Quy trình công nghệ chế tạo kết cấu thép dầm chính

Chöông 6: QUY TRÌNH COÂNG NGHEÄ CHEÁ TAÏO KEÁT CAÁU THEÙP DAÀM CHÍNH. 6.1. Phaân tích ñaëc tính keát caáu daàm chính vaø xaùc ñònh qui moâ saûn xuaát. Keát caáu daàm chính coù chieàu daøi toång theå laø 71,765 m (keå caû hai coâng son). Trong ñoù, chieàu daøi ñoaïn daàm chính giöõa hai chaân ñôõ coång truïc coù chieàu daøi toång theå laø 48,128 m. Keát caáu cuûa ñoaïn daàm giöõa coù tieát dieän caét ngang khoâng thay ñoåi. Do chieàu daøi cuûa daàm chính lôùn neân khoâng theå cheá taïo thaønh moät ñoaïn daàm, ta tieán haønh phaân ñoaïn daàm chính thaønh 7 ñoaïn nhö sau: - 2 ñoaïn coâng son hai ñaàu. - Ñoaïn daàm chính giöõa hai chaân ñôõ phaân thaønh 5 ñoaïn. Kích thöôùc caùc ñoaïn töông öùng nhö sau: Hình 6.1: Phaân ñoaïn cheá taïo daàm chính. Caùc ñoaïn cuûa daàm chính seõ ñöôïc cheá taïo taïi phaân xöôûng saûn xuaát. Vieäc laép raùp ñöôïc tieán haønh taïi hieän tröôøng nôi thieát bò ñöôïc laép ñaët ñeå hoaït ñoäng. Moái gheùp trong daàm chính chuû yeáu laø moái gheùp haøn. Do keát caáu giaøn laø keát caáu khoù thöïc hieän vieäc haøn töï ñoäng neân chuû yeáu caùc moái gheùp naøy ñöôïc thöïc hieän baèng quaù trình haøn hoà quang baèng tay vôùi que haøn coù thuoác boïc. Caùc thanh buïng vaø thanh xieân lieân keát vôùi caùc thanh bieân trong giaøn baèng moái gheùp haøn thoâng qua baûn maõ. Caùc thanh bieân treân lieân keát vôùi nhau baèng moái gheùp maët bích baét buloâng cöôøng ñoä cao. Tieán haønh laäp quy trình cheá taïo cho daïng saûn xuaát ñôn chieác, saûn löôïng haøng naêm nhoû hôn 5 ñôn vò, khoái löôïng 1 ñôn vò lôùn hôn 200kg. Hình 6.1: Löu ñoà quy trình cheá taïo keát caáu theùp daàm chính coång truïc KC 50-42 6.2. Löïa choïn nguyeân, vaät lieäu cheá taïo vaø thay theá phuø hôïp. 6.2.1. Löïa choïn vaät lieäu cheá taïo vaø vaät lieäu thay theá. Trong ñieàu kieän vaät lieäu cheá taïo coù saün, ñaày ñuû thì coù theå khoâng phaûi tính ñeán vieäc söû duïng vaät lieäu thay theá. Tuy nhieân, ñeà phoøng tröôøng hôïp nguoàn nguyeân, vaät lieäu saûn xuaát bò thieáu huït, caàn tieán haønh xaùc ñònh caùc loaïi vaät lieäu thay theá phuø hôïp, ñaûm baûo yeâu caàu laøm vieäc cuûa thieát bò maø khoâng laøm giaùn ñoaïn quaù trình saûn xuaát cuõng nhö laøm aûnh höôûng khaû naêng laøm vieäc cuûa thieát bò do vaät lieäu thay theá ñöôïc choïn löïa khoâng phuø hôïp. Theo quaù trình thieát keá keát caáu theùp, caùc thanh trong daàm chính ñöôïc cheá taïo töø caùc theùp oáng theo tieâu chuaån. Vaät lieäu löïa choïn khi thieát keá laø theùp hôïp kim thaáp 9'2C - GOCT. Theo tieâu chuaån ñöôïc coâng boá, maùc theùp 9'2C coù cô tính nhö sau: + 305 MPa = 3100 kG/cm2 + 460 MPa = 4700 kG/cm2 Thaønh phaàn, haøm löôïng theùp 9'2C nhö sau: 0,09% C; 2% Mn; 1% Si. Neáu theo yeâu caàu caàn söû duïng vaät lieäu trong nöôùc thì coù theå söû duïng baûng Phuï luïc 2 ñeå tra theùp coù cô tính yeâu caàu töông ñöông vôùi theùp 9'2C. Neáu choïn theùp theo TCVN 1765 : 1975, thì coù theå choïn theùp CT61, CT61n vôùi cô tính nhö sau: + 320 MPa = 3200 kG/cm2 + 610 MPa = 6100 kG/cm2 Phuï luïc 2 cuõng lieät keâ moät soá loaïi theùp theo caùc tieâu chuaån cuûa Nga ('OCT), Anh (BSI), Hoa Kyø(ASTM), Chaâu AÂu (EN), Nhaät (JIS), Trung Quoác (GB), UÙc. Tuyø thuoäc yeâu caàu, möùc ñoä thuaän tieän khi mua vaät lieäu maø coù theå choïn theùp theo caùc tieâu chuaån treân. Theùp tieâu chuaån caàn coù giaáy chöùng nhaän, chöùng chæ chaát löôïng cuûa nhaø saûn xuaát vaø ñaõ ñöôïc tieán haønh thöû cô tính, ñaêng kí chaát löôïng cuûa theùp taïi caùc trung taâm kieåm ñònh chaát löôïng. 6.2.2. Löïa choïn que haøn. Que haøn löïa choïn phaûi phuø hôïp vôùi kim loaïi neàn nhaèm traùnh hieän töôïng moái haøn khoâng ngaáu taïi beà maët chaân moái haøn tieáp xuùc vôùi kim loaïi neàn. Vieäc löïa choïn que haøn caàn döïa treân caùc yeâu caàu sau: + Cô tính vaät lieäu que haøn gaàn baèng hay töông ñöông vôùi cô tính cuûa kim loaïi neàn (305 Mpa; 460 Mpa). + Coù thaønh phaàn hoaù hoïc phuø hôïp vôùi thaønh phaàn cuûa kim loaïi cô baûn. + Coù loaïi thuoác boïc ñaûm baûo toát cho quaù trình haøn ñöôïc löïa choïn. + Giaù thaønh phuø hôïp. Theo TCVN 3223-1994 (hoaëc 'OCT 9467-75) coù theå döïa treân baûng sau ñeå choïn löïa que haøn phuø hôïp vôùi kim loaïi neàn: M¸c thÐp Lo¹i que hµn cã thuèc bäc TCVN 3223 - 1994 ГОСТ 9467-75 (Nga) XCT34; XCT38; XCT42; XCT52 N42; N46 '42; '46 09Mn2; 14Mn2; 09Mn2Si; 10Mn2Si1 N46; N50 '46; '50 9Г2C; 10Г2C1; 15XCH); 10XCH) N55-6B '55 Theo baûng treân, ta coù theå choïn que haøn theo TCVN cuûa Coâng ty que haøn Vieät Ñöùc laø N55 - 6B. * Thành phần hóa học lớp kim loại đắp (%): C Mn Si P S 0,10 Max 1,0÷1,5 0,3÷0,5 0,03 Max 0,03 Max * Cơ tính kim loại mối hàn: Giới hạn chảy σc (N/mm2) Độ bền kéo σk (N/mm2) Độ dãn dài δL=5d (%) Độ dai va đập +20oC [akv(J)] 410 Min 510 Min 20 Min 78 Min * Kích thước que hàn và dòng điện sử dụng: Sử dụng nguồn điện xoay chiều (AC) hoặc một chiều (DC) Đường kính (mm) 3,0 3,2 4,0 Chiều dài (mm) 350 350 400 Cường độ Dòng điện (A) Hàn bằng 80÷100 100÷130 160÷180 Hàn đứng & hàn trần 70÷90 90÷120 150÷170 Hoaëc theo tieâu chuaån AWS 5.5A, ta coù theå choïn que haøn E60xx hoaëc E70xx coù cô tính nhö sau: Loại que hàn Giới hạn chảy σc (N/mm2) Độ bền kéo σk (N/mm2) Độ dãn dài δL=5d (%) E60xx 331 414 22 E70xx 399 480 25 E80xx 460 550 24 E90xx 460 620 24 E100xx 600 690 20 Löïa choïn thuoác boïc que haøn theo ñoä thaám saâu yeâu caàu: Loại que hàn Dòng điện Độ thấm Thuốc bọc Exx10 DCEP Sâu Xenlulo - Sodium Exxx1 AC & DCEP Sâu Xenlulo - Potasium Exxx2 AC & DCEP Trung bình Titan - Sodium Exxx3 AC & DCEP Nông Titan - Potasium Exxx4 AC & DC Nông Titan - Bột Fe Exxx5 DCEP Trung bình Sodium - Hidro thấp Exxx6 AC & DCEP Trung bình Potasium - Hidro thấp Exxx8 AC & DCEP Trung bình Potasium - Bột Fe - Hidro thấp Löu yù: vôùi loaïi que haøn Hidro thaáp, phaûi baûo quaûn trong tuû chuyeân duïng ôû nhieät ñoä töø 120 ñeán 230oC. Löôïng que haøn laáy ra chæ neân söû duïng cho moät ca. Rieâng C60/45 ñöôïc söû duïng trong 2 giôø. Phaûi söû duïng bao tay khoâ ñeå caàm que haøn. 6.3. Quy trình chuaån bò nguyeân, vaät lieäu vaø maët baèng coâng ngheä. 