Nhận xét đặc điểm lâm sàng và giải phẫu bệnh của các bệnh nhân ung thư dạ dày được cắt toàn bộ dạ dày tại khoa ngoại Bệnh viện Bạch Mai từ 4/2008-10/2012 – Trần Hữu Vinh

Y HỌC THỰC HÀNH (914) - SỐ 4/2014 136 NHẬN XÉT ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG VÀ GIẢI PHẪU BỆNH CỦA CÁC BỆNH NHÂN UNG THƯ DẠ DÀY ĐƯỢC CẮT TOÀN BỘ DẠ DÀY TẠI KHOA NGOẠI BỆNH VIỆN BẠCH MAI TỪ 4/2008-10/2012 TRẦN HỮU VINH TÓM TẮT Mục tiêu: 1. Tìm hiểu đặc điểm lâm sàng của ung thư dạ dày 2. Nhận xét một số đặc điểm giải phẫu bệnh của ung thư dạ dày. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Phương pháp hồi cứu, mô tả cắt ngang. Đối tượng nghiên cứu là 55 BN. Kết quả: Tuổi trung bình: 46 tuổi, bệnh nhân cao tuổi nhất 74 và thấp nhất 28 tuổi, tỷ lệ nam/nữ là 1,2. Triệu chứng lâm sàng hay gặp: đau bụng: 100%, gày sút: 76,4%, u bụng: 21,8%. Tổn thương đại thể: phân bố ung thư: tâm vị: 14,5%, bờ cong nhỏ: 45,5%, thân vị: 14,5%. Kích thước u: 3-5 cm: 40%; 6-10 cm: 47,3% và > 10 cm: 10,9%. 94,5% bệnh nhân có u cách tâm vị dưới 6 cm. Phân loại mô bệnh học: 67,3% ung thư biểu mô tuyến ống nhỏ, 16,4% ung thư biểu mô tuyến nhày, 12,1% ung thư biểu mô tế bào nhẫn, 1,8% ung thư biểu mô tế bào vẩy và 1,8 % ung thư biểu mô không biệt hoá. Phân loại giai đoạn TNM: T1: 0%; T2: 7,3%; T3: 58,2%; T4: 34,5%; N0: 5,5%; N1: 10,2%; N2: 74,5%; N3: 1,8%; M1: 20%. Kết luận: bệnh nhân đến điều trị ở giai đoạn muộn (giai đoạn IIIA: 47,3%, giai đoạn IIIB: 12,7% và giai đoạn IV: 34,5%) đã làm ảnh hưởng đến tiên lượng bệnh. Từ khóa: Ung thư dạ dày, cắt toàn bộ dạ dày. SUMMARY Objective: 1. To learn the clinical characteristics of gastric cancer 2. To comment some pathological characteristics of gastric cancer. Subjects and Methods: Methods retrospective, cross-sectional descriptive. Subjects studied 55 patients. Results: Mean age: 46 years old, the oldest 74 patients and 28 age lowest ratio male / female was 1.2. Common clinical symptoms: abdominal pain: 100%, weight loss: 76.4%, abdominal tumors: 21.8%. Macroscopic lesions: distribution of cancer: the center: 14.5%, lesser curvature: 45.5%, corpus: 14.5%. Tumor size: 3-5 cm: 40%, 6-10 cm: 47.3% and > 10 cm: 10.9%. 94.5% of patients had tumors less than 6 cm from the center. Histopathological classification: 67.3% carcinoma smaller pipelines, 16.4% mucous gland carcinoma, 12.1% carcinoma cell rings, 1.8% carcinoma tissue squamous cell carcinoma and 1.8% undifferentiated tissue. TNM staging: T1:0%, T2: 7.3%, T3:58.2%, T4:34.5%; N0:5.5%; N1: 10.2%, N2: 74,5%; N3:1.8%; M1:20%. Conclusion: Patients seek treatment at late stages (Stage IIIA: 47.3 %, stage IIIB: 12.7% and stage IV: 