Một số giải pháp đẩy mạnh xuất khẩu thủy sản của tỉnh An Giang sang thị trường EU

Chöông 3. MOÄT SOÁ GIAÛI PHAÙP ÑAÅY MAÏNH XUAÁT KHAÅU THUÛY SAÛN CUÛA TÆNH AN GIANG SANG THÒ TRÖÔØNG EU 3.1 Ñaëc ñieåm thò tröôøng EU 3.1.1 Toång quan veà EU Lieân minh chaâu AÂu (EU) bao goàm 15 nöôùc thaønh vieân, söû duïng 11 ngoân ngöõ chính thöùc, vôùi dieän tích 3.234.200 km2 - laø thò tröôøng haáp daãn vôùi gaàn 380 trieäu ngöôøi tieâu duøng (xem baûng 3.1). Baûng 3.1 Giôùi thieäu sô neùt veà caùc thaønh vieân EU Quoác gia Dieän tích (km2) Daân soá (trieäu ngöôøi) Thuû ñoâ Ngoân ngöõ chính Taêng tröôûng GDP (%) Thu nhaäp ñaàu ngöôøi (USD) Tyû leä thaát nghieäp (%) Anh 244.820 58 London Anh 3,5 18.871 5,5 Ai Len 70.284 4 Dublin Anh 6,0 16.802 11,8 Aùo 780 8 Vienna Ñöùc 2,1 29.254 7,1 Bæ 30.519 10 Brussels Flanders Phaùp 2,3 26.572 10,3 Boà Ñaøo Nha 92.345 10 Lisbon Boà Ñaøo Nha 3,0 10.412 7,0 Ñan Maïch 43.094 6 Copenha-gen Ñ/Maïch Ñöùc 3,0 33.589 7,9 Ñöùc 357.500 82 Berlin Ñöùc 2,4 29.685 12,0 Haø Lan 41.526 15 Amsterdam Haø Lan 3,3 25.734 6,9 Hy Laïp 131.990 10 Athens Hy Laïp 3,5 10.707 10,0 Luxemb-ourg 2.586 0,5 Luxemb-ourg Phaùp Ñöùc 3,3 41.277 3,5 Phaùp 547.300 60 Paris Phaùp 2,3 26.698 12,4 Phaàn Lan 338.000 5 Helsinki P/Lan T/Ñieån 4,6 24.613 14,6 Taây Ban Nha 504.800 40 Madrit Taây Ban Nha 3,3 14.230 21 Thuïy Ñieån 450.000 9 Stockhol-m Thuïy Ñieån 2,1 25.919 6,6 Italia 301.230 57 Roma Italia 1,5 19.059 12,2 Nguoàn: UÛy ban chaâu AÂu Thò tröôøng naøy lôùn gaáp 3 laàn thò tröôøng Nhaät, lôùn hôn 40% so vôùi thò tröôøng Myõ, vaø lôùn hôn toaøn boä khu maäu dòch töï do Baéc Myõ (NAFTA)- nôi coù khoaûng 360 trieäu daân. Xeùt veà daân soá vaø thò tröôøng trong noäi boä EU thì Ñöùc laø nöôùc coù soá daân lôùn nhaát vôùi treân 82 trieäu daân , keá ñeán laø Anh, YÙ, Phaùp moãi nöôùc coù khoaûng 60 trieäu daân. Haø lan laø nöôùc coù maät ñoä daân cö cao nhaát trong EU. Nhöõng khu vöïc coù daân cö ñoâng ñuùc laø vuøng Taây Baéc nöôùc Ñöùc, Taây Nam nöôùc Anh vaø mieàn baéc YÙ, vaø xung quanh thuû ñoâ caùc nöôùc. Boà ñaøo nha vaø Aùo laø hai quoác gia coù maät ñoä daân soá ôû noâng thoân cao nhaát. Möùc taêng tröôûng kinh teá cuûa EU töông ñoái cao. Baûng 3.2 Chæ tieâu kinh teá cuûa EU 1999 – 2002 Caùc tieâu chí EU 1999 2000 2001 2002 Taêng tröôûng GDP (%) 2.3 3.4 2.5 2.4 Thaâm huït ngaân saùch (% GDP) - 0.6 - 0.4 - 0.3 Laïm phaùt (%) 1.2 1.8 1.7 Tyû leä thaát nghieäp (%) 9.2 8.5 7.4 GDP (tyû USD) 9,376.6 8,532 GDP/ ngöôøi (USD) 23,072 24,991 22,678 Baûng 3.3 Chæ Tieâu Kinh Teá Cuûa Moät Soá Nöôùc EU (2000 - 2002) Taêng tröôûng kinh teá (%) Thaát nghieäp (%) 2000 2001 2002 2000 2001 2002 Phaùp 3.3 2.5 3.3 9.7 8.8 8.2 Haø Lan 4.5 3.9 4.5 2.8 2.5 2.3 Ñöùc 3 2.7 2.5 6.3 YÙ 2.8 2.7 2.6 10.8 10.1 AÙo 3.6 2.9 2.6 4.6 4 Bæ 3.8 3.1 2.9 Nauy 2.3 1.8 3.3 3.3 Thuî Ñieån 4 3.2 2.4 Phaàn Lan 5.4 4.6 4.2 Nguoàn: Taïp chí Nghieân cöùu Chaâu AÂu Theo baûng 3.2 vaø 3.3, ta thaáy, naêm 2000, kinh teá caùc nöôùc EU ñaït möùc taêng tröôûng cao nhaát keå töø 1989 cho ñeán nay 3,4% cao hôn 1,1% so vôùi möùc 2,3% naêm 1999 vaø hôn 0,5% so vôùi möùc 2,9% naêm 1998. Sang naêm 2001 möùc taêng tröôûng giaûm xuoáng coøn khoaûng 2,5%, naêm 2002 giaûm coøn 2,4% vaø möùc laïm phaùt gia taêng. Nguyeân nhaân chính cuûa söï suït giaûm laø do neàn kinh teá cuûa nhieàu nöôùc trong EU bò suy thoaùi cuøng vôùi söï suy thoaùi cuûa kinh teá theá giôùi. Maëc duø vaäy, moät soá nöôùc vaãn coù toác ñoä taêng tröôûng cao nhö Haø Lan, Phaàn Lan. Sang naêm 2003 möùc taêng tröôûng kinh teá cuûa caùc thaønh vieân Chaâu Aâu bình quaân laø 2,5%. Hieän EU coù quan heä song phöông vôùi treân 150 quoác gia vaø caùc toå chöùc lieân minh treân theá giôùi. Caùc baïn haøng lôùn nhaát cuûa EU laø Myõ chieám 18% toång kim ngaïch buoân baùn (naêm 2001 – 335,26 tyû ECU), tieáp theo laø Nhaät chieám 8% (naêm 2001 – 121,81 tyû ECU). Xeùt theo khoái lieân keát thì baïn haøng lôùn nhaát laø NAFTA chieám khoaûng 21% kim ngaïch ngoaïi thöông cuûa EU. Caùc haøng hoùa chuû yeáu EU mua baùn treân thò tröôøng theá giôùi laø saûn phaåm coâng nghieäp vaø haøng cheá bieán. Soá naøy chieám khoaûng 85% kim ngaïch xuaát khaåu vaø 65% kim ngaïch nhaäp nhaäp khaåu. Ngoaøi ra EU coøn xuaát caùc maët haøng thöïc phaåm vaø ñoà uoáng, nguyeân lieäu vaø nhieân lieäu, nhaäp cchuû yeáu laø noâng saûn vaø haøng nguyeân khai, daàu khí, nguyeân lieäu. Veà thöông maïi dòch vuï, EU cuõng laø nhaø xuaát khaåu lôùn nhaát theá giôùi chieám khoaûng 25% thò phaàn theá giôùi, tieáp theo laø Hoa Kyø 20%, Nhaät 8,5%. Thò tröôøng EU phaùt trieån vöôït xa khoûi nhöõng hieäp ñònh maäu dòch töï do giöõa caùc thaønh vieân. Ñaây laø moät lieân hieäp veà haûi quan tieàn teä, cho pheùp haøng hoùa, dòch vuï, con ngöôøi vaø voán di chuyeån moät caùch töï do, ñöôïc ñieàu haønh bôûi nhöõng ñònh cheá chung (Uûy ban Chaâu Au, Nghò Vieän Chaâu Aâu,..), caùc heä thoáng quy ñònh, luaät leä mang tính hoøa hôïp chung vaø caùc chính saùch phuø hôïp nhaát. Taàm quan troïng veà thöông maïi cuûa EU seõ coøn taêng maïnh trong 5 ñeán 10 naêm nöõa khi coù moät soá thaønh vieân môùi töø Ñoâng aâu. Tuy nhieân EU laø moät thò tröôøng chung nhöng khoâng ñoàng boä, moät thò tröôøng bao goàm nhieàu thò tröôøng khaùc nhau. 15 nöôùc thaønh vieân, 15 khoái daân soá, vaên hoùa, kinh teá khaùc nhau… Vì vaäy, maëc duø EU laø moät thò tröôøng chung, khoâng coù nhöõng raøo caûn giöõa caùc quoác gia thaønh vieân, caùc quoác gia môû cöûa cho caùc quoác gia thaønh vieân khaùc, caùc neàn kinh teá thoáng nhaát vaø heä thoáng quy ñònh, luaät phaùp hoøa hôïp, nhöng tính chaát thò tröôøng caùc nöôùc thaønh vieân coù söï khaùc bieät ñaùng keå. Caùc doanh nghieäp xuaát khaåu cuõng caàn phaûi quan taâm ñeán töøng ñaëc ñieåm tính chaát cuûa töøng thò tröôøng caùc thaønh vieân. 3.1.2 Heä thoáng caùc chính saùch thöông maïi cuûa EU: Heä thoáng caùc chính saùch thöông maïi cuûa EU nhaèm thöïc hieän nhöõng muïc tieâu chính sau: Thò tröôøng môû. Coâng baèng, bình ñaúng trong thöông maïi. Khaùch quan vaø minh baïch. EU coù heä thoáng luaät leä roõ raøng, cuï theå cho nhieàu tröôøng hôïp. Taát caû caùc beân tham gia hoaït ñoäng thöông maïi vôùi EU ñeàu coù quyeàn ñöa ra tình huoáng cuûa mình vaø coù quyeàn ñeä ñôn khieáu naïi leân Hoäi ñoàng lieân minh Chaâu AÂu (European Commission) vôùi caùc baèng chöùng cuï theå. Toân troïng luaät leä cuûa WTO Khoâng ngöøng hoaøn thieän heä thoáng thöông maïi theá giôùi. Ñeå thöïc hieän caùc muïc tieâu naøy, EU coù caùc chính saùc thöông maïi chuû yeáu laøm coâng cuï nhö sau: - Luaät choáng phaù giaù (Anti – dumping): Phaù giaù ñöôïc xaùc ñònh laø moät hoaït ñoäng caïnh tranh khoâng coâng baèng, laøm bieán daïng baûn chaát cuûa hoaït ñoäng thöông maïi xaûy ra khi caùc nhaø saûn xuaát töø nhöõng quoác gia beân ngoaøi EU baùn haøng vaøo EU vôùi giaù thaáp hôn chi phi saûn xuaát treân thò tröôøng noäi ñòa cuûa hoï, vôùi muïc ñích loaïi boû ñoái thuû caïnh tranh vaø giaønh thò phaàn. - Luaät choáng caét giaûm chi phí saûn xuaát (Anti-subsidy): Vieäc caét giaûm chi phí ñöôïc thöïc hieän döôùi hình thöùc trôï giaù cuûa chính phuû laøm giaûm giaù thaønh saûn xuaát haøng hoùa, taïo