Quản trị kinh doanh quốc tế - Tài liệu, Luận văn

Tài liệu Quản trị kinh doanh quốc tế

456 trang | Chia sẻ: hunglv | Lượt xem: 1256 | Lượt tải: 1

Bạn đang xem trước 20 trang mẫu tài liệu Quản trị kinh doanh quốc tế, để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

1QUAÛN TRÒ KINH DOANH QUOÁC TEÁ INTERNATIONAL BUSINESS MANAGEMENT Û Á Á 2Noääi dung moân hoâ ïïc 1. Toåång quan veàà kinh doanh quoáác teáá 2. Lyùù thuyeáát thöông maääi quoáác teáá vaøø ñaààu tö quoáác teáá. 3. Lieân keâ áát kinh teáá quoáác teáá 4. Moâi trâ öôøøng vaên hoê ùùa 5. Moâi trâ öôøøng thöông maïïi quoáác teáá 6. Moâi trâ öôøøng chính trò – luaäät phaùùp 7. Hoaïïch ñònh chieáán löôïïc toaøøn caààu 8. Chieáán löôïïc saûûn xuaáát quoáác teáá 9. Chieáán löôïïc quaûûn trò nguoààn nhaân lâ öïïc quoáác teáá 10.Chieáán löôïïc marketing quoáác teáá 3Keáát quaûû mong ñôïïi Hieåu ñöôïc nhöõng ñoäng löïc kinh doanh quoác teá trong boái caûnh toaøn caàu hoùa Coù khaû naêng giaûm thieåu ruûi ro vaø toái öu hoùa lôïi ích khi thöïc hieän kinh doanh ra nöôùc ngoaøi. Xaây döïng chieán löôïc hieäu quaû ñeå xaâm nhaäp vaø hoaït ñoäng thaønh coâng treân thò tröôøng quoác teá. 4Taøøi lieääu tham khaûûo Saùch Quaûn Trò Kinh Doanh Quoác Teá, Nhaø xuaát baûn Thoáng Keâ, 2003. Kinh Doanh Toaøn Caàu Ngaøy Nay, TS. Nguyeãn Ñoâng Phong, TS Nguyeãn Vaên Sôn, TS. Ngoâ Thò Ngoïc Huyeàn, Ths. Quaùch Thò Böûu Chaâu, Nhaø Xuaát Baûn Thoáng Keâ, 2001. Nguoàn khaùc 5Ñaùùnh giaùù Sinh vieân ñöôïc ñaùnh giaù döïa vaøo caùc tieâu chuaån sau: Tieåu luaän 30% Thi cuoái kyø 70% 6Ñeàà taøøi tieååu luaään Haõy phaân tích moâi tröôøng vaên hoùa cuûa moät nöôùc cuï theå, töø ñoù ruùt ra nhöõng vaán ñeà caàn löu yù cho nhaø quaûn trò khi tieán haønh thöïc hieän kinh doanh quoác teá ôû nôi ñoù. 7CHÖÔNG 1: TOÅÅNG QUAN VEÀÀ KINH DOANH QUOÁÁC TEÁÁ (AN OVERVIEW OF INTERNATIONAL BUSINESS) 1. Kinh doanh quoác teá (International Business) 2. Toaøn caàu hoùa (Globalization) 81. KINH DOANH QUOÁÁC TEÁÁ (IB) 1.1. Khaùùi nieääm 1.2. Kinh doanh quoáác teáá vaøø Kinh doanh trong nöôùùc 1.3. Ñoääng cô kinh doanh quoáác teáá 1.4. Caùùc hình thöùùc kinh doanh quoáác teáá 1.5. Coâng ty â ña quoáác gia 91.1. KHAÙÙI NIEÄÄM Kinh doanh quoáác teáá laøø nhöõng giao dòch õ ñöôïïc taïïo ra vaøø thöïïc hieään giöõa caõ ùùc quoáác gia ñeåå thoûûa maõn muõ ïïc tieâu cuâ ûûa caùù nhaân vaâ øø toåå chöùùc 3 thuaäät ngöõõ Kinh doanh quoáác teáá (international business) Thöông maïïi quoáác teáá (international trade) Ñaààu tö quoáác teáá (international investment) 10 1.1. KHAÙÙI NIEÄÄM (tt) Thuaät ngöõ veà coâng ty hoaït ñoäng kinh doanh treân nhieàu nöôùc Coâng ty ña quoác gia (Multinational Company or Enterprise - MNC or MNE) – laø coâng ty ñöôïc thaønh laäp do voán cuûa nhieàu nöôùc ñoùng goùp Coâng ty toaøn caàu (Global Company - GC) – laø coâng ty tieâu chuaån hoùa caùc hoaït ñoäng toaøn caàu treân moïi lónh vöïc Coâng ty xuyeân quoác gia (Transnational Corporation - TNC) – laø MNC hoaëc GC. 11 Moäät soáá thuaäät ngöõ kinh doanh quoõ áác teáá (International Business Terminology) * International Business – Doanh nghieääp coùù nhöõng hoõ ïïat ñoääng ngoaøøi laõnh thoõ åå quoáác gia. * Foreign Business – chæ nhöõng hoaõ ïït ñoääng trong noääi ñòa cuûûa moäät quoáác gia khaùùc 1.1. KHAÙÙI NIEÄÄM (tt) 12 * Multidomestic Company (MDC) – Moäät toåå chöùùc coùù nhöõng thaõ øønh vieân tâ öøø nhieààu quoáác gia (Multicountry Affiliates) coùù nhöõng chieõ áán löôïïc KD rieâng dâ öïïa treân â nhöõng khaõ ùùc bieäät cuûûa thò tröôøøng * Supernational, Supranational – toåå chöùùc coùù hoaïït ñoääng laãn quyeã ààn sôûû höõu õ ñeààu laøø ña quoáác 1.1. KHAÙÙI NIEÄÄM (tt) 13 * Transnational Corporation (TNC): Ñöôïïc hình thaøønh töøø nhöõng toõ åå chöùùc thuoääc 2 hay nhieààu nöôùùc Hoaïït ñoääng döôùùi moäät heää thoááng quyeáát ñònh, theo höôùùng chieáán löôïïc chung vaøø nhöõng õ chính saùùch nhaáát quaùùn thoângâ qua moäät hoaëëc nhieààu trung taâm ra quyeâ áát ñònh Nhöõng toõ áá chöùùc naøøy raáát gaên boê ùù nhau bôûûi quyeààn sôûû höõu vaõ øø nhöõng hõ ình thöùùc khaùùc, aûûnh höôûûng ñeáán hoaïït ñoääng cuûûa nhau, chia seûû kieáán thöùùc, nguoààn löïïc vaøø traùùch nhieääm 1.1. KHAÙÙI NIEÄÄM (tt) 14 * Global Company (GC) – Moäät toåå chöùùc coùù nhöõng noã õ ã löïïc ñeåå tieâu chuaâ åån hoùùa vaøø keáát hôïïp (standardize & integrate) caùùc hoaïït ñoääng treân toaâ øøn caààu veàà taáát caûû caùùc laõnh võ öïïc chöùùc naêngê . Ñaëëc tröng: Coùù heää thoááng (integrated systems) caùùc hoaïït ñoääng quoáác teáá ñöôïïc quaûûn lyùù ñeåå keáát hôïïp thaøønh nguoààn löïïc phuïï thuoääc laãn nhauã Coùù coåå phaààn quoáác teáá (international interests) Coùù nhöõng lieân minh ôõ â ûû nöôùùc ngoaøøi (foreign alliances) Thò tröôøøng theáá giôùùi (world markets) Cô caááu toåå chöùùc ña vaên hoê ùùa (multicultural organization) 1.1. KHAÙÙI NIEÄÄM (tt) 15 * Mutinational Corporation (MNC) – Chæ baáát cöùù toåå chöùùc naøøo coùù coåå phaààn quoáác teáá Tieâu chuaâ åån: Ñònh löôïïng: Soáá löôïïng caùùc quoáác gia maøø toåå chöùùc hoaïït ñoääng ít nhaáát laøø 2 Tæ leää lôïïi nhuaään thu ñöôïïc töøø nhöõng hoaõ ïït ñoääng ôûû nöôùùc ngoaøøi phaûûi töøø 25-30% Möùùc ñoää quan taâmâ thò tröôøøng nöôùùc ngoaøøi phaûûi ñuûû vöõng chaõ ééc ñeåå taïïo ra söïï khaùùc nhau trong vieääc ra quyeáát ñònh Nhieààu quoáác gia cuøøng sôûû höõu coâng tyõ â 1.1. KHAÙÙI NIEÄÄM (tt) 16 * Mutinational Corporation (MNC) (tt) Ñònh tính: Söïï quaûûn trò cuûûa toåå chöùùc phaûûi theo höôùùng ña quoáác gia Trieáát lyùù quaûûn trò cuûûa toåå chöùùc coùù theåå laøø: daân â toääc, ña chuûûng, khu vöïïc, toaøøn caààu Æ Tieâu chuaâ åån chuûû yeááu – MNC kieååm soaùùt caùùc hoaïït ñoääng saûûn xuaáát kinh doanh ôûû nöôùùc ngoaøøi vaøø quaûûn trò chuùùng (keåå caûû nhöõng hoaõ ïït ñoääng trong nöôùùc) trong caááu truùùc lieân keâ áát laãn ã nhau nhaèèm taään duïïng caùùc cô hoääi toaøøn caààu 1.1. KHAÙÙI NIEÄÄM (tt) 17 Kinh doanh quoác teá vaø caùc ngaønh hoïc khaùc Ñòa lyùù - khai thaùc ñòa ñieåm, soá löôïng, chaát löôïng caùc nguoàn löïc treân toaøn caàu Lòch söûû - hieåu bieát roäng hôn veà chöùc naêng hoaït ñoäng kinh doanh quoác teá hieän taïi Chính trò - ñònh hình kinh doanh treân toaøn caàu Luaäät - ñieàu chænh moái quan heä buoân baùn quoác teá Kinh teáá hoïïc - coâng cuï phaân tích ñeå xaùc ñònh aûnh höôûng coâng ty quoác teá ñoái vôùi neàn kinh teá nöôùc sôû taïi vaø nöôùc meï taùc ñoäng chính saùch kinh teá cuûa moät nöôùc ñoái vôùi coâng ty quoác teá Nhaân chuâ ûûng hoïïc - hieåu bieát giaù trò, thaùi ñoä, nieàm tin cuûa con ngöôøi vaø moâi tröôøng 1.1. KHAÙÙI NIEÄÄM (tt) 18 1.2. KINH DOANH QUOÁÁC TEÁÁ & KINH DOANH TRONG NÖÔÙÙC Ñaëc ñieåm chung - Nhöõng nguyeân lyù vaø kyõ naêng cô baûn trong kinh doanh hoaøn toaøn coù theå aùp duïng trong kinh doanh quoác teá cuõng nhö kinh doanh trong nöôùc Ñaëc ñieåm rieâng - Quaûn trò kinh doanh trong nöôùc ñöôïc thöïc hieän trong phaïm vi moät nöôùc trong khi quaûn trò kinh doanh quoác teá ñöôïc thöïc hieän xuyeân qua bieân giôùi caùc nöôùc vaø phöùc taïp hôn, vì: Söï khaùc bieät giöõa caùc nöôùc veà vaên hoùa, chính trò, kinh teá, luaät phaùp, … Phaûi hoaït ñoäng theo quy ñònh cuûa heä thoáng thöông maïi vaø ñaàu tö quoác teá Lieân quan ñeán tyû giaù hoái ñoaùi 19 1.3. ÑOÄÄNG CÔ KINH DOANH QUOÁÁC TEÁÁ Nhoùùm ñoääng cô ñaååy vaøø keùùo Môûû roääng thò tröôøøng (Market expansion) Tìm kieáám nguoààn löïïc (Acquire resources) Öu theáá veàà vò trí (Location advantage) Lôïïi theáá caïïnh tranh (Comparative advantage) Baûûo veää thò tröôøøng (To protect their market) Giaûûm ruûûi ro (Risk reduction) Noã lã öïïc cuûûa Chính phuûû (Government incentives) 20 1.3. ÑOÄÄNG CÔ KINH DOANH QUOÁÁC TEÁÁ (tt) Ví duï - Ñoäng cô kinh doanh quoác teá cuûa caùc coâng ty Uùc Chi phí (Cost-based) Thò tröôøng (Market-based) Nguoàn löïc töï nhieân (Natural resource based) Chính saùch Chính phuû Uùc (Australia Government policies) Chính saùch Chính phuû nöôùc chuû nhaø (Host Government policies) 21 1.4. CAÙÙC HÌNH THÖÙÙC KINH DOANH QUOÁÁC TEÁÁ 1.4.1. Xuaáát khaååu (Exporting) 1.4.2. Döïï aùùn trao tay (Turnkey Projects) 1.4.3. Chuyeåån nhöôïïng giaááy pheùùp (Licensing) 1.4.4. Ñaïïi lyùù ñaëëc quyeààn (Franchising) 1.4.5. Cheáá taïïo theo hôïïp ñoààng (Manufactering Contracts) 1.4.6. Hôïïp ñoààng quaûûn lyùù (Management Contracts) 1.4.7. Lieân doanh (Joint Ventures)â 1.4.8. Coâng ty con sôâ ûû höõu toaõ øøn boää (Wholly Owned Subsidiaries) 1.4.9. Lieân minh chieâ áán löôïïc (Strategic Alliances) 22 1.4.1. XUAÁÁT KHAÅÅU (EXPORTING) Xuaáát khaååu tröïïc tieááp – coâng ty xuaâ áát khaååu vaøø baùùn saûûn phaååm tröïïc tieááp cho khaùùch haøøng ôûû nöôùùc khaùùc thoângâ qua boää phaään baùùn haøøng trong nöôùùc hay ñaïïi dieään baùùn haøøng vaøø nhaøø phaân â phoáái ôûû nöôùùc maøø coâng ty xuaâ áát khaååu. Xuaáát khaååu giaùùn tieááp – ñaïïi lyùù xuaáát khaååu noääi ñòa seõ thõ öïïc hieään hoaïït ñoääng xuaáát khaååu saûûn phaååm cho coâng tyâ Thuaään lôïïi: Voáán vaøø chi phí ban ñaààu thaááp Thu thaääp kinh nghieääm, kieáán thöùùc Ñaïït hieääu quaûû veàà qui moââ Baáát lôïïi: Phí vaään chuyeåån cao Haøøng raøøo thöông maïïi Vaáán ñeàà vôùùi ñaïïi lyùù ôûû ñòa phöông 23 1.4. 2. DÖÏÏ AÙÙN TRAO TAY (TURNKEY PROJECTS) Laøø phöông caùùch xuaáát khaååu qui trình coâng ngheâ ää sang nöôùùc khaùùc. Beân nhaâ ään thöïïc hieään thieáát keáá, xaây â döïïng, huaáán luyeään nhaân vieân thâ â öïïc haøønh… Khaùùch haøøng giöõõ “chìa khoùùa” nhaøø maùùy ñaõ saõ üün saøøng hoaïït ñoääng. Thuaään lôïïi: Thu lôïïi nhôøø kieáán thöùùc, bí quyeáát coâng ngheâ ää Söûû duïïng ôûû nhöõng nôiõ FDI bò giôùùi haïïn Baáát lôïïi: Neááu QG ñoùù laøø TT lôùùn cuûûa saûûn phaååm cuûûa qui trình Taïïo ra ñoáái thuûû caïïnh tranh Giaûûm lôïïi theáá caïïnh tranh 24 Beân caâ ááp pheùùp cho beân nhaâ ään quyeààn söûû duïïng taøøi saûûn voâ â hình trong moäät thôøøi gian xaùùc ñònh vaøø nhaään phí baûûn quyeààn. Sôûû höõu voâ hõ â ình goààm: vaên baê èèng baûûo hoää (patent), saùùng cheáá (invention), coâng thâ öùùc (formular), thieáát keáá (design), quyeààn taùùc giaûû (copyright), nhaõn hieõ ääu (trademark). Thuaään lôïïi: Khoâng chòu phâ í phaùùt trieåån, ruûûi ro phaùùt trieåån thaááp Coâng ty khoâng caâ â ààn boûùûù nguoààn löïïc vaøøo nhöõng Tt khoâng quen õ â thuoääc, baáát oåån veàà chính trò, haïïn cheáá ñaààu tö Baáát lôïïi: Khoâng kieâ ååm soaùùt chaëët cheõ caõ ùùc hoïïat ñoääng saûûn xuaáát, marketing Taïïo ñoáái thuûû caïïnh tranh Thieááu söïï hieään dieään treân thò trâ öôøøng 1.4. 