Nghiên cứu lựa chọn tinh dịch, môi trường bảo tồn và sử dụng tinh dịch trâu murrah đông lạnh để dẫn tinh cho trâu cái nội

Nguyễn Đức Hùng và Đtg Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 180(04): 135 - 140 135 NGHIÊN CỨU LỰA CHỌN TINH DỊCH, MÔI TRƯỜNG BẢO TỒN VÀ SỬ DỤNG TINH DỊCH TRÂU MURRAH ĐÔNG LẠNH ĐỂ DẪN TINH CHO TRÂU CÁI NỘI Nguyễn Đức Hùng1, Lê Thị Liên2* 1Đại học Thái Nguyên, 2Trường Đại học Khoa học – ĐH Thái Nguyên TÓM TẮT 03 trâu đực Murrah số hiệu 05, 06, 07, độ tuổi 5 – 7 năm, khối lượng 600 – 700 kg, khỏe mạnh được dùng vào nghiên cứu lựa chọn tich dịch và môi trường bảo tồn tinh đông lạnh. Kết quả cho thấy, chất lượng tinh dịch trâu Murrah chịu ảnh hưởng rõ rệt của các thể. Trâu số 05 có chất lượng tinh dịch tốt nhất, thể hiện thể tích tinh dịch, hoạt lực tinh trùng, tỷ lệ tinh trùng sống và tổng số tinh trùng tiến thẳng cao nhất (3,18 ml, 70,89%, 94,78%, 2,2 tỷ/lần) và tỷ lệ tinh trùng kỳ hình thấp nhất (6,63%); môi trường 2 (MT2) có tỷ lệ glycerin 7,5% cho chất lượng tinh dịch sau đông lạnh và giải đông tốt nhất với các chỉ tiêu A đạt 39,93%, K đạt 9,92%, Sg đạt 85,27% và sử dụng tinh dịch trâu Murrah được làm đông lạnh trong môi trường Nhật Bản chứa 7,5% glycerin để dẫn tinh cho trâu cái nội cho tỷ lệ thụ thai đạt 54,23%. Từ khóa: trâu Murrah, môi trường, tinh dịch, tinh đông lạnh, dẫn tinh ĐẶT VẤN ĐỀ* Trâu Murrah là một giống trâu tốt của Ấn Độ, có thể chất vững chắc, khối lượng lớn và sức sản xuất sữa cao, được nhập vào nước ta từ thập niên 70 của thế kỷ XX với mục tiêu lai tạo, cải tạo giống trâu nội. Tuy nhiên, do đặc điểm sinh lý sinh dục của trâu đực Murrah có nhiều điểm không phù hợp với trâu cái nội, phần lớn trâu đực Murrah không có ham muốn tính dục với trâu cái Việt Nam (Mai Văn Sánh, 1996 [3]), nên việc lai tạo bằng giao phối trực tiếp gặp nhiều khó khăn. Vì vậy việc ứng dụng thụ tinh nhân tạo là giải pháp quan trọng để lai tạo nhằm cải tạo đàn trâu nội. Hiệu quả thụ tinh nhân tạo phụ thuộc vào nhiều yếu tố, trong đó có chất lượng tinh dịch, đặc biệt là tinh dịch được bảo tồn. Tuy nhiên, kỹ thuật và môi trường đông lạnh tinh dịch có ảnh hưởng trực tiếp tới chất lượng tinh dịch trong quá trình bảo tồn, sau giải đông và dẫn tinh. Xuất phát từ lý do trên, chúng tôi tiến hành đề tài “Nghiên cứu lựa chọn tinh dịch, môi trường bảo tồn và sử dụng tinh dịch trâu Murrah đông lạnh dẫn tinh cho trâu cái nội”. ĐỐI TƯỢNG, ĐỊA ĐIỂM VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU * Tel: 0984 860400, Email: lienlt@tnus.edu.vn Đối tượng, vật liệu, địa điểm và thời gian nghiên cứu - Đối tượng: Tinh dịch của 3 trâu Murrah số hiệu 05, 06, 07 (trâu 05 được 5 năm tuổi có khối lượng 720 kg, trâu 06 được 6 năm tuổi có khối lượng 680 kg, trâu 07 được 7 năm tuổi có khối lượng 600 kg). Cả 3 trâu thí nghiệm đều khỏe mạnh và được chăm sóc theo quy trình