Nâng cao hiệu quả giờ thảo luận các môn học lý luận chính trị theo định hướng phát triển năng lực người học tại trường Đại học Quảng Bình

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SÀI GÒN SAIGON UNIVERSITY TẠP CHÍ KHOA HỌC SCIENTIFIC JOURNAL ĐẠI HỌC SÀI GÒN OF SAIGON UNIVERSITY Số 66 (6/2019) No. 66 (6/2019) Email: tcdhsg@sgu.edu.vn ; Website: https://tapchikhoahoc.sgu.edu.vn 106 NÂNG CAO HIỆU QUẢ GIỜ THẢO LUẬN CÁC MÔN HỌC LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ THEO ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC NGƯỜI HỌC TẠI TRƯỜNG ĐẠI HỌC QUẢNG BÌNH Enhancing the efficiency of discussing political theory subjects in the direction of developing learners’ capacity at Quang Binh University ThS. Nguyễn Hoàng Thủy Trường Đại học Quảng Bình TÓM TẮT Ở các trường đại học nói chung và Trường Đại học Quảng Bình nói riêng, theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo, giờ học thảo luận chiếm 30% tổng số tiết trên lớp trong giảng dạy các môn học lý luận chính trị. Vấn đề đặt ra là, trong các giờ thảo luận, giảng viên và sinh viên cần phải thảo luận những nội dung gì và thảo luận như thế nào để phát triển năng lực người học theo yêu cầu đổi mới dạy và học như hiện nay. Bài viết đi vào phân tích thực tế và đề xuất một số giải pháp nâng cao hiệu quả dạy và học của giờ thảo luận các môn học lý luận chính trị ở Trường Đại học Quảng Bình. Từ khóa: Đại học Quảng Bình, Lý luận chính trị, Thảo luận ABSTRACT Class discussion accounts for 30% of the total number of periods in teaching Political Theory subjects at universities in general and in Quang Binh University in particular according to the regulations of the Ministry of Education and Training. The problem in class discussion is what and how teachers and students need to discuss in order to develop learners' capacity according to the current teaching and learning innovation requirements. The paper analyzes the reality and proposes solutions to improve the effectiveness of discussing political theory subjects at Quang Binh University. Keywords: Quang Binh University, Political Theory, Discussion 1. Đặt vấn đề Theo Quyết định số: 52/2008/QĐ- BGDĐT ngày 18 tháng 9 năm 2008 của Bộ Giáo dục và Đào tạo về việc ban hành Chương trình các môn lý luận chính trị trình độ đại học, cao đẳng dùng cho sinh viên khối không chuyên trình độ đại học, cao đẳng gồm các môn: Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin, Tư tưởng Hồ Chí Minh và Đường lối cách mạng của Đảng Cộng sản Việt Nam. Riêng môn Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác – Lênin có thời lượng 5 tín chỉ (phần 1: 2 tín chỉ; phần 2 và 3: 3 tín chỉ), trong đó nghe giảng là 70% và thảo luận là 30%. Mục tiêu của môn học là xác lập cơ sở lý luận cơ bản nhất để từ đó có thể tiếp cận được nội dung môn học Tư tưởng Hồ Chí Minh và Đường lối cách mạng của Đảng Email: hoangthuydhqb@gmail.com NGUYỄN HOÀNG THỦY TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC SÀI GÒN 107 Cộng sản Việt Nam, hiểu biết nền tảng tư tưởng của Đảng; xây dựng niềm tin, lý tưởng cách mạng cho sinh viên; từng bước xác lập thế giới quan, nhân sinh