6.3.1. Böôùc A1 - Chuaån bò theùp. Theùp sau khi qua quaù trình löïa choïn caàn ñöôïc baûo quaûn ñuùng caùch: + Theùp caàn ñöôïc phaân loaïi, ghi maùc vaø saép xeáp theo tieát dieän. + Neân xeáp thaønh ñoáng chaéc chaén trong nhaø coù maùi che. Tröôøng hôïp phaûi ñeå ôû ngoaøi trôøi thì caàn xeáp nghieâng ñeå raùo nöôùc. Caùc taám theùp keâ loùt caàn taïo goùc löôïn ñeå traùnh ñoïng nöôùc. + Khi caàn vaän chuyeån theùp thì phaûi coù ñoà keâ, gaù ñeå traùnh bieán daïng. + Tröôùc khi ñem vaøo cheá taïo thì caàn tieán haønh naén thaúng caùc oáng theùp. Neáu caàn ño kích thöôùc cuûa theùp thì phaûi söû duïng thöôùc laù kim coù ñoä chính xaùc caáp 2 theo TCVN 4111-1982 (Duïng cuï ño ñoä daøi vaø goùc). Caàn chuù yù tôùi löôïng dö gia coâng cô khí vaø haøn. Neáu theùp laáy veà bò bieán daïng, phaûi tieán haønh naén theùp. Caàn chuù yù caùc yeâu caàu sau: + Naén caùc thanh theùp caàn traùnh taïo veát xöôùc, loõm vaø caùc khuyeát taät khaùc treân beà maët. + Naén caùc thanh theùp phaûi ñaûm baûo caùc baùn kính cong cuûa chaøy uoán theo TCVN 170-1989. Chuù yù moät soá loaïi theùp coù cô tính ñaëc bieät caàn tieán haønh naén noùng: + C46/39, C44/29 vaø C38/23 caàn tieán haønh naén noùng ôû nhieät ñoä 900 ñeán 1000oC. + Loaïi C52/40 vaø C60/45 caàn tieán haønh naén noùng ôû nhieät ñoä 900 ñeán 950oC. + Khi nhieät ñoä haï xuoáng döôùi 700oC thì caàn döøng naén. Sau khi naén caàn ñeå cho theùp nguoäi daàn ñeå traùnh hieän töôïng toâi, cong veânh, raïn nöùt. Khi tieán haønh naén, uoán theùp caàn tuaân thuû moät soá yeáu toá sau: + Ñöôøng kính goái uoán caàn lôùn hôn 1,2 laàn beà daøy chi tieát caùcbon chòu taûi troïng tónh vaø lôùn hôn 2,5 laàn beà daøy chi tieát chòu taûi troïng ñoäng. + Theùp hôïp kim thaáp caàn taêng ñöôøng kính goái uoán leân 50% so vôùi theùp caùcbon. Trong baûng: l: chieàu daøi phaàn uoán cong. S: beà daøy theùp. b,h: chieàu roäng vaø cao tieát dieän. d: ñöôøng kính oáng. Coät 3: truïc quaùn tính Coät 4: Baùn kính cong r khi uoán Coät 5: Ñoä voõng f Coät 6: Baùn kính cong r khi naén Coät 7: Ñoä voõng f + Theùp C60/45 thì ñöôøng kính goái uoán caàn lôùn hôn 3 laàn beà daøy theùp. Baûng 6.3.1: Baùn kính cong vaø ñoä voõng yeâu caàu khi naén, uoán theùp. Ñoái vôùi theùp taám cho pheùp duøng moû haøn hôi ñeå gia nhieät. Baùn kính cong nhoû nhaát khi uoán taûi troïng tónh coù theå laáy baèng 12,5. Coâng thöùc tính ñoä voõng f ñöôïc aùp duïng khi chieàu daøi cung khoâng vöôït quaù 1,5S. 6.3.2. Böôùc A2 - Laøm saïch vaät lieäu. Laøm saïch vaät lieäu laø coâng vieäc chuaån bò ñaàu tieân tröôùc khi sang caùc böôùc tieáp theo. Ñaây laø moät giai ñoaïn quan troïng trong quy trình cheá taïo bôûi neáu chuaån bò vaät lieäu khoâng toát, beà maët haøn khoâng saïch, coù theå gaây ra caùc sai hoûng trong moái haøn do söï nhieãm baån cuûa kim loaïi haøn hoaëc aûnh höôûng ñeán quaù trình sôn sau naøy. Quy trình laøm saïch goàm hai loaïi: + Laøm saïch tröôùc khi ñem cheá taïo (tröôùc quaù trình haøn; tröôùc khi tieán haønh sôn loùt choáng gæ cho vaät lieäu). + Laøm saïch sau cheá taïo (sau khi cheá taïo xong vaø tröôùc khi tieán haønh sôn baûo quaûn). Quaù trình laøm saïch tröôùc khi sôn loùt choáng gæ cho vaät lieäu: + Laøm saïch buïi ñaát, chaát daàu môõ dính vaøo theùp. + Laøm saïch caùc bavia kim loaïi; gæ seùt. Quaù trình laøm saïch sau sôn loùt choáng gæ: + Ñoái vôùi caùc vò trí sau naøy tieán haønh haøn thì phaûi laøm saïch veà 2 phía cuûa moái haøn ít nhaát 30mm. Quaù trình laøm saïch sau khi cheá taïo: + Laøm saïch buïi ñaát, chaát baån, daàu môõ, gæ seùt ñeå chuaån bò cho quaù trình sôn baûo quaûn. Trong quaù trình laøm saïch caàn chuaån bò caùc vaät tö sau: + Maùy maøi, ñóa maøi, baøn chaûi saét, gieû khoâ. + Chaát taåy röûa. + Chuù yù: chæ tieán haønh maøi theùp ôû nhöõng nôi khoâng coù gioù luøa, neáu khoâng thì phaûi tieán haønh laøm aåm beà maët theùp tröôùc khi maøi. Theo TCVN 170-1989, möùc ñoä laøm saïch yeâu caàu caàn thieát coù theå ñöôïc phaân loaïi thaønh caùc loaïi tuyø thuoäc möùc ñoä yeâu caàu cuûa coâng vieäc sôn theùp sau ñoù. Möùc ñoä gæ cuûa beà maët theùp tröôùc khi laøm saïch ñöôïc chia thaønh caùc caáp nhö sau: Möùc ñoä gæ Traïng thaùi beà maët töông öùng A Ñaõ chôùm ræ nhöng coøn raát ít B Beà maët theùp ñaõ baét ñaàu coù ñoám ræ vaø coù theå bò bong ra C Beà maët theùp ñaõ coù vaûy ræ bong ra hoaëc caïo ra ñöôïc, xuaát hieän caùc ñoám loõm nhoû nhìn thaáy ñöôïc. D Beà maët theùp coù nhieàu vaûy gæ bong ra coù nhieàu veát loõm nhoû coù theå thaáy ñöôïc. Möùc ñoä laøm saïch tuyø thuoäc vaøo yeâu caàu cuûa lôùp sôn loùt choáng gæ cuõng nhö ñoä beàn choáng ræ cuûa keát caáu. Trong TCVN 334-2005, caáp ñoä saïch cuûa beà maët ñöôïc phaân thaønh caùc caáp sau: Möùc ñoä saïch Traïng thaùi beà maët töông öùng Sa1 Beà maët ñaõ saïch daàu, môõ, buïi, vaûy theùp, gæ sôn caùc taïp chaát laï baùm dính. Sa2 Beà maët ñaõ saïch daàu, môõ, buïi, vaûy theùp, gæ sôn caùc taïp chaát laï. Chaát baån coøn laïi baùm dính raát chaët vaøo beà maët theùp. Sa2.5 Beà maët ñaõ saïch daàu, môõ, buïi, vaûy theùp, gæ sôn caùc taïp chaát laï. Chaát baån coøn laïi saùng nhö theùp ôû daïng ñoám hoaëc veát nhoû. Sa3 Beà maët ñaõ saïch daàu, môõ, buïi, vaûy theùp, gæ sôn caùc taïp chaát laï. Toaøn boä beà maët coù maøu