Một số giải pháp nâng cao chất lượng dạy và học kỹ năng nghe tiếng trung quốc giai đoạn nâng cao tại Học viện Khoa học quân sự

3KHOA HỌC NGOẠI NGỮ QUÂN SỰSố 20 (7/2019) PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY v NGÔ HOÀI PHƯƠNG*, TRỊNH THANH HOA** *Học viện Khoa học Quân sự,  nguyenhavi2011@gmail.com **Học viện Khoa học Quân sự,  hoamaudon7478@gmail.com Ngày nhận bài: 27/3/2019; ngày sửa chữa: 25/4/2019; ngày duyệt đăng: 15/5/2019 1. ĐẶT VẤN ĐỀ Nghe là một trong những kỹ năng quan trọng trong việc giảng dạy và học tập ngôn ngữ, có ảnh hưởng lớn đến việc hình thành năng lực ngôn ngữ của người học. Trong bốn kỹ năng nghe, nói, đọc, viết thì kỹ năng nghe do đặc thù riêng thường được coi là khó dạy và khó học. Người dạy thường phải dành nhiều thời gian trước khi lên lớp để chuẩn bị một bài dạy nghe nhưng dường như vẫn không thỏa mãn với chất lượng bài dạy, còn người học thì rất ngại nếu không muốn nói là sợ học và kết quả thi- kiểm tra thường không cao. Đặc biệt là trong giai đoạn nâng cao (năm thứ 3 và học kỳ 1 năm thứ MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG DẠY VÀ HỌC KỸ NĂNG NGHE TIẾNG TRUNG QUỐC GIAI ĐOẠN NÂNG CAO TẠI HỌC VIỆN KHOA HỌC QUÂN SỰ TÓM TẮT Nghe là một trong những kỹ năng quan trọng trong việc dạy và học ngôn ngữ, có ảnh hưởng lớn đến việc hình thành năng lực ngôn ngữ của người học. Do vậy, trong quá trình dạy và học tiếng Trung Quốc cần phải phát huy được vai trò của việc dạy và học kỹ năng nghe, từ đó có thể nâng cao toàn diện các kỹ năng khác của người học. Nghiên cứu này được tiến hành với mục đích tìm hiểu thực trạng dạy và học kỹ năng nghe tiếng Trung Quốc giai đoạn nâng cao tại Học viện Khoa học Quân sự. Bằng phương pháp phân tích thống kê, dựa trên cơ sở thực tiễn, tìm ra những vấn đề còn tồn tại ảnh hưởng đến chất lượng dạy và học, đồng thời đề xuất một số giải pháp từ phía người dạy, người học cũng như môi trường dạy học nhằm nâng cao chất lượng dạy và học kỹ năng nghe tiếng Trung Quốc giai đoạn nâng cao. Từ khóa: giải pháp, giai đoạn nâng cao, nâng cao chất lượng, kỹ năng nghe, tiếng Trung Quốc 4), nội dung ngữ liệu nghe không phải là những bài hội thoại giao tiếp thông thường như ở giai đoạn cơ sở mà đã được nâng cao lên gắn với những nội dung cả quen thuộc và không quen thuộc, phức tạp và trừu tượng hơn gây không ít khó khăn cho người học. Chính vì vậy để nghe hiểu được nội dung người học cần phải có kỹ năng nghe, biết sử dụng các chiến lược nghe một cách hợp lý. Trong quá trình dạy và học kỹ năng nghe hiện nay vẫn tồn tại một số vấn đề nhất định mà nguyên nhân chủ yếu là do nhận thức của người dạy về quá trình dạy và học kỹ năng nghe cũng như phương pháp dạy và học. Điều đó cần phải 4 KHOA HỌC NGOẠI NGỮ QUÂN SỰSố 20 (7/2019) v PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY được khắc phục chỉ đạo về cả lý luận và thực tiễn. Trong phạm vi cụ thể, tới nay cũng chưa có nghiên cứu tổng thể nào đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng dạy và học kỹ năng nghe tiếng Trung Quốc cho học viên, sinh viên giai đoạn nâng cao tại Học viện Khoa học Quân sự (HVKHQS). Vì thế, bài viết này mong muốn giúp cho các giảng viên Thực hành tiếng Trung Quốc giai đoạn nâng cao (Bộ môn Thực hành tiếng 2) cũng như học viên, sinh viên giai đoạn này có một cái nhìn tổng quát hơn về thực trạng dạy và học môn nghe đồng thời cung cấp một số giải pháp góp phần nâng cao chất lượng dạy và học. Hy vọng đây sẽ là tài liệu tham khảo cho người dạy cũng như người học về mặt lý luận và thực tiễn trong quá trình dạy và học ngôn ngữ này. 2. CƠ SỞ KHOA HỌC 2.1. Cơ sở lý luận 2.1.1. Khái niệm và bản chất của quá trình nghe hiểu Theo Hasan (2000) (Dẫn theo Kiều Thị Thu Hương, 2014), “nghe” và “hiểu” là hai quá trình tách biệt, trong đó “nghe” là một quá trình mà người nghe tiếp nhận thông tin, và quá trình này diễn ra một chiều, hoàn toàn không đòi hỏi bất kỳ sự giải thích hay tương tác nào với văn bản nghe. Còn “nghe hiểu” là quá trình diễn ra hoạt động tương tác hai chiều giữa người nghe và văn bản nghe, và sự tương tác này giúp người nghe có sự hiểu biết khái quát về văn bản nghe. Quá trình “nghe” và “hiểu” này được thực hiện khi người nghe chọn lọc và giải thích được những thông tin thu nhận nhờ cơ quan thính giác cùng các dấu hiệu trực quan khác (nếu có) nhằm mục đích hiểu được thông điệp của người nói. Dương Huệ Nguyên (杨惠元, 1996) cho rằng, bản chất của nghe hiểu là quá trình con người thông qua các cơ quan thính giác tiến hành, tiếp nhận, giải mã các tín hiệu ngôn ngữ. Khi các tín hiệu ngôn ngữ được cơ quan thính giác tiếp nhận, người nghe trước tiên sẽ căn cứ vào các kiến thức ngôn ngữ văn hóa của mình tiến hành nhận biết và phân tích các tín hiệu ngôn ngữ đồng thời sắp xếp và gia công thành những đơn vị ngôn ngữ có ý ng- hĩa, sau đó tiến hành so sánh, nhận biết với các tín hiệu đã biết trong não bộ, từ đó lý giải hàm ý của người nói và căn cứ vào mục đích của người nói để có những phản ứng thích hợp. Trong