Nghiên cứu mối liên quan giữa áp lực nội sọ với kali máu ở bệnh nhân chấn thương sọ não nặng – Nguyễn Viết Quang

Y HỌC THỰC HÀNH (914) - SỐ 4/2014 138 §Æc ®iÓm l©m sµng: Tuæi trung b×nh 46, cao nhÊt 74 tuæi vµ thÊp nhÊt 28 tuæi, tû lÖ nam/n÷ = 1,2. §au bông vïng th­îng vÞ 100%, sôt c©n 76,4%, ®Çy bông: 41,8%, ch¸n ¨n: 40%, u bông: 21,8% vµ xuÊt huyÕt tiªu ho :¸ 12,7%. §Æc ®iÓm gi¶i phÉu bÖnh: - VÞ trÝ tæn th­¬ng: u ë bê cong nhá: 45,5%, t©m vÞ: 14,5%, th©n vÞ: 14,5%, t©m vÞ + th©n vÞ: 5,5%, th©n vÞ + bê cong nhá: 3,6%. - KÝch th­íc u: 3-5 cm: 40%; 6-10 cm: 47,3% vµ > 10 cm: 10,9%. 94,5% bÖnh nh©n cã u c¸ch t©m vÞ d­íi 6 cm. Ph©n lo¹i m« bÖnh häc: 67,3% ung th­ biÓu m« tuyÕn èng nhá, 16,4% ung th­ biÓu m« tuyÕn nhµy, 12,1% ung th­ biÓu m« tÕ bµo nhÉn, 1,8% ung th­ biÓu m« tÕ bµo vÈy vµ 1,8 % ung th­ biÓu m« kh«ng biÖt ho .¸ Ph©n lo¹i giai ®o¹n bÖnh cho thÊy hÇu hÕt bÖnh nh©n ®Õn ®iÒu trÞ ë giai ®o¹n muén (giai ®o¹n IIIA: 47,3%, giai ®o¹n IIIB: 12,7% vµ giai ®o¹n IV: 34,5%) ®· lµm ¶nh h­ëng ®Õn tiªn l­îng bÖnh. TµI LIÖU THAM KH¶O 1. NguyÔn Minh H¶i (2003), "Lùa chän ph­¬ng ph¸p phÉu thuËt dùa trªn th­¬ng tæn x©m lÊn thµnh d¹ dµy vµ di c¨n h¹ch trong ung th­ biÓu m« tuyÕn d¹ dµy", LuËn ¸n TiÕn sÜ Y häc, TP. Hå ChÝ Minh. 2. Cao §éc LËp, §ç §øc V©n, §ç Mai L©m (1999), "§¸nh gi¸ b­íc ®Çu phÉu thuËt c¾t toµn bé d¹ dµy do ung th­ t¹i BÖnh viÖn ViÖt §øc", T¹p chÝ Th«ng tin Y d­îc - Sè chuyªn ®Ò ung th­, tr. 60-62. 3. Hµ V¨n QuyÕt (1999); “BÖnh häc Ngo¹i khoa”; TËp I. Bé m«n Ngo¹i, Tr­êng §¹i häc Y Hµ Néi, Tr:56-70. 4. TrÞnh Hång S¬n (2001), "Nghiªn cøu n¹o vÐt h¹ch trong ®iÒu trÞ phÉu thuËt ung th­ d¹ dµy", LuËn ¸n TiÕn sü Y häc, Hµ Néi. 5. Gennari L, Bozzetti F, Bonfanti G (1986), "Subtotal versus total gastrectomy for cancer of the lower two - third of the stomach: a new approach to and old problem", Br J Surg, 73: 534-538. 6. Japanese Research Society for Gastric Cancer (1998), "Japanese Classification of Gastric caninoma", Kenehara & Co., Ltd, Tokyo, 1-71. 7. Sasako M (2001), "Gastric Cancer: surgical management the Japanese experience", The 2nd workshop - WHO collaborating centre for gastric cancer, Hanoi, 127-145. 8. Smith J, Brennan M (1992), "Surgical treatment of gastric cancer. Proximal, Mild and Distal stomach", Surg Clin north amer, 73: 381 - 399. 9. Wanebo H, Kenedy B, Chmiel J, Steele G, Winchester D, Osteen R (1993), "Cancer of the stomach. A patient care study by the American College of surgeons", Annals of surgery, 218: 583-592. 