ra theá caïnh tranh khoâng coâng baèng cho haøng hoùa nhaäp khaåu vaøo Chaâu Aâu. - Luaät choáng caùc raøo caûn thöông maïi (TBR – Trade barriers regulation): TBR laø moät coâng cuï thöông maïi nhaèm taïo ra nhöõng bieän phaùp loaïi boû hay giaûm thieåu nhöõng raøo caûn thöông maïi ôû moät nöôùc thöù ba hoaëc thò tröôøng Chaâu Aâu , maø caùc raøo caûn naøy laøm aûnh höôûng nghieâm troïng hay ngaâu thieät haïi ñeán hoaït ñoäng thöông maïi ñoái vôùi caùc nöôùc naøy. - Chöông trình öu ñaõi thueá quan phoå caäp (Generalised System of Preferences – GSP) laø moät phaàn raát quan troïng cuûa heä thoáng caùc chính saùch thöông maïi cuûa EU: GSP cuûa EU laø moät coâng cuï chính saùc thöông maïi ñoäc laäp nhaèm muïc tieâu khuyeán khích phaùt trieån thöông maïi ôû caùc nöôùc ñang phaùt trieån, taïo ñieàu kieän cho caùc nöôùc naøy phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi vaø hoaø nhaäp daàn vaøo kinh teá theá giôùi. Ngoaøi caùc quy ñònh chung veà thueá suaát, quy taéc xuaát xöù, GSP cuûa EU laø moät coâng cuï thöông maïi ñaëc bieät trong chính saùch hoã trôï phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi cho caùc nöôùc ñang vaø keùm phaùt trieån EU coù chính saùc thueá quan hoä trôï ñaëc bieät. Quan troïng nhaát laø chöông trình EBA ( Everythiung but Arm) cho caùc caùc quoác gia chaäm phaùt trieån nhaát theá giôùi: EU ñaõ ban haønh cheá ñoä ñaëc bieät cho nhöõng nöôùc ñöôïc lieân hieäp quoác xeáp haïng laø nhöõng quoác gia keùm phaùt trieån nhaát (Least developing country) nhö Afganistan, Yemen, Somaila, … mieãn thueá suaát baèng 0 cho toaøn boä caùc saûn phaåm coâng nghieäp tröø vuõ khí vaø phaàn lôùn haøng noâng saûn (tröø chuoái töôi, gaïo vaø ñöôøng), khoâng coù haïn cheá veà soá löôïng. - Beân caïnh ñoù, EU coøn thieát laäp caùc raøo caûn thöông maïi phi thueá quan thoâng qua caùc tieâu chuaån kyõ thuaät, caùc ñoøi hoûi veà tieâu chuaån ñaûm baûo an toaøn, veä sinh, … ñoái vôùi caùc haøng hoùa muoán nhaäp khaåu vaøo EU. Ñoái vôùi haøng Thủy Hải Sản nhaäp khaåu vaøo EU coù 2 tieâu chuaån caàn bieát: HACCP laø moät ñieàu kieän haøng ñaàu khi xuaát khaåu sang thò tröôøng EU Nhaõn hieäu moâi tröôøng ñoái vôùi haøng thuûy haûi saûn: MSC HACCP (The Hazard Analysis Critical Control Point system) Ñaây laø tieâu chuaån ñöôïc aùp duïng cho ngaønh coâng nghieäp thöïc phaåm. Chæ thò veà veä sinh thöïc phaåm (93/43/EC) coù hieäu löïc töø 01/1996 xaùc ñònh raèng “caùc coâng ty thöïc phaåm seõ xaùc ñònh töøng khía caïnh cuûa caùc hoaït ñoäng aûnh höôûng ñeán an toaøn thöïc phaåm vaø ñaûm baûo raèng caùc bieän phaùp an toaøn coù theå coù seõ ñöôïc thieát keá, aùp duïng, thöïc hieän vaø kieåm tra laïi treân cô sôû cuûa heä thoáng HACCP”. Caùc nguyeân taéc cô baûn cuûa HACCP Xác định tất cả các nguy cơ có thể xaûy ra cho sản phẩm trong chu kỳ sống của sản phẩm; Xác định các Điểm Kiểm Soát Tới Hạn (Critical Control Points), các giai đoạn có thể kiểm soát được trong chu kỳ sống của sản phẩm; Xác định những biên độ tiêu chuẩn cao nhất có thể cho phép cho mỗi điểm kiểm soát tới hạn; Thiết kế và thực hiện một hệ thống kiểm soát kiểm nghiệm hoặc quan sát cho mỗi Điểm Kiểm Soát Tới Hạn, bao gồm 1 lịch trình theo thời gian; Thiết kế và thực hiện các kế hoạch hành động chính xác cho mỗi Điểm Kiểm Soát Tới Hạn; Đưa ra một tiến trình xác nhận, bao gồm các kiểm nghiệm và tiến trình khác nhằm kiểm tra tính hiện quả và hiệu quả của hệ thống HACCP; Chứng từ hoá tất cả các tiến trình và kết quả kiểm nghiệm Quy ñònh naøy raát quan troïng ñoái vôùi caùc nhaø xuaát khaåu thuyû saûn ôû caùc nöôùc ñang phaùt trieån vì caùc nhaø nhaäp khaåu EU laø ngöôøi chòu traùch nhieäm phaùp lyù veà vaán ñeà veä sinh thöïc phaåm cuûa caùc saûn phaåm nhaäp khaåu. Caùc coâng ty Chaâu Aâu khi nhaäp khaåu seõ yeâu caàu ñoái taùc phaûi thöïc hieän HACCP. Nhaõn hieäu ngö nghieäp beàn vöõng MSC Ñaây tieâu chuaån do Hoäi ñoàng Quaûn lyù bieån (Marine Stewardship Council) ñöa ra nhaèm muïc ñích baûo veä moâi tröôøng caùc ngö tröôøng treân theá giôùi. Caùc saûn phaåm thuyû saûn coù ñöôïc chöùng nhaän naøy ñaûm baûo vôùi khaùch haøng ñaây laø nhöõng saûn phaåm ñöôïc khai thaùc töø moät ngö tröôøng beàn vöõng, ñöôïc quaûn lyù toát vaø phöông phaùp ñaùnh baét. Ñoái vôùi caùc saûn phaåm thuyû haûi saûn nhaäp khaåu vaøo EU aùp duïng tieâu chuaån naøy vì ngöôøi tieâu duøng taïi thò tröôøng EU hieän nay, raát coù yù thöùc quan taâm veà moâi tröôøng soáng vaø söùc khoeû coäng ñoàng neân caùc saûn phaåm ñöôïc saûn xuaát theo caùch thöùc coù theå aûnh höôûng ñeán moâi tröôøng raát khoù tieáp caän thò tröôøng naøy. Để đủ tiêu chuẩn xuất khẩu hàng thuûy saûn vào EU, các nước xuất khẩu phải thực hiện 7 vấn đề sau: 1. Phải tương đương về cơ quan Nhà nước kiểm soát và văn bản pháp quy trong an toàn vệ sinh thực phẩm và thú y 2. Phải thực hiện chương trình kiểm soát an toàn vệ sinh vùng thu hoạch nhuyễn thể 2 mảnh vỏ 3. Phải thực hiện chương trình kiểm soát dư lượng hóa chất độc hại trong thủy sản nuôi 4. Từng lô hàng được chứng nhận không có mối nguy vật lý, hóa học, vi sinh 5. Không sử dụng những lưới làm hại cá heo. 6. Nhãn sản phẩm phải ghi rõ tên loài, nơi xuất xứ (nuôi, khai thác ở đâu) 7. Không buôn bán, sử dụng hóa chất độc trong chế biến thủy sản 3.1.3 Tình hình nhaäp khaåu thuyû saûn cuûa EU: Moät soá maët haøng thuûy saûn nhaäp khaåu chuû yeáu cuûa EU Saûn phaåm caù Baûng 3.4   Kim ngaïch Nhập khẩu cá và các sản phẩm cá của EU (1000 USD) Quốc gia 1994 1995 1996 1997 1998 Bỉ 920 918 1 035 818 996 333 979 272 1 061 056 Đan Mạch 1 415 239 1 573 732 1 618 669 1 521 062 1 704 234 Phần Lan 140 725 113 239 137 447 133 084 134 456 Pháp 2 796 719 3 221 298 3 194 133 3 062 051 3 505 333 Đức 2 316 449 2 478 817 2 542 957 3 262 051 2 623 741 Hy Lạp 173 694 213 230 282 665 304 401 292 098 Ireland 76 661 86 905 104 609 49 746 109 040 Ý 2 257 462 2 291 316 2 590 985 2 571 868 2 808 587 Hà Lan 1 017 635 1 191 857 1 141 647 1 107 443 1 230 199 Na Uy 324 142 490 383 535 642 562 133 674 766 Bồ Đào Nha 669 888 763 245 782 858 505 605 926 322 Tây Ban Nha 2 638 737 3 105 684 3 134 893 3 085 424 3 545 751 Thụy Điển 448 661 546 076 587 168 596 486 634 802 Anh 1 880 350 1 910 091 2 065 025 2 141 619 2 384 028 Tổng Châu âu (bao gồm các quốc gia khác) 18 133 031 20 172 209 20 960 540 20 559 581 22 919 043 Nguồn: EUROSTAT Saûn phaåm toâm Baûng 3.5     Nhập khẩu tôm đông lạnh hàng năm vào thị trường EU – phân theo xuất xứ (1.000 tấn) Quốc gia 1995 1996 1997 1998 1999 Ấn độ 20 281 19 244 12 976 7 635 13 296 Greenland 22 969 25 915 24 182 21 789 23 084 Quần đảo Faroes 3 802 6 395 7 175 8 281 6 425 Agentina 5 506 7 286 4 620 17 583 14 485 Senegal 4 537 5 259 5 914 7 969 6 971 Bangladesh 10 521 10 303 7 192 5 989 10 119 Thái Lan 21 987 20 251 15 311 22 508 9 697 Trung Quốc 5 198 3 351 7 437 15 280 17 373 Ecuado 27 756 31 344 30 681 34 485 29 127 Indonesia 3 211 2 884 4 834 8 363 9 956 Tổng cộng (bao gồm các quốc gia khác) 297 156 318 901 301 308 355 814 341 480 Nguồn: EUROSTAT  Saûn phaåm thaân meàm Baûng 3.6     Saûn löôïng Động vật thân mềm nhaäp khaåu vào các thị trường EU chính (1.000 tấn) Quốc gia 1995 1996 1997 