Tài liệu Nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến đói nghèo của các nông hộ ở huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình - Lê Văn Dũng: 17
TẠP CHÍ KHOA HỌC, Đại học Huế, Số 68, 2011
NGHIÊN CỨU CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN ĐÓI NGHÈO
CỦA CÁC NÔNG HỘ Ở HUYỆN QUẢNG NINH, TỈNH QUẢNG BÌNH
Lê Văn Dũng, Nguyễn Quang Trường
Trường Trung cấp Kinh tế Quảng Bình
TÓM TẮT
Công tác xóa đói giảm nghèo ở huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình trong những năm
qua đã có nhiều kết quả khả quan (tỷ lệ hộ nghèo bình quân hàng năm giảm 3,7%). Tuy nhiên,
tỷ lệ hộ nghèo vẫn đang còn cao (24,12% năm 2011), nguy cơ hộ bị nghèo rất lớn (trên 22,5%
hộ thuộc diện cận nghèo).
Kết quả nghiên cứu cho thấy đối với những hộ nghèo, số lao động chính, vốn dùng cho
sản xuất kinh doanh và trình độ văn hóa của chủ hộ thấp hơn những hộ không thuộc diện hộ
nghèo.
Có nhiều nhân tố làm cho người nông dân rơi vào diện hộ nghèo. Trong đó có các nhân
tố thuộc về đặc điểm của hộ, kết quả nghiên cứu cho thấy, những hộ dân sống ở vùng miền núi
và là người dân tộc Vân Kiều có nguy cơ lớn nhất, tiếp đến là những hộ thuần nông, những hộ
thiếu lao...
10 trang |
Chia sẻ: quangot475 | Lượt xem: 478 | Lượt tải: 0
Bạn đang xem nội dung tài liệu Nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến đói nghèo của các nông hộ ở huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình - Lê Văn Dũng, để tải tài liệu về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
17
TẠP CHÍ KHOA HỌC, Đại học Huế, Số 68, 2011
NGHIÊN CỨU CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN ĐÓI NGHÈO
CỦA CÁC NÔNG HỘ Ở HUYỆN QUẢNG NINH, TỈNH QUẢNG BÌNH
Lê Văn Dũng, Nguyễn Quang Trường
Trường Trung cấp Kinh tế Quảng Bình
TÓM TẮT
Công tác xóa đói giảm nghèo ở huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình trong những năm
qua đã có nhiều kết quả khả quan (tỷ lệ hộ nghèo bình quân hàng năm giảm 3,7%). Tuy nhiên,
tỷ lệ hộ nghèo vẫn đang còn cao (24,12% năm 2011), nguy cơ hộ bị nghèo rất lớn (trên 22,5%
hộ thuộc diện cận nghèo).
Kết quả nghiên cứu cho thấy đối với những hộ nghèo, số lao động chính, vốn dùng cho
sản xuất kinh doanh và trình độ văn hóa của chủ hộ thấp hơn những hộ không thuộc diện hộ
nghèo.
Có nhiều nhân tố làm cho người nông dân rơi vào diện hộ nghèo. Trong đó có các nhân
tố thuộc về đặc điểm của hộ, kết quả nghiên cứu cho thấy, những hộ dân sống ở vùng miền núi
và là người dân tộc Vân Kiều có nguy cơ lớn nhất, tiếp đến là những hộ thuần nông, những hộ
thiếu lao động, thiếu vốn.
Để đạt được mục tiêu giảm tỷ lệ hộ nghèo bình quân 2%/năm của huyện Quảng Ninh
giai đoạn 2011 - 2015, các giải pháp để xóa đói giảm nghèo cần triển khai thực hiện theo định
hướng: (1) Gắn giảm nghèo với đẩy mạnh tăng trưởng và phát triển kinh tế - xã hội; (2) Nâng
cao năng lực sản xuất của người nghèo, tạo điều kiện cho người nghèo tiếp cận với các dịch vụ
sản xuất tự vươn lên thoát nghèo.
