Tài liệu Năng lực nghề nghiệp của giáo viên mầm non đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục mầm non - Cù Thị Thủy
5 trang |
Chia sẻ: quangot475 | Lượt xem: 370 | Lượt tải: 0
Bạn đang xem nội dung tài liệu Năng lực nghề nghiệp của giáo viên mầm non đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục mầm non - Cù Thị Thủy, để tải tài liệu về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Taåp chñ Giaáo duåc söë 419 35(kò 1 - 12/2017)
1. Àùåt vêën àïì
Trûúác àêy, ngûúâi ta thûúâng hay àïì cêåp àïën mö hònh
nhên caách cuãa ngûúâi giaáo viïn (GV), trong àoá coá giaáo viïn
mêìm non (GVMN). Ngaây nay, trong tûâng hoaåt àöång nghïì
nghiïåp giaáo duåc riïng biïåt úã tûâng bêåc hoåc coá nhûäng àùåc thuâ,
do àoá cêìn laâm roä nhûäng nùng lûåc cuå thïí, nhûäng kô nùng
hoaåt àöång nghïì nghiïåp cêìn thiïët àöëi vúái GV laâm trong möåt
lônh vûåc giaáo duåc (giaáo duåc mêìm non (GDMN), giaáo duåc tiïíu
hoåc; giaáo duåc phöí thöng hay trong caác trûúâng àaåi hoåc, daåy
nghïì...). Möîi möåt lônh vûåc giaáo duåc chuyïn biïåt, caác nhaâ
giaáo cêìn coá nhûäng nùng lûåc chung vaâ nhûäng nùng lûåc nghïì
nghiïåp mang tñnh àùåc thuâ rêët riïng, àùåc biïåt trong lônh vûåc
GDMN, búãi àöåi nguä GVMN coá nhiïåm vuå chùm soác - giaáo
duåc (CS-GD) treã dûúái 6 tuöíi.
Nghõ quyïët söë 29-NQ/TW àaä chó roä “Àöíi múái cùn baãn,
toaân diïån GD-ÀT laâ àöíi múái nhûäng vêën àïì lúán, cöët loäi, cêëp
thiïët, tûâ quan àiïím, tû tûúãng chó àaåo àïën muåc tiïu, nöåi
dung, phûúng phaáp, cú chïë, chñnh saách, àiïìu kiïån baão àaãm
thûåc hiïån; àöíi múái tûâ sûå laänh àaåo cuãa Àaãng, sûå quaãn lñ cuãa
Nhaâ nûúác àïën hoaåt àöång quaãn trõ cuãa caác cú súã GD-ÀT vaâ
viïåc tham gia cuãa gia àònh, cöång àöìng, xaä höåi vaâ baãn thên
ngûúâi hoåc; àöíi múái úã têët caã caác bêåc hoåc, ngaânh hoåc” [6] .
Àöìng thúâi trong muåc tiïu cuå thïí cuäng àaä àõnh hûúáng roä àöëi
vúái giaáo duåc nghïì nghiïåp, têåp trung àaâo taåo nhên lûåc coá kiïën
thûác, kô nùng vaâ traách nhiïåm nghïì nghiïåp. Àa daång hoáa caác
hònh thaânh hïå thöëng giaáo duåc nghïì nghiïåp vúái nhiïìu phûúng
thûác vaâ trònh àöå àaâo taåo kô nùng nghïì nghiïåp theo hûúáng
ûáng duång, thûåc haânh, baão àaãm àaáp ûáng nhu cêìu nhên lûåc kô
thuêåt cöng nghïå cuãa thõ trûúâng lao àöång trong nûúác vaâ quöëc
tïë. Do àoá, phaát triïín àöåi nguä GVMN theo tiïëp cêån nùng lûåc
nghïì nghiïåp laâ viïåc laâm àuáng àùæn, àaáp ûáng yïu cêìu àöíi múái
giaáo duåc hiïån nay.
2. Nhûäng cùn cûá vïì yïu cêìu nghïì nghiïåp cuãa GVMN
àaáp ûáng yïu cêìu àöíi múái GDMN hiïån nay
NÙNG LÛÅC NGHÏÌ NGHIÏÅP CUÃA GIAÁO VIÏN MÊÌM NON
ÀAÁP ÛÁNG YÏU CÊÌU ÀÖÍI MÚÁI GIAÁO DUÅC MÊÌM NON
CUÂ THÕ THUÃY*
* Cuåc Nhaâ giaáo vaâ Caán böå quaãn lñ giaáo duåc - Böå Giaáo duåc vaâ Àaâo taåo
2.1. Yïu cêìu àöíi múái GDMN hiïån nay
2.1.1. Àõnh hûúáng àöíi múái cùn baãn, toaân diïån GD-ÀT
Nghõ quyïët söë 29-NQ/TW) vúái nöåi dung àöíi múái cùn baãn,
toaân diïån GD-ÀT, àaáp ûáng yïu cêìu CNH, HÀH trong àiïìu
kiïån kinh tïë thõ trûúâng àõnh hûúáng xaä höåi chuã nghôa vaâ höåi
nhêåp quöëc tïë. Möåt trong nhûäng quan àiïím chó àaåo cuãa àöíi
múái lêìn naây laâ “Phaát triïín GD-ÀT laâ nêng cao dên trñ, àaâo taåo
nhên lûåc, böìi dûúäng nhên taâi. Chuyïín maånh quaá trònh giaáo
duåc tûâ chuã yïëu trang bõ kiïën thûác sang phaát triïín toaân diïån
nùng lûåc vaâ phêím chêët ngûúâi hoåc. Hoåc ài àöi vúái haânh; lñ luêån
gùæn vúái thûåc tiïîn; giaáo duåc nhaâ trûúâng kïët húåp vúái giaáo duåc gia
àònh vaâ giaáo duåc xaä höåi”. Àöìng thúâi “Phaát triïín GD-ÀT tûâ chuã
yïëu theo söë lûúång sang chuá troång chêët lûúång vaâ hiïåu quaã,
àöìng thúâi àaáp ûáng yïu cêìu söë lûúång”. Àöíi múái GD-ÀT lêìn naây
àaä chuá troång àïën phaát triïín nùng lûåc cuãa ngûúâi hoåc [6].