1998 Tây Ban Nha 176,9 161,5 197,9 218,7 Italy 125,4 131,9 138,9 147,2 Hy Lạp 14,3 18,9 22,8 26,2 Bồ Đào Nha 18,3 17,0 18,9 23,2 Pháp 22,1 18,8 20,0 21,9 Hà Lan 22,9 18,6 19,4 18,3 Đức 8,6 8,0 8,5 7,5 Nguồn: EUROSTAT Qua baûng 3.4, 3.5, 3.6 cho thaáy caùc saûn phaåm thuûy saûn cuûa EU taêng qua caùc naêm. Döï baùo, trong töông lai nhu caàu nhaäp khaåu seõ caøng cao. Có nhiều nguyên nhân khiến nhu caàu nhaäp khaåu tăng cao: - Chủ yếu là do tâm lý sợ thịt gà, boø, tác động của dịch cúm gia cầm, dòch beänh gia suùc khiến người tiêu dùng châu Âu chuyển sang ăn cá nhiều hơn, buộc các nhà nhập khẩu tăng lượng nhập khẩu. Nguyên liệu thuûy saûn trong nöôùc khan hieám, sản lượng cá giảm đáng kể trong mùa lạnh. Moät soá loaøi khoâng nuoâi ñöôïc ôû Chaâu Aâu. Tình hình nhaäp khaåu töø Vieät Nam - Theo soá lieäu thoáng keâ, haèng naêm kim ngaïch nhaäp khaåu thuûy saûn cuûa Vieät Nam vaøo EU taêng: naêm 1999 ñaït 89,1 trieäu USD; naêm 2000 laø 100,3 trieäu, naêm 2001 ñaït 907,5 trieäu USD, vaø naêm 2002 laø 102,95 trieäu USD. Tuy kim ngạch xuất khẩu thuỷ sản của Việt Nam vào EU tăng trưởng cao trong những năm qua, thế nhưng hàng thuỷ sản của ta chiếm thị phần rất nhỏ trên thị trường này, nơi mỗi năm nhập khẩu khoảng 20 tỷ USD mặt hàng thủy sản. - Các thị trường xuất khẩu thuỷ sản của Việt Nam trong khối EU phải kể đến Bỉ (29,9%), Italia (17.2%), Hà Lan (15,9%), Đức (15,4%), Anh (9.9%), Pháp (5.1%), Tây Ban Nha (4.1%), Thuỵ Điển (0.8%), Đan Mạch (0.8%), Hy Lạp (0.8%), Bồ Đào Nha (0.2%) và Áo (0.1%). Cho đến nay, mặt hàng này của ta vẫn chưa thâm nhập được vào thị trường Ai Len, Phần Lan và Lucxembourg. Baûng 3.7 Xuaát khaåu thuyû saûn chính ngaïch cuûa Vieät Nam naêm 2001 Thị trường Số lượng(tấn) Giá trị(ĐôLa Mỹ) Châu á(Không kể Nhật) 116077.45 475502919 Châu Âu 26659.04 90745293 Mỹ 70930.78 489034965 Nhật Bản 76895.53 465900792 Thị trường khác 84927.92 256301785 Total 375490.72 1777485754 Nguồn: Trung tâm thông tin KHKT và kinh tế Thuỷ sản - Bộ Thủy Sản - Caùc saûn phaåm thuûy saûn xuaát khaåu sang thò tröôøng EU bao goàm: caùc saûn phaåm caù, toâm ñoâng laïnh, möïc, ngheâu soø (nhuyeãn theå hai maûnh). - Cuối năm 2001, đầu năm 2002, cùng với nhiều nước xuất khẩu thủy sản khác của châu Á, Việt Nam đã vấp phải khó khăn lớn đối với thị trường EU do vấn đề dư lượng chất kháng sinh Chloramphenicol và sau đó là Nitrofurans. Nhiều lô hàng bị kiểm tra và phát hiện có nhiễm dư lượng của chất này (mức giới hạn mà EU đưa ra là 0,3 ppb- phần tỷ). Tháng 9/2001, EU đã đi đến quyết định kiểm tra 100% các lô hàng thủy sản của Việt Nam xuất khẩu vào thị trường này, khiến cho tình trạng nhiều lô hàng bị ách tắc tại các cảng (đặc biệt là tại Bỉ, Hà Lan). Việc EU quyết định tiêu hủy các lô hàng phát hiện nhiễm kháng sinh (trị giá khoảng 40.000- 50.000 USD/container) khiến cho nhiều doanh nghiệp lao đao. Theo báo cáo của Trung tâm kiểm tra chất lượng và vệ sinh thuỷ sản, từ tháng 8/2001- đến 3/4/2002, tổng số lô hàng thuỷ sản Việt Nam bị EU cảnh báo phát hiện dư lượng kháng sinh là 52 lô, Chloramphenicol có 49 lô (94%), trong đó thuỷ sản khai thác tự nhiên bị nhiễm 22 lô (42%), thuỷ sản nuôi bị nhiễm 30 lô (58%). Tính riêng trong 6 tháng đầu năm 2002, giá trị kim ngạch xuất khẩu thuỷ sản vào EU giảm đến 50% so với cùng kỳ năm 2001, đây là điều chưa từng xảy ra đối với ngành thuỷ sản nước ta. Trước tình hình này, Bộ thủy sản đã quyết tâm đẩy mạnh công tác kiểm tra, xử lý việc vi phạm sử dụng các hoá chất bị cấm, trong đó có Chloramphenicol. Uỷ ban châu Âu sau đó đã có quyết định hủy bỏ việc kiểm tra 100% lô hàng xuất khẩu thủy sản của Việt Nam (tháng 9/2002). Kim ngạch xuất khẩu thủy sản vào EU đã có dấu hiệu hồi phục trở lại. Tính đến tháng 8/2003, kim ngạch xuất khẩu thuỷ sản vào EU đã tăng 74% so với cùng kỳ năm 2002. Do được đầu tư đổi mới công nghệ, thiết bị và nâng cao vệ sinh an toàn thực phẩm, ngày càng nhiều doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản của Việt Nam đã có "giấy phép" vào EU. Đầu năm 2002, EU đã quyết định công nhận mới 32 doanh nghiệp vào danh sách 1 được phép xuất khẩu thủy sản vào thị trường này. Tiếp đó, ngày 1/8/2003, EU cũng đã có quyết định công nhận thêm 6 doanh nghiệp đủ tiêu chuẩn xuất khẩu thủy sản sang EU (đây là các doanh nghiệp trước đây đã bị EU loại khỏi danh sách 1), đưa tổng số doanh nghiệp có code vào EU lên 100. 3.2 Moät soá giaûi phaùp ñaåy maïnh xuaát khaåu thuûy saûn cuûa tænh An Giang sang thò tröôøng EU 3.2.1 Nhoùm giaûi phaùp veà nuoâi troàng, khai thaùc, cheá bieán saûn phaåm xuaát khaåu Chaát löôïng vaø veä sinh thöïc phaåm laø nhöõng yeáu toá quyeát ñònh cho vieäc coù xuaát khaåu ñöôïc hay khoâng thuûy saûn sang thò tröôøng EU. Chaát löôïng vaø veä sinh thöïc phaåm cuûa saûn phaåm phuï thuoäc vaøo gioáng, nuoâi troàng – khai thaùc, cheá bieán, baûo quaûn. Gioáng - Tænh neân tieáp tuïc ñaàu tö phaùt trieån caùc trung taâm gioáng cuûa tænh: Trung taâm saûn xuaát gioáng thuûy saûn tænh, Traïi gioáng thuûy saûn Myõ Chaâu (Chaâu Ñoác) vaø traïi gioáng Bình Thaïnh (Coàn Baø Hoaø). Beân caïnh ñoù, Ñaïi hoïc An Giang coù khoa thuûy saûn, neân ñaàu tö xaây döïng trung taâm gioáng thuûy saûn taïi ñaây nhaèm huy ñoäng, söû duïng ñöôïc chaát xaùm cuûa caùc nhaø khoa hoïc trong tænh. Muïc tieâu cuûa xaây döïng trung gioáng cuûa tænh + Nhaèm ñònh höôùng phaùt trieån xuaát khaåu thuûy saûn theo höôùng coù hieäu quaû nhaát: ñöa ra nhöõng loaïi gioáng coù giaù trò kinh teá cao; doanh thu lôùn chi phí ñaàu tö ít. + Phaùt trieån gioáng phuø hôïp vôùi ñieàu kieän quy hoaïch vuøng laõnh thoå, giaûm thieåu tính tuøy tieän trong söû duïng gioáng. + Kieåm soaùt dòch beänh vaø phoøng choáng dòch beänh cho nuoâi troàng thuûy saûn, thöïc hieän chuyeån giao coâng nghieäp toái öu. + Taïo ra ñieàu kieän ñeå thöïc hieän coâng nghieäp hoùa nuoâi troàng thuûy saûn. Ñaûm baûo taïo ra nguoàn nguyeân lieäu nuoâi troàng thuûy saûn oån ñònh cung caáp cho hoaët ñoäng xuaát khaåu. Nhieäm vuï cuûa trung taâm gioáng tænh: + Phoái hôïp vôùi caùc cô quan nghieân cöùu trong vaø ngoaøi nöôùc nghieân cöùu ñöa ra caùc loaïi gioáng thuûy saûn phuø hôïp vôùi ñieàu kieän cuûa vuøng ngaäp luõ vaø coù giaù trò kinh teá cao, ñaùp öùng yeâu caàu. + Chuyeån giao vaø höôùng daãn söû duïng gioáng vaø caùch phoøng ngöøa beänh cuûa caùc loaïi thuûy saûn nuoâi troàng ôû ñòa phöông mình. + Thoâng tin kòp thôøi caùc caûnh baùo vaø bieän phaùp phoøng ngöøa dòch beänh thuûy saûn. Kinh phí hoaït ñoäng cuûa caùc trung taâm gioáng: +Töø ngaân saùch nghieân cöùu vaø chuyeån giao coâng ngheä. + Baùn gioáng +Baùn saûn phaåm thuûy saûn (coù cô sôû vaät chaát kyõ thuaät ñeå thöïc hieän nuoâi troàng tham gia cung caáp nguyeân lieäu thuûy saûn). Cô sôû vaät kyõ thuaät cuûa caùc trung taâm: ñöôïc trang bò kyõ thuaät hieän ñaïi baèng nguoàn voán ñaàu tö cuûa Chính phuû vaø voán ODA. Ñeå ñaûm baûo cho caùc trung taâm hoaït ñoäng coù hieäu quaû, thì trung taâm caàn coù theâm boä phaän khuyeán ngö kích thích ngöôøi nuoâi troàng söû duïng gioáng thuûy saûn coù nguoàn goác vaø söû duïng coâng ngheä nuoâi troàng tieâu bieåu. Ñoàng thôøi Tænh quaûn lyù, vaø hoã trôï nhöõng hoä saûn xuaát