aùnh kim ñoàng nhaát. Sau khi laøm saïch, phaûi tieán haønh duøng khí neùn hoaëc vaûi khoâ ñeå tieán haønh laøm saïch buïi baùm vaø phaûi ñaûm baûo beà maët phaûi khoâ raùo tröôùc khi böôùc sang coâng ñoaïn tieáp theo. 6.3.3. Böôùc A3 - Sôn vaät lieäu choáng ræ. Moät soá yeâu caàu ñoái vôùi coâng vieäc sôn choáng gæ: Caùc loaïi sôn khi söû duïng phaûi coù ñaày ñuû kyù maõ hieäu haøng hoùa, cô sôû saûn xuaát, thôøi haïn söû duïng caùc chöùng chæ keøm theo vaø phaûi ñaït caùc yeâu caàu kyõ thuaät ñaõ neâu trong thieát keá. Trong phaàn naøy, söû duïng sôn dung moâi höõu cô. Sôn phaûi ñöôïc baûo quaûn ôû nôi thoâng gioù toát, khoâng tieáp xuùc tröïc tieáp vôùi aùnh naéng maët trôøi hay caùc nguoàn nhieät. Caùc thieát bò, duïng cuï thi coâng phaûi ñöôïc chuaån bò ñaày ñuû vaø ñaït yeâu caàu kyõ thuaät. Khi tieán haønh sôn phaûi phaân phoái khoái löôïng coâng vieäc sao cho hoaøn thaønh tröôùc khi nghæ, traùnh tình traïng coâng vieäc keùo daøi ñeán luùc trôøi toái hoaëc dôû dang ñeán ngaøy hoâm sau. Moät soá yeâu caàu khi sôn hoaøn taát: + Chæ ñöôïc tieán haønh sôn khi thôøi tieát khoâ raùo, khoâng coù söông muø, ñoä aåm khoâng khí khoâng quaù 85%, nhieät ñoä cho pheùp tuyø thuoäc töøng loaïi sôn nhöng khoâng vöôït quaù 50oC vaø khoâng nhoû hôn 5 oC. Nhieät ñoä beà maët phaûi lôùn hôn 3 oC so vôùi nhieät ñoä ñieåm söông xung quanh. + Ñoái vôùi vieäc thi coâng sôn ngoaøi trôøi khoâng ñöôïc pheùp thi coâng khi coù möa, ñang möa hay vöøa möa xong. Khoâng thi coâng ôû nhöõng nôi coù gioù luøa. + Khuaáy sôn ñuùng kyõ thuaät, pha troän sôn theo ñuùng tæ leä. Toát nhaát neân duøng maùy khuaáy sôn, laøm saïch caùc caùnh khuaáy tröôùc khi söû duïng. + Tuaân thuû soá lôùp sôn, thôøi gian khoâ giöõa caùc lôùp, thôøi gian chôø tröôùc khi ñöa qua khaâu tieáp theo phaûi tuaân thuû theo quy ñònh cuûa nhaø saûn xuaát. Kieåm tra vaø nghieäm thu: Kieåm tra töøng lôùp sôn: yeâu caàu ñoái vôùi töøng lôùp sôn laø phaûi phaúng, ñeàu, phuû kín beà maët, khoâng coù loã chaâm kim, veát nöùt, xöôùc, voùn cuïc, chaûy hay coù vaûy sôn. Ñoä daøy maøng sôn khoâ moãi lôùp ít nhaát 80% vaø toái ña 120% yeâu caàu. Caùc böôùc, yeâu caàu cuûa coâng vieäc naøy coù theå tham khaûo TCVN 2292-1978. 6.3.4. Böôùc A4 - Chuaån bò meùp moái haøn. Meùp moái haøn caàn phaûi ñöôïc chuaån bò kyõ caøng, tuaân thuû theo TCVN 170-1989. Vieäc chuaån bò meùp moái haøn caàn chuù yù caùc vaán ñeà sau: - Phaûi duøng phöông phaùp gia coâng cô khí ñeå chuaån bò meùp moái haøn ñoái vôùi caùc tröôøng hôïp sau: + Ñoái vôùi caùc theùp sau khi ñöôïc caét baèng moû haøn Oxy – Axetylen hay Plasma. + Theùp loaïi C53/40 vaø loaïi coù cöôøng ñoä nhoû hôn, theùp gia coâng nhieät (chöa qua haøn hay khoâng noùng chaûy hoaøn toaøn) sau khi caét baèng moû haøn Oxy – Axetylen. + Rieâng loaïi theùp C60/45 thì chæ ñöôïc duøng phöông phaùp baøo hoaëc phay ñeå gia coâng meùp. - Gia coâng cô khí phaûi thöïc hieän vôùi ñoä saâu nhoû hôn 2 mm nhaèm loaïi tröø heát khuyeát taät beà maët, veát xöôùc, nöùt cuûa meùp. Khi gia coâng baèng maùy maøi troøn phaûi maøi doïc theo meùp cuûa chi tieát. - Meùp cuûa caùc chi tieát sau khi caét baèng dao caét cuõng phaûi tieán haønh gia coâng cô khí. Caùc meùp phaûi nhaün, khoâng coù veát nöùt vaø bavia coù ñoä cao lôùn hôn 0,3mm. Rieâng vôùi theùp C38/23 thì cho pheùp tôùi 1mm. - Ñoä sai leäch veà kích thöôùc vaø hình daïng caùc chi tieát gia coâng phaûi tuaân thuû theo baûn veõ cheá taïo hoaëc theo TCVN 1691-1975 trong baûng sau: Baûng 6.3.4: Sai leäch cho pheùp veà ñoä daøi caùc keát caáu. C¸c kÝch th­íc vµ c«ng nghÖ thùc hiÖn c¸c c«ng ®o¹n Sai lÖch kÝch th­íc cho phÐp so víi thiÕt kÕ (mm) C¸c kho¶ng kÝch th­íc (m) <1,5 1,5 ®Õn 2,5 2,5 ®Õn 4,5 4,5 ®Õn 9 9 ®Õn 15 15 ®Õn 21 21 ®Õn 27 >27 I. C¸c chi tiÕt l¾p r¸p 1. ChiÒu dµi vµ chiÒu réng chi tiÕt a) C¾t thñ c«ng «xy theo ®­êng kÎ 2,5 3 3,5 4 4,5 5 - - b) C¾t nöa tù ®éng vµ tù ®éng «xy theo khu«n mÉu hoÆc b»ng m¸y c¾t theo ®­êng kÎ 1,5 2 2,5 3 3,5 4 - - c) C¾t b»ng m¸y trªn bÖ hoÆc trong d©y chuyÒn s¶n xuÊt. 1 1,5 2 2,5 3 3,5 - - d) C¾t b»ng bµo hoÆc phay 0,5 1 1,5 2 2,5 3 2. HiÖu sè chiÒu dµi c¸c ®­êng chÐo cña tÊm thÐp hµn a) Hµn gi¸p mÐp - - 4 5 6 - - - b) Hµn chång - - 6 8 10 - - - 3. Kho¶ng c¸ch gi÷a tim c¸c lç a) Theo v¹ch dÊu - C¸c lç biªn 2 2,5 2,5 3 3,5 4 - - - C¸c lç kÒ nhau 1,5 - - - - - - - b) Theo trôc ®­êng hoÆc gia c«ng trong s¶n xuÊt d©y chuyÒn - C¸c lç biªn 1 1 1,5 2 2,5 4 - - - C¸c lç kÒ nhau 0,7 - - - - - - - II. KÝch th­íc c¸c phÇn tö kÕt cÊu xuÊt x­ëng 1. §­îc tæ hîp trªn bÖ theo kÝch th­íc 3 4 5 7 10 12 14 17 2. §­îc tæ hîp trªn bÖ g¸, trªn công cô g¸ cã chèt ®Þnh vÞ vµ trªn gi¸ sao chÐp cã chèt ®Þnh vÞ 2 2 3 5 7 8 9 10 3. KÝch th­íc (dµi réng) gi÷a c¸c bÒ mÆt phay 0,5 1 1,5 2 2,5 3 3,5 4 4. BÒ réng c¸c tÊm ®¸y gia c«ng b»ng ph­¬ng ph¸p cuén vµ ®­îc hµn khi l¾p r¸p. a) Gi¸p mÐp - - - 7 10 12 - - b) C¬i chèng - - - 11 16 19 - - III. Kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c nhãm lç 1. Khi gia c«ng ®¬n chiÕc vµ ®­îc tæ hîp theo ®­êng kÎ ®· v¹ch 3 4 5 7 10 12 14 15 2. Khi gia c«ng ®¬n chiÕc vµ tæ hîp theo c¸c chèt ®Þnh vÞ 2 2 3 5 7 8 9 10 3. Khi khoan theo d­ìng khoan 0,5 1 1,5 2 2,5 3 3,5 4 Chuù thích: + Kích thöôùc ôû caùc muïc I.1.c, d; I.2.a; II.4.a; III phaûi ño baèng thöôùc cuoän coù ñoä chính xaùc caáp 2. + Kích thöôùc caùc muïc khaùc phaûi ño baèng thöôùc coù ñoä chính xaùc caáp 3. + Ñoái vôùi choã troáng cuûa muïc I.1.a-d: cho pheùp sai leäch ñeán 5 mm. - Chuaån bò meùp moái haøn ñaàu noái: Moái haøn ñaàu noái caàn ñöôïc vaùt meùp theo yeâu caàu trong thieát keá kyõ thuaät cuûa ñaàu noái. Theo ñoù, phaàn thaân ñaàu noái choã coù moái haøn vôùi maët bích caàn tieán haønh vaùt meùp (10"1)x45o. Ñoä