Một số vấn đề về xây dựng nội dung chương trình đào tạo, bồi dưỡng theo vị trí việc làm cho cán bộ làm công tác dân tộc hiện nay - Nguyễn Văn Chí

Tạp chí Nghiên cứu Dân tộc KHOA HỌC, GIÁO DỤC VÀ CÔNG NGHỆ Ngày nhận bài: 23/2/2017. Ngày phản biện: 1/3/2017. Ngày duyệt đăng: 9/3/2017 (1) Học viện Dân tộc; e-mail: nguyenvanchi@cema.gov.vn Số 17 - Tháng 3 năm 2017 Từ khi ra đời và trong suốt quá trình lãnh đạo sự nghiệp cách mạng, Đảng Cộng sản Việt Nam luôn coi vấn đề dân tộc, công tác dân tộc có ý nghĩa vô cùng to lớn trong chiến lược đại đoàn kết toàn dân tộc. Nghị quyết Hội nghị lần thứ bảy Ban Chấp hành Trung ương khóa IX chỉ rõ: “Vấn đề dân tộc và đoàn kết dân tộc là vấn đề chiến lược cơ bản, lâu dài đồng thời là vấn đề cấp bách hiện nay của cách mạng Việt Nam”1. Đặc biệt là từ khi thực hiện đường lối đổi mới đất nước (1986) đến nay, Đảng, Nhà nước ta luôn quan tâm đến việc đầu tư cho vùng đồng bào các dân tộc thiểu số (DTTS) và miền núi thông qua việc thực hiện nhiều chính sách, các chương trình, dự án. Để góp phần thực hiện tốt các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước ở vùng DTTS đòi hỏi phải xây dựng được đội ngũ cán bộ làm công tác dân tộc vững mạnh cả về số lượng và chất lượng. Vì công tác dân tộc là một ngành đặc thù đa lĩnh vực và địa bàn sinh sống của đồng bào các dân tộc chiếm 3/4 diện tích của cả nước và chiếm gần 14,3% dân số của cả nước. Trong những năm qua công tác đào tạo, bồi dưỡng cho đội ngũ cán bộ làm công tác dân tộc đã luôn được Đảng, Nhà nước ta đặc biệt quan tâm. Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết Hội nghị Trung ương bảy khóa IX về công tác dân tộc nêu rõ: Xây dựng tiêu chuẩn công chức làm công tác dân tộc. Ưu 1. Ban Tư tưởng – Văn hóa Trung ương: Tài liệu nghiên cứu các nghị quyết Hội nghị lần thứ bảy Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa IX, Nxb. Chính trị Quốc gia, Hà Nội, 2003, tr. 77. tiên đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ cho đội ngũ cán bộ làm công tác dân tộc. Tuyển chọn, tăng cường cán bộ giỏi, có phẩm chất đạo đức tốt về cơ quan làm công tác dân tộc ở các cấp. Việc đào tạo, bồi dưỡng không chỉ nhằm trang bị kiến thức, kỹ năng, phương pháp thực hiện nhiệm vụ, công vụ mà còn góp phần xây dựng đội ngũ công chức chuyên nghiệp có đủ năng lực xây dựng nền hành chính tiên tiến, hiện đại. Thực hiện chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, trong những năm qua Ủy ban Dân tộc đã ban hành nhiều văn bản về đào tạo, bồi dưỡng cho cán bộ làm công tác dân tộc như: Quyết định 86/QĐ-UBDT ngày 25/04/2012 về Phê duyệt Quy hoạch phát triển nguồn nhân lực hệ thống cơ quan làm công tác dân tộc giai đoạn 2012-2020; Quyết định 155/QĐ-UBDT ngày 03/04/2013 Quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Trường Cán bộ dân tộc; Quyết định 343/QĐ-UBDT ngày 29/06/2015 về Ban hành quy chế đào tạo, bồi dưỡng công chức, viên chức của Ủy ban dân tộc. Đặc biệt, ngày 8 tháng 8 vừa qua, Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định Số 1562/QĐ-TTg về việc Tổ chức lại Viện Dân tộc và Trường Cán bộ Dân tộc thành Học viện Dân