quá trình nghe, người nghe đóng vai trò là chủ thể tích cực, xử lý thông tin theo cách từ dưới lên - phân đoạn lời nói thành từng đơn vị từ nhỏ đến lớn để hiểu nội dung, hoặc từ trên xuống - dùng kiến thức nền sẵn có của mình để nắm bắt vấn đề. Nếu không có kỹ năng nghe, người nghe sẽ không tiếp nhận được thông điệp, và do đó họ cũng không thể phản hồi nhanh chóng và hiệu quả được. Nghe tốt thì nói mới có thể giỏi, trong quá trình học chỉ có nghe chuẩn thì mới nói đúng, trong giao tiếp chỉ có nghe hiểu lời của người nói mới có thể quyết định điều mình nói và nói như thế nào. Do vậy trong quá trình dạy và học tiếng Trung Quốc cần phải phát huy được vai trò đặc biệt của việc dạy và học kỹ năng nghe, nắm được điều này để có thể nâng cao toàn diện các kỹ năng khác của người học. 2.1.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến việc nghe hiểu và chất lượng dạy và học kỹ năng nghe giai đoạn nâng cao 2.1.2.1. Các yếu tố ảnh hưởng đến nghe hiểu Underwood (1989), Runin (1994), Hasan (2000), Yagang (1994), cũng như Dương Huệ Nguyên (杨惠元, 1996), Từ Tử Lượng, Ngô Nhân Phủ (徐子亮,吴仁甫, 2006) đều đề cập đến các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình nghe hiểu. Các yếu tố mà các nhà nghiên cứu đưa ra liên quan đến ba yếu tố (i) nội dung thông điệp được nghe, (ii) người nói, (iii) người nghe. (Dẫn theo Kiều Thị Thu Hương, 2014). - Yếu tố về nội dung thông điệp nghe Cùng là một ngữ liệu nhưng nhiều người thấy nghe khó hơn đọc trên giấy rất nhiều lần vì khi nghe âm thanh vụt qua rất nhanh còn khi đọc xong 5KHOA HỌC NGOẠI NGỮ QUÂN SỰSố 20 (7/2019) PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY v đoạn ngữ liệu vẫn còn trên giấy có cơ hội cho chúng ta xem lại. Với những đề tài người học có hứng thú và những đề tài gần với đời sống hàng ngày họ sẽ dễ dàng hiểu nội dung hơn và nâng cao được tính tích cực của người học, hiệu quả nghe cũng tốt hơn. Với ngữ liệu nghe quá dài thì hiệu quả nghe sẽ không cao, người học không thể tập trung liên tục vào ngữ liệu nghe mà băng/đĩa vẫn chạy liên tục không thể suy nghĩ lâu, thông thường là nghe được nội dung phía sau thì lại quên nội dung phía trước. Do vậy, trước khi lên lớp giảng viên cần nghiên cứu kỹ nội dung ngữ liệu nghe, có những phương pháp phù hợp để xử lý ngữ liệu nghe một cách hợp lý. - Yếu tố về người nói trong ngữ liệu nghe Ảnh hưởng của người nói chủ yếu là về ngữ âm và tốc độ khi nói. Đa số các ngữ liệu nghe được thu trong phòng thu âm và sử dụng tiếng phổ thông với ngữ âm chuẩn. Tuy nhiên ở giai đoạn nâng cao để rèn luyện cho người học tiếp xúc với ngôn ngữ thực tế, nhiều ngữ liệu nghe được ghi trực tiếp tại hiện trường do đó có người nói ngữ âm không chuẩn và mang sắc thái địa phương vùng miền, đây là điểm khó đối với người nghe trong quá trình nghe hiểu.Tốc độ của người nói cũng là một cản trở không nhỏ đối với người nghe. Việc cố gắng bắt kịp tốc độ, cố gắng hiểu những điều mình nghe thấy sẽ làm họ thất bại trong quá trình nghe. Khi họ cố gắng hiểu được một phần nào đó của ngữ liệu nghe, họ sẽ bị lỡ thông tin của đoạn nghe kế tiếp và kết quả là sẽ không hiểu cả một lượng thông tin lớn của ngữ liệu nghe vì tốc độ lời nói quá nhanh. - Yếu tố về bản thân người nghe Những yếu tố về bản thân người nghe ảnh hưởng đến hiệu quả nghe theo chúng tôi chủ yếu là: (i) kiến thức nền và (ii) việc sử dụng các chiến lược nghe. Kiến thức nền của người học bao gồm kiến thức văn hóa xã hội và kiến thức ngôn ngữ. Đây là hai yếu tố có ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng nghe hiểu của người học. Kiến thức nền của người nghe là nhân tố căn bản, đầu tiên quyết định thành công trong quá trình nghe của họ, thiếu kiến thức nền sẽ là trở ngại trong quá trình nghe. Ngoài ra một nguyên nhân ảnh hưởng lớn đến nghe hiểu đó là việc áp dụng các chiến lược nghe hiểu của người học. Chiến lược nghe hiểu gồm (i) chiến lược siêu nhận thức, (ii) chiến lược nhận thức và (iii) chiến lược tình cảm, xã hội. Chiến lược siêu nhận thức là chiến lược được tiến hành để kiểm soát thông tin, giám sát và hướng dẫn quá trình nhận thức. Siêu nhận thức hay còn gọi là “ tư duy về tư duy”, là quá trình trí tuệ có khả năng điều khiển và điều chỉnh cách thức suy nghĩ của con người. Do vậy, trong quá trình học tập đây là chiến lược sử dụng kiến thức thu được trong quá trình nhận thức để điều chỉnh hành vi ngôn ngữ bằng cách thiết lập mục tiêu và kế hoạch học tập, theo dõi quá trình học tập và đánh giá kết quả học tập. Chiến lược nhận thức là những phương pháp và kỹ xảo của người học để xử lý thông tin, giúp học lý giải và ghi nhớ thông tin một cách có hiệu quả. Chiến lược tình cảm, xã hội chính là các cách người học quản lý tình cảm của mình và giao lưu với người xung quanh để thúc đẩy quá trình học tập. Người nghe hiệu quả là người có khả năng áp dụng tất cả các chiến lược phù hợp cùng lúc, thành công của người nghe trong việc hiểu nội dung những gì họ nghe thấy phụ thuộc rất nhiều vào sự thành thạo của họ trong sử dụng các chiến lược nghe. 2.1.2.