So sánh hiệu quả điều trị giữa itraconazole và fluconazole trong viêm âm hộ âm đạo do candida

Nghieân cöùu Y hoïc Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005 **** TTÑT vaø BDCB Y Teá TP.HCM SO SAÙNH HIEÄU QUAÛ ÑIEÀU TRÒ GIÖÕA ITRACONAZOLE VAØ FLUCONAZOLE TRONG VIEÂM AÂM HOÄ AÂM ÑAÏO DO CANDIDA Phaïm Thò Tieáng*, Traàn Thò Hoàng**, Chaâu Vaên Trôû***, Nhöõ Thò Hoa**** TOÙM TAÉT So saùnh hieäu quaû ñieàu trò giöõa Itraconazole vaø Fluconazole trong vieâm aâm hoä aâm ñaïo do Candida, chuùng toâi tieán haønh moät thöû nghieäm laâm saøng ngaãu nhieân treân 95 beänh nhaân nöõ khoâng mang thai bò vieâm aâm hoä aâm ñaïo do Candida taïi phoøng khaùm phuï khoa Beänh vieän Da Lieãu TP.Hoà Chí Minh töø 3/2004 – 10/2004. Taát caû caùc beänh nhaân ñöôïc chia ngaãu nhieân thaønh 3 nhoùm: Nhoùm 1: 32 beänh nhaân ñieàu trò baèng Fluconazole 150mg lieàu duy nhaát. Nhoùm 2: 31 beänh nhaân ñieàu trò baèng Itraconazole 200mg x 2 laàn, moät ngaøy duy nhaát. Nhoùm 3: 32 beänh nhaân ñieàu trò baèng Itraconazole 200mg/ngaøy x 3 ngaøy. Keát quaû: Tæ leä ñaùp öùng laâm saøng cuûa nhoùm 1 laø 90,62%, nhoùm 2 laø 93,55%, nhoùm 3 laø 96,87%. Tæ leä xeùt nghieäm naám aâm tính cuûa nhoùm 1 laø 84,37%, nhoùm 2 laø 90,30%, nhoùm 3 laø 93,75%. Caû ba phaùc ñoà ñeàu dung naïp toát. Keát luaän: Hieäu quaû ñieàu trò giöõa ba phaùc ñoà khaùc bieät khoâng coù yù nghóa thoáng keâ. Caû ba phaùc ñoà ñeàu dung naïp toát. Söû duïng Fluconazole ñôn giaûn vaø kinh teá hôn SUMMARY COMPARING THE THERAPEUTIC EFFECTS OF ITRACONAZOLE AND FLUCONAZOLE IN THE VULVOVAGINAL CADIDIASIS Pham Thi Tieng, Tran Thi Hong, Chau Van Tro, Nhu Thi Hoa * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 9 * Supplement of No 1 * 2005: 195 – 203 Background, objective, methods: Comparing the therapeutic effects of Itraconazole and Fluconazole in the vulvovaginal Cadidiasis, we conducted a clinical trial in 95 non-pregnant vulvovaginal candidiasis patients at the Gyneco - department in Dermatological Hospital in HCM city from Mar 2004 to Oct 2004. All the patients were divided into 3 groups and the result were evaluated in the clinical symptoms as well as the mycology after 1 week. Group 1: 32 patients with Fluconazole 150mg single dose; Group 2: 31 patients with Itraconazole, 2 tablets, twice/a day; Group 3: 32 patients with Itraconazole. 2 tablets once a day x 3 days Results: Clinical response rate: Group 1: 90,62%; Group 2: 93,55%; Group 3: 96,87%; The rate of mycological cure: Group 1: 84,37%; Group 2: 90,30%; Group 3: 93,75% Conclusions: The difference of three treatment procedures is not significant statistically. The patients are well tolerated with 3 procedures. Using Fluconazole is simple and economic. ÑAËT VAÁN ÑEÀ: Vieâm aâm hoä aâm ñaïo laø beänh thöôøng gaëp nhaát taïi caùc phoøng khaùm phuï khoa. Ba taùc nhaân thöôøng gaëp laø: Candida sp, Trichomonas vaginalis, vaø taïp truøng(16). Qua nhieàu nghieân cöùu ngöôøi ta thaáy tæ leä vieâm * Boä moân Da Lieãu ÑH Y Döôïc TP.HCM ** Boä moân Kyù Sinh TTÑT vaø BDCB Y Teá TP.HCM *** Boä moân Da Lieãu ÑH Y Döôïc TP.HCM Da Lieãu 195 Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005 Nghieân cöùu Y hoïc aâm hoä aâm ñaïo do Candida ngaøy caøng taêng.Taïi Myõ, 75% phuï nöõ seõ bò vieâm aâm hoä aâm ñaïo do Candida ít nhaát moät laàn trong suoát ñôøi soáng cuûa hoï, trong ñoù 40- 45% tröôøng hôïp bò hôn hai laàn, 5% bò taùi phaùt (>=3 laàn / naêm)(3,9,16,17). Tæ leä vieâm aâm hoä aâm ñaïo do Candida non- albicans trong thaäp nieân 1970 laø 5-10%, thaäp nieân 1980 laø 15-25%, vaø ñeán naêm 