gioáng tö nhaân trong tænh veà voán, coâng ngheä, khoa hoïc kyõ thuaät. Nuoâi troàng – khai thaùc Quy hoaïch boá trí laïi saûn xuaát cho phuø hôïp lôïi theá so saùnh cuûa töøng ñòa baøn, traùnh choàng cheùo giöõa caùc vuøng quy hoaïch (coâng nghieäp, noâng nghieäp, thuûy saûn). Quy hoaïch heä thoáng thuûy lôïi ñaûm baûo cho nuoâi troàng thuûy saûn. Phaùt trieån nhanh, vöõng chaéc vieäc nuoâi toâm caøng xanh ôû baõi boài, ruoäng luùa baèng vieäc xaây döïng keá hoaïch trieån khai thöïc hieän quy hoaïch vuøng, tieåu vuøng saûn xuaát luùa – toâm cuûa tænh. Ñoàng thôøi, ñaàu tö nuoâi troàng nhöõng loaïi môùi coù giaù trò cao nhö caù roâ phi ñôn tính, caù ñieâu hoàng, caù chæ vaøng,… Vaän ñoäng thaønh laäp caùc hôïp taùc xaõ saûn xuaát hay caùc toå hôïp taùc ñeå hoã trôï noâng daân veà kyõ thuaät, ñaïi dieän ngöôøi noâng daân trong thöông löôïng mua caùc nguyeân lieäu ñaàu vaøo vaø mua baùn caùc saûn phaåm traùnh tình traïng bò eùp giaù. Ñaåy maïnh coâng taùc khuyeán noâng, thöôøng xuyeân toå chöùc caùc cuoäc hoäi thaûo, taäp huaán kyõ thuaät nuoâi troàng thuûy saûn. Môû roäng ñaøo taïo caùn boä kyõ thuaät ñaùp öùng chung trong tænh. Ñaûm baûo veä sinh an toaøn thöïc phaåm trong quy trình saûn xuaát, khai thaùc: + Löïa choïn gioáng toát coù nguoàn goác uy tín, khoûe, khoâng söû duïng gioáng töï phaùt. + Aùp duïng heä thoáng quaûn lyù chaát löôïng quoác teá HACCP trong nuoâi troàng. + Thöôøng xuyeân khaûo saùt chung veà chaát löôïng nöôùc trong vuøng ñeå coù caùc ñaùnh giaù chính xaùc veà moâi tröôøng nöôùc phuïc vuï cho nuoâi troàng thuûy saûn. Phaùt trieån caùc moâ hình lieân keát: Ñaùnh baét – cheá bieán; Nuoâi troàng – cheá bieán; Caùc lieân keát naøy chaúng nhöõng döïa treân cô sôû hôïp ñoàng thöông maïi thuaàn tuùy, maø thöïc hieän qua caùc hôïp ñoàng lieân keát ñaàu tö hoaëc öùng tröôùc voán. Vieäc toå chöùc caùc lieân keát naøy naâng cao söï ñaûm baûo: + Noâng daân nuoâi troàng – khai thaùc vaø coù nôi tieâu thuï thuûy saûn oån ñònh vôùi giaù caû hôïp lyù. + Nhaø cheá bieán coù ñuû nguyeân lieäu ñaàu vaøo maø khoâng bò naâng giaù nguyeân lieäu laøm giaûm tính caïnh tranh; nguyeân lieäu cho saûn xuaát ñaùp öùng tieâu chuaån xuaát khaåu. Ngoaøi ra lieân keát seõ kích thích caùc nhaø cheá bieán phaûi ña daïng hoùa saûn phaåm, tích cöïc tìm kieám thò tröôøng ñeå tieâu thuï heát nguyeân lieäu thuûy saûn ñaõ cam keát bao tieâu vôùi nhaø saûn xuaát (ñaùnh baét vaø nuoâi troàng). Tuyeân truyeàn, vaän ñoäng nhaèm naâng cao yù thöùc ngöôøi daân trong vieäc aùp duïng caùc ngö cuï ñaùnh baét theo quy ñònh cho pheùp nhaèm baûo veä caùc gioáng loaøi thuûy saûn töï nhieân cuûa tænh. Baûo veä moâi tröôøng sinh thaùi: cuï theå hoùa vieäc thöïc thi luaät baûo veä moâi tröôøng sinh thaùi vaø nguoàn taøi nguyeân khan hieám ñeå thuùc ñaåy quaù trình saûn xuaát mang tính beàn vöõng. Saûn xuaát – cheá bieán saûn phaåm xuaát khaåu Ñeå xuaát khaåu ñöôïc sang thò tröôøng EU, caùc doanh nghieäp caàn phaûi chuù troïng ñeán chuûng loaïi, chaát löôïng, nhaõn hieäu, bao bì, ñoùng goùi cuûa saûn phaåm. Saûn phaåm xuaát khaåu Giaûm soá löôïng xuaát khaåu thuûy saûn thoâ döôùi daïng nguyeân lieäu taêng xuaát khaåu caùc saûn phaåm qua cheá bieán coù khaû naêng caïnh tranh cao, chaát löôïng toát, giaù trò xuaát khaåu cao taïo ñöôïc uy tín cho thöông hieäu saûn phaåm. Ña daïng chuûng loaïi saûn phaåm thuûy saûn xuaát khaåu nhö caù basa, caù tra, caù roâ phi ñôn tính, toâm, möïc, caùc loaïi ngheâu soø, caùc loaïi thuyû saûn cheá bieán khaùc. Nghieân cöùu nhöõng saûn phaåm xuaát khaåu môùi, phuø hôïp vôùi vaên hoùa vaø taäp quaùn tieâu duøng ña daïng cuûa töøng thò tröôøng EU nhöng vaãn mang neùt ñaëc tröng rieâng cuûa mình, coù gu rieâng, höông vò rieâng. Hieän nay, xaõ hoäi Chaâu AÂu coù ñaëc ñieåm laø ñoä tuoåi ñang bò laõo hoùa nhanh. Taïi caùc quoác gia thuoäc vuøng Taây Baéc EU ñieàu naøy dieãn ra roõ neùt hôn so vôùi caùc quoác gia ôû vuøng Ñòa trung haûi, ví duï nhö Haø Lan coù ñeán 20 % daân soá thuoäc ñoä tuoåi töø 55 trôû leân vaø tyû leä naøy tieáp tuïc taêng trong thôøi gian tôùi. Chính vì vaäy caàn chuù yù nghieân cöùu saûn xuaát caùc saûn phaåm thuûy saûn coù dinh döôõng cao phuø hôïp cho ngöôøi giaø ñaây laø nhöõng saûn phaåm seõ ñöôïc öu chuoäng trong töông lai. Gia ñình vôùi quy moâ nhoû phoå bieán hôn taïi caùc vuøng taây baéc EU ñaõ phaàn naøo taïo ra söï khaùc bieät veà vaên hoaù giöõa caùc quoác gia naøy vôùi caùc quoác gia thuoäc vuøng Ñòa trung haûi. Ngöôøi daân Ñòa trung haûi coù moái quan heä gia ñình chaët cheõ hôn, hoï laø nhöõng ngöøôi höôùng veà gia ñình. Ñieàu naøy daãn ñeán vieäc caùc thaønh vieân trong gia ñình soáng vôùi nhau laâu hôn, trong khi ñoù taïi caùc quoác gia thuoäc Taây Baéc AÂu, moïi ngöôøi thích soáng moät mình hôn. Nhöõng ngöôøi treû tuoåi ôû caùc quoác gia Taây Baéc AÂu sôùm rôøi khoûi gia ñình ñeå soáng cuoäc soáng rieâng, coøn ngöôøi ñaõ giaø thì khoâng deã daøng chaáp nhaän soáng chung cuøng con chaùu hoï. Do ñoù: + Caùc saûn phaåm xuaát khaåu sang Taây Aâu caàn löu yù ñeán troïng löôïng cuûa saûn phaåm vöøa ñuû cho caùc gia ñình vôùi quy moâ nhoû (1 hoaëc 2 ngöôøi) ôû caùc nöôùc vuøng Taây baéc Aâu, vaø coù theå laø saûn phaåm naáu saün, ñoùng goùi saün hoaëc coù theå naáu baèng loø vi soùng. + Caùc saûn phaåm xuaát khaåu sang caùc nöôùc Ñòa trung haûi: troïng löôïng phaûi ñaùp öùng cho nhöõng gia ñình coù ñoâng ngöôøi vaø các sản phẩm tươi sống mua ở chợ về được ưa chuộng hơn. Moät soá saûn phaåm cuï theå: Caù: caùc loaïi caù ñoâng laïnh, fillet; caùc loaïi caù khoâ, caù öôùp muoái. Caùc maët haøng caù coù giaù trò gia taêng nhö caù taåm boät, chaû caù, caù fillet laên boät, maët haøng xuùc xích caù, laïp xöôûng caù basa, caùc loaïi ñoà hoäp… Toâm: ñeå gia taêng chaát löôïng, giaù trò saûn phaåm, toâm neân baûo quaûn döôùi daïng IQF: saûn phaåm toâm nguyeân con, toâm coøn voû boû ñaàu, caùc loaïi toâm boùc voû, toâm taåm boät, chaïo toâm. Ngoaøi ra, coøn coù caùc loaïi toâm ñoâng laïnh döôùi daïng block. Caàn phaùt trieån coâng ngheä ñeå coù theå xuaát khaåu toâm töôi soáng. Caùc loaïi nhuyeãn theå chaân ñaàu vaø buïng: + Möïc oáng nguyeân con, caét khoanh, möïc nhoài + Möïc nang: fillet, khoâ nöôùng, taåm gia vò + Ngeâu, soø, ñieäp Chaát löôïng saûn phaåm thuûy saûn xuaát khaåu cuûa caùc doanh nghieäp theo tieâu chuaån HACCP, ISO cuûa EU. Ñeå thöïc hieän ñöôïc vieäc ña daïng hoùa vaø naâng cao chaát löôïng, giaù trò saûn phaåm xuaát khaåu caùc doanh nghieäp caàn phaûi: Ñaàu tö ñoåi môùi coâng ngheä, öùng duïng caùc thaønh töïu veà khoa hoïc kyõ thuaät vaøo saûn xuaát, ñoåi môùi caùch quaûn lyù. - Xaây döïng tieâu chuaån HACCP ñöôïc coi nhö laø moät ñieàu kieän ñeå ñöôïc hoã trôï (taøi trôï) xuaát khaåu vì khi xuaát khaåu sang EU ñoøi hoûi HACCP gioáng nhö laø giaáy thoâng haønh baét buoäc khi muoán ñöa haøng thuûy saûn vaøo thò tröôøng naøy. Ngoaøi ra, vôùi heä thoáng HACCP cho pheùp caùc doanh nghieäp cheá bieán thöôøng xuyeân ngaên ngöøa vaø xöû lyù kòp thôøi nhöõng moái nguy ñaùng keå xaâm nhaäp vaøo saûn phaåm töø khaâu nguyeân lieäu tôùi saûn phaåm cuoái cuøng. Vieäc ñaûm baûo cho saûn phaåm ñaït chaát löôïng cao, veä