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng dạy và học kỹ năng nghe giai đoạn nâng cao Theo Nguyễn Văn Tuấn (2016), quá trình dạy học là sự vận động của một hoạt động kép dạy và học đan xen và tương tác lẫn nhau trong khoảng không gian và thời gian nhất định, quá trình này được thực hiện bởi người dạy và người học và trong một môi trường dạy học cụ thể. Do vậy, chất lượng dạy và học phụ thuộc vào nhiều yếu tố, trong đó trực tiếp nhất là ba yếu tố tham gia tương tác lẫn nhau trong một giờ giảng bất kỳ đó là người dạy, người học và môi trường (điều kiện) dạy học. 6 KHOA HỌC NGOẠI NGỮ QUÂN SỰSố 20 (7/2019) v PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY Người dạy với vai trò là chủ thể của hoạt động dạy, người “thiết kế” quá trình dạy học. Thành công của quá trình dạy học phụ thuộc nhiều vào các hoạt động dạy học trên lớp của người dạy. Trên lớp, người dạy phải tổ chức, điều khiển, tạo ra những điều kiện và cơ hội cho quá trình dạy học được tiến hành thuận lợi; tạo ra những qui trình, thao tác hình thành ở người học các nhu cầu thường xuyên học tập, tìm tòi tri thức, rèn luyện kỹ năng, kích thích khả năng tư duy sáng tạo, định hướng cho người học trong việc tìm tòi, đào sâu kiến thức từ nguồn tài nguyên kiến thức phong phú trong xã hội; hình thành thói quen lập kế hoạch tự kiểm tra, đánh giá hoạt động học của mình. Người học vừa là khách thể nhưng cũng vừa là chủ thể của quá trình dạy học, giữ vai trò tích cực chủ động, quyết định chất lượng và hiệu quả của quá trình dạy học. Các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng dạy và học kỹ năng nghe từ phía người học ngoài kiến thức nền và các chiến lược nghe họ sử dụng trong quá trình học đã nói ở phần trên ra, còn có động cơ học tập cũng là yếu tố ảnh hưởng đến kết quả học tập nói riêng và chất lượng học tập nói chung. Động cơ học tập là lòng ham muốn tham dự và học tập những nội dung của môn học hay chương trình học. Động cơ học tập là quá trình quyết định của người học về định hướng, mức độ tập trung và nỗ lực của họ trong quá trình học tập. Ngoài yếu tố người dạy, người học ảnh hưởng đến chất lượng dạy và học ra thì yếu tố môi trường dạy học cũng góp một phần không nhỏ. Đối với kỹ năng nghe, trong phạm vi nghiên cứu của mình chúng tôi chủ yếu xét đến yếu tố môi trường có ảnh hưởng trực tiếp đó chính là giáo trình và trang thiết bị dạy học. Ở giai đoạn nâng cao các ngữ liệu nghe thường là các bài khóa dài đề cập đến nhiều nội dung, tốc độ nghe nhanh, sẽ không là việc dễ dàng để nghe hiểu đối với người học. Giáo trình học không phù hợp, không hấp dẫn hay cơ sở vật chất, trang biết bị dạy học không đầy đủ, đồng bộ cũng là nguyên nhân ảnh hưởng đến hiệu quả giảng dạy. 2.2. Cơ sở thực tiễn 2.2.1. Mục đích, đối tượng và phương thức khảo sát Mục đích của việc khảo sát nhằm đánh giá thực trạng quá trình dạy và học kỹ năng nghe tiếng Trung Quốc giai đoạn nâng cao. Trên cơ sở phân tích kết quả khảo sát tìm ra những vấn đề còn tồn tại ảnh hưởng đến chất lượng dạy và học kỹ năng nghe giai đoạn nâng cao. Đối tượng khảo sát là 108 học viên, sinh viên đã và đang học kỹ năng nghe giai đoạn nâng cao học phần 5,6,7 và 07 giảng viên đã và đang giảng dạy kỹ năng nghe tại Khoa tiếng Trung Quốc. Phương thức khảo sát là lập bảng hỏi, phỏng vấn và dự giờ nghe ở một số lớp. 2.2.2. Đánh giá thực trạng Các vấn đề khảo sát chủ yếu xoay quanh đến ba nhân tố chính của quá trình dạy học, đó là người dạy, người học và môi trường dạy học, cụ thể là: chương trình giảng dạy; giáo trình tài liệu và trang thiết bị giảng dạy; phương pháp dạy và học; nội dung, hình thức thi kiểm tra đánh giá; chất lượng đội ngũ giảng viên; kết quả học tập của học viên, sinh viên. Thông qua việc phân tích kết quả khảo sát chúng tôi nhận thấy kết quả học tập môn nghe của học viên, sinh viên hiện nay không cao, họ chưa có sự hứng thú trong môn học và nguyên nhân xuất phát từ nhiều phía, cụ thể là: Về phía người dạy: chúng tôi nhận thấy có 2 vấn đề ảnh hưởng đến chất lượng dạy và học, đó là phương pháp giảng dạy theo mô hình truyền thống làm môn nghe khô khan, không gây được sự hứng thú cho người học và việc rèn luyện kỹ năng nghe thiếu tính khoa học làm cho người học thiếu và yếu các kỹ năng nghe. Với phương pháp giảng dạy truyền thống theo các bước: giảng giải từ mới – nghe băng/đĩa – làm bài tập/đối chiếu đáp án – nghe lại để kiểm tra (nếu cần thiết), người dạy có vai trò quyết định 7KHOA HỌC NGOẠI NGỮ QUÂN SỰSố 20 (7/2019) PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY v trong tiến trình bài giảng, người dạy truyền thụ, người học bị động tiếp nhận, người học cảm nhận, lý giải và củng cố các kiến thức ngôn ngữ đều dưới sự giúp đỡ của người dạy. Ưu điểm của phương pháp này là vận dụng tương đối đơn giản, đối với nhiều giảng viên thì đây là phương pháp được lựa chọn thường xuyên vừa đảm bảo việc truyền thụ kiến thức ngôn ngữ vừa dễ thao tác, trong quá trình dạy cũng ít mắc lỗi. Tuy nhiên, phương pháp giảng dạy theo mô hình truyền thống thường chú trọng nội dung, ít chú ý khơi gợi tiềm năng của học viên, sinh viên, thêm nữa việc rèn luyện kỹ năng nghe vẫn chủ yếu dựa vào bài tập thiết kế trong giáo trình, việc mở rộng kiến thức bên ngoài hầu như không có, các hình thức hoạt động trong giờ nghe đơn điệu, do đó rất dễ làm người học mệt mỏi, không tạo được sự hứng thú cho người học, chất lượng giảng dạy không cao. Theo kết quả khảo sát 7/7 (100%) giảng viên đều áp dụng theo mô hình này. Nguyên nhân của việc rèn luyện kỹ năng nghe, chiến lược nghe thiếu tính khoa học gồm cả nguyên nhân khách quan và chủ quan. Khách quan là do thời lượng môn nghe hạn chế, chủ quan là do giảng viên có lúc chưa chú trọng rèn luyện các kỹ năng nghe, cụ thể là: Với số lượng giờ nghe ít, việc rèn luyện kỹ năng trên lớp không nhiều, thời gian học và thời gian thi cuối kỳ bị gián đoạn cũng ảnh hưởng ít nhiều đến kết quả thi. Ngoài ra, nội dung của giáo trình đã chiếm hết thời gian trên lớp, do vậy, giảng viên chỉ chú trọng việc hoàn thành nội dung giảng dạy trong giáo trình, không mở rộng nội dung ngoài giáo trình. Việc này làm cho chất lượng giảng dạy không thể ở mức cao nhất. Đa số giảng viên không ra bài tập về nhà nếu trên lớp đã hoàn thành xong các phần bài tập trong giáo trình, bài tập về nhà nếu có chỉ là những phần chưa kịp nghe trên lớp hoặc là yêu cầu ôn lại bài cũ và chuẩn bị bài mới nhưng không qui định bắt buộc, do đó chất lượng giảng dạy cũng bị ảnh hưởng phần nào, người học cũng dần dần không coi trọng kỹ năng nghe và không có thói quen tự luyện nghe ngoài giờ. Trong quá trình luyện nghe, người dạy thường chỉ chú trọng ở việc cho người học hiểu nội dung ngữ liệu được nghe mà chưa chú trọng vào việc rèn luyện kỹ năng nghe. Người dạy thường cho người học nghe đi nghe lại vài lần cho đến khi hiểu nội dung ngữ liệu nghe mà chưa chú ý đến việc làm thế nào để hiểu nội dung đấy một cách có hiệu quả, trong quá trình nghe nên sử dụng chiến lược nghe nào để có thể nghe một cách dễ dàng, thuận lợi và có hiệu quả cao, từ đó dần hình thành kỹ năng nghe cho người học, nâng cao năng lực nghe hiểu của học. Trong khi luyện nếu người dạy không chú trọng bồi dưỡng các chiến lược nghe thì người học sẽ gặp nhiều khó khăn trong khi nghe. Theo kết quả khảo sát về mong muốn của học viên, sinh viên khi học môn nghe thì chiếm vị trí cao nhất là “học được các kỹ xảo, phương pháp nghe” (72.2%), điều này cho thấy nhu cầu được bồi dưỡng về các chiến lược nghe là nhu cầu lớn nhất hiện nay của sinh viên mà giảng viên cần phải chú ý trong quá trình giảng dạy. Về phía người học: chúng tôi nhận thấy những vấn đề còn tồn tại về phía người học chủ yếu là thiếu và yếu kỹ năng nghe một phần do kiến thức nền hạn chế, một phần là do động cơ học tập chưa cao và phần nữa là do chưa biết cách sử dụng các chiến lược nghe một cách hợp lý. Theo kết quả khảo sát, chỉ có 2.8% học viên, sinh viên cho rằng khả năng nghe của mình tốt, 26.9% tự nhận ở mức khá, 47.2% nhận mức trung bình và 23.1% nhận mức yếu/kém, 28,7% sinh viên không thích học môn nghe, ngoài ra khi khảo sát khó khăn của giảng viên khi dạy kỹ năng nghe thì kiến thức nền của người học ít (42.8%) cũng đứng ở vị trí thứ 3/8. Điều này cho thấy, động cơ học tập và kiến thức nền của người học vẫn cần phải được củng cố và bổ sung. Với giả thiết phương pháp học có sự khác nhau trong từng nhóm đối tượng, thông thường những người học tốt sẽ có phương pháp học hay và ngược lại có một số người học chưa tốt là do chưa có phương pháp học, do vậy chúng tôi tiến hành phân tích và thống kê đối tượng khảo sát thành 3 nhóm căn cứ vào trình độ nghe do họ tự nhận. Nhóm 1 học lực khá/tốt (gồm 32 người), nhóm 2 học lực trung bình (51 người) và nhóm 3 học lực yếu kém (25 người). Theo kết quả sảo sát, tần suất sử dụng 8 KHOA HỌC NGOẠI NGỮ QUÂN SỰSố 20 (7/2019) v PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY các chiến lược nghe ở cả 3 nhóm có sự khác nhau, đa số là ở các chiến lược nghe hiệu quả tần suất sử dụng các chiến lược nghe của nhóm 1 > nhóm 2 > nhóm 3. Nhóm 1 khi nghe thường sử dụng nhiều các chiến lược nghe hơn, các chiến lược họ nghe đều là các chiến lược nghe hiệu quả và điều này giúp họ dễ dàng lý giải nội dung nghe. Số lượng các chiến lược nghe nhóm 1 sử dụng thường xuyên là 16/30, nhóm 2 là 2/30, nhóm 3 là 4/30, tuy nhiên, ở nhóm 3 có 2 chiến lược không hiệu quả, không nên dùng khi nghe. Như vậy, có thể thấy số lượng các chiến lược nghe được học viên, sinh viên sử dụng thường xuyên tương đối ít (22/90) hay nói cách khác là số lượng học viên, sinh viên sử dụng các chiến lược nghe trong khi nghe vẫn rất ít (trừ một số có kỹ năng nghe tốt). Đây cũng là nguyên nhân vì sao đa số học viên, sinh viên yếu và thiếu kỹ năng khi nghe. Môi trường dạy học: hiện nay môi trường dạy học cũng còn một số vấn đề cần được khắc phục. Về phía giáo trình, chưa có sự đồng bộ giữa các giáo trình và mỗi giáo trình vẫn có hạn chế nhất định. Theo