Tûâ quan àiïím chó àaåo, Àaãng àaä nhêën maånh àïën caác
nhiïåm vuå vaâ giaãi phaáp, trong àoá àûa ra nhiïåm vuå quan troång
laâ “Tiïëp tuåc àöíi múái maånh meä vaâ àöìng böå caác yïëu töë cú baãn
cuãa GD-ÀT theo hûúáng coi troång phaát triïín phêím chêët,
nùng lûåc cuãa ngûúâi hoåc”, cuå thïí laâ “Àöíi múái chûúng trònh
nhùçm phaát triïín nùng lûåc vaâ phêím chêët ngûúâi hoåc, haâi hoâa
àûác, trñ, thïí, mô; daåy ngûúâi, daåy chûä vaâ daåy nghïì”, “Tiïëp tuåc
àöíi múái maånh meä phûúng phaáp daåy vaâ hoåc theo hûúáng hiïån
àaåi; phaát huy tñnh tñch cûåc, chuã àöång, saáng taåo vaâ vêån duång
kiïën thûác, kô nùng cuãa ngûúâi hoåc; khùæc phuåc löëi truyïìn thuå aáp
àùåt möåt chiïìu, ghi nhúá maáy moác. Têåp trung daåy caách hoåc,
caách nghô, khuyïën khñch tûå hoåc, taåo cú súã àïí ngûúâi hoåc tûå
cêåp nhêåt vaâ àöíi múái tri thûác, kô nùng, phaát triïín nùng lûåc.
Chuyïín tûâ hoåc chuã yïëu trïn lúáp sang töí chûác hònh thûác hoåc
têåp àa daång, chuá yá caác hoaåt àöång xaä höåi, ngoaåi khoáa, nghiïn
cûáu khoa hoåc. Àêíy maånh ûáng duång cöng nghïå thöng tin vaâ
truyïìn thöng trong daåy vaâ hoåc”.
Ngaây nhêån baâi: 26/09/2017; ngaây sûãa chûäa: 12/10/2017; ngaây duyïåt àùng: 13/10/2017.
Abstract: To meet requirements of education reform, improvement of professional competence of preschool teachers is required. The professional
competence of preschool teachers is a combination of individual physiological, psychological and social attributes that enable them to successfully
perform child care and education, ethical behaviors and communication. Also, the competence includes skills of early childhood care and education.
This competence is set up based on requirements of education reform in current period as well as specific characteristics of teaching at preschools.
Moreover, professional competence of preschool teachers is expressed in professional knowledge, professional skills and practice ability, capacity to
enforce professional ethics as well as skills to implement professional culture.
Keywords: Preschool teacher, professional competence, child care and education.
Taåp chñ Giaáo duåc söë 41936 (kò 1 - 12/2017)
2.1.2. Àõnh hûúáng àöíi múái trong GDMN
Quaán triïåt sêu sùæc vaâ cuå thïí hoáa caác quan àiïím, muåc
tiïu, nhiïåm vuå, giaãi phaáp àöíi múái cùn baãn, toaân diïån nïìn
giaáo duåc Viïåt Nam, GDMN àaä “Tiïëp tuåc àöíi múái vaâ chuêín
hoáa nöåi dung GDMN, chuá troång kïët húåp chùm soác, nuöi
dûúäng vúái giaáo duåc phuâ húåp vúái àùåc àiïím têm lñ, sinh lñ, yïu
cêìu phaát triïín thïí lûåc vaâ hònh thaânh nhên caách”.
Trong dûå thaão àïì aán Phaát triïín GDMN giai àoaån 2016-
2025 àaä chó ra àöíi múái GDMN Viïåt Nam laâ àöíi múái vïì: - Àöíi
múái muåc tiïu, nöåi dung, phûúng phaáp GDMN, nhùçm nêng
cao chêët lûúång CS-GD treã, phuâ húåp vúái àiïìu kiïån thûåc tiïîn,
phêën àêëu tiïëp cêån vúái chuêín chêët lûúång GDMN trong khu
vûåc vaâ hûúáng túái höåi nhêåp quöëc tïë; nêng tó lïå treã ùn baán truá,
giaãm tó lïå treã suy dinh dûúäng thïí nheå cên, thêëp coâi xuöëng
dûúái 7%; khöëng chïë tó lïå treã thûâa cên - beáo phò dûúái 10%;
àïën nùm 2025 coá hïå thöëng phaát hiïån súám, can thiïåp súám treã
mêìm non coá khoá khùn trong hoåc têåp. Coá ñt nhêët 80% söë
trûúâng mêìm non àûúåc cöng nhêån àaåt tiïu chuêín kiïím àõnh
chêët lûúång giaáo duåc; - Àaâo taåo, böìi dûúäng, nêng cao chêët
lûúång àöåi nguä GVMN, phêën àêëu àïën nùm 2025, 100%
GVMN àaåt trònh àöå àaâo taåo tûâ cao àùèng sû phaåm mêìm non
trúã lïn. Àöåi nguä GVMN coá nùng lûåc xêy dûång vaâ thûåc hiïån
coá hiïåu quaã chûúng trònh giaáo duåc nhaâ trûúâng phuâ húåp vúái
yïu cêìu múái.
Nhû vêåy cho thêëy, möåt trong nhûäng àöíi múái GDMN
Viïåt Nam coá àõnh hûúáng têåp trung viïåc nêng cao nùng
lûåc nghïì nghiïåp cho GVMN, vò vêåy phaãi nhanh choáng
àöíi múái cöng taác àaâo taåo GVMN theo hûúáng phaát triïín
nùng lûåc nghïì nghiïåp, àaáp ûáng yïu cêìu múái cuãa ngaânh
giaáo duåc àïì ra.