1. Mở đầu
Quảng Ninh là một huyện nằm trong khu vực các tỉnh duyên hải miền Trung,
nơi thường xuyên bị thiên tai đe dọa. Trong những năm qua nhờ công tác xoá đói giảm
nghèo, tỷ lệ hộ nghèo trong huyện đã giảm. Tuy nhiên hiện nay tỷ lệ hộ nghèo còn khá
cao, tỷ lệ hộ nghèo giảm chưa vững chắc. Điều kiện sống như đường sá, văn hóa, giáo
dục, y tế đang khó khăn đặc biệt là ở các xã miền núi, người dân tộc Vân Kiều. Vì vậy
xóa đói giảm nghèo đang là mối quan tâm lớn của địa phương.
Do nguồn lực dành cho công tác xóa đói giảm nghèo có hạn, ngoài việc xác định
số người nghèo là một nội dung quan trọng để định hướng chính sách giảm nghèo, thì
việc nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến nghèo đói nhất là các yếu tố đặc điểm của
hộ gia đình là một vấn đề cần thiết.
18
Xuất phát từ những vấn đề nên trên, chúng tôi đã tiến hành nghiên cứu các nhân
tố ảnh hưởng đến đói nghèo của các nông hộ ở huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình.
Với mục đích là đánh giá thực trạng nghèo đói, tìm hiểu những nguyên nhân
chính dẫn đến sự nghèo đói của các hộ gia đình, từ đó đề xuất các giải pháp phù hợp với
điều kiện kinh tế - xã hội của huyện, nhằm góp phần xóa đói, giảm nghèo.
Để đạt được mục đích trên, nghiên cứu đã tập trung phân tích số liệu thứ cấp và
tiến hành điều tra 180 hộ theo phương pháp chọn mẫu phân loại. Cụ thể: căn cứ đặc
điểm địa hình của huyện, đầu tiên chúng tôi tiến hành chọn 3 xã đại diện cho 3 tiểu
vùng sinh thái đó là miền núi, ven biển và đồng bằng (xã Trường Xuân, Hải Ninh, Hiền
Ninh). Trong giai đoạn thứ hai, ở mỗi xã chọn ra 2 thôn. Các thôn được chọn là thôn có
tỷ lệ hộ nghèo ở mức trung bình trong xã. Sau đó số hộ nghèo và không nghèo của mỗi
thôn được chọn theo tỷ lệ hộ nghèo trong thôn đó. Hộ điều tra được chọn ngẫu nhiên
theo khoảng cách trong danh sách từng loại hộ của từng thôn. Hộ đầu tiên được chọn
bằng hình thức bốc xăm ngẫu nhiên. Kết quả có 87 hộ không nghèo và 93 hộ nghèo
được chọn. Quá trình điều tra được tiến hành bằng phương pháp phỏng vấn trực tiếp với
tập câu hỏi đã được chuẩn bị trước[2]. Phương pháp phân tích chủ yếu là thống kê mô tả
và phân tích hồi quy.
2. Kết quả nghiên cứu
2.1. Thực trạng hộ nghèo ở huyện Quảng Ninh
2.1.1. Số lượng và tỷ lệ hộ nghèo giai đoạn 2006 - 2011
Nhờ công tác xóa đói giảm nghèo triển khai nên tỷ lệ hộ nghèo đã giảm từ
32,4% năm 2006 còn 14,0% năm 2010 (bình quân mỗi năm tỷ lệ hộ nghèo giảm 3,7%)
[4]. Tỷ lệ hộ nghèo ở các vùng sinh thái cũng khác nhau. Cao nhất là ở vùng núi, tiếp
đến là ven biển.
Bảng 1. Số hộ nghèo và tỷ lệ hộ nghèo ở huyện Quảng Ninh thời kỳ 2006 - 2011
Phân theo vùng
Năm Tổng số Vùng
đồng bằng
Vùng
miền núi
Vùng
ven biển
1. Số hộ nghèo
2006 6.652 5.489 817 346
2007 4.248 3.418 591 239
2008 3.747 3.014 504 229
2009 3.247 2.628 476 143
2010 2.970 2.420 434 116
2011 5.432 4.373 791 268
19
2. Tỷ lệ hộ nghèo
2006 32,4 29,7 67,4 41,2
2007 19,7 17,8 43,6 26,2
2008 17,3 15,4 43,2 23,8
2009 15,3 14,0 33,0 18,2
2010 14,0 12,9 30,1 15,0
2011 24,12 21,9 53,6 24,7
Nguồn: Phòng Lao động - Thương binh và Xã hội huyện Quảng Ninh.
Tuy nhiên tỷ lệ hộ nghèo của huyện còn cao hơn mức bình quân chung của toàn
tỉnh Quảng Bình (tỷ lệ hộ nghèo năm 2010 toàn tỉnh là 11,27% [5], giảm nghèo vẫn
chưa bền vững (trung bình hàng năm có trên 600 hộ tái nghèo) [3]. Đồng thời nếu áp
dụng theo chuẩn nghèo giai đoạn 2011 - 2015 của Chính phủ thì năm 2011 sẽ có trên
5.400 hộ nghèo (tỷ lệ hộ nghèo là 24,12%) và 5.060 hộ cận nghèo [4]. Điều đó đặt ra
yêu cầu cần phải có những giải pháp hữu hiệu hơn nữa để thực hiện công tác xóa đói
giảm nghèo ở địa phương, đặc biệt là đối với các xã vùng núi, ven biển.
2.1.2. Một số đặc trưng của các hộ nghèo
2.1.2.1. Lao động
Lao động bình quân của nhóm hộ nghèo ít hơn nhóm hộ không nghèo (kiểm
định T so sánh giá trị trung bình lao động 2 loại hộ có mức ý nghĩa lớn hơn 95%), cụ thể
những hộ nghèo bình quân mỗi hộ có 1,86 lao động, trong khi đó những hộ không
nghèo là 2,51 lao động. Sự khác biệt này thể hiện rõ ở cả 3 vùng sinh thái.
Ở vùng đồng bằng, bình quân mỗi hộ nghèo có 1,77 lao động, hộ không nghèo
có 2,21 lao động; ven biển, hộ nghèo có 1,56 lao động và hộ không nghèo có 2,64 lao
động; còn ở miền núi hộ nghèo ít hơn hộ không nghèo 0,71 lao động.
Bảng 2. Lao động chính theo loại hộ và theo vùng sinh thái
Hộ nghèo Hộ không nghèo
Số lao động trong hộ
Số hộ Tỷ lệ (%) Số hộ Tỷ lệ (%)
Vùng miền núi 39 100,0 21 100,0
Không có lao động 6 15,4 0 0
Từ 1 đến 2 lao động 17 43,6 7 33,3
Trên 2 lao động 16 41,0 14 66,7
Trung bình (l. động) 2,15 2,86 ***
Vùng đồng bằng 22 100,0 38 100,0
Không có lao động 1 4,5 0 0
Từ 1 đến 2 lao động 19 86,4 26 68,4
20
Trên 2 lao động 2 9,1 12 31,6
Trung bình (l. động) 1,77 2,21 **
Vùng ven biển 32 100,0 28 100,0
Không có lao động 7 21,9 0 0
Từ 1 đến 2 lao động 20 62,5 12 42,9
Trên 2 lao động 5 15,6 16 57,1
Trung bình (l. động) 1,56 2,64 ***
Bình quân 93 100,0 87 100,0
Không có lao động 14 15,1 0 0
Từ 1 đến 2 lao động 56 60,2 45 51,7
Trên 2 lao động 23 24,7 42 48,3
Trung bình (l. động) 1,86 2,51 ***
Ghi chú: **, ***: Có ý nghĩa thống kê tương ứng các mức 95%, 99%.