kết quả khảo sát, 71.4% giảng viên cho rằng, các giáo trình trong ba học phần phù hợp hoặc tương đối phù hợp với yêu cầu, nội dung và mục tiêu môn học, 14.3% giảng viên cho rằng chưa phù hợp lắm vì nội dung giáo trình nhiều thời gian lên lớp còn ngắn hơn so với sách biên soạn. Về phía học viên, sinh viên, kết quả khảo sát cho thấy, các giáo trình cơ bản đáp ứng yêu cầu của họ về tất cả các tiêu chí khảo sát. Giáo trình ở học phần 5 về độ hài lòng giáo trình được đánh giá cao nhất, tuy nhiên, vẫn còn một số ít ý kiến cho rằng giáo trình dễ (9.3%), không thiết thực (4.6%) và chưa khoa học (4.6%). Giáo trình ở học phần 6 về nội dung không phải là giáo trình dễ đối với người học (0%), vẫn còn 4.2% sinh viên không hài lòng, 15.3 % sinh viên cho rằng, các chủ đề không thiết thực và 11.1% sinh viên cho rằng chưa khoa học. Giáo trình ở học phần 7 được sinh viên đánh giá là khó nhất (48.6%), nhưng lại được đánh giá là khoa học nhất (23.6%), tuy nhiên, vẫn còn một số ít ý kiến cho rằng giáo trình không thiết thực (4.6%). Nhìn chung mỗi giáo trình đều có những ưu khuyết điểm riêng là điều không tránh khỏi, điều quan trọng đối với người dạy là cần phải tìm hiểu kỹ giáo trình để phát huy những điểm mạnh và khắc phục những điểm yếu của giáo trình. Về trang thiết bị giảng dạy, hiện nay các phòng học trên giảng đường đều đã trang bị máy tính, tivi, đèn chiếu và có một số phòng máy chuyên dụng, tuy nhiên, hiệu quả khai thác và sử dụng vẫn còn một số bất cập về công tác bảo dưỡng sửa chữa cũng như chất lượng. Những vấn đề còn tồn tại này một phần nào ảnh hưởng đến chất lượng dạy và học kỹ năng nghe giai đoạn nâng cao. Đây cũng chính là cơ sở để chúng tôi đưa ra các giải pháp nâng cao hiệu quả chất lượng dạy học kỹ năng nghe tiếng Trung Quốc giai đoạn nâng cao tại HVKHQS. 3. MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG DẠY HỌC KỸ NĂNG NGHE TIẾNG TRUNG QUỐC GIAI ĐOẠN NÂNG CAO TẠI HỌC VIỆN KHOA HỌC QUÂN SỰ 3.1. Nâng cao nhận thức của người dạy và người học Người dạy và người học cần có nhận thức đúng về vai trò, nhiệm vụ của mình trong quá trình dạy học. Quá trình dạy học được hình thành trên cơ sở của quá trình học và xu hướng phát triển của người học, ngược lại tính tự giác, chủ động sáng tạo của người học có được là nhờ có sự tác động kích thích từ phía người dạy. Người học là trung tâm của quá trình dạy học, toàn bộ quá trình dạy học đều hướng vào nhu cầu, kỹ năng và lợi ích của người học, mục đích là phát triển ở người học kỹ năng độc lập học tập và giải quyết các vấn đề. Cần phải nhận thức rõ, nghe là kỹ năng có thể dạy và có thể học. Để rèn luyện kỹ năng nghe có hiệu quả, người dạy và người học cần hiểu rõ bản chất của quá trình nghe hiểu, trong đó người nghe đóng vai trò là một chủ thể tích cực. Người nghe cần xác định cho mình kỹ năng nắm bắt thông tin bằng phương pháp từ dưới lên – phân đoạn lời nói thành từng đơn vị từ nhỏ đến lớn dần để hiểu hoặc bằng phương pháp từ trên xuống – dùng kiến thức 9KHOA HỌC NGOẠI NGỮ QUÂN SỰSố 20 (7/2019) PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY v nền sẵn có của mình để nắm bắt vấn đề, lý giải thông tin nghe được. Trên nguyên tắc dạy và học kỹ năng nghe giai đoạn nâng cao, cần áp dụng các phương pháp nghe vốn được sử dụng một cách tự nhiên trong quá trình nghe hiểu tiếng mẹ đẻ (quá trình thụ đắc ngôn ngữ) để luyện nghe – nghe nhiều luyện nhiều, không nên bám vào từng câu, từng chữ trong ngữ liệu nghe, cần rèn luyện kỹ năng nắm bắt những thông tin quan trọng. Người học cũng cần phải tăng cường học hỏi để tăng cường vốn kiến thức nền về ngôn ngữ cũng như mở mang thêm kiến thức văn hóa xã hội có liên quan đến các lĩnh vực trong đời sống xã hội. Ở giai đoạn nâng cao với ngữ liệu nghe dài, tốc độ băng nhanh để nghe hiểu được nội dung ngữ liệu, trước trong và sau khi nghe cần sử dụng các chiến lược nghe một cách hợp lý để quá trình nghe được tiến hành thuận lợi và có kết quả cao. Với thời lượng nghe trên lớp ít cần rèn luyện cho mình thói quen tự học tập, tự rèn luyện. Ngoài ra cũng cần phải hình thành động cơ học tập đúng đắn cho người học, khi có động cơ học tập đúng đắn, chuyên tâm vào học tập và say mê học tập, người học sẽ tự tìm ra những phương pháp tối ưu, phù hợp với mình để đạt kết quả cao. Về phía người dạy, với quan điểm lấy người học làm trung tâm, dạy học hướng vào người học, tập trung mọi điều kiện tốt nhất cho người học để được học, được phát triển, đòi hỏi người dạy phải có trình độ cao hơn về phẩm chất và năng lực nghề nghiệp. Người dạy là người hướng dẫn, người cố vấn hơn là chỉ đóng vai trò là công cụ truyền đạt tri thức. Trong quá trình dạy kỹ năng nghe giai đoạn nâng cao vai trò của người dạy là xác định lượng kiến thức ngôn ngữ và trọng điểm giảng dạy của mỗi bài, phán đoán những vấn đề khó đối với người học, đồng thời sử dụng một số phương pháp phù hợp dẫn dắt người học trước khi nghe, hướng dẫn cho người học cách để hiểu những điểm khó này, tìm ra những nguyên nhân gây trở ngại