34.5%) did affect prognosis. Keywords: Cancer of the stomach, the gastrectomy total. ĐẶT VẤN ĐỀ Ung thư dạ dày đứng hàng đầu trong số các ung thư đường tiêu hóa, trên 90% xuất phát từ các biểu mô tuyến của dạ dày, ung thư biểu mô tuyến (adenocarcinoma), là loại ung thư phổ biến trên thế giới cũng như ở Việt Nam. Tại Mỹ ước tính có khoảng 22.600 trường hợp ung thư dạ dày được chẩn đoán mỗi năm và khoảng 13.700 bệnh nhân chết vì ung thư dạ dày. Tỉ lệ mắc của loại ung thư này đứng thứ 14 và đứng thứ 9 trong số những nguyên nhân gây chết do ung thư ở Mỹ. Tại Nhật Bản ung thư dạ dày đứng hàng thứ nhất trong số các bệnh ung thư. Ở Việt Nam ung thư dạ dày nằm trong số 5 bệnh ung thư thường gặp [3]. Trong ung thư dạ dày, phẫu thuật là phương pháp điều trị chủ yếu. Kể từ năm 1881, Billroth cắt thành công dạ dày do ung thư, kĩ thuật cũng như chỉ định điều trị phẫu thuật ung thư dạ dày ngày càng tiến bộ. Sự hiểu biết về kĩ thuật cắt dạ dày và nạo vét hạch theo các chặng hạch (trường phái Nhật Bản), cũng như tăng cường cắt dạ dày toàn bộ đã góp phần tăng thời gian sống sau điều trị, giảm các biến chứng và tai biến trong và sau mổ. Chỉ định cắt toàn bộ dạ dày phụ thuộc vào đặc điểm lâm sàng và bệnh học. Nghiên cứu vấn đề này ở nước ta chưa nhiều do vậy chúng tôi nghiên cứu đề tài này nhằm nhằm 2 mục tiêu: 1. Tìm hiểu đặc điểm lâm sàng của ung thư dạ dày được cắt toàn bộ. 2. Nhận xét một số đặc điểm giải phẫu bệnh của ung thư dạ dày. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU - Đối tượng nghiên cứu gồm 55 bệnh nhân được chẩn đoán lâm sàng và mô bệnh học là ung thư biểu mô dạ dày, được mổ cắt dạ dày toàn bộ tại khoa Ngoại Bệnh viện Bạch Mai từ tháng 4/2008 đến tháng 10/2012. - Phương pháp nghiên cứu: Hồi cứu mô tả. - Số liệu được sử lý bằng phần mềm thống kê Spss 10.05. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU Tuổi trung bình: 46; Tuổi cao nhất: 74; Tuổi thấp nhất: 28; Tỷ lệ nam/nữ: 1,2. Bảng 1. Đặc điểm lâm sàng Triệu chứng lâm sàng N % Đau bụng vùng thượng vị 55 100 Đầy bụng, chậm tiêu 23 41,8 Chán ăn 22 40 Ợ hơi, ợ chua 12 21,8 Sút cân 42 76,4 Nôn 12 21,8 Xuất huyết tiêu hoá 7 12,7 Khối u thượng vị 12 21,8 Nuèt nghÑn 12 21,8 Y HỌC THỰC HÀNH (914) - SỐ 4/2014 137 NhËn xÐt: §au bông vïng th­îng vÞ (100%) vµ sôt c©n (76,4%) lµ nh÷ng triÖu chøng hay gÆp 21,8% kh¸m bông sê thÊy u th­îng vÞ. B¶ng 2. VÞ trÝ u VÞ trÝ u N % Bê cong nhá 25 45,5 T©m vÞ 8 14,5 Th©n vÞ 8 14,5 Hang vÞ 4 7,3 T©m vÞ + th©n vÞ 3 5,5 Th©n vÞ + bê cong nhá 2 3,6 T©m vÞ + thùc qu¶n 1 1,8 Hang vÞ + bê cong nhá 1 1,8 T©m vÞ + bê cong nhá 2 3,6 Toµn bé d¹ dµy 1 1,8 Tæng 55 100 NhËn xÐt: Tæn th­¬ng ung th­ ë 1/3 trªn d¹ dµy 25,4%, 