quan và phương pháp luận chung nhất để tiếp cận các khoa học chuyên ngành được đào tạo. Như vậy, theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo, đối với các môn lý luận chính trị, thảo luận cũng là hình thức dạy học chính khóa có vai trò hết sức quan trọng trong việc thực hiện mục tiêu đào tạo. 2. Nội dung 2.1. Thực tế dạy học giờ thảo luận các môn học lý luận chính trị theo định hướng phát triển năng lực người học ở trường Đại học Quảng Bình hiện nay Đổi mới phương pháp giảng dạy đang là một yêu cầu cấp thiết trong đổi mới giáo dục hiện nay. Giáo dục truyền thống tập trung vào nội dung kiến thức đã không còn phù hợp mà đang có bước chuyển mình theo hướng giảng dạy và đánh giá theo năng lực. Năng lực được hiểu là “khả năng thực hiện có trách nhiệm và hiệu quả các hành động, giải quyết các nhiệm vụ, vấn đề trong những tình huống khác nhau thuộc các lĩnh vực nghề nghiệp, xã hội hay cá nhân trên cơ sở hiểu biết, kỹ năng, kỹ xảo và kinh nghiệm cũng như sự sẵn sàng hành động” (Nguyễn Văn Tuấn, 2010). Năng lực gồm có năng lực chung và năng lực đặc thù. Năng lực chung là năng lực cơ bản cần thiết mà bất cứ người nào cũng cần phải có để sống, học tập và làm việc. Năng lực đặc thù thể hiện trên từng lĩnh vực khác nhau như năng lực đặc thù môn học là năng lực được hình thành và phát triển do nội dung của môn học đó tạo nên. Năng lực mà sinh viên đạt được sau khi học tập các môn lý luận chính trị thuộc năng lực đặc thù, đó là năng lực được hình thành và phát triển do nội dung các môn học lý luận chính trị tạo nên, bao gồm năng lực vận dụng các kỹ năng hoạt động lý luận, năng lực vận dụng các kỹ năng hoạt động thực tiễn và năng lực cá nhân. “Giảng dạy theo năng lực là hướng tiếp cận tập trung vào đầu ra của quá trình dạy và học, trong đó nhấn mạnh người học cần đạt được các mức năng lực như thế nào sau khi kết thúc một chương trình giáo dục” (Nguyễn Thu Hà, 2014). Trong quan niệm dạy học mới, (tổ chức) một giờ học tốt là giờ học phát huy được tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của cả người dạy và người học nhằm nâng cao tri thức, bồi dưỡng năng lực hợp tác, năng lực vận dụng tri thức vào thực tiễn, bồi dưỡng phương pháp tự học, tác động tích cực đến tư tưởng, tình cảm, đem lại hứng thú học tập cho người học. Thông qua các giờ học thảo luận hiệu quả, hoạt động giảng dạy sẽ đảm bảo được những yêu cầu như trên. Thảo luận được hiểu là “hình thức tổ chức cho người học trao đổi, tranh luận các vấn đề học tập, để tự rút ra được các kết luận theo yêu cầu bài học” (Phan Hồng Vinh, 2010). Khi người học trao đổi, tranh luận, người học sẽ mở rộng và nâng cao nhận thức vấn đề, hình thành quá trình trao đổi kiến thức và tư tưởng chủ động, thái độ phê phán trong học tập, phát triển năng lực giải thích, bảo vệ ý kiến, lập trường, quan điểm của sinh viên; học cách thức làm việc chung, chấp nhận ý kiến của nhau và đi đến thống nhất, kích thích phát triển năng lực nghiên cứu khoa học, đặc biệt là tư duy sáng tạo. Như vậy, hoạt động thảo luận giúp sinh viên rèn luyện năng lực giải quyết vấn đề gắn với những tình huống của cuộc sống và nghề nghiệp. bên cạnh đó thảo luận