cho người học và các biện pháp giúp người học vượt qua những trở ngại này khi nghe. Trên lớp ngoài việc dẫn dắt cho người học hiểu nội dung ngữ liệu nghe cần chú trọng rèn luyện kỹ năng nghe, hướng dẫn người nghe sử dụng các chiến lược nghe có hiệu quả một cách hợp lý, dần hình thành kỹ năng nghe cho người học, nâng cao khả năng nghe hiểu. Ngoài ra trong quá trình giảng dạy cũng cần kết hợp đa dạng các hình thức luyện tập để tạo không khí vui vẻ, phát huy tính tích cực, chủ động sáng tạo của người học cũng như khắc phục hình thức các hoạt động đơn điệu hiện nay. Người dạy cũng cần có ý thức tự đổi mới mình cả về kiến thức ngôn ngữ cũng như phương pháp giảng dạy. 3.2. Đổi mới về phương pháp dạy và học 3.2.1. Đổi mới về phương pháp dạy Đổi mới phương pháp giảng dạy, theo quan điểm của chúng tôi chính là đổi mới nhận thức, tư duy và cách lên lớp của mỗi giảng viên, một sự đổi mới nằm trong bản thân mỗi người đứng lớp. Cho dù đó là một phương pháp giảng dạy mới, tiên tiến đã được áp dụng thành công ở một số đối tượng nhưng nếu người dạy chỉ áp dụng duy nhất một phương pháp trong một thời gian dài không kể đó là đối tượng nào thì hoặc là nó không phù hợp với đối tượng hoặc nếu có phù hợp thì cũng sẽ trở nên nhàm chán, lạc hậu trở thành lối mòn đối với giảng viên đó. Do vậy, việc cải tiến, đổi mới phương pháp giảng dạy là công việc mà mỗi giảng viên cần làm thường xuyên và liên tục. Nhiệm vụ quan trọng của giảng viên trong đổi mới phương pháp giảng dạy kỹ năng nghe tiếng Trung Quốc giai đoạn nâng cao là phải tiếp cận và sử dụng các phương pháp giảng dạy tích cực, tự nghiên cứu, tự hoàn thiện các phương pháp dạy học để thích nghi với yêu cầu giảng dạy trong tình hình mới, ngoài ra phải sáng tạo trong kết hợp các phương pháp giảng dạy truyền thống và hiện đại. Căn cứ vào thực trạng dạy và học kỹ năng nghe giai đoạn nâng cao hiện nay, chúng tôi đề xuất một số giải pháp nhằm khắc phục những vấn đề còn tồn tại. 3.2.1.1. Các giải pháp khắc phục những hạn chế của phương pháp giảng dạy truyền thống Để tránh sự khô khan của phương pháp truyền thống trong môn nghe hiện nay có thể kết hợp thêm một số phương pháp và biện pháp khác, làm 10 KHOA HỌC NGOẠI NGỮ QUÂN SỰSố 20 (7/2019) v PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY mới phương pháp truyền thống hiện có, nâng cao chất lượng dạy học. Cụ thể là: - Tăng cường các hoạt động tương tác trong lớp học. Việc làm này một mặt có thể bồi dưỡng được các kỹ năng nghe cho người học, mặt khác có thể nâng cao khả năng giao tiếp của người học. Trên lớp, giảng viên cung cấp ngữ liệu, đưa ra những tình huống thực, giúp người học có những phản ứng nghe trong từng tình huống cụ thể, đồng thời qua việc cung cấp ngữ liệu của giảng viên, người học có thể nắm được những kiến thức ngôn ngữ và phát triển kỹ năng nghe, nói. Trong giờ học đưa ra các chủ đề và nhiệm vụ giao tiếp có thể kích thích sự hứng thú của người học, tạo động cơ học tập cho người học. Trong quá trình giảng dạy giảng viên có thể thiết kế một số trò chơi hoặc một số nhiệm vụ tạo không khí vui vẻ trong lớp học, cũng có thể tạo cơ hội cho người học trong môi trường thoải mái, tự nhiên nhất để luyện nghe, để thực hành những kiến thức đã được học. Trong quá trình luyện nghe có thể chia nhóm thi đua để kích thích sự nhiệt tình của người học. - Ứng dụng công nghệ thông tin trong quá trình giảng dạy, làm nội dung và hình thức giảng dạy phong phú, sinh động, tạo sự hứng thú cho người học. Giảng viên có thể sử dụng các phương tiện thiết bị đa phương tiện với hình thức điền trống, hội thoại, trình chiếu phần nội dung văn bản để học viên, sinh viên chia nhóm hoặc cả lớp cùng làm bài tập. Đồng thời có thể đưa các kết cấu câu ra để họ có thêm cơ hội củng cố nội dung kiến thức trong bài. - Bổ sung một số nội dung và hình thức luyện nghe ngoài giáo trình mà người học có hứng thú. Trên lớp có thể dành một thời gian ngắn hợp lý giữa những bài nghe trong giáo trình cho học viên sinh viên nghe một bài hát, một câu chuyện nhỏ, một đoạn phim ngắn đang ăn khách, ... với những yêu cầu cụ thể khi nghe để thay đổi hình thức luyện nghe. Với những nội dung người học có hứng thú, họ sẽ tích cực, chủ động trong quá trình nghe và hiệu quả luyện nghe sẽ tăng lên rất nhiều. Ngoài ra giảng viên cũng có thể giới thiệu cho người học tài liệu để họ có thể tự luyện nghe tại nhà, tuy nhiên trên lớp vẫn phải có sự kiểm tra về kết quả tự nghe tại nhà. Kết hợp một số hình thức này trong phương pháp giảng dạy truyền thống vừa đảm bảo tính toàn diện của kiến thức (kiến thức được cung cấp đầy đủ) đồng thời cũng giảm sự khô khan trong việc luyện nghe, nâng cao khả năng tiếp thu bài của người học. 3.2.1.2. Các giải pháp khắc phục việc thiếu tính khoa học trong rèn luyện kỹ năng nghe - Nâng cao tính khoa học trong việc luyện nghe với thời lượng môn nghe hạn chế Để nâng cao khả năng nghe hiểu thì việc luyện tập thường xuyên là không thể thiếu. Quá trình luyện nghe nên thường xuyên và liên tục không