sinh an toaøn thöïc phaåm toát traùnh cho thuûy saûn cuûa tænh bò maát uy tín ôû nöôùc nhaäp khaåu. Ñeå chöông trình HACCP thöïc hieän coù hieäu quaû ôû caùc doanh nghieäp cheá bieán thuûy saûn, thì caàn phaûi coù nhöõng ñieàu kieän sau: + Doanh nghieäp phaûi coù chöông trình saûn xuaát oån ñònh vaø phaûi kieåm soaùt ñöôïc quaù trình ñoù. + Toaøn boä nhaân vieân tham gia trong heä thoáng HACCP phaûi ñöôïc ñaøo taïo. + Doanh nghieäp phaûi coù rieâng heä thoáng kieåm soaùt taøi lieäu vaø döõ lieäu ñeå ñaûm baûo cung caáp vaø phaân tích thoâng tin chính xaùc. + Chaát löôïng saûn phaåm phaûi oån ñònh vaø ñoàng nhaát. + Caùc thieát bò ño löôøng kieåm tra chính xaùc. + Phaûi xaây döïng tieâu chí ñeå ñaùnh giaù ñöôïc chaát löôïng toát hay xaáu. + Coù heä thoáng kòp thôøi phaùt hieän maàm beänh vaø moái nguy coù lieân quan ñeán cheá bieán thöïc phaåm. Hai Website doanh nghiệp có thể tham khảo veà caùc tieâu chuaån chaát löôïng thuûy saûn là Website của Ủy ban châu Âu: và Website của Cơ quan bảo vệ người tiêu dùng và y tế: Keâu goïi caùc nhaø ñaàu tö trong vaø ngoaøi nöôùc, ñaëc bieät laø EU hôïp taùc ñaàu tö vaøo khaâu taïo gioáng, kyõ thuaät cheá bieán thuûy saûn phuø hôïp vôùi yeâu caàu khaåu vò cuûa Chaâu AÂu ñeå gia taêng xuaát khaåu thuûy saûn trò giaù cao. Nhaõn hieäu saûn phaåm: - Hieän nay, nhaõn hieäu saûn phaåm thuyû haûi saûn xuaát khaåu vaøo thò tröôøng theá giôùi noùi chung, vaø thò tröôøng EU, noùi rieâng, chöa coù vò trí noåi baät. Tuy nhieân veà laâu daøi ñeå taïo ñöôïc uy tín cho saûn phaåm, caùc doanh nghieäp caàn phaûi nghó ñeán chieán löôïc ñeå ñaët nhaõn hieäu haøng cho saûn phaåm. Trong tình hình hieän nay, nhaõn hieäu cho nhöõng saûn phaåm thuyû saûn taïi thò tröôøng EU cuûa caùc doanh nghieäp xuaát khaåu An Giang coù theå laø: + Saûn phaåm mang nhaõn hieäu cuûa nhaø ñoùng goùi nöôùc ngoaøi. Söû duïng chính saùch naøy nhaèm cho haøng hoùa thuyû haûi saûn xuaát khaåu deã daøng xaâm nhaäp heä thoáng baùn só vaø baùn leû treân thò tröôøng. + Saûn phaåm mang nhaõn hieäu cuûa nhöõng nhaø phaân phoái nöôùc ngoaøi. Vieäc mang nhaõn hieäu cuûa nhöõng nhaø phaân phoái noåi tieáng veà baùn buoân cuõng nhö baùn leû goùp phaàn laøm cho nhöõng saûn phaåm thuyû haûi saûn coù ñöôïc uy tín vaø deã daøng tieâu thuï. + Moät soá saûn phaåm mang nhaõn hieäu cuûa nhaø saûn xuaát AGIFISH vaø AFIEX baèng tieáng vieät hoaëc tieáng nöôùc ngoaøi. Ñaây laø nhöõng saûn phaåm neàn taûng nhaèm gaây quyõ uy tín ñeå töø ñoù phaùt trieån nhöõng saûn phaåm môùi khaùc mang nhaõn hieäu saûn phaåm thuûy saûn An Giang baùn treân thò tröôøng EU. Bao bì, ñoùng goùi: Caùc doanh nghieäp xuaát khaåu khi ñoùng goùi caùc loaïi saûn phaåm baùn tröïc tieáp cho ngöôøi tieâu duøng caàn chuù yù daùn nhaõn theo quy ñònh vaø phong tuïc taäp quaùn cuûa thò tröôøng EU: coù nhöõng thoâng tin veà caàn thieát veà saûn phaåm (nguoàn goác, caùc thaønh phaàn dinh döôõng, caùc chaát gaây dò öùng…), caùch söû duïng cho ngöôøi tieâu duøng. Tại thị trường Pháp, người tiêu dùng thích các nhãn hiệu bao bì ghi trên sản phẩm bằng tiếng Pháp hơn là bằng tiếng Anh. Các sản phẩm có màu sắc và bao bì trang nhã sẽ được ưa chuộng tại châu Âu hơn các sản phẩm có bao bì và màu sắc quá sặc sỡ. Ñoái vôùi saûn phaåm duøng ngay, caàn chuù yù thieát keá bao bì thuaän tieän khi söû duïng, töø vieäc baûo quaûn ñeán môû bao, sô cheá, söû duïng. Baûo quaûn Xaây döïng heä thoáng kho thuûy saûn cuûa tænh vaø caùc doanh nghieäp trong tænh moät caùch khoa hoïc theo quy hoaïch nhaèm traùnh tình traïng dö thöøa nguyeân lieäu thuûy saûn cho cheá bieán nhö thôøi gian qua. Cô cheá hoaït ñoäng cuûa heä thoáng kho: - Tham gia oån ñònh giaù thuûy saûn xuaát khaåu traùnh tình traïng doanh nghieäp baùn thaáp hôn giaù thaønh khi giaù thuûy saûn theá giôùi xuoáng thaáp. - Giuùp caùc doanh nghieäp oån ñònh nguoàn haøng thöïc hieän nhöõng hôïp ñoàng xuaát khaåu lôùn. - Nhaän giöõ haøng thuûy saûn cuûa caùc doanh nghieäp. - Tieán tôùi trôû thaønh chôï xuaát khaåu thuûy saûn: Nôi ñaây trôû thaønh nôi moâi giôùi khaùch haøng, cung caáp thoâng tin thò tröôøng; tình hình cung caàu giaù caû thuûy saûn xuaát khaåu, ñaáu giaù thuûy saûn… - Phoái hôïp cung caáp caùc dòch vuï: giaùm ñònh chaát löôïng vaø veä sinh an toaøn thöïc phaåm ñoái vôùi thuûy saûn xuaát khaåu; thuû tuïc haûi quan; vay möôïn haøng xuaát khaåu. - Toå chöùc nhaäp khaåu thuûy saûn nguyeân lieäu. - Heä thoáng kho hoaït ñoäng theo cheá ñoä haïch toaùn ñoäc laäp. Nguoàn voán ñaàu tö cho heä thoáng kho: - Nhaø nöôùc ñaàu tö ban ñaàu baèng voán ngaân saùch vaø voán ODA. Hoã trôï cho caùc doanh nghieäp baèng chính saùch voán ñaàu tö öu ñaõi. Ñeå ngaønh thuûy saûn phaùt trieån maïnh, oån ñònh thì raát caàn thieát phaûi coâng nghieäp hoùa quaù trình kinh doanh thuûy saûn. Taïo ra heä thoáng kho taïi caùc trung taâm thuûy saûn laø cô sôû ñaûm baûo cho doanh nghieäp kyù keát vaø thöïc hieän caùc hôïp ñoàng xuaát khaåu thuûy saûn lôùn. 3.2.2 Nhoùm caùc giaûi phaùp veà thuùc ñaåy xuaát khaåu Ñoái vôùi caùc doanh nghieäp Giaûi phaùp veà giaù xuaát khaåu vaøo thò tröôøng EU: Giaù saûn phaåm xuaát khaåu phaûi ñöôïc xaây döïng treân cô sôû hôïp lyù hoùa giaù thaønh saûn phaåm sao cho giaù xuaát khaåu haøng hoùa mang tính caïnh tranh cao. Caùc doanh nghieäp ôû tænh An Giang neân phoái hôïp vôùi caùc nhaø kinh doanh Campuchia môû caùc cô sôû cheá bieán thuûy saûn taïi caùc tænh cuûa Campuchia ñeå ñöa haøng vaøo EU. Vôùi caùch laøm naøy vöøa cho pheùp khai thaùc nguyeân lieäu thuûy saûn cuûa Campuchia, vöøa ñöa haøng vaøo EU coù hieäu quaû hôn vì töø thaùng 4/2001 EU cho pheùp 48 nöôùc keùm phaùt trieån nhaát trong ñoù coù Laøo vaø Campuchia ñöa haøng vaøo EU khoâng haïn cheá veà soá löôïng vaø ñöôïc höôûng möùc thueá nhaäp khaåu baèng 0. Kieåm soaùt chaët cheõ cô caáu giaù baùn xuaát khaåu, gaén chaët vôùi ñieàu kieän incoterms, ñaûm bao bao goàm ñaày ñuû caùc yeáu toá : Giaù thaønh saûn xuaát; Bao bì tem nhaõn xuaát khaåu; Chi phí quaûn lyù, toå chöùc saûn xuaát vaø kieåm tra chaát löôïng saûn phaåm bao goàm caû chi phí giao dòch lieân laïc (Ñieän thoaïi, fax, e-mail) Chí phí vaän chuyeån noäi ñòa Chi phí giao nhaän, chaát haøng Leä phí haûi quan Lôïi nhuaän mong muoán, Cöôùc taøu, baûo hieåm, … (Tuøy incoterm ñöôïc söû duïng) Vieäc xaây döïng cô caáu giaù xuaát khaåu haøng hoùa giuùp hôïp lyù hoùa ñöôïc giaù xuaát khaåu haøng hoùa moät caùch hieäu quaû. Beân caïnh ñoù, chieán löôïc giaù caû phaûi ñöôïc xaây döïng treân quan ñieåm cuûa khaùch haøng, giaù baùn leû sau cuøng cho ngöôøi tieâu duøng maø khaùch haøng coù theå chaøo baùn taïi heä thoáng tieâu thuï cuûa hoï. Chieán löôïc giaù cuõng caàn chuù yù nhaèm kích thích vieäc mua cuûa khaùch haøng nhö giaù baùn löu yù ñeán soá löôïng mua ít hay nhieàu, giaù baùn chuù yù ñeán kyø haïn thanh toaùn tieàn, giaù baùn chuù yù ñeán hôïp ñoàng daøi haïn hoaëc ngaén haïn. Khi baùo giaù xuaát khaåu thuûy haûi saûn, caùc coâng ty caàn choïn ñoàng tieàn baùo giaù phuù hôïp vaø choïn ñieàu kieän thöông maïi quoác teá – Incoterms theo höôùng tích cöïc, hieäu quaû. Giaûi phaùp veà phaân phoái saûn phaåm thuyû saûn vaøo thò tröôøng EU: Thuyû