còn SCIENTIFIC JOURNAL OF SAIGON UNIVERSITY No. 66 (6/2019) 108 gắn hoạt động trí tuệ với hoạt động thực hành, thực tiễn. Tăng cường việc thảo luận sẽ đổi mới quan hệ giảng viên – sinh viên theo hướng cộng tác, từ đó phát triển năng lực xã hội “một người được coi là có năng lực hay không có năng lực, người đó phải làm một cái gì đó, có nghĩa là được đặt trong một tình huống, vấn đề và giải quyết tình huống vấn đề đó” (Nguyễn Quang Thuấn, 2016). Giờ học thảo luận các học phần lý luận chính trị tạo ra sự hấp dẫn, hứng thú trong học tập các môn lý luận chính trị, khắc phục được hạn chế của phương pháp giảng dạy truyền thống; giúp sinh viên giải quyết được những vấn đề còn vướng mắc, từ đó hiểu đúng bản chất những nội dung cơ bản của chủ nghĩa Mác- Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và đường lối chính sách của Đảng mà trong quá trình giảng bài giảng viên chưa có điều kiện để làm rõ, rèn luyện cho sinh viên kỹ năng thuyết trình, sự tự tin trong giao tiếp, thực hiện có hiệu quả giờ thảo luận còn giúp sinh viên tăng cường khả năng tự học, tự nghiên cứu. Khoa Lý luận chính trị Trường Đại học Quảng Bình hiện nay có 15 giảng viên giảng dạy các học phần Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin, Tư tưởng Hồ Chí Minh và Đường lối cách mạng của Đảng Cộng sản Việt Nam cho tất cả các ngành đào tạo của Trường với các khóa 57, 58, 59, 60 đang theo học. Xác định việc dạy học các học phần lý luận chính trị theo phương pháp truyền thống có nhiều hạn chế, nên các giảng viên trong Khoa đã cố gắng tổ chức hiệu quả các giờ thảo luận cho sinh viên. Chỉ có như vậy mới tạo cơ hội để sinh viên trình bày chính kiến, học hỏi lẫn nhau, cùng nhau đối thoại để giải quyết một vấn đề lý luận hoặc thực tiễn, nâng cao năng lực tự học, rèn luyện cho sinh viên, kỹ năng trình bày vấn đề khoa học, góp phần nâng cao bản lĩnh chính trị của sinh viên đáp ứng yêu cầu phát triển người học theo định hướng phát triển năng lực như hiện nay. Tuy vậy, chất lượng và hiệu quả các giờ học thảo luận các học phần Lý luận chính trị đa phần chưa đạt yêu cầu hay nói cách khác là chưa đạt mục tiêu học phần. Thăm dò ý kiến của các giảng viên trong Khoa và sinh viên cho thấy đa số ý kiến cho rằng hiệu quả giờ thảo luận các môn học lý luận chính trị vẫn chưa đạt được yêu cầu. Chỉ một số giờ học với một số ít giảng viên đã có thể lôi cuốn sinh viên tham gia nhiệt tình thảo luận. Trên thực tế, sau một thời gian tăng cường và cố gắng nâng cao chất lượng giờ thảo luận, các giảng viên trong Khoa bước đầu nhận thấy sự tiến bộ của sinh viên trong việc tiếp thu và mạnh dạn trao đổi kiến thức. Bên cạnh đó, một số năng lực lý luận chính trị đã hình thành, khoảng 60% sinh viên đạt được các kỹ năng nghiên cứu, viết, thuyết trình, kỹ năng thực hành văn bản lý luận chính trị, kỹ năng thu thập và xử lý thông tin lý luận chính trị; kỹ năng nghiên cứu, đánh giá truyền thông và khai thác truyền thông trong chính trị, kỹ năng phân tích, bình luận chính trị trên các phương tiện truyền thông đại chúng, kỹ năng làm việc theo nhóm, kỹ năng giao tiếp; một số sinh viên khá, giỏi đạt kỹ năng và năng lực tư duy lý luận về chính