goà gheà cho pheùp cuûa maët vaùt naøy khoâng quaù 0,3 mm. Sai leäch goùc vaùt cho pheùp trong khoaûng 1÷3o. Beà maët meùp vaùt caàn giöõ saïch seõ, traùnh ñeå chaát baån , daàu môõ baùm vaøo. Khoaûng hôû giöõa 2 beà maët tieáp xuùc cuûa thaân vaø maët bích cho pheùp töø 0,5÷1mm. - Chuaån bò meùp moái haøn noái thanh bieân döôùi: Moái haøn noái thanh bieân döôùi laø moät moái haøn quan troïng trong keát caáu theùp do löïc taùc ñoäng vaøo moái haøn naøy raát lôùn. Vieäc thöïc hieän toát ñöôøng haøn cuûa moái haøn naøy ñaûm baûo ñoä beàn cho keát caáu theùp. Theo thieát keá kyõ thuaät, ñöôøng caét caàn ñöôïc chuaån bò theo yeâu caàu sau: + Dung sai cho pheùp chieàu daøi meùp vaùt laø "1mm. + Dung sai cho pheùp cuûa khe hôû giöõa hai meùp laø "0,5mm. + Dung sai goùc vaùt laø "3o. + Dung sai ñoä vuoâng goùc cuûa ñöôøng caét so vôùi maët chuaån A laø 0,5mm. + Dung sai ñoä song song cuûa hai ñöôøng caét laø 0,5mm. + Dung sai ñoä daøi caùc ñöôøng caét laø "1mm. + Dung sai ñoä leäch taâm hai ñöôøng laø 0,25mm. - Chuaån bò meùp caùc moái haøn theùp oáng trong giaøn: Caùc thanh theùp oáng trong giaøn ñöôïc xeû raõnh ñeå lieân keát vôùi baûn maõ, ñoä roäng cuûa raõnh xeû tuyø thuoäc vaøo beà daøy cuûa baûn maõ. Chieàu daøi cuûa ñöôøng xeû raõnh tuaân theo baûn thieát keá kyõ thuaät. Caïnh theùp oáng sau khi xeû raõnh caàn tieán haønh vaùt meùp. Tuaân thuû theo yeâu caàu sau: + Ñoái vôùi oáng coù beà daøy döôùi 5 mm thì khoâng caàn thieát vaùt meùp. + Ñoái vôùi caùc oáng coù beà daøy treân 5 mm thì ñoä daøi meùp vaùt baèng 2/3 chieàu cao moái haøn taïi meùp vaùt nhöng khoâng vöôït quaù 2/3 ñoä daøy cuûa theùp oáng taïi ñoù. Chuaån bò meùp vaùt cuûa theùp oáng theo tieâu chuaån nhö sau: Theùp oáng K42,5x5, K76,1x5: + Dung sai cho pheùp cuûa beà roäng raõnh xeû laø "1mm. + Dung sai ñoä leäch goùc cuûa beà maët raõnh hai ñaàu laø "1o. + Ñoä goà gheà beà maët raõnh xeû cho pheùp ñeán 0,5mm. + Khoâng caàn vaùt meùp. Theùp oáng K88,9x8, Theùp oáng K139,7x10, Theùp oáng K168,3x11: + Dung sai cho pheùp cuûa beà roäng raõnh xeû laø "2mm. + Dung sai ñoä leäch goùc beà maët raõnh hai ñaàu laø "1o. + Dung sai goùc vaùt laø "(2)o 6.3.5. Böôùc A5 - Chuaån bò baûn maõ. Caùc baûn maõ ñöôïc chuaån bò theo ñuùng chuûng loaïi theùp vaø kích thöôùc: ñoä daøy, kích thöôùc hình hoïc theo thieát keá, soá löôïng. Dung sai hình daïng vaø dung sai kích thöôùc cuûa baûn maõ khi caét caàn tuaân theo baûng 6.3.4. Theo ñoù, kích thöôùc caùc baûn maõ khi caét ra theo phöông phaùp caét moû haøn Oxy Axetylen cho pheùp coù dung sai ñeán 2,5mm. Phaàn meùp haøn cuûa baûn maõ caàn ñöôïc chuaån bò theo phaàn 6.3.4. (vaùt 3x45o) Caùc caïnh saéc cuûa baûn maõ caàn ñöôïc maøi ñi ñeå traùnh gaây nguy hieåm. 6.3.6. Böôùc A6 - Chuaån bò maët baèng coâng ngheä. Vieäc cheá taïo giaøn caàn phaûi coù moät maët baèng chuaån treân ñoù dieãn ra caùc coâng ñoaïn: gaù ñaët, ñieàu chænh, kieåm tra, haøn lieân keát caùc thanh trong giaøn laïi vôùi nhau ñeå taïo thaønh keát caáu giaøn. Maët baèng coâng ngheä caàn ñöôïc cheá taïo tröôùc khi tieán haønh cheá taïo giaøn. Trong khuoân khoå cuûa ñoà aùn, ta xem nhö ñaây laø moät keát caáu coù saün, khoâng tính ñeán vieäc cheá taïo, chæ xem xeùt caùc ñaëc tính kyõ thuaät yeâu caàu cuûa moät maët baèng coâng ngheä caàn thieát. Hình 6.3.6: Maët baèng coâng ngheä trong cheá taïo keát caáu theùp daàm chính Yeâu caàu cuûa moät maët baèng coâng ngheä thích hôïp: + Kích thöôùc toái thieåu cuûa maët baèng: 4000x12000 mm + Ñoä phaúng cuûa maët baèng cho pheùp sai leäch khoâng quaù 5 mm treân toaøn boä maët baèng (coù theå kieåm tra baèng phöông phaùp söû duïng daây roïi). + Ñoä nghieâng cho pheùp laø 2o. + Maët baèng coâng ngheä caàn ñaùp öùng ñuû ñoä cöùng vöõng cho coâng vieäc gaù laép caùc phaàn giaøn. + Khoâng gian xung quanh maët baèng caàn roäng raõi, thoaùng khí, ñuû aùnh saùng. + Maët baèng coâng ngheä caàn coù ñoä cao so vôùi maët ñaát töø 300÷600mm. + Maët baèng coâng ngheä caàn ñöôïc ñaët ôû nôi coù thieát bò naâng coù söùc naâng phuø hôïp. Toát nhaát neân boá trí thieát bò naâng phuïc vuï rieâng cho coâng vieäc taïi maët baèng coâng ngheä. + Neân söû duïng caùc vaät lieäu coù theå haøn nhö theùp ñeå cheá taïo maët baèng coâng ngheä vì trong quaù trình cheá taïo coù theå phaûi haøn ñính giaøn vaøo maët baèng. Ghi chuù: sau moãi böôùc A1,A2,A3,A4,A5,A6 ñeàu phaûi tieán haønh böôùc kieåm tra yeâu caàu kyõ thuaät AT. Nhaèm ñaûm baûo ñoä chính xaùc, yeâu caàu kyõ thuaät cuûa chi tieát, ñoái töôïng tröôùc khi tieán haønh caùc böôùc tieáp theo. Neáu trong böôùc naøo xaûy ra sai soá lôùn hôn sai soá cho pheùp trong yeâu caàu kyõ thuaät thì phaûi tieán haønh söûa chöõa hoaëc laøm laïi böôùc ñoù cho ñaûm baûo theo yeâu caàu kyõ thuaät khi thieát keá. 6.4. Quy trình gaù laép vaø ñònh vò caùc chi tieát. 6.4.1. Böôùc B1 - Gaù laép vaø ñònh vò ñaàu noái vôùi thanh bieân treân. Ñaàu noái lieân keát vôùi thanh bieân treân thoâng qua moái haøn. Moái haøn cuûa ñaàu noái ñöôïc thöïc hieän thoâng qua 2 böôùc. Phöông phaùp gaù ñaët moái haøn noái böôùc 1: noái maët bích vôùi phaàn ñaàu ñònh höôùng. Hình 6.4.1a: Gaù ñaët ñaàu noái vôùi maët bích. + Goùc vaùt cuûa phaàn ñaàu ñònh höôùng laø 45o. + Ñoä daøi phaàn vaùt laø 10mm. + Dung sai ñoä vuoâng goùc cho pheùp cuûa maët bích so vôùi maët chuaån A laø 0,25. + Dung sai ñoä ñoàng taâm cuûa maët bích so vôùi maët chuaån B laø 0,25. + Coù theå gaù hai chi tieát treân muõi taâm quay hoaëc söû duïng con laên ñôõ hình troøn ñeå gaù. Phöông phaùp gaù ñaët moái haøn noái böôùc 2: haøn ñaàu noái vôùi thanh bieân gioáng nhö phöông phaùp gaù ñaët böôùc 1. Hình 6.4.1b: Gaù ñaët ñaàu noái vôùi thaân oáng. Yeâu caàu kyõ thuaät cuûa quaù