Phản ứng của rau đối với phân bón ở tỉnh Lào Cai

H Ộ I T H Ả O V Ề PH ÁT T RI ỂN T ÂY B Ắ C 142 Chủ đề 2: Các hệ thống canh tác bền vững Phản ứng của rau đối với phân bón ở tỉnh Lào Cai Đỗ Trọng Thăng1, Trần Thị Minh Thu1, Bùi Hải An1, Nguyễn Toàn Thắng1, Trần Minh Tiến1, Lương Vũ Đức2, Nguyễn Thị Bình2, Stephen Harper3 Cơ quan 1 Viện Thổ nhưỡng Nông hóa, Hà Nội, Việt Nam 2 Viện Dược liệu, Hà Nội, Việt Nam 3 Trường Đại học Queensland, Australia Tác giả đại diện: tranminhtien74@yahoo.com Từ khóa: Phản ứng Nitơ, cải mèo, cải bắp xòe, vôi Giới thiệu Sản xuất rau ở Sa Pa và Bắc Hà (tỉnh Lào Cai) có vai trò quan trọng trong sinh kế của các nông hộ nhỏ trong vùng. Tuy nhiên, có rất ít các nghiên cứu về các yếu tố hạn chế trong đất và biện pháp sử dụng phân bón thích hợp để nâng cao năng suất và chất lượng cho cây rau tại vùng này. Kết quả điều tra khảo sát về sử dụng phân bón của các hộ nông dân cho thấy việc bón quá nhiều nitơ (N), mất cân bằng các chất dinh dưỡng, thiếu hụt các vi chất (quan sát thực địa), là một trong những yếu tố hạn chế trong canh tác rau của vùng này. Quản lý đất và dinh dưỡng là yếu tố quan trọng cần được quan tâm, đặc biệt là sử dụng đạm, cải thiện độ chua đất và những hạn chế về dinh dưỡng khác. Phương pháp tiếp cận nghiên cứu Trong dự án AGB-2012-059, các thử nghiệm phản ứng của cây trồng với N đã được tiến hành để xác định lượng phân bón N tối ưu cho cải mèo, cải ngọt và cải bắp xòe. Đối với cải ngọt, 9 mức phân bón N (0, 15, 30, 45, 60, 75, 90, 120 và 150 kg N ha-1) đã được áp dụng. Đối với cải mèo và cải bắp xòe, 8 mức phân bón N (0, 40, 80, 120, 160, 200, 240 và 280 kg N ha-1) đã được áp dụng. Các thí nghiệm vôi trên thực địa và phòng thí nghiệm đã được tiến hành. Các nghiên cứu trong phòng thí nghiệm đánh giá ảnh hưởng của lượng vôi tương đương là 0; 0,5; 1,0; 2,0; 3,0; 5,0 và 6,0 tấn ha-1 đối với pH đất trong 5 loại đất từ Bắc Hà (3 loại đất) và Sa Pa (2 loại đất). Một thử nghiệm thực địa đã được tiến hành để đánh giá sự phản ứng của cải bắp với phân vi lượng. Sáu công thức phân bón đã được áp dụng bao N Ú I C Ơ H Ộ I C H O P H ÁT T RI ỂN 143 Chủ đề 2: Các hệ thống canh tác bền vững gồm các công thức bón Zn, B, Mo, Cu (riêng lẻ), công thức bón tất cả (Zn, B, Mo và Cu) và công thức không xử lý (không bón phân vi lượng). Các công thức thí nghiệm đều được bón 3 lần phân bón ở dạng phun qua lá. Kết quả và thảo luận Năng suất cao nhất đối với cải mèo (khoảng 12 tấn ha-1) và cải bắp xòe (khoảng 20 tấn ha-1) thu được tại mức bón 280 kg N ha-1, tuy nhiên, không có sự khác biệt đáng kể về năng suất ở mức bón từ 200-280 kg N ha-1. Mức bón đạm này thấp hơn một nửa lượng đạm trung bình mà nông dân sử dụng. Vào thời điểm 50 ngày sau khi trồng, năng suất cải bắp xoè cao nhất (12,5 tấn ha-1) đạt được tại mức bón đạm là 120 kg ha-1 (Hình 1). Hình 1. Phản ứng của cải mèo và cải bắp xòe với N pH đất gần đạt được mức trung tính khi bón vôi với lượng 1-2 tấn ha-1. Ngưỡng pH này là tối ưu để giảm bệnh sưng rễ bắp cải. Đánh giá thực địa ảnh hưởng của việc bón vôi với lượng là 0; 0,25; 0,5; 1,0; 2,0 và 4,0 tấn ha-1 đến năng suất cải bắp tại Sa Pa cho thấy việc bón vôi không làm cải thiện năng suất (Hình 2). Hình 2. Phản ứng của pH đất trong ba loại đất ở Bắc Hà và hai loại đất của Sa Pa với các tỷ lệ vôi khác nhau sau 15 ngày bón. H Ộ I T H Ả O V Ề PH ÁT T RI ỂN T ÂY B Ắ C 144 Chủ đề 2: Các hệ thống canh tác bền vững Việc bón các chất vi lượng Zn, B và Cu đặc biệt làm tăng sự sinh trưởng của cải bắp. Đối với công thức bón tất cả 4 loại vi lượng (Zn, B, Cu và Mo), tổng sinh khối của cải bắp tăng 34% so với công thức không sử dụng vi lượng trong khi đó năng suất bắp cải tăng khoảng 60%. Kết luận Nghiên cứu khẳng định sự cần thiết phải tối ưu hóa lượng nitơ để đảm bảo năng suất cây trồng lớn nhất. Việc bón vôi với lượng tương đối thấp là cần thiết để duy trì pH đất tối ưu cho sự sinh trưởng của cây trồng và sử dụng phân vi lượng đem lại hiệu quả khá rõ.