trị (số sinh viên này chiếm khoảng 5%), số còn lại 35 % sinh viên chưa đạt được các kỹ năng theo yêu cầu. Ngoài ra, nhiều năng lực khác sinh viên vẫn chưa đạt được trong đó quan trọng và cơ bản nhất là sinh viên chưa có khả năng vận dụng các kỹ năng hoạt động thực tiễn, đó là kỹ năng tiếp cận và xử lý NGUYỄN HOÀNG THỦY TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC SÀI GÒN 109 tình huống lý luận chính trị hay nói theo cách mà các giảng viên giảng dạy lý luận chính trị thường sử dụng đó là các tình huống có vấn đề cả về lý luận và thực tiễn. Nguyên nhân chủ yếu xuất phát từ phía giảng viên và người học. Cụ thể: Thứ nhất, từ phía giảng viên Đa số các giảng viên trong Khoa vẫn còn thiếu kiến thức thực tiễn, chưa chịu khó tìm hiểu các vấn đề kinh tế xã hội mang tính thời sự phục vụ giảng dạy, trong khi để tổ chức tốt giờ thảo luận đòi hỏi giảng viên phải nâng cao trình độ chuyên môn, năng lực sư phạm, am hiểu thực tế. Một số giảng viên vẫn chưa chủ động, linh hoạt để xử lý những tình huống của buổi thảo luận. Hình thức thảo luận phát huy tính tự tin, tích cực, chủ động, sáng tạo của sinh viên không có nghĩa là vai trò của giảng viên sẽ lu mờ. Trái lại, để thực sự là người tổ chức thực hiện, hướng dẫn sinh viên trong thảo luận vai trò của giảng viên phải được nâng cao. Giảng viên chưa biết cách áp dụng các phương pháp cũng như kỹ thuật tổ chức hoạt động học của sinh viên để tổ chức một giờ thảo luận hiệu quả. Có nhiều năng lực cần hình thành và phát triển cho sinh viên trong dạy học như năng lực tự học, năng lực phát hiện và giải quyết vấn đề, năng lực sáng tạo, năng lực giao tiếp và hợp tác; năng lực sử dụng công nghệ thông tin và truyền thông v.v. Trong số đó, phát triển năng lực sáng tạo, năng lực phát hiện và giải quyết vấn đề của sinh viên là mục tiêu quan trọng, qua đây góp phần thúc đẩy sự hình thành và phát triển của các năng lực khác. Để có thể đạt được mục tiêu này, phương pháp dạy học cần phải đổi mới sao cho phù hợp với tiến trình nhận thức khoa học để sinh viên có thể tham gia vào hoạt động tìm tòi sáng tạo giải quyết vấn đề, góp phần đắc lực hình thành năng lực hành động, phát huy tính tích cực, độc lập, sáng tạo của sinh viên để từ đó bồi dưỡng cho sinh viên phương pháp tự học. Những phương pháp thường sử dụng cho giờ học thảo luận đó là phương pháp làm việc nhóm, phương pháp đặt vấn đề, phương pháp đóng vai, phương pháp tình huống v.v... Một số giảng viên xác định chủ đề thảo luận chưa phù hợp, chưa đưa ra được các chủ đề thảo luận vừa mang tính lý luận vừa mang tính thực tiễn. Trên cơ sở nội dung theo Chương trình khung của Bộ Giáo dục và Đào tạo, giảng viên cần biết lựa chọn các chủ đề để sinh viên chuẩn bị. Các chủ đề cần đảm bảo nội dung tri thức của bộ môn, phù hợp với đối tượng sinh viên và gắn liền với thực tiễn. Việc đánh giá kết quả học tập của đa số giảng viên cũng chưa thật phù hợp. Dạy học theo định hướng phát triển năng lực cần có sự kết hợp đánh giá của thầy với tự đánh giá của trò. Trong quá trình dạy học, việc đánh giá không chỉ nhằm nhận định thực trạng và điều chỉnh hoạt động học của trò mà còn cả hoạt động dạy của thầy. Trong