3. CHUYEÅÅN NHÖÔÏÏNG GIAÁÁY PHEÙÙP (LICENSING) 25 Laøø hình thöùùc ñaëëc bieäät cuûûa licensing, thöôøøng söûû duïïng cho dòch vuïï. Beân chuyeâ åån giao baùùn sôûû höõu voâ õ â hình (nhaõn hieõ ääu), beân nhaâ ään phaûûi ñoààng yùù tuaân thuâ ûû theo qui taééc kinh doanh. Thuaään lôïïi: Giaûûm chi phí vaøø ruûûi ro khi môûû roääng thò tröôøøng nöôùùc ngoaøøi Xaây dâ öïïng söïï hieään dieään nhanh choùùng Baáát lôïïi: Haïïn cheáá khaûû naêng kieê áám lôøøi töøø moäät quoáác gia hoã trôã ïï caïïnh tranh ôûû quoáác gia khaùùc Haïïn cheáá kieååm soaùùt chaáát löôïïng 1.4.4. ÑAÏÏI LYÙÙ ÑAËËC QUYEÀÀN (FRANCHISING) 26 Hôïïp ñoààng vôùùi coâng ty khaâ ùùc ñeåå saûûn xuaáát saûûn phaååm theo ñuùùng qui caùùch vaøø chòu traùùch nhieääm tieâu thuâ ïï. Thuaään lôïïi: Khoâng caâ ààn ñaààu tö vaøøo thieáát bò, nhaøø xöôûûng Kieååm soaùùt chaáát löôïïng saûûn phaååm Baáát lôïïi: Ruûûi ro trong tieâu thuâ ïï 1.4.5. CHEÁÁ TAÏÏO THEO HÔÏÏP ÑOÀÀNG (MANUFACTERING CONTRACTS) 27 Thoûûa thuaään theo ñoùù moäät cty cung caááp bí quyeáát quaûûn lyùù moäät soáá hay taáát caûû caùùc lónh vöïïc hoaïït ñoääng cho moäät beân khaâ ùùc (thu 2-5% doanh thu) Hôïïp ñoààng vôùùi: coâng tyâ con, lieân doanhâ , coâng ty â khaùùc Thuaään lôïïi: Coùù theåå kieååm soaùùt nhieààu hoaïït ñoääng cuûûa lieân doanh, â duøø laøø thieååu soáá Kieååm soaùùt chaáát löôïïng saûûn phaååm Coùù cô hoääi söûû duïïng nguoààn cung töøø coâng ty châ ính quoáác 1.4.6. HÔÏÏP ÑOÀÀNG QUAÛÛN LYÙÙ (MANAGEMENT CONTRACTS) 28 Thaøønh laääp moäät cty do söïï lieân keâ áát giöõa haiõ hay nhieààu cty ñoääc laääp. Thuaään lôïïi: Ñoáái taùùc ôûû ñòa phöông hieååu roõ moâi trõ â öôøøng Chia seûû chi phí vaøø ruûûi ro vôùùi ñoáái taùùc Ruûûi ro thaááp veàà quoáác höõu hoõ ùùa Baáát lôïïi: Thieááu kieååm soaùùt coâng ngheâ ää Maâu thuaãn vaâ ã øø tranh chaááp giöõa caõ ùùc ñoáái taùùc Haïïn cheáá kieååm soaùùt lieân doanh neân khoâ â ùù ñaïït qui moâ kinh teâ áá vuøøng 1.4.7. LIEÂN DOANH (JOINT VENTURES)Â 29 1.4.8. COÂNG TY CON SÔÂ ÛÛ HÖÕU TOAÕ ØØN BOÄÄ (WHOLLY OWNED SUBSIDIARIES) Thaøønh laääp cty môùùi: Do yeâu caâ ààu saûûn xuaáát baèèng nhöõng thieõ áát bò ñaëëc bieäät Khoâng coâ ùù ñoáái taùùc cuøøng ngaøønh ôûû ñòa phöông Mua laïïi cty ñòa phöông ñang hoaïït ñoääng: Chuyeåån giao nhanh choùùng kyõ thuaõ äät saûûn xuaáát töøø cty meïï Coùù saüün maïïng löôùùi marketing Thu thaääp kinh nghieääm ôûû TT ñòa phöông Thuaään lôïïi: Baûûo veää coâng ngheâ ää Kieååm soaùùt chaëët cheõõ, phoáái hôïïp chieáán löôïïc toaøøn caààu Chuyeân moân hoâ â ùùa ñeåå toáái ña hoùùa chuoãi giaã ùù trò Baáát lôïïi: Chi phí cao nhaáát Ruûûi ro cao 30 Laøø thoûûa thuaään hôïïp taùùc giöõa caõ ùùc ñoáái thuûû caïïnh tranh hieään taïïi vaøø töông lai veàà moäät soáá hoaïït ñoääng nhaáát ñònh Thuaään lôïïi: Deã vã öôïït qua raøøo caûûn thöông maïïi ñeåå thaâm nhaâ ääp thò tröôøøng Chia seûû ñònh phí vaøø ruûûi ro Boåå sung kyõ naêng vaõ ê øø taøøi saûûn cho nhau Hình thaøønh tieâu chuaâ åån coâng ngheâ ää cho ngaøønh coâng â nghieääp Baáát lôïïi: Giuùùp ñoáái thuûû caïïnh tranh ñeáán ñöôïïc thò tröôøøng vaøø coâng â ngheää môùùi Cung caááp moäät soáá bí quyeáát cho ñoáái thuûû 1.4.9. LIEÂN MINH CHIEÂ ÁÁN LÖÔÏÏC (STRATEGIC ALLIANCES) 31 1.5. COÂNG TY Â ÑA QUOÁÁC GIA (MNC) Khaùi nieäm – laø coâng ty sôû höõu hay kieåm soaùt caùc cô sôû kinh doanh saûn xuaát hoaëc dòch vuï ôû nöôùc ngoaøi. Ñieàu kieän: Chi nhaùnh ít nhaát ôû 2 quoác gia Tyû leä doanh thu töø caùc hoaït ñoäng ôû nöôùc ngoaøi phaûi ôû möùc nhaát ñònh Möùc ñoä thaâm nhaäp thò tröôøng nöôùc ngoaøi phaûi ñuû lôùn 32 1.5. COÂNG TY Â ÑA QUOÁÁC GIA (MNC) (tt) Caùc giai ñoaïn phaùt trieån Giai ñoaïn 1 – Coâng ty trong nöôùc (Domestic Company) – taäp trung hoaøn toaøn vaøo thò tröôøng trong nöôùc Giai ñoaïn 2 – Coâng ty quoác teá (International Company) - môû roäng hoaït ñoäng ra thò tröôøng nöôùc ngoaøi, nhöng vaãn taäp trung chuû yeáu thò tröôøng trong nöôùc Giai ñoaïn 3 – Coâng ty ña quoác gia (Multinational Company) – ñònh höôùng töø höôùng noäi thaønh höôùng ngoaïi, thieát laäp chieán löôïc ñaëc tröng cho moãi nöôùc Giai ñoaïn 4 – Coâng ty toaøn caàu (Global Company) – aùp duïng chieán löôïc marketing toaøn caàu hay chieán löôïc tìm kieám nguyeân lieäu toaøn caàu. 33 Ñaëc ñieåm Moâi tröôøng hoaït ñoäng – moâi tröôøng kinh doanh ôû nöôùc chuû nhaø laãn xuaát xöù taùc ñoäng maïnh ñeán hoaït ñoäng cuûa coâng ty Trieát lyù kinh doanh – xem xeùt lôïi ích chung cuûa coâng ty Quan heä haøng ngang giöõa caùc chi nhaùnh – söû duïng taøi saûn vaø nguoàn taøi nguyeân chung Quan heä theo chieàu doïc – phoái hôïp hoaït ñoäng theo taàm nhìn chieán löôïc chung 1.5. COÂNG TY Â ÑA QUOÁÁC GIA (MNC) (tt) 34 Coâng ty trôû thaønh MNC, lyù do: Nhu caàu baûo veä hoï tröôùc nhöõng ruûi ro vaø khoâng oån ñònh cuûa thò tröôøng noäi ñòa Taïo söï taêng tröôûng thò tröôøng theá giôùi veà haøng hoùa vaø dòch vuï Phaûn öùng laïi söï gia taêng caïnh tranh nöôùc ngoaøi Nhu caàu giaûm chi phí Nhu caàu vöôït qua haøng raøo baûo hoä cuûa caùc nöôùc Nhu caàu naém giöõ thuaän lôïi veà caùc chuyeân gia kyõ thuaät baèng cheá taïo tröïc tieáp hôn laø chuyeån giao license 1.5. COÂNG TY Â ÑA QUOÁÁC GIA (MNC) (tt) 35 Chieán löôïc kinh doanh Chieán löôïc vò chuûng (Ethnocentric) – chieán löôïc hoaït ñoäng chung cho thò tröôøng trong nöôùc laãn quoác teá Chieán löôïc ña chuûng (Polycentric) – ña daïng hoùa chieán löôïc theo töøng thò tröôøng bieät laäp ôû töøng quoác gia Chieán löôïc ña khu vöïc (Regiocentric) – thieát keá moâ hình saûn xuaát kinh doanh chuaån hoùa cho töøng khu vöïc ñaõ ñöôïc phaân chia Chieán löôïc taâm ñòa caàu (Geocentric) – aùp duïng moâ hình hoaït ñoäng kinh doanh chuaån hoùa treân taát caû caùc thò tröôøng 1.5. COÂNG TY Â ÑA QUOÁÁC GIA (MNC) (tt) 36 2. TOAØN CAÀU HOÙA. ØØ ÀÀ ÙÙ 2.1. Khaùùi nieääm 2.2. Bieååu hieään toaøøn caààu hoùùa 2.3. Nguyeân nhaân toaâ â øøn caààu hoùùa 37 2.1. KHAÙÙI NIEÄÄM Toaøn caàu hoùa laø quaù trình neàn kinh teá theá giôùi tieán tôùi hôïp nhaát vaø phuï thuoäc laãn nhau, goàm 2 khía caïnh: Toaøn caàu hoùa thò tröôøng (Globalization of Market) – thò tröôøng rieâng leû caùc nöôùc hôïp nhaát thaønh thò tröôøng toaøn caàu Toaøn caàu hoùa saûn xuaát (Globalization of Production) – phaân boá chi nhaùnh saûn xuaát vaø cung öùng ôû nhieàu nôi treân theá giôùi nhaèm khai thaùc lôïi theá caùc quoác gia 38 Söïï chuyeåån dòch taøøi chính cuûûa caùùc nöôùùc thoâng â qua hoaïït ñoääng ñaààu tö, taøøi trôïï ODA,… Saûûn phaååm saûûn xuaáát mang tính quoáác teáá cao Hoaïït ñoääng thöông maïïi giöõa caõ ùùc nöôùùc gia taêng ê (1994 – 8.090 tyûû USD, 2.000 – 14.000 tyûû USD) Di daân, xuaâ áát nhaääp khaååu söùùc lao ñoääng gia taêngê Chính saùùch, quy cheáá ñieààu tieáát hoaïït ñoääng kinh teáá vaøø thöông maïïi cuûûa moãi nã öôùùc daààn tieáán tôùùi chuaåån möïïc chung mang tính quoáác teáá Söïï phaùùt trieåån khoa hoïïc coâng ngheâ ää, internet,… laøøm cho thoâng tin kinh teâ áá mang tính toaøøn caààu.… 2.2. BIEÅÅU HIEÄÄN TOAØØN CAÀÀU HOÙÙA 39 2.3. XU HÖÔÙÙNG TOAØØN CAÀÀU HOÙÙA Töï do hoùa thöông maïi Caùch maïng khoa hoïc Söï saùt nhaäp cuûa caùc coâng ty quoác teá Chính saùch ñaàu tö 40 VAÁN ÑEÀ TOAØN CAÀU HOÙAÁÁ ÀÀ ØØ ÀÀ ÙÙ 20% daânâ soáá theáá giôùùi thuoääc caùùc nöôùùc phaùùt trieåån nhaään ñöôïïc 82,7% toåång thu nhaääp cuûûa theáá giôùùi 20% daânâ soáá theáá giôùùi thuoääc caùùc nöôùùc ngheøøo nhaáát chæ nhaään ñöôïïc 1,4% toåång thu nhaääp cuûûa theáá giôùùi Taøøi saûûn cuûûa 200 ngöôøøi giaøøu nhaáát theáá giôùùi nhieààu hôn caûû toåång thu nhaääp cuûûa 41% nhaânâ loaïïi 11. Lyùù thuyeáát thöông maïïi quoáác teáá 2. Lyùù thuyeáát ñaààu tö quoáác teáá 3. Nhöõng nhaân toõ â áá aûûnh höôûûng ñeáán FDI CHÖÔNG 2: LYÙÙ THUYEÁÁT VEÀÀ THÖÔNG MAÏÏI QUOÁÁC TEÁÁ VAØØ ÑAÀÀU TÖ QUOÁÁC TEÁÁ (THEORY OF INTERNATIONAL TRADE & INVESTMENT) 21. LYÙÙ THUYEÁÁT THÖÔNG MAÏÏI QUOÁÁC TEÁÁ 1.1. Thuyeáát Troïïng Thöông (Mercantilism) 1.2. Lyùù thuyeáát Lôïïi Theáá Tuyeäät Ñoáái (Theory of Absolute Advantage) 1.3. Lyùù thuyeáát Lôïïi Theáá So Saùùnh (Theory of Comparative Advantage) 1.4. Lyùù thuyeáát Heckscher - Ohlin (Heckscher - Ohlin Theory) 1.5. Nghòch lyùù Leontief (The Leontief Paradox) 1.6. Lyùù thuyeáát veàà söïï töông ñoààng giöõa caõ ùùc quoáác gia (Country Similarity Theory) 1.7. Lyùù thuyeáát Chu Kyøø Saûûn Phaååm Quoáác Teáá (International Product Life Cycle Theory) 1.8. Lyùù thuyeáát lôïïi theáá caïïnh tranh toaøøn caààu (Global Strategic RivalryTheory) 1.9. Lyùù thuyeáát Lôïïi Theáá Caïïnh Tranh Quoáác Gia – Kim cöông cuûûa Porter (Theory of National Competitive Advantage: Porter’s Diamond) 31.1. THUYEÁÁT TROÏÏNG THÖÔNG (MERCANTILISM) Giöõa theõ áá kyûû 15, 16, 17 vaøø keáát thuùùc vaøøo theáá kyûû 18 Tö töôûûng chính Phaùùt trieåån kinh teáá laøø gia taêng khoê áái löôïïng tieààn teää Phaûûi phaùùt trieåån ngoaïïi thöông, ñaëëc bieäät laøø xuaáát sieâuâ , trao ñoååi khoâng ngang giaâ ùù Nhaøø nöôùùc ñieààu tieáát hoaïït ñoääng ngoaïïi thöông Öu ñieååm Taààm quan troïïng cuûûa thöông maïïi quoáác teáá Vai troøø Nhaøø nöôùùc trong vieääc ñieààu tieáát ngoaïïi thöông Nhöôïïc ñieååm Ñôn giaûûn, chöa giaûûi thích ñöôïïc caùùc hieään töôïïng kinh teáá 41.2. LYÙÙ THUYEÁÁT LÔÏÏI THEÁÁ TUYEÄÄT ÑOÁÁI Taùùc giaûû - Adam Smith (1723 - 1790), ngöôøøi Anh, taùùc phaååm “Nghieân câ öùùu veàà baûûn chaáát vaøø nguyeân nhaân giaâ â øøu coùù cuûûa caùùc quoáác gia” (1776) Tö töôûûng chính Thöông maïïi quoáác teáá thuùùc ñaååy kinh teáá phaùùt trieåån Nguoààn goáác giaøøu coùù cuûûa nöôùùc Anh laøø coâng nghieâ ääp Caùùc nöôùùc neân chuyeân moân hoâ â â ùùa nhöõng ngaõ øønh coùù lôïïi theáá tuyeäät ñoáái Xuaáát khaååu saûûn phaååm coùù lôïïi theáá tuyeäät ñoáái vaøø nhaääp khaååu saûûn phaååm khoâng coâ ùù lôïïi theáá tuyeäät ñoáái 5 Minh hoïïa Myõ coõ ùù lôïïi theáá tuyeäät ñoáái saûûn xuaáát luùùa mì ⇒ chuyeân moân hoâ â ùùa saûûn xuaáát luùùa mì Anh coùù lôïïi theáá tuyeäät ñoáái saûûn xuaáát vaûûi ⇒ chuyeân â moân hoâ ùùa saûûn xuaáát vaûûi Myõ õ ñoååi 6 giaïï luùùa vôùùi Anh ñeåå laááy 6m vaûûi ⇒Myõ coõ ùù lôïïi 2 m vaûûi, hay tieáát kieääm ñöôïïc ½ giôøø ⇒Anh coùù lôïïi 24m vaûûi, hay tieáát kieääm ñöôïïc gaààn 5giôøø 1.2. LYÙÙ THUYEÁÁT LÔÏÏI THEÁÁ TUYEÄÄT ÑOÁÁI (tt) Saûûn phaååm Myõ õ Anh Luùùa mì (giaïï/giôøø) 6 1 Vaûûi (meùùt/giôøø) 4 5 6 Öu ñieååm Coâng cuâ ïï phaùùt trieåån lyùù thuyeáát kinh teáá Lôïïi theáá tuyeäät ñoáái, phaân coâng lao â â ñoääng Nhöôïïc ñieååm Khoâng giaâ ûûi thích hieään töôïïng: Moäät nöôùùc coùù lôïïi theáá tuyeäät ñoáái moïïi saûûn phaååm vaøø moäät nöôùùc khoâng coâ ùù lôïïi theáá tuyeäät ñoáái naøøo caûû, lieääu thöông maïïi quoáác teáá coùù xaûûy ra giöõaõ 2 nöôùùc naøøy khoângâ ? 1.2. LYÙÙ THUYEÁÁT LÔÏÏI THEÁÁ TUYEÄÄT ÑOÁÁI (tt) 71.3. LYÙÙ THUYEÁÁT LÔÏÏI THEÁÁ SO SAÙÙNH Taùùc giaûû - David Ricardo (1772 - 1823), nhaøø kinh teáá hoïïa ngöôøøi Anh (goáác Do Thaùùi), taùùc phaååm “Nhöõng nguyeân lyõ â ùù kinh teáá chính trò vaøø thueáá” (1817) Tö töôûûng chính Moïïi nöôùùc luoân coâ ùù theåå vaøø raáát coùù lôïïi khi tham gia phaân coâng lao â â ñoääng vaøø thöông maïïi quoáác teáá khi coùù lôïïi theáá so saùùnh Lôïïi theáá so saùùnh moäät saûûn phaååm laøø khaûû naêng caê ïïnh tranh cuûûa moäät quoáác gia treân â theáá giôùùi 8 RCA (Rate of Comparative Advantage) - heää soáá so saùùnh E1 - Kim ngaïïch xuaáát khaååu saûûn phaååm X cuûûa quoáác gia trong 1 naêmê EC - Kim ngaïïch xuaáát khaååu saûûn phaååm X cuûûa quoáác gia trong 1 naêmê E2 - Kim ngaïïch xuaáát khaååu saûûn phaååm X cuûûa theáá giôùùi trong 1 naêmê EW - Kim ngaïïch xuaáát khaååu cuûûa theáá giôùùi trong 1 naêmê Neááu RCA ≤ 1: saûûn phaååm khoâng coâ ùù lôïïi theáá so saùùnh Neááu RCA < 2,5: saûûn phaååm coùù lôïïi theáá so saùùnh Neááu RCA ≥ 2,5: saûûn phaååm coùù lôïïi theáá so saùùnh raáát cao WC E E E ERCA 21 ÷= 1.3. LYÙÙ THUYEÁÁT LÔÏÏI THEÁÁ SO SAÙÙNH (tt) 9 Minh hoïïa Myõ coõ ùù lôïïi theáá tuyeäät ñoáái ôûû caûû 2 saûûn phaååm, coøøn Anh thì khoângâ Tuy nhieânâ , Myõ coõ ùù lôïïi theáá so saùùnh veàà luùùa mì (6/1 > 4/2) ⇒ Myõ chuyeân õ â moân hoâ ùùa saûûn xuaáát luùùa mì Anh coùù lôïïi theáá so saùùnh veàà vaûûi (2/4 > 1/6) ⇒ Anh chuyeân â moân hoâ ùùa saûûn xuaáát vaûûi Myõ õ ñoååi 6 giaïï luùùa vôùùi Anh ñeåå laááy 6m vaûûi ⇒Myõ coõ ùù lôïïi 2m vaûûi, hay tieáát kieääm ½ giôøø ⇒Anh coùù lôïïi 6m vaûûi, hay tieáát kieääm 3 giôøø 1.3. LYÙÙ THUYEÁÁT LÔÏÏI THEÁÁ SO SAÙÙNH (tt) Saûûn phaååm Myõ õ Anh Luùùa mì (giaïï/giôøø) 6 1 Vaûûi (meùùt/giôøø) 4 2 10 Öu ñieååm Chuyeân moân hoâ â ùùa Lôïïi theáá so saùùnh Nhöôïïc ñieååm Khoâng tâ ính cô caááu nhu caààu tieâu duâ øøng moãi ã nöôùùc Khoâng â ñeàà caääp chi phí vaään taûûi, baûûo hieååm haøøng hoùùa vaøø haøøng raøøo baûûo hoää maääu dòch Khoâng giaâ ûûi thích nguoààn goáác lôïïi theáá so saùùnh 1.3. LYÙÙ THUYEÁÁT LÔÏÏI THEÁÁ SO SAÙÙNH (tt) 11 1.4. LYÙÙ THUYEÁÁT HECKSCHER - OHLIN Taùùc giaûû - Eli Heckscher & Bertil Ohlin, nhaøø kinh teáá hoïïc Thuïïy Ñieåån, taùùc phaååm “Thöông maïïi lieân khu vâ öïïc vaøø quoáác teáá” (1933) Tö töôûûng chính Caùùc yeááu toáá saûûn xuaáát khaùùc nhau giöõa caõ ùùc quoáác gia Chuyeân moân hoâ â ùùa nhöõng ngaõ øønh söûû duïïng yeááu toáá saûûn xuaáát chi phí reûû hôn, chaáát löôïïng cao hôn Cô sôûû thöông maïïi quoáác teáá laøø lôïïi theáá töông ñoáái 12 RCA (the Coefficient of Revealed Comparative Advantage) - heää soáá bieååu thò lôïïi theáá töông ñoáái hay so saùùnh TA - Kim ngaïïch xuaáát khaååu saûûn phaååm A cuûûa nöôùùc X (tính giaùù FOB) TX - Toåång kim ngaïïch xuaáát khaååu cuûûa nöôùùc X trong 