Rủi ro theo môi trường chính trị

Rủi ro theo môi trường chính trị Khái niệm: là rủi ro mà các nhà đầu tư phải đối diện do những biến động trong thành phần chính phủ; các sự kiện chính trị; những thay đổi trong luật lệ, chính sách của chính phủ; khả năng chuyển đổi của đồng nội tệ; chiến tranh, bạo loạn… Loại rủi ro này trở chiếm phần lớn trong các loại rủi ro mà nhà đầu tư gặp phải khi đầu tư vào các nước đang phát triển. Trong một đất nước, môi trường chính trị có thể là một nguồn rủi ro rất quan trọng. Chính sách của một tổng thống mới có thể có ảnh hưởng nghiêm trọng lên các tổ chức( cắt giảm các ngân sách địa phương, ban hành các chính sách, quy định mới về xử lý chất thải độc hại…). Trên phương diện quốc tế, môi trường chính trị còn phức tạp hơn. Không phải tất cả các quốc gia đều dân chủ trong cách điều hành, nhiều nơi có thái độ và chính sách rất khác nhau về kinh doanh. Tài sản nước ngoài có thể bị nước chủ nhà tịch thu hoặc chính sách thuế thay đổi liên tục. Môi trường chính trị cũng có thể có tác động tích cực thông qua các chính sách tài chính và tiền tệ, việc thực thi pháp luật, giáo dục cộng đồng… các chính sách của nhà nước có thể tạo ra lợi nhuận hoặc thách thức với doanh nghiệp. Như các chính sách thương mại, chính sách phát triển ngành, phát triển kinh tế, thuế, các chính sách điều tiết cạnh tranh, bảo vệ người tiêu dùng... Ví dụ: Hạn chế chuyển tiền ra nước ngoài Sắc thuế mới gây thiệt hại cho nhà đầu tư Quốc hữu hóa Những cam kết ưu đãi trước đây đối với các nhà đầu tư bị xóa bỏ Một số rủi ro từ môi trường chính trị thường gặp Rủi ro liên quan tới tịch thu tài sản và nội địa hóa: Trong đó tịch thu tài sản là chuyển giao sở hữu tài sản từ sở hữu tư nhân sang tay nhà nước, nhà nước không có bất cứ sự bồi thường nào đối với chủ tài sản. Nội địa hóa: Nhà nước áp dụng một số quy định yêu cầu nhà đầu tư nước ngoài dần từng bước chuyển giao tài sản và quyền quản lý cho người trong nước. Đôi khi chính sách nội địa hóa cũng gây một số rủi ro, ví dụ: khi bị bắt nâng tỷ lệ xuất khẩu lên quá cao sẽ phá vỡ kế hoạch phân phối sản phẩm quốc tế của công ty hoặc khi bị bắt buộc nâng tỷ lệ nội địa hóa ở khâu cung cấp nguyên liệu và nhân công, nếu những yếu tố đầu vào không đảm bảo yêu cầu của chất lượng quy định tất yếu sẽ ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm đầu ra…Quy định tỷ lệ nội địa hóa là biện pháp thuộc nhóm”Hộp đỏ” là biện pháp bị cấm sử dụng vì vi phạm cam kết của WTO. Quốc hữu hóa và sung công: Trong đó sung công tài sản là hình thức chuyển quyền sở hữu tài sản từ công ty đầu tư sang quyền sỡ hữu nhà nước. Sung công diễn ra dưới hình thức quốc hữu hóa và chuyển tài sản của công ty sang tay nhà nước. Trong hình thức này nhà nước sẽ đền bù cho công ty tư nhân, nhưng mức độ đền bù thường kéo dài và đề không đến bù không thỏa đáng. Quốc hữu hóa thường gây cho nhà đầu tư tư nhân thiệt hại lớn. Quốc gia nào lạm dụng chính sách quốc hữu hóa sẽ bị các nhà đầu tư nước ngoài ngằn ngại, thậm chí tẩy chay không đến đầu tư. Rủi ro do nhà nước can thiệp sâu vào quá trình hoạt động của tổ chức: để quản lý một nhà nước, mỗi quốc giá đều có những chính sách luật pháp cho riêng mình sao cho phù hợp,đó là những điều cần thiết nhưng bởi lẻ nếu nhà nước can thiệp quá sâu vào hoạt động của tổ chức thì sẽ dẫn tới những rủi ro,gây những rủi ro cho đâù tư .Ví dụ như: những quy định về tổ cấp giấy phép kinh doanh, nếu quá chặt chẽ, sẽ khó khăn, một mặt làm cho nhà kinh doanh ngằn ngại, dễ có thể phát sinh những tệ nạn tham nhũng, hối lộ. Hoặc những quy định về cấp hạn ngạch sản xuất, xuất nhập khẩu. giấy phép xuất nhập khẩu…nếu quá nhiều, quá phức tạp lại hay thay đổi thì sẽ dẫn đến rủi roc ho doanh nghiệp. Rủi ro về chuyển giao: sẽ có xảy ra khi thực hiện chuyển giao quỹ lợi nhuận…từ nước này sang nước khác. Rủi ro thuế: Đó là sự thay đổi chính sách thuế làm thay đổi khoản