Nguồn: Số liệu điều tra của tác giả.
So sánh 2 loại hộ theo các quy mô lao động cho thấy, số hộ nghèo có liên quan
mật thiết với số lao động trong hộ. Trong số 14 hộ điều tra không có lao động, hầu hết là
những hộ bị nghèo, trong khi đó tỷ lệ hộ có trên 2 lao động rơi vào nghèo chỉ có 35%
(23 hộ/65 hộ). Trong số các hộ nghèo được điều tra chúng ta vẫn có kết quả hộ nghèo
tập trung ở nhóm hộ có 1 đến 2 lao động (chiếm 60,2%), hộ có từ 3 lao động trở lên chỉ
chiếm 24,7%.
Từ kết quả phân tích trên có thể nói, nhóm hộ có số lao động càng cao thì số hộ
nghèo càng giảm, đặc biệt là những hộ không có lao động hoàn toàn là những hộ bị
nghèo.
2.1.2.2. Vốn cho sản xuất kinh doanh
Kết quả điều tra cho thấy trên 49,4% số hộ không nghèo có số vốn trên 10 triệu
đồng, trong khi đó 50,5% số hộ nghèo có số vốn dưới 3 triệu đồng và không có hộ
nghèo nào có tổng số vốn trên 10 triệu đồng. Số vốn của hộ nghèo ít hơn các hộ không
nghèo ở tất cả các vùng sinh thái cũng như bình quân chung (kiểm định T cho mức ý
nghĩa lớn hơn 95%). Bình quân mỗi hộ nghèo điều tra có vốn bình quân là 3,156 triệu
đồng và hộ không nghèo là 11,719 triệu đồng. Ở vùng miền núi vốn dùng cho sản xuất
của các hộ nông dân nghèo thấp hơn của hộ nghèo ở vùng đồng bằng và ven biển. Tích
lũy hạn chế, cùng với tập quán sản xuất lạc hậu của người Vân Kiều đã là nguyên nhân
các hộ không đầu tư cho tài sản sản xuất. Nhiều hoạt động của người dân thực hiện
bằng thủ công.
21
Bảng 3. Vốn dùng cho sản xuất kinh doanh của các loại hộ
Đơn vị tính: triệu đồng
Vùng Hộ nghèo Hộ không nghèo
Vùng miền núi 2,262 7,212 ***
Vùng đồng bằng 3,053 9,389 ***
Vùng ven biển 4,318 18,263 ***
Bình quân 3,156 11,719 ***
Ghi chú: ***: Có ý nghĩa thống kê 99%.
Nguồn: Số liệu điều tra của tác giả.
Kết quả nghiên cứu cho thấy, năng lực sản xuất của các hộ nghèo hạn chế rất
nhiều so với những hộ không nghèo. Bên cạnh đó tỷ lệ người ăn theo trong các hộ
nghèo lại cao hơn những hộ không nghèo. Những khác biệt này sẽ ảnh hưởng đến kết
quả sản xuất và thu nhập của các thành viên trong hộ.
2.1.2.3. Trình độ văn hóa của chủ hộ
Trình độ văn hóa của chủ hộ có ảnh hưỏng rất lớn trong việc tiếp thu khoa học
kỹ thuật, đến quá trình tổ chức điều hành sản xuất cũng như chi tiêu của hộ [6]. Kết quả
điều tra tổng hợp ở bảng 3.10 cho thấy trình độ của những hộ nghèo thấp hơn nhiều so
với những hộ không nghèo. Trình độ trung bình của chủ hộ là nghèo là lớp 5 còn những
hộ không nghèo là lớp 8.
Bảng 4. Trình độ văn hóa của chủ hộ
Hộ nghèo Hộ không nghèo
Trình độ chủ hộ
Số hộ Tỷ lệ (%) Số hộ Tỷ lệ (%)
Chưa tốt nghiệp TH 34 36,6 5 5,7
Tốt nghiệp TH 36 38,7 25 28,7
Tốt nghiệp THCS 20 21,5 31 35,6
Tốt nghiệp THPT 3 3,2 26 29,9
Trung bình (năm) 5,11 8,05 ***
Nguồn: Số liệu điều tra năm 2006.
