Phân loại migraine - Lê Văn Tuấn

Phân loại migraine Ts Lê Văn Tuấn Bộ môn Thần kinh – ĐHYD TPHCM Giới thiệu  Migraine là loại đau đầu nguyên phát thường gây tàn phế  Tỉ lệ cao trong dân số  ảnh hưởng nhiều đến cá nhân, kinh tế, xã hội  WHO xếp migraine là bệnh gây tàn phế hàng thứ 19 Migraine được chia làm hai loại chính:  Migraine không có tiền triệu  Migraine có tiền triệu: tiền triệu là triệu chứng thần kinh cục bộ Các triệu chứng báo trước hay triệu chứng hồi phục bao gồm:  Tăng, giảm hoạt động  Trầm cảm  Thèm loại thức ăn đặc biệt  Ngáp nhiều lần  Các triệu chứng khác  Khi bn có nhiều tiêu chuẩn hơn một loại migraine thì bn nên được phân theo nhiều loại và mã hóa migraine Phân loại migraine 1. Migraine không tiền triệu 2. Migraine với tiền triệu 3. Các hội chứng chu kỳ ở trẻ nhỏ mà thường là biểu hiện trước của migraine 4. Migraine võng mạc 5. Các biến chứng của migraine 6. Migraine có lẽ Phân loại migraine Các yếu tố làm nặng thêm Các yếu tố khởi phát (thúc đẩy) Migraine không tiền triệu  Mã ICD-10: G43.0  Các thuật ngữ được dùng trước đây: migraine thông thường, đau nửa sọ đơn giản Tiêu chuẩn chẩn đoán Migraine không tiền triệu A. Có ít nhất 5 cơn lấp đầy tiêu chuẩn B-D B. Các cơn đau đầu kéo dài 4-72 giờ (không được điều trị hay điều trị không thành công) C. Đau đầu có ít nhất 2 trong các đặc điểm sau: 1. Đau 1 bên 2. Đau kiểu mạch đập 3. Cường độ từ vừa đến nặng 4. Đau tăng hay tránh đau bởi các hoạt động thông thường (như đi bộ, leo cầu thang) Tiêu chuẩn chẩn đoán Migraine không tiền triệu D. Trong cơn đau, có ít nhất 1 trong các đặc điểm sau: 1. Buồn nôn và/hay ói 2. Sợ ánh sáng và sợ âm thanh E. Không do các rối loạn khác  Có thể khó phân biệt giữa migraine không tiền triệu và đau đầu loại căng thẳng từng đợt không thường xuyên  Nếu bn có ít hơn 5 cơn thì phân loại là migraine không tiền triệu có lẽ  Ở trẻ em, cơn có thể từ 1-72 giờ  Khi có từ 15 cơn/ tháng trở lên trong 3 tháng, mã là migraine không có tiền triệu và migraine mãn tính  Migraine không tiền triệu là loại migraine thường nhất  Có mối liên hệ chặc chẽ với chu kỳ kinh nguyệt Migraine với tiền triệu  Mã ICD-10: G43.1  Các tên gọi trước đây: migraine cổ điển, migraine mắt, migraine dị cảm nửa người, migraine liệt nửa người, migraine rối loạn ngôn ngữ, migraine biến chứng Migraine với tiền triệu 1. Tiền triệu điển hình với đau đầu migraine 2. Tiền triệu điển hình với đau đầu không phải migraine 3. Tiền triệu điển hình không có đau đầu 4. Migraine liệt nửa người có tính gia đình 5. Migraine liệt nửa người rải rác 6. Migraine loại thân nền Migraine với tiền triệu  Các triệu chứng thần kinh cục bộ hồi phục  Xuất hiện từ từ trong 5-20 phút  Kéo dài < 60 phút  Đau đầu thường sau triệu chứng tiền triệu  Hiếm: đau đầu không có đặc điểm migraine hay không đau đầu Migraine với tiền triệu  Tiêu chuẩn chẩn đoán: A. Ít nhất 2 cơn lấp đầy tiêu chuẩn B B. Tiền triệu theo tiêu chuẩn B và C và ở dạng 1-6 (slide 15) C. Không do rối loạn khác Migraine với tiền triệu  Bn có thể có cơn không tiền triệu  Các triệu chứng báo trước xuất hiện vài giờ đến 1-2 trước cơn migraine  Tiền triệu tương tự có thể gặp trong đau đầu cụm Migraine với tiền triệu  Trước hay cùng lúc khởi phát tiền triệu, lưu lượng mạch máu não vùng giảm ở vỏ não tương ứng với vùng bị ảnh hưởng trên lâm sàng  Sau 1 đến vài giờ chuyển sang tăng tưới máu ở vùng bị ảnh hưởng Migraine với tiền triệu  Tiền triệu thường là cảm giác  Bn với yếu cơ được phân loại nơi khác (migraine liệt nửa người