nên có sự gián đoạn, nếu thời gian học và thời gian thi bị gián đoạn trong thời gian dài nhất định sẽ có ảnh hưởng đến kết quả thi. Do vậy với thời lượng môn nghe hạn chế nên sắp xếp môn nghe từ đầu kỳ đến cuối kỳ, có thể bố trí các môn đan xen, cách tuần, đảm bảo các kỹ năng luôn được rèn luyện thường xuyên và liên tục. Trên lớp cả người dạy và người học cần chú ý tận dụng khoảng thời gian tối đa trên lớp để rèn luyện kỹ năng nghe. Ngoài ra điều quan trọng là phải hình thành cho người học thói quen tự luyện nghe ngoài giờ lên lớp. Để làm được điều này trước tiên giảng viên cần chú trọng việc giao và kiểm tra bài tập về nhà cho người học, tiếp đó cần chú trọng bồi dưỡng chiến lược siêu nhận thức của người học, để họ có thói quen lập mục tiêu, xây dựng kế hoạch và đánh giá việc học của mình, xây dựng động cơ học tập cho bản thân. - Tăng cường rèn luyện kỹ năng nghe, kết hợp với việc bồi dưỡng các chiến lược nghe. Trong giai đoạn này cần rèn luyện các kỹ năng nghe như: kỹ năng nắm bắt các thông tin quan trọng, kỹ năng suy đoán, kỹ năng ghi chép, kỹ năng tổng kết khái quát, kỹ năng tự kiểm soát,... 11KHOA HỌC NGOẠI NGỮ QUÂN SỰSố 20 (7/2019) PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY v 3.2.2. Đổi mới về phương pháp học Nghe là kỹ năng có thể rèn luyện, tuy rằng tiến triển không thể trong một sớm một chiều. Mỗi tiến bộ đạt được trong nghe hiểu, việc nâng cao kỹ năng nghe hiểu là kết quả của cả một quá trình rèn luyện khổ công không những chỉ ở trên lớp mà chủ yếu là trong thời gian tự học. Người học cần nhận thức rõ nếu chỉ trông chờ vào các giờ dành cho kỹ năng này trong phân bố thời khoá biểu thì khó có thể đạt được mục tiêu đề ra của môn học. Điều này hoàn toàn phù hợp với mục tiêu giảng dạy ở cấp đại học là trang bị cho người học một phương pháp tự học, tự nghiên cứu, biến quá trình đào tạo thành quá trình tự đào tạo để học suốt đời. Đối với người học việc quan trọng trong khi nghe là phải biết cách sử dụng chiến lược nghe hiểu một cách hợp lý để có hiệu quả cao trong quá trình nghe. Thông qua việc sử dụng các chiến lược nghe, đặc biệt là chiến lược siêu nhận thức hình thành thói quen tự học, tự luyện nghe. Nếu tăng cường việc bồi dưỡng chiến lược siêu nhận thức cho người học, họ sẽ càng xác định rõ mục đích học tập, có tính khoa học, có kỹ năng giám sát và điều chỉnh quá trình học tập, không ngừng phát hiện những vấn đề thực tế xảy ra trong quá trình học, trong từng giai đoạn cụ thể áp dụng các biện pháp thích hợp để khắc phục những nhân tố không có lợi và nâng cao hiệu quả học tập. Do vậy, người học trong quá trình học, dưới sự dẫn dắt của người dạy nên rèn luyện, bồi dưỡng chiến lược siêu nhận thức của mình, kết hợp các hoạt động trước khi nghe, trong khi nghe, sau khi nghe nắm vững một số nội dung trong chiến lược siêu nhận thức như: xây dựng mục tiêu, lập kế hoạch, tự đánh giá. Người học có thể áp dụng một số bước cụ thể sau: - Xây dựng mục tiêu cụ thể trong từng bài, từng giai đoạn: phải hiểu được nội dung của bài, nghe hiểu lời thầy cô giảng trên lớp, đạt được bao nhiêu điểm trở lên, .... - Lập kế hoạch học tập ngoài giờ trên lớp bao gồm: chọn ngữ liệu nghe, sắp xếp thời gian tiến độ, mục tiêu dự tính,... - Hoạt động chuẩn bị trước khi nghe: người dạy giúp người học làm công tác chuẩn bị đồng thời đưa ra các yêu cầu để xác định cho người học trọng tâm nghe là gì, trong khi nghe cần chú ý đến điểm nào,... - Trong quá trình nghe, người học cần học cách giám sát tình hình nghe hiểu của mình đồng thời quyết định sử dụng chiến lược nghe gì. Hàng ngày nên kiểm tra thường xuyên việc hoàn thành kế hoạch nghe đã đưa ra hoặc hình hình vận dụng các chiến lược nghe. - Đánh giá xem hiệu quả việc sử dụng các chiến lược nghe, mức độ hoàn thành kế hoạch và sự tiến bộ trong khi nghe để giảm bớt những yếu tố không hiệu quả và phát huy những yếu tố hiệu quả để cải thiện phương pháp học nghe của bản thân. Tóm lại, trong vai trò là người học, là chủ thể của quá trình học, mỗi học viên, sinh viên cần phải nhận thức rõ để nâng cao kỹ năng nghe hiểu chú ý phương pháp học, đặc biệt cần phải bồi dưỡng các chiến lược nghe, từ đó hình thành thói quen tự học, tự nghiên cứu. 3.3. Đổi mới về giáo trình và trang thiết bị dạy học Hệ thống giáo trình nghe hiện nay ở giai đoạn nâng cao về cơ bản đã đáp ứng nhu cầu. Nhưng để nâng cao chất lượng dạy và học vẫn cần phải bổ sung thêm nội dung và biên soạn mới cho đồng bộ với hệ thống giáo trình của Khoa, Bộ môn. Trong quá trình biên soạn giáo trình cũng như lên chương trình môn học cần tạo sự chủ động cho người dạy và người học khi muốn bổ sung tài liệu bên ngoài giáo trình. Việc biên soạn, đổi mới nội dung giáo trình, tài liệu dạy học cần hết sức chú trọng việc ứng dụng công nghệ thông tin. Hiện nay chúng ta bước vào thời đại 4.0, với việc sử dụng điện thoại thông minh và mạng Internet một cách phổ biến, việc biên soạn các giáo trình điện tử và tận dụng, khai thác nguồn tài nguyên kiến thức trên mạng (kho tài