Nghiên cứu ứng dụng hoá trị liệu trong điều trị sau phẫu thuật ung thư phổi không phải tế bào nho

Nghieân cöùu Y hoïc Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005 NGHIEÂN CÖÙU ÖÙNG DUÏNG HOAÙ TRÒ LIEÄU TRONG ÑIEÀU TRÒ SAU PHAÃU THUAÄT UNG THÖ PHOÅI KHOÂNG PHAÛI TEÁ BAØO NHOÛ Nguyeãn Hoaøi Nam* TOÙM TAÉT Ñaët vaán ñeà vaø muïc tieâu nghieân cöùu: Ung thö pheá quaûn phoåi raát hay gaëp ôû Vieät Nam. Coù ba phöông phaùp ñieàu trò chuû yeáu: Phaãu trò, hoaù trò vaø xaï trò. Trong ñoù quan troïng nhaát laø phaãu trò. Muïc tieâu nghieân cöùu: Ñaùnh giaù vai troø cuûa hoaù trò sau phaãu thuaät trong ñieàu trò ung thö phoåi khoâng phaûi teá baøo nhoû. Phöông phaùp nghieân cöùu: Tieàn cöùu, moâ taû, ñoaøn heä. Keát quaû vaø baøn luaän: 11 beänh nhaân, nam 8 vaø nöõ 3, tuoåi trung bình 60 ± 5. Chæ soá Karnofski töø 80- 90 chieám ña soá, caùc beänh nhaân ñeàu troïng giai ñoaïn II-III. Coù 8 beänh nhaân ñaùp öùng toát vôùi hoaù trò, 2 beänh nhaân ñaùp öùng trung bình vaø moät beänh nhaân ñaùp öùng keùm. Qua keát quaû treân, taùc giaû baøn luaän veà vai troø vaø keát quaû cuûa hoaù trò ø hoã trôï sau phaãu thuaät caét phoåi hoaëc thuøy phoåi ñeå ñieàu trò ung thö phoåi khoâng phaûi teá baøo nhoû, Keát luaän: Vieäc hoùa trò lieäu hoã trôï sau phaãu thuaät cho beänh ung thö phoåi khoâng phaûi teá baøo nhoû ôû giai ñoaïn III, coù keát quaû ban ñaàu töông ñoái khaû quan, ñoä dung naïp vôùi thuoác toát. SUMMARY POST OPERATIVE CHEMOTHERAPY FOR NON – SMALL CELL LUNG CANCER Nguyen Hoai Nam * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 9 * Supplement of No 1 * 2005: 23 – 26 Backgrounds: In Viet Nam Lung Cancer is the most popular. There are 3 approachs of treatment for this disease: Surgery, chemotherapy and radiotherapy. The Surgical treatment is the most important. Purpose of study: Evaluating the role of post-operative chemotherapy for non small cell of lung cancer. Method of study: prospective and descriptive cohort. Result and Discusion: there are 11 patients, 8 males and 3 females, mean age 60 ± 5. Karnofski from 80-90 is prominate. All patients ia stage II-III. Good reponseis 8 patients, moderate reponse in 2 patients and one patrient poor reponse. Through thie results, we want to evaluate the role and the result of post-operative chemotherapy. Conclusion: Post-operative chemotheray is good for the patients in stage III and they have a good tolerance. ÑAËT VAÁN ÑEÀ Ung thö pheá quaûn phoåi khoâng phaûi teá baøo