Một vài nét về tình hình xây dựng văn hóa doanh nghiệp ở Thành phố Hồ Chí Minh hiện nay trong bối cảnh toàn cầu hóa

TAÏP CHÍ KHOA HOÏC ÑAÏI HOÏC SAØI GOØN Soá 33 (58) - Thaùng 10/2017 163 Một vài nét về tình hình xây dựng văn hóa doanh nghiệp ở Thành phố Hồ Chí Minh hiện nay trong bối cảnh toàn cầu hóa Some features of the building of corporate culture in Ho Chi Minh City in the context of globalization ThS.NCS. Mai Trọng An Vinh, Công ty TNHH Thương mại – Dịch vụ An Trung Mai Trong An Vinh, M.BA. Ph.D. student, An Trung Trading – Service Co., Ltd Tóm tắt Vấn đề “văn hóa doanh nghiệp” đã và đang trở thành đề tài được các doanh nghiệp ở thành phố Hồ Chí Minh quan tâm và nghiên cứu, nhằm nâng cao khả năng thích ứng với hội nhập và nâng cao khả năng cạnh tranh cho doanh nghiệp mình trong bối cảnh toàn cầu hóa hiện nay. Là thành phố năng động nhất trên cả nước về nhiều lĩnh vực trong đó có lĩnh vực kinh tế như thành phố Hồ Chí Minh thì việc tăng cường xây dựng văn hóa doanh nghiệp càng trở nên cấp bách hơn bao giờ hết. Với bài nghiên cứu này tác giả mong muốn làm rõ một số khái niệm về văn hóa doanh nghiệp và sự cần thiết của việc xây dựng văn hóa doanh nghiệp; Tìm hiểu một vài nét về tình hình xây dựng văn hóa doanh nghiệp trong bối cảnh toàn cầu hóa hiện nay ở thành phố Hồ Chí Minh, từ đó tác giả đề xuất một số định hướng giải pháp. Từ khóa: toàn cầu hóa, văn hóa doanh nghiệp, bối cảnh toàn cầu hóa. "Corporate culture" has become a matter of concern to Ho Chi Minh City-based enterprises with a view to improving their competitiveness and adaptation to the integration in the context of globalization. Based in HCM City, the most dynamic city in in many fields, especially the economic one, all enterprises place importance on the building of corporate culture. In this article, the author clarifies some of the concepts of corporate culture and the need for building corporate culture, finding out some features of the building of corporate culture in the context of globalization in Ho Chi Minh City from which a number of solutions are proposed. Keywords: globalization, corporate culture, globalization context. 1. Một số khái niệm về văn hóa doanh nghiệp Khái niệm về văn hóa doanh nghiệp. Trong phát triển doanh nghiệp, yếu tố văn hóa doanh nghiệp được xem là vấn đề cốt lõi mang tính sống còn có thể đưa doanh nghiệp đi đến thành công hoặc thất bại. Văn hóa doanh nghiệp đã và đang là đề tài được các doanh nghiệp và các nhà nghiên cứu quan tâm hơn bao giờ hết. Ngày nay khái niệm về văn hóa doanh nghiệp được các nhà nghiên cứu đưa ra tương đối nhiều, mỗi khái niệm ít nhiều cũng có sự khác nhau tùy theo góc độ M T VÀI NÉT VỀ TÌNH HÌNH XÂY DỰNG VĂN HÓA DOANH NGHI P Ở THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH 164 nghiên cứu của mỗi nhà nghiên cứu. Có thể kể ra một số khái niệm tiêu biểu như: Theo Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO): “Văn hóa doanh nghiệp là sự trộn lẫn đặc biệt các giá trị, các tiêu chuẩn, thói quen và truyền thống, những thái độ ứng xử và lễ nghi mà toàn bộ chúng là duy nhất đối với một tổ chức đã biết” (8). Còn đối với Nguyễn Mạnh