nguyên học tập) là điều nên làm và 12 KHOA HỌC NGOẠI NGỮ QUÂN SỰSố 20 (7/2019) v PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY cần thiết. Kho tài nguyên tiên tiến này cho phép thiết lập một lớp học ảo thầy - trò liên lạc, trao đổi thông tin trực tiếp (chat). Người tham gia được hiển thị tương ứng với dòng tin nhắn và các thành viên lớp học đều nhận được tin. Tuy nhiên để thực hiện một cách có hiệu quả việc này không phải đơn giản bởi vì ngoài sự cố gắng học hỏi trau dồi những kiến thức về công nghệ thông tin của người dạy và người học thì cũng cần phải có một cơ chế quản lý phù hợp. Với cơ sở trang thiết bị hiện nay, mặc dù mỗi phòng học trên giảng đường đã trang bị tivi và máy tính về cơ bản đã đáp ứng được nhu cầu hiện tại, tuy nhiên hiệu quả khai thác và sử dụng vẫn còn một số bất cập về công tác bảo dưỡng sửa chữa cũng như chất lượng. Để giải quyết vấn đề cần các nhà quản lý quan tâm xử lý cũng như cần sự phối hợp nhịp nhàng của giảng viên và các cấp quản lý. Ngoài trang thiết bị hiện có để theo kịp với xu thế phát triển của thời đại, chúng ta có thể nâng cấp các phương tiện giảng dạy như phương tiện nghe nhìn, phương tiện thông tin đại chúng và nối mạng Internet để tạo môi trường học tiếng cho người học. Thông qua băng, đĩa, các chương trình phát thanh, truyền hình, các mạng xã hội, các chương trình học trực tuyến,... người học có thể tiếp xúc gần hơn với môi trường ngôn ngữ lý tưởng để nhận sự hỗ trợ đắc lực cho quá trình học tiếng Trung Quốc nói chung và học nghe nói riêng. Giảng viên có thể cho học viên, sinh viên xem phim Trung Quốc, cho nghe các bản tin thời sự, nghe các chương trình thể thao và sau đó yêu cầu họ thảo luận về nội dung ngay trên lớp. Điều quan trọng là người học cần tích cực chủ động khai thác nguồn tài nguyên kiến thức phong phú này và trong nhiều trường hợp cũng cần phải có sự hướng dẫn tỉ mỉ và chu đáo của người dạy. 4. KẾT LUẬN Thành công trong dạy học ngôn ngữ nói chung, trong dạy và học kỹ năng nghe nói riêng phải là kết quả của những nỗ lực toàn diện không chỉ từ phía người dạy, người học mà còn từ những yếu tố liên quan như tài liệu trang thiết bị giảng dạy, phương pháp dạy, phương pháp học, phương pháp kiểm tra đánh giá. Với mục đích nâng cao chất lượng dạy và học kỹ năng nghe tiếng Trung Quốc giai đoạn nâng cao tại HVKHQS, trên cơ sở làm rõ những lý luận có liên quan, chúng tôi tiến hành khảo sát và đưa ra một số vấn đề còn tồn tại ở góc độ người dạy, người học, môi trường dạy học đồng thời đưa ra một số giải pháp khắc phục những vấn đề này. Ở những nghiên cứu sau về phía người dạy có thể triển khai nghiên cứu các phương pháp rèn luyện các kỹ năng nghe trong giai đoạn nâng cao hoặc tiến trình giảng dạy một giờ nghe cụ thể,...; về phía người học có thể nghiên cứu sâu hơn về việc sử dụng các chiến lược nghe trước, trong, sau khi nghe cũng như việc áp dụng các chiến lược nghe hiệu quả khi nghe,... Chính vì vậy, nghiên cứu này sẽ còn nhiều không gian để tiếp tục triển khai trong tương lai, giúp hình thành một cái nhìn tổng quan về phương pháp dạy và học kỹ năng nghe giai đoạn nâng cao. Hy vọng góp một tài liệu tham khảo nhất định đối với công tác giảng dạy, nghiên cứu tiếng Trung Quốc tại Việt Nam nói chung, tại HVKHQS nói riêng./. Tài liệu tham khảo: Kiều Thị Thu Hương (2014), "Nâng cao khả năng nghe hiểu tiếng Anh chuyên ngành Quan hệ quốc tế cho các cán bộ đối ngoại", Tạp chí Khoa học - Đại học Quốc gia Hà Nội, số 3, 23-26. Nguyễn Văn Tuấn (2009), Tài liệu bài giảng Lý luận dạy học, Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật, TP. Hồ Chí Minh. 徐子亮，吴仁甫 (2016)， 实用对外汉语教学法，北京：北京大学出版社。 杨惠元 (1996)，汉语听力说话教学法， 北京语言文化大学出版社，北京。 13KHOA HỌC NGOẠI NGỮ QUÂN SỰSố 20 (7/2019) PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY v IMPROVING THE TEACHING AND LEARNING QUALITY OF CHINESE LISTENING SKILLS AT ADVANCED LEVEL AT MILITARY SCIENCE ACADEMY NGO HOAI PHUONG, TRINH THANH HOA Abstract: Listening skills are among those of significant importance in the process of language acquisition, greatly affecting learners’ formation of linguistic competence. Consequently, the teaching and learning of Chinese as a language should focus on promoting the role of listening skills, hence contributing to the comprehensive development of other language skills. This study is conducted to provide further understanding of the current situation of teaching and learning Chinese listening skills at advanced level at Military Science Academy. By the statistical analysis methods, based on the reality, the study also points out issues adversely affecting the process and proposes a number of solutions from the perspectives of teachers, students and administrators in order to enhance the overall quality of the teaching and learning process of Chinese listening skills at advanced level. Keywords: advanced level, solution, improve quality, listening skills, Chinese language Received: 27/3/2019; Revised: 25/4/2019; Accepted: 15/5/2019