nhoû laø moät beänh lyù aùc tính thöôøng gaëp vaø hieän coù keát quaû ñieàu trò raát thaáp treân phaïm vi toaøn theá giôùi. ÔÛ Vieät Nam, ung thö phoåi ñöùng haøng ñaàu trong caùc loaïi ung thö ôû khu vöïc phía Baéc vaø ñöùng thö hai sau ung thö gan ôû khu vöïc phía Nam. Tyû leä töû vong cao do khoâng coù khaû naêng phaùt hieän vaø chaån ñoaùn sôùm, coù ñeán 75% beänh nhaân chæ ñöôïc nhaäp vieän trong giai ñoaïn muoän (1). Ñaïi ña soá caùc ung thö phoåi laø Carcinome tuyeán xuaát phaùt töø bieåu * Phaân moân Phaãu thuaät Loàng ngöïc vaø Tim maïch – Ñaïi hoïc Y döôïc TP. Hoà Chí Minh 23 moâ cuûa loøng khí pheá quaûn. Veà phöông dieän laâm saøng, ung thö phoåi ñöôïc chia laøm hai loaïi (2): Ung thö khoâng phaûi teá baøo nhoû vaø ung thö teá baøo nhoû, vôùi hai loaïi naøy phöông phaùp ñieàu trò cuõng raát khaùc nhau (2). Trong ñoù thöôøng gaëp hôn caû, chieám tyû leä 75-80% laø caùc ung thö phoåi khoâng phaûi teá baøo nhoû. Loaïi ung thö naøy coù dieãn tieán töông ñoái khu truù taïi choã vaø taïi vuøng. Phaãu trò vaø xaï trò laø nhöõng bieän phaùp ñieàu trò trieät ñeå, coøn hoaù trò xöa nay vaãn ñöôïc xem nhö laø phöông phaùp ñieàu trò phuï trôï nhaèm laøm giaûm bôùt caùc trieäu chöùng, xoa dòu noãi ñau vaø keùo daøi thôøi gian soáng coøn (2). Raát ít coâng trình nghieân cöùu vai troø cuûa hoaù trò sau phaãu trò, nhaát laø ñoái vôùi caùc loaïi thuoác choáng ung thö theá heä môùi. Treân cô sôû ñoù chuùng toâi tieán haønh nghieân cöù ñeà taøi naøy, nhaèm ñaùnh giaù hieäu quaû cuûa vieäc hoaù trò phoái hôïp sau phaãu thuaät ñieàu trò ung thö phoåi khoâng phaûi laø teá baøo nhoû ôû beänh vieän Ñaïi hoïc Y döôïc thaønh phoá Hoà Chí Minh. PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU Tieàn cöùu moâ taû ñoaøn heä Tieâu chuaån choïn beänh Taát caû nhöõng beänh nhaân ñöôïc chaån ñoaùn laø ung thö phoåi töø giai ñoaïn III A trôû xuoáng vaø ñaõ ñöôïc phaãu thuaät caét thuyø hay caét moät beân phoåi taïi phoøng khaùm Loàng ngöïc maïch maùu, beänh vieän Ñaïi hoïc Y döôïc Thaønh phoá Hoà Chí Minh. Thôøi gian nghieân cöùu: Hai naêm töø thaùng 8 naêm 2004 ñeán thaùng 8 naêm 2006. Phaùc ñoà hoaù trò söû duïng Placitel phoái hôïp vôùi Carboplatil, chu kyø 21 ngaøy duøng moät laàn. Söû duïng 4 chu kyø cho nhöõng beänh nhaân phaãu thuaät caét boû ñöôïc khoái u vaø thuyø hoaëc moät beân phoåi Trong baùo caùo naøy, chuùng toâi chæ baùo caùo nhöõng keát quaû böôùc ñaâu coù ñöôïc trong thôøi gian töø thaùng 8/2004 ñeán 12/2004. Caùc