trình gaù ñaët: + Goùc vaùt cuûa phaàn ñaàu ñònh höôùng laø 60o. + Ñoä daøi phaàn vaùt laø 10mm. + Dung sai ñoä vuoâng goùc cho pheùp cuûa maët oáng so vôùi maët chuaån A laø 0,25. + Dung sai ñoä ñoàng taâm cuûa oáng so vôùi maët chuaån A laø 0,25. + Coù theå gaù hai chi tieát treân con laên ñôõ hình troøn. + Caàn ñaûm baûo goùc leäch cho pheùp cuûa vò trí loã baét buloâng so vôùi ñöôøng thaúng ñöùng nhoû hôn 0,5o. Söû duïng daây doïi ñeå kieåm tra ñoä thaúng cuûa hai loã ñoái xöùng vôùi nhau qua taâm. Gaù laép treân heä thoáng con laên ñôõ daïng troøn ñaûm baûo cho vieäc xoay oáng trong quaù trình haøn. Ñieàu naøy caàn thieát nhaèm giöõ cho moái haøn oån ñònh vaø lieân tuïc, traùnh cong veânh do söï maát oån ñònh cuûa nhieät ñoä. Coù theå söû duïng heä thoáng daãn ñoäng nhaèm xoay oáng töï ñoäng trong quaù trình haøn giuùp cho ñöôøng haøn khoâng bò giaùn ñoaïn. Neáu khoâng theå haøn lieân tuïc, thì sau moãi laàn döøng ñeå xoay oáng sang vò trí haøn tieáp theo, phaûi laøm saïch xæ, kim loaïi baén toeù ôû phía cuoái moái haøn tröôùc 20mm vaø moái haøn tieáp theo phaûi phuû leân moái haøn tröôùc ñoù töø vò trí laøm saïch. 6.4.2. Böôùc B2 - Gaù ñaët baûn maõ vaøo vò trí treân caùc thanh bieân. Caùc baûn maõ ñöôïc gaù ñaët vaøo vò trí treân thanh bieân vaø haøn laïi vôùi nhau tröôùc khi tieán haønh gaù ñaët caùc thanh buïng vaøo vò trí cuûa chuùng. Quy trình gaù ñaët goàm hai böôùc: + Böôùc 1: gaù ñaët thanh bieân treân treân heä thoáng khoái V. + Böôùc 2: ñònh vò vaø gaù ñaët baûn maõ vaøo vò trí treân thanh bieân. Hình 6.4.2a: Ñònh vò vaø gaù ñaët baûn maõ vaøo thanh bieân treân. Dung sai gaù ñaët cho pheùp: + Ñoä leäch taâm cho pheùp cuûa truïc baûn maõ vôùi taâm oáng laø 1mm. + Ñoä khoâng vuoâng goùc cho pheùp cuûa baûn maõ vôùi truïc oáng laø 1mm + Sai soá vò trí baûn maõ doïc truïc cho pheùp laø 2mm. Khi ñaõ tieán haønh gaù ñaët xong thì caàn coá ñònh vò trí cuûa baûn maõ baèng keïp buloâng. Sau khi tieán haønh quaù trình haøn xong thì tieán haønh ñaûo vò trí maët döôùi leân ñeå haøn ñöôøng haøn ñoái xöùng. Ñoái vôùi baûn maõ gaén vaøo thanh bieân döôùi, phaûi söû duïng döôõng ñònh vò nhaèm ñònh vò baûn maõ vaøo vò trí chính xaùc. Cheá taïo döôõng ñònh vò theo kích thöôùc döôùi ñaây. Dung sai cho pheùp cuûa kích thöôùc laø "0,25mm, ñoä nhaùm cuûa caùc maët ñònh vò soá , ‚, ƒ laø Ra=40. Sau khi cheá taïo caàn tieán haønh gaù ñaët döôõng sao cho ñöôøng taâm truïc döôõng truøng ñöôøng taâm truïc thanh bieân. Haøn ñònh vò döôõng vaøo thanh bieân. Tieán haønh ñaët baûn maõ vaøo vò trí nhö hình veõ, kieåm tra caùc kích thöôùc vôùi dung sai cho pheùp laø "1mm. Haøn ñính baûn maõ vaøo thanh bieân baèng moái haøn ñieåm. Soá löôïng moái haøn thöôøng khoâng quaù 2 ñieåm treân moãi ñöôøng tieáp xuùc cuûa baûn maõ vôùi thanh bieân. Kích thöôùc moái haøn khoâng neân lôùn hôn 5mm. Hình 6.4.2b: Ñònh vò vaø gaù ñaët baûn maõ vaøo thanh bieân döôùi. Chuù yù: caùc baûn maõ coù hình daïng khoâng gioáng nhau neân khi gaù ñaët caàn chuù yù vò trí cuûa töøng baûn maõ. Neân xem baûn veõ keát caáu theùp ñeå bieát vò trí cuûa töøng baûn maõ cuõng nhö kích thöôùc, vò trí cuûa chuùng. 6.4.3. Böôùc B3 - Gaù ñaët caùc thanh bieân vaø thanh buïng. - Gaù ñaët caùc thanh bieân vaø thanh buïng cuûa giaøn bieân treân leân maët baèng coâng ngheä: tieán haønh laàn löôït theo töøng ñoaïn moâñun giaøn ñaõ phaân ra. + Gaù caùc khoái ñôõ chöõ V leân treân saøn coâng ngheä. + Tieán haønh caên chænh khoaûng caùch giöõa caùc khoái ñôõ. + Gaù ñaët caùc thanh bieân leân khoái ñôõ. + Gaù caùc khoái chöõ V ñôõ thanh buïng. + Caên chænh vò trí cuûa khoái V. + Gaù ñaët caùc thanh buïng cuûa giaøn. Hình 6.4.3a: Gaù ñaët thanh bieân vaø thanh buïng treân maët baèng coâng ngheä Trong hình 6.4.3a, soá  laø chi tieát goái ñôõ thanh bieân. Soá goái ñôõ naøy neân baèng 2 vì seõ ñaûm baûo ñoä oån ñònh cao nhaát cho thanh bieân. Tieán haønh ñaët caùc goái ñôõ, ño khoaûng caùch giöõa chuùng ñeå ñaûm baûo dung sai cho pheùp cuûa khoaûng caùch taâm hai thanh bieân laø "1mm. Kieåm tra ñoä song song cuûa ñöôøng truïc qua taâm thanh bieân. Sai leäch cho pheùp laø "1mm. Khi ñaët thanh bieân treân caàn ñieàu chænh sao cho baûn maõ coù vò trí song song (söû duïng nivoâ nöôùc ñeå kieåm tra) maët maët baèng coâng ngheä vaø ñònh vò chuùng taïi vò trí coá ñònh. Phöông phaùp kieåm tra ñoä song song cuûa hai thanh bieân baèng nivoâ nöôùc: söû duïng moät thanh theùp chuaån ñaët leân treân hai thanh bieân. Söû duïng nivoâ ñeå kieåm tra ñoä song song cuûa beà maët thanh theùp. Caàn tieán haønh kieåm tra ít nhaát 3 vò trí treân thanh bieân: 2 vò trí hai ñaàu vaø vò trí ôû giöõa. Neáu caàn thieát coù theå boå sung caùc taám theùp coù ñoä daøy 0,5mm vaøo phía döôùi caùc goái ñôõ ñeå ñieàu chænh ñoä song song. Hình 6.4.3b: Kieåm tra ñoä song song cuûa hai thanh bieân treân. Tieán haønh gaù ñaët caùc thanh buïng cuûa giaøn vaøo vò trí baûn maõ. Tieán haønh caên chænh vò trí cuûa thanh buïng ñuùng vôùi yeâu caàu trong thieát keá. Söû duïng caùc taám theùp daøy 0,5mm cheøn vaøo khe hôû cuûa raõnh xeû vôùi baûn maõ ôû 2 phía cuûa oáng theùp ñeå ñònh taâm. Tieán haønh coá ñònh vò trí cuûa oáng theùp baèng caùch söû duïng caùc thieát bò keïp daïng buloâng. Haøn ñính oáng theùp vaøo baûn maõ, vò trí haøn caàn traùnh caùc taám theùp ñònh taâm. Sau khi haøn ñính xong, tieán haønh thaùo boû caùc taám theùp ñoù. Hình 6.4.3c: Ñoà gaù ñònh vò thanh buïng trong giaøn vôùi maët baèng coâng ngheä. Tieán haønh quy trình haøn theo phaàn 6.5.3 cho moät phía cuûa maët giaøn. Khi hoaøn taát, tieán haønh ñaûo maët giaøn phía döôùi leân ñeå haøn maët giaøn coøn laïi. Tieán haønh gaù ñaët theo ñuùng trình töï. Caùc phaân ñoaïn giaøn