Sự khác biệt về trình độ văn hóa giữa hộ nghèo và không nghèo cho thấy học
vấn có mối quan hệ rất chặt chẽ với tình trạng đói nghèo. Và việc nâng cao trình độ cho
các hộ gia đình ở nông thôn, nhất là các hộ nghèo là rất cần thiết. Nâng cao trình độ sẽ
giúp các hộ tiếp cận với trình độ kỹ thuật mới, phân tích được thông tin thị trường, để từ
đó họ có thể áp dụng cho hoạt động sản xuất, giúp họ tự thoát nghèo.
22
2.2. Ảnh hưởng của các nhân tố đến đói, nghèo của các nông hộ
Dựa trên mô hình logit:
i
i
i
i X
n
1i i
)
P1
Pln(L ∑
=
+=−= ββ [1]
Trong đó: - Pi là xác suất hộ rơi vào nghèo; 1-Pi là xác suất hộ không rơi vào
nghèo; Li là log của tỷ số hai xác suất nghèo và không nghèo của hộ; β và βi là hệ số tự
do và các hệ số hồi quy tương ứng của các nhân tố; Xi là các nhân tố ảnh hưởng đến khả
năng nghèo của hộ gia đình; n là số các nhân tố có trong mô hình.
Trong phạm vi nghiên cứu, chúng tôi xem xét mức độ ảnh hưởng của các nhân
tố là các đặc điểm của hộ gia đình đến khả năng nghèo của hộ. Đó là vùng sinh thái, dân
tộc, ngành nghề hoạt động sản xuất kinh doanh, quy mô nhân khẩu, số lao động, trình
độ văn hóa của chủ hộ, giới tính của chủ hộ, vốn cho sản xuất kinh doanh, diện tích
canh tác đất lâm nghiệp, cây lâu năm, cây hàng năm, nuôi trồng thủy sản.
Sau khi loại ra khỏi mô hình những biến không có ý nghĩa thống kê, kết quả hồi
quy được thể hiện ở bảng 5.
Từ số liệu ở bảng 5 cho thấy, mô hình đưa ra là hợp lý (kiểm định χ2 của mô hình là
192,054 tại mức 10 bậc tự do với mức ý nghĩa thống kê 99%). McFadden R2 bằng 0,7703
chứng tỏ 77,03% xác suất hộ rơi vào nghèo được giải thích bởi các biến đưa vào trong mô
hình.
Khả năng dự đoán đúng hộ bị nghèo của mô hình là 91,4%. Hệ số C và các hệ số
βi của các biến độc lập đều có ý nghĩa thống kê ở mức 90%, 95% và 99%, riêng biến
vùng ven biển (BIEN) không có ý nghĩa thống kê trong việc xem xét ảnh hưởng đến xác
suất bị nghèo của hộ điều tra.
Bảng 5. Ảnh hưởng của các nhân tố đến khả năng nghèo của hộ
Chỉ tiêu Hệ số βi EXP(βi)
Hệ số C 5,353808 ** 211,412
NUI (Biến dammy, hộ sống ở miền núi =1) 3,871880 ** 48,033
BIEN (Biến dammy, hộ sống ở ven biển =1) 1,636494 ns 5,137
DANTOC (Biến dammy, dân tộc Vân Kiều =1) 4,363648 * 78,543
NONG (Biến dammy, hộ thuần nông =1) 2,762474 ** 15,839
KHAU (Quy mô hộ gia đình) 2,736383 *** 15,431
LDONG (Tổng số lao động chính) -2,266928 ** -0,104
TRINHDO (Trình độ văn hoá của chủ hộ) -0,545988 *** -0,579
VON (Vốn cho sản xuất kinh doanh) -1,141693 *** -0,319
23
LAM (Diện tích canh tác đất lâm nghiệp) -0,995337 *** -0,369
CHN (Diện tích canh tác cây hàng năm) -1,684497 *** -0,186
LR statistic (10 df) 192,0538 ***
McFadden R-squared 0,7703
Tỷ lệ dự đoán đúng (%):
- Hộ nghèo 91,40
- Hộ không nghèo 94,25
Ghi chú:
- *,**,***: Có ý nghĩa thống kê tương ứng với các mức 90, 95%, 99%.