saûn xuaát khaåu cuûa caùc doanh nghieäp tænh An Giang vaøo thò tröôøng EU phaûi qua thò tröôøng baùn buoân roài sau ñoù môùi tôùi ñöôïc nhöõng nhaø baùn leû, laøm cho chi phí taêng daãn ñeán vieäc baùn leû taêng, laøm giaûm möùc ñoä caïnh tranh. Nhö phaân tích ôû treân, haàu heát caùc nhaø xuaát khaåu thuyû saûn An Giang coù quy moâ nhoû thì vieäc phaûi söû duïng caùc coâng ty laøm dòch vuï xuaát khaåu, nhöõng haõng buoân xuaát khaåu laø ñieàu khoâng theå traùnh khoûi. Tuy nhieân caùc doanh nghieäp coù khaû naêng veà saûn xuaát, taøi chính vaø caùc hoaït ñoäng marketing nhö AGIFISH, AFIEX caàn tìm caùch ruùt ngaén chieàu daøi cuûa keânh phaân phoái, tieáp caän gaàn hôn nöõa vôùi nhöõng khaùch haøng tieâu thuï sau cuøng thoâng qua tieáp caän heä thoáng caùc sieâu thò, cöûa haøng, nhaø haøng cuûa EU. (sem sô ñoà 3.1) Sô ñoà 3.1 Nguoàn : Royal Swedish Academy of Sciences 2002, Caùc giaûi phaùp nhaèm quaûng baù saûn phaåm thuûy saûn An Giang vaøo thò tröôøng EU: Muïc tieâu cho hoaït ñoäng xuùc tieán taïi thò tröôøng EU laø: Laøm cho khaùch haøng tin töôûng vaøo chaát löôïng haøng thuyû saûn An Giang , caûi thieän thoâng tin veà coâng nghieäp thuyû saûn An Giang cho khaùch haøng nöôùc ngoaøi, cuï theå laø: + Caàn cho khaùch haøng bieát thuyû saûn An Giang ñöôïc ñaùnh baét vaø nuoâi troàng töø nhöõng moâi tröôøng khoâng bò oâ nhieãm. Nhöõng phöông tieän ñaùnh baét, baûo quaûn, cheá bieán, ñoùng goùi, vaän chuyeån ñaït tieâu chuaån chaát löôïng EU, theå hieän qua thieát bò kyõ thuaät, toå chöùc hoaït ñoäng coâng ty, caùc quy ñònh vaø kieåm tra caùc caáp coù thaåm quyeàn. Thuyû haûi saûn An Giang ñaõ ñöôïc baùn treân thò tröôøng Nhaät, Myõ, nhieàu quoác gia Chaâu AÙ, Chaâu Aâu trong ñoù coù Bæ, Ñöùc, Phaùp, …laø nhöõng thaønh vieân cuûa EU. + Laøm cho khaùch haøng yeâu thích saûn phaåm thuyû saûn An Giang bôûi vì noù phuø hôïp vôùi taäp quaùn, thò hieáu cuûa khaùch haøng. Ñeå thöïc hieän ñöôïc nhöõng muïc tieâu treân, nhöõng coâng vieäc caàn phaûi laøm laø: - Xaây döïng vaø ñaêng kyù thöông hieäu cho caùc saûn phaåm thuûy saûn cuûa mình treân thò tröôøng EU. Ñoái vôùi caùc thöông hieäu coù uy tín treân thò tröôøng, vaän ñoäng caùc doanh nghieäp ñaêng kyù ñoäc quyeàn kieåu daùng thöông maïi vaø nhaõn hieäu saûn phaåm. Thöông hieäu thuûy saûn coù uy tín laø phöông tieän tieáp thò höõu hieäu giuùp cho duy trì vaø phaùt trieån thò tröôøng. - Caùc doanh nghieäp xuaát khaåu coá gaéng duy trì vaø phaùt trieån thò tröôøng truyeàn thoáng cuûa rieâng mình taïi EU, ñoàng thôøi nghieân cöùu nhaèm thaâm nhaäp vaøo caùc thò tröôøng khaùc trong EU baèng nhieàu con ñöôøng: + Thoâng qua nhöõng baïn haøng ñaõ coù taïi Bæ, Ñöùc,… + Tham gia caùc hoäi chôï thuyû haûi saûn trong vaø ngoaøi nöôùc. + Toå chöùc tieáp thò qua maïng Internet, baèng caùc caùch: Ñaàu tö xaây döïng trang Web cuûa doanh nghieäp vôùi thieát keá khoa hoïc gaây aán töôïng, noäi dung phong phuù. Thu thaäp vaø cung caáp caùc thoâng tin môùi kòp thôøi qua maïng internet. Tieán tôùi thöïc hieän baùn thuûy saûn qua maïng (E-commerce). + Ngoaøi ra coøn quaûng caùo qua baùo, taïp chí, catalog, brochure… + Môû nhöõng cöûa haøng giôùi thieäu baùn saûn phaåm, caùc nhaø haøng baùn thuyû haûi saûn taïi thò tröôøng muïc tieâu. + Tham gia toå chöùc caùc hoaït ñoäng du lòch kinh doanh taïi thò tröôøng EU keát hôïp vôùi vieäc nghieân cöùu thò tröôøng vaø chaøo haøng vôùi nhöõng nhaø cheá bieán vaø phaân phoái taïi ñoù. + Tham gia caùc hoaït ñoäng ñöa khaùch du lòch tôùi tham quan nhöõng cô sôû saûn xuaát vaø cheá bieán thuyû haûi saûn xuaát khaåu, tham quan nhöõng ñieåm du lòch soâng nöôùc cuûa tình nhaø, cuõng nhö giôùi thieäu caùc moùn aên cheá bieán töø thuyû haûi saûn. - Laäp boä phaän nghieân cöùu thò tröôøng vaø toå chöùc tieáp thò treân caùc thò tröôøng xuaát khaåu cuûa EU tröïc thuoäc phoøng tieâu thuï hoaëc phoøng kinh doanh seõ giuùp cho caùc doanh nghieäp naém chaéc thò tröôøng veà tình hình cung caàu töøng loaïi saûn phaåm thuûy saûn, bieán ñoäng giaù caû, veà ñoái thuû caïnh tranh ñeå ñeà xuaát caùc chieán löôïc kinh doanh xuaát khaåu phuø hôïp trong ñoù coù chính saùch tieáp thò. Cöû nhaân vieân sang thò tröôøng EU ñeå nghieân cöùu cô hoäi xuaát khaåu saûn phaåm cuûa doanh nghieäp. Xaây döïng boä phaän ñaïi dieän thöông maïi cuûa coâng ty ôû thò tröôøng nhaäp khaåu chuû yeáu. Tuøy vaøo söï taêng tröôûng vaø quy moâ kinh doanh cuûa doanh nghieäp maø coâng ty thuûy saûn löïa choïn hoaëc tuaàn töï löïa choïn hình thöùc ñaïi dieän thöông maïi cuûa mình ôû nhöõng thò tröôøng chuû löïc: + Goùp voán ñeå Hieäp hoäi cheá bieán vaø xuaát khaåu thuûy saûn Vieät Nam môû vaên phoøng giao dòch taïi nöôùc nhaäp khaåu chuû löïc haøng thuûy saûn cuûa Vieät Nam. Vaø coâng ty döïa vaøo caùc vaên phoøng naøy ñeå naém thò tröôøng veà thò tröôøng vaø thöïc hieän xuùc tieán thöông maïi. + Tìm coäng taùc vieân taïi nöôùc nhaäp khaåu ñeå thu thaäp thoâng tin vaø xuùc tieán thöông maïi vaø coù möùc hoa hoàng hôïp lyù. + ÔÛ thò tröôøng naøo maø coâng ty coù doanh soá xuaát khaåu treân 20 trieäu USD/naêm, thì coâng ty môû vaên phoøng giao dòch tröïc tieáp taïi nöôùc nhaäp khaåu. Vaø khi coù doanh soá xuaát khaåu treân 30 trieäu USD/naêm, thì coâng ty môû theâm vaên phoøng chi nhaùnh taïi caùc thaønh phoá lôùn ñeå ñaåy maïnh xuùc tieán baùn haøng. Caùc giaûi phaùp ñaøo taïo nguøoân nhaân löïc cho doanh nghieäp: Vôùi xu höôùng hoäi nhaäp hieän nay, söï caïnh tranh caøng trôû neân gay gaét ñeå doanh nghieäp coù theå toàn taïi vaø phaùt trieån thì moät yeáu toá quan troïng trong noäi löïc cuûa doanh nghieäp caàn phaûi coù laø ñoäi nguõ lao ñoäng laønh ngheà. Cho neân doanh nghieäp caàn chuù troïng vieäc phaùt trieån nguoàn nhaân löïc cuûa mình, bao goàm: - Ñoäi nguõ kyõ sö, coâng nhaân coù tay ngheà cao ñeå coù theå aùp duïng nhöõng coâng ngheä tieân tieán vaøo trong quaù trình saûn xuaát – cheá bieán thuûy saûn. Moät ñoäi nguõ chuyeân vieân nghieân cöùu, tieáp thò marketing coù chuyeân moân cao caû veà lyù thuyeát laãn kinh nghieäm thöïc tieãn. Caùn boä coù trình ñoä kinh doanh quoác teá gioûi, phaûi am hieåu caû saûn xuaát, am hieåu thò tröôøng, kyõ thuaät ñaøm phaùn, giao dòch, kyù keát hôïp ñoàng vaø gioûi ngoaïi ngöõ. Caùn boä phaùp lyù, ñaëc bieät laø trong lónh vöïc kinh teá vaø thöông maïi quoác teá ñeå ñuû trình ñoä hoïc vaán, trôï lyù giuùp giaùm ñoác trong kinh doanh vaø hôïp taùc quoác teá. Ñeå coù ñöôïc moät ñoäi nguõ nhaân vieân coù trình ñoä, caùc doanh nghieäp caàn: Coù chính saùch ñaàu tö ñaøo taïo nguoàn nhaân löïc Thöôøng xuyeân taäp huaán, boài döôõng kieán thöùc Cöû nhaân vieân tham gia caùc cuoäc hoäi thaûo veà thuûy saûn trong vaø ngoaøi nöôùc Khuyeán khích vaø taïo moïi ñieàu kieän ñeå nhaânvieân phaùt huy saùng kieán Ñoái vôùi caùc cô quan chöùc naêng Tænh An Giang: Caàn nghieân cöùu quy hoaïch, ñaàu tö xaây döïng caùc trung taâm thöông maïi, khu tröng baøy, hoäi chôï, trieån laõm cuûa tænh, taïo ñieàu kieän cho caùc doanh nghieäp thuûy saûn coù nôi tröng baøy, quaûng baù saûn phaåm cuûa mình vôùi söï giôùi thieäu cuûa tænh. Trong ñaàu tö xaây döïng cô baûn, caân ñoái nguoàn ngaân saùch ñeå ñaàu tö phaùt