Nhân 6 trường hợp áp dụng kỹ thuật băng treo lỏng âm đạo t.v.t. (tension-free vaginal tape) để điều trị tiểu không kiểm soát do gắng sức ở phụ nữ

Nghieân cöùu Y hoïc Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 8 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2004 41 NHAÂN 6 TRÖÔØNG HÔÏP AÙP DUÏNG KYÕ THUAÄT BAÊNG TREO LOÛNG AÂM ÑAÏO T.V.T. (TENSION-FREE VAGINAL TAPE) ÑEÅ ÑIEÀU TRÒ TIEÅU KHOÂNG KIEÅM SOAÙT DO GAÉNG SÖÙC ÔÛ PHUÏ NÖÕ Nguyeãn Vaên AÂn* TOÙM TAÉT Phöông phaùp T.V.T. (Tension-free Vaginal Tape) hay laø baêng treo loûng aâm ñaïo laø moät kyõ thuaät môùi do moät baùc só saûn-phuï khoa ñöôïc ngöôøi Thuïy Ñieån laø GS Umsten töø naêm 1996, vôùi hieäu quaû ñieàu trò raát cao ñoái vôùi tieåu khoâng kieåm soaùt (TKKS) do gaéng söùc ôû phuï nöõ, caùch thöùc moå laïi ñôn giaûn vaø ít bieán chöùng haäu phaãu neân ñaõ trôû thaønh moät phöông phaùp moå raát ñöôïc öa chuoäng ôû caùc nöôùc AÂu – Myõ. Töø cuoái naêm 2002, chuùng toâi ñaõ aùp duïng kyõ thuaät moå naøy treân 6 beänh nhaân nöõ bò tieåu khoâng kieåm soaùt do gaéng söùc vôùi thôøi gian dieãn tieán beänh keùo daøi töø 2 – 30 naêm vaø ñaït ñöôïc tæ leä thaønh coâng 6/6. Taùc giaû trình baøy nhöõng kinh nghieäm böôùc ñaàu veà phöông phaùp môùi naøy taïi beänh vieän Bình daân. SUMMARY REPORT ON 6 CASES USING TECHNIQUE OF T.V.T. (TENSION-FREE VAGINAL TAPE) FOR TREATMENT OF STRESS URINARY INCONTINENCE IN WOMEN. Nguyen Van An* Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 8 * Supplement of No 1 * 2004: 292 – 295 T.V.T. (Tension-free Vaginal Tape) is a new technique proposed by Pr. Umsten from Sweden since 1996 for treatment of stress urinary incontinence in women. This method becomes very preferable in Europe and then in North America because of its high efficacy, simple procedure and low incidence of complications. Since the end of the year 2002, we have applied this technique to treat 6 women who were suffered from stress urinary incontinence for long time (2 – 30 years) and have got 6/6 of successful incidence. The author presents his preliminary experiences on this new method in Binh Dan hospital. MÔÛ ÑAÀU Moät nguyeân nhaân quan troïng gaây tieåu khoâng kieåm soaùt ôû phuï nöõ laø tình traïng nhaõo saøn chaäu xaûy ra ôû nhöõng ngöôøi sinh ñeû nhieàu laàn hay ôû tuoåi maõn kinh. Baêng treo aâm ñaïo laø moät bieän phaùp giuùp naâng ñôõ saøn chaäu, qua ñoù coù taùc duïng ñieàu trò tieåu khoâng kieåm soaùt. Naêm 1996, taùc giaû Umsten ngöôøi Thuïy ñieån ñeà xuaát kyõ thuaät T.V.T. (Tension-free Vaginal Tape) ñeå ñieàu trò TKKS do gaéng söùc ôû phuï nöõ (1,2). Phöông phaùp naøy duøng moät daûi polypropylene (Prolene mesh) luoàn töø thaønh tröôùc aâm ñaïo leân thaønh buïng nhôø moät boä duïng cuï ñöôïc cheá taïo chuyeân bieät (do haõng Ethicon saûn