- ns: Không có ý nghĩa thống kê.
Nguồn: Xử lý từ số liệu điều tra.
Các hệ số βi của biến NUI, DANTOC, KHAU, NONG là dương. Điều đó cho
biết khi giá trị của các biến này tăng thì nguy cơ bị nghèo của hộ cũng tăng lên. Ngược
lại các biến khác có hệ số là âm cho biết các nhân tố này ảnh hưởng ngược chiều với
khả năng bị nghèo của hộ, nghĩa là khi giá trị của các biến tăng thì khả năng bị nghèo
của hộ sẽ giảm xuống.
Các hệ số β ở bảng 3 cho biết ảnh hưởng lớn nhất đến khả năng nghèo của hộ là
sinh sống ở vùng miền núi và là người dân tộc Vân Kiều. Giả định các yếu tố khác
không đổi, nếu hộ sống ở vùng đồng bằng chuyển lên sống ở vùng miền núi thì tỷ lệ
giữa xác suất nghèo và không nghèo của hộ cao hơn 48,03 lần so với tỷ lệ ban đầu. Nếu
là hộ người dân tộc Vân Kiều thì tỷ lệ giữa xác suất nghèo và không nghèo sẽ cao hơn
78,54 lần so với người Kinh khi các yếu tố khác cố định. Tương tự nếu hộ là thuần nông
thì tỷ lệ giữa xác suất nghèo và không nghèo sẽ cao hơn hộ có ngành nghề khác là 15,84
lần (giả định các yếu tố khác không đổi).
Ngược lại, khi lao động của hộ tăng lên 1 lao động thì tỷ lệ giữa xác suất nghèo
và không nghèo sẽ giảm xuống còn 0,1036 lần so với tỷ lệ ban đầu. Điều này đồng
nghĩa, khi lao động của hộ tăng lên 1 lao động thì tỷ lệ giữa xác suất nghèo và không
nghèo của hộ giảm 89,64%. Tương tự các yếu tố về trình độ của chủ hộ, đất đai, vốn
đều có ảnh hưởng tích cực đến giảm khả năng nghèo của hộ.
Hệ số β của biến BIEN ý nghĩa thống kê nhỏ hơn mức 90%, chứng tỏ sự ảnh
hưởng của vùng ven biển và đồng bằng chưa thật sự khác biệt. Điều này hoàn toàn đúng
với thực tế ở địa phương. Trong những năm lại đây nhờ đầu tư của Nhà nước, trường
học trạm xá đã được xây dựng, con em trong vùng đã thuận lợi hơn trong việc đến
trường. Hệ thống giao thông đã được nâng cấp, đặc biệt là hai tuyến đường giao thông
nối liền vùng biển với Quốc lộ 1A và tuyến đường đường nối với Bảo Ninh (Đồng Hới)
đã tạo thuận lợi trong giao lưu hàng hóa. Bãi tắm Hải Ninh đã được đầu tư, các hoạt
24
động dịch vụ đã phát triển mạnh ở vùng này. Có thể nói bộ mặt vùng biển đã được khởi
sắc.
2.3. Định hướng và giải pháp xóa đói giảm nghèo ở huyện Quảng Ninh, tỉnh
Quảng Bình
2.3.1. Định hướng
Gắn giảm nghèo với đẩy mạnh tăng trưởng và phát triển kinh tế - xã hội. Nâng
cao năng lực sản xuất của người nghèo, tạo điều kiện cho người nghèo tiếp cận với các
dịch vụ sản xuất tự vươn lên thoát nghèo là biện pháp trọng tâm.