2.2. Àùåc thuâ hoaåt àöång nghïì nghiïåp cuãa GVMN
2.2.1. Hoaåt àöång nghïì nghiïåp cuãa GVMN laâ CS-GD treã
Möåt ngaây laâm viïåc úã lúáp/ trûúâng mêìm non, GV:
- Thûåc hiïån viïåc CS-GD treã quan saát vaâ phaát hiïån nhûäng
biïíu hiïån khaác biïåt/ nhûäng dêëu hiïåu bïånh têåt cuãa treã; àaãm
baão sûå an toaân vaâ vïå sinh àöëi vúái treã;
- Kïët húåp linh hoaåt vïì nuöi vaâ daåy (trong nuöi coá daåy;
trong daåy coá nuöi dûúäng) vaâ tñch húåp kheáo leáo nöåi dung giaáo
duåc sao cho treã hoåc nheå nhaâng maâ hiïåu quaã; töí chûác caác
hoaåt àöång giaáo duåc vaâ hoåc têåp àêìy hûáng thuá àöëi vúái treã;
- Thúâi gian laâm viïåc cuãa GVMN thûúâng tûâ 8-10 tiïëng taåi
trûúâng. Ngoaâi ra, hoå coân phaãi laâm nhiïìu viïåc khaác: Soaån
giaáo aán, laâm àöì duâng hoåc têåp, söí saách...
2.2.2. Hoaåt àöång nghïì nghiïåp cuãa GVMN nhû möåt
ngûúâi meå úã trûúâng:
- CS-GD treã bùçng tònh thûúng yïu hïët mûåc nhû con
cuãa mònh úã gia àònh, àöìng thúâi coá möåt sûå khoan dung vaâ àöå
lûúång, têån têm vaâ têån lûåc vò treã nhoã;
- Laâm viïåc vúái möåt sûå kiïn trò, tó mó, nhêîn naåi vaâ cêìn
mêîn, nhûng luön cöng bùçng vaâ tön troång treã (tön troång tûâng
caá nhên, tön troång sûå àa daång cuãa caác treã trong lúáp);
- GV sùén saâng “múã loâng” àöëi vúái treã em, coá loâng võ tha,
sùén saâng chia seã vaâ húåp taác vúái treã; khöng coá thaái àöå kò thõ,
miïåt thõ hay phên biïåt àöëi xûã, nhêët laâ àöëi vúái treã coá hoaân caãnh
khoá khùn (treã khuyïët têåt, treã coá hoaân caãnh gia àònh eáo le, treã
dên töåc...);
- GV laâm viïåc coá khoa hoåc, coá nïìn nïëp vaâ kó cûúng
trong möåt lúáp hoåc, nhûng vêîn luön gêìn guäi, thên thiïån trong
àöëi xûã vúái treã nhû möåt ngûúâi baån thên thiïët.
2.2.3. Hoaåt àöång nghïì nghiïåp cuãa GVMN laâ nghïå sô:
- Cêìn kheáo leáo, nghïå thuêåt trong giao tiïëp ûáng xûã; giao
tiïëp vùn minh, lõch sûå vaâ coá vùn hoáa (vúái treã, cha meå cuãa treã;
vúái àöìng nghiïåp, laänh àaåo cêëp trïn; vúái ngûúâi dên trong
cöång àöìng...);
- Coá nghïå thuêåt trong töí chûác caác hoaåt àöång cho treã
(hoaåt àöång taåo hònh, laâm àöì duâng hoåc têåp, muáa haát, giuáp treã
nghe vaâ caãm thuå êm nhaåc; kïí chuyïån, àoåc thú vaâ àoáng
kõch...) qua thïí hiïån úã haânh vi, ngön ngûä biïíu caãm;
- Coá nghïå thuêåt trong sûã duång ngön ngûä (sûã duång tûâ
ngûä trong saáng, dïî hiïíu, roä nghôa vaâ àêìy àuã cêëu truác ngûä
phaáp àïí treã coá thïí hoåc àûúåc ngön ngûä tiïëng meå àeã; laâm giaâu
vaâ nêng cao chêët lûúång ngön ngûä cuãa treã);
- Laâ tuyïn truyïìn viïn vïì ngaânh hoåc àïí xaä höåi hiïíu vaâ tin
tûúãng vïì GDMN.
2.2.4. Hoaåt àöång nghïì nghiïåp cuãa GVMN vúái vai troâ
möåt nhaâ têm lñ, giaáo duåc:
- Laâm viïåc vúái möåt söë lûúång treã nhêët àõnh hùçng ngaây múái
thêëu hiïíu möåt möi trûúâng thûåc sûå àêìy aáp lûåc. Trûúác hïët, hoå
thûúâng xuyïn quan saát vaâ hiïíu tûúâng têån àùåc àiïím caá nhên
vaâ tûâng thay àöíi trong bûúác àûúâng phaát triïín cuãa caác beá;
- Tuây thuöåc vaâo àùåc àiïím têm lñ caá nhên cuãa tûâng treã
(töëc àöå phaát triïín/ töëc àöå hoåc têåp; caách hoåc phuâ húåp; súã thñch
vaâ nhu cêìu; khaã nùng hoåc têåp; àöå tuöíi...) GV coá nhûäng caách
tiïëp cêån phuâ húåp trong quaá trònh giaáo duåc;
- Trong quaá trònh giao tiïëp, xûã lñ xung àöåt cuãa caác treã,
GVMN phaãi àûa ra caách giaãi quyïët vêën àïì húåp lñ vaâ mang
tñnh húåp taác. Mùåt khaác, GV cuäng coân hiïíu àùåc àiïím têm lñ
cuãa tûâng phuå huynh àïí coá caách trao àöíi, chia seã vaâ húåp taác
giaáo duåc treã;
- Khöng traánh khoãi nhûäng caãm xuác caá nhên trong caác
hoaân caãnh khaác nhau, GVMN cêìn nhêån biïët caãm xuác cuãa
mònh, biïët quaãn lñ kiïím soaát caãm xuác caá nhên trong quaá
trònh thûåc hiïån nhiïåm vuå.