1 naêmê WA - Toåång kim ngaïïch xuaáát khaååu saûûn phaååm A cuûûa theáá giôùùi T W - Toåång kim ngaïïch xuaáát khaååu cuûûa theáá giôùùi trong 1 naêmê Neááu RCA ≤ 1: saûûn phaååm khoâng coâ ùù lôïïi theáá so saùùnh Neááu 2,5 < RCA < 4,25: saûûn phaååm coùù lôïïi theáá so saùùnh cao Neááu RCA ≥ 4,25: saûûn phaååm coùù lôïïi theáá so saùùnh raáát cao A A X T WRCA= ÷ T W 1.4. LYÙÙ THUYEÁÁT HECKSCHER – OHLIN (tt) 13 Saûûn phaååm thaâm duâ ïïng lao ñoääng (labour intensive goods) - Saûûn phaååm caààn nhieààu ñôn vò lao ñoääng treân â 1 ñôn vò tö baûûn Saûûn phaååm thaâm duâ ïïng tö baûûn (capital intensive goods) - Saûûn phaååm caààn nhieààu ñôn vò tö baûûn treânâ 1 ñôn vò lao ñoääng ⇒Quoáác gia coùù nguoààn lao ñoääng doàài daøøo ⇒ chuyeân moân hoâ â ùùa saûûn xuaáát saûûn phaååm coùù tyûû troïïng lao ñoääng cao ⇒ xuaáát khaååu haøøng hoùùa coùù tyûû troïïng lao ñoääng cao ñoååi laïïi haøøng hoùùa coùù tyûû troïïng tö baûûn cao ⇒Quoáác gia coùù nguoààn tö baûûn doàài daøøo ⇒ chuyeân moân hoâ â ùùa saûûn xuaáát saûûn phaååm coùù tyûû troïïng tö baûûn cao ⇒ xuaáát khaååu haøøng hoùùa coùù tyûû troïïng tö baûûn cao ñoååi laïïi haøøng hoùùa coùù tyûû troïïng lao ñoääng cao 1.4. LYÙÙ THUYEÁÁT HECKSCHER – OHLIN (tt) 14 Öu ñieååm Khuyeáán khích thöông maïïi quoáác teáá phaùùt trieåån Giaûûi thích nguoààn goáác hình thaøønh lôïïi theáá so saùùnh Nhöôïïc ñieååm Khoâng cho pheâ ùùp giaûûi thích moïïi hieään töôïïng thöông maïïi quoáác teáá, ñaëëc bieäät khi: Ñaûûo ngöôïïc nhu caààu Caïïnh tranh khoâng hoaâ øøn haûûo Chi phí vaään taûûi vaøø baûûo hieååm quaùù lôùùn 1.4. LYÙÙ THUYEÁÁT HECKSCHER – OHLIN (tt) 15 1.5. NGHÒCH LYÙÙ LEONTIEF Taùùc giaûû - Wassily Leontief, thöûû nghieääm moâ hâ ình H - O (1951) ñeåå giaûûi thích haøøng hoùùa xuaáát nhaääp khaååu vaøøo Myõõ (döõ õ kieään 1947) Giaûû thieáát - Myõ coõ ùù lôïïi theáá töông ñoáái veàà saûûn xuaáát haøøng hoùùa coùù tyûû troïïng tö baûûn cao, neân seõ xuaâ õ áát khaååu haøøng hoùùa thaâm â duïïng tö baûûn (capital intensive goods) vaøø nhaääp khaååu haøøng hoùùa thaâm duâ ïïng lao ñoääng (labour intensive goods) Keáát quaûû baáát ngôøø - Saûûn phaååm xuaáát khaååu töøø caùùc coâng ty Myõ â õ coùù tyûû troïïng lao ñoääng cao hôn saûûn phaååm nhaääp khaååu Nghòch lyùù - Myõ laõ øø moäät nöôùùc coùù nguoààn lao ñoääng doàài daøøo? Nghieân câ öùùu, tranh luaään ⇒ Phaân bieâ äät lao ñoääng vaøø tö baûûn khaùùc nhau. Ví duïï: lao ñoääng coùù kyõ naêng vaõ ê øø khoâng kyõ naêngâ õ ê 16 1.6. LYÙÙ THUYEÁÁT VEÀÀ SÖÏÏ TÖÔNG ÑOÀÀNG GIÖÕA CAÕ ÙÙC QUOÁÁC GIA Taùùc giaûû - Staffan Burenstam Linder, giaûûi thích thöông maïïi theáá giôùùi thaääp nieânâ 60 vaøø 70 Tieààn ñeàà Khi thu nhaääp taêngê ⇒ nhu caààu möùùc phöùùc taïïp saûûn phaååm taêngê Caààn thieáát am hieååu thò tröôøøng trong nöôùùc vaøø nöôùùc ngoaøøi ⇒ nhu caààu caùùc thò tröôøøng töông ñoààng Tö töôûûng chính Thöông maïïi phaùùt trieåån giöõa hai quoõ áác gia coùù möùùc thu nhaääp hay möùùc ñoää coâng nghieâ ääp hoùùa xaááp xæ Toààn taïïi söïï trao ñoååi saûûn phaååm töông töïï hoaëëc coùù chuùùt ít khaùùc bieäät 17 1.7. LYÙÙ THUYEÁÁT CHU KYØØ SAÛÛN PHAÅÅM QUOÁÁC TEÁÁ Taùùc giaûû - Giaùùo sö Raymond Vernon (1966) Tieááp caään - saûûn phaååm, thoângâ tin, kieáán thöùùc, chi phí vaøø quyeààn löïïc Tö töôûûng chính - chu kyøø saûûn phaååm ñöôïïc chia 3 giai ñoaïïn Giai ñoaïïn 1 - Saûûn phaååm môùùi Saûûn xuaáát taïïi thò tröôøøng coâng nghieâ ääp hoùùa raáát cao Lao ñoääng kyõ naêng caoõ ê Chi phí saûûn xuaáát cao Giaùù ñoääc quyeààn 18 Giai ñoaïïn 2 - Saûûn phaååm tröôûûng thaøønh Saûûn xuaáát môûû roääng, tieâu chuaâ åån hoùùa daààn daààn Giaûûm lao ñoääng kyõ naêngõ ê Taêng xuaê áát khaååu Taêng caê ïïnh tranh Giaûûm giaùù Nhu caààu giöõ thò phaõ ààn ⇒ Ñaààu tö nöôùùc ngoaøøi Giai ñoaïïn 3 - Saûûn phaååm tieâu chuaâ åån hoùùa Saûûn xuaáát hoaøøn toaøøn tieâu chuaâ åån hoùùa Lao ñoääng reûû, khoâng caâ ààn kyõ naêng caoõ ê Caïïnh tranh gay gaéét Lôïïi theáá caïïnh tranh chuyeåån sang nöôùùc keùùm phaùùt trieåån - xuaáát khaååu ngöôïïc laïïi cho caùùc nöôùùc coâng nghieâ ääp phaùùt trieåån 1.7. LYÙÙ THUYEÁÁT CHU KYØØ SAÛÛN PHAÅÅM QUOÁÁC TEÁÁ (tt) 19 Öu ñieååm Giaûûi thích baûûn chaáát ñaààu tö nöôùùc ngoaøøi Chuyeåån nghieân câ öùùu töøø quoáác gia ñeáán saûûn phaååm Nhìn nhaään söïï di chuyeåån tö baûûn, coâng â ngheää, thoâng â tin,… Nhöôïïc ñieååm Chæ phuøø hôïïp saûûn phaååm coâng ngheâ ää cao 1.7. LYÙÙ THUYEÁÁT CHU KYØØ SAÛÛN PHAÅÅM QUOÁÁC TEÁÁ (tt) 20 1.8. LYÙÙ THUYEÁÁT LÔÏÏI THEÁÁ CAÏÏNH TRANH TOAØØN CAÀÀU Coâng ty taâ ïïo laääp lôïïi theáá caïïnh tranh laâu daâ øøi, baèèng Naéém quyeààn sôûû höõu saõ ûûn phaååm trí tueää Ñaààu tö lónh vöïïc R & D, nhaèèm taään duïïng öu theáá thöôïïng phong (First-Mover Advantage) Tieáát kieääm chi phí nhôøø taêng quy moâ saê â ûûn xuaáát (Economies of Scales) hoaëëc ña daïïng hoùùa saûûn phaååm (Economies of Scope) Khai thaùùc ñöôøøng cong kinh nghieääm (Exploiting experience curve) 21 1.9. LYÙÙ THUYEÁÁT LÔÏÏI THEÁÁ CAÏÏNH TRANH QUOÁÁC GIA – KIM CÖÔNG CUÛÛA PORTER Taùùc giaûû – Michel Porter, tröôøøng Harvard Tö töôûûng chính Lôïïi theáá caïïnh tranh baéét nguoààn töøø söïï töông taùùc cuûûa caùùc yeááu toáá trong moâi trâ öôøøng kinh doanh Söïï thaøønh coâng treân thò trâ â öôøøng quoáác teáá caààn moâi â tröôøøng kinh doanh thuaään lôïïi vaøø naêng lê öïïc caïïnh tranh baûûn thaân doanh nghieâ ääp 22 4 yeááu toáá taùùc ñoääng ñeáán naêng lê öïïc caïïnh tranh doanh nghieääp Nhöõng õ ñieààu kieään veàà taøøi nguyeân â (Factor conditions), 2 loaïïi Caùùc yeááu toáá cô baûûn (Basic factors) – taøøi nguyeânâ , khí haääu, vò trí vaøø ñòa lyùù Caùùc yeááu toáá naâng cao â (Advanced factors) – cô sôûû haïï taààng thoâng â tin, kyõ naêng lao õ ê ñoääng, bí quyeáát coâng ngheâ ää, … Nhöõng õ ñieààu kieään veàà nhu caààu (Demand conditions) Baûûn chaáát töïï nhieân vaâ øø tinh teáá nhu caààu thò tröôøøng trong nöôùùc Kích côõ vaõ øø möùùc phaùùt trieåån nhu caààu taïïi moäät nöôùùc Quoáác teáá hoùùa nhu caààu noääi ñòa 1.9. LYÙÙ THUYEÁÁT LÔÏÏI THEÁÁ CAÏÏNH TRANH QUOÁÁC GIA – KIM CÖÔNG CUÛÛA PORTER (tt) 23 Nhöõng ngaõ øønh coâng nghieâ ääp hoã trôã ïï vaøø lieân â quan (Related and supporting industries) Ngaøønh coâng nghieâ ääp caïïnh tranh quoáác teáá Ngaøønh coâng nghieâ ääp lieân quanâ Chieáán löôïïc, caááu truùùc cuûûa caùùc xí nghieääp vaøø söïï caïïnh tranh (Firm strategy, structure, and rivalry) Caùùch ñieààu haøønh Tìm kieáám vaøø ñaïït ñöôïïc muïïc tieâuâ Ñoáái thuûû caïïnh tranh noääi ñòa 1.9. LYÙÙ THUYEÁÁT LÔÏÏI THEÁÁ CAÏÏNH TRANH QUOÁÁC GIA – KIM CÖÔNG CUÛÛA PORTER (tt) 24 2 yeááu toáá bieáán thieân beân ngoaâ â øøi Vai troøø veàà cô hoääi vaään may ruûûi Phaùùt minh môùùi Quyeáát ñònh chính trò cuûûa Chính phuûû caùùc nöôùùc Chieáán tranh Thay ñoååi cuûûa thò tröôøøng taøøi chính theáá giôùùi Thay ñoååi chi phí ñaààu vaøøo Nhu caààu theáá giôùùi taêngê Phaùùt trieåån coâng ngheâ ää, khoa hoïïc 1.9. LYÙÙ THUYEÁÁT LÔÏÏI THEÁÁ CAÏÏNH TRANH QUOÁÁC GIA – KIM CÖÔNG CUÛÛA PORTER (tt) 25 Vai troøø Chính phuûû Trôïï caááp Chính saùùch giaùùo duïïc Thay ñoååi caùùc quy ñònh trong thò tröôøøng voáán Thaøønh laääp tieâu chuaâ åån saûûn phaååm ñòa phöông Luaäät thueáá, luaäät choááng ñoääc quyeààn 1.9. LYÙÙ THUYEÁÁT LÔÏÏI THEÁÁ CAÏÏNH TRANH QUOÁÁC GIA – KIM CÖÔNG CUÛÛA PORTER (tt) 26 Chieán löôïc, caáu truùc xí nghieäp & caïnh tranh Nhöõng ngaønh CN hoã trôï & lieân quan Nhöõng ñieàu kieän veà taøi nguyeân Nhöõng ñieàu kieän nhu caàu thò tröôøng Vaän ruûi Chính phuû 1.9. LYÙÙ THUYEÁÁT LÔÏÏI THEÁÁ CAÏÏNH TRANH QUOÁÁC GIA – KIM CÖÔNG CUÛÛA PORTER (tt) 27 2.1. Lyùù thuyeáát Chu Kyøø Saûûn Phaååm (Product Life Cycle Theory) 2.2. Lyùù thuyeáát Noääi Boää Hoùùa (Internalization Theory) 2.3. Lyùù thuyeáát chieáát trung cuûûa Dunning (Dunning’s Eclectic Theory) 2. LYÙÙ THUYEÁÁT ÑAÀÀU TÖ QUOÁÁC TEÁÁ 28 2.1. LYÙÙ THUYEÁÁT CHU KYØØ SAÛÛN PHAÅÅM Giôùùi thieääu saûûn phaååm môùùi, caààn voáán, lao ñoääng kyõ õ naêngê Saûûn phaååm tröôûûng thaøønh vaøø ñöôïïc moïïi ngöôøøi chaááp nhaään, noùù ñöôïïc tieâu chuaâ åån hoùùa Sau ñoùù ñöôïïc saûûn xuaáát haøøng loaïït, söûû duïïng lao ñoääng ít kyõ naêngõ ê ⇒Lôïïi theáá töông ñoáái trong saûûn phaååm ñöôïïc chuyeåån töøø nöôùùc phaùùt trieåån sang nöôùùc ñang phaùùt trieåån ⇒Ñaààu tö xuaáát hieään khi caùùc doanh nghieääp chuyeåån cô sôûû saûûn xuaáát sang nöôùùc keùùm phaùùt trieåån hôn ñeåå taään duïïng lao ñoääng vaøø taøøi nguyeân reâ ûû 29 2.2. LYÙÙ THUYEÁÁT NOÄÄI BOÄÄ HOÙÙA Chi phí giao dòch – chi phí thöông löôïïng, giaùùm saùùt, vaøø ñoáác thuùùc caùùc beân â ñoáái taùùc thöïïc hieään hôïïp ñoààng quaùù lôùùn, lôùùn hôn chi phí thaøønh laääp vaøø ñieààu haøønh chi nhaùùnh coâng tyâ Löïïa choïïn phöông aùùn kinh doanh hieääu quaûû vaøø kinh teáá ⇒ Ñaààu tö tröïïc tieááp nöôùùc ngoaøøi (FDI) laøø phöông aùùn ñöôïïc löïïa choïïn nhaèèm giaûûm thieååu chi phí kinh doanh vaøø naâng cao naêng lâ ê öïïc caïïnh tranh 30 2.3. LYÙÙ THUYEÁÁT CHIEÁÁT TRUNG CUÛÛA DUNNING FDI ñöôïïc thöïïc hieään hieääu quaûû khi 3 ñieààu kieään sau ñöôïïc thoûûa maõnõ : Lôïïi theáá quyeààn sôûû höõu õ (Ownership Advantages) – coâng ngheâ ää ñoääc quyeààn, tính kinh teáá nhôøø quy moââ, kyõ õ naêng quaê ûûn lyùù, uy tín,… Lôïïi theáá ñòa ñieååm (Location Advantages) – ñòa ñieååm coùù öu theáá taøøi nguyeânâ , chi phí lao ñoääng, thueáá, chi phí vaään taûûi,… Lôïïi theáá noääi boää hoùùa (Internalization Advantages) – chi phí giao dòch thoâng â qua FDI thaááp hôn caùùc hoaïït ñoääng xuaáát khaååu, hôïïp ñoààng ñaëëc quyeààn,...… 31 3. NHÖÕNG NHAÂN TOÕ Â ÁÁ AÛÛNH HÖÔÛÛNG ÑEÁÁN FDI Nguoààn cung caááp (Supply factors) – oåån ñònh, giaùù haïï, tieááp caään coâng ngheâ ää cao,… Nhu caààu thò tröôøøng (Demand factors) – thoûûa maõn õ toáái ña nhu caààu caùùc thò tröôøøng vaøø taään duïïng caùùc öu theáá caïïnh tranh cuûûa coâng tyâ Chính trò (Political factors) – traùùnh haøøng raøøo thöông maïïi hoaëëc taään duïïng chính saùùch khuyeáán khích ñaààu tö cuûûa caùùc nöôùùc 32 3. NHÖÕNG NHAÂN TOÕ Â ÁÁ AÛÛNH HÖÔÛÛNG ÑEÁÁN FDI (tt) ⇒Nguyeân nhaân â â FDI ¾ Taêngê lôïïi nhuaään vaøø doanh soáá baùùn Phaùùt trieåån saûûn phaååm môùùi ôûû thò tröôøøng noääi ñòa Xuaáát khaååu thò tröôøøng môùùi Ñaààu tö nöôùùc ngoaøøi ¾ Thaâm nhaâ ääp nhöõng thò trõ öôøøng taêng trê öôûûng nhanh Nhöõng õ thò tröôøøng quoáác teáá ñang taêng trê öôûûng nhanh Thò tröôøøng môùùi xuaáát hieään ¾ Giaûûm chi phí Chi phí lao ñoääng Nguyeân vaâ äät lieääu (chaáát löôïïng vaøø nguoààn cung öùùng) Nguoààn naêng ê löôïïng Chi phí vaään taûûi 33 3. NHÖÕNG NHAÂN TOÕ Â ÁÁ AÛÛNH HÖÔÛÛNG ÑEÁÁN FDI (tt) ⇒Nguyeânâ nhaânâ FDI (tt) ¾ Nhöõngõ khoáái kinh teáá hôïïp nhaáát Lôïïi theáá trong khoáái thöông maïïi (NAFTA, AFTA,…) Nöôùùc ngoaøøi khoáái chòu nhieààu loaïïi thueáá hôn ¾ Baûûo hoää thò tröôøøng noääi ñòa Nhu caààu giöõõ thò phaààn noääi ñòa Gaâyâ aùùp löïïc ñoáái thuûû caïïnh tranh ¾ Baûûo hoää thò tröôøøng nöôùùc ngoaøøi Taêngê möùùc FDI nhaèèm baûûo veää caùùc thò tröôøøng nöôùùc ngoaøøi ¾ Giaøønh ñöôïïc bí quyeáát coângâ ngheää vaøø quaûûn trò Giaùùm saùùt nghieânâ cöùùu vaøø phaùùt trieåån (R&D) trong nöôùùc Song song, thöïïc hieään R&D taïïi thò tröôøøng quoáác teáá 1CHÖÔNG 3: LIEÂN KEÁT KINH TEÁ QUOÁC TEÁ INTERNATIONAL ECONOMIC INTEGRATION : I Â L Â ÁÁ I T T ÁÁ ÁÁ T ÁÁ I I I I IT T L T T 1. Khaùùi nieääm 2. Lieân keâ áát kinh teáá quoáác teáá Nhaøø nöôùùc (Macrointegration) 3. Moäät soáá lieân keâ áát kinh teáá quoáác teáá quan troïïng 4. Lieân keâ áát kinh teáá quoáác teáá tö nhaân (Microintegration)â 21. KHAÙÙI NIEÄÄM Khaùùi nieääm – Lieân Keâ áát Kinh Teáá Quoáác Teáá laøø vieääc thieáát laääp nhöõng luaõ äät leää vaøø nguyeân taâ ééc vöôïït phaïïm vi moäät quoáác gia ñeåå caûûi thieään thöông maïïi kinh teáá vaøø söïï hôïïp taùùc giöõa caõ ùùc nöôùùc Ñaëëc ñieååm Hình thaøønh thöông maïïi Cheääch höôùùng thöông maïïi Khoâng coâ ùù lôïïi cho thöông maïïi quoáác teáá, tröøø khi khaééc phuïïc cheääch höôùùng thöông maïïi quoáác teáá 31. KHAÙÙI NIEÄÄM (tt) Nguyeân nhaânâ â Toaøn caàu hoùa