Ôn tập Kinh tế học vi mô - Chương trình giảng dạy Kinh tế Fulbright (học kỳ mùa thu 2007-2008)

121/10/2007 Vũ Thành Tự Anh 1 ÔN TẬP KINH TẾ HỌC VI MÔ Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright Học kỳ mùa Thu 2007 - 2008 21/10/2007 2 Bài giảng 1 Giới thiệu tổng quan 221/10/2007 3 Kinh tế học là gì? „ Kinh tế học là môn KHXH nghiên cứu sự phân bổ các nguồn lực khan hiếm cho các mục đích sử dụng có tính cạnh tranh, nhằm tối ưu hóa lợi ích của các cá nhân, tổ chức, và xã hội. „ Xuất phát điểm của kinh tế học: Quy luật khan hiếm - mâu thuẫn giữa nhu cầu và ước vọng vô hạn với khả năng và nguồn lực hữu hạn của mỗi cá nhân, hộ gia đình, công ty, quốc gia v.v. „ Hệ quả: Con người buộc phải lựa chọn về: (i) nhu cầu/ước vọng và (ii) khả năng/nguồn lực „ Bài toán tối ưu: Mục tiêu và ràng buộc 21/10/2007 4 Lý thuyết và Mô hình kinh tế „ Phân tích vi mô • Lý thuyết được sử dụng để giải thích một hiện tượng quan sát được trên thực tế, hoặc để dự báo về những sự kiện sẽ xảy ra. • Lý thuyết được xây dựng trên cơ sở các giả định ban đầu, các quy luật kinh tế, và các thao tác logic. • Ví dụ: „ Lý thuyết về hành vi người tiêu dùng „ Lý thuyết về công ty 321/10/2007 5 Con đường đã đi qua … „ Ba khu vực của nền kinh tế - Khu vực sản xuất - Khu vực tiêu dùng - Khu vực nhà nước „ Hai thị trường - Thị trường yếu tố đầu vào - Thị trường sản phẩm „ Vai trò (thất bại) của thị trường „ Vai trò (thất bại) của nhà nước G 21/10/2007 6 Bài giảng 2 Cầu, cung, và cân bằng thị trường 421/10/2007 7 Trạng thái cân bằng thị trường Q D S Giao nhau giöõa caùc ñöôøng cung vaø caàu laø ñieåm caân baèng thò tröôøng. Taïi P0 löôïng cung baèng vôùi löôïng caàu vaø baèng Q0 . P0 Q0 P ($/Ñôn vò) 21/10/2007 8 „ Tại điểm cân bằng của thị trường: • QD = QS • Không thiếu hụt (không dư cung) • Không có áp lực làm thay đổi giá „ Trong thị trường cạnh tranh hoàn hảo, mỗi điểm trên đường cầu (đường cung) đều là những điểm lựa chọn tối ưu của người tiêu dùng (sản xuất) Trạng thái cân bằng thị trường 521/10/2007 9 Cơ chế (giá) thị trường D S QD P1 Dö thöøa QS Q P ($/Ñôn vò) P0 Q0 21/10/2007 10 Cơ chế (giá) thị trường D S QS QD P2 Thieáu huït Q P ($/Ñôn vò) Q0 P0 621/10/2007 11 Sự thay đổi trạng thái cân bằng thị trường „ Trạng thái cân bằng thị trường thay đổi do: • Cầu thay đổi (đường cầu dịch chuyển) • Cung thay đổi (đường cung dịch chuyển) • Cả cung và cầu đều thay đổi 21/10/2007 12 Sự thay đổi trạng thái cân bằng thị trường „ Các yếu tố làm đường cầu dịch chuyển • Thu nhập • Thị hiếu tiêu dùng • Giá kỳ vọng • Giá hàng thay thế • Giá hàng bổ sung • Số người mua „ Các yếu tố làm đường cung dịch chuyển • Trình độ công nghệ • Giá yếu tố đầu vào • Gía kỳ vọng • Chính sách thuế và trợ cấp • Điều kiện tự nhiên 721/10/2007 13 Độ co giãn „ Độ co giãn của A theo B là đại lượng đo lường độ nhạy của A đối với B, được đo bằng tỷ lệ % thay đổi của A khi B thay đổi 1% „ Biểu thị tính nhạy cảm của A khi B thay đổi. „ Độ co giãn của cầu (cung) theo giá „ Độ co giãn của cầu (cung) theo thu nhập „ Độ co giãn chéo 21/10/2007 14 „ CS = tổng phần chênh lệch giữa mức giá mà những người tiêu dùng sẵn lòng trả và mức giá thực tế họ phải trả. „ PS = tổng phần chênh lệch giữa mức giá mà những nhà sản xuất bán được và mức giá họ sẵn lòng bán Thặng dư tiêu dùng và thặng dư sản xuất P Q P0 Q0 S D PN PM Thaëng dö tieâu duøng Thaëng dö saûn xuaát E CS PS 821/10/2007 15 Bài giảng 3 Lý thuyết hành vi người tiêu dùng 21/10/2007 16 Sở thích của người tiêu dùng „ Tỷ lệ thay thế biên (MRS) là số lượng của một hàng hóa mà người tiêu dùng có thể từ bỏ để có thêm một đơn vị của hàng hóa khác mà độ thoả dụng không thay đổi. „ MRS bằng độ dốc của đường đẳng ích. n Dọc theo đường đẳng ích, tỷ lệ thay thế biên có quy luật giảm dần 921/10/2007 17 U2 Sự lựa chọn của người tiêu dùng Ñöôøng ngaân saùch A Taïi roå haøng A ñöôøng ngaân saùch tieáp xuùc vôùiø ñöôøng ñaúng ích vaø khoâng theå ñaït ñöôïc möùc thoûa maõn naøo cao hôn do thu nhaäp coù giới haïn Taïi A: MRSxy = Px/Py = 0,5 x y 40 8020 20 30 40 0 21/10/2007 18 „ MRSXY = MUX/Muy = PX/PY. „ Nguyên tắc cân bằng biên: Để tối đa độ thoả dụng, người tiêu dùng phải phân bổ ngân sách của mình sao cho hữu dụng biên của mỗi đồng chi tiêu cho các sản phẩm khác nhau phải bằng nhau. Hữu dụng biên và Sự lựa chọn của người tiêu dùng 10 21/10/2007 19 Bài giảng 4 Cầu cá nhân và cầu thị trường 21/10/2007 20 Tác động của sự thay đổi giá Thöïc phaåm (ñôn vò/thaùng) Quaàn aùo (ñôn vò/thaùng) 4 5 6 U2 U3 A B D U1 4 12 20 11 21/10/2007 21 Tác động của sự thay đổi giá Ñöôøng caàu Đường cầu cá nhân chỉ ra số lượng một loại hàng mà người tiêu dùng sẽ mua ứng với các mức giá khác nhau Thöïc phaåm (Ñôn vò/thaùng) Giaù thöïc phaåm H E G $2.00 4 12 20 $1.00 $.50 21/10/2007 22 Tác động của sự thay đổi giá „ Hai đặc tính quan trọng của đường cầu • Ở mỗi điểm trên đường cầu, người tiêu dùng đạt mức thỏa dụng tối đa vì MRSXY = PX/PY • Độ thoả dụng có thể thay đổi khi di chuyển dọc theo đường cầu. 12 21/10/2007 23 Tác động thu nhập và tác động thay thế „ Việc giảm giá của một hàng hóa sẽ có hai tác động: thay thế & thu nhập • Tác động thay thế „ Khi giá của một hàng hóa giảm, người tiêu dùng có xu hướng mua thêm, và ngược lại. • Tác động thu nhập „ Khi giá của một hàng hóa giảm, sức mua thực của người tiêu dùng tăng lên, và ngược lại. 21/10/2007 24 Tác động thu nhập và tác động thay thế „ Tác động thay thế là sự thay đổi số lượng tiêu dùng của một hàng hóa khi giá của hàng hóa đó thay đổi nhưng mức thỏa dụng không đổi. „ Tác động thu nhập là sự thay đổi số lượng tiêu dùng của một hàng hóa do sức mua thay đổi, với mức giá không đổi. (+)(+)(-)Hàng Giffen (-)(+)(-)Hàng thứ cấp (-)(-)(-)Hàng bình thường TEIESE 13 21/10/2007 25 Tác động thu nhập và tác động thay thế „ Khi thu nhập thực tăng, lượng cầu hàng hóa có thể tăng hoặc giảm. „ Ngay cả đối với hàng hóa cấp thấp, tác động thu nhập ít khi ảnh hưởng mạnh hơn tác động thay thế. 21/10/2007 26 Bài giảng 5 Một số ứng dụng lý thuyết hành vi người tiêu dùng 14 21/10/2007 27 Đo lường sự thay đổi phúc lợi của người tiêu dùng khi giá thay đổi „ Nhớ lại bài toán tiêu dùng tối ưu „ Phúc lợi của người tiêu dùng được đo lường bằng độ thỏa dụng U[x*(I,pX,pY),y*(I,pX,pY)] „ Nguyên nhân dẫn tới thay đổi phúc lợi? , ( , ) / : x y X Y Max U x y x y t m xp yp I α β= + = 21/10/2007 28 Đo lường sự thay đổi phúc lợi của người tiêu dùng khi giá tăng „ Thay đổi thặng dư tiêu dùng „ Biến thiên bù đắp (CV:Compensating variation). „ Biến thiên tương đương (EV:Equivalent variation). 15 21/10/2007 29 Đo lường thiệt hại của người tiêu dùng khi giá tăng (∆CS) X PX PX1 PX2 X1X2 X3 Ñöôøng caàu thoâng thöôøng Ñöôøng caàu buø ñaép A1 A2 A3 ∆ CS < 0 21/10/2007 30 Đo lường thiệt hại của người tiêu dùng khi giá tăng (CV và EV) X AOG B1 U1 B2 U2 B3 A1 A2 A3 B4 CV EV I I3 I/PX1 I4 I/PX2 I3/PX2 I4/PX1X1X2 X3 16 21/10/2007 31 Các phương án trợ cấp „ Dưới góc độ phúc lợi của người tiêu dùng: • Trợ cấp bằng tiền mặt tốt hơn so với trợ cấp qua chiết giá • Trợ cấp bằng tiền mặt tốt hơn so với trợ cấp bằng hiện vật „ Tuy nhiên trên thực tế, hình thức trợ cấp bằng tiền mặt không phải là hình thức trợ cấp phổ biến nhất. 21/10/2007 32 Bài giảng 6 Lựa chọn trong điều kiện không chắc chắn 17 21/10/2007 33 Đo lường mức độ hấp dẫn: Giá trị kì vọng „ Giá trị kỳ vọng của một tình huống là bình quân gia quyền giá trị của các kết cục có thể xảy ra, trong đó trọng số (hay quyền số) là xác suất xảy ra của mỗi kết cục „ Công thức tính giá trị kì vọng: 1 1 2 2 3 3 ... n nX p X p X p X p X= + + + + 21/10/2007 34 Đo lường mức độ mạo hiểm: Phương sai và độ lệch chuẩn ( ) ( ) ( ) ( )2 2 2 21 2 31 2 3( ) ... nnVar X p X X p X X p X X p X X= − + − + − + + − 18 21/10/2007 35 Đo lường thái độ đối với may rủi „ Người ghét may rủi là người, khi được phép chọn giữa một tình huống không chắc chắn và một tình huống chắc chắn có giá trị kỳ vọng tương đương, sẽ chọn tình huống chắc chắn. „ Người thích may rủi thì ngược lại „ Người bàng quan (trung tính) với may rủi chỉ quan tâm tới giá trị kỳ vọng mà không để ý tới mức độ may rủi của tình huống. „ Chúng ta có thể nói gì về hàm thỏa dụng của ba nhóm người này? 21/10/2007 36 Bài giảng 7 Lý thuyết sản xuất 19 21/10/2007 37 Ngắn hạn và dài hạn „ Ngắn hạn: • Là khoảng thời gian trong đó lượng của một hoặc nhiều yếu tố đầu vào không