10. Zaitsev VT, Dalavurak VP, Donnets NP, Bokow, et al (1991), "Total gastrectomy in the surgery of malignant stomach neoplasm", Vestn Khir, 147: 256-259. NGHIÊN CỨU MỐI LIÊN QUAN GIỮA ÁP LỰC NỘI SỌ VỚI KALI MÁU Ở BỆNH NHÂN CHẤN THƯƠNG SỌ NÃO NẶNG NGUYỄN VIẾT QUANG TÓM TẮT Đặt vấn đề: Chấn thương sọ não gây nên những thương tổn nguyên phát và thứ phát, chính những thương tổn này dẫn đến phù não và hậu quả cuối cùng gây tăng áp lực nội sọ. Do nhiều nguyên nhân khác nhau có nhiều bệnh nhân bị rối loạn kali máu sau chấn thương, do vậy người thầy thuốc phải tìm cách điều chỉnh để cứu sống bệnh nhân. Mục tiêu: Xác định giá trị áp lực nội sọ và nồng độ kali máu ở bệnh nhân chấn thương sọ não nặng và tìm mối tương quan giữa áp lực nội sọ với kali máu ở bệnh nhân chấn thương sọ não nặng.Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: 120 bệnh nhân chấn thương sọ não nặng điều trị tại Bệnh viện Trung ương Huế, tuổi ≥ 18. Kết quả: 120 bệnh nhân, nam 104, nữ 16, 18-39 tuổi có 82 bệnh nhân, 40-60 tuổi có 31 bệnh nhân, trên 60 tuổi có 7 bệnh nhân. Nhóm Glasgow 3-6 điểm có 35 bệnh nhân, nhóm bệnh nhân Glasgow 7-8 điểm có 85 bệnh nhân. áp lực nội sọ ở nhóm bệnh nhân Glasgow 3-6 điểm là 32,78±9,63mmHg và nhóm Glasgow 7-8 điểm là 30,06±9,25mmHg. Kali nhóm Glasgow 3-6 điểm là 3,78±1,03 mmol/L, nhóm Glasgow 7-8 điểm là 4,05±0,1,22mmol/L. Kết luận: ở bệnh nhân chấn thương sọ não nặng, áp lực nội sọ tăng cao, kali máu thay đổi không đáng kể. Từ khóa: Chấn thương sọ não, áp lực nội sọ, kali máu. SUMMARY RESEARCH RELATIONSHIP BETWEEN INTRACRANIAL PRESSURE WITH PLASMATIC POTASSIUM LEVEL IN PATIENTS WITH SEVERE TRAUMATIC BRAIN INJURY Background: Traumatic brain injury causes lesions of primary and secondary, primary lesions leads to cerebral edema and consequently ultimately causing increased intracranial pressure. Many different causes lead to potassium disturbance so that have to regulated to save patients with traumatic brain injury. Objectives: Valuation of intracranial pressure and potassium in patients with severe traumatic brain injury and find the correlation between intracranial pressure and potassium in patients with severe traumatic brain injury. Subjects and Methods: 120 severe traumatic brain injury patients treated at Hue Central Hospital, age ≥ 18. Results: 120 patients, 104 males, 16 females, 18- 39 years old: 82 patients, 31 patients 40-60 years old, 60 years old: 7 patients. Group Glasgow 3-6 points: 35 patients, Glasgow 7-8 points: 85 patients. Intracranial pressure in patients with Glasgow 3-6 points: 32.78 ± 9.63mmHg, intracranial pressure in patients with Glasgow 7-8 points: 30.06±9.25mmHg. Potassium in patients with Glasgow 3-6 points: 3.78±1.03mmol/L. Y HỌC THỰC HÀNH (914) - SỐ 4/2014 139 Potassium in patients with Glasgow 7-8 points: 4.05±1.22mmol/L. Conclusion: In patients with severe traumatic brain injury, intracranial pressure increased, but potassium unchangeable. Keywords: Traumatic brain injury, intracranial pressure, potassium. ĐẶT VẤN ĐỀ Chấn thương sọ não gây nên những thương tổn nguyên phát và thứ phát và hậu quả cuối cùng gây phù não, tăng áp lực nội sọ. Khi áp lực nội sọ gia tăng sẽ dẫn đến thiếu máu nuôi dưỡng não, nếu tình trạng này kéo dài sẽ dẫn đến thương tổn não không hồi phục hoặc tử vong. Ngoài ra có nhiều nguyên nhân làm thay đổi kali máu của bệnh nhân chấn thương sọ não nặng như mất kali do tiểu nhiều (hoặc do chấn thương gây nên hoặc do điều trị chống phù não gây nên). Do vậy chúng tôi nghiên cứu đề tài này nhằm hai mục tiêu: Xác định giá trị áp lực nội sọ kali máu ở các bệnh nhân chấn thương sọ não nặng. Tìm mối tương quan giữa áp lực nội sọ với kali máu của bệnh nhân chấn thương sọ não nặng. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 1. Tiêu chuẩn chọn bệnh 120 bệnh nhân chấn thương sọ não nặng và điều trị tại khoa Gây mê Hồi sức A và khoa Hồi sức Cấp cứu Bệnh viện Trung ương Huế chưa hoặc không có chỉ định phẫu thuật. Tuổi từ 18 trở lên. Bị chấn thương sọ não nặng (Glasgow ≤8 điểm). 2. Tiêu chuẩn loại trừ < 18 tuổi. Bị chấn thương sọ não nhưng Glasgow từ 9 điểm đến 15 điểm. - Có Glasgow ≤8 điểm nhưng không do chấn thương sọ não (ví dụ tai biến mạch máu não, viêm não). KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 1. Tuổi, giới 1.1. Đặc điểm về tuổi Bảng 1. Đặc điểm về tuổi bệnh nhân Tuổi Bệnh nhân % P 18-39 82 68,33 <0,05 40-60 31 25,83 >60 07 5,84 Nhận xét: Các bệnh nhân chấn thương sọ não nặng, tuổi < 40 chiếm đa số. 1.2. Đặc điểm giới Bảng 2. Đặc điểm về giới Giới Số lượng % P Nam 104 86,66 <0,05 Nữ 16 13,34 120 100 Nhận xét: Bệnh nhân chấn thương sọ não nặng, nam giới chiếm 86,66%, nhiều hơn hẳn nữ giới. Sự khác biệt có ý nghĩa thống kê p<0,05. 2. Đặc điểm về thương tổn Bảng 3. Đặc điểm về thương tổn Thương tổn Bệnh nhân % Máu tụ NMC 63 52,50 Máu tụ DMC 41 34,16 Máu tụ trong não 12 10,00 Máu tụ phối hợp 04 03,34 Tổng 120 100 Nhận xét: Bệnh nhân CTSN nặng, máu tụ NMC chiếm tỉ lệ cao nhất, 52,50%. 3. Nồng độ kali máu lúc nhập viện, giá trị ALNS lần 1. 3.1. Kết quả và áp lực nội sọ và kali máu Bảng 4. Kết quả ALNS và kali máu theo tuổi và giới Tuổi Kali(mmol/L) p ALNS(mmHg) p Bệnh nhân Bình thườn g Bệnh nhân Bình thườn g Na m 4,35±1,6 6 3,5-5,5 >0,05 28,45±8,4 1 <15 <0,0 5 Nữ 4,31±1,55 27,68±7,7 2 <0,0 5 18- 39 4,22±1,3 4 27,83±8,4 6 <0,0 5 40- 60 4,44±1,6 2 28,51±7,3 3 <0,0 5 >60 4,12±1,50 25,55±4,2 4 <0,0 5 Nhận xét: ALNS ở các bệnh nhân CTSN nặng tăng cao so với bình thường, p<0,05. Kali máu bệnh nhân CTSN so với