có tính gia đình) Tiền triệu điển hình với đau đầu migraine  Tiêu chuẩn chẩn đoán: A. Ít nhất 2 cơn lấp đầy tiêu chuẩn B-D B. Tiền triệu bao gồm ít nhất 1 tiêu chuẩn sau nhưng không có yếu vận động 1. Các triệu chứng thị giác hồi phục đầy đủ 2. Các triệu chứng cảm giác hồi phục đầy đủ 3. Rối loạn ngôn ngữ hồi phục đầy đủ Tiền triệu điển hình với đau đầu migraine C. Ít nhất 2 tiêu chuẩn sau: 1. Triệu chứng thị giác đồng danh và/hay triệu chứng cảm giác 1 bên 2. Ít nhất 1 triệu chứng tiền triệu xuất hiện từ từ > hoặc =5 phút 3. Mỗi triệu chứng từ 5-60 phút D. Đau đầu migraine không có tiền triệu trong aura hay sau aura trong vòng 60 phút E. Không do rối loạn khác Tiền triệu điển hình với đau đầu không migraine  Tiêu chuẩn chẩn đoán: A. Ít nhất 2 cơn lấp đầy tiêu chuẩn B-D B. Tiền triệu bao gồm ít nhất 1 tiêu chuẩn sau nhưng không có yếu vận động 1. Các triệu chứng thị giác hồi phục đầy đủ 2. Các triệu chứng cảm giác hồi phục đầy đủ 3. Rối loạn ngôn ngữ hồi phục đầy đủ Tiền triệu điển hình với đau đầu không migraine C. Ít nhất 2 tiêu chuẩn sau: 1. Triệu chứng thị giác đồng danh và/hay triệu chứng cảm giác 1 bên 2. Ít nhất 1 triệu chứng tiền triệu xuất hiện từ từ > hoặc =5 phút 3. Mỗi triệu chứng từ 5-60 phút D. Đau đầu không đủ tiêu chuẩn đau đầu migraine không có tiền triệu trong aura hay sau aura trong vòng 60 phút E. Không do rối loạn khác Tiền triệu điển hình không có đau đầu  Tiêu chuẩn chẩn đoán: A. Ít nhất 2 cơn lấp đầy tiêu chuẩn B-D B. Tiền triệu bao gồm ít nhất 1 tiêu chuẩn sau nhưng không có yếu vận động 1. Các triệu chứng thị giác hồi phục đầy đủ 2. Các triệu chứng cảm giác hồi phục đầy đủ Tiền triệu điển hình không đau đầu C. Ít nhất 2 tiêu chuẩn sau: 1. Triệu chứng thị giác đồng danh và/hay triệu chứng cảm giác 1 bên 2. Ít nhất 1 triệu chứng tiền triệu xuất hiện từ từ > hoặc =5 phút 3. Mỗi triệu chứng từ 5-60 phút D. Không đau đầu trong aura hay sau aura trong vòng 60 phút E. Không do rối loạn khác Migraine liệt nửa người có tính gia đình  Tiêu chuẩn chẩn đoán: A. Ít nhất 2 cơn lấp đầy tiêu chuẩn B-D B. Tiền triệu bao gồm ít nhất 1 tiêu chuẩn sau và có yếu vận động có thể hồi phục 1. Các triệu chứng thị giác hồi phục đầy đủ 2. Các triệu chứng cảm giác hồi phục đầy đủ 3. Rối loạn ngôn ngữ hồi phục đầy đủ Migraine liệt nửa người có tính gia đình C. Ít nhất 2 tiêu chuẩn sau: 1. Ít nhất 1 triệu chứng tiền triệu xuất hiện từ từ > hoặc =5 phút 2. Mỗi triệu chứng từ 5 phút đến dưới 24 giờ 3. Đau đầu migraine không có tiền triệu trong aura hay sau aura trong vòng 60 phút D. Ít nhất 1 người thân thế hệ 1 hay 2 có đủ tiêu chuẩn A-E E. Không do rối loạn khác Migraine liệt nửa người có tính rãi rác  Tiêu chuẩn chẩn đoán: A. Ít nhất 2 cơn lấp đầy tiêu chuẩn B-D B. Tiền triệu bao gồm ít nhất 1 tiêu chuẩn sau và có yếu vận động có thể hồi phục 1. Các triệu chứng thị giác hồi phục đầy đủ 2. Các triệu chứng cảm giác hồi phục đầy đủ 3. Rối loạn ngôn ngữ hồi phục đầy đủ Migraine liệt nửa người có tính rãi rác C. Ít nhất 2 tiêu chuẩn sau: 1. Ít nhất 1 triệu chứng tiền triệu xuất hiện từ từ > hoặc =5 phút 2. Mỗi triệu chứng từ 5 phút đến dưới 24 giờ 3. Đau đầu migraine không có tiền triệu trong aura hay sau aura trong vòng 60 phút D. Không có người thân thế hệ 1 hay 2 có đủ tiêu chuẩn A-E E. Không do rối loạn khác Migraine loại thân nền A. Ít nhất 2 cơn lấp đầy tiêu chuẩn B-D B. Tiền triệu bao gồm ít nhất 2 tiêu chuẩn sau nhưng không có yếu vận động 1. Khó phát ngôn 2. Chóng mặt 3. Ù tai 4. Giảm thính lực 5. Song thị 