thu nhập cũng như khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp. Hạn ngạch, thuế quan hoặc các giới hạn thương mại khác Chính sách tuyển dụng lao động: những thay đổi về quản lý và tuyển dụng lao động như thay đổi quy định về mức lương tối thiểu, chính sách với lao động nữ, hạn chế lao động nước ngoài.... Kiểm soát ngoai hối: Hạn chế chuyển tiền ra nước ngoài ảnh hưởng đến hoạt động cung ứng hoặc tiêu thụ sản phẩm của dự án cũng nhu quyền lợi của các nhà đầu tư. Lãi suất: Khi chính phủ đưa ra các chính sách lãi suất để kiểm soát lạm phát có thể làm cho hoạt động đầu tư tăng lên hoặc giảm đi. Độc quyền: Sự độc quyền kinh doanh của nhà nước ở một số lĩnh vực có thể làm hạn chế đầu tư cho các bộ phận khác trong xã hội. thường dẫn đến sự kém hiệu quả của đầu tư. Giấy phép/Độc quyền: Sự tài trợ hoặc bảo trợ cho một ngành nào đó quyền phát triển,... Kiểm soát ngoại hối/tiền tệ không có khả năng chuyển đổi. Môi trường, sức khỏe và an toàn: Những qui định liên quan đến kiểm soát chất thải, quy trình sản xuất để bảo vệ sức khỏe cộng đồng có thể làm hạn chế nhiều đầu tư Ví dụ: Rủi ro từ môi trường kinh tế Rủi ro kinh tế trong điều kiện hội nhập và toàn cầu hóa kinh tế thế giới. mặc dù trong mỗi nước môi trường kinh tế thường vận động theo môi trường chính trị, nhưng ảnh hưởng môi trường kinh tế chung của thế giới đến từng nước là rất lớn. Mặc dù hoạt động của một chính phủ (đặc biệt là chính phủ của các siêu cường quốc) có thể ảnh hưởng sâu sắc đến thị trường thế giới nhưng họ cũng không thể kiểm soát nổi toàn bộ thị trường thế giới rộng lớn này và từ đó có rất nhiều rủi ro, bất ổn trong môi trường kinh tế. Mọi hiện tượng diễn ra trong môi trường kinh tế như: tốc độ phát triển kinh tế, khủng hoảng, suy thoái kinh tế, lạm phát… đều ảnh hưởng đến các quyết định của doanh nghiệp trong đầu tư thường những yếu tố xảy ra những rủi ro, bất ổn. Thông thường các doanh nghiệp sẽ dựa trên yếu tố kinh tế để quyết định đầu tư vào các ngành, các khu vực. Rủi ro kinh tế thường thể hiện trên các yếu tố sau: Khi kinh tế phát triển không ổn định, suy thoái kinh tế, xảy ra khủng hoảng kinh tế ( kinh tế toàn cầu suy thoái nghiêm trọng) sẽ làm cho doanh thu của doanh nghiệp giảm đi. Thâm hụt ngân sách chính phủ rất dễ gây nên sự mất ổn định kinh tế vĩ mô. Kiểm soát giá cả, trần lãi suất, giới hạn thương mại Mất khả năng thanh toán do tỷ lệ nợ ngắn hạn quá lớn do với dự trữ ngoại tệ. Tỷ lệ nợ nước ngoài quá lớn so với GDP. Tỷ lệ thâm hụt cán cân thanh toán tài sản vãng lai quá lớn so với GDP Trách nhiệm của chính phủ đối với việc duy trì và nâng cao mức sống trong nước thông qua các chỉ tiêu lợi ích công cộng và các chính sách. Để thấy rõ hơn sự tác động môi trường kinh tế như thế nào tới sự đầu tư ta có ví dụ sau: Trong giai đoạn những năm đầu thập niên 90 thế kỷ trước, khi nền kinh tế Anh đang ở trong tình trạng khủng hoảng và các doanh nghiệp lại tạo ra một cuộc chiến về giá cả, họ cắt giảm chi phí từ lao động, tăng gấp đôi chi phí quảng cáo kích thích tiêu dùng. Tuy nhiên họ đã mắc phải sai lầm vì đã tác động xấu đến tâm lý người tiêu dùng, trong khi nguồn thu nhập bị giảm sút, không ai sẽ đầu tư vào các hàng hóa thứ cấp xa xỉ như thiết bị an ninh. Ví dụ: Rủi ro nhân khẩu học Môi trường nhân khẩu chính là những đặc điểm dân số như: Tuổi,giới tính,trình độ (tỷ lệ mù chữ/biết chữ), khu vực địa lý, cấu trúc gia đình. Nó tác động tới nhu cầu, mức cung trong thị trường và Chính sách nhân sự. Nếu các nhà đầu tư không quan tâm tới môi trường này thì cũng dễ gặp rủi ro. Ví dụ như: các nhà đầu tư muốn đầu tư vào sản xuất áo khoác dành cho đông nếu nhà đầu tư chỉ tập chung đầu tư sản xuất vào thị trường ở khu vực tphcm thì khả năng rủi ro cao vì tphcm là khu vực có thời tiết nóng hầu như quanh năm. Do vậy khi đầu tư thì nhà đầu tư phải tìm hiểu kỹ về khu vực địa lý để đưa ra những quyết định đầu tư phù hợp.