3. Yïu cêìu nùng lûåc nghïì nghiïåp cuãa GVMN àaáp
ûáng àöíi múái cuãa GDMN
Khaái niïåm nùng lûåc nghïì nghiïåp cuãa GVMN úã àêy
àûúåc hiïíu laâ nùng lûåc sû phaåm (nghiïåp vuå sû phaåm), nùng
lûåc hoaåt àöång CS-GD treã mêìm non, vùn hoáa vaâ àaåo àûác
nghïì nghiïåp cuãa GV laâm viïåc vúái treã dûúái 6 tuöíi - möåt bêåc
hoåc coá nhûäng àùåc thuâ riïng, khöng giöëng bêët kò bêåc hoåc naâo
khaác trong hïå thöëng giaáo duåc quöëc dên. Nùng lûåc nghïì
nghiïåp cuãa GVMN laâ töí húåp caác thuöåc tñnh sinh lñ, têm lñ vaâ
Taåp chñ Giaáo duåc söë 419 37(kò 1 - 12/2017)
xaä höåi cuãa caá nhên, cho pheáp hoå thûåc hiïån thaânh cöng
nhiïåm vuå CS-GD treã, ûáng xûã àaåo àûác vaâ giao tiïëp vùn hoáa
trong hoaåt àöång nghïì cuãa mònh. Haåt nhên cuãa nùng lûåc
nghïì nghiïåp úã GVMN laâ têåp húåp nhûäng kô nùng cöët loäi trong
CS-GD treã mêìm non. Khung nùng lûåc nghïì cho pheáp xêy
dûång chuêín nghïì nghiïåp cuãa GVMN; Chuêín nghïì nghiïåp
GVMN àûúåc ban haânh theo Quyïët àõnh söë 02/2008/QÀ-
BGDÀT ngaây 22/01/2008 cuãa Böå trûúãng Böå GD-ÀT. Chuêín
àûúåc xêy dûång theo tiïëp cêån phêím chêët, kiïën thûác vaâ kô
nùng àïí GV tûå àaánh giaá baãn thên. Vò vêåy, nùng lûåc nghïì
nghiïåp cuãa GVMN àaáp ûáng yïu cêìu àöíi múái GDMN cêìn
àaãm baão:
3.1. Tri thûác nghïì nghiïåp hay nùng lûåc trñ tuïå
nghïì nghiïåp
3.1.1. Tri thûác vaâ tû duy lñ luêån vïì caác hoaåt àöång CS-GD
treã theo àöå tuöíi: Vïì chûúng trònh GDMN (hiïíu sêu viïåc
chùm soác, nuöi dûúäng vaâ GD treã; coá tri thûác khoa hoåc vïì caác
mön hoåc phuâ húåp vúái treã nhaâ treã hay mêîu giaáo vaâ nhûäng àùåc
àiïím riïng cuãa treã); Vïì phûúng phaáp töí chûác CS - GD treã;
Vïì phûúng tiïån, hoåc cuå theo tûâng lônh vûåc phaát triïín cuãa treã;
caác àiïìu kiïån cêìn thiïët àïí treã phaát triïín töët vaâ phuâ húåp vúái
tûâng àöå tuöíi; Vïì möi trûúâng giaáo duåc phuâ húåp vúái àöå tuöíi
(möi trûúâng vêåt chêët phuâ húåp, caách tiïëp cêån vaâ giao tiïëp vúái
treã...); Vïì quaãn lñ vaâ töí chûác caác hoaåt àöång CS-GD treã theo
chûúng trònh GDMN.
3.1.2. Tri thûác vaâ tû duy lñ luêån vïì con ngûúâi vaâ sûå
phaát triïín treã (bao göìm sinh lñ hoåc, têm lñ hoåc, giaáo duåc hoåc
vaâ xaä höåi hoåc):Vïì giaãi phêîu sinh lñ treã em dûúái 6 tuöíi (sûå
phaát triïín sinh lñ cuãa treã, giaãi phêîu hoåc treã em, bïånh hoåc treã
em);Vïì têm lñ hoåc, giaáo duåc treã (àùåc àiïím phaát triïín têm lñ
cuãa treã úã tûâng giai àoaån tuöíi giai àoaån vaâng trong quaá
trònh phaát triïín cuãa àúâi ngûúâi; caác phûúng phaáp GD phaát
triïín theo lônh vûåc phaát triïín: vêån àöång, nhêån thûác, ngön
ngûä, xuác caãm, tònh caãm vaâ quan hïå xaä höåi; thêím mô); Vïì
caách hoåc cuãa treã/ àùåc àiïím hoåc cuãa treã dûúái 6 tuöíi vaâ
phûúng phaáp daåy hoåc phuâ húåp (àùåc àiïím hoåc cuãa treã úã
tûâng àöå tuöíi vaâ caác caách tiïëp cêån trong GD phuâ húåp); Vïì töí
chûác, quaãn lñ hoaåt àöång vui chúi, vaâ caác hoaåt àöång böí trúå
khaác cho treã (hoaåt àöång ngoaâi trúâi, hoaåt àöång lao àöång,
hoaåt àöång lïî höåi, hoaåt àöång thûåc haânh traãi nghiïåm, tham
quan...); Vïì möi trûúâng xaä höåi tûúng taác vúái sûå phaát triïín
cuãa treã (xaä höåi treã vúái nhau, treã vúái ngûúâi lúán tuöíi vaâ vúái
ngûúâi giaâ).
3.1.3.Tri thûác vïì thöng tin, möi trûúâng vaâ àiïìu kiïån giaáo
duåc: Vïì thöng tin nhaâ trûúâng (vïì trûúâng mêìm non/ hïå thöëng
GDMN, caác hoaåt àöång trong nhaâ trûúâng, võ trñ cuãa mònh...);
Vïì möi trûúâng lúáp/trûúâng hoåc, àùåc thuâ möi trûúâng lúáp hoåc
cho treã úã tûâng àöå tuöíi; Vïì truyïìn thöng trong GDMN (giaáo
duåc kô nùng söëng; giaáo duåc treã tûå baão vïå vaâ traánh bõ xêm haåi;
giaáo duåc baão vïå möi trûúâng söëng...); Vïì giaáo duåc gia àònh vaâ
xaä höåi, trong àoá àùåc biïåt chuá yá àïën giaáo duåc taåi gia àònh (caách
CS-GD treã úã gia àònh; giaáo duåc treã caách ûáng xûã trong gia
àònh vaâ cöång àöìng; giaáo duåc treã vïì vùn hoáa baãn àõa vaâ caách
gòn giûä baãn sùæc dên töåc; sûå phöëi kïët húåp giaáo duåc giûäa gia
àònh vaâ nhaâ trûúâng...).