kinh teá Phaân coâng lao ñoäng quoác teá Hieäu quaû kinh teá cao hôn Thaønh töïu khoa hoïc kyõ thuaät vaø saûn xuaát Tính caïnh tranh neàn kinh teá vaø saûn phaåm 41. KHAÙÙI NIEÄÄM (tt) Ñoääng cô Thuùc ñaåy phaân coâng lao ñoäng quoác teá toaøn caàu Phaùt huy söï hôïp taùc giöõa caùc neàn kinh teá Phaùt trieån quan heä kinh teá quoác teá Khai thaùc vaø söû duïng hieäu quaû lôïi theá caùc nöôùc Thay ñoåi cô caáu kinh teá caùc nöôùc theo höôùng coù lôïi nhaát Taêng söùc caïnh tranh caùc nöôùc Taïo ñieàu kieän chuyeån dòch voán, kyõ thuaät giöõa caùc nöôùc Söû duïng toái öu vaø phaùt trieån thaønh töïu khoa hoïc kyõ thuaät 52. LIEÂN KEÂ ÁÁT KINH TEÁÁ QUOÁÁC TEÁÁ NHAØØ NÖÔÙÙC (MACROINTEGRATION) 2.1. Khaùùi nieääm 2.2. Nguyeân nhaânâ â 2.3. Caùùc hình thöùùc lieân keâ áát kinh teáá quoáác teáá 2.4. Nhöõng vaõ áán ñeàà veàà lieân keâ áát kinh teáá quoáác teáá 62.1. KHAÙÙI NIEÄÄM Laøø nhöõng lieân keõ â áát kinh teáá ñöôïïc hình thaøønh treân cô sôâ ûû Hieääp ñònh ñöôïïc kyùù keáát giöõa hai õ hoaëëc nhieààu Chính phuûû nhaèèm laääp ra caùùc lieân â minh kinh teáá khu vöïïc hoaëëc lieân keâ áát khu vöïïc nhaèèm taïïo ñieààu kieään thuaään lôïïi cho hoaïït ñoääng kinh teáá ñoáái ngoaïïi 72.2. NGUYEÂN NHAÂNÂ Â Tham gia toaøøn caààu hoùùa Baûûo hoää kinh teáá noääi ñòa Khu vöïïc hoaëëc toaøøn caààu hoùùa kinh teáá, taøøi chính, ñaààu tö, thöông maïïi Hôïïp taùùc kinh teáá Giaûûi quyeáát tranh chaááp quoáác teáá 82.3. CAÙÙC HÌNH THÖÙÙC LIEÂN KEÂ ÁÁT KINH TEÁÁ QUOÁÁC TEÁÁ 2.3.1. Khu Vöïïc Maääu Dòch Töïï Do (Free Trade Area) Thuaään lôïïi hoùùa thöông maïïi - giaûûm hay xoùùa boûû haøøng raøøo thueáá quan vaøø caùùc bieään phaùùp phi thueáá Thuaään lôïïi hoùùa ñaààu tö Xaây dâ öïïng caùùc chöông trình hôïïp taùùc kinh teáá vaøø ñaààu tö vì söïï phaùùt trieåån chung Tieáán tôùùi hình thaøønh moäät thò tröôøøng thoááng nhaáát veàà haøøng hoùùa vaøø dòch vuïï Caùùc nöôùùc thaøønh vieân vaãn giâ ã öõ quyeõ ààn ñoääc laääp töïï chuûû trong quan heää buoân baâ ùùn vôùùi nhau 92.4. CAÙÙC HÌNH THÖÙÙC … (tt) 2.3.2. Lieân Minh Thueâ áá Quan (Customs Union) Coùù nhöõng õ ñieààu kieään gioááng khu vöïïc maääu dòch töïï do Caùùc nöôùùc tham gia bò maáát quyeààn ñoääc laääp töïï chuûû trong quan heää buoân baâ ùùn vôùùi nöôùùc ngoaøøi khoáái Thoûûa thuaään xaây dâ öïïng chung veàà cô cheáá haûûi quan thoááng nhaáát aùùp duïïng chung cho caùùc nöôùùc thaøønh vieân.â Laääp ra bieååu thueáá quan chung aùùp duïïng trong hoaïït ñoääng thöông maïïi vôùùi caùùc nöôùùc ngoaøøi lieân keâ áát. Tieáán tôùùi xaây dâ öïïng chính saùùch ngoaïïi thöông thoááng nhaáát 10 2.4. CAÙÙC HÌNH THÖÙÙC … (tt) 2.3.3. Thò Tröôøøng Chung (Common Market) Laøø hình thöùùc phaùùt trieåån cao hôn Xoùùa boûû trôûû ngaïïi ñeáán quaùù trình mua baùùn laãn ã nhau nhö thueáá quan, haïïn ngaïïch, giaááy pheùùp,...… Xoùùa boûû trôûû ngaïïi quaùù trình töïï do di chuyeåån tö baûûn vaøø söùùc lao ñoääng giöõa caõ ùùc nöôùùc hoääi vieânâ Xaây dâ öïïng cô cheáá chung ñieààu tieáát thò tröôøøng thaøønh vieânâ Tieáán tôùùi xaây dâ öïïng chính saùùch kinh teáá ñoáái ngoaïïi chung trong quan heää vôùùi caùùc nöôùùc ngoaøøi khoáái. 11 2.4. CAÙÙC HÌNH THÖÙÙC … (tt) 2.3.4. Lieân Minh Kinh Teâ áá (Economic Union) Coùù tính toåå chöùùc thoááng nhaáát cao hôn thò tröôøøng chung Coùù ñaëëc ñieååm töông töïï thò tröôøøng chung Chính saùùch kinh teáá ñoáái ngoaïïi chung Chính saùùch phaùùt trieåån kinh teáá chung Phaân coâng lao â â ñoääng saâu saâ ééc giöõa caõ ùùc thaøønh vieânâ Thieáát laääp moäät boää maùùy toåå chöùùc ñieààu haøønh söïï phoáái hôïïp kinh teáá giöõa caõ ùùc nöôùùc 12 2.4. CAÙÙC HÌNH THÖÙÙC … (tt) 2.3.5. Lieân Minh Tieâ ààn Teää ( Monetary Union) Hình thöùùc “quoáác gia kinh teáá chung” Chính saùùch kinh teáá chung Xaây dâ öïïng chính saùùch ñoáái ngoaïïi chung Hình thaøønh ñoààng tieààn chung thoááng nhaáát Chính saùùch löu thoâng tieâ ààn teää thoááng nhaáát Ngaân haâ øøng chung Quyõ tieõ ààn teää chung Chính saùùch quan heää taøøi chính tieààn teää chung Tieáán tôùùi thöïïc hieään lieân minh veâ àà chính trò 13 2.4. CAÙÙC HÌNH THÖÙÙC … (tt) 2.3.6. Lieân Minh Châ ính Trò ( Political Union) Hoääi nhaääp kinh teáá ñaàày ñuûû Taáát caûû chính saùùch kinh teáá ñeààu gioááng heäät nhau Chính phuûû ñôn nhaáát 14 2.4. NHÖÕNG VAÕ ÁÁN ÑEÀÀ CUÛÛA LIEÂN KEÂ ÁÁT KINH TEÁÁ QUOÁÁC TEÁÁ Caùùc nöôùùc seõ choõ ïïn möùùc ñoää hoääi nhaääp kinh teáá thích öùùng treân cô sôâ ûû nhöõng nhu caõ ààu veàà chính trò vaøø kinh teáá Hoääi nhaääp kinh teáá seõ õ ñem thaøønh coâng cho â taáát caûû caùùc nöôùùc thaøønh vieânâ Nhöõng coâng ty trong nhoõ â ùùm seõ taõ ään duïïng taøøi nguyeân â ñeåå naâng cao hieâ ääu quaûû kinh doanh Vaøøi nöôùùc trong khoáái seõ toõ åån thaáát ngaéén haïïn do khaûû naêng ê ñaïït hieääu quaûû thaááp hôn 15 4. LIEÂN KEÂ ÁÁT KINH TEÁÁ QUOÁÁC TEÁÁ TÖ NHAÂN (MICROINTEGRATION)Â 4.1. Khaùùi nieääm 4.2. Nguyeân nhaânâ â 4.3. Caùùc hình thöùùc coâng ty quoâ áác teáá 4.4. Ñaëëc ñieååm phaùùt trieåån cuûûa coâng ty quoâ áác teáá 4.5. Hoääi nhaääp kinh teáá vaøø quaûûn lyùù chieáán löôïïc 16 4.1. KHAÙÙI NIEÄÄM Lieân keâ áát kinh teáá quoáác teáá tö nhaân laâ øø hình thöùùc lieân keâ áát kinh teáá quoáác teáá ôûû taààm vi moâ â ñeåå laääp ra caùùc coâng â ty quoáác teáá 17 4.2. NGUYEÂN NHAÂNÂ Â Traùùnh ruûûi ro vaøø baáát oåån cuûûa chu kyøø kinh doanh noääi ñòa Söïï gia taêng nhu caê ààu treân thò trâ öôøøng theáá giôùùi veàà saûûn phaååm coâng ty cung caâ ááp Chieáán löôïïc “theo sau caïïnh tranh” ñeåå baûûo veää thò phaààn Giaûûm chi phí Vöôïït qua haøøng raøøo thueáá Söûû duïïng lôïïi theáá kyõ thuaõ äät chuyeân moân baâ â èèng saûûn xuaáát tröïïc tieááp hôn laøø license Ña nguoààn cung ñeåå giaûûm ruûûi ro Thu thaääp kieáán thöùùc Phuïïc vuïï khaùùch haøøng quan troïïng 18 4.3. CAÙÙC HÌNH THÖÙÙC COÂNG TY QUOÂ ÁÁC TEÁÁ 4.3.1. Phaân loaâ ïïi theo nguoààn voáán Coângâ ty ña quoáác gia (Multinational Company or Enterprise - MNC or MNE) – laøø coâng ty â ñöôïïc thaøønh laääp do voáán cuûûa nhieààu nöôùùc ñoùùng goùùp Coâng ty toaâ øøn caààu (Global Company - GC) – laøø coâng ty tieâu chuaâ â åån hoùùa caùùc hoaïït ñoääng toaøøn caààu treân moâ ïïi lónh vöïïc Coâng ty xuyeân quoâ â áác gia (Transnational Corporation - TNC) – laøø MNC hoaëëc GC. 19 4.3. CAÙÙC HÌNH THÖÙÙC COÂNG TY QUOÂ ÁÁC TEÁÁ (tt) 4.3.2. Phaân loaâ ïïi theo phöông thöùùc hoaïït ñoääng Trust – toåå chöùùc ñoääc quyeààn quoáác teáá lieân keâ áát 1 soáá löôïïng lôùùn caùùc xí nghieääp cuûûa 1 ngaøønh hay nhöõng õ ngaøønh gaààn nhau trong 1 soáá nöôùùc Consotium – hình thöùùc lieân keâ áát 1 soáá lôùùn caùùc xí nghieääp cuûûa caùùc ngaøønh khaùùc nhau trong 1 soáá nöôùùc Syndicat – hieääp ñònh thoááng nhaáát veàà tieâu thuâ ïï saûûn phaååm cuûûa 1 soáá Trust vaøø Consotium CartelI – hieääp ñònh ñoääc quyeààn lieân minh caâ ùùc nhaøø tö baûûn ñoääc quyeààn cuûûa 1 soáá nöôùùc tö baûûn trong 1 ngaøønh naøøo ñoùù 20 4.4. ÑAËËC ÑIEÅÅM PHAÙÙT TRIEÅÅN CUÛÛA COÂNG TY QUOÂ ÁÁC TEÁÁ Thay ñoååi lónh vöïïc ñaààu tö Chieáám vò trí quan troïïng trong phaùùt trieåån kinh teáá theáá giôùùi Môûû roääng lieân minh kinh â teáá ñeåå taêng sê öùùc caïïnh tranh 21 4.5. HOÄÄI NHAÄÄP KINH TEÁÁ & QUAÛÛN LYÙÙ CHIEÁÁN LÖÔÏÏC 4.5.1. Ñòa phöông hoùùa saûûn phaååm Ñaààu tö nghieân câ öùùu vaøø phaùùt trieåån Phaùùt trieåån, saûûn xuaáát vaøø tieááp thò haøøng hoùùa phuøø hôïïp thò tröôøøng ñòa phöông Caûûi tieáán saûûn phaååm sao cho phuøø hôïïp toáát nhaáát ôûû khu vöïïc ñòa lyùù khaùùc 22 4.5. HOÄÄI NHAÄÄP KINH TEÁÁ & QUAÛÛN LYÙÙ CHIEÁÁN LÖÔÏÏC 4.5.2. Ñòa phöông hoùùa lôïïi nhuaään Taùùi ñaààu tö lôïïi nhuaään taïïi thò tröôøøng ñòa phöông Môûû roääng hoaïït ñoääng, laääp nhaøø maùùy môùùi, thueâ â nhaân coâng môâ â ùùi,...… 23 4.5. HOÄÄI NHAÄÄP KINH TEÁÁ & QUAÛÛN LYÙÙ CHIEÁÁN LÖÔÏÏC (tt) 4.5.3. Ñòa phöông hoùùa saûûn xuaáát Saûûn xuaáát taïïi nöôùùc chuûû nhaøø Gia taêng thaønh phaàn nguyeân vaät lieäu ñòa phöông caáu taïo saûn phaåm Cung caáp giaù trò gia taêng Lieân keâ áát nhöõng õ ñoáái taùùc cuûûa nöôùùc sôûû taïïi 24 4.5. HOÄÄI NHAÄÄP KINH TEÁÁ & QUAÛÛN LYÙÙ CHIEÁÁN LÖÔÏÏC (tt) 4.5.4. Ñòa phöông hoùùa ñieààu haøønh Khuyeáán khích nhaøø quaûûn lyùù nöôùùc hoïï tìm hieååu, hoïïc hoûûi ngoânâ ngöõõ, vaênê hoùùa ñòa phöông Giao quyeààn haïïn cho nhaøø quaûûn lyùù sôûû taïïi 1CHÖÔNG 4: MOÂI TRÂ ÖÔØØNG VAÊN HOÊ ÙÙA 1. Khaùùi nieääm 2.Caùùc yeááu toáá vaên hoê ùùa 3.Vaên hoê ùùa vaøø thaùùi ñoää 4.Vaên hoê ùùa vaøø quaûûn trò chieáán löôïïc 21. KHAÙÙI NIEÄÄM Khaùùi nieääm – Vaên hoê ùùa laøø kieáán thöùùc caààn thieáát maøø moïïi ngöôøøi söûû duïïng ñeåå dieãn giaã ûûi kinh nghieääm vaøø theåå hieään saééc thaùùi xaõ hoõ ääi Ñaëëc ñieååm Ñöôïc hoïc hoûi Ñöôïc chia xeû Thöøa höôûng Bieåu töôïng Khuoân maãu Tính ñieàu chænh 31. KHAÙÙI NIEÄÄM (tt) Quan nieääm sai laààm – Chuûû nghóa vò chuûûng – caùùch thöïïc hieään cuûûa coâng ty â öu vieäät hôn ngöôøøi khaùùc (haøønh vi cöùùng raéén, thaùùi ñoää beàà treân,...)â Söû duïng chieán löôïc ra nöôùc ngoaøi gioáng nhö trong nöôùc Khoâng thay ñoåi saûn phaåm theo nhöõng yeâu caàu thò tröôøng rieâng bieät Mang lôïi nhuaän veà nöôùc maø khoâng taùi ñaàu tö thò tröôøng nöôùc ngoaøi Söû duïng nhaø quaûn trò gioûi trong nöôùc nhöng thieáu kinh nghieäm nöôùc ngoaøi ⇒ Coùù theåå traùùnh neááu hieååu vaên hoê ùùa nöôùùc sôûû taïïi 41. KHAÙÙI NIEÄÄM (tt) Hieååu bieáát taùùc ñoääng vaên hoê ùùa ñeáán haøønh vi con ngöôøøi 51. KHAÙÙI NIEÄÄM (tt) Khuynh höôùùng Vaên hoê ùùa töôøøng minh (low context culture) – moïi thoâng ñieäp ñeàu baèng chöõ roõ raøng Vaên hoê ùùa aåån taøøng (high context culture) – thoâng ñieäp ít thoâng tin, hieåu bieát thoâng qua ngöõ caûnh 61. KHAÙÙI NIEÄÄM (tt) Yeááu toáá Vaên hoê ùùa aåån taøøng Vaên hoê ùùa töôøøng minh Luaäät sö Khoâng quan troâ ïïng Raáát quan troïïng Lôøøi noùùi Lôøøi cam keáát Khoâng â ñaùùng tin Traùùch nhieääm Caááp treân gaâ ùùnh vaùùc Ñaååy xuoááng caááp döôùùi Thôøøi gian Chính thôøøi gian coâng vieâ ääc Thôøøi gian laøø tieààn baïïc Thöông löôïïng Daøøi doøøng, chuûû yeááu laøø quan heää Tieáán haøønh nhanh choùùng Nöôùùc ñaïïi dieään Nhaäät, Trung Ñoângâ Myõ, Baõ ééc Aâu â 71. KHAÙÙI NIEÄÄM (tt) Vaên Hoê ùùa aûûnh höôûûng Caûm giaùc, taâm lyù Suy nghó, haønh ñoäng Thaùi ñoä vaø yù thöùc quaûn lyù Quan heä Chính phuû vaø doanh nghieäp 82. CAÙÙC YEÁÁU TOÁÁ VAÊN HOÊ ÙÙA 2.1. Ngoân ngâ öõ (Language)õ 2.2. Toân giaâ ùùo (Religion) 2.3. Giaùù trò vaøø thaùùi ñoää (Value and Attitudes) 2.4. Thoùùi quen vaøø caùùch öùùng xöûû (Customs and Manner) 2.5. Vaên hoê ùùa vaäät chaáát (Material Culture) 2.6. Thaååm myõ (Aesthetics)õ 2.7. Giaùùo duïïc (Education) 92.1. NGOÂN NGÂ ÖÕ (LANGUAGE)Õ Phöông tieään ñeåå truyeààn thoâng tin vaâ øø yùù töôûûng Hieååu bieáát ngoân ngâ öõ, giuõ ùùp Hieåu tình huoáng Tieáp caän daân ñòa phöông Nhaän bieát saéc thaùi, nhaän maïnh yù nghóa Hieåu vaên hoùa toát hôn Hieåu bieát thaønh ngöõ, caùch noùi xaõ giao haøng ngaøy Dòch thuaät thoâng suoát 2 loaïïi ngoân ngâ öõ õ Ngoân ngöõ khoâng lôøi – maøu saéc, khoaûng caùch, ñòa vò Ngoân ngöõ thaân theå 10 2.2. TOÂN GIAÂ ÙÙO (RELIGION) Thieân Chuâ ùùa, Tin Laøønh, Do Thaùùi, Hoàài Giaùùo, Aáán Ñoää, Phaäät Giaùùo vaøø Khoåång Töûû Aûûnh höôûûng Caùch soáng, nieàm tin, giaù trò vaø thaùi ñoä Caùch cö xöû Thoùi quen laøm vieäc Chính trò vaø kinh doanh 11 2.3. GIAÙÙ TRÒ VAØØ THAÙÙI ÑOÄÄ (VALUE AND ATTITUDES) Giaùù trò – nieààm tin vöõng chaõ ééc laøøm cô sôûû ñeåå con ngöôøøi ñaùùnh giaùù ñieààu ñuùùng, sai, toáát, xaááu, quan troïïng, khoâng quan troâ ïïng Thaùùi ñoää – nhöõng khuynh hõ öôùùng khoâng â ñoååi cuûûa söïï caûûm nhaään vaøø haøønh vi theo moäät höôùùng rieâng bieâ äät veàà moäät ñoáái töôïïng 12 2.3. GIAÙÙ TRÒ VAØØ THAÙÙI ÑOÄÄ (VALUE AND ATTITUDES) (tt) Heää thoááng thöùù baääc giaùù trò Heää thoááng giaùù trò thöùù baääc Qñieååm con ngöôøøi Ñaùùnh giaùù caùù nhaânâ Qñieååm 1 caùù nhaânâ Khaùùc bieäät caùù nhaânâ Söûû duïïng caùù nhaânâ Bieååu loää caûûm xuùùc Haøønh ñoääng Söûû duïïng uy theáá Thaùùi ñoää Ruûûi ro Quan ñieååm kinh doanh Cô baûûn thöôøøng