1/3 gi÷a 60%, 1/3 d­íi 7,3%. B¶ng 3. KÝch th­íc u vµ kho¶ng c¸ch tõ cùc trªn u ®Õn t©m vÞ n % KÝch th­íc u (n = 55) < 3 cm 1 1,8 3-5 cm 22 40 6-10 cm 26 47,3 > 10 cm 6 10,9 Kho¶ng c¸ch u tíi t©m vÞ (n = 55) T¹i t©m vÞ 7 12,7 2-3 cm 11 20 4-6 cm 34 61,8 > 6 cm 3 5,4 NhËn xÐt: Kho¶ng c¸ch trung b×nh tõ cùc trªn u tíi t©m vÞ lµ 3,68 cm. Kho¶ng c¸ch tõ cùc trªn u tíi t©m vÞ 6 cm chiÕm 94,5%. B¶ng 4. Ph©n lo¹i giai ®o¹n bÖnh theo TNM vµ Dukes n (55) % T1 0 0 T2 4 7,3 T3 32 58,2 T4 19 34,5 N0 3 5,5 N1 10 18,2 N2 41 74,5 N3 1 1,8 M0 44 80 M1 11 20 Giai ®o¹n bÖnh theo TNN (n=55) I 0 0 II 3 5,5 IIIA 26 47,3 IIIB 7 12,7 IV 19 34,5 Giai ®o¹n bÖnh theo Dukes (n=55) Dukes A 0 0 Dukes B 3 5,5 Dukes Ca 20 36,4 Dukes Cb 32 58,2 NhËn xÐt: 11/55 = 20% ung th­ ®· x©m lÊn, di c¨n vµo t¹ng lËn cËn. 94,5% ung th­ ®· di c¨n h¹ch. B¶ng 5. §Æc ®iÓm m« bÖnh häc Lo¹i m« häc n % UTBM tuyÕn èng nhá 37 67,3 BiÖt ho¸ cao 3 5,5 BiÖt ho¸ võa 10 18,2 BiÖt ho¸ kÐm 24 45,5 UTBM tuyÕn nhÇy 9 16,4 UTBM tÕ bµo nhÉn 7 12,7 UTBM tÕ bµo v¶y 1 1,8 UTBM kh«ng biÖt ho ¸ 1 1,8 Tæng 55 100 BµN LUËN 1. §Æc ®iÓm l©m sµng Tuæi trung b×nh lµ 46 trong ®ã bÖnh nh©n cao tuæi nhÊt lµ 74. KÕt qu¶ nµy thÊp h¬n nh÷ng b¸o c¸o vÒ ung th­ d¹ dµy kh¸c, theo chóng t«i lµ do phÉu thuËt c¾t toµn bé d¹ dµy nÆng, cã nhiÒu tai biÕn vµ biÕn chøng nªn ®ßi hái cã sù lùa chän kü cµng vÒ tuæi, thÓ tr¹ng ng­êi bÖnh. HÇu hÕt c¸c bÖnh nh©n ung th­ d¹ dµy ®Õn kh¸m víi triÖu chøng l©m sµng muén: ®au bông th­îng vÞ 100%, ®Çy bông chËm tiªu 41,8%, sót c©n 76,4%, nuèt nghÑn 21,8%, nhiÒu tr­êng hîp ®· sê thÊy u th­îng vÞ 21,8%. KÕt qu¶ nµy phï hîp víi c¸c nghiªn cøu kh¸c 2. §Æc ®iÓm gi¶i phÉu bÖnh Quan s¸t ®¹i thÓ sau mæ thÊy kÝch th­íc khèi u tõ 6-10 cm chiÕm tû lÖ cao 47,3%. Kho¶ng c¸ch cùc trªn u tíi t©m vÞ phÇn lín < 6 cm víi kho¶ng c¸ch trung b×nh lµ 3,68 cm. §©y lµ mét yÕu tè ¶nh h­ëng ®Õn tÝnh triÖt c¨n cña phÉu thuËt vµ ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn kÕt qu¶ ®iÒu trÞ. Theo Waneb H (1993), tû lÖ sèng 5 n¨m víi ®­êng c¾t trªn hÕt tÕ bµo ung th­ lµ 35%, ®­êng c¾t cßn tÕ bµo ung th­ trªn vi thÓ lµ 13% vµ ®­êng c¾t cßn tæ chøc ung th­ trªn ®¹i thÓ lµ 3% [8]. NhiÒu nghiªn cøu ®· chøng minh giai ®o¹n bÖnh, t×nh tr¹ng x©m lÊn cña khèi u vµ di c¨n h¹ch lµ nh÷ng yÕu tè tiªn l­îng quan träng liªn quan ®Õn thêi gian sèng thªm sau phÉu thuËt. B¶ng 4 cho thÊy møc x©m lÊn T3, T4 lµ 58,2% vµ 34,5%. Di c¨n h¹ch N1, N2 lµ 18,2% vµ 74,5%. Giai ®o¹n IIIA (47,3%), IIIB (12,7%), IV (34,5%). Dukes Ca (36,4%), Dukes Cb (58,2%). Tû lÖ giai ®o¹n muén cña chóng t«i cao h¬n mét sè nghiªn cøu kh¸c ë trong n­íc vµ trªn thÕ giíi. Do vËy cã thÓ tû lÖ sèng thªm sau mæ vµ thêi