phương pháp tích cực, giảng viên phải hướng dẫn sinh viên phát triển kĩ năng tự đánh giá để tự điều chỉnh cách học. Hiện nay, một số giảng viên vẫn chưa tạo điều kiện cho sinh viên được tham gia vào đánh giá kết quả học tập và giảng dạy cũng như tự đánh giá lẫn nhau. Ngoài ra, công tác tổ chức giảng dạy còn chưa đạt yêu cầu, hệ thống âm thanh, máy chiếu không đủ cũng ảnh hưởng không nhỏ tới công tác đổi mới giảng dạy. Thứ hai, về phía người học Một bộ phận sinh viên chưa nhận thức đúng vai trò, tầm quan trọng của các học SCIENTIFIC JOURNAL OF SAIGON UNIVERSITY No. 66 (6/2019) 110 phần lý luận chính trị, đặc biệt là việc vận dụng kiến thức học phần vào giải quyết các vấn đề của thực tiễn cuộc sống. Không ít sinh viên còn chưa thấy vai trò, mối liên hệ giữa các học phần lý luận chính trị với các học phần chuyên ngành, xem các học phần này chỉ là bắt buộc, khô khan, trừu tượng mang tính đường lối, chính sách, không liên quan tới chuyên môn sau này, dẫn tới động cơ học tập không cao, thái độ học tập chưa đúng đắn như học để đối phó với kiểm tra, thi cử; học để trả nợ. Ý thức chuẩn bị cho giờ học thảo luận của sinh viên còn hạn chế. Giờ thảo luận chỉ phát huy hiệu quả khi tất cả sinh viên đều tham gia vào tiến trình chung của giờ học. Vì vậy, việc chuẩn bị các yêu cầu của giờ học là rất cần thiết, đây chính là nền tảng quan trọng nhất để tổ chức thảo luận thành công. Trong quá trình thảo luận sinh viên còn trình bày chủ đề có tính ngẫu hứng, theo cách hiểu của mình nên đôi lúc còn xa rời trọng tâm, nên xuất hiện những quan điểm không phù hợp với chủ đề của buổi thảo luận, hoặc xuất hiện những tranh luận kéo dài giữa các nhóm sinh viên. Trên đây là những vướng mắc cần khắc phục trong quá trình dạy học giờ thảo luận các môn học lý luận chính trị tại Khoa Lý luận chính trị Trường Đại học Quảng Bình. Để giải quyết những tồn tại trên, nhất thiết phải thống nhất thực hiện nhiều giải pháp cụ thể, sát thực. 2.2. Nâng cao hiệu quả giờ học thảo luận các môn học lý luận chính trị theo định hướng phát triển năng lực người học tại trường Đại học Quảng Bình Thảo luận là một trong những khâu quan trọng của quá trình dạy học. Song buổi thảo luận thành công hay không là do việc chuẩn bị tốt nội dung của người học và vai trò chủ trì của giảng viên. Để nâng cao chất lượng các buối thảo luận trong dạy học các môn lý luận chính trị tại Trường Đại học Quảng Bình, cần thực hiện một số giải pháp sau: Thứ nhất, đối với người học Sinh viên nên soạn trước nội dung thảo luận sau mỗi bài vừa học vì điều này sẽ giúp các em nhớ lại những điều chưa rõ, những nội dung cần tra cứu thêm theo gợi ý của giảng viên. Nếu sinh viên quên không soạn nội dung thảo luận như giảng viên dặn dò, dẫn đến số lượng câu hỏi ít, buổi thảo luận trở nên nghèo nàn, ít hiệu quả. Việc soạn nội dung thảo luận sẽ tạo điều kiện cho sinh viên cách làm việc khoa học, hiệu quả, có sự ghi chép cẩn thận, lưu trữ lại những thông tin mới, tư liệu mà cả thầy và trò cùng nhau trao đổi. Với sinh viên đến lớp dự thảo luận không chuẩn bị nội dung một cách chu đáo, thậm chí không chuẩn bị câu hỏi hoặc câu hỏi ít sẽ dẫn đến buổi thảo luận không