6. Triệu chứng thị giác cùng hai bên thái dương hay phía mũi 7. Thất điều 8. Giảm ý thức 9. Dị cảm 2 bên cùng lúc Migraine loại thân nền C. Ít nhất 1 tiêu chuẩn sau: 1. Ít nhất 1 triệu chứng tiền triệu xuất hiện từ từ > hoặc =5 phút 2. Mỗi triệu chứng từ 5-60 phút D. Đau đầu migraine không có tiền triệu trong aura hay sau aura trong vòng 60 phút E. Không do rối loạn khác Các hội chứng chu kỳ ở trẻ nhỏ  Gồm: 1. Ói mửa chu kỳ 2. Migraine bụng 3. Chóng mặt kịch phát lành tính ở trẻ nhỏ Các hội chứng chu kỳ ở trẻ nhỏ  Tiêu chuẩn chẩn đoán: A. Ít nhất 5 cơn lấp đầy tiêu chuẩn B và C B. Các cơn lập lại, buồn nôn và ói nhiều kéo dài 1 giờ đến 5 ngày C. Ói trong cơn xuất hiện ít nhất 4 lần/giờ trong ít nhất 1 giờ D. Giữa các cơn không triệu chứng E. Không do các rối loạn khác Migraine bụng  Tiêu chuẩn chẩn đoán: A. Ít nhất 5 cơn lấp đầy tiêu chuẩn B-D B. Các cơn đau bụng kéo dài 1-72 giờ (không được điều trị hay điều trị không thành công) C. Đau bụng có đầy đủ các đặc điểm sau: 1. Đau ở đường giữa bụng, quanh rốn hay không xác định rõ 2. Đau âm ỉ 3. Cường độ vừa đến nặng Migraine bụng D. Trong cơn đau bụng có ít nhất 2 trong các đặc điểm sau: 1. Chán ăn 2. Buồn nôn 3. Nôn 4. Da tái E. Không do các rối loạn khác Chóng mặt kịch phát lành tính ở trẻ nhỏ  Tiêu chuẩn chẩn đoán: A. Ít nhất 5 cơn lấp đầy tiêu chuẩn B B. Nhiều giai đoạn chóng mặt nặng xuất hiện không báo trước và hồi phục tự phát sau vài phút đến vài giờ C. Khám thần kinh và chức năng tiền đình, thính giác bình thường giữa các cơn D. Điện não đồ bình thường Migraine võng mạc  Tiêu chuẩn chẩn đoán: A. Ít nhất 2 cơn lấp đầy tiêu chuẩn B và C B. Hiện tượng thị giác âm tính hay dương tính 1 mắt hồi phục C. Đau đầu trong tiêu chuẩn migraine không tiền triệu bắt đầu trong triệu chứng thị giác hay sau 60 phút D. Khám mắt bình thường giữa các cơn E. Không do rối loạn khác Migraine võng mạc  Một số có thể có bán manh  Cần loại trừ bệnh lý khác như mù một mắt thoáng qua trong bệnh thần kinh mắt, bóc tách động mạch cảnh Các biến chứng migaine  Gồm: 1. Migraine mãn tính 2. Trạng thái migraine 3. Tiền triệu kéo dài không có nhồi máu não 4. Nhồi máu não do migraine 5. Cơn động kinh do migraine Migraine mãn tính A. Đau đầu theo tiêu chuẩn migraine không tiền triệu (tiêu chuẩn C và D) trong ít nhất 15 ngày/tháng trong ít nhất 3 tháng B. Không do rối loạn khác Trạng thái migraine A. Cơn đau theo tiêu chuẩn migraine không tiền triệu ngoại trừ thời gian B. Đau đầu có cả 2 đặc điểm sau: 1. Không giảm >72 giờ 2. Cường độ nặng C. Không do các rối loạn khác Tiền triệu kéo dài không có nhồi máu não A. Cơn theo tiêu chuẩn migraine với tiền triệu ngoại trừ 1 hay nhiều triệu chứng tiền triệu kéo dài trên 1 tuần B. Không do các rối loạn khác Nhồi máu do migraine A. Cơn theo tiêu chuẩn migraine với tiền triệu ngoại trừ 1 hay nhiều triệu chứng tiền triệu kéo dài trên 60 phút B. Hình ảnh học thần kinh cho thấy nhồi máu não trong vùng bị liên quan C. Không do rối loạn khác Cơn động kinh do migraine A. Migraine theo tiêu chuẩn migraine với tiền triệu B. Cơn động kinh trong giai đoạn tiền triệu hay sau đó trong vòng 60 phút Migraine có lẽ  Khi thiếu 1 tiêu chuẩn chẩn đoán migraine Các yếu tố làm nặng cơn migraine  Stress tâm lý xã hội  Dùng chất có cồn  Yếu tố môi trường khác Các yếu tố thúc đẩy  Các yếu tố khởi phát tăng khả năng xuất hiện cơn migraine trong thời gian ngắn (thường < 48 giờ) ở người bị migraine  Một số yếu tố được ghi nhận như: chu kỳ kinh, ăn sô cô la, bột ngọt  Câu hỏi?