khaùc cuõng tieán haønh töông töï nhö phaân ñoaïn giaøn treân. Chuù yù ñaûm baûo khoaûng caùch taâm cuûa hai thanh bieân khoâng sai leäch quaù "1mm. Sau khi hoaøn taát 5 phaân ñoaïn cuûa giaøn bieân treân thì böôùc sang coâng ñoaïn gaù ñaët thanh bieân döôùi vaø caùc thanh buïng cuûa maët giaøn nghieâng. Ñaây laø coâng ñoaïn coù möùc ñoä phöùc taïp cao do hình daïng khoâng gian phöùc taïp cuûa phaân ñoaïn giaøn maø daãn ñeán vieäc caên chænh, gaù ñaët, kieåm tra caùc kích thöôùc raát khoù khaên. Coâng ñoaïn gaù ñaët tieán haønh nhö sau: Hình 6.4.3d: Ñoà gaù ñònh vò thanh bieân döôùi vôùi maët baèng coâng ngheä. Ñeå gaù ñaët caùc thanh theùp leân maët baèng coâng ngheä ta söû duïng caùc theùp hình haøn laïi thaønh khung theùp ñeå ñaët thanh theùp chöõ I leân roài tieán haønh caên chænh cho thanh theùp vaøo ñuùng vò trí baèng vít chænh. Coá ñònh thanh theùp baèng heä thoáng caùc taám ñeäm vaø buloâng. Tieán haønh ñaët caùc thanh buïng vaøo vò trí cuûa giaøn, ñònh vò, haøn ñính. Vò trí cuûa caùc thanh buïng xaùc ñònh baèng phöông phaùp vaïch daáu leân baûn maõ sau khi xaùc ñònh vò trí cuûa caùc ñieåm taâm giaøn, söû duïng daây roïi xaùc ñònh phöông cuûa thanh buïng. 6.5. Quy trình haøn caùc chi tieát. 6.5.1. Quy trình haøn ñaàu noái vôùi thanh bieân treân. Vieäc haøn ñaàu noái vôùi thanh bieân caàn tieán haønh chaët cheõ theo quy trình nhaèm traùnh hieän töôïng moái haøn keùm, hay xaûy ra hieän töôïng bieán daïng keát caáu. Ñaëc tính kyõ thuaät cuûa moái haøn maët bích vôùi ñaàu daãn höôùng: + Chieàu cao moái haøn: = 16mm. + Ñoä ngaáu yeâu caàu moái haøn: ≥ 5mm + Ñoä loài cuûa moái haøn: 3≤≤5 mm Ñaëc tính kyõ thuaät cuûa moái haøn ñaàu noái vôùi thanh bieân: + Chieàu cao moái haøn: = 16mm. + Ñoä ngaáu yeâu caàu moái haøn: ≥ 5 mm + Ñoä loài cuûa moái haøn: 3≤≤5 mm Ñeå tính toaùn ñeán aûnh höôûng caùc nguyeân toá trong theùp ñeán quaù trình haøn, ta söû duïng heä soá caùcbon töông ñöông %CE ñeå tính ñeán aûnh höôûng cuûa vieäc hình thaønh cuûa caùc toå chöùc mactenxit vaø nöùt hydro trong moái haøn. %CE = Thaønh phaàn, haøm löôïng theùp 9'2C nhö sau: 0,09% C; 2% Mn; 1% Si. Theo ñoù, ta tính ñöôïc haøm löôïng caùcbon töông ñöông: %CE = = 0,348% Vôùi haøm löôïng caùcbon töông ñöông nhoû hôn 0,4% thì aûnh höôûng cuûa vieäc xuaát hieän caùc toå chöùc maùctenxít vaø nöùt hydro ít xaûy ra vôùi maùc theùp naøy. Theo hình 1 – [11], ta tra ñöôïc toác ñoä nung lôùn nhaát cho theùp coù ñoä daøy ñeán 20mm laø 220oC/h. Toác ñoä laøm nguoäi lôùn nhaát cho pheùp laø 225 oC/h. Theo baûng 6.5.1, ta laáy nhieät ñoä gia nhieät trong khi haøn cho theùp mangan (%Mn≥1,75%) laø töø 149 – 482oC. Choïn nhieät ñoä oån ñònh khi haøn laø 300oC. Ñoà thò gia nhieät vaø laøm nguoäi khi haøn nhö sau: Hình 6.5.1a: Quy trình gia nhieät vaø laøm nguoäi cho moái haøn ñaàu noái. Baûng 6.5: Nhieät ñoä gia nhieät caàn thieát ñoái vôùi caùc loaïi theùp Trình töï caùc ñöôøng haøn trong moái haøn caàn tieán haønh nhö sau: Hình 6.5.1b: Thöù töï ñöôøng haøn caàn thöïc hieän. Caàn tieán haønh haøn moái haøn noái ñuoâi nhau nhaèm haïn cheá hieän töôïng veânh maët bích do nhieät. Chuù yù giöõ goùc nghieâng que haøn trong khoaûng 45o khi haøn. Moái haøn sau caàn aên leân moái haøn tröôùc 15mm. Chuù yù laøm saïch xæ lôùp haøn tröôùc khi haøn tieáp caùc lôùp tieáp theo. Toùm taét quy trình haøn nhö sau: dqh (mm) Ih (A) Uh (V) n (lôùp) Vh (cm/ph) Naêng suaát ñaép (kg/h) Que haøn Tö theá haøn Gia nhieät khi haøn 4,0 176 20 4 30 2,5 '55 (N55-6B) 5F Coù 6.5.2. Quy trình haøn baûn maõ vaøo thanh bieân. Ñaëc tính kyõ thuaät cuûa moái haøn baûn maõ vôùi thanh bieân: - Ñoái vôùi baûn maõ coù beà daøy baèng 10, 14 mm: + Chieàu cao moái haøn: = 8mm. + Ñoä ngaáu yeâu caàu moái haøn: ≥ 5mm + Ñoä loài cuûa moái haøn: 3≤≤5 mm - Ñoái vôùi baûn maõ coù beà daøy baèng 16, 18 mm: + Chieàu cao moái haøn: = 12mm. + Ñoä ngaáu yeâu caàu moái haøn: ≥ 5mm + Ñoä loài cuûa moái haøn: 3≤≤5 mm Quy trình gia nhieät khi haøn gioáng nhö khi haøn ñaàu noái. Chuù yù: ñoä hôû cho pheùp toái ña cuûa baûn maõ vôùi theùp oáng laø 3mm. Caàn tuaân thuû quy trình haøn nhaèm traùnh bieán daïng vaø khuyeát taät trong moái haøn. Söû duïng kyõ thuaät haøn ñaûo chieàu ñeå haïn cheá veânh moái haøn nhö hình veõ sau. Chuù yù: ñoä daøi moät ñöôøng haøn khoâng neân daøi quaù 150mm. Khi haøn heát moät ñöôøng caàn taåy saïch xæ ôû 15mm cuoái ñöôøng haøn sau ñoù haøn moái haøn tieáp theo choàng leân moái haøn tröôùc ôû phaàn 15mm taåy saïch ñoù. Chuù yù khi haøn caàn keïp chaët baûn maõ vaø theùp oáng ñeå traùnh hieän töôïng cong veânh baûn maõ sau khi haøn. Caàn tieán haønh haøn ñoái xöùng 2 lôùp haøn ôû hai beân. Hình 6.5.2a: Thöù töï ñöôøng haøn caàn thöïc hieän. Toùm taét quy trình haøn nhö sau: dqh (mm) Ih (A) Uh (V) n (lôùp) Vh (cm/ph) Naêng suaát ñaép (kg/h) Que haøn Tö theá haøn Gia nhieät khi haøn 4,0 176 20 4 30 2,5 '55 (N55-6B) 2F Coù 6.5.3. Quy trình haøn thanh buïng vôùi baûn maõ. Sau khi tieán haønh ñònh vò vaø haøn ñính coá ñònh caùc thanh trong giaøn, tieán haønh quaù trình haøn caùc thanh naøy vôùi baûn maõ. Ñaëc tính kyõ thuaät cuûa moái haøn baûn maõ vôùi thanh bieân: + Chieàu cao moái haøn , chieàu daøi moái haøn Lh: coù theå xem phaàn tính moái haøn keát caáu theùp. Thoâng soá toái thieåu cuûa moái haøn caàn ñaït ñöôïc: + Ñoä ngaáu yeâu caàu moái haøn: ≥ 5mm+ Ñoä loài cuûa moái haøn: 3≤≤5 mm+ Dung sai ñoä daøi moái haøn cho pheùp "5mm. + Soá lôùp haøn: 4 lôùp khi =10mm; 6 lôùp khi =15mm. Yeâu caàu veà trình töï haøn: Caàn tieán haønh haøn caùc thanh cheùo trong giaøn tröôùc khi haøn caùc thanh ñöùng. Hình 6.5.3: Trình töï haøn caùc thanh buïng vaøo baûn maõ. Ñoái vôùi moái haøn oáng thì yeâu caàu haøn theo thöù töï