yeáu toá thu thaäp Ñaëc ñieåm cuûa nhoùm nghieân cöùu: Tuoåi, giôùi, loaïi ung thö, vò trí ung thö, Giaûi phaãu beänh v.v... Phöông phaùp phaãu thuaät: Thaêm doø sinh thieát, caét thuøy phoåi, caét moät beân phoåi v.v... Chæ soá Karnofski Söï ñaùp öùng cuûa beänh nhaân vôùi hoaù trò: Taêng caân, giaûm ñau. v.v... Caùc taùc duïng phuï cuûa hoaù trò lieäu: Baûng töï ñaùnh giaù cuûa beänh nhaân, baûng ñaùnh giaù cuûa thaày thuoác. Ñaùnh giaù keát quaû hoaù trò Toát Beänh nhaân ñaùp öùng hoaøn toaøn, ít taùc duïng phuï hoaëc taùc duïng phuï chæ thoaùng qua. Leân caân, aên ngon mieäng, heát ñau hoaëc ñau ít, chæ soá Karnofski taêng leân so vôùi tröôùc khi hoaù trò. Trung bình Beänh nhaân ñaùp öùng vôùi hoaù trò, nhöng caùc trieäu chöùng caûi thieän khoâng roõ reät, chæ soá Karnofski khoâng taêng. Xaáu Beänh nhaân hoaøn toaøn khoâng ñaùp öùng vôùi hoaù trò, nhieàu taùc duïng phuï, suït caân vaãn coøn ñau nhieàu, chæ soá Karnofski giaûm so vôùi tröôùc khi hoaù trò. Phöông phaùp thoâng keâ Caùc yeáu toá treân ñöôïc trình baøy döôùi daïng baûng, bieåu ñoà vaø xöû lyù vôùi phaàn meàm thoáng keâ Y hoïc SPSS 10.0 KEÁT QUAÛ NGHIEÂN CÖÙU Ñaëc ñieåm cuûa nhoùm nghieân cöùu Trong 3 thaùng 8/2004- 12/2004 coù: 20 beänh nhaân ung thö phoåi ñöôïc moå taïi beänh vieän Ñaïi hoïc Y döôïc. Trong ñoù coù: 4 BN Ung thö giai ñoaïn I 6 BN Ung thö giai ñoaïn II 7 BN giai ñoaïn III a vaø 3 BN giöõa IIIa & IIIb Chuùng toâi chæ hoaù trò cho moät beänh nhaân cuûa giai ñoaïn II vao beänh nhaân giai ñoaïn III Tuoåi: 40-60 chieám 46,6% TB: 60 ± 5 Nam: 16 – Nöõ: 04. Soá beänh nhaân hoaù trò: Nam 8, nöõ 3 24 Nghieân cöùu Y hoïc Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005 Thôøi gian töø khi bò beänh ñeán phaãu thuaät:: 3 ±0,2 thaùng Trieäu chöùng laâm saøng Stt Trieäu chöùng Soá beänh nhaân 01 Ho khan 18 02 Ho ra maùu 06 03 Ñau ngöïc 04 04 Suït caân 20 05 Ñieàu trò nhö lao phoåi 04 06 Phaùt hieän tình côø 04 07 Toång soá 20 Chæ soá Karnofski tröôùc phaãu thuaät Stt Chæ soá Karnofski Soá BN Hoaù trò 01 100 02 02 90 12 05 03 80 06 06 04 Toång soá 20 11 Vò trí khoái u phoåi Stt Vò trí khoái u Soá BN Hoaù trò 01 Thuøy treân phoåi traùi 06 03 02 Thuøy treân phoåi phaûi 02 04 04 Thuøy döôùi phoåi traùi 03 05 Thuøy döôùi phoåi phaûi 04 02 06 Thuøy treân & giöõa phaûi 02 02 07 Thuøy giöõa & döôùi phaûi 03 08 Toång soá 20 20 Keát quaû noäi soi pheá quaûn Stt Keát quaû NS PQ Soá BN Hoaù trò 01 Khu truù trong loøng PQ 06 04 02 Khoái u aên lan & xaâm laán 