đạt yêu cầu vì thời gian có hạn, giảng viên không thể đi sâu từng vấn đề, sinh viên sẽ không có cơ hội trình bày hết những gì còn vướng mắc. Một số sinh viên chuẩn bị nội dung mang tính đối phó, khi giảng viên hỏi đến đâu, sinh viên lật bài giảng hoặc giáo trình ra và đọc đến đó dẫn đến thiếu tập trung vào giải quyết vấn đề thảo luận hoặc hiểu vấn đề cần trao đổi một cách mơ hồ ảnh hưởng đến chất lượng thảo luận. Thường sau mỗi bài giảng, giảng viên nêu những nội dung quan trọng để sinh viên tự nghiên cứu. Qua mỗi câu hỏi, sinh viên phải tìm những vấn đề trọng tâm, cốt lõi để lý giải một cách tốt nhất. Khi soạn nội dung thảo luận, tùy vào cách học của mình, mỗi sinh viên phân tích, chứng minh NGUYỄN HOÀNG THỦY TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC SÀI GÒN 111 và trình bày, song điểm chung mà sinh viên hướng tới là sự tự nghiên cứu, tập trung khai thác cái mới nhằm giải quyết những vấn đề nảy sinh có trong từng nội dung thảo luận. Sinh viên nên đọc kỹ câu hỏi, gạch dưới những từ cần chú ý, xác định nội dung câu hỏi mà giảng viên đặt ra; xác định rõ đâu là lý luận, đâu là thực tiễn. Sinh viên có thể vận dụng luật, nghị quyết, văn kiện, tài liệu có liên quan đồng thời những câu hỏi kèm theo như tại sao, nếu như để có thể lật ngược vấn đề, có như vậy bài soạn mới thực sự là kiến thức của chính mình. Khi soạn nội dung thảo luận, sinh viên cần chú ý số liệu, tư liệu tham khảo, nguồn, những thông tin liên quan, mối liên hệ từng nội dung, những thông tin phù hợp, không phù hợp để chứng minh, diễn giải rõ ràng. Ngoài ra, sinh viên cần tuân thủ một cách nghiêm ngặt nội quy, quy chế học tập của nhà trường khi đến lớp, phải thấy tầm quan trọng của buổi thảo luận. Bản thân sinh viên phải biết hòa vào không khí học tập của lớp, biết thực hiện đúng theo lịch học, giờ nào việc nấy, phải xem buổi thảo luận là một buổi học chính thức. Cuối cùng, sinh viên cần rèn luyện kỹ năng nói chuyện trước đám đông, chính vì vậy cần chuẩn bị tốt nội dung để có thể phát biểu tốt trong quá trình học tập tại trường. Khi trở về địa phương công tác, tiếp cận những yêu cầu thực tiễn đặt ra nhất là công tác vận động quần chúng, kỹ năng nói không tốt sẽ là một trong những nguyên nhân dẫn đến công tác vận động quần chúng kém hiệu quả. Nếu sinh viên thực hiện tốt các nội dung trên thì sự trao đổi, tranh luận giữa sinh viên với nhau và giữa sinh viên với giảng viên sẽ hiệu quả, người học vừa nắm được tri thức mới, vừa nắm được phương pháp lĩnh hội tri thức đó, phát triển tư duy tích cực, sáng tạo, được chuẩn bị một năng lực thích ứng với đời sống xã hội, phát hiện kịp thời và giải quyết hợp lý các vấn đề nảy sinh. Thứ hai, đối với giảng viên Giảng viên vừa đóng vai trò cố vấn, vừa là trọng tài trong buổi thảo luận, cho nên cần lưu ý những điểm sau đây: Giảng viên cần chuẩn bị nội dung thảo luận chu đáo, đầy đủ. Các tình huống có vấn đề không chỉ dừng lại ở việc đặt câu hỏi và đưa ra bài tập thông thường, mà phải đặt vấn đề, xây dựng tình huống để gợi mở tư duy cho người học, tạo sự mâu thuẫn giữa kiến thức và kinh nghiệm đã có với những kiến thức mới mà họ đang tìm hiểu. Khi nêu tình huống