Quân thì văn hóa doanh nghiệp: “Là một hệ thống các ý nghĩa, giá trị, niềm tin chủ đạo, nhận thức và phương pháp tư duy được mọi thành viên của một tổ chức cùng đồng thuận và có ảnh hưởng ở phạm vi rộng đến cách thức hành động của các thành viên” (10). Dương Thị Liễu cho rằng:“Văn hóa doanh nghiệp là một hệ thống các giá trị, các chuẩn mực, các quan niệm và hành vi của doanh nghiệp, chi phối hoạt động của mọi thành viên trong doanh nghiệp và tạo nên bản sắc kinh doanh riêng của doanh nghiệp” (8). Các hướng tiếp cận về văn hóa doanh nghiệp nêu trên tuy ít nhiều đều có sự khác nhau. Nhưng xét tổng thể chúng đều chú trọng đến ba yếu tố chính: - Văn hóa doanh nghiệp là một hệ thống bao gồm các giá trị được doanh nghiệp lựa chọn để xây dựng văn hóa cho doanh nghiệp của mình. Thông qua đó tạo nên sự khác biệt giữa doanh nghiệp này và các doanh nghiệp khác. - Các giá trị văn hóa mà doanh nghiệp đã lựa chọn để xây dựng văn hóa doanh nghiệp cho mình giúp các thành viên trong doanh nghiệp nhận thức được sứ mệnh, niềm tin về doanh nghiệp một cách nhất quán, từ đó tạo nên khối thống nhất cho toàn thể lãnh đạo và nhân viên của doanh nghiệp. - Văn hóa doanh nghiệp là công cụ hỗ trợ nhằm giúp cho các thành viên trong doanh nghiệp chuyển biến từ nhận thức các giá trị văn hóa của doanh nghiệp mình thành hành động cụ thể, từ đó theo năm tháng sẽ hình thành nên bản sắc văn hóa rất riêng có tính chất chiến lược cho doanh nghiệp mình.  Trong bối cảnh toàn cầu hóa như hiện nay, ở một số trường hợp nhất định văn hóa doanh nghiệp có thể bị xem như là một rào cản làm cản trở sự thay đổi để phát triển của doanh nghiệp nhằm phù hợp hơn với môi trường kinh doanh mới. Chính vì thế văn hóa doanh nghiệp đôi khi còn là sự cản trở cho việc liên doanh hay xác nhập giữa các doanh nghiệp với nhau vì sự khác biệt về bản sắc văn hóa đã và đang tồn tại trong mỗi doanh nghiệp. 2. Sự cần thiết phải xây dựng văn hóa doanh nghiệp trong thời đại toàn cầu hóa ngày nay Vấn đề tiếp thu có chọn lọc tinh hoa văn hoá nhân loại bên cạnh việc xây dựng nền văn hóa doanh nghiệp Việt Nam có bản sắc riêng luôn là chủ trương của Đảng và nhà nước ta đặc biệt quan tâm, xem đó như là nhiệm vụ trọng tâm trong thời đại mới, thời đại hội nhập như hiện nay. Văn hóa doanh nghiệp quyết định sự tồn tại lâu dài của doanh nghiệp. Có thể nói rằng văn hóa doanh nghiệp là tài sản của doanh nghiệp. Trên tinh thần đó, xây dựng văn hóa doanh nghiệp là điều kiện tiên quyết, là nhiệm vụ trọng tâm, có ý nghĩa mang tính chiến lược cho các doanh nghiệp Việt Nam nói chung và các doanh nghiệp ở thành phố Hồ Chí Minh nói riêng trong tiến trình hội nhập với thế giới bên ngoài. Xây dựng văn hóa doanh nghiệp còn có tác dụng nâng cao khả năng cạnh tranh cho doanh nghiệp theo yêu cầu phát triển kinh tế đất nước trong thời kỳ hội nhập kinh tế quốc tế. Việc xây dựng văn hóa doanh nghiệp phải có những chiến lược khôn ngoan, lựa chọn sáng suốt dựa trên cơ sở văn hóa của Việt MAI TRỌNG AN VINH 165 Nam kết hợp với tinh hoa của nhân loại nhằm sáng tạo ra văn hóa doanh nghiệp tiên tiến phù hợp với bản sắc văn hóa Việt Nam. Văn hóa doanh nghiệp là một công cụ quan trọng không thể thiếu trong phát triển doanh nghiệp, bất kể doanh nghiệp đó ở quy mô nào. Có thể khẳng định rằng không thể quản lý điều hành một doanh nghiệp phát triển vững mạnh mà không sử dụng công cụ văn hóa doanh nghiệp. Văn hóa doanh nghiệp tạo nên sự gắn kết giữa các thành viên trong doanh nghiệp và tạo dựng bản sắc riêng cho doanh nghiệp mình, xây dựng niềm tin, tạo động lực phấn đấu cho các thành viên trong doanh nghiệp và giúp học có ý muốn tự nguyện gắn bó lâu dài với doanh nghiệp. Bên cạnh đó Văn hóa doanh nghiệp giúp tạo nên sự khác biệt giữa các doanh nghiệp với nhau, tạo dựng niềm tin vững chắc từ phía đối tác, xây dựng nên hình ảnh tốt đẹp cho doanh nghiệp, qua đó tạo ra sức mạnh cạnh tranh cho doanh nghiệp, giúp doanh nghiệp phát triển bền vững trước sự cạnh tranh ngày càng khốc liệt từ các doanh nghiệp đối thủ đến từ nhiều nền văn hóa khác nhau trong bối cảnh toàn cầu hóa. 3. Một số vấn đề về tình hình xây dựng văn hóa doanh nghiệp ở Thành phố Hồ Chí Minh hiện nay trong bối cảnh toàn cầu hóa Thành phố Hồ Chí Minh là một trong 5 thành phố trực thuộc Trung ương của Việt Nam. Về mặt hành chính, thành phố được chia thành 19 quận và 5 huyện. Tổng diện tích khoảng 2.095,06 km² và 12 triệu dân (8), nằm trong vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, là trung tâm kinh tế của cả nước. Đây là nơi có hoạt động kinh tế năng động nhất, dẫn đầu cả nước về tốc độ tăng trưởng kinh tế, tạo ra mức đóng góp GDP (tổng sản phẩm nội địa) lớn cho cả nước. Thành phố Hồ Chí Minh là nơi thu hút vốn đầu tư nước ngoài mạnh nhất cả nước, kể từ khi Luật đầu tư được ban hành. Số dự án đầu tư vào thành phố chiếm khoảng 1/3 tổng số dự án đầu tư nước ngoài trên cả nước. Việc hình thành các hệ thống giao thông như đường Xuyên Á, đường Đông Tây sẽ tạo điều kiện cho kinh tế thành phố tăng trưởng mạnh mẽ (8). Tại hội nghị “Gặp gỡ Lãnh đạo Thành phố và doanh nghiệp về kế hoạch thực hiện Nghị Quyết 35/NQ-CP của Chính phủ” được tổ chức ngày 3/7/2016 tại TP.HCM. Lãnh đạo Ủy ban Nhân dân TP.HCM cho biết sẽ phấn đấu có khoảng 500.000 doanh nghiệp vào năm 2020 (6). Hiện nay, thành phố Hồ Chí Minh có khoảng 270.000 doanh nghiệp đã được đăng ký hoạt động trong mọi lĩnh vực. Cơ cấu các doanh nghiệp của thành phố Hồ Chí Minh hiện nay là: Khu vực nhà nước chiếm khoảng 33,3%, doanh nghiệp ngoài quốc doanh chiếm khoảng 44,6%, phần còn lại là khu vực có vốn đầu tư nước ngoài (8). Trong số đó các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực kinh tế, dịch vụ chiếm tỷ trọng cao nhất, khoảng 51,1%, phần còn lại lĩnh vực công nghiệp và xây dựng chiếm khoảng 47,7%, lĩnh vực nông nghiệp, lâm nghiệp và thủy sản chiếm khoảng 1,2% (8). Chiều ngày 15/10/2017, tại thành phố Hồ Chí Minh, Hiệp hội Phát triển Văn hóa doanh nghiệp Việt Nam phối hợp với Hội nữ doanh nhân TP. Hồ Chí Minh tổ chức diễn đàn “Văn hóa doanh nghiệp - Nền tảng để phát triển bền vững” có phó Thủ tướng thường trực Chính phủ Trương Hòa Bình đến tham dự. Một trong số những nội dung chính của diễn đàn đề cập đến vấn đề Tính hội nhập quốc tế ảnh hưởng vào văn hóa doanh nghiệp ở Việt Nam và Tăng tính cạnh tranh lành mạnh