04 04 03 Khoái u ôû PQ trung gian 04 03 04 Khoâng thaáy u trong PQ 06 05 Toång soá 20 11 Teá baøo hoïc Loaïi teá baøo Soá BN Hoaù trò Carcinome TB tuyeán 16 10 Carcinome TB vaûy 04 01 Toång soá 20 11 Chæ soá Tiffneau tröôùc moå vaø beänh nhaân hoaù trò Stt Chæ soá Tiffneau Soá BN moå Soá BN hoaù trò 01 I00% 05 01 02 90% 10 06 03 80% 04 02 04 70% 01 02 05 Toång soá 20 11 Keát quaû hoaù trò STT Keát quaû Soá BN Loaïi TB Giai ñoaïn 1 Toát 8 AD III A 2 Trung bình 2 1. AD1 SC III B 3 Keùm 1 SC II 4 Toång soá 11 Ghi chuù: AD: Adenocarcinoma; SC: Squamouscell carcinoma. BAØN LUAÄN Vai troø cuûa hoaù trò Vai troø cuûa hoaù trò lieäu trong ñieàu trò beänh ung thö phoåi khoâng phaûi teá baøo nhoû cho ñeán nay vaãn coøn nhieàu ñieàu chöa thoáng nhaát(1). Vieäc ñaùnh giaù lôïi ích laâm saøng cuûa hoaù trò lieäu khoâng chæ ñôn thuaàn döïa vaøo tyû leä ñaùp öùng cuûa thuoác maø coøn phaûi tính ñeán thôøi gian soáng theâm maø beänh nhaân ñöôïc höôûng vôùi ñoäc tính hoaù trò coù theå chaáp nhaän ñöôïc. Tröôùc ñaây coù quan ñieåm cho raèng(1) vieäc keùo daøi thôøi gian soáng theâm laø vaøi tuaàn leã do hoaù trò mang laïi khoâng ñaùng ñeå uûng hoä cho chæ ñònh ñieàu trò naøy vaø hieäu quaû cuûa vieäc hoaù trò neân ñöôïc ñaùnh giaù döïa treân tyû leä beänh nhaân soáng theâm. Hieän nay, vôùi caùc thuoác môùi vaø caùc phoái hôïp hieän coù, ít nhaát coù 35-40% beänh nhaân soáng theâm qua moät naêm. Theâm vaøo ñoù moät tyû leä beänh nhaân quan troïng giaûm bôùt caùc trieäu chöùng khoù chòu do ung thö gaây ra nhôø hoaù trò lieäu. Ngay caû khi toån thöông ung thö khoâng thu nhoû hôn 50% kích thöôùc ban ñaàu. Maëc duø tyû leä ñaùp öùng khaùch quan thöïc söï chæ khoaûng 25-30%, nhöng coù ñeán 2/3 soá beänh nhaân ñöôïc hoaù trò coù giaûm bôùt caùc trieäu chöùng cuûa beänh ung thö phoåi nhö: ho, ñau ngöïc, khoù thôû v.v... Caùc chæ ñònh cuûa hoaù trò: (1) hoaù trò trong ñieàu trò ung thö phoåi khoâng phaûi teá baøo nhoû ñöôïc söû duïng trong moät soá tröôøng hôïp sau: Hoaù trò trieäu chöùng trong giai ñoaïn tieán xa, taùi phaùt hoaëc di caên. YÙ nghóa cuûa vieäc hoaù trò trong tình huoáng naøy laø: Giaûm bôùt caùc trieäu chöùng cuûa beänh ung thö Keùo daøi thôùi gian soáng coøn cuûa beänh nhaân Mang tính hieäu quaû vaø chi phí ñieàu trò 25 Hoaù trò taân hoã trôï trong gia ñoaïn ung thö phoài coøn caét ñöôïc, nhaèm taêng khaû naêng caét roäng böôùu, giaûm nguy cô taùi phaùt vaø di caên xa. Vaán ñeà naøy hieän nay coøn ñang trong nghieân cöùu. Hoaù