Tài liệu Nghiên cứu đưa truyện lịch sử viết cho thiếu nhi vào nhà trường phổ thông: 164 TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ ĐÔ HÀ NỘI
NGHIÊN CỨU ĐƯA TRUYỆN LỊCH SỬ VIẾT
CHO THIẾU NHI VÀO NHÀ TRƯỜNG PHỔ THÔNG
Trần Hải Toàn
Bộ Giáo dục và Đào tạo
Tóm tắt: Trên cơ sở xác định tầm quan trọng của văn học trong việc tác động, thay đổi
nhận thức của học sinh; mô tả khái quát thực trạng hiểu biết lịch sử và văn hóa đọc của
thiếu nhi; tìm hiểu, phân tích, thông kê các tác phẩm văn học về đề tài lịch sử trong
trường phổ thông... hiện nay, bài viết đề xuất một số giải pháp phù hợp để đưa truyện viết
cho thiếu nhi về đề tài lịch sử vào nội dung giáo dục trong nhà trường phổ thông.
Từ khóa: Truyện lịch sử, thiếu nhi, trường phổ thông.
Nhận bài ngày 07.11.2017; gửi phản biện, chỉnh sửa và duyệt đăng ngày 15.12.2017
Liên hệ tác giả: Trần Hải Toàn; Email: thtoan@moet.edu.vn
1. MỞ ĐẦU
Truyện lịch sử viết cho thiếu nhi là một trong những nguồn cảm hứng lớn, nội dung
quan trọng của mảng văn học thiếu nhi Việt Nam. Chất liệu của các tác phẩm này được lấy
từ hai nguồn chính...
8 trang |
Chia sẻ: quangot475 | Lượt xem: 431 | Lượt tải: 0
Bạn đang xem nội dung tài liệu Nghiên cứu đưa truyện lịch sử viết cho thiếu nhi vào nhà trường phổ thông, để tải tài liệu về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
164 TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ ĐÔ HÀ NỘI
NGHIÊN CỨU ĐƯA TRUYỆN LỊCH SỬ VIẾT
CHO THIẾU NHI VÀO NHÀ TRƯỜNG PHỔ THÔNG
Trần Hải Toàn
Bộ Giáo dục và Đào tạo
Tóm tắt: Trên cơ sở xác định tầm quan trọng của văn học trong việc tác động, thay đổi
nhận thức của học sinh; mô tả khái quát thực trạng hiểu biết lịch sử và văn hóa đọc của
thiếu nhi; tìm hiểu, phân tích, thông kê các tác phẩm văn học về đề tài lịch sử trong
trường phổ thông... hiện nay, bài viết đề xuất một số giải pháp phù hợp để đưa truyện viết
cho thiếu nhi về đề tài lịch sử vào nội dung giáo dục trong nhà trường phổ thông.
Từ khóa: Truyện lịch sử, thiếu nhi, trường phổ thông.
Nhận bài ngày 07.11.2017; gửi phản biện, chỉnh sửa và duyệt đăng ngày 15.12.2017
Liên hệ tác giả: Trần Hải Toàn; Email: thtoan@moet.edu.vn
1. MỞ ĐẦU
Truyện lịch sử viết cho thiếu nhi là một trong những nguồn cảm hứng lớn, nội dung
quan trọng của mảng văn học thiếu nhi Việt Nam. Chất liệu của các tác phẩm này được lấy
từ hai nguồn chính là tiểu thuyết và chính sử, được viết chủ yếu dưới hình thức tự sự, phản
ánh các sự kiện và nhân vật lịch sử. Đặc điểm nổi bật của thể loại truyện lịch sử viết cho
thiếu nhi là sự kết hợp giữa hiện thực và hư cấu. Điều này yêu cầu các nhà văn vừa phải
trung thành với sự thật lịch sử, vừa phải sáng tạo trong cách viết, cách bố cục, xây dựng hệ
thống nhân vật... sao cho phù hợp với cách cảm, cách nghĩ của các em, nhằm thu hút được
sự thích thú, say mê tiếp nhận từ các em.