gian sèng thªm trung b×nh thÊp h¬n. Trong nghiªn cøu cña chóng t«i ung th­ biÓu m« tuyÕn èng nhá lµ (67,3%) trong ®ã lo¹i biÖt hãa kÐm chiÕm tû lÖ cao (45,5%). KÕt qu¶ nµy còng t­¬ng tù nh­ c¸c b¸o c¸o vÒ ®Æc ®iÓm m« bÖnh häc ung th­ d¹ dµy chñ yÕu lµ lo¹i ung th­ biÓu m« tuyÕn. KÕT LUËN Qua nghiªn cøu trªn 55 tr­êng hîp ung th­ d¹ dµy ®­îc phÉu thuËt c¾t toµn bé d¹ dµy chóng t«i rót ra kÕt luËn sau: Y HỌC THỰC HÀNH (914) - SỐ 4/2014 138 §Æc ®iÓm l©m sµng: Tuæi trung b×nh 46, cao nhÊt 74 tuæi vµ thÊp nhÊt 28 tuæi, tû lÖ nam/n÷ = 1,2. §au bông vïng th­îng vÞ 100%, sôt c©n 76,4%, ®Çy bông: 41,8%, ch¸n ¨n: 40%, u bông: 21,8% vµ xuÊt huyÕt tiªu ho :¸ 12,7%. §Æc ®iÓm gi¶i phÉu bÖnh: - VÞ trÝ tæn th­¬ng: u ë bê cong nhá: 45,5%, t©m vÞ: 14,5%, th©n vÞ: 14,5%, t©m vÞ + th©n vÞ: 5,5%, th©n vÞ + bê cong nhá: 3,6%. - KÝch th­íc u: 3-5 cm: 40%; 6-10 cm: 47,3% vµ > 10 cm: 10,9%. 94,5% bÖnh nh©n cã u c¸ch t©m vÞ d­íi 6 cm. Ph©n lo¹i m« bÖnh häc: 67,3% ung th­ biÓu m« tuyÕn èng nhá, 16,4% ung th­ biÓu m« tuyÕn nhµy, 12,1% ung th­ biÓu m« tÕ bµo nhÉn, 1,8% ung th­ biÓu m« tÕ bµo vÈy vµ 1,8 % ung th­ biÓu m« kh«ng biÖt ho .¸ Ph©n lo¹i giai ®o¹n bÖnh cho thÊy hÇu hÕt bÖnh nh©n ®Õn ®iÒu trÞ ë giai ®o¹n muén (giai ®o¹n IIIA: 47,3%, giai ®o¹n IIIB: 12,7% vµ giai ®o¹n IV: 34,5%) ®· lµm ¶nh h­ëng ®Õn tiªn l­îng bÖnh. TµI LIÖU THAM KH¶O 1. NguyÔn Minh H¶i (2003), "Lùa chän ph­¬ng ph¸p phÉu thuËt dùa trªn th­¬ng tæn x©m lÊn thµnh d¹ dµy vµ di c¨n h¹ch trong ung th­ biÓu m« tuyÕn d¹ dµy", LuËn ¸n TiÕn sÜ Y häc, TP. Hå ChÝ Minh. 2. Cao §éc LËp, §ç §øc V©n, §ç Mai L©m (1999), "§¸nh gi¸ b­íc ®Çu phÉu thuËt c¾t toµn bé d¹ dµy do ung th­ t¹i BÖnh viÖn ViÖt §øc", T¹p chÝ Th«ng tin Y d­îc - Sè chuyªn ®Ò ung th­, tr. 60-62. 3. Hµ V¨n QuyÕt (1999); “BÖnh häc Ngo¹i khoa”; TËp I. Bé m«n Ngo¹i, Tr­êng §¹i häc Y Hµ Néi, Tr:56-70. 4. TrÞnh Hång S¬n (2001), "Nghiªn cøu n¹o vÐt h¹ch trong ®iÒu trÞ phÉu thuËt ung th­ d¹ dµy", LuËn ¸n TiÕn sü Y häc, Hµ Néi. 5. Gennari L, Bozzetti F, Bonfanti G (1986), "Subtotal versus total gastrectomy for cancer of the lower two - third of the stomach: a new approach to and old problem", Br J Surg, 73: 534-538. 6. Japanese Research Society for Gastric Cancer (1998), "Japanese Classification of Gastric caninoma", Kenehara & Co., Ltd, Tokyo, 1-71. 7. Sasako M (2001), "Gastric Cancer: surgical management the Japanese experience", The 2nd workshop - WHO collaborating centre for gastric cancer, Hanoi, 127-145. 8. Smith J, Brennan M (1992), "Surgical treatment of gastric cancer. Proximal, Mild and Distal stomach", Surg Clin north amer, 73: 381 - 399. 