2.3.2. Các giải pháp chủ yếu
Dựa trên kết quả nghiên cứu, chúng tôi đưa ra một số giải pháp chủ yếu để xóa
đói, giảm nghèo ở huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình như sau:
- Tạo nguồn vốn cho hoạt động sản xuất kinh doanh của các hộ nghèo, tín dụng
là một giải pháp có tác dụng và đưa lại hiệu quả cao. Cần đa dạng và tăng nguồn vốn
vay cho xóa đói giảm nghèo: như Ngân hàng Chính sách xã hội cần tăng số lượng cho
vay, hình thành các nhóm tiết kiệm từ đó hỗ trợ nhau về vốn sản xuất, hình thành và
phát triển các quỹ tín dụng nhân dân theo mô hình của xã An Ninh, Gia Ninh...
- Cần tăng cường hơn công tác tuyên truyền, vận động và triển khai đồng bộ, có
hiệu quả các hoạt động thực hiện chính sách Dân số- Kế hoạch hóa gia đình. Trong đó
cần cải tiến phương pháp tuyên truyền vận động theo hướng dễ hiểu. Nhân rộng mô
hình tủ sách văn hóa ở các thôn, các điểm Bưu điện văn hóa xã...
- Trình độ văn hóa của người nông dân là một nhân tố có mức độ ảnh hưởng lớn
đến nguy cơ nghèo của hộ. Tuy nhiên, việc nâng cao trình độ của hộ nghèo không phải
là dễ. Giải pháp trước mắt để người nông dân nghèo có khả năng tiếp cận các tiến bộ
khoa học kỹ thuật cũng như quyết định các vấn đề của sản xuất phải bằng con đường
khuyến nông.
- Khuyến khích và thúc đẩy các thành phần kinh tế, ngành nghề truyền thống
phát triển, tạo thêm nhiều việc làm, giảm thiểu tỷ lệ lao động “nông nhàn” ở nông thôn.
- Tiếp tục đầu tư để phát triển nông nghiệp, nông thôn, đặc biệt ở các xã vùng
núi để cải thiện cơ sở hạ tầng, môi trường sống, đặc biệt là đối với vùng dân tộc Vân
Kiều sinh sống.
3. Kết luận và kiến nghị
Tỷ lệ hộ nghèo của huyện trong những năm lại đây đã giảm. Tuy nhiên, vẫn còn
cao so với mức trung bình chung của toàn tỉnh.
Có nhiều nhân tố ảnh hưởng đến đói, nghèo của các nông hộ. Trong đó, hộ ở
vùng miền núi, người dân tộc Vân Kiều, quy mô nhân khẩu và hộ thuần nông có tác
25
động cùng chiều với nguy cơ nghèo của hộ. Ngược lại, các yếu tố như đất canh tác, lao
động, vốn dùng cho sản xuất kinh doanh cũng như trình độ học vấn của chủ hộ có tác
động ngược chiều với khả năng nghèo của hộ.
Để thực hiện được mục tiêu giảm tỷ lệ hộ nghèo 2%/năm của huyện giai đoạn
2011 - 2015 [2], cần có giải pháp đồng bộ trong đó cần quan tâm đến các giải pháp về
vốn, việc làm, khuyến nông, các biện pháp kế hoạch hóa gia đình...
Để thực hiện được các giải pháp trên đây, cần tăng cường vai trò lãnh đạo của
Đảng, chính quyền các cấp, đồng thời phát huy sức mạnh của các tổ chức đoàn thể, các
tổ chức xã hội và bản thân những hộ nghèo. Cụ thể:
- Đối với Nhà nước: Có chủ trương đầu tư để phát triển nông nghiệp nông thôn.