2000 taêng leân 57%(13,14). Moät vaøi nghieân cöùu ngöôøi ta thaáy raèng tæ leä Candida non-albicans khaùng vôùi Fluconazole cao hôn khaùng vôùi Itraconazole(8,10,11,24). ÔÛ Vieät Nam hieän nay tæ leä Candida albicans vaø Candida non-albicans laø bao nhieâu chöa roõ, vaø chöa coù coâng trình nghieân cöùu naøo so saùnh hieäu quaû giöõa Itraconazole vaø Fluconazole trong ñieàu trò vieâm aâm hoä aâm ñaïo do Candida. Do ñoù chuùng toâi tieán haønh coâng trình nghieân cöùu naøy. MUÏC TIEÂU NGHIEÂN CÖÙU Muïc tieâu toång quaùt So saùnh hieäu quaû ñieàu trò giöõa Itraconazole vaø Fluconazole veà maët laâm saøng vaø vi naám hoïc trong vieâm aâm hoä aâm ñaïo do Candida. Muïc tieâu chuyeân bieät - Xaùc ñònh moái töông quan giöõa hieäu quaû ñieàu trò vaø chuûng Candida (Candida albicans hoaëc Candida non-albicans). -Ñaùnh giaù taùc duïng phuï cuûa thuoác ôû 3 phaùc ñoà ñieàu trò. ÑOÁI TÖÔÏNG VAØ PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU Thieát keá nghieân cöùu Thöû nghieäm laâm saøng ngaãu nhieân Ñoái töôïng nghieân cöùu Daân soá muïc tieâu Beänh nhaân khoâng coù thai bò vieâm aâm hoä aâm ñaïo do Candida Daân soá nghieân cöùu Beänh nhaân khoâng coù thai bò vieâm aâm hoä aâm ñaïo do Candida coù trieäu chöùng ñeán khaùm taïi phoøng khaùm phuï khoa taïi Beänh Vieän Da Lieãu Thaønh Phoá Hoà Chí Minh töø thaùng 3/2004 ñeán thaùng 10/2004. Tieâu chuaån choïn maãu Caùc beänh nhaân phaûi thoûa caû ba ñieàu kieän sau: - Laâm saøng: beänh nhaân coù ít nhaát moät trong caùc trieäu chöùng vieâm aâm hoä aâm ñaïo sau: + Ngöùa kích thích aâm hoä + Boûng raùt aâm hoä + Huyeát traéng seät hay ñaëc, lôïn côïn nhö söõa chua + Vieâm ñoû aâm hoä aâm ñaïo - Caän laâm saøng: + Soi töôi huyeát traéng trong nöôùc muoái sinh lyù: sôïi tô naám giaû - Chöa ñöôïc ñieàu trò baèng caùc loaïi khaùng naám uoáng hoaëc ñaët aâm ñaïo. Tieâu chuaån loaïi tröø Loaïi tröø beänh nhaân khi coù moät trong caùc ñaëc ñieåm sau: - Ñang coù thai hoaëc ñang cho con buù - Ñaùi thaùo ñöôøng ñaõ ñöôïc chaån ñoaùn - Ñang ñieàu trò corticoid keùo daøi hoaëc thuoác öùc cheá mieãn dòch hoaëc ñang ñieàu trò lao. - Tieàn caên vieâm aâm hoä aâm ñaïo do Candida taùi phaùt - Coù beänh laäu, Trichomonas vaginalis hay nhieãm khuaån aâm ñaïo keøm theo - Vieâm coå töû cung keøm theo - Ñang coù kinh hoaëc ñang ra maùu aâm ñaïo - Beänh nhaân ñang duøng caùc thuoác: terfenadine, astemizole, triazolam, midazolam, quinidine. - Coù beänh gan, thaän naëng - Coù tieàn caên dò öùng vôùi nhoùm Triazoles - Khoâng ñoàng yù tham gia cuoäc thöû nghieäm - Khoâng tuaân thuû ñieàu trò - Khoâng taùi khaùm ñuùng heïn Chuyeân ñeà Noäi Khoa 196 Nghieân cöùu Y hoïc Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005 Phöông phaùp choïn maãu: ngaãu nhieân ñôn Phöông phaùp tieán haønh Phöông tieän - Maãu beänh aùn thu thaäp soá lieäu - Que laáy beänh phaåm huyeát traéng - Tubes ñöïng nöôùc nuoái sinh lyù ñeå vaän chuyeån beänh phaåm - Moâi tröôøng Sabouraud-Chloramphenicol ñeå caáy Candida - Moâi tröôøng PCB (khoai taây-caø roùt-maät) ñeå phaân laäp Candida. Caùch tieán haønh - Nhöõng beänh nhaân coù ñuû tieâu chuaån choïn maãu vaø khoâng coù tieâu chuaån loaïi tröø ôû treân ñöôïc hoûi kyõ beänh söû, tieàn caên, khaùm thöïc theå vaø laáy hai maãu huyeát traéng ôû tuùi cuøng beân hoaëc tuùi cuøng tröôùc aâm ñaïo, traùnh chaïm vaøo chaát nhaày coå töû cung khi laáy huyeát traéng. * Moät maãu huyeát traéng seõ ñöôïc gôûi ngay ñeán phoøng xeùt nghieäm cuûa beänh vieän ñeå soi töôi vôùi nöôùc muoái sinh lyù - Neáu keát quaû soi töôi huyeát traéng coù sôïi tô naám giaû, khoâng