cho doanh nghiệp M T VÀI NÉT VỀ TÌNH HÌNH XÂY DỰNG VĂN HÓA DOANH NGHI P Ở THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH 166 Việt Nam bằng văn hóa doanh nghiệp Phát biểu tại diễn đàn, Phó Thủ tướng Trương Hòa Bình đánh giá cao sự đóng góp của các doanh nghiệp trong quá trình phát triển đất nước và nhấn mạnh văn hóa là nền tảng cốt lõi của một quốc gia, một dân tộc và văn hóa doanh nghiệp không chỉ tạo nên linh hồn của doanh nghiệp mà còn là tài sản của một quốc gia. Tại thành phố Hồ Chí Minh hiện nay vẫn còn xảy ra nhiều vụ vi phạm pháp luật trong lĩnh vực kinh doanh như kinh doanh hàng giả, hàng nhái... vì thế gây trở ngại rất nhiều cho các doanh nghiệp kinh doanh chân chính luôn quan tâm đến xây dựng văn hóa doanh nghiệp. Phó Thủ tướng yêu cầu các doanh nghiệp cần nổ lực, phấn đấu hơn nữa để xây dựng văn hóa doanh nghiệp trong bối cảnh toàn cầu như hiện nay vì đó là một trong những yếu tố quyết định sự thắng lợi của doanh nghiệp trên trường quốc tế. Phó Thủ tướng cũng khẳng định rằng Chính phủ cam kết luôn đồng hành cùng doanh nghiệp, tạo mọi điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp phát triển trong thời kỳ hội nhập kinh tế quốc tế ngày càng sâu rộng. Đặc biệt trong khuôn khổ sự kiện đã diễn ra lễ công bố: Bộ tiêu chí đánh giá văn hóa doanh nghiệp Việt Nam; Quy chế tôn vinh “Doanh nghiệp văn hóa tiêu biểu” và ra mắt Ban tổ chức cuộc vận động xây dựng Văn hóa doanh nghiệp Việt Nam. Tại Hội nghị gặp gỡ giữa lãnh đạo thành phố Hồ Chí Minh và các doanh nghiệp, được tổ chức ngày 7/3/2017 tại thành phố Hồ Chí Minh, các đại diện doanh nghiệp đã nhận định việc thực hiện các cam kết của các Hiệp định thương mại tự do thế hệ mới mang lại nhiều cơ hội nhưng cũng đặt ra rất nhiều những khó khăn, thách thức cho doanh nghiệp (1). Đại diện lãnh đạo thành phố Hồ Chí Minh, ông Nguyễn Thành Phong, Chủ tịch Ủy ban Nhân dân thành phố Hồ Chí Minh khẳng định chính quyền Thành phố cam kết đồng hành cùng doanh nghiệp, nhằm tháo gỡ các rào cản, khó khăn tạo điều kiện cho doanh nghiệp phát triển. Qua đó, tạo điều kiện thuận lợi nhất có thể để các doanh nghiệp phát triển vững mạnh với nhận thức rằng sự phát triển của doanh nghiệp cũng chính là sự phát triển vững mạnh của thành phố. Thông qua các hoạt động đó sẽ giúp các doanh nghiệp xây dưng Văn hóa doanh nghiệp tốt hơn. Trong kế hoạch phát triển dài hạn, thành phố Hồ Chí Minh sẽ đẩy mạnh phát triển kinh tế dựa trên sự đổi mới sáng tạo, tăng hàm lượng tri thức ngày càng cao, công nghệ ngày càng hiện đại để đạt được hiệu quả năng suất cao. Kiên quyết không đánh đổi môi trường lấy kinh tế (1). Cũng tại hội nghị, ông Chu Tiến Dũng Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp thành phố Hồ Chí Minh mong muốn các sở, ngành thành phố Hồ Chí Minh quan tâm, đồng hành cùng doanh nghiệp nhiều hơn nữa trong việc hỗ trợ, tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, để doanh nghiệp phát triển ngày càng vững mạnh trong hoạt động sản xuất, kinh doanh, thông qua đó giúp các doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh, xây dựng thương hiệu thành công (1). Những đề xuất của ông Chu Tiến Dũng là vô cùng