tộc. Đây là cơ sở giáo dục Đại học đầu tiên của ngành Công tác dân tộc, một bước chuyển lớn trong công tác nghiên cứu cũng như đào tạo cho đội ngũ cán bộ công chức, viên chức người DTTS; bồi dưỡng kiến thức làm công tác dân tộc cho đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức trong hệ thống chính trị. MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ XÂY DỰNG NỘI DUNG CHƯƠNG TRÌNH ĐÀO TẠO, BỒI DƯỠNG THEO VỊ TRÍ VIỆC LÀM CHO CÁN BỘ LÀM CÔNG TÁC DÂN TỘC HIỆN NAY Nguyễn Văn Chí(1) Trong những năm qua công tác đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ cho đội ngũ cán bộ làm công tác dân tộc luôn được Đảng, Nhà nước ta đặc biệt quan tâm nhằm đào tạo cán bộ có năng lực, có phẩm chất đạo đức tốt về công tác tại cơ quan làm công tác dân tộc các cấp. Việc đào tạo, bồi dưỡng không chỉ nhằm trang bị kiến thức, kỹ năng, phương pháp thực hiện nhiệm vụ, công vụ mà còn góp phần xây dựng đội ngũ công chức chuyên nghiệp có đủ năng lực xây dựng nền hành chính tiên tiến, hiện đại. Từ khóa: Nội dung chương trình đào tạo, bồi dưỡng; vị trí việc làm, cán bộ làm công tác dân tộc. Tạp chí Nghiên cứu Dân tộc KHOA HỌC, GIÁO DỤC VÀ CÔNG NGHỆ 24 Số 17 - Tháng 3 năm 2017 Cụ thể hóa các chủ trương, chính sách trên, Trường Cán bộ Dân tộc (nay là Học viện Dân tộc) đã tiến hành biên soạn nhiều bộ tài liệu phục vụ cho quá trình công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ công chức, viên chức làm công tác dân tộc, trong đó có Chương trình bồi dưỡng cập nhật kiến thức theo vị trí việc làm của Nghị định 18/2010/NĐ-CP về đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức. Được quan tâm đào tạo, bồi dưỡng thường xuyên nên đội ngũ cán bộ làm công tác dân tộc đã áp dụng các kiến thức được học vào trong công việc, góp phần không nhỏ trong việc làm thay đổi bộ mặt vùng đồng bào DTTS. Theo đó, tốc độ tăng trưởng bình quân của các tỉnh trong vùng dân tộc và miền núi đạt từ 8 - 10%, một số địa phương có mức tăng trưởng cao trên 10%; các lĩnh vực giáo dục, y tế, văn hóa, xã hội vùng dân tộc, miền núi có chuyển biến tích cực, giá trị văn hóa dân tộc được quan tâm bảo tồn và phát huy; hệ thống chính trị cơ sở được củng cố, Nội dung các kiến thức và thời lượng đào tạo đã luôn luôn được cập nhật theo tinh thần Nghị định 18/2010/NĐ-CP và Thông tư 19/2014/ TT-BNV của Bộ Nội vụ, nhưng trên thực tế nội dung tài liệu đào tạo, bồi dưỡng chưa sâu, tính đặc thù của vùng, miền chưa rõ ràng, chưa phù hợp với từng vị trí việc làm của cán bộ, công chức, viên chức làm công tác dân tộc. Vì vậy, năng lực tham mưu, đề xuất chính sách của cán bộ làm công tác dân tộc còn hạn chế; khả năng nắm bắt và xử lý các tình huống nảy sinh trong công tác dân tộc còn yếu; kỹ năng nghiệp vụ của một bộ phận cán bộ chưa đáp ứng yêu cầu thực tiễn, do đó ảnh hưởng tới chất lượng nghiên cứu, xây dựng và tổ chức thực hiện chính sách. Để công tác đào tạo, bồi dưỡng theo vị trí việc làm đáp ứng được nhu cầu: “Trang bị, cập nhật kiến thức, kỹ năng, phương pháp cần thiết cho cán bộ làm công tác dân tộc từ Trung ương đến địa phương. Trong thời gian tới cần thực hiện tốt một