của Trung tâm nghiên cứu và Phát triển chăn nuôi Miền núi – Viện Chăn nuôi Quốc gia. Trâu cái có khả năng sinh sản bình thường thuộc các huyện Phú Bình, Võ Nhai và TP. Sông Công – tỉnh Thái Nguyên và Môi trường pha loãng, đông lạnh tich dịch của Nhật Bản với 3 mức glycerin. Thành phần môi trường được trình bày ở bảng 1. - Địa điểm nghiên cứu: Trung tâm nghiên cứu và Phát triển chăn nuôi Miền núi và Viện Chăn nuôi Quốc gia. - Thời gian: Tháng 8/2015 – 8/2016 Phương pháp nghiên cứu - Phương pháp khai thác tinh dịch: Thực hiện bằng phương pháp dùng âm đạo giả, sử dụng trâu cái làm giá nhảy. Khai thác tinh dịch vào khoảng thời gian từ 7 giờ đến 8 giờ với tần suất khai thác là 2 lần/tuần. Mỗi cá thể trâu đực được lấy tinh trong 4 mùa (Xuân, Hạ, Thu, Đông) và mỗi mùa lấy 10 mẫu tinh dịch/cá thể. Nguyễn Đức Hùng và Đtg Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 180(04): 135 - 140 136 Bảng 1. Thành phần môi trường pha loãng, đông lạnh tinh dịch TT Thành phần ĐVT MT1 MT2 MT3 1 Tris g 1,363 1,363 1,363 2 Axit Citric g 0,762 0,762 0,762 3 Fructose g 0,375 0,375 0,375 4 Lactose g 1,5 1,5 1,5 5 Raffinose g 2,7 2,7 2,7 6 Penicillin G UI/ml 100.000 100.000 100.000 7 Streptomycin mg/ml 100 100 100 8 Glycerin % 6,5 7,5 8,5 9 Lòng đỏ trứng gà % 20 20 20 10 Nước cất để vừa đủ 100 ml - Phương pháp xác định các chỉ tiêu chất lượng tinh dịch và tiêu chuẩn chất lượng tinh dịch làm đông lạnh: + Các chỉ tiêu chất lượng tinh dịch được xác định bằng phần mềm Sperm vision 3.0 và các phương pháp thường quy trong chăn nuôi, gồm: Thể tích tinh dịch (V), hoạt lực tinh trùng (A), nồng độ tinh trùng (C), tỷ lệ tinh trùng kỳ hình (K), tỷ lệ tinh trùng sống (Sg), tổng số tinh trùng tiến thẳng (VAC). + Phương pháp pha loãng tinh dịch: Môi trường pha loãng, bảo tồn tinh dịch được chia thành 2 phần A và B, trong đó phần A không có glycerin và phần B được bổ sung glycerin với 3 mức khác nhau. Bước 1: Tinh dịch thu được sau khai thác, pha lần thứ nhất với phần A theo tỷ lệ pha loãng là 1/2 thể tích cuối cùng cần đạt được hạ nhiệt độ từ từ 15oC xuống đến 5oC trong thời gian 1,5 giờ. Bước 2: Cho dung dịch phần B (có glycerin) vào dung dịch pha loãng ở bước 1, lắc nhẹ tinh dịch trộn đều, tiếp tục cân bằng ở 5oC trong 4 giờ. Sau đó nạp tinh vào cọng rạ. + Tinh dịch làm đông lạnh phải đạt các chỉ tiêu: A ≥ 70%, K ≤ 15%, Sg ≥ 70% và C ≥ 0,7 tỷ/ml. Mật độ tinh trùng làm đông lạnh đạt tối thiểu 50 triệu/cọng rạ. - Phương pháp dẫn tinh và xác định tỷ lệ thụ thai: Căn cứ vào kết quả thí nghiệm trên sẽ lựa chọn tinh dịch của trâu đực cho kết quả tinh tốt nhất để phối giống cho đàn trâu cái địa phương. + Dẫn tinh bằng phương pháp trực tràng – tử cung với súng bắn tinh; dẫn tinh kép, lần 1 tại thời điểm sau chịu đực 10 – 12 giờ, lần 2 cách lần 1 là 6 giờ do cùng một người tiến hành dẫn tinh. + Xác định trâu cái có chửa bằng phương pháp khám thai qua trực tràng sau khi phối 90 ngày. + Tỷ lệ thụ thai xác định bằng công thức: Tỷ lệ thụ thai ở lần phối đầu (%) = Số trâu cái có chửa x 100 Tổng số trâu cái phối lần đầu Phương pháp xử lý số liệu: Số liệu được xử lý theo phương pháp thống kê sinh trên phần mềm Excel và Minitab 16. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN Chất lượng tinh dịch của trâu Murrah Bảng 2. Chất lượng tinh dịch trâu Murrah sau khai thác Số hiệu trâu Số lần khai thác V (ml) Mean  SD A (%) Mean  SD C (tỷ/ml) Mean  SD K (%) Mean  SD Sg (%) Mean  SD VAC (tỷ) Mean  SD 05 40 3,18a  0,21 70,89a  1,45 0,99a0,11 6,63b1,67 94,78a0,67 2,20a0,48 06 40 3,04b  0,23 70,65ab 1,40 1,02a0,08 7,17a0,25 94,09b1,22 2,18a0,25 07 40 3,08b  0,21 70,52b  1,06 1,01a0,08 7,41a0,39 94,66a0,60 2,19a0,30 Ghi chú: Trong cùng một cột, các giá trị Mean có chữ cái khác nhau là có sự sai khác có ý nghĩa thống kê (P<0,05) Nguyễn Đức Hùng và Đtg Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 180(04): 135 - 140 137 Số liệu bảng 2 cho thấy, thể tích tinh dịch của 3 trâu nghiên cứu đạt trung bình 3,1 ml, dao động từ 3,08 ml (ở trâu 07) đến 3,18 ml (ở trâu 05), trong đó trâu số 05 có thể tích tinh dịch cao rõ rệt so với trâu 06, 07 (P<0,05). Kết quả thu được của chúng tôi là phù hợp với các kết quả nghiên cứu của các tác giả đã công bố: Tạ Văn Cần (2006) [1] cho biết, thể tích tinh dịch trâu Murrah biến động 2,35 - 3,5 ml. Trịnh Thị Kim Thoa (2006) [5] nhận thấy, thể tích tinh dịch trâu Murrah trung bình đạt khoảng 2,93 ml. Hoạt lực trung bình của tinh trùng trâu Murrah đạt 70,69%, biến động trong khoảng từ 70,65% đến 70,89%. Trâu số 05 có hoạt lực tinh trùng cao hơn rõ rệt so với trâu số 06 và số 07 (P<0,05) (bảng 2). Tuy nhiên, kết quả thu được của chúng tôi thấp hơn công bố của Shukla và Misra (2005) [14] khi tác giả cho biết, trâu Murrah nuôi tại Ấn Độ có hoạt lực tinh trùng đạt 77,92%. Alavi-Shoushtari và cs (2006) [7] nhận thấy, trâu Azarbaijani có hoạt lực tinh trùng đạt 75,85%. Theo Tạ Văn Cần (2006) [1], tinh trâu Murrah có hoạt lực từ 72 - 73%. Nhưng kết quả của chúng tôi cao hơn công bố của Trịnh Thị Kim Thoa (2006) [5], khi tác giả cho biết hoạt lực tinh trùng của trâu Murrah đạt 68,40%. Sự khác biệt về giá trị hoạt lực tinh trùng trong các nghiên cứu nêu trên có thể là do sự khác nhau về các điều kiện nghiên cứu như giống, độ tuổi, mùa vụ... Bảng 2 cũng cho thấy, nồng độ tinh trùng trung bình của 3 trâu đạt 1 tỷ/ml (dao động từ 0,99 - 1,02 tỷ/ml). Tuy nhiên, không có sự khác nhau đáng kể nào giữa các trâu thí nghiệm (P>0,05). Kết quả này là phù hợp các nghiên cứu trước đây. Shukla và Misra (2005) [14] cho biết, các trâu Murrah có nồng độ tinh trùng dao động từ 0,92 tỷ/ml đến 1,24 tỷ/ml; trâu Ai Cập có nồng độ tinh trùng dao động từ 1,03 tỷ/ml đến 1,17 tỷ/ml (Mahmoud và cs, 2013 [13]); trâu Murrah ở Ấn Độ có nồng độ tinh trùng đạt 1,05 tỷ/ml (Shukla và Misra, 2005 [14]). Trịnh Thị Kim Thoa (2006) [5] cũng cho biết, nồng độ tinh trùng trâu Murrah nuôi tại Việt Nam đạt 1,03 tỷ/ml. Tỷ lệ tinh trùng kỳ hình trung bình của 3 trâu trong thí nghiệm là 7,07%, trong đó trâu số 05 có tỷ lệ tinh trùng kỳ hình thấp nhất (6,63%) và thấp hơn rõ rệt so với trâu số hiệu 06 và 07 (P<0,05). Tỷ lệ kỳ hình của tinh trùng trâu cũng biến động qua các nghiên cứu. Tỷ lệ tinh trùng kỳ hình của trâu đầm lầy Indonesia là 10% (Herdis và cs, 1999 [10]) và trâu đầm lầy dưới 10 tuổi ở Thái Lan có tỷ lệ tinh trùng kỳ hình đạt 10,1% (Koonjaenak và cs., 2007 [12]). Trâu Murrah nuôi tại Ấn Độ có tỷ lệ tinh trùng kỳ hình là 12,57% (Shukla và Misra, 2005 [14]). Trịnh Thị Kim Thoa (2006) [5] cho biết, tỷ lệ tinh trùng kỳ hình của trâu đầm lầy là 7,48% và của trâu Murrah là 7,93%. Tỷ lệ tinh trùng sống của 3 trâu nghiên cứu đạt trung bình là 94,51% (biến động trong phạm vi hẹp, từ 94,09 - 94,78%). Kết quả này cao hơn so với một số các nghiên cứu ở nước ngoài đã công bố nhưng thấp hơn so với một số kết quả nghiên cứu trong nước. Herdis và cs (1999) [10] cho biết, tỷ lệ tinh trùng sống của trâu đầm lầy Indonesia chỉ đạt 78,67%; trâu Azarbaijani có tinh trùng sống là 73,2% và trâu Ai Cập có là 70,9% (Alavi-Shoushtari và cs, 2006 [7]). Trái lại, Trịnh Thị Kim Thoa (2006) [5] lại cho biết, tỷ lệ tinh trùng sống của trâu đầm lầy đạt 95,78% và của trâu Murrah nuôi tại Việt Nam đạt 96,36%. Bảng 2 cũng cho biết, tổng số tinh trùng tiến thẳng trung bình đạt 2,19 tỷ/lần xuất tinh (biến động từ 2,18 - 2,2 tỷ/lần xuất tinh). Tuy nhiên, không có sự khác nhau đáng kể nào về chỉ tiêu này giữa các trâu nghiên cứu (P>0,05). Các nghiên cứu trước đây cũng chỉ ra, tổng số tinh trùng tiến thẳng/lần xuất tinh biến động lớn giữa các giống trâu. Jainudeen và cs (1982) [11] cho biết, trâu đầm lầy ở Malaysia có tổng số tinh trùng tiến thẳng đạt 3,18 tỷ/lần xuất tinh, trong khi đó tỷ lệ tinh trùng tiến thẳng/lần xuất tinh của trâu Murrah nuôi tại Ấn Độ chỉ đạt 2,56 tỷ (Bhakat và cs, 2011 [9]). Nguyễn Đức Hùng và Đtg Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 180(04): 135 - 140 138 Nghiên cứu lựa chọn tinh dịch trâu và môi trường đông lạnh Từ kết quả nghiên cứu chất lượng tinh dịch của từng cá thể trâu Murrah (bảng 2), chúng tôi nhận thấy, trâu đực số 05 có các chỉ tiêu chất lượng tinh dịch tốt hơn so với các trâu đực số 06 và 07; cụ thể là chỉ tiêu V và Sg cao hơn rõ rệt, chỉ tiêu A và VAC có xu hướng cao hơn và chỉ tiêu K thấp hơn rõ rệt so với trâu đực số 06, 07, chỉ có chỉ tiêu C là tương đương trâu 06, 07. Do vậy, chúng tôi quyết định chọn tinh dịch của trâu số 05 để thực hiện nghiên cứu lựa chọn môi trường đông lạnh thích hợp. Kết quả đánh giá các chỉ tiêu chất lượng tinh dịch sau đông lạnh được