coù Trichomonas vaø khoâng coù clue cell seõ ñöôïc ñöa vaøo maãu nghieân cöùu theo thöù töï cuûa maãu beänh aùn vaø ñöôïc ñieàu trò theo phaùc ñoà ñaõ ñaùnh daáu saún trong maãu beänh aùn. - Beänh nhaân nghieân cöùu ñöôïc phaân ngaãu nhieân thaønh 3 nhoùm vaø ñieàu trò theo 3 phaùc ñoà khaùc nhau + NHOÙM I: Fluconazole 150mg (Forcan ® 150mg) uoáng moät vieân, lieàu duy nhaát + NHOÙM II: Itraconazole 100mg (Sporal ® 100mg) 200mg x 2 laàn / uoáng moät ngaøy duy nhaát + NHOÙM III: Itraconazole 100mg (Sporal ® 100mg) 200mg / ngaøy uoáng trong 3 ngaøy - Heïn taùi khaùm Taùi khaùm laàn 1 sau khi ñieàu trò xong 1 tuaàn ñeå ñaùnh giaù keát quaû ñieàu trò ngaén haïn. Beänh nhaân seõ ñöôïc hoûi dieãn tieán beänh, taùc duïng phuï cuûa thuoác, khaùm thöïc theå vaø laøm xeùt nghieäm soi huyeát traéng vôùi nöôùc muoái sinh lyù. -Laâm saøng ñaùp öùmg -Xeùt n (-)ghieäm naám Taùi khaùm laàn 2 sau 1 thaùng: -Ñaùnh giaù laâm saøng -Xeùt nghieäm huyeát traéng laïi Laâm saøng ñaùp öùng Xeùt nghieäm naám (+) Laâm saøng khoâng ñaùp öùng Xeùt nghieäm naám (+) Ñieàu trò laïi Taùi khaùm sau 1 tuaàn Thaát baïi Khoûi beänh Hình 1: Sô ñoà caùch tieán haønh * Maãu huyeát traéng coøn laïi ñem caáy vaø phaân laäp ñeå ñònh danh vi naám taïi Boä moân Kyù Sinh Hoïc, Trung Taâm Ñaøo Taïo vaø Boài Döôõng Caùn Boä Y Teá, TP.Hoà Chí Minh. Da Lieãu 197 Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005 Nghieân cöùu Y hoïc Phöông phaùp thu thaäp vaø phaân tích soá lieäu Thu thaäp soá lieäu - Duøng baûng thu thaäp soá lieäu - Caùch thu thaäp: baùc só hoûi vaø khaùm beänh, laáy maãu huyeát traéng gôûi phoøng xeùt nghieäm - Ghi nhaän caùc keát quaû khaùm vaø keát quaû xeùt nghieäm huyeát traéng Phaân tích soá lieäu: soá lieäu ñöôïc maõ hoaù vaø xöû lyù baèng phaàn meàm EPI INFO 2002 KEÁT QUAÛ NGHIEÂN CÖÙU Töø thaùng 3/2004 ñeán 10/2004 chuùng toâi thu thaäp ñöôïc 95 beänh nhaân (bn) ñuû tieâu chuaån ñöa vaøo nghieân cöùu vaø ñöôïc chia laøm 3 nhoùm: - Nhoùm I (Fluconazole 150 mg 1 vieân): 32 bn - Nhoùm II (Itraconazole 100 mg 4 vieân): 31 bn - Nhoùm III (Itraconazole 100 mg 6 vieân): 32 bn Ñaëc ñieåm beänh nhaân thuoäc ba nhoùm nghieân cöùu Baûng 1: Ñaëc ñieåm beänh nhaân thuoäc 3 nhoùm nghieân cöùu NHOÙM I n = 32 NHOÙM II n = 31 NHOÙM III n = 32 Gía trò pheùp kieåm Gía trò P 1.Ñaëc ñieåm beänh nhaân: ANOVA - Tuoåi (naêm) TB ± ÑLC 29,72± 9,90 28,94± 7,43 30,16± 7,77 F= 0,1684 0,185 3 (nhoû-lôùn nhaát) (20 – 51) (20 – 48) (20 – 51) - Tình traïng gia ñình: + Ñoäc thaân 4 (12,5%) 6 (19,4%) 7 (21,9%) X² 0,599 + Coù gia ñình, ly dò, ly thaân, goaù, coù baïn tình 28 (87,5%) 25 (80,6%) 25 (78,1%) 1,02 - Trình ñoä hoïc vaán: + Muø chöõ 0 0 0 + Caáp 1 5 (15,6%) 3 (9,7%) 3 (9,4%) + Caáp 2 9 (28,2%) 16(51,6%) 8 (25%) X² + Caáp 3 12(37,5%) 5 (16,1%) 9 (28,1%) 9,46 0,305 + Trung hoïc 1 (3,1%) 0 1 (3,1%) + Ñaïi hoïc/ sau ñaïi hoïc 5 (15,6%) 7 (22,6%) 11 (34,4) NHOÙM I n = 32 NHOÙM II n = 31 NHOÙM III n = 32 Gía trò pheùp kieåm Gía trò P - Ngheà nghieäp: + Noäi trôï 7 (21,9%) 3 (9,7%) 7 (21,9%) + Buoân baùn 9 (28,1%) 7 (22,6) 6 (18,8%) X² + Coâng nhaân 4 (12,8%) 7 (22,6) 3 (9,4%) 12,8 0,234 + CNV 4 (12,5%) 4 (12,9) 1 (3,1%) + Thôï may 3 (9,4%) 6 (19,4) 12(37,5%) + Khaùc 5 (15,6%) 4 (12,9) 3 (9,4%) - Ñòa chæ: + Noäi tarhaønh 25(78,13% ) 26(83,87% ) 24 (75%) X² 0,682 + Ngoaïi thaønh 7 (21,87%)5 (16,13%) 8 (25%) 0,77 - Duøng thuoác ngöøa thai uoáng: + Coù 3 (9,4%) 2 (6,5%) 3 (9,4%) X² 0,890 + Khoâng 29 (90,6%) 29 (93,5) 29 (90,6%) 0,23 - Duøng khaùng sinh trong voøng 1 thaùng: + Coù 6 (18,75%) 9 (29,03%) 5 (15,63%) X² 0,395 + Khoâng 26 (81,25%) 