Xuất phát từ vai trò, đặc điểm của truyện lịch sử viết cho thiếu nhi, từ thực tế học môn
Lịch sử trong nhà trường phổ thông, chúng tôi nhận thấy việc đưa một số truyện lịch sử có
giá trị vào chương trình học phổ thông là một trong những việc làm thiết thực, góp phần
khắc phục được phần nào thực trạng chán học và thiếu hiểu biết về lịch sử nước nhà của
các em hiện nay.
TẠP CHÍ KHOA HỌC SỐ 21/2018 165
2. NỘI DUNG
2.1. Truyện lịch sử “cái cầu”1 đưa thiếu nhi đến với lịch sử
Song hành cùng với quá trình hình thành và phát triển của văn học thiếu nhi Việt Nam,
truyện lịch sử viết cho thiếu nhi cũng phát triển và đạt được nhiều thành tựu nổi bật kể từ
sau 1945 đến nay. Có thể kể tên rất nhiều các tác phẩm có giá trị cả về nội dung và hình
thức nghệ thuật được trẻ em một thời đón nhận như: Lá cờ thêu sáu chữ vàng và Kể chuyện
Quang Trung của Nguyễn Huy Tưởng; Bóng nước Hồ Gươm của Chu Thiên; Trăng
nước Chương Dương, Bên bờ Thiên Mạc, Trên sông truyền hịch của Hà Ân; Nhà Chử,
Đảo hoang, Chuyện nỏ thần của Tô Hoài; Tiếng trống Mê Linh của An Cương; Nhụy
Kiều tướng quân của Yến Hồng, Hoài Ban; Người lão bộc của vua Quang Trung của
An Cương v.v... Nhân dịp Quốc tế thiếu nhi 1/6/2012, Nhà xuất bản Kim Đồng một lần
nữa lại khơi dậy và kích thích sự hứng thú của thiếu nhi qua việc tái bản 9 tác phẩm
tiêu biểu: Đảo hoang, Nhà Chử; Chuyện nỏ thần của Tô Hoài; Bên bờ Thiên Mạc,
Trên sông truyền hịch, Trăng nước Chương Dương của Hà Ân; Lá cờ thêu sáu chữ
vàng của Nguyễn Huy Tưởng; Sao Khuê lấp lánh của Nguyễn Đức Hiền; Sừng rượu
thề của Nghiêm Đa Văn. Đó thực sự là những tác phẩm nổi bật, có giá trị trong hệ
thống các sáng tác về đề tài lịch sử cho thiếu nhi.
Truyện lịch sử viết cho thiếu nhi giúp các em nhận thức, khám phá lịch sử thông qua
các hình tượng nghệ thuật là các nhân vật lịch sử. Đây là con đường tư duy độc đáo, sáng
tạo mang lại hứng thú cho người tiếp nhận. Mỗi một bộ môn có những đặc điểm, vai trò
riêng, nhưng với cách xây dựng hình tượng nghệ thuật độc đáo, cách kể, cách sử dụng
ngôn ngữ..., không thể phủ nhận, truyện lịch sử viết cho thiếu nhi ít nhiều giúp các em
hiểu, nắm bắt các sự kiện, nhân vật lịch sử một cách tự nhiên, hào hứng hơn là những sự
kiện, chi tiết, dấu tích, ngày tháng... phải ghi nhớ khô khan của bộ môn Lịch sử.
Nhìn lại những tác phẩm lịch sử viết cho thiếu nhi, có thể thấy những sự kiện lịch sử
từ thời kì đầu dựng nước, qua các triều đại phong kiến đến thời kì kháng chiến chống thực
dân Pháp, đế quốc Mỹ và xây dựng chủ nghĩa xã hội, đều được phản ánh khá đầy đủ trong
các sáng tác viết cho thiếu nhi. Bộ ba tiểu thuyết Đảo hoang, Nhà Chử, Chuyện nỏ thần
của nhà văn Tô Hoài đưa các em quay trở về thời kì khai hoang, mở mang bờ cõi của cha
ông với các kì tích trong việc chinh phục tự nhiên, với các phong tục tập quán có từ lâu đời
trong truyền thống dân tộc, với những con người dũng cảm, tài trí... Chuyện nỏ thần phản
1 Từ dùng của Hà Ân trong bài viết “Mấy ý kiến về truyện lịch sử cho các em”, in trong Văn học thiếu nhi
Việt Nam, Nxb Kim Đồng (tập 2), 2001, tr.82.
