Những vấn đề có tính nguyên tắc trong đấu tranh bảo vệ, phát triển chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh trong tình hình mới

NHỮNG VẤN ĐỀ CÓ TÍNH NGUYÊN TẮC TRONG ĐẤU TRANH BẢO VỆ, PHÁT TRIỂN CHỦ NGHĨA MÁC - LÊNIN, TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH TRONG TÌNH HÌNH MỚI Trong quá trình lãnh đạo cách mạng, một trong những vấn đề then chốt mà Đảng ta quan tâm là phải chú trọng xây dựng Đảng về chính trị, trong đó nhiệm vụ đấu tranh bảo vệ, phát triển chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh - nền tảng tư tưởng của Đảng là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu. Nhiệm vụ đấu tranh bảo vệ chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh càng trở nên cấp thiết, khi toàn cầu hóa, hợp tác và phát triển trở thành xu thế tất yếu của cuộc sống hiện đại. Chủ nghĩa tư bản đã có những điều chỉnh thích nghi với tình hình mới; chủ nghĩa xã hội, phong trào cách mạng thế giới đang tạm thời lâm vào thoái trào. Chủ nghĩa đế quốc và các thế lực thù địch coi đây là cơ hội thuận lợi để chúng hạ bệ chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh ngay trong lòng các nước xã hội chủ nghĩa, trong đó có Việt Nam. Vì vậy, Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng đã khẳng định: “Kiên định chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, vận dụng sáng tạo và phát triển phù hợp với thực tiễn Việt Nam” [1]. Để thực hiện có hiệu quả nhiệm vụ bảo vệ và phát triển chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh trong tình hình mới hiện nay, cần quán triệt và thực hiện tốt một số vấn đề có tính nguyên tắc sau đây: Một là, phải hiểu đúng, sâu sắc và toàn diện chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Đây là cơ sở nền tảng để nâng cao chất lượng hiệu quả tuyên truyền giáo dục chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, khắc phục những nhận thức sai trái trong quần chúng nhân dân về chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; đồng thời giúp cho không ít người tránh khỏi một tình trạng nói trung thành với chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh mà không hiểu thực chất của nó là gì? Đặc biệt, nghiên cứu hiểu sâu sắc bản chất cách mạng, khoa học của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh còn là cơ sở để phản bác có hiệu quả những luận điệu xuyên tạc của các thế lực phản động đối với chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Nghiên cứu sâu sắc, đúng đắn chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh là hiểu sâu sắc bản chất cách mạng, khoa học, lập trường, phương pháp cách mạng, hiểu sâu sắc tính cách mạng và khoa học của từng nguyên lý, quy luật, khái niệm, phạm trù và toàn bộ học thuyết, tư tưởng trong sự vận động, phát triển, chuyển hóa lẫn nhau, gắn với thực tiễn cách mạng; hiểu giá trị trường tồn của học thuyết trong tính chỉnh thể của nó, đồng thời hiểu một số những quan niệm đã bị lịch sử vượt qua, những quan niệm cần bổ sung phát triển  Nhiều năm qua, chúng ta tích cực triển khai theo hướng này và đã thu được những kết quả, góp phần cung cấp cơ sở lý luận khoa học giúp Đảng ta định ra đường lối đúng đắn trong lãnh đạo cách mạng Việt Nam. Song, do nội dung chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh vô cùng phong phú, lại được đúc kết bởi những bộ óc thiên tài và qua nhiều giai đoạn khác nhau, nên việc nghiên cứu làm rõ bản chất cách mạng, khoa học của học thuyết, trong sự vận động biến đổi, trong mối liên hệ quan hệ chặt chẽ của mỗi luận điểm, nguyên lý, quy luật, nhất là