Xem đây là chìa khóa để giải quyết vấn đề nghèo đói cho các hộ nông dân. Cần tiếp tục
đầu tư cho các xã ở vùng miền núi để cải thiện cơ sở hạ tầng, môi trường sống của các
hộ nghèo.
Ở huyện: Cần củng cố các tổ chức làm công tác xóa đói giảm nghèo ở các địa
phương. Phối hợp chặt chẽ với các tổ chức đoàn thể như Hội Nông dân, Hội Phụ nữ,
Hội Cựu chiến binh trong việc hướng dẫn các hộ nghèo cách làm ăn, tương trợ nhau
trong cuộc sống. Thông qua các trung tâm giáo dục thường xuyên ở huyện, cần mở các
lớp học nghề cho lao động ở nông thôn. Sớm đầu tư để phát triển khu công nghiệp, tiểu
thủ công nghiệp, làng nghề truyền thống ở Xuân Ninh và Thị trấn Quán Hàu. Hỗ trợ
vốn để các hộ đang hoạt động ngành nghề mộc, hàng mây tre đan mở rộng sản xuất, thu
hút lao động trong nông thôn.
Đối với hộ nông dân nghèo: Cần xóa bỏ mặc cảm tự ty, tranh thủ sự hỗ trợ của
Nhà nước và cộng đồng để hoạt động sản xuất, chi tiêu hợp lý để vươn lên thoát nghèo.
Đồng thời cần nhận thức rõ tự phấn đấu của mình là chính không nên có tư tưởng trông
chờ ỷ lại vào Nhà nước và sự giúp đỡ của xã hội.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1]. Nguyễn Quang Dong, Bài tập kinh tế lượng, Nxb. Khoa học và Kỹ thuật, Hà Nội, 2002.
[2]. Nguyễn Quang Trường, Nghiên cứu vấn đề nghèo đói ở huyện Quảng Ninh, tỉnh
Quảng Bình, Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế, Huế, 2007.
[3]. UBND huyện Quảng Ninh, Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2011 – 2015, 2010.
[4]. Phòng LĐ-TBXH huyện Quảng Ninh, Báo cáo kết quả điều tra xác định hộ nghèo giai
đoạn 2006 - 2011.
[5]. Sở Lao động - Thương binh và Xã hội tỉnh Quảng Bình, Báo cáo Chương trình mục
tiêu xóa đói giảm nghèo năm 2010, 2011.
[6]. Vũ Đình Thắng, Vấn đề việc làm cho lao động ở nông thôn, Tạp chí Kinh tế và Phát
triển, số 57, (2002), 21-23.
26
STUDY ON THE FACTORS TO POVERTY
OF FARMER HOUSEHOLDS IN QUANG NINH DISTRICT,
QUANG BINH PROVINCE
Le Van Dung, Nguyen Quang Truong
School of Economics Quang Binh
SUMMARY
The work of eliminating hunger and reducing poverty in Quang Ninh District, Quang
Binh Province in a past few years has achieved some satisfactory results (the rate of poor
households reduces 3,7 % per year on average). However, the rate of poor households is still
high (24,12% in 2011), the risk of becoming poor households is very high as well (over 22,5%
of households is considered as near poor households)
The results of the study show that the main labour, the capital for business producing
and educational level of householders in poor households are lower than those in households
that are in better conditions.
There are many factors contributing to people falling into poor household situations,
among which, some factors depend on household’s characteristics, according to the study,
people who live in mountain areas and who belong to Van Kieu ethnic have greatest risks,
beside specialized agricultural households or households which lack labour and capital.
In order to achieve the goal of reducing the rate of poor households to an average of
over 2% per year in Quang Ninh District in the period 2011-2015, the solutions to the
eliminating of hunger and reducing of poverty need to deploy to the orientation: (1) Associate
reducing poverty in promoting growth and social-economic development; (2) Raise the
production capacity of the poor, create conditions for them approach with production services
so that they can do their best to get rid poverty.
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- 68_2_7454_138_2117925.pdf