3.1.4.Tri thûác vïì phûúng phaáp, phûúng tiïån vaâ cöng
nghïå trong daåy hoåc: - Vïì ûáng duång phûúng phaáp daåy hoåc vaâ
giaáo duåc treã; caác phûúng phaáp giaáo duåc tiïn tiïën trong töí
chûác caác hoaåt àöång hoåc têåp cuãa treã; - Vïì phûúng tiïån/ àöì
duâng daåy hoåc vaâ sûã duång phûúng tiïån daåy hoåc phuâ húåp
trong GDMN; Vïì ûáng duång cöng nghïå thöng tin trong GDMN
vaâ quaãn lñ treã taåi lúáp hoåc.
3.2. Kô nùng nghïì nghiïåp hay nùng lûåc haânh nghïì
3.2.1.Nhûäng kô nùng tòm hiïíu àöëi tûúång treã vaâ viïåc hoåc
cuãa treã úã tûâng àöå tuöíi (lûáa tuöíi nhaâ treã vaâ lûáa tuöíi mêîu
giaáo): - Quan saát haânh vi hoåc têåp cuãa treã qua caác hoaåt
àöång khaác nhau (kô thuêåt quan saát vaâ nhêån ra nhûäng biïíu
hiïån thay àöíi trong quaá trònh phaát triïín; theo doäi vaâ ghi
nhêån nhûäng thöng tin vïì treã; lûu giûä kïët quaã theo doäi vaâ
nhêån xeát vïì sûå phaát triïín cuãa treã... trong hoåc qua chúi); -
Ào lûúâng nhûäng àùåc àiïím têm, sinh lñ cuãa treã qua baâi têåp
trùæc nghiïåm (sûã duång caác tiïu chñ àaánh giaá theo tûâng lônh
vûåc phaát triïín cuãa treã vaâo xêy dûång caác baâi têåp àaánh giaá
hoùåc sûã duång caác trùæc nghiïåm coá sùén); - Àiïìu tra bùçng caác
kô thuêåt thöng thûúâng (hoãi àaáp; phiïëu àiïìu tra àún giaãn;
saãn phêím hoaåt àöång cuãa treã...); - Tiïën haânh thûåc nghiïåm
khoa hoåc (thûåc hiïån caác thûã nghiïåm àún giaãn vaâ trûåc tiïëp
vïì treã; viïët saáng kiïën kinh nghiïåm vïì kïët quaã nghiïn cûáu;
viïët àïì taâi töët nghiïåp...); - Thu thêåp vaâ phên tñch dûä liïåu vïì
viïåc hoåc têåp, sûå phaát triïín cuãa treã (caách thûác sûã duång tûâng
phûúng phaáp/ kô thuêåt ào lûúâng; phöëi kïët húåp caác phûúng
phaáp khaác nhau àïí àaánh giaá vïì treã: quan saát; troâ chuyïån
trûåc tiïëp; thu thêåp thöng tin giaán tiïëp qua phuå huynh; phên
tñch saãn phêím cuãa treã; thûåc hiïån baâi têåp/ phiïëu àaánh giaá;
sûã duång baâi têåp tònh huöëng thûåc tïë...).
3.2.2. Nhûäng kô nùng quaãn lñ treã vaâ viïåc hoåc cuãa treã úã
tûâng àöå tuöíi: - Caãm quan vaâ tiïëp cêån vúái treã múái ài hoåc;
tiïëp cêån vúái treã coá nhûäng àùåc àiïím riïng; - Thuyïët phuåc
vaâ húåp taác vúái treã úã tûâng àöå tuöíi khaác; - Troâ chuyïån vaâ giaãi
thñch yá tûúãng àïí treã chùm chuá lùæng nghe vaâ hiïíu nhûäng
nöåi dung maâ cö truyïìn àaåt; - Löi cuöën, cuöën huát vaâ àöång
viïn treã cuâng tham gia vaâo caác hoaåt àöång khaác nhau, àùåc
biïåt laâ nhûäng hoaåt àöång lao àöång, hoaåt àöång lïî höåi, vui
chúi; - Töí chûác caác hoaåt àöång khaác nhau: chung caã lúáp,
nhoám nhoã hoùåc caá nhên trong quaá trònh hoåc; - Quaãn lñ
thúâi gian vaâ nguöìn lûåc hoåc têåp phuâ húåp theo àöëi tûúång treã
(àöå tuöíi, mûác àöå phaát triïín, hûáng thuá hay möëi quan têm
cuãa treã...).
3.2.3. Nhûäng kô nùng thiïët kïë hoaåt àöång giaáo duåc
cuãa treã úã tûâng àöå tuöíi: - Lêåp kïë hoaåch hoaåt àöång theo chuã
àïì vaâ hoåc liïåu (tuây theo chuã àïì dûå kiïën hay phaát sinh, sûå
kiïån/ tiïu àiïím trong xaä höåi, dûå aán hay thûåc haânh traãi
Taåp chñ Giaáo duåc söë 41938 (kò 1 - 12/2017)
nghiïåm...); - Lêåp kïë hoaåch baâi hoåc (giaáo aán) / hoaåt àöång
chúi cho treã theo tûâng böëi caãnh (hoåc trong lúáp hay ngoaâi
lúáp hoåc; chúi ngoaâi sên trûúâng hay chúi úã cöng viïn/ daä
ngoaåi; sûã duång kïë hoaåch baâi hoåc khaác nhau vaâ caác hoaåt
àöång tiïëp theo1); - Sûã duång phûúng phaáp vaâ kô thuêåt
daåy hoåc/ giaáo duåc phuâ húåp vúái tûâng hoaåt àöång cuå thïí; -
Xêy dûång möi trûúâng hoaåt àöång cho treã úã trong, ngoaâi
lúáp hoåc phuâ húåp vúái àiïìu kiïån thûåc tïë, têån duång triïåt vaâ
khai thaác töëi àa àiïìu kiïån thûåc tïë àõa phûúng.