phương pháp tiếp cận nghiên cứu, xử lý các tình huống chính trị thực tiễn của các nhà kinh điển là công việc rất khó khăn, phức tạp, cần được triển khai bài bản, công phu, nghiêm túc; không giản đơn, nóng vội, chủ quan. Hai là, phải xác định rõ đối tượng trong quá trình đấu tranh bảo vệ chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh trong tình hình hiện nay. Xác định rõ đối tượng là một trong những nguyên tắc rất quan trọng trong quá trình đấu tranh bảo vệ chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh trong tình hình hiện nay. Bởi vì, xác định rõ đối tượng sẽ giúp chúng ta có cách thức và biện pháp đấu tranh phù hợp. Đối tượng đấu tranh trước hết là những biểu hiện sai trái của một số cán bộ, đảng viên trong nhận thức, vận dụng chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Hoạt động nhận thức, vận dụng chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh của cán bộ, đảng viên vừa phản ánh kết quả tuyên truyền giáo dục, vừa thể hiện sức sống của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh trong hiện thực. Những nhận thức sai trái, sự vận dụng không đúng đắn trong thực tiễn ảnh hưởng rất lớn đến uy tín, sức sống của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Ảnh hưởng tiêu cực này càng lớn nếu phạm vi nhận thức, vận dụng sai trái đó ở quy mô lớn, thời gian dài, với những cán bộ giữ những trọng trách lớn trong bộ máy của Đảng, Nhà nước. Hiện nay, bên cạnh cách hiểu chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh một cách giáo điều, máy móc, không ít cán bộ, đảng viên hiểu chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh một cách đơn giản ở trình độ cảm tính, tư duy kinh nghiệm. Họ quy giản chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh vào một số nguyên lý, quy luật, phạm trù. Đó là sự vi phạm nguyên tắc khách quan, một nguyên tắc cơ bản, đầu tiên, đặt cơ sở nền tảng, định hướng cho mọi nguyên tắc khác và mọi sự xem xét cải tạo xã hội của triết học Mác - Lênin. Hậu quả của tình trạng này sẽ làm suy giảm nghiêm trọng uy tín, sức mạnh của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, tạo điều kiện để các thế lực thù địch tấn công xuyên tạc chủ nghĩa Mác - Lênin. Hay tình trạng nói không đi đôi với làm, thậm chí nói mà không làm, nói một đằng làm một nẻo là hiện tượng đang diễn ra ở một số cán bộ, đảng viên hiện nay. Đây là sự vi phạm nghiêm trọng nguyên tắc xây dựng Đảng của chủ nghĩa Mác - Lênin, vi phạm nguyên tắc thống nhất giữa lý luận và thực tiễn, giữa giải thích thế giới và cải tạo thế giới của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Đó là những biểu hiện của tình trạng “tự diễn biến”, tự làm mất đi bản chất cách mạng khoa học, tước bỏ sức mạnh của chủ nghĩa Mác - Lênin trong thực tiễn. Để chủ động đối phó với tình hình trên, chúng ta cần sớm xây dựng các lực lượng chuyên trách, trở thành lực lượng thường trực, những “quả đấm thép” làm xoay chuyển tương quan so sánh lực lượng trên mặt trận đấu tranh tư tưởng lý luận. Lực lượng này cần được tuyển chọn kỹ cả về phẩm chất và năng lực, khả năng chuyên môn và bản lĩnh chính trị, trình độ lý luận và trình độ ngoại ngữ, được tổ chức chặt chẽ, đủ sức làm tham mưu cho Đảng, Nhà nước trong việc định ra những chủ trương, chính sách, kế hoạch cơ bản lâu dài, chủ động làm thất bại sự chống phá của các thế lực thù địch đối với chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, có khả năng thường xuyên nắm chắc âm mưu thủ đoạn của các thế lực thù địch, từ đó trực tiếp triển khai các chiến dịch nhằm đập tan sự chống