166 TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ ĐÔ HÀ NỘI
ánh cuộc chiến đấu chống quân Triệu xâm lược, là bài học về việc dùng người và giữ
nước. Sừng rượu thề của Nghiêm Đa Văn khắc họa cuộc chống Tống bình Xiêm, mở mang
bờ cõi về phía Nam khi triều đình nhà Lý bắt đầu dựng nghiệp, xây dựng một đất nước
hùng mạnh. Bên bờ Thiên Mạc, Trên sông truyền hịch, Trăng nước Chương Dương của
Hà Ân; Lá cờ thêu sáu chữ vàng của Nguyễn Huy Tưởng lấy bối cảnh triều đại nhà
Trần - triều đại phong kiến ghi dấu nhiều chiến công hiển hách trong lịch sử dân tộc,
làm sống lại không khí sục sôi qua các cuộc kháng chiến chống quân Nguyên Mông. Kể
chuyện Quang Trung của Nguyễn Huy Tưởng; Người lão bộc của vua Quang Trung của
An Cương... khắc hoạ hình ảnh người anh hùng áo vải Quang Trung đại phá quân Thanh.
Nghĩa quân sông Đà; Nghĩa quân Đồng Tháp của Mai Hanh; Đốc Cọp của Mộng Lực;
Nguyễn Trung Trực của Hà Ân; Đuốc lá dừa của Hoài Anh... góp phần tô đậm thêm truyền
thống anh hùng trong lịch sử kháng chiến chống Pháp của dân tộc. Không chỉ là những
“khúc tráng ca”, những “khúc bi” của lịch sử dân tộc cũng được các nhà văn đề cập đến,
tiêu biểu như Sao Khuê lấp lánh của Nguyễn Đức Hiền dựng lại vụ án oan Lệ Chi Viên -
một trong những vụ án thảm khốc nhất trong lịch sử phong kiến Việt Nam - mang đến cho
thiếu nhi cái nhìn khá toàn diện về lịch sử dân tộc.
Viết bằng cách cảm, cách nghĩ của trẻ thơ, lựa chọn, khai thác những tình tiết đời
thường khi khắc hoạ các nhân vật lịch sử, truyện lịch sử viết cho thiếu nhi trở nên gần gũi,
dễ đọc và hấp dẫn với các em. Những chiến công hiển hách, những nhân vật lịch sử có thật
hiện lên vừa lớn lao, vừa bình dị, đời thường. Trần Quốc Tuấn yêu thương binh sĩ như con,
cởi bỏ chiếc áo Quốc công tiết chế, vị tướng già hiện lên là một người ông rất đỗi bình
thường hát ru em nhỏ (bộ ba tác phẩm của Hà Ân). Lý Thường Kiệt vĩ đại với những chiến
công nhưng cũng là một tâm hồn đầy giông tố, vừa chua chát, vừa đớn đau trong cuộc sống
riêng tư (Sừng rượu thề). Trần Quốc Toản là một người anh hùng, nhưng trước hết cũng là
một đứa trẻ, cũng có những giận hờn, nông nổi của con trẻ (Lá cờ thêu sáu chữ vàng). Tình
bạn của Yết Kiêu, Dã Tượng hồn nhiên, trong sáng, không toan tính, vụ lợi (bộ ba tác
phẩm của Hà Ân). Hai anh em Mon khiến bạn đọc vô cùng thích thú bởi sự thông minh,
dũng cảm, bởi tình cảm chân thành và sự gắn bó quấn quýt với loài vật (Nhà Chử)... Chất
sử và chất văn đã hoà quyện vào nhau, thấm qua từng chi tiết, từng tình huống... trong mỗi
tác phẩm, tạo nên sức hút, thôi thúc các em thiếu nhi tìm hiểu, khám phá.