trieån maïng löôùi chôï, ñaëc bieät hình thaønh moät soá chôï thuûy saûn ñeå nhaân daân thuaän tieän trong vieäc mua vaät tö vaø tieâu thuï haøng hoùa, naém baét thoâng tin, giaù caû thò tröôøng. Ngaân saùch tænh tieáp tuïc hoã trôï kinh phí cho hoaït ñoäng xuùc tieán thöông maïi cuûa caùc doanh nghieäp trong tænh tham gia caùc hoäi chôï – trieãn laõm, ñaëc bieät caùc hoäi chôï ôû nöôùc ngoaøi giuùp caùc doanh nghieäp môû roäng quan heä kinh doanh mua baùn cuõng nhö töï tìm kieám nhöõng ñoái taùc, baïn haøng cho vieäc laøm aên cuûa mình, hoïc hoûi nhöõng kieán thöùc vaø kinh nghieäm quaûn lyù hieän ñaïi, naâng cao baõn lónh kinh doanh hoäi nhaäp baét kòp xu theá kinh teá quoác teá… Cung caáp thoâng tin veà kinh teá vaø thò tröôøng trong nöôùc vaø theá giôùi ñaày ñuû, kòp thôøi, chuaån xaùc ñeán caùc doanh nghieäp, cho töøng hoä noâng daân ñeå löïa choïn nhöõng phöông aùn saûn xuaát kinh doanh cuûa mình. thoâng qua heä thoáng thoâng tin ñaïi chuùng nhö phaùt thanh truyeàn hình, baùo chí…, vaên baûn rieâng vaø heä maïng ñieän töû noäi boä (An Giang net), baèng caùch: Ñaët mua nhöõng thoâng tin noùng phuïc vuï cho nhu caàu thoâng tin trong saûn xuaát kinh doanh cuûa caùc doanh nghieäp trong tænh. Lieân heä vôùi Phoøng Thöông maïi Chaâu Aâu ñeå ñöôïc caáp thoâng tin. - Taêng cöôøng moái quan heä vôùi caùc tænh baïn, ñaëc bieät laø thaønh phoá Hoà Chí Minh – trung taâm thöông maïi lôùn nhaát nöôùc, caùc hieäp hoäi chuyeân ngaønh, caùc trung taâm xuùc tieán thöông maïi ñaàu tö trong vaø ngoaøi nöôùc ñeå môû keânh thoâng tin hai chieàu. Ñoàng thôøi ñaàu tö tuyeân truyeàn, phoå bieán thoâng tin, kieán thöùc cho xaõ hoäi vaø doanh nghieäp veà hoäi nhaäp quoác teá, ñònh höôùng saûn xuaát –kinh doanh ñeå taïo söï nhaát trí cao, quyeát taâm lôùn trong vieäc hoäi nhaäp neàn kinh teá khu vöïc vaø quoác teá trong nhöõng naêm tôùi. Ñaàu tö taêng cöôøng heä thoáng trang thieát bò ñeå cung caáp thoâng tin veà thò tröôøng, veà kyõ thuaät khuyeán noâng phuû khaép caùc vuøng troïng ñieåm cuûa tænh. Ñaàu tö phaùt trieån trung taâm xuùc tieán ñaàu tö vaø thöông maïi cuûa tænh ñeå laøm vai troø ñaàu moái vaø hoã trôï cho caùc Sôû, Ban, Ngaønh vaø doanh nghieäp trong quaù trình hoäi nhaäp. Taäp trung hoã trôï caùc doanh nghieäp giaûi quyeát caùc tranh chaáp thöông maïi; thöôøng xuyeân thoâng tin, höôùng daãn caùc tieâu chuaån, quy chuaån trong quaù trình saûn xuaát vaø cheá bieán xuaát khaåu, nhu caàu vaø thò hieáu thò tröôøng cho caùc nhaø saûn xuaát cuõng nhö caùc nhaø cheá bieán xuaát khaåu. Môû trang web giôùi thieäu vaø quaûng caùo thöông maïi – du lòch cuûa tænh, khuyeán khích caùc doanh nghieäp töï khai thaùc vaø quaûng caùo, tuyeân truyeàn caùc saûn phaåm cuûa mình treân internet. Hoã trôï caùc doanh nghieäp xaây döïng caùc tieâu chuaån chaát löôïng trong quy trình cheá bieán, saûn xuaát theo tieâu chuaån quoác teá, ñaëc bieät caùc saûn phaåm xuaát khaåu vaøo EU nhaèm ñaûm baûo tính beàn vöõng cuûa nhöõng maët haøng xuaát khaåu chuû löïc cuûa tænh. Tænh caàn coù nhöõng bieän phaùp xöû phaït ñuùng möùc ñoái vôùi nhöõng doanh nghieäp xuaát khaåu nhöõng saûn phaåm thuûy saûn khoâng ñaït tieâu chuaån quoác teá hay gian laän thöông maïi nhaèm giöõ vöõng uy tín cuûa saûn phaåm thuûy saûn tænh An Giang treân thò tröôøng EU. Taïo ñieàu kieän cho caùc Hieäp hoäi caùc nhaø saûn xuaát thaønh laäp coâng ty xuaát khaåu, thöïc hieän vieäc xuaát khaåu caùc saûn phaåm cuûa hoäi vieân. Vieäc thaønh laäp coâng ty xuaát khaåu coù theå baèng caùch: Goùp voán coå ñoäng cuûa caùc hoäi vieân Tænh cho vay vôùi nguoàn voán öu ñaõi Quyõ hoã trôï xuaát khaåu cuûa Chính phuû Sôû Thöông maïi – Du lòch keát hôïp vôùi Sôû Thuûy saûn tænh, phoái hôïp vôùi Boä Thöông maïi, Toång cuïc Du lòch toå chöùc Marketing theo chuû ñeà aåm thöïc cheá bieán töø thuûy saûn Vieät Nam nhö caù ba sa, toâm suù… keát hôïp vôùi tham quan vuøng, caùc nôi nuoâi troàng, saûn xuaát – cheá bieán, nhaèm giôùi thieäu saûn phaåm thuûy saûn cho caùc khaùch haøng. Tænh neân taïo ñieàu kieän thoâng thoaùng veà thuû tuïc ñoái vôùi xuaát khaåu bieân giôùi vaø hôïp taùc toát ñoái vôùi Campuchia, ñeå khai thaùc toái ña lôïi theá bieân giôùi, maø nhaát laø hoaït ñoäng xuaát nhaäp khaåu tieåu ngaïch ñeå caùc thaønh phaàn kinh teá tham gia hoaït ñoäng trong luùc chôø cô cheá môû cöûa cuûa chính phuû. Xaây döïng chính saùch öu ñaõi ñeå thu huùt nhaân taøi coù trình ñoä naêng löïc töø beân ngoaøi vaøo ñoùng goùp cho töøng tænh cuõng nhö cho vuøng. Tænh caàn nghieân cöùu, ban haønh chính saùch thu huùt voán ñaàu tö haáp daãn vaøo ngaønh thuûy saûn ñoái vôùi caùc nhaø ñaàu tö trong vaø ngoaøi nöôùc nhaèm khai thaùc toát theá maïnh tieàm naêng cuûa tænh. Toùm taét chöông Chöông naøy ñöa ra moät soá giaûi phaùp nhaèm ñaåy maïnh xuaát khaåu thuûy saûn tænh An Giang sang thò tröôøng EU bao goàm: nhoùm giaûi phaùp nuoâi troàng, khai thaùc, cheá bieán haøng xuaát khaåu vaø nhoùm giaûi phaùp thuùc ñaåy xuaát khaåu. Caùc giaûi phaùp treân ñaây ñöôïc xaây döïng treân cô sôû phaân tích tình hình nuoâi troàng, khai thaùc, cheá bieán vaø xuaát khaåu cuûa tænh An Giang trong thôøi gian qua, vaø döï baùo veà thò tröôøng EU trong thôøi gian tôùi, gaén keát vôùi quaù trình hoäi nhaäp kinh teá quoác teá cuûa caû nöôùc. PHAÀN KIEÁN NGHÒ Nhöõng giaûi phaùp treân ñaây caàn ñöôïc thöïc hieän ñoàng boä, keát hôïp laãn nhau vaø treân cô sôû söï quan taâm, hoã trôï cuûa Chính phuû vaø caùc cô quan höõu quan. Kieán nghò Chính phuû xaây döïng cô cheá quaûn lyù ñaëc bieät ñoái vôùi hoaït ñoäng xuaát khaåu thuûy saûn sang caùc thò tröôøng chuû löïc nhö EU: - Hoã trôï xaây döïng trang Web thuûy saûn Vieät Nam ôû caùc thò tröôøng chuû löïc baèng ngoân ngöõ cuûa nöôùc sôû taïi, rieâng EU baèng hai thöù tieáng: Anh vaø Phaùp. - Boä Thöông maïi phoái hôïp vôùi Boä Thuûy saûn cöû chuyeân gia thöông maïi chuyeân traùch veà thuûy saûn naèm ôû boä phaän tham taùn thöông maïi thuoäc ñaïi söù quaùn cuûa Vieät Nam taïi EU nhaèm: cung caáp thoâng tin veà thò tröôøng; phoái hôïp vôùi vaên phoøng ñaïi dieän ôû caùc ñôn vò thuûy saûn Vieät Nam ñoùng ôû nöôùc sôû taïi tieáp thò, quaûng caùo, tìm kieám khaùch haøng; phoái hôïp vôùi caùc caáp coù thaåm quyeàn ôû nöôùc nhaäp khaåu giaûi quyeát caùc vöôùng maéc tranh chaáp… coù lieân quan ñeán hoaït ñoäng nhaäp khaåu thuûy saûn töø Vieät Nam. Boä Thuûy saûn xaây döïng keá hoaïch: Kyù hieäp ñònh song phöông vôùi chính phuû ôû thò tröôøng nhaäp khaåu chuû löïc, nhaèm ñaït ñöôïc söï thoûa thuaän mang tính laâu daøi vaø oån ñònh, taïo ñieàu kieän thuaän lôïi nhaát cho caùc doanh nghieäp xuaát khaåu thuûy saûn; Quy cheá veà kieåm soaùt chaát löôïng vaø veä sinh an toaøn thöïc phaåm; veà thueá nhaäp khaåu, veà haïn ngaïch vaø giaáy pheùp nhaäp khaåu; veà coâng nhaän laãn nhau chaát löôïng vaø quy caùch kyõ thuaät cuûa saûn phaåm thuûy saûn… Ñeà nghò vôùi Chính phuû maø ñaïi dieän laø Boä Thuûy saûn thöông löôïng ôû caáp chính phuû, nhöõng doanh nghieäp naøo ñaït tieâu chuaån HACCP xeáp vaøo danh saùch MOÄT cuûa EU thì khi ñöa haøng thuûy saûn vaøo EU ñöôïc mieãn kieåm tra chaát löôïng theo töøng chuyeán ñeå giaûm chi phí vaø thôøi