3.2.4. Nhûäng kô nùng daåy hoåc vaâ taác àöång giaáo duåc
trûåc tiïëp phuâ húåp vúái treã theo tûâng àöå tuöíi: - Giao tiïëp, troâ
chuyïån vaâ ûáng xûã vúái treã úã trong lúáp/ ngoaâi lúáp thên
thiïån, cúãi múã, tön troång àïí treã caãm thêëy dïî gêìn, dïî húåp
taác; - Hûúáng dêîn treã thûåc hiïån baâi têåp trong quaá trònh
hoåc, quan saát àiïìu khiïín vaâ àiïìu chónh haânh vi cuãa treã
trong quaá trònh thûåc hiïån caác baâi hoåc; - Quan saát, theo
doäi, àaánh giaá quaá trònh vaâ kïët quaã hoåc têåp cuãa treã ngay
sau hoaåt àöång; àûa ra lúâi nhêån xeát vaâ àöång viïn khuyïën
khñch treã; - Sûã duång phûúng tiïån, hoåc cuå, cöng nghïå vaâo
töí chûác hoaåt àöång; - Thûåc hiïån caác biïån phaáp vaâ kô thuêåt
daåy hoåc trong töí chûác hoaåt àöång hoåc, hoaåt àöång chúi hay
caác hoaåt àöång böí trúå khaác.
3.3. Nùng lûåc thûåc thi àaåo àûác nghïì nghiïåp
3.3.1.Tònh caãm vaâ ûáng xûã àaåo àûác àöëi vúái têët caã treã em:
Thïí hiïån tònh caãm, tònh yïu thûúng vúái têët caã caác treã úã moåi
luác moåi núi; Luön trung thûåc, thùèng thùæn, noái nheå nhaâng vaâ
ûáng xûã thên thiïån vúái treã trong caác hoaåt àöång khaác nhau
(khöng quaát mùæng, to tiïëng vúái treã; khöng àaánh treã...); Luön
coá thaái àöå ên cêìn, nheå nhaâng vaâ quan têm àïën têët caã caác treã;
khöng thiïn võ hay phên biïåt àöëi xûã, kò thõ vúái treã, hoâa nhêåp
vaâ thên thiïån vúái treã coá hoaân caãnh khoá khùn (treã khuyïët têåt,
treã dên töåc thiïíu söë, treã coá vêën àïì vïì têm lñ hay khoá khùn
trong hoåc têåp/ nhêån thûác, treã coá hoaân caãnh gia àònh eáo le...);
Luön sùén saâng chia seã, höî trúå vaâ giuáp àúä têët caã treã em khi cêìn
thiïët trong moåi hoaân caãnh; Thûåc hiïån caác haânh vi ûáng xûã
àuáng trong quan hïå àaåo àûác vúái caác treã theo tûâng àöå tuöíi.
3.3.2. Quan hïå àaåo àûác vúái àöìng nghiïåp vaâ vúái nghïì:
Thïí hiïån sûå trung thûåc, cúãi múã vúái àöìng nghiïåp trong moåi
hoaân caãnh; Thïí hiïån tònh caãm àaåo àûác thên thiïån vúái àöìng
nghiïåp; Thïí hiïån sûå sùén loâng chia seã, giuáp àúä àöìng nghiïåp
khi cêìn; Thïí hiïån tònh caãm àaåo àûác, thaái àöå yïu nghïì vaâ gùæn
boá vúái nghïì; Thïí hiïån thaái àöå vaâ haânh vi àoaân kïët, húåp taác vúái
moåi ngûúâi trïn cú súã àaåo àûác.
3.3.3. Quan hïå ûáng xûã àaåo àûác àöëi vúái cöång àöìng vaâ gia
àònh: Tön troång caác giaá trõ àaåo àûác, chuêín mûåc àaåo àûác cuãa
cöång àöìng/ xaä höåi; Thïí hiïån haânh vi phuâ húåp àaåo àûác vúái moåi
ngûúâi trong cöång àöìng; Thïí hiïån haânh vi húåp àaåo àûác vúái
gia àònh cuãa treã vaâ gia àònh mònh; Thïí hiïån tònh caãm àaåo
àûác àuáng mûåc trong quan hïå trong cöång àöìng; Thïí hiïån
tñnh trung thûåc trong quan hïå vúái gia àònh, moåi ngûúâi trong
cöång àöìng.
3.4. Nùng lûåc thûåc thi vùn hoáa nghïì nghiïåp
3.4.1. Phong caách caá nhên vaâ phong caách sû phaåm:
Thïí hiïån phong caách caá nhên vùn minh lõch sûå, ngùn nùæp,
goån gaâng; Thïí hiïån phong caách laâm viïåc khoa hoåc, chuyïn
nghiïåp cuãa GVMN; Thïí hiïån phong caách nhaâ giaáo, nhaâ
sû phaåm mêîu mûåc, tön troång treã vaâ phuå huynh; Thïí hiïån
phong caách sû phaåm thên thiïån vaâ cúãi múã vúái moåi ngûúâi;
Thïí hiïån vùn hoáa chia seã vaâ húåp taác vúái moåi ngûúâi trong
moåi hoaân caãnh.
3.4.2. Hoåc têåp thûúâng xuyïn vaâ gûúng mêîu: Thïí hiïån
sûå ham hoåc hoãi, coá yá thûác hoåc têåp thûúâng xuyïn vaâ khöng
ngûâng vûún lïn (hoåc tûâ treã, àöìng nghiïåp vaâ qua caác kïnh
hoåc têåp khaác nhau); Thïí hiïån kô nùng hoåc têåp caá nhên
(caách hoåc têåp phuâ húåp, quaãn lñ thúâi gian hoåc...); Thïí hiïån
sûå gûúng mêîu trong hoåc têåp vaâ sùén saâng chia seã kïët quaã
hoåc têåp; Thïí hiïån sûå tiïën böå nhêët àõnh trong hoåc têåp chuyïn
mön, kinh nghiïåm nghïì; Thïí hiïån thaái àöå vaâ haânh vi uãng
höå, àöång viïn moåi ngûúâi cuâng hoåc têåp; Nhêån thûác vùn hoáa
xaä höåi; Thïí hiïån thõ hiïëu thêím mô, neát vùn hoáa laânh maånh
àïí aãnh hûúãng töët àïën treã; Thïí hiïån tònh caãm thêím mô
àuáng àùæn trong quaá trònh giaáo duåc treã (êm nhaåc, taåo hònh,
kïí chuyïån...); Thïí hiïån kô nùng caãm thuå vùn hoáa, nghïå
thuêåt àuáng àùæn vaâ truyïìn caãm hûáng vùn hoáa àïën treã (yïu
thñch nghe nhaåc, chuyïån kïí; xem tranh/ veä tranh...); Thïí
hiïån haânh vi coá vùn hoáa trong trang phuåc, trong ngön
phong vaâ caách giao tiïëp; Thïí hiïån nhêån thûác àuáng vïì caác
giaá trõ vùn hoáa dên töåc (coá hiïíu biïët nhêët àõnh vïì caác vùn
hoáa dên töåc Viïåt Nam vaâ möåt söë nûúác trïn thïë giúái; caác
loaåi êm nhaåc phuâ húåp vúái treã...).