laøø xaááu Cô baûûn thöôøøng laøø toáát Laåån traùùnh hoaëëc ñaùùnh giaùù tieâu câ öïïc Khuyeáán khích caùù nhaân â haøønh ñoääng nhö baûûn chaáát Khoâng â ñoååi Tieáán trình Phaûûn khaùùng vaøø sôïï haõiõ Chaááp nhaään vaøø lôïïi duïïng Coâng vieâ ääc Moäät caùùch toaøøn dieään Ngaên chaê ëën Khuyeáán khích Nguïïy trang vaøø möu ñoàà Trung thöïïc Duy trì quyeààn löïïc vaøø thanh danh Cho nhöõng muõ ïïc ñích xaùùc ñaùùng, taääp theåå Nghi ngôøø moïïi ngöôøøi Tin caääy moïïi ngöôøøi Laåån traùùnh Saüün saøøng chaááp nhaään Nhaáán maïïnh söïï caïïnh tranh Nhaáán maïïnh söïï coääng taùùc 13 2.3. GIAÙÙ TRÒ VAØØ THAÙÙI ÑOÄÄ (VALUE AND ATTITUDES) (tt) 14 2.4. THOÙÙI QUEN VAØØ CAÙÙCH ÖÙÙNG XÖÛÛ (CUSTOMS AND MANNER) Thoùùi quen – caùùch thöïïc haøønh phoåå bieáán hoaëëc ñaõ hõ ình thaøønh töøø tröôùùc Caùùch cö xöûû – laøø nhöõng haõ øønh vi ñöôïïc xem laøø ñuùùng ñaéén trong xaõ hoõ ääi rieâng bieâ äät ⇒Thoùùi quen – caùùch söïï vaäät ñöôïïc laøøm, ⇒Caùùch cö xöûû – ñöôïïc duøøng khi thöïïc hieään chuùùng 15 2.5. VAÊN HOÊ ÙÙA VAÄÄT CHAÁÁT (MATERIAL CULTURE) Laøø nhöõng õ ñoáái töôïïng con ngöôøøi laøøm ra Cô sôû haï taàng kinh teá – giao thoâng, thoâng tin, nguoàn naêng löôïng Cô sôû haï taàng xaõ hoäi – chaêm soùc söùc khoûe, giaùo duïc, nhaø ôû Cô sôû haï taàng taøi chính – ngaân haøng, baûo hieåm, dòch vuï taøi chính Tieáán boää kyõ thuaõ äät Taùc ñoäng tieâu chuaån möùc soáng Giaûi thích nhöõng giaù trò, nieàm tin cuûa xaõ hoäi 16 2.6. THAÅÅM MYÕ (AESTHETICS)Õ Thò hieááu ngheää thuaäät cuûûa vaên hoê ùùa – hoääi hoïïa, kòch ngheää, aâm nhaâ ïïc Nhieààu khía caïïnh thaååm myõ laõ øøm cho caùùc neààn vaên hoê ùùa khaùùc nhau 17 2.7. GIAÙÙO DUÏÏC (EDUCATION) Khaûû naêng ê ñoïïc, vieáát, nhaään thöùùc, hieååu bieáát Giaùùo duïïc cung caááp cô sôûû haïï taààng caààn thieáát ñeåå phaùùt trieåån khaûû naêng quaê ûûn tri Tieâu chuaâ åån ñaùùnh giaùù – moâ hâ ình giaùùo duïïc 18 3. VAÊN HOÊ ÙÙA & THAÙÙI ÑOÄÄ (Culture & Attitudes) 3.1. Nhöõng khõ ía caïïnh vaên hoê ùùa 3.2. Caùùc khuynh höôùùng thaùùi ñoää 19 3.1. NHÖÕNG KHÕ ÍA CAÏÏNH VAÊN HOÊ ÙÙA Söïï caùùch bieäät quyeààn löïïc (Power Distance) Laåån traùùnh ruûûi ro (Uncertainty Advoidance) Chuûû nghóa caùù nhaân (Individualism)â Söïï cöùùng raéén (Masculinity) Söïï keáát hôïïp nhöõng khõ ía caïïnh naøøy 20 SÖÏÏ CAÙÙCH BIEÄÄT QUYEÀÀN LÖÏÏC (POWER DISTANCE) Laøø caùùc taààng naáác quyeààn löïïc ñöôïïc chaááp nhaään giöõa caõ ááp treân vaâ øø caááp döôùùi trong toåå chöùùc ⇒Nöôùùc coùù khoaûûng caùùch quyeààn löïïc cao ⇒Nöôùùc coùù khoaûûng caùùch quyeààn löïïc töøø trung bình ñeáán thaááp 21 SÖÏÏ CAÙÙCH BIEÄÄT QUYEÀÀN LÖÏÏC (POWER DISTANCE) (tt) Caùùch bieäät quyeààn löïïc CAO TRUNG BÌNH - THAÁÁP Nhaøø quaûûn trò Ñoääc taøøi, gia tröôûûng Laøøm vieääc 1 vaøøi thuoääc caááp Bình ñaúúng, daân chuâ ûû Laøøm vieääc nhieààu thuoääc caááp Caááu truùùc kinh doanh Kieååm soaùùt chaëët cheõ, thieõ ááu bình ñaúúng, taääp trung quyeààn löïïc Khaùùch quan, ñoääc laääp, daân chuâ ûû, ûûphaân hoâ ùùa quyeààn löïïc Cô caááu toåå chöùùc Höôùùng cao (nhoïïn) Höôùùng phaúúng Khuynh höôùùng Tuaân thuâ ûû quyeààn löïïc voâ â ñieààu kieään Tuaân thuâ ûû quyeààn löïïc coùù ñieààu kieään Chöùùc vuïï, vò theáá, laõnh õ ñaïïo Quan troïïng Khoâng quan troâ ïïng Nöôùùc ñaïïi dieään Malaysia, Philippinnes, Panama, Venezuela, Mexico Myõ, Canada, õ Ñan Maïïch, Anh, Uùùc 22 LAÅÅN TRAÙÙNH RUÛÛI RO (UNCERTAINTY ADVOIDANCE) Laøø khaûû naêng con ngê öôøøi caûûm thaááy sôïï haõi õ nhöõng tõ ình huoááng ruûûi ro vaøø coáá gaééng taïïo ra nhöõng cô sôõ ûû vaøø nieààm tin nhaèèm toáái thieååu hoaëëc laåån traùùnh nhöõng õ ñieààu khoâng chaâ ééc chaéén 23 LAÅÅN TRAÙÙNH RUÛÛI RO (UNCERTAINTY ADVOIDANCE) (tt) Chaááp nhaään ruûûi ro Sôïï ruûûi ro Quy ñònh, luaäät leää Haøønh ñoääng Traïïng thaùùi con ngöôøøi Quyeáát ñònh Xaõ hoõ ääi Nöôùùc ñaïïi dieään Ít , chung chung, coùù theåå thay ñoååi Nhieààu, ñaëëc tröng, coáá ñònh Linh ñoääng, saùùng taïïo Khuoân maãu hoâ ã ùùa coùù tính toåå chöùùc Ít bò caêng thaê úúng, chaááp nhaään baáát ñoààng Lo laééng, caêng thaê úúng, chuùù troïïng söïï an toaøøn Khaûû naêng phaê ùùn ñoaùùn vaøø saùùng taïïo Keáát quaûû cuûûa nhieààu söïï ñoààng yùù Khuyeáán khích ñoáái maëët ruûûi ro, khoâng raâ øøng buoääc hoaïït ñoääng Coáá gaééng giaûûm ruûûi ro, raøøng buoääc hoaïït ñoääng theo quy ñònh Hy Laïïp, Uruguay, Boàà Ñaøøo Nha, Nhaäät, Haøøn Quoáác Singapore, Thuïïy Ñieåån, Anh, Myõ, Canadaõ 24 CHUÛÛ NGHÓA CAÙÙ NHAÂN (INDIVIDUALISM)Â Chuûû nghóa caùù nhaân (Individualism) â – khuynh höôùùng con ngöôøøi chuùù troïïng baûûn thaân hoâ ïï vaøø nhöõng õ ñieààu lieân quan trâ öïïc tieááp ñeáán hoïï Chuûû nghóa taääp theåå (Collectivism) – khuynh höôùùng con ngöôøøi döïïa vaøøo nhoùùm ñeåå laøøm vieääc vaøø trung thaøønh vôùùi nhau 25 CHUÛÛ NGHÓA CAÙÙ NHAÂN (INDIVIDUALISM) (tt)Â Chuûû nghóa caùù nhaânâ Chuûû nghóa taääp theåå Xaõ hoõ ääi Thaøønh coângâ Caùù tính Giaùùo duïïc Nhieääm vuïï Nöôùùc ñaïïi dieään Nhaáán maïïnh naêng lê öïïc vaøø thaøønh töïïu caùù nhaânâ Mong muoáán caùù nhaân â phaùùt trieåån heáát khaûû naêngê Khuyeáán khích quyeáát ñònh caùù nhaânâ Nhaáán maïïnh thaøønh töïïu nhoùùm Mong muoáán nhoùùm phaùùt huy heáát naêng lê öïïc Khuyeáán khích quyeáát ñònh nhoùùm vaøø söïï keáát hôïïp Ñaùùnh giaùù cao caùù nhaânâ Ñaùùnh giaùù cao taääp theåå Caùù nhaânâ Xaõ hoõ ääi “Toâiâ ” “Chuùùng ta” Quan troïïng hôn quan heää Ít quan troïïng hôn quan heää Myõ, Anh, Haõ øø Lan, Canada Ecuador, Guatemala, Pakistan, Indonesia 26 SÖÏÏ CÖÙÙNG RAÉÉN (MASCULINITY) Söïï cöùùng raéén (Masculinity) – loaïïi giaùù trò thoááng trò xaõ hoõ ääi baèèng “söïï thaøønh coâng, tieâ ààn baïïc, vaøø cuûûa caûûi” Söïï meààm moûûng (Feminity) – loaïïi giaùù trò thoááng trò xaõ hoõ ääi baèèng “söïï nhaân â ñaïïo vaøø chaáát löôïïng cuoääc soááng” 27 SÖÏÏ CÖÙÙNG RAÉÉN (MASCULINITY) (tt) Söïï cöùùng raéén Söïï meààm moûûng Xaõ hoõ ääi Söïï phaùùt trieåån kinh teáá, Ñaûûm baûûo coâng aên vieâ ê ääc laøøm Söïï thaøønh ñaïït Giaùùo duïïc Moâi trâ öôøøng laøøm vieääc Aùùp löïïc coâng vieâ ääc cao, kieååm soaùùt chaëët cheõõ Thaân thieâ ään, hôïïp taùùc, coâng â nhaân tâ öïï do hôn Kinh doanh Nöôùùc ñaïïi dieään Vaäät chaáát, söïï thöøøa nhaään, söïï thaêng tieê áán, söïï thöûû thaùùch Söïï hôïïp taùùc con ngöôøøi vaøø moâi trâ öôøøng sinh soááng Höôùùng ngheàà nghieääp thaøønh ñaïït Höôùùng ngheàà nghieääp phuøø hôïïp, yeâu thâ ích Lôïïi nhuaään, tieáán boää vaøø thaùùch thöùùc Ñaûûm baûûo coâng vieâ ääc Nhaäät, Uùùc, Venezuela, Mexico Norway, Sweden, Denmark, Netherlands 28 SÖÏÏ KEÁÁT HÔÏÏP NHÖÕNG KHÕ ÍA CAÏÏNH NAØØY 4 khía caïïnh treân aâ ûûnh höôûûng ñeáán neààn vaên ê hoùùa chung xaõ hoõ ääi vaøø daãn ã ñeáán moâi trâ öôøøng thoááng nhaáát Chuûû nghóa caùù nhaân & sâ öïï caùùch bieäät quyeààn löïïc – Kyõ thuaõ äät vaøø söïï giaøøu coùù laøø nguyeân nhaân â â laøøm neààn vaên hoê ùùa thay ñoååi gioááng nhöõng nõ öôùùc coùù moâi trâ öôøøng kinh teáá / kyõ thuaõ äät töông töïï. Söïï laåån traùùnh ruûûi ro &øø tính cöùùng raéén – caùùc nöôùùc coùù toân giaâ ùùo, lòch söûû, ngoân ngâ öõ vaõ øø söïï phaùùt trieåån kinh teáá töông töïï nhau daãn ã ñeáán vaên hoê ùùa töông töïï nhau 29 3.2. CAÙÙC KHUYNH HÖÔÙÙNG THAÙÙI ÑOÄÄ Taùùm nhoùùm nöôùùc Nghieân câ öùùu döïïa treân xem xeâ ùùt Taàm quan troïng muïc tieâu coâng vieäc Söï haïn cheá nhu caàu, söï thoûa maõn, haøi loøng coâng vieäc Söï thay ñoåi toå chöùc vaø quaûn lyù Vai troø coâng vieäc vaø söï hoøa ñoàng 30 3.2. CAÙÙC KHUYNH HÖÔÙÙNG THAÙÙI ÑOÄÄ (tt) Taùùm nhoùùm nöôùùc Nordic Gemaric Anglo France Latin European Latin Far eastern Arab Near eastern 31 Nordic Finland, Sweeden, Norway, Denmark Germanic Germany, Austria, Switzerland Anglo USA, Autralia, UK, Canada, Ireland Latin European France, Belgium, Italy, Portugal, Spain Latin Argentina, Venezuela, Mexico, Chile, Peru, Colombia Far Eastern Philippine, Singapore, Taiwan, Vietnam, Malaysia, Hongkong, Thailand Arab Kuwait, Oman, Saudi Arabia Near Eastern Iran, Turkey, Greece Independent Brazil, Japan, India, Israel 3.2. CAÙÙC KHUYNH HÖÔÙÙNG THAÙÙI ÑOÄÄ (tt) 32 4. VAÊN HOÊ ÙÙA & QUAÛÛN TRÒ CHIEÁÁN LÖÔÏÏC Yeááu toáá vaên hoê ùùa aûûnh höôûûng MNC Thaùùi ñoää laøøm vieääc (Work Attitudes) Söïï ham muoáán thaøønh ñaïït (Acheivement Motivation) Thôøøi gian ⇒ Ñaøøo taïïo vaên hoê ùùa 33 THAÙÙI ÑOÄÄ LAØØM VIEÄÄC (WORK ATTITUDES) Thaùùi ñoää laøøm vieääc – quan troïïng, aûûnh höôûûng soáá löôïïng vaøø chaáát löôïïng coâng vieâ ääc ñaààu ra Chaêm chê æ Taään tuïïy toåå chöùùc 34 THAÙÙI ÑOÄÄ LAØØM VIEÄÄC (WORK ATTITUDES) (tt) Muïïc tieâu coâng vieâ â ääc vaøø nhöõng õ ñieààu caùù nhaân mong â ñôïïi veàà coâng vieâ ääc Cô hoäi ñeå hieåu bieát Moái lieân heä caù nhaân Cô hoäi thaêng tieán Thôøi gian laøm vieäc thuaän lôïi Söï sinh ñoäng Coâng vieäc thuù vò Söï ñaûm baûo coâng vieäc Söï phuø hôïp giöõa ngöôøi vaø vieäc Löông Ñieàu kieän laøm vieäc Söï töï do caù nhaân 35 THAÙÙI ÑOÄÄ LAØØM VIEÄÄC (WORK ATTITUDES) (tt) Khía caïïnh dieãn caã ûûm coâng vieâ ääc (thuùù vò, töïï do caùù nhaân, â söïï thaêng ê tieáán) Kích thích söïï quan taâm â coâng â vieääc 36 SÖÏÏ HAM MUOÁÁN THAØØNH ÑAÏÏT (ACHEIVEMENT MOTIVATION) Caùùch naøøo höôùùng ñeáán söïï thaøønh ñaïït cuûûa con ngöôøøi ôûû caùùc nöôùùc treân theâ áá giôùùi? Yeâu caâ ààu veàà söïï thaøønh ñaïït ñoøøi hoûûi phaûûi coùù söïï hieååu bieáát, ñöôïïc quyeáát ñònh bôûûi neààn vaên hoê ùùa thoááng trò 37 SÖÏÏ HAM MUOÁÁN THAØØNH ÑAÏÏT (ACHEIVEMENT MOTIVATION) (tt) Nhöõng tieâu chuaõ â åån muïïc tieâu coâng vieâ â ääc cuûûa nhöõng nhaõ øø quaûûn trò ôûû China, Hongkong, Taiwan, Singapore 1. Thöïc hieän söï ñoùng goùp 2. Lieân keát vôùi ñoàng söï 3. Söï töï do caù nhaân 4. Huaán luyeän 5. Thaùch thöùc 6. Moái lieân heä coâng vieäc vôùi nhaø quaûn trò 7. Thu nhaäp 8. Söï ñaûm baûo 9. Söï nhaän bieát 10. Quyeàn lôïi 11. Ñieàu kieän vaät chaát thuaän lôïi 12. Thaêng tieán 13. Thôøi gian cho nhöõng hoaït ñoäng khaùc 38 SÖÏÏ HAM MUOÁÁN THAØØNH ÑAÏÏT (ACHEIVEMENT MOTIVATION) (tt) Khuyeáán khích thaøønh ñaïït cao – Hongkong, Taiwan vaøø Singapore. Ñaùùnh giaùù cao Söï töï do caù nhaân Söï thaùch thöùc Söï thaêng tieán Thu nhaäp Khuyeáán khích thaøønh ñaïït trung bình – China Söï baûo veä Söï tieän ích Ñieàu kieän laøm vieäc Thôøi gian cho nhöõng hoaït ñoäng khaùc ⇒ Tuy nhieân, China ñaõ coù caùch nhìn gaàn gioáng vôùi caùc nöôùc khaùc 39 THÔØØI GIAN Thôøøi gian vaøø caùùch söûû duïïng thôøøi gian ⇒ hoaïït ñoääng MNC 1 vaøøi nöôùùc chaâu Aâu â â – coi troïïng söïï ñuùùng giôøø Chaâu Phi, Nam Myõ, chaâu Aâ õ â ÙÙ – chaááp nhaään treã ã giôøø Nhaäät – söûû duïïng thôøøi gian ñeåå thöïïc hieään nhöõng õ yùù töôûûng thaøønh coâng vieâ ääc cuïï theåå, taààm hoaïït ñoääng roääng trong nhöõng keõ áá hoaïïch vaøø khoâng â mong ñôïïi sinh lôïïi nhanh choùùng töøø vieääc ñaààu tö Phöông Taây â – quyeáát ñònh thöïïc hieään nhanh choùùng nhöng lôøøi cam keáát thöôøøng ñeáán chaääm. 