nhaèm haïn cheá bieán daïng cuûa theùp do nhieät ñoä. Toùm taét quy trình haøn nhö sau: dqh (mm) Ih (A) Uh (V) n (lôùp) Vh (cm/ph) Naêng suaát ñaép (kg/h) Que haøn Tö theá haøn Gia nhieät khi haøn 4,0 176 20 4 30 2,5 '55 (N55-6B) 2F Coù 6.6. Kieåm tra moái haøn: yeâu caàu kyõ thuaät; sai soá vaø möùc ñoä khuyeát taät cho pheùp cuûa moái haøn; caùc phöông phaùp kieåm tra. - Yeâu caàu kyõ thuaät chung cuûa moái haøn: + Chieàu cao moái haøn caàn ñaït nhö thieát keá kyõ thuaät. + Beà maët moái haøn nhaün, ñeàu ñaën (khoâng chaûy traøn, chaûy chaân, co heïp, ngaét quaõng), khoâng chuyeån tieáp ñoät ngoät töø beà maët moái haøn sang beà maët kim loaïi cô baûn (keå caû moái haøn goùc). + Kim loaïi moái haøn phaûi chaéc, ñaëc khoâng coù veát nöùt vaø khoâng coù khuyeát taät vöôït quaù giôùi haïn cho pheùp cuûa Ñieàu 2.5.16 – TCVN 170-1989. Tieán haønh kieåm tra sieâu aâm cho toaøn boä moái haøn ñaàu noái vôùi thanh bieân vaø moái haøn noái daàm chöõ I. Tieán haønh kieåm tra thaåm thaáu ñoái vôùi caùc moái haøn coøn laïi ñeå kieåm tra nöùt trong moái haøn. Quy trình kieåm tra naøy caàn tieán haønh ñoái vôùi moãi phaân ñoaïn giaøn sau khi hoaøn taát cheá taïo. - Khuyeát taät trong moái haøn: < Nöùt: laø khuyeát taät nghieâm troïng nhaát trong moái haøn. Khoâng cho pheùp trong moái haøn toàn taïi veát nöùt. Ñoaïn moái haøn coù veát nöùt phaûi ñöôïc khoan chaën caùch hai ñaàu nöùt 15mm baèng muõi khoan (5÷8)mm, gia coâng vaùt meùp vaø tieán haønh haøn laïi theo Ñieàu 2.5.24 – TCVN 170-1989. Hình 6.5.4a: Khuyeát taät nöùta. Moái haøn ñoái ñaàu. b. Moái haøn goùc. 1- Nứt ở vùng gây và kết thúc hồ quang hàn; 2- Nứt bề mặt; 3- Nứt ở vùng ảnh hưởng nhiệt; 4- Nứt trong kim loại cơ bản; 5- Nứt dọc mối hàn; 6- Nứt chân mối hàn; 7- Nứt bề mặt chân mối hàn; 8- Nứt cạnh mối hàn; 9- Nứt mép mối hàn; 10- Nứt ngang mối hàn; 11- Nứt dọc biên mối hàn; 12- Nứt giữa kim loại mối hàn và kim loại cơ bản; 13- Nứt ở phần kim loại mối hàn. Caùc daïng veát nöùt, nguyeân nhaân vaø phöông phaùp khaéc phuïc: Dạng vết nứt Phương pháp kiểm tra Nguyên nhân Giải pháp công nghệ Nứt dọc 1. Quan sát bằng mắt thường 1. Sử dụng vật liệu hàn chưa đúng 1. Sử dụng vật liệu hàn phù hợp 2. Dùng bột từ 2. Tồn tại ứng suất dư lớn trong liên kết hàn 2. Giải phóng các lực kẹp chặt cho liên kết hàn khi hàn. Tăng khả năng điền đầy của vật liệu hàn 3. Dùng chất chỉ thị màu 3. Tốc độ nguội cao 3. Gia nhiệt trước cho vật hàn, giữ nhiệt cho liên kết hàn để giảm tốc độ nguội 4. Chụp X quang 4. Liên kết hàn không hợp lý 4. Sử dụng liên kết hàn hợp lý, vát mép, giảm khe hở giữa các vạt hàn, .v.v. 5. Siêu âm 5. Bố trí các mối hàn chưa hợp lý 5. Bố trí so le các mối hàn Nứt ở vùng gây và kết thúc hồ quang -nt- 1. Vị trí kết thúc hồ quang bị lõm, tồn tại nhiều tạp chất 1. Sử dụng thiết bị hàn phù hợp, có chế độ riêng cho lúc gây và kết thúc hồ quang 2. Hồ quang không được bảo vệ tốt 2. Sử dụng các bản nối công nghệ ở vị trí bắt đầu và kết thú hồ quang, để các vết nứt này nằm ngoài liên kết hàn Nứt ngang -nt- 1. Sử dụng vật liệu hàn chưa đúng 1. Sử dụng vật liệu phù hợp 2. Tốc độ nguội cao 2. Tăng dòng điện và kích thước điện cực hàn 3. Mối hàn quá nhỏ so với liên kết 3. Gia nhiệt trước khi hàn < Roã khí: sinh ra do hieän töôïng khí trong moái haøn chöa kòp thoaùt ra ngoaøi khi kim loaïi trong moái haøn ñoâng ñaëc. Roã khí laøm cho cöôøng ñoä chòu löïc vaø ñoä kín moái haøn giaûm. Nguyên nhân: - Hàm lượng cacbon trong kim loại cơ bản hoặc trong vật liệu hàn quá cao. - Vật liệu hàn bị ẩm; bề mặt chi tiết hàn khi hàn bị bẩn, dính sơn, dầu mỡ, gỉ, hơi nước .v.v… - Chiều dài cột hồ quang lớn, tốc độ hàn quá cao. Biện pháp phòng tránh: - Dùng vật liệu hàn có hàm lượng cacbon thấp. - Trước khi hàn, vật liệu hàn phải được sấy khô và bề mặt hàn phải được làm sạch. - Giữ chiều dài cột hồ quang ngắn, giảm tốc độ hàn. - Sau khi hàn, không gõ xỉ hàn ngay, kéo dài thời gian giữ nhiệt cho mối hàn. < Laãn xæ: Lẫn xỉ (hoặc một số tạp chất khác) là loại khuyết tật dễ xuất kiện trong mối hàn. Xỉ hàn và tạp chất có thể tồn tại trong mối hàn 1, cũng có thể nằm trên bề mặt mối hàn 2, chỗ giáp ranh giữa kim loại mối hàn và phần kim loại cơ bản 3 hoặc giữa các lượt hàn 4. Lẫn xỉ ảnh hưởng đến độ bền, độ dai va đập và tính dẻo của kim loại mối hàn, giảm khả năng làm việc của kết cấu dưới tác dụng của tải trọng động. Hình 6.5.4b: Lẫn xỉ Nguyên nhân: - Dòng điện hàn quá nhỏ, không đủ nhiệt lượng để cung cấp cho kim loại nóng chảy và xỉ khó thoát lên khỏi vũng hàn. - Mép hàn chưa được làm sạch hoặc khi hàn đính hay hàn nhiều lớp chưa gõ sạch xỉ. - Góc độ hàn chưa hợp lý và tốc độ hàn quá lớn. - Làm nguội môi hàn quá nhanh, xỉ hàn chưa kịp thoát ra ngoài. Biện pháp phòng tránh: - Tăng dòng điện hàn cho thích hợp. Hàn bằng hồ quang ngắn và tăng thời gian dừng lại của hồ quang. - Làm sạch vật hàn trước khi hàn, gõ sạch xỉ ở mối hàn đính và các lớp hàn. - Thay đổi góc độ và phương pháp đưa điện cực hàn cho hợp lý. Giảm tốc độ hàn, tránh để xỉ hàn chảy trộn lẫn vào trong vũng hàn hoặc chảy về phía trước vùng nóng chảy. < Không ngấu: Hàn không ngấu là loại khuyết tật nghiêm trọng trong liên kết hàn. Ngoài ảnh hưởng không tốt như rỗ khí và lẫn xỉ, nó còn nguy hiểm hơn nữa là dẫn đến nứt, làm hỏng liên kết. Nhiều kết cấu hàn bị phá hủy do khuyết tật hàn không ngấu. Nguyên nhân: - Mép hàn chuẩn bị chưa hợp lý. Góc vát quá nhỏ. - Dòng điện hàn quá nhỏ hoặc tốc độ hàn quá nhanh. - Góc độ điện cực hàn (que hàn) và cách đưa điện cực không hợp lý. - Chiều dài cột hồ quang quá lớn. - Điện cực hàn chuyển động không đúng theo trục mối hàn. Biện pháp khắc phục : - Làm sạch liên kết trước khi hàn, tăng góc vát và khe hở hàn. Hình 6.5.4b: Hàn không