Không chỉ phục dựng lại một phần lịch sử bằng hình tượng nghệ thuật, sâu xa hơn,
người cầm bút khi sáng tác truyện lịch sử cho thiếu nhi còn muốn xây dựng, củng cố lòng
yêu nước, ý thức tự hào dân tộc; khơi dậy ước mơ, lý tưởng, khát vọng cho các em. Trong
thời đại công nghệ thông tin hiện nay, giữa vô vàn những tác phẩm, những sự lựa chọn, các
tác phẩm viết về lịch sử nói trên, là một định hướng, là một lựa chọn đúng đắn và cần có để
TẠP CHÍ KHOA HỌC SỐ 21/2018 167
khơi gợi sự hiểu biết và niềm tự hào, hứng thú với lịch sử dân tộc. Đặc biệt trong bối cảnh
hiện nay, hơn lúc nào hết, lòng yêu nước, ý thức tự hào dân tộc lại càng cần được khơi dậy
và củng cố, nhất là trong thế hệ trẻ.
2.2. Thực trạng hiểu biết lịch sử và văn hoá đọc của thiếu nhi hiện nay
Song hành cùng với quá trình hình thành và phát triển của văn học thiếu nhi Việt Nam,
truyện lịch sử viết cho thiếu nhi cũng phát triển và đạt được nhiều thành tựu nổi bật kể từ
sau 1945 đến nay. Có thể kể tên rất nhiều các tác phẩm có giá trị cả về nội dung và hình
thức nghệ thuật được trẻ em một thời đón nhận như: Lá cờ thêu sáu chữ vàng và Kể chuyện
Quang Trung của Nguyễn Huy Tưởng; Bóng nước Hồ Gươm của Chu Thiên; Trăng
nước Chương Dương, Bên bờ Thiên Mạc, Trên sông truyền hịch của Hà Ân; Nhà Chử,
Đảo hoang, Chuyện nỏ thần của Tô Hoài; Tiếng trống Mê Linh của An Cương; Nhụy
Kiều tướng quân của Yến Hồng, Hoài Ban; Người lão bộc của vua Quang Trung của
An Cương v.v... Nhân dịp Quốc tế thiếu nhi 1/6/2012, Nhà xuất bản Kim Đồng một lần
nữa lại khơi dậy và kích thích sự hứng thú của thiếu nhi qua việc tái bản 9 tác phẩm
tiêu biểu: Đảo hoang, Nhà Chử; Chuyện nỏ thần của Tô Hoài; Bên bờ Thiên Mạc,
Trên sông truyền hịch, Trăng nước Chương Dương của Hà Ân; Lá cờ thêu sáu chữ
vàng của Nguyễn Huy Tưởng; Sao Khuê lấp lánh của Nguyễn Đức Hiền; Sừng rượu
thề của Nghiêm Đa Văn. Đó thực sự là những tác phẩm nổi bật, có giá trị trong hệ
thống các sáng tác về đề tài lịch sử cho thiếu nhi.
Truyện lịch sử viết cho thiếu nhi giúp các em nhận thức, khám phá lịch sử thông qua
các hình tượng nghệ thuật là các nhân vật lịch sử. Đây là con đường tư duy độc đáo, sáng
tạo mang lại hứng thú cho người tiếp nhận. Mỗi một bộ môn có những đặc điểm, vai trò
riêng, nhưng với cách xây dựng hình tượng nghệ thuật độc đáo, cách kể, cách sử dụng
ngôn ngữ..., không thể phủ nhận, truyện lịch sử viết cho thiếu nhi ít nhiều giúp các em
hiểu, nắm bắt các sự kiện, nhân vật lịch sử một cách tự nhiên, hào hứng hơn là những sự
kiện, chi tiết, dấu tích, ngày tháng... phải ghi nhớ khô khan của bộ môn Lịch sử.