xuaát) vôùiø caùch thao taùc khaù ñôn giaûn. Tình traïng suy cô thaét nieäu ñaïo ñöôïc khaéc phuïc nhôø söï naâng ñôõ thaønh tröôùc aâm ñaïo seõ giuùp ñieàu trò TKKS, maët khaùc nhö teân cuûa phöông phaùp theå hieän roõ kyõ thuaät treo “loûng” vaø tính chaát löôùi cuûa daûi baêng polypropylene neân haïn cheá ñöôïc bieán chöùng loeùt thaønh nieäu ñaïo veà sau. Do kyõ thuaät thöïc hieän khaù ñôn giaûn nhöng keát quaû ñieàu trò heát söùc khaû quan neân hieän nay phöông phaùp T.V.T. ñaõ ñöôïc phoå bieán ôû nhieàu nöôùc treân theá giôùi nhö Villet (1998)(3) vaø Jacquetin (2000)(4) ôû Phaùp, Wang (2000)(5) ôû Ñaøi Loan, Moran (2000)(6) ôû Anh, Klutke (2000)(7) vaø Moore (2000)(8) oû Myõ... Töø nhöõng kieán thöùc thu thaäp ñöôïc khi thöïc taäp taïi Phaùp nieân khoùa 2000 – 2001(9), chuùng toâi baét ñaàu aùp duïng kyõ thuaät moå naøy taïi khoa Nieäu beänh vieän Bình Daân töø thaùng 10/2002. Chuyeân ñeà Hoäi nghò Khoa hoïc Kyõ thuaät BV. Bình Daân 2004 292 Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 8 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2004 Nghieân cöùu Y hoïc MOÂ TAÛ KYÕ THUAÄT T.V.T. (2,10) Duïng cuï: Ñeå thöïc hieän phöông phaùp TVT, caàn phaûi coù caùc duïng cuï caàn thieát bao goàm: (a) moät daûi baêng baèng chaát lieäu polypropylene duøng laøm baêng treo nieäu ñaïo; (b) hai thoâng kim loaïi daãn ñöôøng baèng theùp khoâng ræ ñeå ñöa daûi baêng töø aâm ñaïo leân thaønh buïng; vaø (c) moät tay naém coù theå gaén vôùi thoâng kim loaïi nhaèm deã thao taùc (hình 1). Hình 1. Boä duïng cuï thöïc hieän kyõ thuaät T.V.T. do haõng Ethicon saûn xuaát Hình 2. Daûi baêng Prolene luoàn töø thaønh tröôùc aâm ñaïo leân thaønh buïng hai beân coå baøng quang. Thao taùc Voâ caûm taïi choã, vuøng hay toaøn dieän. Beänh nhaân naèm tö theá phuï khoa. Boïng ñaùi ñöôïc laøm xeïp baèng caùch ñaët thoâng tieåu. Qua moät ñöôøng raïch nhoû leân thaønh tröôùc aâm ñaïo, caùch mieäng nieäu ñaïo khoaûng 1cm, ta duøng thoâng kim loaïi ñeå luoàn daûi baêng propylene töø aâm ñaïo ra phía sau xöông mu, ñi hai beân caïnh thaønh nieäu ñaïo xuyeân leân thaønh buïng tröôùc. Laøm nhö theá beân phaûi roài beân traùi. Chænh daûi baêng ôû vò trí thích hôïp nhaèm treo nieäu ñaïo leân thaønh buïng tröôùc sao cho vöøa ñuû ñeå khoâng soùn tieåu (cho beänh nhaân ho maïnh hoaëc ñeø eùp leân haï vò sau khi bôm vaøo boïng ñaùi 300 ml nöôùc ñeå ñaùnh giaù) nhöng khoâng quaù caêng (cho neân coù töø Tension-free). Sau ñoù caét phaàn thöøa cuûa daûi baêng roài khaâu da vaø thaønh aâm ñaïo. Hình 2 bieåu thò vò trí cuûa daûi baêng prolene sau khi ñaët xong. Sau khi khaâu laïi thaønh aâm ñaïo, thöôøng ñaët thoâng nieäu ñaïo löu (thöôøng ñöôïc ruùt boû sau 24 - 48 giôø). Beänh nhaân thöôøng ñöôïc xuaát vieän 48 – 72 giôø sau moå. KEÁT QUAÛ Töø thaùng 