trò hoã trôï trong giai ñoaïn sôùm cuõng ñang ñöôïc nghieân cöùu. Keát quaû hoaù trò Soá löôïng beänh nhaân coøn haïn cheá vaø thôøi gian nghieân cöùu coøn ngaén, tuy nhieân trong nghieân cuûa chuùng toâi phaàn lôùn beänh nhaân ñeàu ñaùp öùng toát vôùi hoaù trò lieäu. Caùc thuoác choáng ung thö theá heä môùi nhö: Gemcitabine, Placitel, Taxotere v.v... tuy klhaù ñaét tieàn, tuy nhieân taùc duïng phuï nhö ruïng toùc. oùi möûa, suy nhöôïc cô theå thöôøng thaáp. Trong moät nghieân cöùu vôùi Gecitabine, Vuõ Vaên Vuõ cuõng nhaän ñònh:(2) coù taùc duïng phuï nheï vaø deã dung naïp hôn. Thuoác ít gaây suy tuûy naëng, ít gaây buoàn noân vaø oùi, ít gaây ruïng toùc. Ñaây laø loaïi thuoác thuaän lôïi cho hoaù trò ôû nhoùm beänh nhaân nhieàu tuoåi, ít chòu ñöïng ñöôïc caùc taùc duïng phuï vaø ñoäc tính cuûa cisplatin. Tyû leä ñaùp öùng chuû quan theo Vuõ Vaên Vuõ laø 68,5%(2) vaø thôøi gian ñaùp öùng trung bình laø 5,1 thaùng vôùi ñoä leäch chuaån laø 2,9. Caùc yeáu toá tieân löôïng theo Vuõ Vaên Vuõ cuõng laø: chæ soá Karnofski, tuoåi treân hay döôùi 40, giai ñoaïn ñöôïc ñaùnh giaù chính xaùc sau phaãu thuaät döïa treân phaân loaïi TNM. Caùc beänh nhaân coù chæ soá Karnofski töø 90-100 coù ñaùp öùng vôùi hoaù trò toát hôn nhöõng beänh nhaân coù chæ soá naøy thaáp moät caùch coù yù nghóa thoáng keâ. Vì chæ soá Karnofski beân caïnh theå hieän ñaëc tính sinh hoïc ít aùc tính cuûa böôùu, chæ soá naøy cao coøn chöùng toû tình traïng khoâng coù xaùo troän chöùc naêng cuûa cô theå vaø ñieàu naøy thuaän lôïi cho hoaù trò lieäu söû duïng caùc thuoác phoái hôïp vôùi lieàu ñuû vaø nhieàu chu kyø hôn. KEÁT LUAÄN Tuy coøn nhieàu vaán ñeà caàn nghieân cöùu theâm, nhöng vieäc hoaù trò lieäu söû duïng cho nhöõng tröôøng hôïp beänh nhaân ung thö pheá quaûn phoåi ôû giai ñaïn III, ñaõ ñöôïc phaãu thuaät caét thuøy phoåi hay moät beân phoåi. Coù nhieàu khaû naêng keùo daøi theâm vaø caûi theän chaát löôïng cuoäc soáng cho beänh nhaân. Trong caùc yeáu toá tham khaûo ñeå ñaùnh giaù tieân löôïng cuûa vieäc ñieàu trò thì chæ soá Karnofski vaø vieäc xaùc ñònh giai ñoaïn chính xaùc sau phaãu thuaät coù vai troø raát quan troïng. TAØI LIEÄU THAM KHAÛO 1 Vuõ Vaên Vuõ vaø CS. Hoaù trò ung thö phoåi. Ung buôùu hoïc noäi khoa, NXB Y hoïc 2004: 224-232 2 Vuõ Vaên Vuõ, Ñaëng Thanh Hoàng. Caùc yeáu toá tieân löôïng trong hoaù trò ung thö phoåi khoâng teá baøo nhoû giai ñaïon tieán xa. Y hoïc TP. Hoà Chí Minh, phuï baûn cuûa taäp 8, soá 4, 2004: 237-248. 26