đổi. „ Dài hạn • Là khoảng thời gian cần thiết để tất cả các yếu tố đầu vào đều có thể thay đổi. 21/10/2007 38 SX với một yếu tố đầu vào biến đổi „ Năng suất trung bình của lao động APL = Q/L „ Năng suất biên của lao động MPL = ∆Q/ ∆ L „ Năng suất biên có quy luật giảm dần 20 21/10/2007 39 Naêng suaát trung bình (APL) SX với một yếu tố đầu vào biến đổi 8 10 20 Saûn löôïng/thaùng 0 2 3 4 5 6 7 9 101 Lao ñoäng/thaùng 30 E Naêng suaát bieân (MPL) Nhaän xeùt: Beân traùi E: MP > AP & AP taêng daàn Beân phaûi E : MP < AP & AP giaûm daàn Taïi E: MP = AP & AP ñaït cöïc ñaïi 21/10/2007 40 SX với hai yếu tố đầu vào biến đổi „ Đường đồng lượng là tập hợp những kết hợp khác nhau của các yếu tố đầu vào cùng tạo ra một mức sản lượng như nhau. „ Độ dốc của đường đồng lượng là tỷ lệ thay thế kỹ thuật biên giữa hai yếu tố đầu vào. MRTSLK = - ∆K/∆L 21 21/10/2007 41 Đường đồng phí „ Đường đồng phí là tập hợp những kết hợp khác nhau của hai yếu tố sản xuất với cùng một mức chi phí đầu tư „ Độ dốc của đường đồng phí là số âm của tỷ giá hai yếu tố sản xuất = -w/r 21/10/2007 42 Phối hợp tối ưu các yếu tố sản xuất: Lao ñoäng/naêm Voán/naêm Chi phí cho trước, sản lượng cao nhất Sản lượng cho trước, chi phí thấp nhất Q2 = Q max C1 min A K1 L1 K3 L3 K2 L2 22 21/10/2007 43 ƒ Khi các yếu tố sản xuất được kết hợp tối ưu: ƒ MRTSLK = w/r = MPL/MPK hay MPL/w = MPK/r ƒ Nguyên tắc cân bằng biên: Để đạt được sản lượng cao nhất nhà sản xuất phải phân bổ số tiền đầu tư của mình sao cho năng suất biên mỗi đồng đầu tư cho các yếu tố khác nhau phải bằng nhau, Năng suất biên và phối hợp tối ưu các yếu tố sản xuất 21/10/2007 44 Sự tương đồng giữa lý thuyết hành vi người tiêu dùng và lý thuyết sản xuất NGÖÔØI TIEÂU DUØNG NHAØ SAÛN XUAÁT MUÏC TIEÂU TOÅNG QUAÙT Toái ña hoaù lôïi nhuaänToái ña hoaù ñoä thoaû duïng COÂNG CUÏ PHAÂN TÍCH -Ñöôøng ñaúng ích -Ñöôøng ngaân saùch -Ñöôøng ñoàng löôïng -Ñöôøng ñoàng phí THOÂNG TIN BAØI TOAÙN -Haøm thoaû duïng U(X,Y) - PX, PY -I = I0 hoaëc U = U0 -Haøm saûn xuaát Q(K,L) - w , r -C = C0 hoaëc Q = Q0 23 21/10/2007 45 Sự tương đồng giữa lý thuyết hành vi người tiêu dùng và lý thuyết sản xuất NGÖÔØI TIEÂU DUØNG NHAØ SAÛN XUAÁT BAØI TOAÙN THOÂNG THÖÔØNG MAX Q = Q(K,L)MUÏC TIEÂU RAØNG BUOÄC MAX U = U(X,Y) xPX + yPY = I0 wl + rk = C0 BAØI TOAÙN ÑOÁI NGAÃU MUÏC TIEÂU RAØNG BUOÄC MIN E = xPx + yPy MIN C = wl + rk U(X,Y) = U0 Q(K,L) = Q0 21/10/2007 46 Sự tương đồng giữa lý thuyết hành vi người tiêu dùng và lý thuyết sản xuất NGÖÔØI TIEÂU DUØNG NHAØ SAÛN XUAÁT ÑIEÀU KIEÄN TOÁI ÖU ÑIEÀU KIEÄN TOÁI ÖU * Ñöôøng ngaân saùch tieáp xuùc vôùi ñöôøng ñaúng ích * Ñoä doác ñöôøng ñaúng ích = ñoä doác ñöôøng ngaân saùch ∆Y/∆X = - Px/ Py * Ñöôøng ñoàng phí tieáp xuùc vôùi ñöôøng ñoàng löôïng * Ñoä doác ñöôøng ñoàng löôïng = ñoä