Nhìn lại những tác phẩm lịch sử viết cho thiếu nhi, có thể thấy những sự kiện lịch sử
từ thời kì đầu dựng nước, qua các triều đại phong kiến đến thời kì kháng chiến chống thực
dân Pháp, đế quốc Mỹ và xây dựng chủ nghĩa xã hội, đều được phản ánh khá đầy đủ trong
các sáng tác viết cho thiếu nhi. Bộ ba tiểu thuyết Đảo hoang, Nhà Chử, Chuyện nỏ thần
của nhà văn Tô Hoài đưa các em quay trở về thời kì khai hoang, mở mang bờ cõi của cha
ông với các kì tích trong việc chinh phục tự nhiên, với các phong tục tập quán có từ lâu đời
trong truyền thống dân tộc, với những con người dũng cảm, tài trí... Chuyện nỏ thần phản
ánh cuộc chiến đấu chống quân Triệu xâm lược, là bài học về việc dùng người và giữ
nước. Sừng rượu thề của Nghiêm Đa Văn khắc họa cuộc chống Tống bình Xiêm, mở mang
168 TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ ĐÔ HÀ NỘI
bờ cõi về phía Nam khi triều đình nhà Lý bắt đầu dựng nghiệp, xây dựng một đất nước
hùng mạnh. Bên bờ Thiên Mạc, Trên sông truyền hịch, Trăng nước Chương Dương của
Hà Ân; Lá cờ thêu sáu chữ vàng của Nguyễn Huy Tưởng lấy bối cảnh triều đại nhà
Trần - triều đại phong kiến ghi dấu nhiều chiến công hiển hách trong lịch sử dân tộc,
làm sống lại không khí sục sôi qua các cuộc kháng chiến chống quân Nguyên Mông. Kể
chuyện Quang Trung của Nguyễn Huy Tưởng; Người lão bộc của vua Quang Trung của
An Cương... khắc hoạ hình ảnh người anh hùng áo vải Quang Trung đại phá quân Thanh.
Nghĩa quân sông Đà; Nghĩa quân Đồng Tháp của Mai Hanh; Đốc Cọp của Mộng Lực;
Nguyễn Trung Trực của Hà Ân; Đuốc lá dừa của Hoài Anh... góp phần tô đậm thêm truyền
thống anh hùng trong lịch sử kháng chiến chống Pháp của dân tộc. Không chỉ là những
“khúc tráng ca”, những “khúc bi” của lịch sử dân tộc cũng được các nhà văn đề cập đến,
tiêu biểu như Sao Khuê lấp lánh của Nguyễn Đức Hiền dựng lại vụ án oan Lệ Chi Viên -
một trong những vụ án thảm khốc nhất trong lịch sử phong kiến Việt Nam - mang đến cho
thiếu nhi cái nhìn khá toàn diện về lịch sử dân tộc.
Viết bằng cách cảm, cách nghĩ của trẻ thơ, lựa chọn, khai thác những tình tiết đời
thường khi khắc hoạ các nhân vật lịch sử, truyện lịch sử viết cho thiếu nhi trở nên gần gũi,
dễ đọc và hấp dẫn với các em. Những chiến công hiển hách, những nhân vật lịch sử có thật
hiện lên vừa lớn lao, vừa bình dị, đời thường. Trần Quốc Tuấn yêu thương binh sĩ như con,
cởi bỏ chiếc áo Quốc công tiết chế, vị tướng già hiện lên là một người ông rất đỗi bình
thường hát ru em nhỏ (bộ ba tác phẩm của Hà Ân). Lý Thường Kiệt vĩ đại với những chiến
công nhưng cũng là một tâm hồn đầy giông tố, vừa chua chát, vừa đớn đau trong cuộc sống
riêng tư (Sừng rượu thề). Trần Quốc Toản là một người anh hùng, nhưng trước hết cũng là
một đứa trẻ, cũng có những giận hờn, nông nổi của con trẻ (Lá cờ thêu sáu chữ vàng). Tình
bạn của Yết Kiêu, Dã Tượng hồn nhiên, trong sáng, không toan tính, vụ lợi (bộ ba tác
phẩm của Hà Ân). Hai anh em Mon khiến bạn đọc vô cùng thích thú bởi sự thông minh,
dũng cảm, bởi tình cảm chân thành và sự gắn bó quấn quýt với loài vật (Nhà Chử)... Chất
sử và chất văn đã hoà quyện vào nhau, thấm qua từng chi tiết, từng tình huống... trong mỗi
tác phẩm, tạo nên sức hút, thôi thúc các em thiếu nhi tìm hiểu, khám phá.