cần thiết vì những yếu tố đó tác động trực tiếp đến việc xây dựng văn hóa doanh nghiệp. Bởi lẽ việc xây dựng Văn hóa doanh nghiệp có thành công được hay không thì cần phải có sự chung tay góp sức của các cơ quan quản lý Nhà nước. Vì có những vấn đề vượt quá khả năng của doanh nghiệp và hiệp hội doanh nghiệp. Văn hóa doanh nghiệp bao gồm tất cả các yếu tố như: Văn hóa kinh doanh, triết lý kinh doanh, kế hoạch chiến lược kinh MAI TRỌNG AN VINH 167 doanh, ý thức thượng tôn pháp luật, đạo đức kinh doanh Ở thành phố Hồ Chí Minh, cùng với sự hòa nhập nhanh chóng với nền kinh tế thế giới, rất nhiều các doanh nghiệp nơi đây đã hiểu rằng xây dựng văn hóa doanh nghiệp là xây dựng một nền tảng bền vững, giúp doanh nghiệp xây dựng được uy tín, thương hiệu, thông qua đó vững bước hơn trong tiến trình hội nhập. Chưa bao giờ, tinh thần khởi nghiệp tại thành phố Hồ Chí Minh phát triển mạnh mẽ như giai đoạn hiện nay, số lượng doanh nghiệp thành lập mới tăng lên rất nhanh chóng, hiện mỗi tháng tại TP.HCM bình quân có khoảng 3.000 doanh nghiệp mới thành lập. Về tỷ trọng các loại hình doanh nghiệp, hiện nay các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ chiếm khoảng 81%, trong khi đó doanh nghiệp sản xuất là lĩnh vực quan trọng tạo ra nhiều giá trị vật chất, tạo công ăn việc làm nhiều, lại chiếm tỷ trọng nhỏ trong tổng số các doanh nghiệp tại Thành phố. Doanh nghiệp mới hoạt động kinh doanh bất động sản chiếm tỷ trọng cao nhất (42,6%), tiếp theo là buôn bán, bán lẻ, sửa chữa ô tô, xe máy (chiếm 20,7%) (1). Tại thành phố Hồ Chí Minh hiện nay, cụm từ “văn hóa doanh nghiệp” được đề cập rất nhiều trong các buổi tọa đàm hoặc hội thảo, hội nghị về chủ đề phát triển kinh tế. Nhưng có một thực trạng là không phải doanh nghiệp nào tại thành phố Hồ Chí Minh xây dựng văn hóa doanh nghiệp cũng thành công, có rất nhiều doanh nghiệp đã thất bại trong việc xây dựng văn hóa doanh nghiệp, đặc biệt là những doanh nghiệp có quy mô vừa và nhỏ, nguyên nhân thất bại thì đa dạng nhưng xét về tổng thể thì có những nguyên nhân chính như:  Doanh nghiệp không hiểu thấu đáo ý nghĩa thực sự của những mô hình văn hóa doanh nghiệp nên họ áp dụng không đúng nguyên tắc, dẫn đến doanh nghiệp làm sai ngay từ đầu.  Có khi doanh nghiệp đã chọn đúng mô hình văn hoá doanh nghiệp phù hợp với kế hoạch chiến lược nhưng doanh nghiệp triển khai không hiệu quả, chưa đúng mức cần phải có. Hoặc doanh nghiệp đã đi đúng hướng ngay từ ban đầu nhưng sau khi đạt được một số thành công nhất định thì không duy trì được đường lối xây dựng văn hóa doanh nghiệp như lúc ban đầu đã đề ra và không có tính kế thừa trong sự chuyển giao giữa các thế hệ lãnh đạo của doanh nghiệp. Tình hình gian lận thương mại, vi phạm vệ sinh an toàn thực phẩm tại thành phố Hồ Chí Minh đang diễn biến rất phức tạp, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển của các doanh nghiệp chân chính thông qua đó gián tiếp cản trở việc xây dựng văn hóa doanh nghiệp. Theo số liệu thống kê, từ đầu năm 2017 đến 15/5/2017, các cơ quan chức năng đã bắt giữ và lập biên bản khoảng 605 vụ vi phạm gian lận thương mại, tổng cộng tiền phạt và tịch thu khoảng 18,1 tỷ đồng. Trong đó có 8 vụ buôn lậu vận chuyển trái phép, 82 vụ gian lận thương mại, 1 vụ ma tuý - chất gây nghiện, 3 vụ vũ khí và phụ kiện, 481 vụ vi phạm thủ tục Hải quan, 30 vụ vi phạm khác, trị giá hàng vi phạm ước tính khoảng 56,8 tỷ đồng. Cơ quan chức ra quyết định khởi tố 9 vụ, chuyển cơ quan khác đề nghị khởi tố 5 vụ (2). Trước tình hình đó tại cuộc họp về tình hình kinh tế - xã hội 5 tháng đầu năm 2017 của thành phố Hồ Chí Minh diễn ra ngày 29/5/2017, Chủ tịch Ủy ban nhân dân Thành phố Nguyễn Thành Phong nhấn mạnh: “Thành phố Hồ Chí Minh kiên quyết không để doanh nghiệp gian lận thương mại, buôn bán hàng giả, hàng kém chất lượng tồn tại” (5). Đây là M T VÀI NÉT VỀ TÌNH HÌNH XÂY DỰNG VĂN HÓA DOANH NGHI P Ở THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH 168 tín hiệu vui cho các doanh nghiệp làm ăn chân chính trên bước đường xây dựng văn hóa cho doanh nghiệp mình. Thực tế, Văn hóa doanh nghiệp tồn tại khách quan trong mọi doanh nghiệp, hầu như doanh nghiệp nào cũng có văn hoá của riêng mình bao gồm cả những giá trị và hạn chế đan xen lẫn nhau. Vấn đề còn lại của doanh nghiệp là phải biết phát huy thêm những giá trị và giảm thiểu tối đa những mặt còn hạn chế để xây dựng văn hóa doanh nghiệp thành công. Xây dựng văn hóa doanh nghiệp phải bắt đầu từ những điều cụ thể nhất chứ không phải từ những điều chung chung mơ hồ và nó phải là nhiệm vụ của tất cả thành viên trong doanh nghiệp chứ không phải của riêng bất cứ bộ phận nào. 4. Một số định hướng giải pháp nhằm xây dựng văn hóa doanh nghiệp ở Thành phố Hồ Chí Minh hiện nay trong bối cảnh toàn cầu hóa  Đối với cơ quan quản lý nhà nước. - Tăng cường xúc tiến đầu tư, tăng cường hiệu lực bộ máy quản lý Nhà nước. Phát triển hạ tầng, nâng cao chất lượng phục vụ khu vực hành chính công theo hướng dân chủ, trong sạch, vững mạnh, chuyên nghiệp và hiện đại. - Xây dựng các chính sách hỗ trợ, khuyến khích phát triển, xây dựng thương hiệu cho các sản phẩm chủ lực của thành phố Hồ Chí Minh, đẩy mạnh các chương trình khởi nghiệp. Tạo dựng mối quan hệ chặt chẽ hơn nữa với các hiệp hội doanh nghiệp trong và ngoài tỉnh. - Nâng cao năng lực về hội nhập cho các doanh nghiệp. Kiểm soát chặt chẽ, không cho hàng giả, hàng kém chất lượng lưu thông trên thị trường, tạo cơ sở pháp lý bảo vệ quyền lợi chính đáng cho các doanh nghiệp. - Khuyến khích nghiên cứu, ứng dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất, kinh doanh, hỗ trợ các doanh nghiệp triển khai các dự án khoa học và công nghệ.  Đối với doanh nghiệp. Văn hóa doanh nghiệp không phải tự nhiên mà có được, mà có được do cả một quá trình doanh nghiệp cố gắng tích lũy và xây dựng nên vì thế việc xây dựng văn hóa doanh nghiệp phải cần có những bước đi cụ thể. Một số giải pháp chủ yếu cho việc xây dựng văn hóa doanh nghiệp cần phải thực hiện, như sau: + Lập kế hoạch chiến lược kinh doanh: - Bất kỳ một doanh nghiệp nào trước khi đi vào hoạt động cũng cần phải lập được bảng kế hoạch chiến lược kinh doanh cho mình, vì khi thiếu kế hoạch chiến lược doanh nghiệp sẽ hoạt động kém hiệu quả, thậm chí dẫn đến phá sản. Các yếu tố cơ bản cần thiết của một kế hoạch chiến lược là: - Xác