22 (70,97%) 27 (84,37%) 1,86 - Chu kyø kinh nguyeät: + Nöûa ñaàu 6 (18,8%) 9 (29%) 12 (37,5%) X² 0,250 + Nöûa sau 26 (81,2%) 22 (71%) 20 (62,5%) 2,77 - Soá laàn mang thai (laàn) ANOVA TB ± ÑLC 1,08± 1,23 0,84± 0,90 1,03± 1,78 F=0,21 5 0,807 (nhoû-lôùn nhaát) (0-4) (0-3) (0-9) 2. Ñaëc ñieåm beänh: X² - Ngöùa aâm hoä 28 (87,5%) 24 (77,4%) 29 (90,6%) 2,38 0,304 - Boûng raùt aâm hoä 10 (31,3%) 10 (32,3%) 11 (34,4%) 0,07 0,964 - Vieâm ñoû aâm hoä 16 (50%) 21 (67,7%) 23 (71,9%) 3,71 0,157 - Huyeát traéng 30 (93,8%) 30 (96,8%) 30 (93,8%) 0,38 0,826 - Vieâm ñoû aâm ñaïo 25 (86,2%) 22 (81,5%) 26 (81,3) 0,98 0,612 3. Caáy vaø phaân laäp vi naám - Candida albicans 32 (100%) 30 (96,77%) 32 (100%) - Candida non-albicans 0 (0%) 1 (3,23%) 0 (0%) Ghi chuù: - Tuoåi vaø soá laàn mang thai ñöôïc bieåu hieän baèng TB ± ÑLC Chuyeân ñeà Noäi Khoa 198 Nghieân cöùu Y hoïc Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005 - Caùc bieán soá coøn laïi ñöôïc bieåu hieän baèng phaàn traêm tính theo soá beänh nhaân cuûa moãi nhoùm. Nhaän xeùt: Khoâng coù söï khaùc bieät coù yù nghóa thoáng keâ veà caùc ñaëc ñieåm cuûa beänh nhaân thuoäc 3 nhoùm nghieân cöùu (p > 0,05). So saùnh hieäu quaû ñieàu trò giöõa ba nhoùm nghieân cöùu So saùnh keát quaû ñaùp öùng laâm saøng giöõa ba nhoùm nghieân cöùu Baûng 2: Keát quaû ñaùp öùng laâm saøng cuûa ba nhoùm nghieân cöùu NHOÙM I n = 32 NHOÙM II n = 31 NHOÙM III n = 32 Pheùp kieåm X² Coù ñaùp öùng n = 89 29 90,62% 29 93,55% 31 96,87% Khoâng ñaùp öùng n = 6 3 9,38% 2 6,45% 1 3,13% p = 0,589 Ghi chuù: Phaàn traêm ñöôïc tính theo coät Nhaän xeùt: Keát quaû ñaùp öùng laâm saøng ôû ba nhoùm nghieân cöùu khoâng khaùc bieät coù yù nghóa thoáng keâ (p = 0,589). So saùnh tæ leä khoûi beänh giöõa ba nhoùm nghieân cöùu Baûng 3: Keát quaû khoûi beänh cuûa ba nhoùm nghieân cöùu NHOÙM I (n = 32) NHOÙM II (n = 31) NHOÙM III (n = 32) Pheùp kieåm X² Gía trò p Khoûi beänh (n = 85) 27 84,38% 28 90,32% 30 93,75% Chöa khoûi (n = 10) 5 15,62% 3 9,68% 2 6,25% 1,53 0,466 * Ghi chuù: Phaàn traêm ñöôïc tính theo coät Nhaän xeùt: Tæ leä khoûi beänh ôû nhoùm I (84,34%), nhoùm II (90,32%), nhoùm III (93,75%) khaùc bieät khoâng coù yù nghóa thoáng keâ, p = 0,466. Söï lieân quan giöõa caùc yeáu toá vôùi tæ leä khoûi beänh trong maãu nghieân cöùu Baûng 4: Söï lieân quan giöõa caùc yeáu toá vôùi tæ leä khoûi beänh Khoûi beänh (XN naám(-)) (n = 85) Chöa khoûi beänh (XN naám (+)) (n = 10) Pheùp kieåm Giaù trò p ≤ 30 48 (56,47%) 5 (50%) 31-40 27 (31,76%) 3 (30%) Tuoåi > 40 10 (11,77%) 2 (20%) X² 0,56 0,757 Ñoäc thaân 13 (15,30%) 4 (40%) Tình traïng Gia ñình Coù baïn tình 72 (84,70%) 6 (60%) Fisher 0,075 Coù 6 (7,06%) 2 (20%) Uoáng thuoác ngöøa thai Khoâng 79 (92,94%) 8 (80%) Fisher 0,198 Coù 11 (12,94%) 9 (90%) Uoáng khaùng sinh Khoâng 74 (87,06%) 1 (10%) Fisher 0,0001 Nöûa ñaàu 23 (27,06%) 4 (40%) Chu kyø kinh Nöûa sau 62 (72,94%) 6 (60%) Fisher 0,733 Candida albicans 84 (98,82%) 10 (100%) Chuûng Candida C. non- albicans 1 (1,18%) 0 (0%) Ghi chuù: Phaàn traêm ñöôïc tính theo coät Nhaän xeùt: Chæ coù moät yeáu toá lieân quan vôùi tæ leä khoûi beänh trong maãu nghieân cöùu laø tieàn caên duøng khaùng sinh trong voøng 1 thaùng (p = 0,0001). Baûng 5: Söï lieân quan giöõa tình traïng söû duïng khaùng sinh vaø tæ leä khoûi beänh ôû moãi nhoùm nghieân cöùu Khoâng duøng khaùng sinh Coù duøng khaùng sinh Pheùp kieåm Fisher Khoûi beänh (n = 27) 25 96,15% 2 33,33% Chöa khoûi beänh (n = 5) 1 3,85% 4 66,67% NHOÙM I (n = 32) Toång 26 100% 6 100% 0,002 Khoûi beänh (n =28) 22 100% 6 66,67% Chöa khoûi beänh (n = 3) 0 0% 3 