phá của các chuyên gia lý luận tư sản và các thế lực thù địch; đồng thời có trách nhiệm đào tạo, bồi dưỡng các lực lượng đấu tranh bảo vệ chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh trong phạm vi toàn quốc. Cùng với lực lượng nòng cốt mang tính chuyên nghiệp trên, cần khơi dậy, quy tụ, sử dụng có hiệu quả các nhà nghiên cứu, các giảng viên khoa học xã hội nhân văn trong các trường đại học, các viện nghiên cứu, các cán bộ lãnh đạo Đảng, chính quyền các cấp, cùng toàn thể cán bộ, đảng viên và nhân dân, tạo nên thế trận vững chắc tích cực chủ động tham gia đấu tranh chống lại sự chống phá xuyên tạc chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh của các thế lực thù địch.  Ba là, gắn đấu tranh với phát triển chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh trong tình hình mới. Một trong những nguyên nhân để các thế lực lợi dụng công kích chủ nghĩa Mác - Lênin là trong quá trình vận dụng hệ tư tưởng này vào xác định đường lối, chủ trương lãnh đạo, một số Đảng Cộng sản đã tiến hành một cách máy móc, giáo điều, ít tiếp thu cái mới. Điều đó đã làm cho chủ nghĩa Mác - Lênin mất đi tính sống động và hơi thở của cuộc sống, trở thành lạc hậu, không thể lý giải được những vấn đề mới do thực tiễn đặt ra, tạo kẽ hở để kẻ thù công kích, chĩa mũi nhọn chống phá. Bởi vậy, việc đấu tranh phải đi đôi với phát triển chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Nghiên cứu chủ nghĩa Mác - Lênin cho thấy, ngoài những vấn đề cơ bản, nó còn chứa đựng nhiều nội dung tri thức thuộc các ngành khoa học khác nhau và còn rất nhiều luận điểm đặc sắc khác về sự hình thành, phát triển của chủ nghĩa xã hội, cho đến nay vẫn còn nguyên giá trị, trở thành hệ tư tưởng, kim chỉ nam cho giai cấp công nhân và cả nhân loại để cải tạo thế giới. Song, các ông không bao giờ coi học thuyết mình nêu ra là chân lý tuyệt đối, liều thuốc linh ứng có sẵn, câu trả lời vạn năng cho mọi tình huống của cuộc sống. Đó chỉ là những gợi ý về phương pháp, còn việc áp dụng, vận dụng nó vào thực tiễn đòi hỏi phải có sự nỗ lực sáng tạo của những người cách mạng, phù hợp với những hoàn cảnh, điều kiện cụ thể, không máy móc, giáo điều. Vì thế, cần phát triển chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh bảo đảm cho nó luôn luôn rộng mở, gắn bó hữu cơ với thời cuộc là việc làm hết sức cần thiết. Ở đây, quan niệm phát triển chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh cũng cần được hiểu một cách mềm mại với nhiều trình độ quy mô, phạm vi khác nhau. Sự phát triển ấy có thể diễn ra ở quy mô lớn, đưa chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh lên một tầm cao mới, như V.I. Lênin đã từng thực hiện đối với học thuyết Mác - Ăngghen; nhưng cũng có thể là sự vận dụng sáng tạo, phát triển một hoặc một số luận điểm trong toàn bộ hệ thống những quan điểm, học thuyết của chủ nghĩa Mác - Lênin, như Đảng ta và một số các đảng cộng sản đã làm. Việc phát triển một cách sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh cần phải trên cơ sở những thành tựu mới của cách mạng khoa học - kỹ thuật hiện đại và những thay đổi lớn của thời đại ngày nay. Đồng thời, kế thừa những lý thuyết ngoài chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, tiếp thu có chọn lọc những yếu tố sáng tạo và hợp lý của các trào lưu tiến bộ khác, nhằm đảm bảo cho hệ tư tưởng này luôn có sức sống mới, cung cấp cho chúng ta một phương pháp phân tích, một cách nhìn thích hợp, một chiến lược chính trị đúng đắn để tiến hành công cuộc đổi mới mọi mặt đời sống xã hội. Tuy nhiên, đây đã, đang và