40 ÑAØØO TAÏÏO VAÊN HOÊ ÙÙA 6 chöông trình huaáán luyeään Khaùùi quaùùt moâiâ tröôøøng – khí haääu, ñòa lyùù, tröôøøng hoïïc, nhaøø cöûûa Khuynh höôùùng vaênê hoùùa – tình huoááng vaênê hoùùa vaøø heää thoááng giaùù trò caùùc nöôùùc Haááp thuïï vaênê hoùùa – yùù nieääm, thaùùi ñoää, thoùùi quen, giaùù trò, caûûm xuùùc cuûûa neààn vaênê hoùùa khaùùc nhau Luyeään ngoânâ ngöõõ – caùùch noùùi chuyeään, ñieään thoaïïi,… Luyeään nhaïïy caûûm – nhaään thöùùc caùùch hoïï hoaïït ñoääng hieääu quaûû hôn ngöôøøi khaùùc Kinh nghieääm – traûûi qua nhöõngõ caûûm xuùùc veàà vieääc soááng vaøø laøøm vieääc ôûû nöôùùc ngoaøøi 1CHÖÔNG 5: MOÂI TRÂ ÖÔØØNG THÖÔNG MAÏÏI QUOÁÁC TEÁÁ 1. Nhöõng haõ øøng raøøo thöông maïïi 2.Nhöõng haõ øøng raøøo phi thueáá quan 3.Nhöõng sõ öïï phaùùt trieåån kinh teáá khaùùc 21. NHÖÕNG HAÕ ØØNG RAØØO THÖÔNG MAÏÏI 1.1. Nguyeân nhaân coâ â ùù haøøng raøøo thöông maïïi 1.2. Nhöõng haõ øøng raøøo ñöôïïc söûû duïïng phoåå bieáán 1.3. Thueáá quan 31.1. NGUYEÂN NHAÂN COÂ Â ÙÙ HAØØNG RAØØO THÖÔNG MAÏÏI Baûûo veää coâng vieâ ääc ñòa phöông Khuyeáán khích saûûn xuaáát trong nöôùùc thay theáá nhaääp khaååu Baûûo veää ngaøønh coâng nghieâ ääp non treûû Giaûûm söïï tin caääy vaøøo nhöõng nhaõ øø cung caááp nöôùùc ngoaøøi Khuyeáán khích ñaààu tö tröïïc tieááp töøø trong nöôùùc ra nöôùùc ngoaøøi Giaûûm bôùùt nhöõng vaõ áán ñeàà veàà caùùn caân thanh â toaùùn Thuùùc ñaååy xuaáát khaååu Ngaên caê ûûn coâng ty nâ öôùùc ngoaøøi baùùn phaùù giaùù Thuùùc ñaååy nhöõng muõ ïïc tieâu châ ính trò 41.2. NHÖÕNG HAÕ ØØNG RAØØO ÑÖÔÏÏC SÖÛÛ DUÏÏNG PHOÅÅ BIEÁÁN 1.2.1. Nhöõng haõ øøng raøøo döïïa treân giaâ ùù (Price- based Barriers) 1.2.2. Giôùùi haïïn soáá löôïïng (Quantity Limits) 1.2.3. Coáá ñònh giaùù quoáác teáá (International Price Fixing) 1.2.4. Nhöõng haõ øøng raøøo phi thueáá quan (Nontariff Barriers) 1.2.5. Giôùùi haïïn taøøi chính (Financial Limits) 1.2.6. Kieååm soaùùt ñaààu tö ôûû nöôùùc ngoaøøi (Foreign Investment Controls) 51.2.1. NHÖÕNG HAÕ ØØNG RAØØO DÖÏÏA TREÂN GIAÂ ÙÙ (PRICE-BASED BARRIERS) Haøøng nhaääp khaååu – thueáá döïïa treân â giaùù trò haøøng hoùùa Thueáá Laøm taêng nguoàn thu cho Chính phuû Haïn cheá nhaäp khaåu Laøm haøng hoùa trong nöôùc haáp daãn hôn 61.2.2. GIÔÙÙI HAÏÏN SOÁÁ LÖÔÏÏNG (QUANTITY LIMITS) Coøøn goïïi laøø haïïn ngaïïch (quota) Haïn cheá soá löôïng nhaäp khaåu Thò phaàn ñöôïc cho pheùp Quota baèèng 0 – caáám vaään (embargo) 71.2.3. COÁÁ ÑÒNH GIAÙÙ QUOÁÁC TEÁÁ (INTERNATIONAL PRICE FIXING) Nhieààu coâng ty quoâ áác teáá lieân hieâ ääp laïïi ñeåå kieååm soaùùt giaùù, baèèng caùùch: Coáá ñònh giaùù Coáá ñònh soáá löôïïng baùùn Ví duïï: OPEC (Organization of Petroleum Exporting Country), goààm Saudi Arabia, Kuwait, Iran, Irak, Venezuela, … Kieååm soaùùt nguoààn cung caááp daààu Kieååm soaùùt giaùù vaøø lôïïi nhuaään 81.2.4. NHÖÕNG HAÕ ØØNG RAØØO PHI THUEÁÁ QUAN (NONTARIFF BARRIERS) Quy ñònh, luaäät leää, söïï quan lieâu â ⇒ giôùùi haïïn nhaääp khaååu, baûûo veää thò tröôøøng noääi ñòa Ví duïï Tieán trình chaäm chaïp cuûa vieäc cho pheùp nhaäp khaåu Xaây döïng nhöõng tieâu chuaån chaát löôïng Chính saùch “mua ôû ñòa phöông” (buy local) 91.2.5. GIÔÙÙI HAÏÏN TAØØI CHÍNH (FINANCIAL LIMITS) Kieååm soaùùt ngoaïïi teää (exchange controls) – haïïn cheáá söïï dòch chuyeåån tieààn teää Giôùùi haïïn chuyeåån ñoååi nhöõng khoaõ ûûn tieààn teää coùù theåå laøøm kieäät queää ñaáát nöôùùc Söûû duïïng tyûû giaùù trao ñoååi coáá ñònh theo caùùch coùù lôïïi cho quoáác gia 10 1.2.6. KIEÅÅM SOAÙÙT ÑAÀÀU TÖ ÔÛÛ NÖÔÙÙC NGOAØØI (FOREIGN INVESTMENT CONTROLS) Giôùùi haïïn veàà ñaààu tö tröïïc tieááp ôûû nöôùùc ngoaøøi hoaëëc chuyeåån ñoååi hoaëëc chuyeåån tieààn Yeâu caàu nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi giöõ tyû leä thaáp trong voán sôû höõu (< 49%) Giôùi haïn söï chuyeån lôïi nhuaän Caám traû tieàn baûn quyeàn cho coâng ty meï 11 1.3. THUEÁÁ QUAN (TARIFFS) 1.3.1. Khaùùi nieääm thueáá quan 1.3.2. Vai troøø cuûûa thueáá quan 1.3.3. Phaân loaâ ïïi thueáá quan 1.3.4. Bieååu thueáá quan 1.3.5. Xu höôùùng phaùùt trieåån thueáá quan 12 1.3.1. KHAÙÙI NIEÄÄM THUEÁÁ QUAN Thueáá quan laøø khoaûûn tieààn teää maøø ngöôøøi chuûû haøøng hoùùa xuaáát khaååu, nhaääp khaååu hoaëëc quaùù caûûnh phaûûi noääp cho haûûi quan laøø cô quan ñaïïi dieään cho nöôùùc chuûû nhaøø 13 1.3.2. VAI TROØØ CUÛÛA THUEÁÁ QUAN Ñieààu tieáát xuaáát nhaääp khaååu Baûûo hoää thò tröôøøng noääi ñòa Taêng thu ngaân saê â ùùch Nhaøø nöôùùc Coâng cuâ ïï maääu dòch mang tính minh baïïch hôn caùùc coâng cuâ ïï phi thueáá Coâng cuâ ïï phaân bieâ äät ñoáái xöûû trong quan heää thöông maïïi vaøø gaây aâ ùùp löïïc ñoáái vôùùi caùùc baïïn haøøng Giaûûm thueáá quan laøø bieään phaùùp quan troïïng ñeåå ñaååy nhanh tieáán ñoää hoääi nhaääp khu vöïïc vaøø theáá giôùùi veàà kinh teáá 14 1.3.3. PHAÂN LOAÂ ÏÏI THUEÁÁ QUAN Phaân loaâ ïïi theo muïïc ñích ñaùùnh thueáá Thueá nhaèm taêng thu ngaân saùch Thueá baûo hoä Phaân loaâ ïïi theo ñoáái töôïïng ñaùùnh thueáá Thueá xuaát khaåu Thueá nhaäp khaåu Thueá quaù caûnh Phaân loaâ ïïi theo phöông phaùùp tính thueáá Thueá tính theo giaù trò Thueá tính theo soá löôïng Thueá hoãn hôïp 15 1.3.3. PHAÂN LOAÂ ÏÏI THUEÁÁ QUAN (tt) Phaân loaâ ïïi theo möùùc thueáá Möùc thueá toái ña Möùc thueá toái thieåu Thueá haïn ngaïch Möùc thueá öu ñaõi Phaân loaâ ïïi theo muïïc ñích söûû duïïng cuûûa haøøng hoùùa Mieãn thueá Thueá phoå thoâng 16 1.3.4. BIEÅÅU THUEÁÁ QUAN Bieååu thueáá ñôn – moãi loaã ïïi haøøng chæ quy ñònh 1 möùùc thueáá Bieååu thueáá keùùp – moãi loaã ïïi haøøng quy ñònh töøø 2 möùùc thueáá trôûû leân â ⇒ Caùùc nöôùùc söûû duïïng phöông phaùùp töïï ñònh hay thöông löôïïng ñeåå xaây dâ öïïng bieååu thueáá 17 1.3.5. XU HÖÔÙÙNG PHAÙÙT TRIEÅÅN THUEÁÁ QUAN Möùùc thueáá quan bình quaân giaâ ûûm daààn Caùùc nöôùùc coùù xu höôùùng xaây dâ öïïng cô cheáá hoaïït ñoääng haûûi quan treân cô sôâ ûû caùùc hieääp ñònh ña phöông 18 2. NHÖÕNG HAÕ ØØNG RAØØO PHI THUEÁÁ QUAN Söïï giôùùi haïïn rieâng bieâ äät Nhöõng quy õ ñònh quaûûn lyùù haûûi quan Haïïn ngaïïch; Giaááy pheùùp nhaääp khaååu; Nhöõng nhõ öôïïng boää khích leää boåå sung; Nhöõng giôõ ùùi haïïn nhaääp khaååu toáái thieååu; Caáám vaään; Nhöõng thoõ ûûa thuaään song phöông khu vöïïc; Nhöõng thoõ ûûa thuaään marketing Heää thoááng giaùù trò; Nhöõng quy õ ñònh choááng phaùù giaùù; Phaân loaâ ïïi thueáá; Caùùc chöùùng töøø theo yeâu caâ ààu; Phí; Nhöõng õ cheânh leâ ääch giöõa chaõ áát löôïïng vaøø tieâu â chuaåån kieååm nghieääm; Ñoùùng goùùi, nhaõn õ hieääu vaøø caùùc tieâu chuaâ åån marketing Söïï tham döïï cuûûa Chính phuûû Chi phí nhaääp khaååu Nhöõng chõ ính saùùch ñònh höôùùng; Trôïï caááp vaøø nhöõng khõ ích leää xuaáát khaååu; Nhöõng thueõ áá ñoáái tröøø, choááng phaùù giaùù; Nhöõng chõ öông trình trôïï giuùùp noääi ñòa; Laøøm chuyeåån höôùùng thöông maïïi (Trade-diverting) Tieààn kyùù quyõ nhaõ ääp khaååu; Nhöõng quy õ ñònh hoã trôã ïï; Tín duïïng nhaääp khaååu; Nhöõng khoaõ ûûn thueáá khaùùc; Nhöõng õ khoaûûn thu bieân giôâ ùùi 19 2. NHÖÕNG HAÕ ØØNG RAØØO PHI THUEÁÁ QUAN (tt) 2.1. Caùùc bieään phaùùp haïïn cheáá veàà soáá löôïïng 2.2. Caùùc bieään phaùùp taøøi chính tieààn teää phi thueáá quan 2.3. Nhoùùm bieään phaùùp mang tính kyõ õ thuaäät 20 2.1. CAÙÙC BIEÄÄN PHAÙÙP HAÏÏN CHEÁÁ VEÀÀ SOÁÁ LÖÔÏÏNG Vai troøø Coâng cuâ ïï baûûo hoää khi thueáá quan khoâng â taùùc duïïng Coâng cuâ ïï phaân bieâ äät ñoáái xöûû trong quan heää ñoáái ngoaïïi Ñieààu tieáát cung caààu Ñieààu chænh giaùù Baûûo hoää thò tröôøøng noääi ñòa trong tröôøøng hôïïp khaåån caááp 21 2.1. CAÙÙC BIEÄÄN PHAÙÙP HAÏÏN CHEÁÁ VEÀÀ SOÁÁ LÖÔÏÏNG (tt) Caùùc hình thöùùc haïïn cheáá soáá löôïïng 2.1.1. Hình thöùùc caáám haúún xuaáát khaååu hoaëëc nhaääp khaååu moäät soáá loaïïi haøøng hoùùa naøøo ñoùù 2.1.2. Hình thöùùc giaááy pheùùp 2.1.3. Haïïn ngaïïch xuaáát nhaääp khaååu (quota) 2.1.4. Hình thöùùc töïï haïïn cheáá xuaáát khaååu (Voluntary Export Restraint – VER) 22 2.1.1. HÌNH THÖÙÙC CAÁÁM HAÚÚN XUAÁÁT KHAÅÅU HOAËËC NHAÄÄP KHAÅÅU MOÄÄT SOÁÁ LOAÏÏI HAØØNG HOÙÙA NAØØO ÑOÙÙ Laøø hình thöùùc baûûo hoää tuyeäät ñoáái Chính phuûû ñöa ra danh muïïc maëët haøøng hoùùa caáám xuaáát khaååu, caáám nhaääp khaååu – laøø nhöõng haõ øøng aûûnh höôûûng an ninh, xaõ hoõ ääi moäät quoáác gia Hình thöùùc ñang giaûûm vai troøø vì gaây â trôûû ngaïïi thöông maïïi quoáác teáá 23 2.1.1. HÌNH THÖÙÙC CAÁÁM HAÚÚN XUAÁÁT NHAÄÄP KHAÅÅU … (tt) 7 maëët haøøng caáám xuaáát khaååu 1. Vuõ khõ í, ñaïïn döôïïc, vaäät lieääu noåå, trang thieáát bò quaân sâ öïï 2. Ñoàà coåå 3. Ma tuùùy 4. Hoùùa chaáát ñoääc 5. Goãã 6. Ñoääng vaäät hoang daõ, õ ñoääng thöïïc vaäät quyùù hieáám, töïï nhieânâ 7. Caùùc loaïïi maùùy maõ chuyeân duõ â ïïng vaøø caùùc chöông trình phaààn meààm maäät maõ baõ ûûo veää bí maäät Nhaøø nöôùùc 24 2.1.1. HÌNH THÖÙÙC CAÁÁM HAÚÚN XUAÁÁT NHAÄÄP KHAÅÅU … (tt) 11 maëët haøøng caáám nhaääp khaååu 1. Vuõ khõ í, ñaïïn döôïïc, vaäät lieääu noåå, trang thieáát bò quaân sâ öïï 2. Ma tuùùy 3. Hoùùa chaáát ñoääc 4. Vaên hoê ùùa phaååm ñoàài truïïy, ñoàà chôi aûûnh höôûûng xaááu nhaân â caùùch 5. Phaùùo caùùc loaïïi 6. Thuoáác laùù, xì gaøø 7. Haøøng tieâu duâ øøng ñaõ qua sõ öûû duïïng 8. Phöông tieään vaään taûûi tay laùùi nghòch 9. Vaäät tö, phöông tieään ñaõ qua sõ öûû duïïng 10. Saûûn phaååm, vaäät lieääu coùù chöùùa amiang thuoääc nhoùùm amphibole 11. Caùùc loaïïi maùùy maõ chuyeân duõ â ïïng vaøø caùùc chöông trình phaààn meààm maäät maõ baõ ûûo veää bí maäät Nhaøø nöôùùc 25 2.1.2. HÌNH THÖÙÙC GIAÁÁY PHEÙÙP Haøøng hoùùa xuaáát nhaääp khaååu phaûûi ñöôïïc cô quan coùù thaååm quyeààn cho pheùùp baèèng vieääc caááp giaááy pheùùp. Caùùc loaïïi Giaááy pheùùp chung – hình thöùùc giaááy pheùùp quy ñònh quyeààn kinh doanh xuaáát khaååu, nhaääp khaååu cho caùùc doanh nghieääp. Ñaëëc ñieååm Doanh nghieäp phaûi coù ñuû ñieàu kieän – giaáy pheùp thaønh laäp coâng ty, voán, nhaân söï Treân giaáy pheùp khoâng quy ñònh thôøi haïn, khoái löôïng, giaù trò haøng ñöôïc xuaát nhaäp khaåu Quy ñònh ngaønh haøng kinh doanh ⇒ Aùp duïng neàn kinh teá phi thò tröôøng ⇒ Ít ñöôïc aùp duïng 26 2.1.2. HÌNH THÖÙÙC GIAÁÁY PHEÙÙP (tt) Giaááy pheùùp rieângâ – ñöôïïc caááp kín ñaùùo vaøø mang tính chaáát bí maäät. Ñaëëc ñieååm Caáp töøng laàn, coù ghi roõ hoï teân vaø cô sôû ñöôïc caáp Quy ñònh roõ soá vaø giaù trò haøng ñöôïc pheùp xuaát nhaäp khaåu Ghi roõ chuû haøng vaø thò tröôøng Ghi roõ thôøi haïn hieäu löïc Giaááy pheùùp coùù ñieààu kieään – tröôøøng hôïïp nhaääp khaååu traûû chaääm hoaëëc tín duïïng Giaááy pheùùp öu tieânâ ..… 27 2.1.2. HÌNH THÖÙÙC GIAÁÁY PHEÙÙP (tt) Vieäät Nam – Haøøng hoùùa yeâu caâ ààu giaááy pheùùp rieâng, 4 nhoâ ùùm Haøng hoùa xuaát khaåu, nhaäp khaåu theo haïn ngaïch Haøng hoùa xuaát khaåu, nhaäp khaåu theo giaáy pheùp cuûa Boä Thöông Maïi Haøng hoùa xuaát khaåu, nhaäp khaåu thuoäc dieän quaûn lyù chuyeân ngaønh cuûa caùc Boä, Toång cuïc Haøng hoùa xuaát khaåu, nhaäp khaåu theo quy ñònh rieâng cuûa Thuû töôùng, Chính phuû 28 2.1.3. HAÏÏN NGAÏÏCH XUAÁÁT NHAÄÄP KHAÅÅU (QUOTA) Moäät haïïn ngaïïch haïïn cheáá nhaääp khaååu ôûû moäät möùùc giôùùi haïïn Ñaëëc ñieååm Khoáng cheá möùc toái ña löôïng haøng ñöôïc pheùp xuaát hoaëc nhaäp khaåu Quy ñònh thôøi gian coù hieäu löïc Khoâng quy ñònh thò tröôøng kinh doanh Ñieàu tieát xuaát nhaäp khaåu nhöõng maët haøng quan troïng 29 2.1.3. HAÏÏN NGAÏÏCH XUAÁÁT NHAÄÄP KHAÅÅU (QUOTA) Caùùc loaïïi Haïn ngaïch quoác gia Haïn ngaïch haøng hoùa xuaát nhaäp khaåu ñöôïc höôûng cheá ñoä thueá quan öu ñaõi Haïn ngaïch quoác teá söû duïng trong caùc hieäp hoäi ngaønh haøng nhaèm khoáng cheá khoái löôïng vaø giaù caû 30 2.1.3. HAÏÏN NGAÏÏCH (QUOTAS) (tt) Vieäät Nam quy ñònh haïïn ngaïïch xuaáát nhaääp khaååu Haøng xuaát khaåu theo haïn ngaïch – haøng deät may xuaát khaåu sang EU, Canada, Norway, Turkey, vaø USA Haøng nhaäp khaåu theo haïn ngaïch – xaêng daàu, nhieân lieäu 31 2.1.4. HÌNH THÖÙÙC TÖÏÏ HAÏÏN CHEÁÁ XUAÁÁT KHAÅÅU (VOLUNTARY EXPORT RESTRAINT – VER) Laøø hình thöùùc quota nhaääp khaååu “töïï nguyeään” thoâng â qua thöông löôïïng Haïïn cheáá xuaáát khaååu do quoáác gia coùù haøøng xuaáát khaååu thi haøønh thay maëët cho, hay do nöôùùc nhaääp khaååu yeâu â caààu thoâng qua â ñaøøm phaùùn gaây sâ öùùc eùùp 3 hình thöùùc thoûûa thuaään Giöõa caùc Chính phuû Ngaønh xuaát khaåu tö nhaân vôùi ngaønh töông töï ôû nöôùc nhaäp khaåu Chính phuû nöôùc nhaäp khaåu vôùi ngaønh xuaát khaåu ôû nöôùc coù haøng xuaát Laøø hình thöùùc haïïn cheáá maääu dòch tinh vi, thieááu minh baïïch 32 2.2. CAÙÙC BIEÄÄN PHAÙÙP TAØØI CHÍNH TIEÀÀN TEÄÄ PHI THUEÁÁ QUAN 2.2.1. Bieään phaùùp kyùù quyõ hay õ ñaëët coïïc nhaääp khaååu 2.2.2. Heää thoááng thueáá noääi ñòa 2.2.3. Söûû duïïng cô cheáá tyûû giaùù 2.2.4. Caùùc bieään phaùùp ñaååy maïïnh xuaáát khaååu 33 2.2.1. BIEÄÄN PHAÙÙP KYÙÙ QUYÕ HAY Õ ÑAËËT COÏÏC NHAÄÄP KHAÅÅU Laøø bieään phaùùp Nhaøø nöôùùc nhaääp khaååu quy ñònh chuûû haøøng nhaääp khaååu phaûûi ñaëët coïïc taïïi Ngaân haâ øøng ngoaïïi thöông moäät khoaûûn tieààn tröôùùc khi ñöôïïc caááp giaááy pheùùp nhaääp khaååu Möùùc ñaëët coïïc Tính tyû leä so vôùi giaù trò loâ haøng nhaäp khaåu Phuï thuoäc möùc baûo hoä cuûa Nhaø nöôùc Laøø thueáá giaùùn tieááp ñaùùnh vaøøo haøøng nhaääp 