33,33% NHOÙM II (n = 31) Toång 22 100% 9 100% 0,019 Khoûi beänh (n = 30) 27 100% 3 60% Chöa khoûi beänh (n = 2) 0 0% 2 40% NHOÙM III (n = 32) Toång 27 100% 5 100% 0,02 Da Lieãu 199 Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005 Nghieân cöùu Y hoïc Nhaän xeùt: Tæ leä khoûi beänh giöõa 2 nhoùm beänh nhaân coù duøng khaùng sinh vaø khoâng duøng khaùng sinh khaùc bieät coù yù nghóa thoáng keâ ôû caû ba nhoùm nghieân cöùu (p < 0,05). Taùc duïng phuï cuûa thuoác ôû ba nhoùm nghieân cöùu Baûng 6: Taùc duïng phuï cuûa thuoác ôû ba nhoùm nghieân cöùu TAÙC DUÏNG PHUÏ NHOÙM I (n = 32) NHOÙM II (n = 31) NHOÙM III (n = 32) Pheùp kieåm Khoâng 32 (100%) 30 (96,77%) 32 (100%) Coù 0 (0%) 1 (3,23%) 0 (0%) Ghi chuù: Phaàn traêm ñöôïc tính theo coät Nhaän xeùt: - ÔÛ nhoùm I, nhoùm III khoâng coù taùc duïng phuï - ÔÛ nhoùm II chæ coù 1 tröôøng hôïp bò buoàn noân sau khi uoáng thuoác Chi phí ñieàu trò cuûa moãi phaùc ñoà Baûng 7: Chi phí ñieàu trò cuûa moãi phaùc ñoà NHOÙM I (Fluconazole 1v) (Forcan ®) NHOÙM II (Itraconazole 4v) (Sporal ®) NHOÙM III (Itraconazole 6v) (Sporal ®) Chi phí ñieàu trò (Ñoàng Vieät Nam) 27.500 16.000 x 4 = 64.000 16.000 x 6 = 96.000 Nhaän xeùt: Chi phí ñieàu trò cuûa phaùc ñoà nhoùm II cao gaáp 2,3 laàn phaùc ñoà nhoùm I, vaø cuûa nhoùm III cao gaáp 3,5 laàn nhoùm I. BAØN LUAÄN Moät soá ñaëc ñieåm beänh nhaân trong maãu nghieân cöùu - Tuoåi trung bình cuûa ba nhoùm nghieân cöùu laø 29 (20 – 51) töông töï vôùi nghieân cöùu cuûa Sobel JD(18) laø 29 tuoåi (17-64 tuoåi). Ñieàu naøy laø phuø hôïp vì ñaây laø löaù tuoåi hoaït ñoäng tình duïc vaø sinh ñeû, vaán ñeà thay ñoåi noäi tieát toá oestrogen vaø moâi tröôøng aâm ñaïo xaûy ra thöôøng xuyeân laø ñieàu kieän thuaän lôïi cho naám phaùt trieån. - Tình traïng gia ñình: ña soá caùc beänh nhaân 78 (82,10%) ñeàu coù gia ñình, ñieàu naøy phuø hôïp vôùi caùc taùc giaû(6,7,22) cho raèng quan heä tình duïc laø moät yeáu toá thuaän lôïi cho vieâm aâm hoä aâm ñaïo do Candida. - Ngheà nghieäp: ña soá caùc beänh nhaân laø noäi trôï, buoân baùn hoaëc thôï may, moät soá ít laø coâng nhaân vieân. Do coâng nhaân vieân coù yù thöùc hôn vaø ñöôïc khaùm ñònh kyø neân tæ leä vieâm aâm hoä aâm ñaïo do Candida thaáp hôn. - Trình ñoä hoïc vaán: ña soá caùc beänh nhaân ñeàu coù trình ñoä hoïc vaán töø caáp 2 trôû leân, khoâng coù beänh nhaân bò muø chöõ, ñieàu naøy do ñòa ñieåm chuùng toâi nghieân cöùu laø taïi Beänh Vieän lôùn ôû Thaønh Phoá HCM, ña soá caùc beänh nhaân (78,95%) cö nguï taïi thaønh phoá, chæ moät soá ít beänh nhaân ôû ngoaïi thaønh. - Chu kyø kinh nguyeät: ña soá caùc beänh nhaân (71,58%) ñang ôû nöûa sau cuûa chu kyø kinh, ñieàu naøy phuø hôïp, vì theo taùc giaû Paul L(15) vaø Zhao X(25) vieâm aâm hoä aâm ñaïo do Candida thöôøng xaûy ra ôû phuï nöõ mang thai hoaëc giai ñoaïn hoaøn theå cuûa chu kyø kinh luùc ñoù noàng ñoä oestrogen taêng cao. - Trieäu chöùng laâm saøng: hai trieäu chöùng thöôøng gaëp nhaát laø huyeát traéng (90 ca chieám 94,74%), ngöùa aâm hoä (81 ca chieám 85,26%). Trieäu chöùng vieâm ñoû aâm ñaïo ít gaëp hôn, 73 ca (76,84%). Vieâm ñoû aâm hoä 60 ca (66,67%). Boûng raùt aâm hoä ít gaëp nhaát 31 ca (32,63%). Keát quaû naøy cuõng phuø hôïp vôùi caùc taùc giaû khaùc Elliott KA(5), Soper(21), Sobel JD(19) ñeàu cho raèng huyeát traéng, ngöùa aâm hoä vaø vieâm ñoû aâm ñaïo laø caùc trieäu chöùng thöôøng gaëp nhaát. - Chuûng Candida: Chuùng toâi caáy vaø phaân laäp vi naám baèng test Dalmau vaø test huyeát thanh, keát quaû coù 94 (98,95%) tröôøng hôïp Candida albicans, chæ coù 1 (1,15%) tröôøng hôïp laø Candida non-albicans. Baûng 