3.4.3. Kô nùng xaä höåi: - Nhêån thûác àûúåc caác quan hïå xaä
höåi (nhêån thûác võ trñ cuãa moåi ngûúâi trong xaä höåi vaâ caách ûáng
xûã coá vùn hoáa phuâ húåp: ngûúâi lúán tuöíi, ngûúâi nhoã tuöíi; caán
böå quaãn lyá, àöìng nghiïåp lúán tuöíi, àöìng nghiïåp nhoã tuöíi hún...
àïí giaáo duåc treã haânh vi ûáng xûã vaâ giao tiïëp quan hïå àuáng
chuêín mûåc xaä höåi); - Hiïíu vaâ àaánh giaá sûå kiïån, hiïån tûúång xaä
höåi (nhêån ra vaâ phên biïåt nhûäng hiïån tûúång àuáng - sai trong
xaä höåi; coá tû duy phï phaán hay nïu yá kiïën baãn thên vïì
nhûäng caác sûå kiïån, hiïån tûúång xaä höåi vaâ caách ûáng xûã phuâ
húåp); - Giao tiïëp vaâ ûáng xûã vúái moåi ngûúâi xung quanh phuâ
húåp trong nhûäng hoaân caãnh cêìn thiïët (giûä trêåt tûå núi àöng
ngûúâi, cûúâi àuâa àuáng chöî; - Giaãi quyïët vêën àïì xaä höåi naãy sinh
trong cöng viïåc, àùåc biïåt caách thûác giaãi quyïët nhûäng xung
àöåt (xung àöåt cuãa treã trong lúáp, xung àöåt vúái àöìng nghiïåp,
caán böå quaãn lñ...); - Kô nùng thñch ûáng xaä höåi trong khi thûåc
hiïån nhiïåm vuå (nhêån ra àûúåc nhûäng thay àöíi trong möi
trûúâng xaä höåi vaâ àiïìu chónh haânh vi ûáng xûã phuâ húåp, tuây
hoaân caãnh).
4. Kïët luêån
Àöíi múái cöng taác àaâo taåo GVMN laåi àoáng vai troâ quan
troång trong bûúác àûúâng nêng cao chêët lûúång CS-GD treã
(Xem tiïëp trang 29)
Taåp chñ Giaáo duåc söë 419 29(kò 1 - 12/2017)
tûúng taác nhiïìu vúái cö vaâ caác baån àïí tòm lúâi giaãi àaáp. Chñnh
àiïìu naây seä taåo àiïìu kiïån cho treã tòm kiïëm vaâ vêån duång
nhûäng àiïìu àaä biïët cöë gùæng thïí hiïån ra bùçng ngön ngûä àïí
tranh luêån, laâ cú höåi àïí treã CPTNN àûúåc giao tiïëp vúái cö,
giao tiïëp vúái nhau tñch cûåc, tûâ àoá reân luyïån àûúåc KN nghe
hiïíu, biïíu àaåt cho treã.
3.4. Taác àöång höî trúå caá nhên
Höî trúå caá nhên laâ hoaåt àöång höî trúå riïng cho möåt treã
(hoùåc nhoám treã CPTNN) trong caác hoaåt àöång hùçng ngaây
nhùçm muåc àñch khùæc phuåc nhûäng khiïëm khuyïët cho treã maâ
trong tiïët chung khöng thûåc hiïån àûúåc hoùåc khoá töí chûác.
Muåc àñch laâ reân têåp trung chuá yá, phaát triïín vöën tûâ vaâ
KNGT cho treã. Tiïët hoåc caá nhên giuáp treã ön laåi, cuãng cöë kiïën
thûác maâ giaáo viïn daåy hùçng ngaây àïí giuáp treã CPTNN coá thïí
theo kõp àûúåc cuâng caác baån trong lúáp. Tiïët hoåc caá nhên sûã
duång caác kô thuêåt nhû laâm mêîu kïët húåp lúâi noái; noái chêåm laâm
chêåm; sûã duång lúâi noái mêîu; luyïån giao tiïëp mùæt - mùæt; sûã
duång hïå thöëng giao tiïëp thöng qua trao àöíi theã tranh... àïí
tiïën haânh caác nöåi dung nhû luyïån phaát êm, luyïån KN lùæng
nghe, KN hiïíu vaâ KN biïíu àaåt.
Giaáo viïn cêìn kiïn trò, yïu thûúng treã, gêìn guäi, caãm
thöng vúái treã àïí giuáp treã tûå tin trong cuöåc söëng àúâi thûúâng
hoâa nhêåp cuâng caác baån. Bïn caånh àoá, giaáo viïn phaãi coá trònh
àöå chuyïn mön sêu sùæc, coá àêìu oác saáng taåo vaâ nhaåy caãm
múái coá thïí àoáng vai troâ ngûúâi töí chûác, àiïìu khiïín caác hoaåt
àöång àöåc lêåp cuãa treã CPTNN àïí coá thïí àaánh thûác, khúi dêåy
khaã nùng coân laåi cuãa treã vaâ giuáp treã phaát huy nhûäng mùåt coân
laåi àïí têåp trung khaám phaá nhûäng àiïìu kò thuá trong möi
trûúâng xung quanh àêìy böí ñch.
* * *
CPTNN aãnh hûúãng àïën hoaåt àöång giao tiïëp trong sinh
hoaåt haâng ngaây vaâ aãnh hûúãng àïën sûå phaát triïín lêu daâi cuãa
treã. Mong muöën coá caác phûúng phaáp höî trúå, khùæc phuåc
àûúåc nhûäng haån chïë do CPTNN gêy ra luön laâ möëi bêån têm
cuãa caã gia àònh vaâ caác nhaâ laâm cöng taác giaáo duåc mêìm non.