trình bày tại bảng 3. Số liệu của bảng 3 cho thấy, hoạt lực của tinh trùng sau giải đông không có sự khác nhau đáng kể nào giữa các môi trường đông lạnh và biến động trong phạm vị hẹp (từ 39,85 – 42,30%). Tuy nhiên, tỷ lệ tinh trùng sống và tỷ lệ tinh trùng kỳ hình sau giải đông có biến động rõ rệt giữa các môi trường đông lạnh. Môi trường MT2 có tỷ lệ tinh trùng sống cao hơn hẳn môi trường MT1 và MT3 (85,27 với 84,77 và 84,66%) (P<0,05) và tỷ lệ tinh trùng kỳ hình lại thấp hơn rõ rệt môi trường MT1 và MT3 (9,92 với 10,6 và 11,13%) (P<0,05). Điều đó cho thấy môi trường MT2 là phù hợp hơn trong bảo tồn tinh ở dạng đông lạnh. Các nghiên cứu ở nước ngoài cho biết hoạt lực của tinh trùng sau giải đông biến động trong phạm vi rộng. Andrabi và cs (2009) [8] cho biết, hoạt lực tinh trùng trâu sau giải đông đạt 43,7%. Koonjaenak và cs (2007) [12] nhận thấy hoạt lực tinh trùng trâu sau giải đông đạt 46,10%. Trái lại, các nghiên cứu ở Việt Nam lại cho thấy hoạt lực của tinh trùng sau giải đông đạt mức thấp hơn so với các nghiên cứu của nước ngoài. Vũ Đình Ngoan và cs (2010) [2] đã đông lạnh tinh dịch trâu trong môi trường pha loãng tinh dịch của Nhật Bản với 7% glycerol, 20% lòng đỏ trứng gà cho biết, hoạt lực tinh trùng sau giải đông đạt 41,04%. Trịnh Thị Kim Thoa (2006) [5] sử dụng môi trường TCA làm đông lạnh chậm tinh trâu đầm lầy cho biết, hoạt lực sau giải đông đạt 42,5%. Sự sai khác về chất lượng tinh trùng sau giải đông giữa các nghiên cứu có thể liên quan đến môi trường, kỹ thuật và điều kiện bảo tồn tinh dịch cũng như phương pháp giải đông trong các nghiên cứu. Bảng 3. Chất lượng tinh dịch của trâu Murrah sau giải đông Môi trường Chỉ tiêu (n= 40) A (%) Mean  SD K (%) Mean  SD Sg (%) Mean  SD MT1 39,85 b  2,67 10,69b  0,61 84,77b  0,85 MT2 42,30 a  2,23 9,92c  0,98 85,27a  1,68 MT3 40,19 b  2,83 11,13a  0,48 84,66b  1,02 Ghi chú: Trong cùng một cột, các giá trị Mean có chữ cái khác nhau là có sự sai khác có ý nghĩa thống kê (P<0,05) Nghiên cứu sử dụng tinh trâu Murrah đông lạnh Bảng 4. Tỷ lệ thụ thai của trâu cái nội Địa phương Số trâu cái được phối giống (con) Số trâu cái có chửa (con) Tỷ lệ có chửa (%) TP. Sông Công 7 4 57,14% Huyện Phú Bình 9 5 55,56% Huyện Võ Nhai 6 3 50,00% Tổng 22 12 54,23% Nguyễn Đức Hùng và Đtg Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 180(04): 135 - 140 139 Số liệu của bảng 4 cho thấy, trong tổng số 22 trâu cái được phối tinh nhân tạo bằng tinh đông lạnh dạng cọng rạ, có 12 trâu cái có chửa, đạt tỷ lệ trung bình là 54,23%. Trong đó, tỷ lệ trâu cái có chửa ở TP. Sông Công đạt cao nhất (57,14%), tiếp đến là huyện Phú Bình (55,56%) và thấp nhất là huyện Võ Nhai (50,00%). Kết quả thu được của chúng tôi là phù hợp với các nghiên cứu đã được công bố. Koonjaenak và cs (2007) [12] cho biết, trâu cái được phối giống bằng tinh cọng rạ có tỷ lệ thụ thai 48%. Một số tác giả khác cũng có báo cáo tương tự, như: Tỷ lệ thụ thai bằng thụ tinh nhân tạo ở trâu Irắc đạt 44,45% và dao động từ 41,19% đến 47,4% (Mahmoud và cs., 2013 [13]). Ở Việt Nam, Nguyễn Hữu Trà (2000) [6] cũng cho biết, trâu cái được phối giống bằng tinh đông viên tỷ lệ thụ thai 41,50%. Theo Sharma và Đỗ Kim Tuyến (1990) [4], trâu cái được phối giống bằng tinh cọng rạ tỷ lệ thụ thai 43,80%. Nhìn chung tỷ lệ thụ thai của trâu cái khá biến động và chịu ảnh hưởng của nhiều yếu tố. Theo Mahmoud và cs (2013) [13], có sự khác nhau giữa các cá thể trâu đực về tỷ lệ thụ thai trên đàn trâu cái và tỷ lệ thụ thai bị ảnh hưởng lớn bởi chất lượng của tinh trùng. KẾT LUẬN - Chất lượng tinh dịch trâu Murrah chịu ảnh hưởng rõ rệt của cá thể. Trong 3 trâu nghiên cứu, trâu số 05 có thể tích tinh dịch, hoạt lực tinh trùng, tỷ lệ tinh trùng sống và tổng số tinh trùng tiến thẳng cao nhất (3,18 ml, 70,89%, 94,78%, 2,2 tỷ/lần) và tỷ lệ tinh trùng kỳ hình thấp nhất (6,63%). - Môi trường 2 (MT2) có tỷ lệ glycerin 7,5% cho chất lượng tinh dịch sau đông lạnh và giải đông tốt nhất với các chỉ tiêu A đạt 39,93%, K đạt 9,92% và Sg đạt 85,27%. - Sử dụng tinh dịch trâu Murrah được làm đông lạnh trong môi trường Nhật Bản chứa 7,5% glycerin để dẫn tinh cho trâu cái nội cho tỷ lệ thụ thai đạt 54,23%. TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Tạ Văn Cần (2006), Nghiên cứu lai tạo trâu đực Murrahi với trâu cái địa phương và đánh giá khả năng sinh trưởng của con lai F1 nuôi tại nông hộ, Luận văn thạc sĩ Khoa học Nông nghiệp, Trường Đại học Nông Lâm, Đại học Thái Nguyên. 2. Vũ Đình Ngoan, Đào Đức Thà, Đặng Đình Hanh, Nguyễn Hữu Trà, Nguyễn Đức Chuyên, Tạ Văn Cần, Hàn Quốc Vương, Nguyễn Thị Hương, Nguyễn Thị Tuyết Nhung (2010), Nghiên cứu kỹ thuật đông lạnh tinh dịch trâu dạng cọng rạ tại Bá Vân – Thái Nguyên, oa%20hoc%20hang%20nam/2010/B8_CNSH.pdf (ngày 11/4/2012). 3. Mai Văn Sánh (1996), Khả năng sinh trưởng, sinh sản, cho sữa, thịt của trâu Murrah nuôi tại sông Bé và kết quả lai tạo với trâu nội, Luận án tiến sĩ Nông nghiệp, Viện KHNNVN hay VCN??? Hà Nội. 4. Sharm và Đỗ Kim Tuyên (1990), Sản xuất tinh cọng rạ trâu Murah tại Trung tâm nghiên cứu trâu và đồng cỏ Sông Bé, Báo cáo khoa học 1990 – Viện Chăn nuôi. 5. Trịnh Thị Kim Thoa (2006), Nghiên cứu và phát triển công nghệ tinh đông lạnh trong thụ tinh nhân tạo trâu, Báo cáo tổng kết nhiệm vụ. Viện Công nghệ sinh học. 6. Nguyễn Hữu Trà, Đặng Đình Hanh, Hoàng Kim Giao, Mai Văn Sánh, Đào Đức Thà (2000), Sản xuất tinh đông viên trâu Murrah nuôi tại Trung tâm nghiên cứu và phát triển chăn nuôi miền núi, Báo cáo khoa học 11/2000 - Viện Chăn nuôi. 7. Alavi-Shoushtari S. M. and Babazadeh Habashi B. (2006), "Seasonal variation in the characteristics of the Azarbaijani buffalo (Bubalus bubalis) semen”, Iranian Journal of Veterinary Research, 7(1), pp. 49-54. 