doác ñöôøng ñoàng phí ∆K/∆L = - w/ r MRSXY = Px/ Py MRTSLK = w/r MUX/ MUY = Px/ Py MPL/ MPK = w/r MUX/ PX = MUY/ PY MPL/ w = MPK/ r 24 21/10/2007 47 Bài giảng 8 Chi phí sản xuất 21/10/2007 48 Chi phí cơ hội (opportunity cost) Các nhà kinh tế đo lường lợi nhuận dựa vào chi phí cơ hội hay chi phí kinh tế. • Chi phí cơ hội của việc sản xuất một hàng hoá là giá trị cao nhất của tất cả các nguồn lực được sử dụng để sản xuất ra hàng hoá đó. • Chi phí cơ hội bao gồm „ Chi phí hiện „ Chi phí ẩn. • Chi phí chìm: Là các chi phí đã chi ra trong quá khứ và không thể thu hồi vì vậy không được quan tâm khi ra quyết định 25 21/10/2007 49 Chi phí cơ hội và lợi nhuận kinh tế „ Lợi nhuận kinh tế • Lợi nhuận kinh tế bằng doanh thu trừ chi phí cơ hội của (nguồn lực) sản xuất • Chi phí cơ hội sản xuất của một hãng là tổng chi phí biểu hiện và chi phí ẩn. • Lợi nhuận thông thường là một phần của chi phí cơ hội sản xuất, vì vậy lợi nhuận kinh tế là lợi nhuận không bao gồm lợi nhuận thông thường. • Lợi nhuận kinh tế và lợi nhuận kế toán khác nhau như thế nào? 21/10/2007 50 „ Tổng sản lượng là một hàm gồm các biến đầu vào cố định và đầu vào biến đổi. „ Do đó: TVC TFC TC += Chi phí trong ngắn hạn Chi phí coá ñònh vaø chi phí bieán ñoåi 26 21/10/2007 51 Chi phí trong ngắn hạn „ Chi phí biến đổi trung bình AVC = TVC/Q „ Chi phí cố định trung bình AFC = TFC/Q „ Chi phí trung bình AC = TC/Q = AVC+AFC „ Chi phí biên: MC = ∆TC ∆Q ∆TVC ∆Q = 21/10/2007 52 Các đường tổng chi phí của DN Saûn löôïng Chi phí ($ /naêm) 100 200 300 400 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 TVCTC TFC50 27 21/10/2007 53 Chi phí biên và trung bình của DN Saûn löôïng Chi phí ($/naêm) 25 50 75 100 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 MC AC AVC AFC 21/10/2007 54 Chi phí trong dài hạn „ Các giả định • Hai đầu vào: Lao động (L) & vốn (K) • Giá lao động: mức tiền lương (w) • Giá vốn „ R = tỷ lệ khấu hao + lãi suất Löïa choïn ñaàu vaøo ñeå cöïc tieåu hoùa chi phí 28 21/10/2007 55 Chi phí trong dài hạn „ Bài toán tối ưu: minTC = wl + rk „ Điều kiện tối ưu: „ Có thể viết được phương trình đường chi phí dài hạn LRTC = f(Q) từ hàm sản xuất Q=Q(K,L) Löïa choïn ñaàu vaøo ñeå cöïc tieåu hoùa chi phí rw KL MPMP = 21/10/2007 56 Ñöôøng phaùt trieån daøi haïn Sản xuất trong ngắn hạn và dài hạn Lao ñoäng/naêm Voán/naêm l2 Q2 k2 D C F E Q1 A Bl1 k1 l3 P Ñöôøng phaùt trieån ngaén haïn 29 21/10/2007 57 LAC với hiệu suất không đổi theo quy mô Saûn löôïng Chi phí ($/saûn phaåm) Q3 SAC3 SMC3 Q2 SAC2 SMC2 LAC = LMC Coù nhieàu quy moâ nhaø maùy, vôùi SAC = $10 LAC = LMC vaø laø ñöôøng thaúng Q1 SAC1 SMC1 21/10/2007 58 LAC và LMC với hiệu suất tăng dần rồi giảm dần theo quy mô Saûn löôïng Chi phí ($/saûn phaåm) LAC LMC A 30 21/10/2007 59 Chi phí dài