lập mục tiêu của chiến lược kinh doanh, trong đó phải xác định việc xây dựng văn hóa doanh nghiệp là ưu tiên hàng đầu, từ đó lựa chọn mô hình văn hóa doanh nghiệp phù hợp với doanh nghiệp mình để xây dựng. - Một kế hoạch chiến lược phải mang tính chất tổng thể và dài hạn, trong đó phải vạch rõ lộ trình cụ thể từng hạn mục phải đạt được. Phải cụ thể hóa được tầm nhìn cho doanh nghiệp, xây dựng được viễn cảnh tương lai cụ thể cho doanh nghiệp. - Xác định các yếu tố tác động đến việc xây dựng văn hóa cho doanh nghiệp, thường bao gồm các yếu tố thuộc môi trường bên ngoài và các yếu tố thuộc môi trường bên trong doanh nghiệp, từ đó doanh nghiệp phải đề ra những giải pháp phù hợp nhằm ứng phó kịp thời. + Xây dựng văn hóa lãnh đạo cho doanh nghiệp MAI TRỌNG AN VINH 169 Phải xây dựng cụ thể những tiêu chí cơ bản mà người lãnh đạo trong doanh nghiệp cần phải có như: Phẩm chất đạo đức, kỹ năng nghể nghiệp, kỹ năng mềm vì lãnh đạo của doanh nghiệp là người đứng đầu trong việc đề ra chiến lược phát triển cho doanh nghiệp, tạo ra những giá trị, niềm tin cho doanh nghiệp mà tất cả mọi thành viên trong doanh nghiệp đều đồng thuận, từ đó tạo thành động lực cho họ nhằm cùng nhau cố gắng đạt được sứ mệnh của doanh nghiệp đã đề ra trước đó. Văn hóa của người lãnh đạo tác động sâu sắc đến mọi hoạt động của doanh nghiệp. Trong một môi trường kinh doanh thay đổi nhanh chóng bởi tác động của công nghệ như hiện nay, người lãnh đạo phải biết song hành cùng nhịp đập với thời đại. + Xây dựng văn hóa kinh doanh cho doanh nghiệp Xây dựng những tiêu chí cụ thể mang tính chuẩn mực về mọi hành vi liên quan đến các hoạt động của doanh nghiệp mà tất cả mọi thành viên phải tuân thủ theo. Lồng ghép xuyên suốt bên trong mọi hoạt động nêu trên của doanh nghiệp phải là trách nhiệm với lao động, xã hội, cộng đồng + Xây dựng chính sách nhân sự cho doanh nghiệp Thực tế đã chứng minh, những doanh nghiệp thành công đều bắt đầu từ những người nhân viên giỏi. Thông qua chính sách giúp mọi thành viên trong doanh nghiệp hiểu rõ cấp lãnh đạo muốn họ làm gì? Trách nhiệm, quyền lợi và quyền hạn của họ trong công việc như thế nào? Chính sách phải cụ thể mọi thứ từ chế độ lương, thưởng cho đến chính sách đào tạo bồi dưỡng kỹ năng nghiệp vụ cho người lao động Vì đó cũng là một trong những yếu tố then chốt tạo nền tảng cho việc xây dựng văn hóa doanh nghiệp khi mọi thứ đều công bằng và rõ ràng với tất cả mọi thành viên. + Thiết lập và đẩy mạnh các hoạt động marketing Thực tế đã chứng minh rằng rất nhiều yếu tố đã giúp các doanh nghiệp ở thành phố Hồ Chí Minh làm nên thành công trong quá khứ thì hiện tại đã không còn phù hợp để giúp các doanh nghiệp tiếp tục phát triển thành công trong điều kiện thị trường mới. Vì thế các doanh nghiệp cần phải thiết lập và đẩy mạnh các hoạt động marketing vì đây là hoạt động thiết yếu nhất nhằm xây dựng văn hóa cho doanh nghiệp, nó là triết lý xuyên suốt dẫn dắt mọi hoạt động của doanh nghiệp trong việc xây dựng văn hóa cho doanh nghiệp. Sức mạnh cạnh tranh của doanh nghiệp có được từ các hoạt động marketing là từ năng lực marketing. Thực tế tại một số doanh nghiệp ở thành phố Hồ Chí