bình thường khác nhau không có ý thống kê, p>0,05. Bảng 5. ALNS và kali máu theo thể chấn thương sọ não Máu tụ Kali(mmol/L) ALNS(mmHg) NMC 4,31±1,29 26,63±6,94 DMC 4,07±1,35 28,89±7,57 Máu tụ trong não 4,33±1,26 27,44±6,52 NMC,DMC&TN 4,67±1,25 28,83±5,62 p >0,05 >0,05 Nhận xét: ALNS và kali máu theo thể loại CTSN khác nhau không có ý nghĩa thống kê, p<0,05, ALNS ở các bệnh nhân CTSN nặng tăng cao. Bảng 6. áp lực nội sọ và kali theo thang điểm Glasgow Kali(mmol/L) ALNS(mmHg) Glasgow 3-6 3,78±1,03 32,78±9,63 Glasgow 7-8 4,05±1,22 30,06±9,25 p >0,05 <0,05 Nhận xét: ALNS nhóm Glasgow 3-6 điểm cao hơn nhóm 7-8 điểm, sự khác biệt có ý nghĩa thống kê, p<0,05. Kali bệnh nhân CTSN Glasgow 3-6 điểm thấp hơn nhóm 7-8 điểm, tuy nhiên sự khác biệt không có ý nghĩa thống kê, p>0,05. Y HỌC THỰC HÀNH (914) - SỐ 4/2014 140 3.2. Mối tương quan giữa áp lực nội sọ với kali máu Nhận xét: Không có mối tương quan giữa ALNS với kali máu ở bệnh nhân CTSN, r= 0,11, p>0,05. BÀN LUẬN 1. Sự biến đổi giá trị áp lực nội sọ Chúng ta biết rằng áp lực nội sọ liên quan đến áp lực tưới máu não và huyết áp trung bình. Với mức áp lực tưới máu não bình thường ≥65mmHg, huyết áp trung bình ≥85mmHg để có đựơc áp lực nội sọ bình thường (ICP bình thường từ 5-10mmHg) [2]. Khi bệnh nhân bị chấn thương sọ não nặng, do nhiều nguyên nhân não sẽ phù và gây nên tăng áp lực nội sọ. Chính do áp lực nội sọ gia tăng làm cho áp lực tưới máu não hạ, tạo nên vòng xoắn bệnh lý: Chấn thương sọ não dẫn đến phù não, phù não gây tăng áp lực nội sọ, tăng áp lực nội sọ làm giảm áp lực tưới máu não và cuối cùng là phù não-tăng áp lực nội sọ [4]. Để điều trị có hiệu quả, với thiết bị đo áp lực nội sọ chúng ta biết được giá trị chính xác của áp lực nội sọ vào các thời điểm. Phải tìm mọi cách để hạ áp lực nội sọ về mức cho phép như cho ngủ sâu, thuốc giãn cơ, tư thế đầu cao 30 độ, tăng thông khí hoặc dùng thêm manitol. Trong nghiên cứu của chúng tôi những bệnh nhân điều trị áp lực nội sọ <20mmHg tri giác hồi phục rất tốt [1],[7]. Nhóm bệnh nhân có áp lực nội sọ >40mmHg tiên lượng rất xấu, tỉ lệ tử vong cao. Theo nghiên cứu của Signorini và cộng sự năm 1999, áp lực nội sọ tăng cao dự báo hậu quả rất xấu ở bệnh nhân chấn thương sọ não. Theo Hiler và cộng sự nghiên cứu năm 2006, nhóm bệnh nhân có áp lực nội sọ tăng cao sau khi bị chấn thương có tỉ lệ tử vong cao hơn hẳn nhóm có áp lực nội sọ không thay đổi [5]. Năm 2000, Lane và cộng sự đã công bố kết quả nghiên cứu tại Bệnh viện Chấn thương Ontario từ 1989-1995. Với 9001 bệnh nhân, 66,80% nam, tuổi trung bình 34,10 tuổi. Kết quả cho thấy rằng các bệnh nhân được đặt thiết bị đo áp lực nội sọ để hồi sức giảm đáng kể, tỉ lệ bệnh nhân được cứu sống 71,7% [5]. Năm 2012, Farahvar và cộng sự đã nghiên cứu ở khoa Phẫu thuật thần kinh Đại học Rochester ở New York. Tác giả đã cho rằng tất cả những bệnh nhân có đặt thiết bị theo dõi áp lực nội sọ tỉ lệ tử vong rất thấp. Kết quả nghiên cứu của chúng tôi cho thấy áp lực nội sọ nhóm bệnh nhân có Glasgow 3-6 điểm có áp lực nội sọ 32,78 9,63 mmHg cao hơn hẳn nhóm có Glasgow 7-8 điểm là 30,06 9,25 mmHg. Áp lực nội sọ nhóm bệnh nhân tử vong có áp lực nội sọ cao hơn hẳn nhóm bệnh nhân còn sống sót, điều đó cho thấy rằng áp lực nội sọ là một yếu tố tiên lượng về độ nặng của chấn thương sọ não. Khi áp lực nội sọ càng cao, thang điểm Glasgow càng thấp, tiên lượng càng xấu. 2. Sự biến đổi kali máu của bệnh nhân chấn thương sọ não nặng khi mới nhập viện Rối loạn điện giải đồ rất hay gặp ở các bênh nhân bị chấn thương sọ não. Nó có thể là nguyên nhân do thầy thuốc gây ra do sử dụng manitol, corticosteroide, thuốc lợi tiểu hoặc đơn thuần do sự rối loạn trong sọ não gây nên [10]. Theo tác giả Pomeranz Sh và cộng sự, kali là cation nội bào, trong chấn thương sọ não có thể dẫn đến tăng tiết nước tiểu do nhiều cơ chế khác nhau. Hơn nữa, vai trò của của sự rối loạn điện giải do thương tổn thần kinh thứ phát đã được mô tả từ lâu. Các nhà khoa học cho rằng các bệnh nhân bị chấn thương sọ não có nguy cơ mất điện giải dẫn đến rối loạn điện giải [4],[6]. Chấn thương sọ não còn gây nên tình trạng đái tháo nhạt, đây là nguyên nhân thường gặp nhất gây rối loạn nước và điện giải ở các bệnh nhân chấn thương sọ não. Những tình huống này có thể độc lập và thoáng qua hoặc có thể cùng tồn tại nên người thầy thuốc phải biết phân biệt để có cách điều trị đúng. Trên lâm sàng khi kali máu <3,5 mmol/l thì gọi là hạ kali [5],[8]. Các cơ chế về giảm kali máu ở những bệnh nhân chấn thương sọ não đang được nghiên cứu. Người ta cho rằng khi bệnh nhân chấn thương sọ não nặng sẽ gây tăng tiết catecholamine, hậu quả là do sự kích thích của bêta 2 adrenergic đối với bơm natri, kali, kali được huy động vào trong tế bào. Mặt khác trong chấn thương sọ não nặng còn phối hợp thêm tình trạng tiểu nhiều sẽ góp phần làm nặng hơn giảm nồng độ kali máu [2],[9]. Trong nghiên cứu của chúng tôi, tỉ lệ bệnh nhân hạ kali máu khá cao, giá trị kali máu thấp nhất là 2,74 mmol/L, tuy nhiên không có mối tương quan giữa nồng độ kali máu với áp lực nội sọ ở bệnh nhân chấn thương sọ não nặng. KẾT LUẬN - Áp lực nội sọ bệnh nhân chấn thương sọ não nặng áp lực nội sọ tăng cao (30,86 8,45 mmHg), bệnh nhân có thang điểm Glasgow 3-6 điểm, áp lực nội sọ 32,78 9,63 mmHg, nhóm bệnh nhân Glasgow 7-8 điểm, áp lực nội sọ là 30,06 9,25 mmHg. - Kali bệnh nhân CTSN