8: So saùnh tæ leä Candida albicans vaø Candida non-albicans trong vieâm aâm hoä aâm ñaïo do Candida Chuûng Candida Sobel JD (Myõ) Parazzini (YÙ)(20) (14) Vacheva- Dobrevski R et al (Sofiia)(23) Anuvat Roongpisuthip ong (Thaùi Lan)(4) Chuùng toâi C. albicans 80-85% 43% 82,67% 98,3% 98,95% C. non- albicans 15-20% 57% 17,33% 1,7% 1,15% Qua baûng 8 cho thaáy keát quaû cuûa chuùng toâi phuø hôïp vôùi keát quaû cuûa taùc giaû Anuvat Roongpisuthipong(4) ôû Thaùi Lan, nhöng khaùc vôùi taùc Chuyeân ñeà Noäi Khoa 200 Nghieân cöùu Y hoïc Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005 giaû Sobel JD(20) ôû Myõ, Parazzini(14) ôû YÙ, Vacheva- Dobrevski R vaø coäng söï ôû Sofiia(23) vaø keát quaû giöõa caùc taùc giaû treân cuõng khaùc nhau. Ñieàu naøy coù theå giaûi thích do ñieàu kieän ñòa lyù ôû moãi khu vöïc khaùc nhau thì tæ leä Candida albicans vaø Candida non-albicans cuõng khaùc nhau. Ñaây chæ laø giaû thuyeát, caàn coù moät nghieân cöùu vôùi thieát keá vaø côõ maãu phuø hôïp ñeå xaùc ñònh laïi vaán ñeà naøy. Baûng 1 cho thaáy söï phaân boá caùc ñaëc ñieåm beänh nhaân thuoäc ba nhoùm nghieân cöùu khoâng coù söï khaùc bieät coù yù nghóa thoáng keâ. Nhö vaäy, keát quaû so saùnh giöõa ba phaùc ñoà ñieàu trò vieâm aâm hoä aâm ñaïo do Candida treân ba nhoùm nghieân cöùu naøy ñaùng tin caäy vì khoâng bò sai leäch bôûi caùc yeáu toá gaây nhieãu. So saùnh hieäu quaû ñieàu trò cuûa ba phaùc ñoà ôû ba nhoùm nghieân cöùu Ñaùp öùng laâm saøng ôû ba nhoùm nghieân cöùu Baûng 2 cho thaáy keát quaû ñaùp öùng laâm saøng ôû ba nhoùm nghieân cöùu khoâng khaùc bieät coù yù nghóa thoáng keâ (p = 0,589). Tæ leä beänh nhaân coù ñaùp öùng laâm saøng ôû nhoùm I (Fluconazole 150mg 1 vieân) laø 90,62%, nhoùm II (Itraconazole 100mg 4 vieân) laø 93,55%, vaø ôû nhoùm III (Itraconazole 100mg 6 vieân) laø 96,87%. Baûng 9: Tæ leä ñaùp öùng laâm saøng cuûa caùc nghieân cöùu Taùc giaû nghieân cöùu Fluconazole 150mg 1 vieân Itraconazole 100mg 4 vieân Itraconazole 100mg 6 vieân Woolley PD, Higgins SP(24) 62% (n = 72) 80% (n = 75) Anuvat roongpisuthipong vaø coäng söï(4) 90% (n = 60) Mikamo H vaø coäng söï(12) 80% (n = 50) 92% (n = 50) Keát quaû cuûa chuùng toâi 90,62% (n = 32) 93,55% (n = 31) 96,87% (n = 32) Qua baûng 9 cho thaáy tæ leä ñaùp öùng laâm saøng cuûa beänh nhaân thuoäc nhoùm Itraconazole cuûa chuùng toâi vaø caùc taùc giaû treân gaàn gioáng nhau. Nhöng tæ leä ñaùp öùng laâm saøng cuûa beänh nhaân thuoäc nhoùm Fluconazole cuûa chuùng toâi cao hôn cuûa taùc giaû treân coù yù nghóa thoáng keâ (p = 0,0001) Ñieàu naøy coù theå lieân quan ñeán chuûng Candida, theo John H vaø coäng söï(8), vaø Marcelo D vaø coäng söï(11)thì Candida non-albicans khaùng vôùi Fluconazole nhieàu hôn Candida albicans, maø trong nghieân cöùu cuûa chuùng toâi tæ leä Candida albicans chieám tôùi 98,95% do ñoù tæ leä ñaùp öùng laâm saøng vôùi Fluconazole cao. Nhö vaäy, maëc duø tæ leä ñaùp öùng laâm saøng giöõa hai nhoùm Itraconazole vaø Fluconazole cuûa caùc taùc giaû treân coù söï khaùc nhau, nhöng trong nghieân cöùu cuûa chuùng toâi tæ leä ñaùp öùng laâm saøng cuûa ba nhoùm khoâng coù söï khaùc bieät coù yù nghóa thoáng keâ (p = 0,589). Tæ leä khoûi beänh cuûa ba nhoùm nghieân cöùu Baûng 4 cho thaáy tæ leä khoûi beänh cuûa nhoùm I (Fluconazole 150mg 1 vieân) laø 84,38%, nhoùm II (Itraconazole 100 mg 4 vieân) laø 90,32%, vaø cuûa nhoùm III (Itraconazole 100 mg 6 vieân) laø 93,75% khaùc bieät khoâng coù yù nghóa thoáng keâ vôùi p = 0,466. Baûng 10: Tæ leä khoûi beänh cuûa caùc nghieân cöùu Taùc giaû nghieân cöùu Fluconazole Itraconazole 