9. Wanebo H, Kenedy B, Chmiel J, Steele G, Winchester D, Osteen R (1993), "Cancer of the stomach. A patient care study by the American College of surgeons", Annals of surgery, 218: 583-592. 10. Zaitsev VT, Dalavurak VP, Donnets NP, Bokow, et al (1991), "Total gastrectomy in the surgery of malignant stomach neoplasm", Vestn Khir, 147: 256-259. NGHI£N CøU MèI LI£N QUAN GI÷A ¸P LùC NéI Sä VíI KALI M¸U ë BÖNH NH¢N CHÊN TH¦¥NG Sä N·O NÆNG NguyÔn ViÕt Quang Tãm t¾t §Æt vÊn ®Ò: ChÊn th­¬ng sä n·o g©y nªn nh÷ng th­¬ng tæn nguyªn ph¸t vµ thø ph¸t, chÝnh nh÷ng th­¬ng tæn nµy dÉn ®Õn phï n·o vµ hËu qu¶ cuèi cïng g©y t¨ng ¸p lùc néi sä. Do nhiÒu nguyªn nh©n kh¸c nhau cã nhiÒu bÖnh nh©n bÞ rèi lo¹n kali m¸u sau chÊn th­¬ng, do vËy ng­êi thÇy thuèc ph¶i t×m c¸ch ®iÒu chØnh ®Ó cøu sèng bÖnh nh©n. Môc tiªu: X¸c ®Þnh gi¸ trÞ ¸p lùc néi sä vµ nång ®é kali m¸u ë bÖnh nh©n chÊn th­¬ng sä n·o nÆng vµ t×m mèi t­¬ng quan gi÷a ¸p lùc néi sä víi kali m¸u ë bÖnh nh©n chÊn th­¬ng sä n·o nÆng.§èi t­îng vµ ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu: 120 bÖnh nh©n chÊn th­¬ng sä n·o nÆng ®iÒu trÞ t¹i BÖnh viÖn Trung ­¬ng HuÕ, tuæi ≥ 18. KÕt qu¶: 120 bÖnh nh©n, nam 104, n÷ 16, 18-39 tuæi cã 82 bÖnh nh©n, 40-60 tuæi cã 31 bÖnh nh©n, trªn 60 tuæi cã 7 bÖnh nh©n. Nhãm Glasgow 3-6 ®iÓm cã 35 bÖnh nh©n, nhãm bÖnh nh©n Glasgow 7-8 ®iÓm cã 85 bÖnh nh©n. ¸p lùc néi sä ë nhãm bÖnh nh©n Glasgow 3-6 ®iÓm lµ 32,78±9,63mmHg vµ nhãm Glasgow 7-8 ®iÓm lµ 30,06±9,25mmHg. Kali nhãm Glasgow 3-6 ®iÓm lµ 3,78±1,03 mmol/L, nhãm Glasgow 7-8 ®iÓm lµ 4,05±0,1,22mmol/L. KÕt luËn: ë bÖnh nh©n chÊn th­¬ng sä n·o nÆng, ¸p lùc néi sä t¨ng cao, kali m¸u thay ®æi kh«ng ®¸ng kÓ. Tõ khãa: ChÊn th­¬ng sä n·o, ¸p lùc néi sä, kali m¸u. summary RESEARCH RELATIONSHIP BETWEEN INTRACRANIAL PRESSURE WITH PLASMATIC POTASSIUM LEVEL IN PATIENTS WITH SEVERE TRAUMATIC BRAIN INJURY Background: Traumatic brain injury causes lesions of primary and secondary, primary lesions leads to cerebral edema and consequently ultimately causing increased intracranial pressure. Many different causes lead to potassium disturbance so that have to regulated to save patients with traumatic brain injury. Objectives: Valuation of intracranial pressure and potassium in patients with severe traumatic brain injury and find the correlation between intracranial pressure and potassium in patients with severe traumatic brain injury. Subjects and Methods: 120 severe traumatic brain injury patients treated at Hue Central Hospital, age ≥ 18. Results: 120 patients, 104 males, 16 females, 18- 39 years old: 82 patients, 31 patients 40-60 years old, 60 years old: 7 patients. Group Glasgow 3-6 points: 35 patients, Glasgow 7-8 points: 85 patients. Intracranial