Vò vêåy, vúái caác biïån phaáp giaáo duåc KNGT àûúåc àïì xuêët, hi
voång seä giaãi quyïët àûúåc möåt caách hiïåu quaã vêën àïì àoá. Nïëu
giaáo viïn phöëi húåp caác biïån phaáp möåt caách linh hoaåt, àuáng
muåc àñch, àùåc biïåt taåo cú höåi cho treã CPTNN àûúåc thïí hiïån
tiïìm nùng cuãa mònh, àûúåc traãi nghiïåm trûåc tiïëp, àûúåc luyïån
têåp thûúâng xuyïn thò seä giaãm thiïíu nhûäng haån chïë do
CPTNN gêy ra àöìng thúâi phaát triïín KNGT cho treã mêîu giaáo
lúán CPTNN, giuáp treã bùæt kõp caác baån àöìng trang lûáa, tûå tin
bûúác vaâo lúáp möåt.
Taâi liïåu tham khaão
[1] Liublinxcaia A.A. (1978). Têm lñ hoåc treã em. Súã
giaáo duåc Thaânh phöë Höì Chñ Minh.
[2] Nguyïîn Huy Cêín (1987). Möåt söë vêën àïì cuãa viïåc
nghiïn cûáu ngön ngûä treã em vaâ viïåc daåy noái cho treã.
Viïån Thöng tin Khoa hoåc xaä höåi.
[3] Quöëc Tuá Hoa (2016). Cêím nang nuöi daåy con
theo phûúng phaáp Montessori. NXB Phuå nûä.
[4] L.S.Vygotsky (1997). Tuyïín têåp têm lñ hoåc. NXB
Àaåi hoåc Quöëc gia Haâ Nöåi
[5] Maria Montessori (taâi liïåu dõch) (2015). Sûác thêím
thêëu cuãa têm höìn. NXB Àaåi hoåc Sû phaåm.
[6] Phan Troång Ngoå (2016). Giaáo trònh caác lñ thuyïët
têm lñ ngûúâi. NXB Àaåi hoåc Sû phaåm.
[7] Phuâng Àûác Toaân (2013). Phaát triïín ngön ngûä tûâ
trong nöi. NXB Lao àöång - Xaä höåi.
mêìm non. Àiïím cöët loäi nhêët laâ xaác àõnh àûúåc nhûäng nùng
lûåc nghïì nghiïåp cuãa GVMN àïí laâm cú súã cho viïåc xêy dûång
chuêín àêìu ra cuãa quaá trònh àaâo taåo úã caác trûúâng sû phaåm
cuäng nhû chuêín nghïì nghiïåp àöëi vúái GVMN. Àïí coá àûúåc
nhûäng nùng lûåc nghïì nghiïåp bïìn vûäng àoâi hoãi GVMN coá
quaá trònh hoåc têåp, reân luyïån vaâ tûå quaãn lñ baãn thên thûúâng
xuyïn trong suöët quaá trònh hoåc têåp úã trûúâng sû phaåm, cuäng
nhû sau naây trong hoaåt àöång nghïì nghiïåp.
Taâi liïåu tham khaão
[1] Böå GD-ÀT (2008). Quyïët àõnh söë 02/2008 QÀ-
BGDÀT ngaây 22/01/2008 quy àõnh vïì Chuêín nghïì
nghiïåp giaáo viïn mêìm non.
[2] Höì Lam Höìng (2008). Chuêín nghïì nghiïåp vaâ quy
trònh xêy dûång chuêín. Taåp chñ Giaáo duåc, söë 184, quyá
I/2008, tr 15.
[3] Höì Lam Höìng (2005). Chêët lûúång àaâo taåo giaáo
viïn mêìm non dûåa vaâo chuêín. Kó yïëu höåi thaão khoa
hoåc vïì nêng cao chêët lûúång àaâo taåo àaåi hoåc vaâ sau àaåi
hoåc chuyïn ngaânh Giaáo duåc mêìm non. Taåp chñ Khoa
hoåc, Trûúâng Àaåi hoåc Sû phaåm Haâ Nöåi, tr 23.
[4] Àùång Thaânh Hûng (2012). Nùng lûåc vaâ giaáo duåc
theo tiïëp cêån nùng lûåc. Taåp chñ Quaãn lñ giaáo duåc, söë
43, tr 9.
[5] Quöëc höåi (2005). Luêåt Giaáo duåc.
[6] Ban Chêëp haânh Trung ûúng (2013). Nghõ quyïët söë
29-NQ/TW ngaây 04/11/2013 vïì àöíi múái cùn baãn, toaân
diïån giaáo duåc vaâ àaâo taåo, àaáp ûáng yïu cêìu cöng nghiïåp
hoáa, hiïån àaåi hoáa trong àiïìu kiïån kinh tïë thõ trûúâng
àõnh hûúáng xaä höåi chuã nghôa vaâ höåi nhêåp quöëc tïë.
[7] Nguyïîn Haãi Thêåp (2009). Thûåc traång àöåi nguä nhaâ
giaáo, caán böå quaãn lñ giaáo duåc vaâ nhûäng nöåi dung cêìn
nghiïn cûáu khi xêy dûång Luêåt Viïn chûác, Nhaâ giaáo
vaâ Caán böå quaãn lñ cú súã giaáo duåc. Böå GD-ÀT.
[8] Hoaâng Àûác Minh - Nguyïîn Trñ - Höì Lam Höìng -
Nguyïîn Ngoåc Ên - Cuâ Thõ Thuãy - Lï Myä Dung (2012).
Hûúáng dêîn aáp duång Chuêín nghïì nghiïåp giaáo viïn mêìm
non vaâ àaánh giaá giaáo viïn. NXB Giaáo duåc Viïåt Nam.
[9] UNESCO vaâ ILO (2012). Võ thïë nhaâ giaáo (dõch vaâ
hiïåu àñnh: Nguyïîn Quang Kñnh - Phaåm Àöî Nhêåt Tiïën).
NXB Giaáo duåc Viïåt Nam.
Nùng lûåc nghïì nghiïåp cuãa...
(Tiïëp theo trang 38)
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- 08cu_thi_thuy_5806_2124801.pdf