hạn với hiệu suất tăng dần rồi giảm dần theo quy mô Saûn löôïng Chi phí ($/saûn phaåm) SMC1 SAC1 SAC2 SMC2LMC Neáu saûn löôïng Q1 nhaø quaûn trò seõ choïn nhaø maùy coù quy nhoû SAC1 vaø SAC $8. Ñieåm B thuoäc LAC do chi phí xaây döïng nhaø maùy laø ít nhaát ñoái vôùi saûn löôïng ñaõ choïn. $10 Q1 $8 B A LAC SAC3 SMC3 21/10/2007 60 Bài giảng 9 Tối đa hoá lợi nhuận và cung cạnh tranh 31 21/10/2007 61 24.10.2007 Ñaëng Vaên Thanh 61 Thị trường cạnh tranh hoàn hảo „ Những đặc điểm của thị trường cạnh tranh hoàn hảo 1. Sản phẩm đồng nhất 2. Rất nhiều người tham gia 3. Thông tin hoàn hảo 4. Tự do gia nhập và rời khỏi ngành 21/10/2007 62 24.10.2007 Ñaëng Vaên Thanh 62 Đường cầu trước doanh nghiệp q P Q d, MR, AR P Doanh nghieäp Toaøn ngaønh (Thò tröôøng) D P P S Q ?:, constPq∀ ?:, constPt∀ 32 21/10/2007 63 24.10.2007 Ñaëng Vaên Thanh 63 „ Dấu hiệu „ Nguyên tắc: Tối đa hoá lợi nhuận minAC Phay : > >∃ TCTRq SX taïi q*: MC = MR = P 21/10/2007 64 24.10.2007 Ñaëng Vaên Thanh 64 q0 Tối đa hoá lợi nhuận 10 20 30 40 Giaù ($/saûn phaåm) 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 50 60 MC AVC AC AR=MR=P Saûn löôïngq* Taïi q*: MC = MR=P vaø P > AC ABCDhay qx AC) -(P *= π D A BC o 33 21/10/2007 65 24.10.2007 Ñaëng Vaên Thanh 65 „ Dấu hiệu: „ Lựa chọn: • Tiếp tục sản xuất • Đóng cửa (ngừng sản xuất) Tối thiểu hoá lỗ minAC Phay : < <∀ TCTRq 21/10/2007 66 24.10.2007 Ñaëng Vaên Thanh 66 Giaù ($/saûn phaåmù) MC Saûn löôïng AVC AC P = AVCmin P1 P2 q1 q2 s = MC naèm treân AVC Đường cung ngắn hạn của doanh nghiệp q* 34 21/10/2007 67 24.10.2007 Ñaëng Vaên Thanh 67 Lựa chọn sản lượng trong ngắn hạn „ Tóm tắt các quyết định sản xuất • Lợi nhuận tối đa (lỗ tối thiểu) khi MC = MR = P • Nếu P > ACmin doanh nghiệp hoạt động có lãi. • Nếu P = ACmin doanh nghiệp hoạt động hoà vốn. • Nếu AVCmin < P < ACmin doanh nghiệp tiếp tục hoạt động dù bị lỗ. • Nếu P < AVCmin < AC doanh nghiệp đóng cửa 21/10/2007 68 24.10.2007 Ñaëng Vaên Thanh 68 q1 A B C D Tối đa hoá lợi nhuận trong dài hạn Giaù ($/saûn phaåm) Saûn löôïng P = MR SAC SMC q3q0 G F LAC E LMC 35 21/10/2007 69 24.10.2007 Ñaëng Vaên Thanh 69 D Tối đa hoá lợi nhuận trong dài hạn Giaù ($/saûn phaåm) Saûn löôïng P = MRP q3q0 G F LAC E LMC P = LACmin 21/10/2007 70 24.10.2007 Ñaëng Vaên Thanh 70 S1 Cân bằng dài hạn Saûn löôïng Saûn löôïng $/saûn phaåm$/saûn phaåm P1 LAC LMC D S2 P1 Q1q2 = q0 Doanh nghieäp Toaøn ngaønh P2 Q2 P2 q1 36 21/10/2007 71 Chương trình nửa học kỳ còn lại „ Thất bại thị trường và vai trò của nhà nước • Độc quyền (monopoly/market power) • Thông tin bất cân xứng (asymmetic information) • Ngoại tác (externalities) • Hàng hóa công (public goods) „ Vai trò và thất bại của nhà nước • Công bằng • Phát triển bền vững và bảo vệ môi trường • Các mục tiêu kinh tế vĩ mô