34 2.2.2. HEÄÄ THOÁÁNG THUEÁÁ NOÄÄI ÑÒA Ñieààu tieáát ngoaïïi thöông qua vieääc giaûûm thueáá noääi ñòa Thueáá lôïïi töùùc, thueáá söûû duïïng taøøi nguyeân, thueâ áá VAT, tieâu thuâ ïï ñaëëc bieäät Xaây dâ öïïng heää thoááng thueáá vaøø leää phí ñoáái vôùùi haøøng nhaääp – Nguyeân taâ ééc “ngang baèèng daân toâ ääc” (Nation Treatment – NT) 35 2.2.3. SÖÛÛ DUÏÏNG CÔ CHEÁÁ TYÛÛ GIAÙÙ a)Quaûûn lyùù ngoaïïi hoáái – Nhaøø nöôùùc kieååm soaùùt caùùc nghieääp vuïï thanh toaùùn ngoaïïi teää cuûûa caùùc coâng tyâ Cuïï theåå Thuû tuïc thanh toaùn Söû duïng cô cheá nhieàu tyû giaù Quy ñònh möùc baùn laïi ngoaïi teä cho Nhaø nöôùc 36 2.2.3. SÖÛÛ DUÏÏNG CÔ CHEÁÁ TYÛÛ GIAÙÙ a)Quaûûn lyùù ngoaïïi hoáái – Vai troøø Caûi thieän tình hình thieáu huït trong caùn caân thanh toaùn vaø buoân baùn Giuùp Nhaø nöôùc taäp trung quaûn lyù söû duïng ngoaïi teä hieäu quaû nhaát 37 2.2.3. SÖÛÛ DUÏÏNG CÔ CHEÁÁ TYÛÛ GIAÙÙ (tt) b)Naâng hoaâ ëëc phaùù giaùù ñoààng tieààn noääi ñòa Phaùù giaùù ñoààng tieààn noääi ñòa – tyûû giaùù môùùi quy ñònh chuyeåån ñoååi giöõa õ ñoààng tieààn ngoaïïi teää vaøø tieààn noääi ñòa cao hôn tröôùùc. Taùùc duïïng: Khuyeán khích xuaát khaåu Nhaø xuaát khaåu höôûng lôïi thoâng qua cheânh leäch tyû giaù 38 2.2.3. SÖÛÛ DUÏÏNG CÔ CHEÁÁ TYÛÛ GIAÙÙ (tt) b)Naâng hoaâ ëëc phaùù giaùù ñoààng tieààn noääi ñòa Naâng cao giaâ ùù ñoààng tieààn noääi ñòa – tyûû giaùù môùùi quy ñònh chuyeåån ñoååi giöõa õ ñoààng tieààn ngoaïïi teää vaøø tieààn noääi ñòa thaááp hôn tröôùùc. Taùùc duïïng: Khuyeán khích nhaäp khaåu Nhaø nhaäp khaåu höôûng lôïi thoâng qua cheânh leäch tyû giaù 39 2.2.3. SÖÛÛ DUÏÏNG CÔ CHEÁÁ TYÛÛ GIAÙÙ (tt) c)Thoâng qua cô cheâ áá laïïm phaùùt – Thaûû noååi laïïm phaùùt ôûû möùùc ñoää nhaáát ñònh kích thích xuaáát khaååu vaøø haïïn cheáá nhaääp khaååu 40 2.2.4. CAÙÙC BIEÄÄN PHAÙÙP ÑAÅÅY MAÏÏNH XUAÁÁT KHAÅÅU a)Nhaøø nöôùùc ñaûûm baûûo tín duïïng XK Nhaøø nöôùùc laääp caùùc quyõ baõ ûûo hieååm xuaáát khaååu nhaèèm gaùùnh vaùùc ruûûi ro cho caùùc nhaøø xuaáát khaååu baùùn haøøng cho nöôùùc ngoaøøi vôùùi phöông thöùùc traûû chaääm hoaëëc tín duïïng daøøi haïïn 41 2.2.4. CAÙÙC BIEÄÄN PHAÙÙP ÑAÅÅY MAÏÏNH XUAÁÁT KHAÅÅU a)Nhaøø nöôùùc ñaûûm baûûo tín duïïng xuaáát khaååu Taùùc duïïng Gia taêng kim ngaïch xuaát khaåu Naâng giaù haøng xuaát khaåu 42 2.2.4. CAÙÙC BIEÄÄN PHAÙÙP ÑAÅÅY MAÏÏNH XUAÁÁT KHAÅÅU (tt) b)Nhaøø nöôùùc thöïïc hieään tín duïïng XK Nhaøø nöôùùc cho nöôùùc ngoaøøi vay voáán vôùùi quy moâ lôâ ùùn, laõi suaõ áát öu ñaõi õ ñeåå nöôùùc vay mua haøøng nöôùùc cho vay, keøøm theo ñieààu kieään kinh teáá vaøø chính trò Nöôùùc cho vay – nöôùùc giaøøu Nöôùùc vay – nöôùùc ngheøøo 43 2.2.4. CAÙÙC BIEÄÄN PHAÙÙP ÑAÅÅY MAÏÏNH XUAÁÁT KHAÅÅU (tt) b)Nhaøø nöôùùc thöïïc hieään tín duïïng XK Taùùc duïïng Giuùp thöông nhaân nöôùc cho vay ñaåy maïnh xuaát khaåu Phaù hoaïi saûn xuaát trong nöôùc vay 44 2.2.4. CAÙÙC BIEÄÄN PHAÙÙP ÑAÅÅY MAÏÏNH XUAÁÁT KHAÅÅU (tt) c)Trôïï caááp xuaáát khaååu Nhaøø nöôùùc öu ñaõi taõ øøi chính cho nhaøø xuaáát khaååu thoâng qua â trôïï caááp tröïïc tieááp hoaëëc giaùùn tieááp 45 2.2.4. CAÙÙC BIEÄÄN PHAÙÙP ÑAÅÅY MAÏÏNH XUAÁÁT KHAÅÅU (tt) c) Trôïï caááp xuaáát khaååu Trôïï caááp tröïïc tieááp – trôïï laõi suaõ áát vay voáán kinh doanh, trôïï giaùù, buøø loã xuaã áát khaååu. Taùùc duïïng Ngaên caûn caïnh tranh bình ñaúng Giaûm tính hieäu quaû kinh teá Phaùt sinh söï yû laïi, baûo thuû, ñoäc quyeàn Caûn trôû töï do hoùa thöông maïi toaøn caàu 46 2.2.4. CAÙÙC BIEÄÄN PHAÙÙP ÑAÅÅY MAÏÏNH XUAÁÁT KHAÅÅU (tt) Trôïï caááp xuaáát khaååu Trôïï caááp giaùùn tieááp – Nhaøø nöôùùc keáát hôïïp bieään phaùùp kinh teáá vó moâ vaâ øø haøønh chính ñeåå hoã trôã ïï xuaáát khaååu. Hình thöùùc Ñieàu hoøa cung caàu baèng hoã trôï taøi chính vaø kho ñeäm Giaûm hoaëc mieãn thueá xuaát khaåu Giuùp nhaø xuaát khaåu tìm kieám thò tröôøng, ñaàu tö khoa hoïc kyõ thuaät 47 2.2.4. CAÙÙC BIEÄÄN PHAÙÙP ÑAÅÅY MAÏÏNH XUAÁÁT KHAÅÅU (tt) d)Baùùn phaùù giaùù – baùùn haøøng xuaáát khaååu ôûû moäät giaùù thaááp hôn “giaùù trò bình thöôøøng” Möùùc phaùù giaùù = Giaùù baùùn thò tröôøøng trong nöôùùc – Giaùù xuaáát khaååu 48 2.2.4. CAÙÙC BIEÄÄN PHAÙÙP ÑAÅÅY MAÏÏNH XUAÁÁT KHAÅÅU (tt) d)Baùùn phaùù giaùù – Muïïc tieâuâ Taêng quy moâ kinh doanh Taïo ñoäc quyeàn “töông ñoàng” treân thò tröôøng nöôùc nhaäp khaåu Taêng lôïi nhuaän nhôø taêng doanh thu vaø giaûm chi phí Thu lôïi nhuaän “sieâu ngaïch” Cuûng coá, gia taêng trò giaù thöông hieäu treân theá giôùi 49 2.3. NHOÙÙM BIEÄÄN PHAÙÙP MANG TÍNH KYÕ THUAÕ ÄÄT Haøøng raøøo thöông maïïi – tieâu â chuaåån söùùc khoûûe, phuùùc lôïïi, söïï an toaøøn, chaáát löôïïng, kích côõ, troõ ïïng löôïïng,... Bieään phaùùp ngaøøy caøøng phoåå bieáán, phöùùc taïïp, tinh vi 50 3. NHÖÕNG SÕ ÖÏÏ PHAÙÙT TRIEÅÅN KINH TEÁÁ KHAÙÙC 3.1. Thöông maïïi ñoáái öùùng (Countertrade) 3.2. Thöông maïïi trong lónh vöïïc dòch vuïï (Trade in Services) 3.3. Khu thöông maïïi töïï do (Free Trade Zones) 51 3.1. THÖÔNG MAÏÏI ÑOÁÁI ÖÙÙNG (COUNTERTRADE) Laøø trao ñoååi haøøng ñoååi haøøng Laøøm giaûûm hieääu quaûû thöông maïïi theáá giôùùi 52 3.2. THÖÔNG MAÏÏI TRONG LÓNH VÖÏÏC DÒCH VUÏÏ (TRADE IN SERVICES) Nhöõng nõ öôùùc thu nhaääp cao dòch chuyeåån höôùùng kinh teáá dòch vuïï Doøøng löu thoâng dòch vuâ ïï quoáác teáá coùù tính quy taééc cao Dòch vuïï – ngaân haâ øøng, ñaààu tö, baûûo hieååm, phöông tieään thoâng tin, vaâ ään chuyeåån, quaûûng caùùo, taøøi chính, du lòch, chuyeåån giao kyõ thuaõ äät,… Giaûûm bôùùt haøøng raøøo thöông maïïi dòch vuïï laøø khoùù khaênê 53 3.3. KHU THÖÔNG MAÏÏI TÖÏÏ DO (FREE TRADE ZONES – FTZ) Laøø khu vöïïc maøø nhaøø nhaääp khaååu coùù theåå ñoùùng thueáá haûûi quan chaääm trong khi tieáán trình vaään haøønh saûûn phaååm ñang dieãnã ra Chính quyeààn nöôùùc sôûû taïïi cung caááp tyûû leää trôïï caááp cho FTZ FTZ coùù hieääu quaûû khi ñònh vò chieáán löôïïc (gaààn caûûng, ngaânâ haøøng, dòch vuïï truyeààn thoângâ ,..…) 1CHÖÔNG 6: MOÂI TRÂ ÖÔØØNG CHÍNH TRÒ – LUAÄÄT PHAÙÙP 1. Moâi trâ öôøøng chính trò 2.Moâi trâ öôøøng luaäät phaùùp 21. MOÂI TRÂ ÖÔØØNG CHÍNH TRÒ Heää thoááng kinh teáá chính trò Nöôùùc sôûû taïïi: Chính quyeààn Caùùc nhoùùm aùùùùp löïïc Chính quoáác: Chính quyeààn Caùùc nhoùùm aùùùùp löïïc 31. MOÂI TRÂ ÖÔØØNG CHÍNH TRÒ (tt) Coùù 3 loaïïi ruûûi ro chính trò thöôøøng gaëëp: Ruûûi ro sôûû höõuõ – taøøi saûûn vaøø ñôøøi soááng Ruûûi ro veàà söïï hoaïït ñoääng – ñeàà caääp ñeáán söïï can thieääp vaøøo hoaïït ñoääng cuûûa coâng â ty Ruûûi ro veàà chuyeåån giao – thöôøøng gaëëp khi nhöõng coõ áá gaééng ñöôïïc thöïïc hieään ñeåå chuyeåån ñoååi quyõ giõ öõa caõ ùùc nöôùùc. 4Muïïc ñích Töïï baûûo toààn An ninh Thònh vöôïïng Uy tín Haøønh ñoääng Töôùùc ñoaïït taøøi saûûn Tòch thu Noääi ñòa hoùùa Mua ñòa phöông Haøøng raøøo phi thueáá quan Taøøi trôïï Leäänh caáám vaään Kieååm soaùùt xuaáát khaååu Ñieààu chænh haøønh vi kinh doanh quoáác teáá ⇒ 1.1. THEÁÁ LÖÏÏC CHÍNH TRÒ NÖÔÙÙC SÔÛÛ TAÏÏI 51.2. THEÁÁ LÖÏÏC CHÍNH TRÒ ÔÛÛ CHÍNH QUOÁÁC Muïïc ñích vaøø haøønh ñoääng töông töïï ⇒MNC ¾ Haïïn cheáá kinh doanh ¾ Löïïa choïïn thò tröôøøng ¾ Chính saùùch kinh doanh 62. MOÂI TRÂ ÖÔØØNG LUAÄÄT PHAÙÙP 2.1. Heää thoááng phaùùp luaäät Thöôøøng luaäät (Common Law) – döïïa treân phong â tuïïc, taääp quaùùn thoùùi quen, tieààn leää hoaëëc taääp tuïïc hôn laøø nhöõng quy cheõ áá ñöôïïc vieáát saüün Daân luaâ äät (Code Law) – döïïa treân sâ öïï toåång hôïïp caùùc theåå cheáá baèèng vaên baê ûûn, laøø nhöõng quy õ ñònh phaùùp lyùù Luaäät – thöông maïïi, hôïïp ñoààng, taùùc quyeààn, thaøønh laääp doanh nghieääp, phaùù saûûn, moâi â tröôøøng, lao ñoääng, caïïnh tranh, choááng tham nhuõng, sôõ ûû höõu, luaõ äät ñòa phöông, toøøa aùùn kinh teá…á 72. MOÂI TRÂ ÖÔØØNG LUAÄÄT PHAÙÙP (tt) 2.2. Haøønh ñoääng cuûûa Chính phuûû Nhöõngõ haøøng raøøo döïïa treânâ giaùù (Price-based Barriers) Giôùùi haïïn soáá löôïïng (Quantity Limits) Coáá ñònh giaùù quoáác teáá (International Price Fixing) Nhöõngõ haøøng raøøo phi thueáá quan (Nontariff Barriers) Giôùùi haïïn taøøi chính (Financial Limits) Kieååm soaùùt ñaààu tö ôûû nöôùùc ngoaøøi (Foreign Investment Controls) 1CHÖÔNG 7: HOAÏÏCH ÑÒNH CHIEÁÁN LÖÔÏÏC TOAØØN CAÀÀU 1. Tieáán trình hoaïïch ñònh chieáán löôïïc 2. Hoaïïch ñònh chieáán löôïïc kinh doanh quoáác teáá 3. Thöïïc hieään chieáán löôïïc kinh doanh quoáác teáá 4. Kieååm tra vaøø ñaùùnh giaùù 21. TIEÁÁN TRÌNH HOAÏÏCH ÑÒNH CHIEÁÁN LÖÔÏÏC 1.1. Tieáán trình hoaïïch ñònh chieáán löôïïc 1.2. Trieáát lyùù quaûûn trò chieáán löôïïc 1.3. Cô sôûû hoaïïch ñònh chieáán löôïïc 31.1. TIEÁÁN TRÌNH HOAÏÏCH ÑÒNH CHIEÁÁN LÖÔÏÏC Moâi trâ öôøøng beân ngoaâ øøi MNC Ñaùùnh giaùù caùùc yeááu toáá: chính trò, kinh teáá , vaên hoê ùùa… vaøø nhöõngõ khuynh höôùùng thay ñoååi cuûûa caùùc yeááu toáá naøøy Moâi trâ öôøøng beân trong MNC:â Ñaùùnh giaùù FSA, tieààm naêng cuê ûûa FSA, saûûn phaååm, nguoààn löïïc, boáán lónh vöïïc chöùùc naêngê Hoaïïch ñònh chieáán löôïïc toaøøn caààu Ñaùùnh giaùù caïïnh tranh, thò tröôøøng Phaùùt trieåån chieáán löôïïc caïïnh tranh Raøøo caûûn ra vaøøo Toåå chöùùc thöïïc hieään chieáán löôïïc caïïnh tranh toaøøn caààu •Cô caááu toåå chöùùc cuûûa MNC •Thaùùi ñoää quaûûn trò •Boáán lónh vöïïc chöùùc naêngê 41.2. TRIEÁÁT LYÙÙ QUAÛÛN TRÒ CHIEÁÁN LÖÔÏÏC Daân toâ ääc (Ethnocentic philosophy) Döïïa vaøøo giaùù trò vaøø quyeààn lôïïi cuûûa coâng ty meâ ïï Quaûûn lyùù hoaïït ñoääng nöôùùc ngoaøøi nhö moâ hâ ình trong nöôùùc Kieååm soaùùt chaëët chi phí töøø trung taâmâ Ña chuûûng (Polycentric philosophy) Chieáán löôïïc phuøø hôïïp ñòa phöông Phaân quyeâ ààn veàà ñòa phöông Lôïïi nhuaään ñeåå laïïi ñòa phöông Nhaân lâ öïïc ñòa phöông 51.2. TRIEÁÁT LYÙÙ QUAÛÛN TRÒ CHIEÁÁN LÖÔÏÏC (tt) Khu vöïïc (Regioncentric Philosophy) Söïï keáát hôïïp cuûûa höôùùng daân toâ ääc vaøø ña chuûûng Cô caááu, nhaân lâ öïïc, saûûn phaååm theo vuøøng Lôïïi nhuaään phaân phoâ áái trong vuøøng Toaøøn caààu (Geocentric Philosophy) Höôùùng hoaïït ñoääng toaøøn caààu Saûûn phaååm toaøøn caààu coùù bieáán ñoååi theo ñòa phöông Nhaân lâ öïïc toaøøn caààu Lôïïi nhuaään phaân phoâ áái toaøøn caààu 61.3. CÔ SÔÛÛ HOAÏÏCH ÑÒNH CHIEÁÁN LÖÔÏÏC 1.3.1. Phaân tâ ích, ñaùùnh giaùù moâi trâ öôøøng beân ngoaâ øøi 1.3.2. Phaân tâ ích, ñaùùnh giaùù moâi trâ öôøøng beân trongâ 7 Muïïc ñích – giuùùp nhaøø quaûûn trò nhaään roõ:õ Nhöõng ñaëc tröng kinh teá quan troïng cuûa ngaønh Nhöõng löïc löôïng taùc ñoäng coù theå laøm thay ñoåi ngaønh Nhöõng höôùng caïnh tranh trong ngaønh Nhöõng yeáu toá thaønh coâng then choát (KSFs) 1.3.1. PHAÂN TÂ ÍCH, ÑAÙÙNH GIAÙÙ MOÂI TRÂ ÖÔØØNG BEÂN NGOAÂ ØØI 81.3.1. PHAÂN TÂ ÍCH, ÑAÙÙNH GIAÙÙ MOÂI TRÂ ÖÔØØNG BEÂN NGOAÂ ØØI (tt) Phöông phaùùp Chuyeân gia Döï ñoaùn khuynh höôùng ngaønh döïa vaøo lòch söû Chuyeân gia beân trong Söû duïng maùy tính Thu thaääp thoâng tinâ 91.3.1. PHAÂN TÂ ÍCH, ÑAÙÙNH GIAÙÙ MOÂI TRÂ ÖÔØØNG BEÂN NGOAÂ ØØI (tt) Söïï caïïnh tranh cuûûa cty Nhöõng nhaõ øø caïïnh tranh trong ngaøønh Nhöõng ngõ öôøøi döïï ñònh xaâm nhaâ ääp Saûûn phaååm thay theáá Nhaøø cung caááp Ngöôøøi mua 10 1.3.1. PHAÂN TÂ ÍCH, ÑAÙÙNH GIAÙÙ MOÂI TRÂ ÖÔØØNG BEÂN NGOAÂ ØØI (tt) Phaân tâ ích thoâng tinâ Khaû naêng maëc caû cuûa ngöôøi mua – xem xeùt khaû naêng duy trì khaùch haøng Khaû naêng maëc caû cuûa nhaø cung caáp – oån ñònh, giaù thaáp Nhöõng ngöôøi môùi thaâm nhaäp – giöõ giaù thaáp, vaän ñoäng Cphuû Söï ñe doïa cuûa saûn phaåm thay theá – giaù thaáp, ñöa ra saûn phaåm töông töï, taêng dòch vuï khaùch haøng Söï caïnh tranh – chieán löôïc phoå bieán duy trì hoaëc gia taêng söùc mua Cung caáp saûn phaåm môùi Taêng naêng suaát ñeå giaûm chi phí Taïo söï khaùc bieät giöõa saûn phaåm hieän coù vaø caïnh tranh Taêng chaát löôïng saûn phaåm Höôùng ñeán thò tröôøng tieàm naêng rieâng bieät 11 1.3.1. PHAÂN TÂ ÍCH, ÑAÙÙNH GIAÙÙ MOÂI TRÂ ÖÔØØNG BEÂN NGOAÂ ØØI (tt) Nhöõng yeõ ááu toáá thaøønh coâng chuâ ûû yeááu trong ngaøønh (Key Success Factors – KSFs): Kyõ thuaät caûi tieán, chaát löôïng R&D Ngaønh saûn phaåm roäng, chaát löôïng saûn phaåm Keânh phaân phoái hieäu quaû Chieâu thò hieäu quaû, giaù haáp daãn Nguoàn taøi chính, nguoàn nguyeân lieäu thuaän lôïi