Glasgow 3-6 điểm: 3,78 1,03 mmol/L thấp hơn nhóm 7-8 điểm: 4,05 1,22 mmol/L, tuy nhiên sự khác biệt không có ý nghĩa thống kê, p>0,05. - Không có mối tương quan giữa ALNS với kali máu ở bệnh nhân CTSN, r= 0,11, p>0,05. TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Levin ER, Gardner DG, Samson WK, Natriuretic peptides. N Engl J Med 1998; 339:321-8. Y HỌC THỰC HÀNH (914) - SỐ 4/2014 141 2. Rabinstein AA, Wijdicks EF, Hyponatremia in critically ill neurological patients. Neurologist 2003; 9:290- 300. 3. Tisdall M, Crocker M, Watkiss J, Smith M, Disturbances of sodium in critically ill neurologic patients. J Neurosurg Anesthesiol 2006; 18:57-63. 4. Diringer MN, Zazulia AR, Hyponatremia in neurologic patients: consequences and approaches to treatment. Neurologist 2006;12:117-26. 5. Brunner JE, Redmond JM, Haggar AM, Kruger DF, Elias SB, Central pontine myelinolysis and pontine lesions after rapid correction of hyponatremia: a prospective magnetic resonance imaging study. Ann Neurol 1990; 27:61-6. 6. Smith D, Moore K, Tormey W, Baylis PH, Thompson CJ, Downward resetting of the osmotic threshold for thirst in patients with SIADH. Am J Physiol Endocrinol Metab 2004; 287:E1019-23. 7. Cort JH. Cerebral salt wasting. Lancet 2004; 266:752-4. Medline. 8. Betjes MG, Hyponatremia in acute brain disease: the cerebral salt wasting syndrome. Eur J Intern Med 2012; 13:9-14. 9. Powner DJ, Boccalandro C, Alp MS, Vollmer DG, Endocrine failure after traumatic brain injury. Neurocrit Care 2006; 5:61-70. 10. Smith M, Physiological changes during brain stem death-lessons for management of the organ donor. J Heart Lung Transplant 2004; 23:S217-22. Sù æN §ÞNH SAU PHÉU THUËT XOAY PHøC HîP HµM TR£N - HµM D¦íI CïNG CHIÒU KIM §åNG Hå Lª TÊn Hïng - BÖnh viÖn R¨ng Hµm MÆt TPHCM Tãm t¾t Môc ®Ých: Nghiªn cøu nµy nh»m xem xÐt sù æn ®Þnh x­¬ng sau phÉu thuËt Le Fort I víi xoay cïng chiÒu kim ®ång hå vµ c¾t däc cµnh ®øng x­¬ng hµm d­íi trong ®iÒu trÞ lÖch l¹c x­¬ng hµm lo¹i III. §èi t­îng vµ ph­¬ng ph¸p: MÉu bao gåm 34 bÖnh nh©n ng­êi ViÖt bÞ lÖch l¹c x­¬ng hµm lo¹i III ®­îc ®iÒu trÞ b»ng phÉu thuËt c¾t x­¬ng Le Fort I víi xoay cïng chiÒu kim ®ång hå vµ ®Èy lïi x­¬ng hµm d­íi b»ng phÉu thuËt c¾t däc cµnh ®øng. Phim sä nghiªng ®­îc chôp tr­íc phÉu thuËt (T1), ngay sau phÉu thuËt (T2) vµ trung b×nh 12 th¸ng sau mæ (T3). T­¬ng quan theo chiÒu ngang, chiÒu ®øng cña nh÷ng mèc gi¶i phÉu ë x­¬ng hµm trªn, x­¬ng hµm d­íi ®Õn mÆt ph¼ng tham chiÕu vµ nh÷ng thay ®æi m« mÒm ®­îc ®¸nh gi¸ . KÕt qu¶: Trong kho¶ng T2-T1 cã sù di chuyÓn lªn trªn vµ ra tr­íc cña phÇn phÝa sau (PNS, UMD); ®­a ra tr­íc vµ lón ë phÇn phÝa tr­íc (ANS, ®iÓm A, UIE) x­¬ng