8. Andrabi S. M. H. (2009), “Factors Affecting the Quality of Cryopreserved Buffalo (Bubalus bubalis) Bull Spermatozoa”, Reprod. Dom. Anim, (44), pp. 552–569. 9. Bhakat M., Mohanty T. K., Raina V. S., Gupta A. K. and Khan H. M. (2011), “Frozen semen production performance of Murrah buffalo bulls”, Buffalo Bulletin, 30(2), pp. 157-162. 10. Herdis B. P., Supriatna I. and Putu I. G. (1999), “Integrity of swamp buffalo sperm on a variety of semen freezing process”, Journal Ilmu Ternakdan Veteriner, 4(1), pp. 7-12. 11. Jainudeen M. R., Bongso T. A. and Dass S. (1982), “Semen characteristics of the swamp buffalo (Bubalus bubalis)”, Anita. Reprod. Sci., (4), pp. 213-217. Nguyễn Đức Hùng và Đtg Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 180(04): 135 - 140 140 12. Koonjaenak S., Pongpeng P., Wirojwuthikul S., Johannisson A., Kunavongkrit A., Rodriguez- Martinez H. (2007), “Seasonality affects post- thaw plasma membrane intactness and sperm velocities in spermatozoa from Thai AI swamp buffaloes (Bubalus bubalis)”, Theriogenology, (67), pp. 1424-1435 13. Mahmoud K. G. M., El-Sokary A. A. E., Abou El-Roos M. E. A., Abdel-Ghaffar A. D. and Nawito M. (2013), “Sperm Characteristics in Cryopreserved Buffalo Bull Semen and Field Fertility”, Iranian Journal of Applied Animal Science, 3(4), pp. 777-783. 14. Shukla M. K. and Misra A. K. (2005), “Correlation between seminal characteristics in Murrah bulls”, Indian Journal of Animal Sciences, 75(3), pp. 263-266 (Abstract). SUMMARY SELECT HIGH QUALITY SEMEN, PRESERVATIVE FROZEN SEMEN SOLUTION AND THE UTILIZATION OF MURRAH SEMEN TO A.I SERVICING LOCAL BUFFALOES Nguyen Duc Hung 1 , Le Thi Lien 2* 1Thai Nguyen University, 2TNU - University of Science 03 healthy Murrah bulls numbered as 05, 06, 07 from 5 to 7 years of age, live bodyweight from 600 to 700 kg were tested in order to select high quality semen and to select preservative frozen semen solution. The results showed that, semen quality is significantly depended on individual. Bull number 05 had the best semen quality, expressed as it had better semen volume, higher sperms activity, sperm livability and higher sperm mobility (3.18 ml; 70.89%; 94.78%; 2.2 billion/movement), and had the lowest abnormal sperm morphology (6.63%); The solution 2 (MT2) with 7.5% glycerin showed to have higher post defrost semen quality with the sperm activity (A) was 39.93%, abnormal sperm morphology (K) was 9.92% and sperm mobility was 85.27%. The utilization of Murrah semen which frozen in Japanese solution containing 7.5% glycerin to A. I. servicing local buffaloes with conception rate reached 54.23%. Keywords: Murrah buffalo, solution, semen, frozen semen, A. I. Ngày nhận bài: 19/3/2018; Ngày phản biện: 28/3/2018; Ngày duyệt đăng: 27/4/2018 * Tel: 0984 860400, Email: lienlt@tnus.edu.vn