi u b n ch t c a Bi n
i khí h u. i u khi n ng i dân ch n
áp án này là do Thu t ng Bi n i khí
h u c nh c n nhi u trên các kênh
thông tin i chúng và nó gây ra s th t
th ng c a th i ti t, c a các hi n t ng
th i ti t c c oan.
3.3.2. D oán s thay i s l ng các s c môi tr ng
80%
6%
1% 13%
T ng lên
Gi m xu ng
Không thay i
Không bi t
Hình 1: D oán c a ng i dân v s thay i s l ng các s c môi tr ng
Nghiên c u
T p chí Khoa h c Tài nguyên và Môi tr ng - S 24 - n m 2019
23
3.4. N ng l c c a c ng ng
3.4.1. N ng l c ti p c n thông tin
B ng 3. Cách ti p nh n thông tin c a ng i dân
STT Ngu n thông tin T l (%)
1
T nh ng ng i làm công tác qu n lý t i a ph ng (huy n/xã/
thôn/b n)
60,9
2 T các cu c h p dân c 50,0
3 T các báo cáo chuyên môn theo nh k , tài li u tham kh o 23,4
4 T kinh nghi m b n thân ho c c a t p th 37,5
5 T các cu c nói chuy n trao i thông th ng 39,1
6 T ài phát thanh truy n hình 81,3
7 T báo chí, bài vi t 48,4
8 T báo m ng, ngu n Internet 46,9
9 Ngu n khác 1,6
a s ng i dân c kh o sát u có
th i gian sinh s ng t i a ph ng khá dài
(Trên 15 n m: 91,5%) nên nh ng d oán
v s thay i s l ng các SCMT t i a
ph ng c ng d a trên s chiêm nghi m
cu c s ng c a b n thân trong nhi u n m
qua. 80% s ng i c h i u cho r ng
s l ng các s c môi tr ng có xu th
t ng lên, b i vì trong nhi u n m g n ây,
s l ng này ang có chi u h ng gia
t ng và thi t h i gây cho ng i dân ngày
càng l n.
Tuy nhiên, v n còn s l ng không
nh (6%) cho r ng các SCMT ang có xu
h ng gi m i. ánh giá này không h n
ch a úng, n u xét trên ph ng di n các
lo i s c cháy r ng thì l i th y, s l ng
các s c cháy r ng nhi u n m tr c
ây khá nhi u, nh ng càng v sau ng i
dân c t p hu n v ph ng th c phòng
ch ng cháy r ng và b o v r ng s n
xu t nên s l ng các v cháy r ng gi m
h n ho c n u có thì m c nh .
Ngu n ti p nh n thông tin v SCMT
c a ng i a ph ng khá a d ng và nhi u
hình th c. Trong ó, ngu n thông tin c
s l ng l n ng i dân ti p c n c là t
nh ng ng i làm công tác qu n lý t i a
ph ng (huy n/xã/thôn/b n) (60,9%) và t
ài phát thanh truy n hình (81,3%) ho c t
các cu c h p dân c (50%).
Nh v y có th th y, m c dù ng i
dân có nhi u ph ng th c ti p c n thông
tin, nh ng các ngu n thông tin c a s
ng i dân ti p c n l i là nh ng ngu n tin
th ng. Trong khi nh ng ngu n thông
tin nh : t báo chí, bài vi t, t báo m ng,
ngu n Internet thì ít ng i dân ch ng
theo dõi.
3.4.2. Chu n b c a ng i dân tr c
s c
Ng i dân ã ch ng trong chu n
b ng phó v i các s c môi tr ng, khi
nh n c các thông tin v kh n ng x y ra
SCMT t i a ph ng, ng i dân ã liên t c
theo dõi d báo th i ti t (90,5%); s tán khi
th y không an toàn (78,6%) và còn nhi u
ho t ng khác nh m h n ch n m c th p
nh t các thi t h i do SCMT gây ra.