Không chỉ phục dựng lại một phần lịch sử bằng hình tượng nghệ thuật, sâu xa hơn,
người cầm bút khi sáng tác truyện lịch sử cho thiếu nhi còn muốn xây dựng, củng cố lòng
yêu nước, ý thức tự hào dân tộc; khơi dậy ước mơ, lý tưởng, khát vọng cho các em. Trong
thời đại công nghệ thông tin hiện nay, giữa vô vàn những tác phẩm, những sự lựa chọn, các
tác phẩm viết về lịch sử nói trên, là một định hướng, là một lựa chọn đúng đắn và cần có để
khơi gợi sự hiểu biết và niềm tự hào, hứng thú với lịch sử dân tộc. Đặc biệt trong bối cảnh
hiện nay, hơn lúc nào hết, lòng yêu nước, ý thức tự hào dân tộc lại càng cần được khơi dậy
và củng cố, nhất là trong thế hệ trẻ.
TẠP CHÍ KHOA HỌC SỐ 21/2018 169
2.3. Thực trạng và đề xuất đưa truyện lịch sử viết cho thiếu nhi vào nhà trường
phổ thông
Khảo sát các tác phẩm viết về đề tài lịch sử cho thiếu nhi được đưa vào chương trình
Tiểu học và Trung học cơ sở, chúng tôi thấy số lượng các tác phẩm đưa vào nội dung giảng
dạy, kể chuyện cho các em còn quá ít. Có thể thấy điều đó qua bảng thống kê cụ thể sau:
Lớp
Số
lượng
Tên tác phẩm Thể loại Tác giả Phân môn
1 01 Con Rồng cháu Tiên Truyền thuyết Vô danh Kể chuyện
2 02 Sơn Tinh Thuỷ Tinh
Bóp nát quả cam
Truyền thuyết
Nguyễn Huy Tưởng
Vô danh Kể chuyện
Kể chuyện
3 01 Hai Bà Trưng Theo Văn Lang Vô danh Tập đọc
4 0
5 01 Cây cỏ nước Nam Vô danh Kể chuyện
6 04 Con Rồng cháu Tiên Truyền thuyết Vô danh Văn bản
Bánh chưng, bánh giầy Truyền thuyết Vô danh Văn bản
Thánh Gióng Truyền thuyết Vô danh Văn bản
Sự tích Hồ Gươm Truyền thuyết Vô danh Văn bản
7 0
8 0
9 0
10 03 Truyện An Dương
Vương và Mỵ Châu –
Trọng Thủy
Truyền thuyết Vô danh Văn bản
Hưng Đạo Đại Vương
Trần Quốc Tuấn
Ngô Sĩ Liên Vô danh Văn bản
Thái sư Trần Thủ Độ Ngô Sĩ Liên Vô danh Văn bản
Kết quả khảo sát trên cho thấy, những tác phẩm về đề tài lịch sử cho thiếu nhi được
đưa vào bộ môn Tiếng Việt Ngữ văn trong nhà trường không chỉ ít về số lượng mà về chất
lượng cũng còn một đôi chỗ chưa thật ổn. Những tác phẩm có gắn với đề tài lịch sử được
đưa vào chương trình mới chủ yếu được tìm hiểu qua các tác phẩm dân gian như: Thánh
170 TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ ĐÔ HÀ NỘI
Gióng, Sơn Tinh Thuỷ Tinh, Con Rồng cháu Tiên, Truyện An Dương Vương và Mỵ Châu –
Trọng Thuỷ...; trong đó, chất thần thoại, truyền thuyết là chủ yếu. Một số trích đoạn trong
Đại Việt sử ký toàn thư – bộ chính sử Việt Nam xưa nhất còn tồn tại đến ngày nay – của
Ngô Sĩ Liên được tìm hiểu ở phần đọc thêm trong chương trình Ngữ văn 10. Mặc dù là di
sản vô giá của văn hoá dân tộc, không chỉ có giá trị về mặt sử học mà còn giá trị về văn
học, tuy nhiên tác phẩm phần lớn được viết theo lối viết theo thể biên niên, sử dụng ngôn
ngữ cổ xưa gây ra những hạn chế nhất định đến sự tiếp nhận của các em.