số các vấn đề sau: Một là, nội dung đào tạo, bồi dưỡng phải đảm bảo tính khoa học, gắn kết lý luận với thực tiễn và mang lại hiệu quả cao Ngoài những tiêu chuẩn cứng theo quy định tại Nghị định 18, những nội dung cập nhật của công tác dân tộc phải mang tính đặc thù, khoa học; đảm bảo tính bổ sung cái mới như các chính sách của Đảng và Nhà nước liên quan trực tiếp, gián tiếp tới công tác dân tộc ở nước ta và ở từng vùng miền, từng dân tộc. Bên cạnh đó, phải đảm bảo giữa lí luận và thực tiễn, học đi đôi với hành, đồng thời phải mang tính hiệu quả thiết thực, phục vụ tốt cho việc cần cập nhật kiến thức theo vị trí việc làm mà người học đang đảm nhận. Hai là, tiến hành khảo sát nhu cầu, các nội dung cần đào tạo, bồi dưỡng theo vị trí việc làm của cán bộ làm công tác dân tộc Đây là bước quan trọng nhất trong quá trình xác định nhu cầu bồi dưỡng của cán bộ, công chức, viên chức làm công tác trong ngành công tác dân tộc. Theo đó, để có cơ sở xây dựng nội dung các chuyên đề cũng như chương trình bồi dưỡng phù hợp với nhu cầu đào tạo, bồi dưỡng của cán bộ việc khảo sát nhu cầu của người học cần phải được tổ chức rộng rãi trong các Vụ, đơn vị của Ủy ban Dân tộc và các địa phương. Các nội dung khảo sát phải được thiết kế phù hợp, dễ hiểu đúng đối tượng. Phương pháp, cách thức khảo sát phải linh hoạt, phù hợp và đa dạng. Ba là, lấy ý kiến các chuyên gia trong lĩnh vực công tác dân tộc về nội dung cần bồi dưỡng theo vị trí việc làm hiện nay cũng như những nội dung cần cập nhật theo vị trí việc làm Theo đó, cần lựa chọn chuyên gia là những người có trình độ chuyên môn cao, có kiến thức và hiểu biết sâu rộng về lĩnh vực công tác dân tộc, có khả năng phân tích và dự đoán về xu thế phát triển của công tác dân tộc hiện nay và trong thời gian tới và có lập trường khoa học. Các chuyên gia phải có có các ý kiến đánh giá tương đối ổn định theo thời gian và họ phải điều chỉnh các đánh giá của mình khi có các thông tin bổ sung. Bên cạnh đó, cần nêu câu hỏi cho các nội dung, phương pháp trong chương trình, bồi dưỡng theo vị trí việc làm và đưa ra những ý kiến đánh giá, đề nghị. Bốn là, xây dựng nội dung, kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng, các yêu cầu và điều kiện đảm bảo nhằm thực hiện chương trình đào tạo, bồi dưỡng Việc xây dựng kế hoạch là hết sức cần thiết nhằm tạo ra các bước đi cho hoạt động tương lai để đạt được những mục tiêu đã xác định thông qua việc sử dụng tối ưu những nguồn lực đã có Tạp chí Nghiên cứu Dân tộc KHOA HỌC, GIÁO DỤC VÀ CÔNG NGHỆ 25Số 17 - Tháng 3 năm 2017 và sẽ được khai thác. Bên cạnh đó, kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng cán bộ là cơ bản để thiết kế các hoạt động đào tạo, bồi dưỡng trong tương lai nhằm đạt được mục tiêu đào tạo, bồi dưỡng đặt ra. Kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng cán bộ được xây dựng phải dựa vào các căn cứ cơ bản là: Chương trình đào tạo, bồi dưỡng; khả năng đáp ứng về các nguồn lực. Năm là, tổ chức thực hiện các chương trình đào tạo, bồi dưỡng Đây là quá trình tổ chức thực hiện các nội dung đào tạo, bồi dưỡng kiến thức theo vị trí việc làm