ngấu a) Mối hàn giáp mối b) Mối hàn góc c) Mối hàn nhiều lớp - Tăng dòng điện hàn và giảm tốc độ hàn,.v.v… < Lẹm chân và chảy loang: + Lẹm chân: Lẹm chân là phần bị lẹm (lõm, khuyết) thành rãnh dọc theo ranh giới giữa kim loại cơ bản và kim loại đắp. Hình 6.5.4c:Lẹm chân và chảy loang Lẹm chân làm giảm tiết diện làm việc của liên kết, tạo sự tập trung ứng suất cao và có thể dẫn đến sự phá hủy của kết cấu trong quá trình sử dụng. Nguyên nhân: - Dòng điện hàn quá lớn. - Chiều dài cột hồ quang lớn. - Góc độ que hàn và cách đưa que hàn chưa hợp lý. - Sử dụng chưa đúng kích thước điện cực hàn (quá lớn). < Chảy loang: Chảy loang là hiện tượng kim loại lỏng chảy loang trên bề mặt của liên kết hàn (bề mặt kim loại cơ bản – vùng không nóng chảy). Chảy loang tạo ra sự tập trung ứng suất, làm sai lệch hình dạng của liên kết hàn. Nguyên nhân: - Góc nghiêng que hàn không hợp lý. - Dòng điện hàn quá cao. - Tư thế hàn và cách đặt vật hàn không hợp lý. - Sai soá vaø möùc ñoä khuyeát taät cho pheùp cuûa moái haøn: + Khoâng ngaáu theo tieát dieän ngang cuûa moái haøn hai maët ôû ñoä saâu khoâng quaù 5% ñoä daøy cuûa theùp nhöng khoâng lôùn hôn 2mm vaø chieàu daøi ñoaïn khoâng ngaáu khoâng quaù 50mm. Khoaûng caùch giöõa 2 khuyeát taät naøy khoâng nhoû hôn 250mm vaø toång chieàu daøi khoâng lôùn hôn 20/1000 mm chieàu daøi ñöôøng haøn. + Daïng xæ ñôn, roã khí ñôn ñöôøng kính khoâng lôùn hôn beà daøy theùp nhöng khoâng quaù 3mm. + Daïng xæ raûi raùc doïc moái haøn coù toång chieàu daøi khoâng quaù 200/1000 mm ñöôøng haøn. + Daïng xæ chuøm vaø roã khí chuøm: khoâng quaù 5 caùi treân moät ñöôøng haøn, ñöôøng kính cuûa moät khuyeát taät khoâng quaù 1,5mm. + Toång kích thöôùc cuûa caùc khuyeát taät (roã khí, khoâng ngaáu, xæ naèm raûi raùc): trong tieát dieän moái haøn hai maët khoâng quaù 10% beà daày theùp nhöng khoâng quaù 2mm; trong tieát dieän moái haøn moät maët khoâng quaù 10% beà daày theùp nhöng khoâng quaù 3mm. + Trong moái haøn goùc, giaùp moái: cho pheùp toàn taïi caùc khuyeát taät roã kí vaø ñoïng xæ sau: 25mm vaø khoaûng caùch caùc khuyeát taät khoâng nhoû hôn 250mm treân ñoä daøi 400mm). < Khi keát caáu chòu neùn: khoâng quaù 6 khuyeát taät (ñöôøng kính khoâng quaù 2mm vaø khoaûng caùch giöõa chuùng khoâng nhoû hôn 10mm treân ñoaïn daøi 400mm). 6.7. Kieåm tra thoâng soá kyõ thuaät cuûa giaøn theo tieâu chuaån. Kieåm tra thoâng soá kyõ thuaät sau cheá taïo cuûa giaøn theo TCVN 170-1989. Caùc thoâng soá cuûa töøng chi tieát trong daàm caàn tuaân theo baûn thieát keá. Yeâu caàu kyõ thuaät toång theå cuûa töøng phaân ñoaïn giaøn phaûi theo caùc yeâu caàu sau ñaây: + Ñoä leäch taâm cho pheùp cuûa truïc giaøn [f] = ; L laø chieàu daøi phaân ñoaïn giaøn. + Ñoä xoaén cho pheùp cuûa hai maët ñaàu giaøn: []=2o. + Ñoä khoâng song song cho pheùp cuûa caùc thanh bieân laø [] = 1mm. + Ñoä voõng hay voàng cho pheùp cuûa thanh bieân laø [] = 2mm. + Ñoä khoâng vuoâng goùc cho pheùp cuûa maët bích vôùi truïc giaøn []= Khi tieán haønh laép gheùp toång hôïp caùc ñoaïn daàm, yeâu caàu kyõ thuaät toång theå cuûa giaøn nhö sau: + Ñoä leäch taâm cho pheùp cuûa truïc giaøn [f] = ; L laø chieàu daøi phaân ñoaïn giaøn. + Ñoä xoaén cho pheùp cuûa hai maët ñaàu giaøn: []= 4o. + Ñoä khoâng song song cho pheùp cuûa caùc thanh bieân laø [] = 10mm. + Ñoä voõng hay voàng cho pheùp cuûa thanh bieân laø [] = 10mm. 6.8. Quy trình thöû nghieäm sau laép ñaët. Quy trình thöû nghieäm sau laép ñaët nhaèm kieåm tra khaû naêng laøm vieäc cuûa daàm coång truïc. Quy trình thöû nghieäm tuaân theo caùc tieâu chuaån thöû nghieäm maùy truïc cuûa Cuïc Ñaêng kieåm Vieät Nam. Hình 6.8: Thöû taûi coång truïc. Quy trình thöû nghieäm bao goàm caùc böôùc sau: 1. Kieåm tra beân ngoaøi. 2. Thöû khoâng taûi taát caû caùc cô caáu, vò trí laøm vieäc. 3. Thöû taûi tónh (3 vò trí). 4. Thöû taûi ñoäng (3 vò trí). Khi tieán haønh kieåm tra böôùc 1, caàn chuù yù caùc boä phaän, chi tieát sau ñaây: + Keát caáu kim loaïi moái haøn, moái gheùp buloâng daàm chính, buoàng cabin, thang, saøn vaø caùc thieát bò che chaén. + Moùc vaø caùc chi tieát cuûa oå moùc. + Caùp vaø caùc boä phaän coá ñònh caùp. + Roøng roïc, truïc vaø caùc chi tieát coá ñònh truïc roøng roïc. + Caùc thieát bò an toaøn. Sau khi tieán haønh kieåm tra beân ngoaøi ñaït yeâu caàu thì môùi tieán haønh sang böôùc tieáp theo laø thöû khoâng taûi caùc cô caáu vaø thieát bò: + Taát caû caùc thieát bò naâng. + Thieát bò an toaøn. + Heä thoáng phanh haõm caùc cô caáu: naâng chính, naâng phuï, di chuyeån coång vaø xe con. + Heä thoáng caùc ngaét haønh trình. + Caùc thieát bò ñieän, chieáu saùng, chæ baùo… Quy trình thöû taûi tónh: + Cô caáu tieán haønh: Naâng chính 50T vaø naâng phuï 10T. + Taûi troïng thöû tónh baèng 125%Q = 1,25.50 = 62,5T vaø 12,5T. + Ñoä cao naâng taûi: 200 ÷ 300 mm. + Thôøi gian giöõ taûi: 10 phuùt. + Soá vò trí thöû taûi: 3 vò trí (giöõa daàm, 2 ñaàu bieân); hai muùt coâng son. Thöû tónh coi laø ñaït yeâu caàu khi trong 10 phuùt maø taûi troïng khoâng rôùt xuoáng, caùc chi tieát, cô caáu khoâng coù bieán daïng dö, veát nöùt hay caùc hö hoûng khaùc. Sau khi thöû tónh ñaït yeâu caàu, tieán haønh thöû taûi ñoäng. Quy trình thöû taûi ñoäng: + Cô caáu tieán haønh: Naâng chính 50T vaø naâng phuï 10T. + Taûi troïng thöû tónh baèng 110%Q = 1,1.50 = 55T vaø 11T. + Ñoä cao naâng taûi: 200 ÷ 300 mm. + Soá laàn tieán haønh naâng haï taûi: 3 laàn. + Soá vò trí thöû taûi: 3 vò trí (giöõa daàm, 2 ñaàu bieân); hai muùt coâng son. Thöû taûi ñaït yeâu caàu khi khoâng coù hö hoûng trong thieát bò, cô caáu, caùc cô caáu laøm vieäc bình thöôøng, khoâng coù hieän töôïng baát thöôøng trong khi vaän haønh caùc cô caáu, caùc thieát bò an toaøn hoaït ñoäng…