gian ñöa haøng vaøo EU. Boä Thuûy saûn vaø Hieäp hoäi cheá bieán vaø xuaát khaåu thuûy saûn toå chöùc thoâng tin thöôøng xuyeân veà yeâu caàu cuûa EU ñoái vôùi chaát löôïng vaø veä sinh an toaøn thöïc phaåm vaø phoái hôïp vôùi caùc doanh nghieäp kieåm soaùt vieäc thöïc hieän caùc yeâu caàu cuûa EU ñoái vôùi caùc saûn phaåm ñeå khoâng moät loâ haøng naøo cuûa vuøng ÑBSCL bò ñöa vaøo danh saùch caûnh baùo cuûa EU. Boä Thöông maïi caàn tieán haønh vieäc ñaøm phaùn yeâu caàu EU coi Vieät Nam laø “nöôùc coù neàn kinh teá thò tröôøng” ñeå ñaûm baûo cho haøng hoùa Vieät Nam ñöôïc ñoái xöû bình ñaúng vôùi haøng hoùa cuûa caùc nöôùc khaùc khi EU ñieàu tra vaø thi haønh caùc bieän phaùp choáng baùn phaù giaù. Do caùc quy ñònh veà quaûn lyù nhaäp khaåu cuûa EU ñeàu ñöôïc ban haønh ôû caáp Hoäi ñoàng vaø aùp duïng chung cho caû 15 nöôùc thaønh vieân neân cô quan thöông vuï taïi Brusells seõ phaûi chòu traùch nhieäm chính trong vieäc thu thaäp thoâng tin. Caùc quy ñònh cuûa EU coù aûnh höôûng ñeán Vieät Nam, keå caû caùc quy ñònh coù lieân quan ñeán caùc ñoái thuû caïnh tranh cuûa Vieät Nam, ñeàu phaûi ñöôïc thoâng baùo veà nhaø moät caùch coù heä thoáng vaø caäp nhaät. Do ñoù, caàn gaáp ruùt taêng cöôøng naêng löïc cho Thöông vuï Brusells ñeå ñaûm baûo hoaøn thaønh coâng vieäc naøy. Chính phuû taïo ñieàu kieän, khuyeán khích hoaït ñoäng cuûa Caâu laïc boä Doanh nhaân EU taïi Vieät Nam ñeå qua ñoù naém baét theâm thoâng tin veà thò tröôøng EU vaø taêng nhanh khaû naêng lobby cuûa ta vôùi caùc cô quan coù thaåm quyeàn cuûa EU. Nghieân cöùu kinh nghieäm cuûa caùc nöôùc xuaát khaåu thuûy saûn haøng ñaàu theá giôùi nhö: Trung Quoác, Thaùi Lan, Na Uy, Chileâ, Myõ… Muoán thaønh coâng trong hoaït ñoäng xuaát khaåu thuûy saûn thì Chính phuû phaûi tham gia tröïc tieáp vaøo hoaït ñoäng tieáp thò gaây thanh theá cho neàn thuûy saûn nöôùc nhaø, cuï theå laø Boä Thuûy saûn vaø Boä Thöông maïi. Trong chieán löôïc tieáp thò öu tieân tieáp thò maët haøng caù ba sa, toâm, sau ñoù laø nhöõng maët haøng coù tyû troïng xuaát khaåu cao. Boä Thuûy saûn vaø Boä Thöông maïi nghieân cöùu ñeå caùc doanh nghieäp Vieät Nam tham gia ñoâng ñaûo vaø coù hieäu quaû Hoäi chôï thuûy saûn ôû Brussels (Bæ), Bremen (Ñöùc),……….. Boä Thuûy saûn cuøng vôùi Boä Thöông maïi vaø Boä Taøi chính xaây döïng cô cheá xeùt thöôûng cho caùc doanh nghieäp phaùt trieån maët haøng thuûy saûn cheá bieán môùi, phaùt trieån xuaát khaåu ôû thò tröôøng hieän höõu; môû roäng thò tröôøng môùi; moâi giôùi xuaát khaåu thuûy saûn…Beân caïnh ñoù, caàn ban haønh nhöõng quy ñònh cheá taøi ñoái vôùi nhöõng doanh nghieäp xuaát khaåu thuûy saûn gian laän thöông maïi. Boä Thuûy saûn phoái hôïp vôùi Boä Khoa hoïc – Coâng ngheä toå chöùc caùc hoäi thaûo khoa hoïc quoác teá veà caùc chuyeân ñeà gioáng, nuoâi troàng vaø cheá bieán thuûy saûn nhieät ñôùi vöøa ñeå taêng tieàm löïc coâng ngheä, vöøa quaûng caùo gaây thanh theá cho ngaønh thuûy saûn Vieät Nam. Boä Thuûy saûn caàn xaây döïng phöông aùn thueâ kho hoaëc ñaàu tö xaây döïng kho ñoâng laïnh taïi caùc trung taâm nhaäp khaåu thuûy saûn lôùn cuûa Vieät Nam: Myõ, EU, Nhaät, Nga… ñeå kòp thôøi thoûa maõn caùc yeâu caàu cuûa thò tröôøng xuaát khaåu. Boä Thuûy saûn caàn phoái hôïp vôùi Boä Taøi nguyeân – Moâi tröôøng xaây döïng quy hoïach caùc vuøng taøi nguyeân thuûy saûn khai thaùc cuûa caû nöôùc, trong coù An Giang. Ñoàng thôøi ban haønh quy cheá veà khai thaùc nguoàn lôïi thuûy saûn töï nhieân ôû caùc ñòa phöông moät caùch cuï theå, chi tieát, hieäu quaû nhöng mang tính beàn vöõng. Ñoái vôùi ñòa phöông: UBND tænh sôùm ban haønh caùc cô cheá, chính saùch ñaëc thuø nhaèm khai thaùc coù hieäu quaû tieàm naêng, theá maïnh thuûy saûn cuûa ñòa phöông. Veà maët toå chöùc neân giao cho moät cô quan ñaàu moái (coù theå laø sôû Khoa Hoïc vaø Ñaàu Tö) laøm chöùc naêng tham möu toång hôïp ñeå ñieàu phoái chung tieán trình hoäi nhaäp. Chính phuû neân coù cô cheá chính saùch rieâng veà phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi cho vuøng ÑBSCL, trong ñoù coù tænh An Giang. Hoã trôï ñaøo taïo, boài döôõng cho ñoäi nguõ caùn boä laøm coâng taùc xuùc tieán tieán thöông maïi cuûa vuøng. Chính phuû caàn hoaøn thieän heä thoáng luaät phaùp phuø hôïp vôùi thoâng leä vaø thöïc tieãn thöông maïi, ñaàu tö quoác teá: Nghieân cöùu, ñoåi môùi vaø hoaøn thieän cô cheá, chính saùch veà voán, tín duïng, ñaàu tö, ñaát ñai, thò tröôøng baát ñoäng saûn, lao ñoäng, coâng ngheä moâi tröôøng, thueá, chính saùch haûi quan … nhaèm ñaåy maïnh quaù trình hoäi nhaäp kinh teá theá giôùi, taïo söï bình ñaúng thaät söï cho caùc thaønh phaàn kinh teá. Xaây döïng vaø khuyeán khích thaønh laäp quyõ hoã trôï xuaát khaåu vôùi cô cheá linh hoaït trong lónh vöïc thuûy saûn. Beân caïnh caùc chính saùch noùi treân, caàn taêng cöôøng heä thoáng thoâng tin veà thò tröôøng vaø phaùp luaät, xaây döïng vaø cuûng coá heä thoáng baûo hieåm xaõ hoäi nhaèm ñaùp öùng kòp thôøi caùc vaán ñeà xaõ hoäi. Chính phuû neân nghieân cöùu ban haønh nhöõng quy ñònh veà saûn xuaát vaø söû duïng gioáng nuoâi troàng thaønh vaên baûn phaùp quy nhaèm baûo veä vaø phaùt trieån caùc loaïi con – caây gioáng cuûa Vieät Nam, naâng cao hieäu quaû nuoâi troàng, traùnh söï lai taïp hoaëc maát ñi nhöõng gioáng quyù hieám. KEÁT LUAÄN An Giang laø moät tænh naèm ôû Ñoàng baèng soâng Cöûu Long laø trung taâm saûn xuaát vaø xuaát khaåu thuûy saûn lôùn nhaát nöôùc (chieám ñeán treân 60% saûn löôïng thuûy saûn xuaát khaåu ôû Vieät Nam), toác ñoä phaùt trieån thuûy saûn cuûa tænh thuoäc loaïi cao nhaát vuøng goùp phaànquan troïng naâng cao vò theá xuaát khaåu thuûy saûn cuûa Vieät Nam treân tröôøng quoác teá. Tuy nhieân, trong thôøi gian qua do tænh quaù leä thuoäc vaøo thò tröôøng Myõ cho saûn phaåm thuûy saûn xuaát khaåu chuû löïc cuûa mình laø caù basa, caù tra neân khi xaûy vuï kieän phaù giaù caù tra, caù basa treân thò tröôøng Myõ ñaõ aûnh höôûng raát lôùn ñeán kim ngaïch xuaát khaåu thuûy saûn, noùi rieâng, vaø toång kim ngaïch xuaát khaåu cuûa tænh noùi chung. Cho neân ñeå oån ñònh söï phaùt trieån nuoâi troàng, khai thaùc vaø xuaát khaåu thuûy saûn cuûa tænh thì raát caàn thieát phaûi xaây döïng chieán löôïc môû roäng, ña daïng hoùa caùc thò tröôøng xuaát khaåu. Moät trong nhöõng thò tröôøng chuû löïc caàn phaûi thaâm nhaäp laø EU – thò tröôøng lôùn nhaát theá giôùi ñaày tieàm naêng (sau khi keát naïp 10 thaønh vieân môùi 5/2004). Ñeà taøi ñöa ra ñöôïc moät soá phaùp mang tính toång theå nhaèm thuùc ñaåy xuaát khaåu thuûy saûn An Giang sang thò tröôøng EU. Neáu ñöôïc aùp duïng trong töông lai seõ mang laïi hieäu quaû phaùt trieån beàn vöõng cho thuûy saûn An Giang. Tuy nhieân, do coøn nhieàu haïn cheá trong quaù trình nghieân cöùu neân ñeà taøi coøn moät soá vaán ñeà chöa ñöôïc giaûi quyeát ñoù laø: laøm theá naøo xaây döïng ñöôïc heä thoáng phaân phoái tröïc tieáp treân thò tröôøng EU, xaây döïng moät chöông trình xuùc tieán thöông maïi cuï theå hieäu quaû vaøo töøng thò tröôøng thaønh vieân EU, xaây döïng thöông hieäu cho saûn phaåm caù tra, caù basa Vieät Nam… Nhöõng vaán ñeà naøy ñoøi hoûi coù nhöõng ñeà taøi nghieân cöùu tieáp theo.