150mg 1 vieân Itraconazole 100mg 4 vieân 100mg 6 vieân Mikamo H vaø coäng söï(12) 76% (n = 50) 80% (n = 50) Anuvat roongpisuthipong et al(4) 83,3% (n = 60) Vacheva-Dobrevski R et al(23) 59,7% 80% Keát quaû cuûa chuùng toâi 84,38% (n = 32) 90,32% (= 31) 93,75% (n = 32) Qua baûng 10 cho thaáy tæ leä khoûi beänh cuûa nghieân cöùu chuùng toâi so vôùi hai taùc giaû Mikamo H vaø coäng söï (ôû Nhaät)(12) vaø Anuvat roongpisuthipong vaø coäng söï (ôû Thaùi Lan)(4) cao hôn nhöng söï khaùc bieät khoâng coù yù nghóa thoáng keâ (p > 0,05). Beân caïnh ñoù, khi so vôùi taùc giaû Vacheva-Dobrevski R vaø coäng söï (ôû Sofiia)(23) ñoái vôùi nhoùm Itraconazole thì söï khaùc bieät khoâng coù yù nghóa thoáng keâ (p > 0,05). Ngöôïc laïi, ñoái vôùi nhoùm Fluconazole thì tæ leä khoûi beänh cuûa nghieân cöùu chuùng toâi cao hôn coù yù nghóa thoáng keâ (p = 0,00009). Ñieàu naøy cuõng coù theå do söï khaùc bieät veà chuûng Candida, trong nghieân cöùu cuûa chuùng toâi Candida albicans chieám 98,95%, coøn cuûa taùc giaû Vacheva-Dobrevski R vaø coäng söï (ôû Sofiia)(23) Da Lieãu 201 Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005 Nghieân cöùu Y hoïc thì Candida albicans chieám 82,67%, söï khaùc bieät naøy cuõng coù yù nghóa thoáng keâ (p = 0,0003). Ña soá caùc tröôøng hôïp thaát baïi vôùi ñieàu trò ñeàu coù tieàn caên söû duïng khaùng sinh trong voøng moät thaùng hoaëc ñang söû duïng khaùng sinh. Taùc duïng phuï cuûa thuoác Baûng 6 cho thaáy chæ coù 1 tröôøng hôïp ôû nhoùm II (Itraconazole 4 vieân) bò taùc duïng phuï laø buoàn noân sau khi uoáng thuoác nhöng chæ thoaùng qua, coøn taát caû caùc tröôøng hôïp coøn laïi khoâng coù taùc duïng phuï. Ñieàu naøy phuø hôïp vôùi keát quaû nghieân cöùu cuûa caùc taùc giaû khaùc(4,5,10,18), caû hai loaïi thuoác treân ñeàu an toaøn khi ñieàu trò vieâm aâm hoä aâm ñaïo do Candida. Giaù thaønh vaø caùch söû duïng Caû hai loaïi thuoác ñeàu laø daïng uoáng, nhöng Fluconazole chæ uoáng moät vieân duy nhaát neân raát tieän lôïi, beänh nhaân khoâng queân uoáng thuoác. Coøn Itraconazole beänh nhaân phaûi uoáng 4 vieân trong moät ngaøy hoaëc 6 vieân trong 3 ngaøy. Veà maët giaù thaønh phaùc ñoà Fluconazole reû hôn phaùc ñoà Itraconazole töø 2,3 ñeán 3,5 laàn. KEÁT LUAÄN Qua keát quaû nghieân cöùu 95 tröôøng hôïp vieâm aâm hoä aâm ñaïo do Candida taïi Beänh Vieän Da Lieãu Thaønh Phoá Hoà Chí Minh töø thaùng 3/2004 ñeán thaùng 10/2004 chuùng toâi thaáy raèng: - Tæ leä vieâm aâm hoä aâm ñaïo do Candida albicans chieám 98,95% coøn Candida non-albicans chæ chieám 1,15%. - Hieäu quaû ñieàu trò giöõa Fluconazole vaø Itraconazole khaùc bieät khoâng coù yù nghóa thoáng keâ. - Fluconazole söû duïng ñôn giaûn hôn, giaù thaønh reû hôn Itraconazole. Do ñoù, chuùng toâi khuyeán caùo neân söû duïng Fluconazole 150 mg trong ñieàu trò vieâm aâm hoä aâm ñaïo do Candida khoâng bieán chöùng. TAØI LIEÄU THAM KHAÛO 1. Traàn Thò Hoàng, Nguyeãn Quoác Höng, Phuøng Ñöùc Thuaän, Nhöõ Thò Hoa, Phaïm Ngoïc Huyeàn, Leâ Ñöùc Vinh (2003), “ Beänh do Candida”, Kyù sinh truøng y hoïc, Trung taâm ñaøo taïo vaø boài döôõng caùn boä y teá thaønh phoá Hoà Chí Minh, tr.285-293. 2. Traàn Xuaân Mai, Nguyeãn Vónh Nieân, Nguyeãn Long Giang, Traàn Thò Hoàng, Phuøng Ñöùc Thuaän, Ngoâ Huøng Duõng (1994), “Beänh do vi naám haït men”, Kyù sinh truøng y hoïc, Trung taâm ñaøo taïo vaø boài döôõng caùn boä y teá Thaønh Phoá Hoà Chí Minh, tr.336-349. 3. Hoaøng Vaên Minh (2000), “Huyeát traéng do naám men”, Chaån ñoaùn beänh da lieãu baèng hình aûnh vaø caùch ñieàu trò taäp I, nhaø xuaát baûn y hoïc, tr.141-144. 