cho cán bộ, công chức, viên chức làm công tác dân tộc. Trong quá trình giảng dạy, nên áp dụng hài hòa phương pháp giảng dạy truyền thống và phương pháp giảng dạy hiện đại, trong đó chú trọng phát huy vai trò tích cực của người học, giảng viên chỉ đóng vai trò định hướng, hướng dẫn. Để hoạt động này diễn ra mang tính hiệu quả cao yêu cầu mối quan hệ tương hỗ giữa người giảng viên và học viên phải đảm bảo về cả nội dung và hình thức, không gian và thời gian dạy và học. Sáu là, rà soát, đánh giá kết quả, mức độ cần thiết và phù hợp của các chuyên đề Sau khi tổ chức xong các lớp đào tạo, bồi dưỡng cần tiến hành tổ chức rà soát và điều chỉnh lại các chuyên đề nếu cần thiết để đảm bảo chất lượng cũng như hiệu quả của công tác đào tạo, bồi dưỡng. Việc rà soát, đánh giá là nhằm kiểm tra xem các chuyên đề đào tạo, bồi dưỡng có thiết thực và cập nhật không? Nội dung có đáp ứng không? Hình thức đào tạo, bồi dưỡng có phù hợp với người học không? Giảng viên có đáp ứng được yêu cầu của nội dung và phương pháp giảng dạy như thế nào? Học viên tiếp thu như thế nào? Áp dụng được những gì vào trong công tác họ đang đảm nhận?... Tất cả những câu trả lời đó sẽ quyết định mức độ cần thiết và phù hợp của các chuyên đề xây dựng. Việc xây dựng chương trình đào tạo, bồi dưỡng hiệu quả phải đảm bảo tính kế thừa, tính phù hợp và cập nhật. Một chương trình đào tạo bồi dưỡng tốt sẽ đem lại hiệu quả nâng cao chất lượng thực thi công vụ của cán bộ, công chức. Vì vậy, trong thời gian tới, việc xây dựng chương trình đào tạo, bồi dưỡng theo vị trí việc làm cho cán bộ làm công tác dân tộc cần thực hiện tốt các vấn đề trên sẽ mang lại hiệu quả thiết thực. Tài liệu tham khảo 1. Ban Tư tưởng – Văn hóa Trung ương: Tài liệu nghiên cứu các nghị quyết Hội nghị lần thứ bảy Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa IX, Nxb. Chính trị Quốc gia, Hà Nội, 2003, tr. 77; 2. Quyết định số 122/2003/QĐ-TTg, ngày 12 tháng 6 năm 2003 của Thủ tướng Chính phủ Về chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết Hội nghị lần thứ bảy Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa IX về công tác dân tộc, Hà Nội, năm 2003; 3. Quyết định số 86/QĐ-UBDT, ngày 25/ 04/2012 của Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc về việc Phê duyệt quy hoạch phát triển nhân lực của Hệ thống cơ quan công tác dân tộc giai đoạn 2011-2020, Hà Nội, 2012. ABSTRACT SOME ISSUES OF BUILDING CONTENTS ABOUT TRAINING AND WRITTEN TRAINING PROGRAMS FOR ETHNIC OFFICERS Over the past years, the training and fostering for the contingent of cadres and civil servants have always been paid special attention by the Party and the State in order to recruit and enhance good and qualified cadres who have good qualities in ethnic agencies at all levels. The training and fostering not only equips them with knowledge, skills and methods to perform tasks and public duties, but also contribute to building a contingent of professional civil servants capable of building an advanced administration. Keywords: Training Program Contents; Contingent of Cadres and Civil Servants; Cadres for Minorities Affairs.