Kinh nghieäm cuûa coâng ty Chaát löôïng nguoàn nhaân löïc Moãi yeã ááu toáá coùù taààm quan troïïng khaùùc nhau trong nhöõng ngaõ øønh khaùùc nhau trong nhöõng thôõ øøi ñieååm khaùùc nhau 12 Phaân tâ ích caïïnh tranh: Nhaän roõ nhöõng muïc tieâu chieán löôïc cô baûn cuûa ñoái thuû Nhöõng chieán löôïc chung ñang söû duïng hoaëc döï tínhÆ xaùc ñònh KSFs quan troïng nhaát hieän nay vaø trong töông lai Nhöõng chieán löôïc phoøng thuû hoaëc taán coâng ñang söû duïng hoaëc döï tính Ñaùnh giaù vò theá hieän taïi 1.3.1. PHAÂN TÂ ÍCH, ÑAÙÙNH GIAÙÙ MOÂI TRÂ ÖÔØØNG BEÂN NGOAÂ ØØI (tt) 13 1.3.2. PHAÂN TÂ ÍCH, ÑAÙÙNH GIAÙÙ MOÂI TRÂ ÖÔØØNG BEÂN TRONGÂ Nguoààn taøøi löïïc Nguoàn löïc vaät chaát Nguoàn nhaân löïc Phaân tâ ích chuoãi giaã ùù trò – laøø phöông höôùùng maøø nhöõng hoaõ ïït ñoääng chính yeááu vaøø hoã trôã ïï ñöôïïc keáát hôïïp ñeåå cung caááp saûûn phaååm, gia taêng giaê ùù trò vaøø lôïïi nhuaään 14 1.3.2. PHAÂN TÂ ÍCH, ÑAÙÙNH GIAÙÙ MOÂI TRÂ ÖÔØØNG BEÂN TRONG (tt)Â Phaân tâ ích chuoãi giaã ùù trò (tt) Cô sôûû haïï taààng (caááu truùùc, laõnh õ ñaïïo) Nguoààn nhaân lâ öïïc Nghieân câ öùùu vaøø phaùùt trieåån Quaûûn trò cung öùùng Ñaààu vaøøo Thöïïc hieään Ñaààu ra Marketing vaøø baùùn haøøng Dòch vuïï 15 1.3.2. PHAÂN TÂ ÍCH, ÑAÙÙNH GIAÙÙ MOÂI TRÂ ÖÔØØNG BEÂN TRONG (tt)Â Chuoãi giaã ùù trò bao goààm: Hoaïït ñoääng chuûû yeááu (Primary activities) Ñaàu vaøo – Thöïc hieän saûn phaåm cuoái cuøng – Ñaàu ra – Marketing vaø baùn haøng – Dòch vuï – 16 1.3.2. PHAÂN TÂ ÍCH, ÑAÙÙNH GIAÙÙ MOÂI TRÂ ÖÔØØNG BEÂN TRONG (tt)Â Chuoãi giaã ùù trò bao goààm (tt) Hoaïït ñoääng hoã trôã ïï (Support activities) Cô sôû haï taàng coâng ty – Quaûn lyù nguoàn nhaân löïc – Kyõ thuaät – Quaûn trò cung öùng – 17 2. HOAÏÏCH ÑÒNH CHIEÁÁN LÖÔÏÏC KINH DOANH QUOÁÁC TEÁÁ 2.1. Xaùùc ñònh muïïc tieâuâ 2.2. Hoaïïch ñònh chieáán löôïïc 2.3. Löïïa choïïn danh muïïc ñaààu tö 18 2.1. XAÙÙC ÑÒNH MUÏÏC TIEÂUÂ Hai caùùch Söï thöïc hieän hay nhieäm vuï chöùc naêng 9 Khaû naêng sinh lôïi 9 Marketing 9 Saûn xuaát 9 Taøi chính 9 Quaûn lyù nguoàn nhaân löïc Khu vöïc ñòa lyù hay SBU (Strategic Business Unit) Æ nhieäm vuï chöùc naêng ⇒ Söû duïng “hieäu quaû thaùc ñoå” (Cascading Effect) – MNC ñaët muïc tieâu lôïi nhuaän cho toaøn coâng ty, moãi vuøng ñòa lyù hay SBU laïi aán ñònh muïc tieâu lôïi nhuaän ⇒ MNC ñaït ñöôïc lôïi nhuaän mong muoán (töông töï vôùi 4 chöùc naêng then choát) 19 2.2. HOAÏÏCH ÑÒNH CHIEÁÁN LÖÔÏÏC 2.2.1. Chieáán löôïïc chung (Generic Strategies) 2.2.2. Chieáán löôïïc caïïnh tranh (Competitive Strategies) 2.2.3. Chieáán löôïïc ñaààu tö ña quoáác gia (Multinational Diversification Strategies) 20 2.2.1. CHIEÁÁN LÖÔÏÏC CHUNG Khaùùi nieääm – laøø phöông caùùch cô baûûn ñeåå taïïo ra vaøø duy trì lôïïi theáá caïïnh tranh Lôïïi theáá caïïnh tranh (Competitive Advantages) – phaùùt sinh khi coâng ty vâ öôïït troääi ñoáái thuûû caïïnh tranh trong vieääc thu huùùt vaøø giöõ khaõ ùùch haøøng muïïc tieâuâ Theo Porter (1990) coùù 2 chieáán löôïïc chung: 1) Chieáán löôïïc khaùùc bieäät (Differentiation Strategy) – cung caááp giaùù trò vöôïït troääi cho khaùùch haøøng (chaáát löôïïng, saûûn phaååm, dòch vuï…ï ) 2) Chieáán löôïïc chi phí thaááp (Low-cost Strategy) – tìm phöông caùùch saûûn xuaáát, phaân phoâ áái hieääu quaûû hôn caïïnh tranh 21 2.2.2. CHIEÁÁN LÖÔÏÏC CAÏÏNH TRANH (COMPETITIVE STRATEGIES) Chieáán löôïïc taáán coâng (Offensive â Strategies) – Höôùùng tröïïc tieááp vaøøo ñoáái thuûû maøø MNC muoáán giaøønh thò phaààn Taáán coâng trâ öïïc dieään (Direct Attacks) – Taáán coâng sâ öôøøn (End-run Offensives) – 22 2.2.2. CHIEÁÁN LÖÔÏÏC CAÏÏNH TRANH (COMPETITIVE STRATEGIES) (tt) Caïïnh tranh phuûû ñaààu (Preemtive Competitive Strategies) – Chieáán löôïïc giaøønh giaäät (Acquisitions) – 23 2.2.2. CHIEÁÁN LÖÔÏÏC CAÏÏNH TRANH (COMPETITIVE STRATEGIES) (tt) Chieáán löôïïc phoøøng thuûû (Defensive Strategies) – ñaååy lui hoaëëc caûûn trôûû chieáán löôïïc taáán coâng cuâ ûûa ñoáái thuûû 24 2.2.2. CHIEÁÁN LÖÔÏÏC CAÏÏNH TRANH (COMPETITIVE STRATEGIES) (tt) Chieáán löôïïc neùù traùùnh ñoáái ñaààu (Counter- parry) – Business-level Strategies – chieáán löôïïc moäät ngaøønh Corporate-level Strategies – chieáán löôïïc coâng ty coâ ùù theåå laøø hoãn hôã ïïp nhieààu ngaøønh 25 2.2.2. CHIEÁÁN LÖÔÏÏC CAÏÏNH TRANH (COMPETITIVE STRATEGIES) (tt) Ñaààu tö daøøn traûûi – MNC môûû roääng hoaïït ñoääng sang nhieààu ngaøønh. Coùù 2 caùùch: 9 Söïï daøøn traõi coõ ùù lieân quan (Related Diversification)â Söû duïng chung löïc löôïng baùn, quaûng caùo, phaân phoái Kyõ naêng chuyeân moân Saûn phaåm töông töï coù lieân quan Söï hoã trôï cuûa moät ngaønh khaùc 9 Söïï daøøn traõi khoâng lieân quan (Unrelated õ â â Diversification) Coâng ty coù tieàm naêng taêng tröôûng Tìm ngaønh môùi trong nhöõng giai ñoaïn khaùc nhau trong chu kyø kinh teá 26 2.3. LÖÏÏA CHOÏÏN DANH MUÏÏC ÑAÀÀU TÖ Cao 10% Star Ñaààu tö vaøø môûû roääng Question Mark Ñaààu tö vaøø môûû roääng/ Giaûûm ñaààu tö Thaááp Cash Cow Duy trì/ Thu hoaïïch Dog Giaûûm ñaààu tö Cao 1 Thaááp Thò phaààn töông ñoáái (Relative Market Share) Toáác ñoää taêng ê tröôûûng ngaøønh (Industry Rate) Ma traään BCG (Boston Consulting Group) 27 2.3. LÖÏÏA CHOÏÏN DANH MUÏÏC ÑAÀÀU TÖ (tt) Muïïc tieâu taêng trâ ê öôûûng, ñaààu tö – döïï ñoaùùn ngaøønh coùù doanh thu cao Æ nhaään nhieààu nguoààn löïïc hoã trôã ïï Muïïc tieâu giaâ ûûm ñaààu tö – nhöõng ngaõ øønh bò thanh lyùù, baùùn Muïïc tieâu thu hoaâ ïïch – ngaøønh tröôûûng thaøønh, coùù lôïïi nhuaään, laøø nguoààn tieààn cho nhöõng õ ñaààu tö khaùùc 28 3. THÖÏÏC HIEÄÄN CHIEÁÁN LÖÔÏÏC KINH DOANH QUOÁÁC TEÁÁ 3.1. Ñònh vò (Location) 3.2. Quyeààn sôûû höõu (Ownership)õ 3.3. Lieân keâ áát lieân doanh quoâ áác teáá (International Joint Ventures) 3.4. Hôïïp taùùc chieáán löôïïc (Strategic Partnership) 3.5. Chieáán löôïïc chöùùc naêng (Functional ê Strategies) 29 3.1. ÑÒNH VÒ (LOCATION) Choïïn ñòa ñieååm kinh doanh quoáác teáá quan troïïng vì: Gaààn nguoààn nguyeân lieâ ääu Daân â ñòa phöông thích saûûn phaååm saûûn xuaáát taïïi ñòa phöông Chính quyeààn ñòa phöông khuyeáán khích ñaààu tö Giaûûm ruûûi ro nhôøø ñaààu tö nhieààu nôi ⇒ Chuùù yùù moâi trâ öôøøng chính trò (xu höôùùng chính trò khoâng oâ åån ñònh, khaûû naêng xaê ûûy ra caùùch maïïng hoaëëc maâu thuaãn quyeâ ã ààn löïïc) 30 3.2. QUYEÀÀN SÔÛÛ HÖÕU (OWNERSHIP)Õ Hai quan ñieååm: Gia taêng doanh nghieê ääp sôûû höõu nõ öôùùc ngoaøøi laøøm suy yeááu neààn kinh teáá Muoáán duy trì neààn kinh teáá maïïnh phaûûi thu huùùt ñaààu tö ⇒ taïïo vieääc laøøm, naâng cao kyõ naêng â õ ê coâng nhaân, taâ â ïïo saûûn phaååm theo yeâu caâ ààu thò tröôøøng theáá giôùùi ⇒ 2 höôùùng thònh haøønh – lieân â doanh quoáác teáá, lieân keâ áát chieáán löôïïc 31 3.3. LIEÂN KEÂ ÁÁT LIEÂN DOANH QUOÂ ÁÁC TEÁÁ (INTERNATIONAL JOINT VENTURES) Laøø söïï thoûûa thuaään giöõa 2 hay nhieõ ààu thaøønh vieân â ñeåå sôûû höõu vaõ øø kieååm soaùùt moäät doanh nghieääp quoáác teáá Lyùù do choïïn hình thöùùc lieân doanhâ Söï khuyeán khích vaø luaät leä cuûa Nhaø nöôùc Kinh nghieäm, kieán thöùc, quan heä cuûa thaønh vieân ñòa phöông Hieäu quaû cuûa söï hôïp taùc Ñaëëc ñieååm – khoùù quaûûn lyùù vaøø khoâng oâ åån ñònh (MNC muoáán kieååm soaùùt hoaïït ñoääng ⇒ quyeáát ñònh khoâng toâ áát, maâu thuaãn vôâ ã ùùi thaøønh vieân â ñòa phöông) ⇒ nhieààu MNC choïïn lieân keâ áát chieáán löôïïc 32 3.4. HÔÏÏP TAÙÙC CHIEÁÁN LÖÔÏÏC (STRATEGIC PARTNERSHIP) Laøø söïï thoûûa thuaään giöõa 2 hay nhieõ ààu MNC caïïnh tranh vôùùi muïïc ñích phuïïc vuïï thò tröôøøng toaøøn caààu. Ñaëëc ñieååm MNC trong cuøng ngaønh Thoûa thuaän sôû höõu Phaân chia quyeàn lôïi cho caùc beân lieân quan 33 3.5. CHIEÁÁN LÖÔÏÏC CHÖÙÙC NAÊNG (FUNCTIONAL STRATEGIES)Ê Chieáán löôïïc marketing quoáác teáá – thieáát keáá ñeåå nhaään roõ nhu caõ ààu khaùùch haøøng vaøø hình thaøønh keáá hoaïïch haøønh ñoääng cho vieääc baùùn saûûn phaååm theo theo öôùùc muoáán nhöõng khaõ ùùch haøøng naøøy. Xaây dâ öïïng treân â “4P” Chieáán löôïïc saûûn xuaáát quoáác teáá – ñöôïïc thieáát keáá phuøø hôïïp vôùùi keáá hoaïïch marketing ñeåå ñaûûm baûûo taïïo ra ñuùùng saûûn phaååm vaøø phaân phoâ áái ñuùùng luùùc 34 3.5. CHIEÁÁN LÖÔÏÏC CHÖÙÙC NAÊNG (FUNCTIONAL STRATEGIES)Ê Chieáán löôïïc taøøi chính quoáác teáá – ñöôïïc xaây â döïïng vaøø kieååm soaùùt töøø vaên phoê øøng nöôùùc nhaøø, thoâng qua châ æ tieâu hoaâ øøn voáán, lôïïi nhuaään, ngaân saâ ùùch voáán, taøøi trôïï khoaûûn nôïï, quaûûn trò voáán löu ñoääng,… Chieáán löôïïc toåå chöùùc vaøø quaûûn lyùù nguoààn nhaân lâ öïïc quoáác teáá – xem xeùùt caùùc quaùù trình tuyeåån choïïn, ñaøøo taïïo, tính toaùùn thu nhaääp vaøø caùùc moáái quan heää lao ñoääng trong moâi trâ öôøøng kinh doanh quoáác teáá. 35 4. KIEÅÅM TRA VAØØ ÑAÙÙNH GIAÙÙ Muïïc ñích Xaùc ñònh phöông caùch toát nhaát maø toå chöùc coù theå thöïc hieän ñöôïc Nhöõng hoaït ñoäng caàn thöïc hieän tieán trình naøy lieân quan tröïc tieáp ñeán chieán löôïc chung, muïc tieâu laø cô sôû cho söï so saùnh vaø ñaùnh giaù 36 4. KIEÅÅM TRA VAØØ ÑAÙÙNH GIAÙÙ (tt) 9 Phöông phaùùp 1) Tæ suaáát hoaøøn voáán ñaààu tö (ROI) – ñaùùnh giaùù thu nhaääp thuaààn tröôùùc thueáá so vôùùi toåång voáán. Öu ñieååm Laø keát quaû hieån nhieân ñôn giaûn vì chòu aûnh höôûng cuûa nhieàu vaán ñeà xaûy ra trong kinh doanh Söï ño löôøng caùch nhaø quaûn trò söû duïng voán ñaàu tö theo yeâu caàu Cho pheùp so saùnh keát quaû giöõa caùc ñôn vò trong cuøng moät quoác gia nhö moät cô sôû lieân keát 37 4. KIEÅÅM TRA VAØØ ÑAÙÙNH GIAÙÙ (tt) 9Phöông phaùùp 1) Tæ suaáát hoaøøn voáán ñaààu tö (ROI) – ñaùùnh giaùù thu nhaääp thuaààn tröôùùc thueáá so vôùùi toåång voáán. Nhöôïïc ñieååm ROI coù theå cao giaû taïo So saùnh ROI coù theå sai leäch do caùc giai ñoaïn khaùc nhau cuûa thò tröôøng khaùc nhau Duøng trong ngaén haïn 38 4. KIEÅÅM TRA VAØØ ÑAÙÙNH GIAÙÙ (tt) 9 Phöông phaùùp (tt) 2) Söïï taêng trê öôûûng cuûûa möùùc baùùn, thò phaààn – ñaùùnh giaùù toåång nhu caààu. Lyùù do söûû duïïng chæ tieâu â Aùp duïng khi MNC muoán gia taêng möùc baùn Coâng ty muoán duy trì, neáu khoâng gia taêng thò phaàn 3) Chi phí – duy trì kieååm soaùùt chaëët cheõ caõ ùùc khoaûûn chi phí: saûûn xuaáát, quaûûng caùùo, khuyeáán maõi,... õ 39 4. KIEÅÅM TRA VAØØ ÑAÙÙNH GIAÙÙ (tt) 9 Phöông phaùùp (tt) 3) Söïï phaùùt trieåån saûûn phaååm môùùi – aùùp duïïng trong moâiâ tröôøøng söïï caûûi tieáán vaøø ñoååi môùùi saûûn phaååm laøø quan troïïng 4) Moáái quan heää giöõaõ MNC vaøø nöôùùc sôûû taïïi 5) Söïï quaûûn lyùù – xem xeùùt 9 Chaát löôïng – moái lieân heä, phaåm chaát daãn ñaàu, caùch xaây döïng ñoäi nguõ quaûn lyù, caùch thöïc hieän chieán löôïc ñaõ xaây döïng 9 Soá löôïng – thu hoài voán ñaàu tö, doøng tieàn teä 1CHÖÔNG 8: CHIEÁÁN LÖÔÏÏC SAÛÛN XUAÁÁT QUOÁÁC TEÁÁ 1. Khaùùi nieääm 2. Nhöõng aõ ùùp löïïc khi MNC thöïïc hieään chieáán löôïïc saûûn xuaáát quoáác teáá 3. Chieáán löôïïc saûûn xuaáát quoáác teáá 21. KHAÙÙI NIEÄÄM Quaûûn trò chieáán löôïïc saûûn xuaáát chuùù troïïng hieääu quaûû söûû duïïng lao ñoääng vaøø voáán, quan taâm R&D, â toåå chöùùc thöïïc hieään saûûn phaååm môùùi thaøønh coâng, â gia taêng lôê ïïi ích cuûûa saûûn phaååm 31. KHAÙÙI NIEÄÄM (tt) So saùùnh hoaïït ñoääng QTSX cuûûa MNC vaøø coâng ty noâ ääi ñòa Gioááng nhau – söûû duïïng coùù hieääu quaûû lao ñoääng vaøø voáán, quan taâm R & D, gia taêng hieâ ê ääu quaûû saûûn xuaáát vaøø dòch vuïï, giaûûm thieååu caùùc chi phí ñieààu haøønh,… Khaùùc nhau Coâng ty noäi ñòa – vieäc ra quyeát ñònh chæ bò phuï thuoäc quy ñònh Chính phuû moät nöôùc MNC – vieäc ra quyeát ñònh bò aûnh höôûng bôûi aùp löïc Chính phuû nöôùc sôû taïi – aùp löïc veà chieán löôïc hoaït ñoäng, lao ñoäng, tieàn löông, taøi chính. 42. NHÖÕNG AÕ ÙÙP LÖÏÏC KHI MNC THÖÏÏC HIEÄÄN CLÖÔÏÏC SAÛÛN XUAÁÁT QUOÁÁC TEÁÁ 2.1. Aùùp löïïc aûûnh höôûûng ñeáán muïïc tieâu chi phâ í 2.2. Aùùp löïïc aûûnh höôûûng ñeáán vaáán ñeàà taøøi chính 52.1. AÙÙP LÖÏÏC AÛÛNH HÖÔÛÛNG ÑEÁÁN MUÏÏC TIEÂU CHI PHÂ Í Nhieààu chieáán löôïïc cuûûa MNC bò chæ trích Hoääi nhaääp ngöôïïc chieààu (Backward I

Các file đính kèm theo tài liệu này:

QUẢN TRỊ KINH DOANH QUỐC TẾ QUẢ QUỐ TẾ.pdf