3.4.3. Chu n b trong khi x y ra s c
Khi trong khu v c ang di n ra
SCMT, ng i dân t ra khá th n tr ng
trong vi c b o m an toàn tính m ng
tr c tác ng tr c ti p c a SCMT nh :
Tránh xa khu v c ang b s c , Ch p
Nghiên c u
T p chí Khoa h c Tài nguyên và Môi tr ng - S 24 - n m 2019
24
90.5%
57.1%
61.9%
53.6%
78.6%
66.7%
53.6%
1.2%
Liên t c theo dõi d báo th i ti t
Di d i tà i s n quan tr ng
D tr l ng th c, thu c men
Di d i àn gia súc, gia c m
S tán khi th y không an toàn
Ki m tra , gia c l i nhà c a
Thu ho ch các lo i nông s n
Không làm gì
Hình 2: Vi c làm c a ng i dân v chu n b ng phó tr c s c môi tr ng
B ng 4. Các ph ng th c x lý n c trong khi x y ra s c môi tr ng
STT Ph ng th c x lý n c T l (%)
1 L y n c su i dùng ngay 6,0
2 H ng n c m a n u ng 30,5
3 n c t l ng c n r i l y n c trong un n u 20,5
4 X lý n c b ng phèn và Cloramin B (ho c Cloramin T) un n u 36,4
5 i c p phát n c 6,6
3.4.4. Sau s c môi tr ng
Các ho t ng c a ng i dân sau SCMT nh : D n d p v sinh n i và môi
tr ng nh m h n ch phát sinh d ch b nh, Tiêm phòng d ch b nh cho gia súc, gia c m,
Ch m sóc, ph c h i cây tr ng, tr ng cây, b o v r ng, x lý ngu n n c u ng. K t qu
i u tra ph ng v n v i 250 phi u trên i t ng ng i dân c th hi n qua b ng 5.
B ng 5. Các ho t ng c a ng i dân sau s c môi tr ng
STT Ho t ng sau SCMT T l (%)
1 D n d p v sinh n i và môi tr ng nh m h n ch phát sinh d ch b nh 91,8
2 Tiêm phòng d ch b nh cho gia súc, gia c m 70,6
3 Ch m sóc, ph c h i cây tr ng 74,1
4 Tr ng cây, b o v r ng 64,7
5 X lý ngu n n c u ng 77,6
K t qu b ng 5 cho th y, nhanh chóng ph c h i môi tr ng và n nh cu c
s ng, ng i dân ã ti n hành nhi u ho t ng: D n d p v sinh n i và môi tr ng
nh m h n ch phát sinh d ch b nh (91,8%); Ch m sóc ph c h i cây tr ng (74,1%);
Tr ng cây, b o v r ng (64,7%); X lý ngu n n c u ng (77,6%). i u này cho th y,
hành s ch o c a chính quy n trong
c u h , c u n n (79,1%) và u tiên ng
c u tính m ng con ng i (65,1%) ho c
các nh h ng khác nh : X lý n c u ng
(75,6%) và Gi v sinh môi tr ng nh m
h n ch phát sinh d ch b nh (74,4%).
Trong khi x y ra SCMT thì th ng
các ngu n n c b nhi m b n không m
b o v sinh trong n u ng, ng i dân ph i
có ph ng th c x lý n c. a s ng i
dân ã bi t x lý n c b ng Cloramin B
(936,4%), sau ó un n u n, ho c h ng
n c m a n u ng (30,5%), nh ng v n
còn 20,5% ng i dân n c b n t l ng
c n r i l y n c trong un n u ho c th m
chí l y n c su i dùng ngay (6%).
Nghiên c u
T p chí Khoa h c Tài nguyên và Môi tr ng - S 24 - n m 2019
25
ng i dân ã có kh n ng ng phó, h n
ch t i a các thi t h i v tài s n, v t nuôi
và phòng kh n ng x y ra các s c
môi tr ng ti p theo.
3.5. Kinh nghi m c a c ng ng
3.5.1. Kinh nghi m d báo s c
môi tr ng
Các c n c ng i dân Hoành B
d báo SCMT r t a d ng, nh ng các
c n c c ng i dân tin t ng và áp
d ng nhi u nh t là nghe d báo th i ti t
(91,7%), loa phát thanh thôn b n (46,4%).
Ng i dân cho r ng, khi d báo th i ti t
có m a l n và dài ngày thì kh n ng x y
ra l quét và tr t l t là r t cao, ng i
dân s có nh ng chu n b tr c: không
qua l i nh ng n i d x y ra l quét (các
p tràn, sông su i,), nh ng n i x y
ra s t l t (s n núi, các taluy t,),
ho c chu n b l ng th c dài ngày. Ngoài
ra, còn nhi u h dân v n d a vào các
ph ng th c xem th i ti t truy n th ng
nh nhìn tr i mây (46,4%), xem ng thái
c a côn trùng, bò sát, ti ng ng t cây,
á l n, M c dù các c n c này c ng có
ph n úng nh ng l i không h u hi u. N u
d a và xem ng thái c a ng v t ho c
ti ng á l n, n c ch y, ti ng ng t cây
thì s c ã x y ra r t nhanh ngay sau ó
và r t khó thoát ra kh i khu v c, còn
n u xem tr i mây thì th ng ch d báo
tr c kho ng 1 ngày ho c ôi khi không
chính xác.
3.5.2. Kinh nghi m xây nhà
Sau khi ã ph i tr i qua nhi u SCMT,
ng i dân ã úc rút c kinh nghi m
xây nhà. K t qu i u tra v kinh nghi m
xây d ng nhà c a ng i dân trên a bàn
huy n Hoàng B c th hi n qua hình 4.