Minh việc thực hiện hoạt động marketing chỉ mang tính chất là giải pháp tình thế trước mắt có tính thời vụ chứ không phải là một giải pháp căn cơ dài hạn vì doanh nghiệp chưa nhận thức được vai trò quan trọng mang tính sống còn của hoạt động marketing trong sự phát triển của doanh nghiệp. Ngoài ra doanh nghiệp phải phấn đấu để đạt được những danh hiệu, những chứng chỉ cần thiết trong lĩnh vực mà mình đang hoạt động, được công nhận bởi những tổ chức uy tín trong và ngoài nước. Ví dụ như: Chứng nhận ISO 14001 (tiêu chuẩn về quản lý môi trường được thừa nhận trên toàn thế giới), ISO 9000 (bộ tiêu chuẩn về hệ thống quản lý chất lượng do Tổ chức Tiêu chuẩn hoá quốc tế (ISO) ban hành), HACCP (hệ thống kiểm soát các mối nguy hiểm và rủi ro cho an toàn thực phẩm trong suốt quá trình chế biến), SA8000 (hệ thống các tiêu chuẩn trách nhiệm giải trình xã hội để hoàn thiện các điều kiện làm việc cho M T VÀI NÉT VỀ TÌNH HÌNH XÂY DỰNG VĂN HÓA DOANH NGHI P Ở THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH 170 người lao động tại các doanh nghiệp, trang trại hay văn phòng)... 5. Kết luận Trong bối cảnh hội nhập hiện nay đã đặt các doanh nghiệp ở thành phố Hồ Chí Minh đứng trước những cơ hội kèm theo những thách thức. Xây dựng văn hóa doanh nghiệp là điều tiên quyết nếu doanh nghiệp muốn tồn tại và phát triển vì văn hóa doanh nghiệp là vũ khí sắc bén giúp doanh nghiệp có thể đi đến thành công. Nhưng thực tế ở thành phố Hồ Chí Minh không phải doanh nghiệp nào xây dựng văn hóa doanh nghiệp cũng thành công. Trong phát triển doanh nghiệp, văn hóa và kinh tế là hai yếu tố không thể tách rời nhau mà chúng luôn hòa quyện tương hỗ với nhau. Xây dựng văn hóa doanh nghiệp là cả một quá trình cam go, đòi hỏi sự cố gắng không chỉ từ phía doanh nghiệp mà còn cần có sự chung tay góp sức từ phía các cơ quan quản lý nhà nước các cấp. TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Vân Anh (2017), TP.HCM tạo điều kiện thúc đẩy doanh nghiệp phát triển, Báo Sài Gòn Giải Phóng. 2. Hà Duy (2017), Công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả là nhiệm vụ chính trị quan trọng của Cục Hải quan TP.HCM, Cổng thông tin điện tử Cục Hải quan TP.HCM. 3. Edgar H. Schein (Nguyễn Phúc Hoàng dịch, 2012), Văn Hóa Doanh Nghiệp Và Sự Lãnh Đạo, Nxb Thời Đại. 4. Dương Thị Liễu (2009), Văn hoá kinh doanh, Nxb Đại học Kinh tế Quốc dân, Hà Nội. 5. Mỹ Phương (2017), Doanh nghiệp kỳ vọng Thành phố Hồ Chí Minh có bước đột phá về cải cách hành chính, Báo ảnh Dân tộc và Miền núi – Thông tấn xã Việt Nam. 6. Mỹ Phương (2016), Thành phố Hồ Chí Minh sẽ có 500.000 doanh nghiệp vào năm 2020,Thông tấn xã Việt Nam. 7. Nguyễn Mạnh Quân (2007), Đạo đức kinh doanh và văn hóa công ty. Nxb Đại học Kinh tế quốc dân, Hà Nội. 8. Mạng thông tin tích hợp trên internet của TP. Hồ Chí Minh. 9. Nghị quyết 16-NQ/TW của Bộ Chính trị về Phương hướng nhiệm vụ phát triển TP. Hồ Chí Minh đến năm 2020. Cổng thông tin điện tử Đảng bộ TP. Hồ Chí Minh. 10. Công Thắng (8/11/2016), Văn hóa của doanh nghiệp cũng chính là niềm tin của khách hàng, Báo điện tử Lao Động. Ngày nhận bài: 08/9/2017 Biên tập xong: 15/10/2017 Duyệt đăng: 20/10/2017