hµm trªn. Trong kho¶ng T3- T2, x­¬ng hµm trªn cã sù t¸i ph¸t xoay ng­îc chiÒu kim ®ång hå. PhÇn phÝa sau kh¸ æn ®Þnh ®Æc biÖt theo chiÒu ®øng, phÇn phÝa tr­íc cã chiÒu h­íng di chuyÓn ra sau vµ lªn trªn. Nh÷ng mèc gi¶i phÉu ë x­¬ng hµm d­íi cho thÊy sù t¸i ph¸t ra tr­íc theo chiÒu ngang vµ t i¸ lªn trªn theo chiÒu ®øng. Theo sau nh÷ng thay ®æi cña x­¬ng, m« mÒm cña tÇng mÆt d­íi nh×n nghiªng ®­îc xoay theo chiÒu kim ®ång hå. KÕt luËn: PhÉu thuËt hai hµm vµ xoay cïng chiÒu kim ®ång hå mÆt ph¼ng khíp c¾n trong ®iÒu trÞ lÖch l¹c x­¬ng hµm lo¹i III cã kÕt qu¶ æn ®Þnh (®Æc biÖt ë nh÷ng ®iÓm mèc phÝa sau cña x­¬ng hµm trªn), cã thÓ gióp lµm t¨ng thÈm mü mÆt ë ng­êi ViÖt. §ÆT VÊN §Ò N¨m 1994, Larry Wolford ®· giíi thiÖu thiÕt kÕ phÉu thuËt thay ®æi mÆt ph¼ng khíp c¾n b»ng c¸ch xoay phøc hîp hµm trªn-hµm d­íi theo chiÒu kim ®ång hå ®Ó ®iÒu trÞ cho nh÷ng bÖnh nh©n bÞ lÖch l¹c x­¬ng hµm lo¹i III cã mÆt ph¼ng khíp c¾n thÊp. N¨m 2006, Johan Reyneke ®· chøng minh ®©y lµ kü thuËt cã ®é æn ®Þnh cao vµ kÕt qu¶ thÈm mü tuyÖt vêi. Ngµy nay, kü thuËt nµy ®ang ®­îc øng dông vµ ph t¸ triÓn m¹nh mÏ trªn thÕ giíi, ®Æt biÖt t¹i c¸c quèc gia §«ng ¸, n¬i mµ lÖch l¹c x­¬ng hµm lo¹i III chiÕm tû lÖ rÊt cao nh­ Hµn Quèc, NhËt B¶n, §µi Loan. Tuy nhiªn, ViÖt Nam ch­a cã bÊt kú c«ng tr×nh nghiªn cøu nµo vÒ thiÕt kÕ ®iÒu trÞ nµy. Víi mong muèn chÝnh thøc hãa viÖc ®iÒu trÞ lÖch l¹c x­¬ng hµm lo¹i III b»ng phÉu thuËt xoay phøc hîp hµm trªn-hµm d­íi theo chiÒu kim ®ång hå nh­ lµ mét ph­¬ng ph¸p ®iÒu trÞ chän lùa trong tr­êng hîp ®iÒu trÞ truyÒn thèng sÏ cã kÕt qu¶ kh«ng nh­ mong ®îi vµ mang l¹i mét c¨n b¶n khoa häc cho thiÕt kÕ phÉu thuËt nµy t¹i ®Êt n­íc ta, chóng t«i thùc hiÖn ®Ò tµi “®iÒu trÞ lÖch l¹c x­¬ng hµm lo¹i III b»ng phÉu thuËt xoay phøc hîp hµm trªn-hµm d­íi”. C«ng tr×nh nµy nh»m môc tiªu: 1. §¸nh gi¸ sù thay ®æi vÞ trÝ cña r¨ng-x­¬ng æ r¨ng, x­¬ng nÒn hµm trªn, hµm d­íi trong ®iÒu trÞ lÖch l¹c x­¬ng hµm lo¹i III b»ng phÉu thuËt xoay phøc hîp hµm trªn-hµm d­íi theo chiÒu kim ®ång hå. 2. §¸nh gi¸ sù v÷ng æn cña r¨ng-x­¬ng æ r¨ng, x­¬ng nÒn hµm trªn, hµm d­íi vµ hiÖu qu¶ thÈm mü trong lo¹i h×nh phÉu thuËt nµy. §èI T¦îNG Vµ PH¦¥NG PH¸P BÖnh nh©n: MÉu bao gåm 34 bÖnh nh©n ng­êi ViÖt (9 nam 25 n÷, ®é tuæi trung b×nh lµ 25,6 tuæi) ®­îc cïng mét phÉu thuËt viªn (Lª TÊn Hïng) ®iÒu trÞ b»ng phÉu thuËt Le Fort I víi xoay cïng chiÒu kim ®ång hå vµ ®Æt lïi x­¬ng hµm d­íi b»ng kü thuËt BSSO tõ th¸ng 10/2011- 5/2013 t¹i BÖnh ViÖn R¨ng Hµm MÆt TPHCM. Cè ®Þnh cøng ch¾c bªn trong ®­îc thùc hiÖn víi nÑp mini b»ng titan vµ vÝt. Phim sä nghiªng ®­îc chôp tr­íc phÉu thuËt (T1), ngay sau phÉu thuËt (T2), vµ trung b×nh 11,5 th¸ng sau phÉu thuËt (T3).