32.1%
19.0% 19.0% 19.0%
15.5%
46.4%
91.7%
46.4%
Côn trùng và bò sát
ng v t
Ti ng ng t cây
Ti ng á l n, n c ch y
Tr ng, sao
Tr i, mây
Nghe d báo th i ti t
T loa phát thanh c a thôn b n
Hình 3: Kinh nghi m d báo s c môi tr ng
2.4 4.9 3.7
89.0
G n các b su i
Chân núi, chân i
S n i, núi
các bãi t
b ng, r ng, cao
Hình 4: Kinh nghi m ch n v trí xây nhà
Nghiên c u
T p chí Khoa h c Tài nguyên và Môi tr ng - S 24 - n m 2019
26
K t qu i u tra cho th y, sau khi ã
tr i qua nhi u SCMT, a s ng i dân cho
r ng nên xây nhà nh ng bãi t b ng,
r ng, cao (89%) s tránh c s t l và l
quét, tuy nhiên v n còn nhi u ng i dân
v n xây nhà theo truy n th ng v n hóa
c a dân t c mình nh xây nhà g n các
b su i (2,4%): d b l quét; Xây nhà
chân núi, i (4,9%), Xây nhà s n i
núi (3,7%): d b tr t l t. Nh v y,
m t s ít ng i dân còn xây d ng nhà
g n b su i, chân núi, i và s n i núi
là nh ng n i g p r i ro khi SCMT x y
ra, vì v y chính quy n a ph ng c n
có các ch ng trình t p hu n n m nâng
cao nh n th c và n ng l c cho ng i dân
a ph ng ng phó v i các s c
môi tr ng th ng xuyên x y ra t i a
ph ng. ng th i c n th c thi chính
sách b o v r ng, c bi t cây d i tán
r ng ph c v phát tri n kinh t b o v t
giúp gi m thi u các SCMT.
4. K t lu n
Các SCMT t i huy n Hoành B có
xu h ng gia t ng v s l ng, c ng
c ng nh các thi t h i n con ng i,
kinh t , môi tr ng a ph ng c bi t
là l quét, tr t l t. ây là a bàn có
a hình i núi ti p giáp bi n có di n tích
i núi chi m t i 87% di n tích t nhiên
và có che ph t 61,1%. Do a hình
có d c l n nên th ng b nh h ng
c a m a l , c bi t là các SCMT nh l
quét và s t l t. Ng i dân a ph ng
ã nh n th c c các nguyên nhân gây
ra SCMT t i a ph ng có liên quan n
vi c ch t phá r ng. Qua kh o sá t trên 250
ng i dân và 50 cá n b a ph ng, c ng
ng a ph ng c ng ã có nh ng ho t
ng nh m gi m thi u tác ng s c môi
tr ng tr c th i i m x y ra, cá c ý ki n
tr l i l a ch n cá c bi n phá p g m: Liên
t c xem d báo th i ti t (90,5%) và s
tán khi th y không an toàn (78,6%); trong
th i i m x y ra: ch p hành s ch o
c a chính quy n trong c u h , c u n n
(79,1%) và u tiên ng c u tính m ng con
ng i (65,1%); sau th i i m x y ra: d n
d p v sinh n i và môi tr ng nh m h n
ch phát sinh d ch b nh (91,8%); ch m
sóc ph c h i cây tr ng (74,1%), i u
ó cho th y, ng i dân ã có nh ng hi u
bi t khá y v công tác ng phó v i
s c nh ng i t ng có h c v n cao,
c n có nh ng ch ng trình nâng cao n ng
l c cho ng i dân h c v n th p, c bi t
là nh ng ng i không bi t ch .
TÀI LI U THAM KH O
[1]. Ban ch huy PCTT và TKCN Qu nh
Ninh (2012, 2013, 2014, 2015, 2016, 2017).
Báo cáo T ng k t công tác phòng ch ng thiên
tai và tìm ki m c u n n các n m.
[2].
Trang/ChiTietTinTuc.aspx?nid=5215
[3].
bhxh-va-cuoc-song/item/33777402-lu-quet-
lam-sap-cau-ba-xa-vung-cao-quang-ninh-bi-
co-lap.html)
[4].
hoi/201806/hoanh-bo-1-chien-sy-cong-an-
bi-lu-cuon-troi-2391296/
[5].
Trang/ChiTietTinTuc.aspx?nid=3557
BBT nh n bài: 11/12/2018; Ph n bi n
xong: 02/01/2019
Các file đính kèm theo tài liệu này:
41396_130860_1_pb_5697_2154213.pdf