sẽ là công việc của sự tìm tòi khó khăn, phức tạp. Sự khó khăn, phức tạp không chỉ vì thực tiễn cách mạng đang vận động, phát triển rất nhanh, mạnh với những diễn biến khó lường, mà còn vì ranh giới giữa chân lý và sai lầm, giữa phát triển sáng tạo với cơ hội xét lại rất mỏng manh. Vì thế, đòi hỏi không chỉ lòng dũng cảm, sự cố gắng phi thường, lòng nhiệt huyết của các nhà khoa học, mà còn cần sự giúp đỡ, cảm thông sẻ chia của các nhà lãnh đạo, tổ chức, quản lý đối với các hoạt động khó khăn, phức tạp không kém chông gai này. Bốn là, cần đẩy mạnh công tác nghiên cứu lý luận, tổng kết thực tiễn, tiếp tục làm sáng tỏ sức sống và giá trị của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh trong thời đại ngày nay.  Đẩy mạnh công tác nghiên cứu lý luận, tổng kết thực tiễn là phương pháp căn bản trong hoạt động lý luận để bổ sung, phát triển và tiếp tục làm sáng tỏ sức sống và giá trị của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh trong thời đại ngày nay. Đó là cách thức để tìm câu trả lời cho những vấn đề do thực tiễn đặt ra hoặc lý luận còn chưa sáng tỏ; để phát huy, nhân rộng những điển hình tiên tiến, những việc làm hay; phát hiện, uốn nắn, sửa chữa những việc làm chưa đúng; nâng cao trình độ lý luận và năng lực lãnh đạo của Đảng, khắc phục chủ nghĩa giáo điều và chủ nghĩa kinh nghiệm. Tổng kết thực tiễn, nhất là những vấn đề thực tiễn mới nảy sinh, là cách tốt nhất để phát triển lý luận, làm cho lý luận chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh thật sự có sức sống để hướng dẫn và thúc đẩy thực tiễn không ngừng đi lên. Nói tổng kết thực tiễn quan trọng như vậy nhưng đó không phải là công việc dễ dàng. Bởi vì, tổng kết thực tiễn không phải là “chụp ảnh”, mô tả tình hình, kiểm điểm, liệt kê những ưu điểm, khuyết điểm; cũng không phải chỉ là đưa ra sự thừa nhận, đánh giá chung chung hay những kết luận đơn giản về những hiện tượng đã và đang diễn ra. Tổng kết thực tiễn là xuyên qua những tình hình, những hiện tượng mà phát hiện được, đúc rút được những vẫn đề cơ bản có tính cốt lõi, tìm ra được bản chất và quy luật vận động của thực tiễn, từ đó đề xuất được những biện pháp giải quyết đúng đắn. Vì vậy, muốn tổng kết được thực tiễn, phải nắm vững những vấn đề lý luận cơ bản, có quan điểm nhìn nhận thực tiễn đúng đắn, có phương pháp luận khoa học trong đánh giá và giải quyết các vấn đề, tức là phải nắm vững những nguyên lý cơ bản và phương pháp luận của chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh. Thực tế có những người do không nắm vững lý luận cơ bản (nhưng lại ngộ nhận cho mình cái gì cũng biết) cho nên không có quan điểm và phương hướng nhất quán, nhìn nhận vấn đề dễ lệch lạc, nhảy cực, nhiều khi không phân biệt được đúng, sai. Như vậy thì khó có thể tổng kết được thực tiễn theo đúng nghĩa của nó. Tới đây, chúng ta lại thấy yêu cầu rất cao về sự thống nhất biện chứng giữa lý luận và thực tiễn, giữa thực tiễn và lý luận. Gắn liền với yêu cầu đó, trong quá trình tổng kết thực tiễn cần tránh khuynh hướng coi nhẹ nghiên cứu lý luận cơ bản, trượt theo chủ nghĩa thực dụng, đồng nhất hiện thực khách quan với kinh nghiệm, lấy những kinh nghiệm hời hợt làm tiêu chuẩn của chân lý, coi tính có ích của thực tiễn chỉ là ở chỗ làm thỏa mãn những lợi ích chủ quan, trước mắt của cá nhân hay của một nhóm người. TÀI LIỆU THAM KHẢO [1]. Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII, Nxb. CTQG, Hà Nội, 2011, tr. 46. [2]. V.I.Lênin, Toàn tập, tập 4, Nxb Tiến bộ, Mát-xcơ-va, 1974, tr. 232. NGƯỜI VIẾT Thượng úy, ThS Nguyễn Thành Long