có vấn đề trong dạy học các môn lý luận chính trị, giảng viên cần đáp ứng các yêu cầu: - Tình huống nêu lên phải phù hợp và có tác động tích cực, hiệu quả đến việc khai thác nội dung bài học. - Tình huống phải phù hợp với đặc điểm và trình độ của sinh viên. - Tình huống phải bao hàm những kiến thức đã có và những kiến thức mới, chú ý cập nhật những kiến thức mới tạo sự hứng thú, kích thích sự động não của người học. Giảng viên chủ trì thảo luận cần nắm rõ đối tượng người học để có lựa chọn phương pháp phù hợp, vì học viên có một trình độ, nhận thức khác nhau. Giảng viên có thể dùng phương tiện giảng dạy như phấn bảng, giấy viết, hình ảnh minh họa với những phương pháp như đóng kịch, làm việc nhóm, trò chơi hỏi – đáp và sinh viên có thể đặt ra những vấn đề cần hỏi giảng viên, các sinh viên cùng lớp giải quyết, đó là thông SCIENTIFIC JOURNAL OF SAIGON UNIVERSITY No. 66 (6/2019) 112 tin, số liệu, sự việc liên quan đến nội dung buổi thảo luận. Giảng viên cần hướng dẫn sinh viên đọc tài liệu trước mỗi buổi thảo luận, định hướng nội dung thảo luận để sinh viên chủ động nghiên cứu, tìm hiểu đưa ra các vấn đề cần giải quyết trong buổi thảo luận. Bên cạnh đó, khi phân công nhiệm vụ cho sinh viên, giảng viên lưu ý không phân công một nhóm biên soạn, số còn lại sẽ góp ý bổ sung (khi cần). Đây là nguyên nhân dẫn đến tư tưởng chủ quan, trông chờ, ỷ lại, là điều vô cùng tác hại cho sinh viên, do người trong nhóm được phân công sẽ yên tâm đã có người thực hiện thay. Với cách suy nghĩ này, buổi thảo luận sẽ không mang lại hiệu quả, vì số lượng sinh viên chuẩn bị nội dung thảo luận chỉ chiếm số ít người trong lớp. Do đó khâu chuẩn bị nội dung thảo luận dễ bị lệch hướng. Từ đó, sẽ tạo tâm lý coi thường những buổi thảo luận, sự nhàm chán, uể oải, tạo sức ì khi tham gia học tập của người học. Trong giờ thảo luận, giảng viên cần tạo không khí vui tươi, thoải mái và dân chủ, không gò ép, khuyến khích học viên chủ động nêu ý kiến bởi vì: “môi trường học tập có thể ảnh hưởng đến tâm tư, tình cảm, thái độ và hành vi, động cơ học tập của sinh viên” (Nguyễn Thị Minh Phượng, Phạm Thị Thúy, 2011). Những nội dung sinh viên phát biểu mà chưa đúng, chưa đầy đủ thì mời sinh viên khác bổ sung, không chê bai ý kiến của sinh viên. Nhà trường cần kiểm tra giáo án thảo luận trước khi lên lớp và tổ chức dự giờ các buổi thảo luận của giảng viên trên lớp. Sau đó các giảng viên sẽ cùng đóng góp ý kiến, rút kinh nghiệm để thực hiện các buổi thảo luận có hiệu quả hơn. Bên cạnh đó, không nên tạo bầu không khí quá trầm lắng, ý kiến phát biểu ít, hạn chế sự tranh luận kéo dài thời gian, giảng viên phó mặc cho thời gian trôi, sinh viên mong chờ cho hết giờ để ra về, nếu một buổi thảo luận như vậy cho thấy cả hai phía giảng viên và sinh viên chưa làm hết nhiệm vụ của mình. Giảng viên thực hiện tốt kiểm tra, đánh giá trong quá trình dạy học theo định hướng phát triển năng lực người học, vì sự tiến bộ của sinh viên. Chú trọng đánh giá thường xuyên đối với tất cả sinh viên: đánh giá các hoạt động trên lớp; đánh giá qua hồ sơ học tập, vở học tập; đánh giá qua việc sinh viên báo cáo kết quả thực hiện một dự án học tập, nghiên