Cung cấp kiến thức về lịch sử là nhiệm vụ của môn học Lịch sử, nhưng với những đặc
trưng, giá trị của truyện lịch sử viết cho thiếu nhi, thiết nghĩ, nếu được kết hợp song song
với truyện về đề tài lịch sử trong môn học Tiếng Việt, Ngữ văn ở nhà trường phổ thông, sẽ
phần nào khắc phục được một số hạn chế trong thực trạng học và thiếu hiểu biết về lịch sử
của học sinh hiện nay.
Việc khai thác truyện lịch sử, đưa vào nhà trường phổ thông có thể được áp dụng dần
dần, từng bước, bằng một số biện pháp như:
Lựa chọn những tác phẩm tiêu biểu, có giá trị cả về nội dung và hình thức nghệ thuật,
bước đầu có thể bổ sung vào phần đọc thêm để thăm dò sự tiếp nhận và hứng thú của
các em.
- Đưa một số trích đoạn vào phân môn tiếng Việt, Ngữ văn trong nhà trường phổ
thông vừa có tác dụng nhận thức, vừa có tác dụng bồi đắp tâm hồn, tình cảm, rèn luyện tư
duy, ngôn ngữ cho các em. Việc biên soạn, thay đổi này cần phải có thời gian và phải có
hội đồng khoa học thẩm định cẩn thận, kĩ càng.
- Định hướng giáo viên và phụ huynh trong việc chọn lọc sách đọc cho các em, đưa
truyện lịch sử đến với các em ngày một nhiều hơn.
- Kiểm duyệt và cho xuất bản nhiều hơn các tác phẩm giá trị viết về đề tài lịch sử cho
thiếu nhi.
- Khuyến khích các nhà văn khai thác, sáng tác về đề tài lịch sử cho thiếu nhi, đặc biệt
là trong bối cảnh từ sau 1975 trở lại đây, ngoài Tô Hoài và một số tác giả như Hoài Anh,
Lưu Sơn Minh..., mảng đề tài này đang có xu hướng “chững lại”.
3. KẾT LUẬN
Làm thế nào để thế hệ trẻ thích thú tìm hiểu lịch sử dân tộc, làm thế nào để các em ghi
nhớ lịch sử, tự hào về truyền thống lịch sử là một công việc không hề đơn giản. Đây là
trách nhiệm không chỉ của các nhà giáo dục mà là mối quan tâm của tất cả những người có
trách nhiệm với lịch sử dân tộc, trách nhiệm với thế hệ trẻ. Thiết nghĩ, định hướng, khai
TẠP CHÍ KHOA HỌC SỐ 21/2018 171
thác và đưa nhiều hơn các tác phẩm viết về đề tài lịch sử vào nhà trường phổ thông, cụ thể
là trong chương trình tập đọc, kể chuyện, luyện từ và câu (ở bậc Tiểu học), chương trình
Đọc văn (ở bậc trung học cơ sở, trung học phổ thông) là một trong những giải pháp hiệu
quả giúp các em thêm yêu thích và hào hứng đến với các kiến thức lịch sử một cách tự
nhiên, góp phần khắc phục một phần thực trạng hiểu biết về lịch sử và nâng cao văn hoá
đọc cho thiếu nhi hiện nay.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Hà Ân (2001), “Mấy ý kiến về truyện lịch sử cho các em”, in trong Văn học thiếu nhi Việt
Nam (Vân Thanh sưu tầm và biên soạn), Nxb Kim Đồng.
2. Vũ Ngọc Bình (1972), “Chặng đầu của nền văn học viết cho thiếu nhi”, Báo Văn nghệ, số 453.
3. Vân Thanh (1963), “Truyện viết cho thiếu nhi trong chặng đầu phát triển”, Tạp chí Văn học,
số 6.
4. Nhiều tác giả (1999), Phác thảo văn học thiếu nhi Việt Nam, Nxb Khoa học Xã hội, Hà Nội.
SOME PROPOSES ON INTRODUCING HISTORICAL
FICTION BOOK FOR CHILDREN
Abstract: The article proposes some suitable solutions on introducing historical fiction
book for children into schools on the basis of the importance of literature in the impact
and change of student’s awareness; General description of historical knowledge and
reading culture of children; Study, analysis, and statistics of literary works on the
historical topic at high schools...
Keywords: Fiction book, historical fiction book, high school education.
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- 72_91_2208471.pdf