4. Anuvat roongpisuthipong et al (1992), “Itraconazole in the treatment of acute vaginal candidiasis”, Journal of the Medical Association of Thailand, 75 (1). 5. Elliott KA (1998), “Managing patients with vulvovaginal candidiasis”, Nurse practitioner, 23(3), pp.44-46. 6. Fong IW (1992), “The value of treating the sexual partner of women with recurrent vaginal candidiasis with ketoconazole” Genitourin Med, 68, pp.174-6. 7. Geiger AM, Foxman B (1996), “Risk factors for vulvovaginal candidiasis: A case-control study among university students”, Epidemiology, V7, pp.182-7. 8. John H, Rex, Rinaldi MG, Pfaller MA (1995), “Resistance of Candida species to Fluconazole”, Antimicrobial Agents and Chemotherapy, 39(1), pp.1- 8. 9. Kent, Howard L (1991), “Epidemiology of vaginitis”, AM J Obstet Ginecol, 165, pp.1168-1176. 10. Mahmoud A, Ghannoum, Louis B. Rice (1999), “Antifungal agents: mode of action, mechanisms of resistance, and correlation of these mechanisms with bacterial resistance”, Clinical microbiology reviews, pp.501-17. 11. Marcelo D, Martins, Jonh H, Rex (1997), “Antifungal drug resisitance: A focus on Candida”, National Foundation for Infectious Diseases, 1(3). 12. Mikamo H, Kawazoe K, Sato Y, Heyasaki Y, Tamaya T (1998), “Comparative study on the effectiveness of antifungal agents in different regimens against vaginal candidiasis”, Chemotherapy, 44(5), pp.364-68. 13. Odds FC, “Candida infection with Special References to the Diagnosis and Management of Candida Vulvovaginitis”. 14. Parazzini F et al (2000), “Determinant of different candida species infections of the genital tract in women”, Eur J Obste Gynecol Repro Biol, 93(2), pp.141-145. 15. Paul L, Fidel Jr, Jessica Cutright, Chad Steele (2000), “Effects of reproductive hormones on experimental vaginal candidiasis”, Infection and Immunity, 68, pp.651-7. 16. Ray A, Guilati AK, Panday LK, Panday S (1989), “Prevalence of common infective agents of vaginitis” J Commun Dis, 21, pp.241-244. 17. Sheila Jorge Adad, Rodrigo Vaz de Lima et al (2001), “Frequency of Trichomonas vaginalis in cervical- vaginal smears in four different decades”, Sao Paulo Medical Journal. 18. Sobel JD et al (1995), “Single oral dose Fluconazole compared with conventional Clotrimazole topical Chuyeân ñeà Noäi Khoa 202 Nghieân cöùu Y hoïc Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005 therapy of Candida vaginitis”, AM J Obstet Gynecol, 172, pp.1263-1268. 23. Vacheva-Dobrevski R, Kovachev S, Nacheva A, Stoev S, Vasilev N (2004), “Comparative study of itraconazole and fluconazole therapy in vaginal candidosis”, Akush Ginecok (Sofiia), 43(1), pp.20-3. 19. Sobel JD (1993), “Candidal vulvovaginitis”, Clin Obstet Gynecol, 36, pp.153-165. 24. Woolley PD, Higgins SP (1995), “Comparison of Clotrimazole, Fluconazole vaø Itraconazole in vaginal candidiasis”, Br J Clin Pract, 49(2), pp.65-6. 20. Sobel.J.D (1989), “New insights into the pathogenesis of vaginal candidosis”, International Journal of Experimental and Clinical Chemotherapy, pp.9-18. 25. Zhao X, Malloy PJ, Ardies CM, Feldman D (1995), “Oestrogen-binding protein in Candida albicans: antibody development and cellular localization by electron immunocytochemistry”, Microbiology, 141, pp.2685-92. 21. Soper DE (1996), “Genitourinary infections and Sexually Transmitted Disease”, Novak Gynecology, Berek JS, Sdashi EY, Hillard PA, Tweelth Edition, pp.429-434. 22. Spinillo A et al (2002), “Recurrent vaginal candidiasis. Results of a cohort study of sexual transmission and intestinal reservoir”, J Reprod Med, 37, pp.343-7. Da Lieãu 203