cứu khoa học, báo cáo kết quả thảo luận; đánh giá qua bài thuyết trình (bài viết, bài trình chiếu, video clip v.v.) về kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập (sau đây gọi chung là sản phẩm học tập); kết hợp đánh giá trong quá trình dạy học, giáo dục và đánh giá tổng kết cuối kỳ, cuối năm học. Bên cạnh đó, khi phân công nhiệm vụ cho sinh viên, giảng viên lưu ý không phân công một nhóm biên soạn, số còn lại sẽ góp ý bổ sung (khi cần). Đây là nguyên nhân dẫn đến tư tưởng chủ quan, trông chờ, ỷ lại, là điều vô cùng tác hại cho sinh viên, do người trong nhóm được phân công sẽ yên tâm đã có người thực hiện thay. Với cách suy nghĩ này, buổi thảo luận sẽ không mang lại hiệu quả, vì số lượng sinh viên chuẩn bị nội dung thảo luận chỉ chiếm số ít người trong lớp. Do đó khâu chuẩn bị nội dung thảo luận dễ bị lệch hướng. Từ đó, sẽ tạo tâm lý coi thường những buổi thảo luận, sự nhàm chán, uể oải, tạo sức ì khi tham gia học tập của người học. Tóm lại, để nâng cao chất lượng trong giảng dạy lý luận chính trị của Trường Đại học Quảng Bình, phát huy tính tích cực, NGUYỄN HOÀNG THỦY TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC SÀI GÒN 113 chủ động, sáng tạo của cả giảng viên và sinh viên thì cần phải thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp trong nhiều lĩnh vực như: thao giảng, dự giờ, thảo luận, kiểm tra giáo án, đánh giá giảng viên và sinh viên... Trong đó, hoạt động thảo luận là một trong những hoạt động chuyên môn giữ vai trò quan trọng cùng với các hoạt động khác tạo nên chất lượng đào tạo, bồi dưỡng nói chung của các chương trình học, góp phần tạo nên hiệu quả trong việc thực hiện nhiệm vụ chính trị của Trường. 3. Kết luận Việc đổi mới phương pháp, hình thức thảo luận theo định hướng phát triển năng lực người học đã được triển khai từ nhiều năm qua. Thảo luận theo định hướng phát triển năng lực người học hướng tới việc hoạt động hóa, tích cực hóa hoạt động nhận thức của người học, nghĩa là tập trung vào phát huy tính tích cực của người học chứ không phải là tập trung vào phát huy tính tích cực của người dạy vậy nên bản thân mỗi gảng viên cũng cần cố gắng thật nhiều mới có thể đáp ứng được yêu cầu của mục tiêu môn học nói chung, mục tiêu giờ thảo luận các môn học lý luận chính trị nói riêng đã đề ra. TÀI LIỆU THAM KHẢO Nguyễn Thu Hà (2014). Giảng dạy theo năng lực và đánh giá theo năng lực trong giáo dục: Một số vấn đề lý luận cơ bản. Tạp chí Khoa học ĐHQGHN: Nghiên cứu Giáo dục, Tập 30 (Số 2), 56-64. Nguyễn Thị Minh Phượng, Phạm Thị Thúy (2011). Cẩm nang phương pháp sư phạm. NXB Tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh. TP. Hồ Chí Minh. Nguyễn Quang Thuấn (2016). Đánh giá theo định hướng năng lực. Tạp chí Khoa học ĐHQGHN: Nghiên cứu Giáo dục, Tập 32 (Số 2), 68-82. TS. Nguyễn Văn Tuấn (2010). Tài liệu học tập về phương pháp dạy học theo hướng tích hợp (chuyên đề bồi dưỡng sư phạm). Trường Đại học Sư phạm kỹ thuật Thành phố Hồ Chí Minh (trang 7). TP. Hồ Chí Minh. Phan Thị Hồng Vinh (2010). Phương pháp dạy học. Nxb Đại học sư phạm. TP. Hồ Chí Minh. Ngày nhận bài: 19/3/2019 Biên tập xong: 15/6/2019 Duyệt đăng: 20/6/2019