10/2002 ñeán thaùng 10/2003, chuùng toâi ñaõ thöïc hieän phöông phaùp T.V.T. ñeå ñieàu trò cho 6 truoøng hôïp TKKS do gaéng söùc ôû phuï nöõ taïi khoa Nieäu, beänh vieän Bình Daân: Tuoåi trung bình: cuûa caùc beänh nhaân laø 58,8 (41–86). Veà chaån ñoaùn: Taát caû caùc beänh nhaân ñeàu bò tieåu khoâng kieåm soaùt do gaéng söùc vôùi thôøi gian töø 2 – treân 30 naêm. 5/6 laø TKKS do gaéng söùc thuaàn tuùy, 1/6 laø TKKS daïng hoãn hôïp (tröôøng hôïp naøy coù phoái hôïp vôùi soùn tieåu gaáp vaø coù bieåu hieän tình traïng baát oån ñònh boïng ñaùi theå nheï treân aùp löïc ñoà boïng ñaùi). 3/6 laø TKKS ñôn thuaàn, 3/6 laø TKKS keát hôïp vôùi tình traïng sa thaønh tröôùc aâm ñaïo. 5/6 coù tình traïng di ñoäng quaù möùc coå boïng ñaùi 6/6 tröôøng hôïp laøm nghieäm phaùp Bonney (+) 3/6 coù suy chöùc naêng cô voøng nieäu ñaïo (theå hieän treân aùp löïc ñoà caét doïc nieäu ñaïo) Vaán ñeà ñieàu trò noäi khoa: 5/6 beänh nhaân ñaõ thöû aùp duïng caùc bieän phaùp ñieàu trò noäi khoa vaø taäp vaät lyù trò lieäu saøn chaäu ít nhaát 1 thaùng maø khoâng coù hieäu quaû sau ñoù môùi coù chæ ñònh moå. Beänh nhaân coøn laïi vì lôùn tuoåi vaø luù laãn neân khoâng theå höôùng daãn taäp vaät lyù Chuyeân ñeà Hoäi nghò Khoa hoïc Kyõ thuaät BV. Bình Daân 2004 293 Nghieân cöùu Y hoïc Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 8 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2004 trò lieäu. Khoâng coù beänh nhaân naøo trong loaït naøy tröôùc ñaây ñaõ ñöôïc aùp duïng moät phaãu thuaät naøo ñoù nhaèm ñieàu trò tình traïng TKKS. Caùch moå: 3 beänh nhaân ñöôïc thöïc hieän kyõ thuaät T.VT. ñôn thuaàn, 3 tröôøng hôïp coøn laïi coù keát hôïp phöông phaùp T.V.T. vôùi phaãu thuaät söûa saøn chaäu tröôùc theo phöông phaùp Marion nhaèm ñieàu trò sa thaønh tröôùc aâm ñaïo. Theo doõi haäu phaãu ngaén haïn: Taát caû caùc beänh nhaân ñeàu ñöôïc ruùt thoâng tieåu sau 2 ngaøy vaø xuaát vieän vaøo ngaøy haäu phaãu thöù 3 hoaëc thöù 4. Hieäu quaû phaãu thuaät: Taát caû caùc beänh nhaân ñeàu haøi loøng vì khoâng coøn tình traïng TKKS. Cuõng khoâng ghi nhaän tröôøng hôïp naøo bò bí tieåu hay khoù tieåu sau moå. Tai bieán vaø bieán chöùng: 1 tröôøng hôïp phaùt hieän duïng cuï xuyeân thích vaøo boïng ñaùi trong luùc moå: ruùt duïng cuï ra ngay vaø xuyeân thích laïi döôùi quan saùt cuûa soi boïng ñaùi. Chöa ghi nhaän nhöõng tai bieán khaùc trong luùc moå. 1 tröôøng hôïp bò ñau thaønh tröôùc aâm ñaïo keùo daøi, phaûi duøng giaûm ñau vaø khaùng vieâm 1 thaùng môùi heát. Theo doõi haäu phaãu daøi haïn: Beänh nhaân ñöôïc moå gaàn ñaây nhaát ñöôïc theo doõi 1 thaùng, tröôøng hôïp laâu nhaát ñaõ 1 naêm. Cho ñeán nay, taát caû caùc beänh nhaân vaãn khoâng bò soùn tieåu taùi phaùt. BAØN LUAÄN Trong baùo caùo thaùng 3/2002 veà 24 tröôøng hôïp phaãu thuaät T.V.T. ñöôïc thöïc hieän taïi Limoges cuøng caùc baùc só Phaùp trong nieân khoùa 2000 – 2001(11), chuùng toâi ñaõ neâu yù kieán khaúng ñònh khaû naêng aùp duïng kyõ thuaät naøy taïi Vieät Nam bôûi vì caùc thao taùc töông ñoái ñôn giaûn. Chæ coù moät khoù khaên laø giaù thaønh cuûa daûi baêng Prolene ñöôïc haõng Ethicon saûn xuaát ñeå duøng cho kyõ thuaät naøy raát ñaét tieàn (400–500 USD). Vì theá chuùng toâi tìm caùch khaéc phuïc khoù khaên baèng caùch duøng taám löôùi polypropylene caét ra thaønh töøng daûi baêng coù kích thöôùc töông töï nhö chính haõng saûn xuaát roài gaén vôùi duïng cuï xuyeân thích cuûa haõng Ethicon maø chuùng toâi ñem veà töø Phaùp. Thöïc ra, boä duïng cuï xuyeân thích naøy coù theå deã daøng cheá taïo taïi nöôùc ta. Löu yù raèng moät tai bieán nhoû thöôøng gaëp trong khi phaãu thuaät laø duïng cuï xuyeân thích vaøo boïng ñaùi, nhöng deã daøng phaùt hieän vaø söûa chöõa baèng caùch soi boïng ñaùi kieåm tra ngay trong cuoäc moå vaø sau ñoù khoâng coù di chöùng gì. Tình traïng naøy haàu nhö taùc giaû naøo cuõng gaëp phaûi vaø coù theå xem laø khoâng phaûi bieán chöùng. Duø sao caàn nhaán maïnh: soi boïng ñaùi laø moät thao taùc baét buoäc trong khi moå vaø loaïi phaãu thuaät naøy chæ neân tieán haønh ôû nhöõng beänh vieän coù maùy soi boïng ñaùi. Keát quaû thaønh coâng trong ñieàu trò TKKS laø 6/6, nghóa laø raát cao so vôùi loaït tröôøng hôïp cuûa chuùng toâi ôû Limoges (87,5%)(6). Tuy nhieân ñaây chæ laø ghi nhaän böôùc ñaàu vì soá tröôøng hôïp coøn ít vaø thôøi gian theo doõi coøn ngaén. Tæ leä thaønh coâng cuûa kyõ thuaät T.V.T. ñöôïc töôøng thuaät trong y vaên tuøy theo taùc giaû khoaûng 85 – 100%. Chuùng toâi ít gaëp caùc tai bieán vaø bieán chöùng vì soá lieäu chöa nhieàu, nhöng ghi nhaän trong y vaên cuûa caùc taùc giaû khaùc cuõng raát ít. Thænh thoaûng coù moät vaøi tröôøng hôïp ñöôïc baùo caùo laøm raùch maïch maùu lôùn(12), khoái tuï maùu lôùn khoang döôùi phuùc maïc(13)... Ngöôøi ta cuõng nhaéc ñeán caùc bieán chöùng haäu phaãu bao goàm phaûn öùng thaûi loaïi maûnh gheùp (khieán phaûi moå laïi laáy boû daûi baêng Prolene) vaø toàn löu nöôùc tieåu (xöû trí baèng caùch nôùi loûng theâm daûi baêng Prolene sau 1 – 2 tuaàn hoaëc phaûi duøng bieän phaùp töï thoâng tieåu saïch caùch quaõng). KEÁT LUAÄN Baèng caùch duøng taám löôùi polypropylene caét thaønh nhöõng daûi baêng duøng laøm vaät lieäu ñeå thöïc hieän kyõ thuaät baêng treo loûng aâm ñaïo, caùc beänh nhaân nöõ bò TKKS do gaéng söùc ñaõ coù theâm moät caùch thöùc ñieàu trò môùi heát söùc hieäu quaû. Maëc duø soá lieäu coøn töông ñoái ít vaø thôøi gian theo doõi coøn ngaén nhöng vôùi nhöõng keát quaû ban ñaàu heát söùc khaû quan, chuùng toâi tin töôûng raèng trong thôøi gian tôùi phöông phaùp T.V.T seõ ñöôïc aùp duïng roäng raõi ôû Vieät Nam vaø seõ ñaït ñöôïc tæ leä thaønh coâng cao. Chuyeân ñeà Hoäi nghò Khoa hoïc Kyõ thuaät BV. Bình Daân 2004 294 Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 8 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2004 Nghieân cöùu Y hoïc 8. Moore RD, Speights S, Miklos JR. Surgical treatment of stress urinary incontinence and severe pelvic organ relaxation in the medically compromised elderly patients using local anesthesia. Obstet Gynecol (2000), 95 (4): S56. TAØI LIEÄU THAM KHAÛO 1. Umsten U. An ambulatory surgical procedure under local anesthesia for treatment of female urinary incontinence. Int Urogynecol J (1996), 7: 81-86. 9. An NV. Application de la technique de TVT (Tension-free Vaginal Tape) pour le traitement de l’incontinence urinaire d’effort chez la femme, aø propos de 24 cas traiteùs dans le service d’Urologie, CHU de Limoges (France) – Meùmoire pour l’A.F.S.A. (2001). 2. Umsten U. A three year follow-up of tension-free vaginal tape for surgical treatment of female stress urinary incontinence. Br J Obstet Gynecol (1999), 106 (4): 345- 350. 3. Villet R, Fitremann C, Salet-Lizee D. Un nouveau proceùdeù de traitement de l’incontinence urinaire d’effort (IUE): soutenement sous-ureùtral par une bandelette de Proleøne sous anestheùsie locale. Prog Urol (1998), 8: 1080 – 1082. 10. Hermieu JF, Ravery V, Yahiaoui B, Meria P & Fournier F. Techniques simplifieùes dans le traitement de l’incontinence urinaire chez la femme. EMC, Elselvier SAS, Paris, Techniques Chirurgicales – Urologie (2000), 41-361-C: 7pp. 4. Jacquetin B. Utilisation du “TVT” dans la chirurgie de l’incontinence urinaire feùminine. J Gynecol Obstet Biol Reprod (2000), 29 (3): 242-247. 11. Nguyeãn Vaên AÂn. Duøng baêng naâng ñôõ aâm ñaïo ñeå ñieàu trò tieåu khoâng kieåm soaùt do gaéng söùc ôû phuï nöõ. Y hoïc TP Hoà Chí Minh (2002), phuï baûn Taäp 6, soá 2: 421-424. 5. Wang AC. Tension-free Vaginal Tape: a minimal invasive solution to stress urinary incontinence in women. J Reprod Med (1998), 43 (5): 429-434 (abstract) 12. Zilbert AW, Farrell SA. External iliac artery laceration during tension-free vaginal tape procedure. Int Urogynecol J Pelvic Floor Dysfunct (2001), 12 (2): 141-143 (abstract). 6. Moran PA. Tension-free Vaginal Tapefor primary genuine stress incontinence: a two center follow-up study. BJU Int (2000), 86: 39-42. 13. Vierhout ME. Severe hemorrhage complicating tension- free vaginal tape: a case report. Int Urogynecol J Pelvic Floor Dysfunct (2001), 12 (2): 139-140 (abstract). 7. Klutke JJ, Carlin BI, Klutke CG. The tension-free vaginal tape procedure: correction of stress incontinence with minimal alteration in proximal urethral mobility. Urology (2000), 04, 55 (4): 512-514. Chuyeân ñeà Hoäi nghò Khoa hoïc Kyõ thuaät BV. Bình Daân 2004 295