Một số biện pháp phát triển đội ngũ cán bộ quản lí ở các trường tiểu học quận Tân Phú, thành phố Hồ Chí Minh - Lương Thị Thanh Lý

VJE Tạp chí Giáo dục, Số 442 (Kì 2 - 11/2018), tr 6-11; 30 6 Email: thanhly0307@gmail.com MỘT SỐ BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ CÁN BỘ QUẢN LÍ Ở CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC QUẬN TÂN PHÚ, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH Lương Thị Thanh Lý - Trường Tiểu học Đoàn Thị Điểm, quận Tân Phú, TP. Hồ Chí Minh Ngày nhận bài: 02/10/2018; ngày sửa chữa: 08/10/2018; ngày duyệt đăng: 20/10/2018. Abstract: The paper presents limitations, inadequacies; It then proposed some measures to develop educational manager staff in primary schools in Tan Phu District, Ho Chi Minh City. Research results are important in the context of education innovation in general, educational manager innovation in primary schools in particular. Keywords: Measures, educational manager staff, primary schools. 1. Mở đầu Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 04/11/2013 về đổi mới căn bản, toàn diện GD-ĐT đã xác định nhiệm vụ phát triển đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lí (CBQL), đáp ứng yêu cầu đổi mới GD-ĐT: “Xây dựng quy hoạch, kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ nhà giáo và CBQL giáo dục gắn với nhu cầu phát triển KT-XH, bảo đảm an ninh, quốc phòng và hội nhập quốc tế. Thực hiện chuẩn hóa đội ngũ nhà giáo theo từng cấp học và trình độ đào tạo. Tiến tới tất cả các giáo viên (GV) tiểu học, trung học cơ sở, GV, giảng viên các cơ sở giáo dục nghề nghiệp phải có trình độ từ đại học trở lên, có năng lực sư phạm... CBQL giáo dục các cấp phải qua đào tạo về nghiệp vụ quản lí” [1]. Thực hiện Nghị quyết này, Bộ GD-ĐT đã ban hành Chương trình giáo dục phổ thông mới (chương trình tổng thể), trong đó xác định điều kiện thực hiện như sau: “Hiệu trưởng, phó hiệu trưởng được đánh giá hằng năm từ loại đạt yêu cầu trở lên theo quy định Chuẩn hiệu trưởng trường tiểu học, trường trung học; được bồi dưỡng, tập huấn về lí luận chính trị, quản lí giáo dục và chương trình mới theo quy định” [2; tr 31]. Như vậy, đội ngũ CBQL giáo dục luôn được Đảng và Chính phủ quan tâm xây dựng và phát triển. Tuy nhiên, trước yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông, CBQL các trường phổ thông nói chung, trường tiểu học nói riêng vẫn còn nhiều bất cập, hạn chế, trong đó có các trường tiểu học quận Tân Phú, TP. Hồ Chí Minh. Bài viết đề xuất một số biện pháp phát triển đội ngũ CBQL ở các trường tiểu học quận Tân Phú, TP. Hồ Chí Minh. 2. Nội dung nghiên cứu 2.1. Cơ sở đề xuất biện pháp Kết quả khảo sát trên 30 CBQL và 170 GV của 10/17 trường tiểu học quận Tân Phú, TP. Hồ Chí Minh (Âu Cơ, Đinh Bộ Lĩnh, Tân Hóa, Huỳnh Văn Chính, Lê Văn Tám, Tô Vĩnh Diện, Đoàn Thị Điểm, Võ Thị Sáu, Lê Lai, Lê Thánh Tông) vào tháng 7/2018 về thực trạng phát triển đội ngũ CBQL các trường này cho thấy, vẫn còn tồn tại một số nội dung cần phải cải tiến, điều chỉnh như: việc quy hoạch đội ngũ chưa bảo đảm phương châm quy hoạch “động” và quy hoạch “mở” (Quy hoạch 2-3 người vào 01 chức danh; không quy hoạch 01 người vào quá 03 chức danh; không quy hoạch 01 chức danh quá 04 người); việc tuyển chọn CBQL chưa chú trọng tới tiêu chí “Có tư duy đổi mới, sáng tạo, có tầm nhìn, khả năng dự báo, phân tích, định hướng phát triển”; việc “thành lập Hội đồng thi tuyển hoặc xét tuyển để lựa chọn những ứng viên đủ điều kiện bổ nhiệm CBQL, công khai kết quả lựa chọn người sẽ bổ nhiệm CBQL để nhận ý kiến phản hồi từ các tổ chức, cá nhân, xử lí các thông tin phản hồi (nếu có)” trong bổ nhiệm, bổ nhiệm lại, miễn nhiệm, luân chuyển CBQL; việc đảm bảo cơ cấu hợp lí giữa các nhóm CBQL (già - trẻ, nam - nữ, mới - cũ,...) trong sử dụng CBQL; việc quan tâm đến bồi dưỡng kĩ năng mềm cho CBQL, tổ chức cho CBQL giao lưu học hỏi kinh nghiệm ở nước ngoài, kịp thời động viên, khen thưởng CBQL có ý thức và kết quả học tập tốt; xây dựng kế hoạch kiểm tra, đánh giá CBQL; kiểm tra đột xuất, kiểm tra định kì; việc thực hiện chế độ phụ cấp làm thêm giờ cho CBQL, chế độ công tác phí cho CBQL, huy động được các nguồn lực khác để tăng thu nhập cho CBQL. Trên cơ sở thực trạng này, chúng tôi đề xuất một số biện pháp phát triển đội ngũ CBQL ở các trường tiểu học quận Tân Phú, TP. Hồ Chí Minh giúp cho Trưởng Phòng GD-ĐT quận (chủ thể quản lí) nâng cao hiệu quả quản lí như sau: 2.2. Một số biện pháp phát triển đội ngũ cán bộ quản lí ở các trường tiểu học quận Tân Phú, Thành phố Hồ Chí Minh 2.2.1. Nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của việc phát triển đội ngũ cán bộ quản lí ở trường tiểu học cho các cấp quản lí - Mục tiêu của biện pháp: Tạo ra sự thống nhất trong nhận thức của CBQL các cấp về vai trò quan trọng của CBQL trường tiểu học trong sự nghiệp đổi mới, phát VJE Tạp chí Giáo dục, Số 442 (Kì 2 - 11/2018), tr 6-11; 30 7 triển giáo dục tiểu học, sự cần thiết phải phát triển đội ngũ CBQL trường tiểu học trước bối cảnh đổi mới căn bản, toàn diện GD-ĐT và hội nhập quốc tế, từ đó có những hành động đúng và quan tâm đúng mức để phát triển đội ngũ này. - Nội dung và cách thức thực hiện biện pháp: + Quán triệt đầy đủ các chỉ thị, nghị quyết của Đảng, của Nhà nước, các cấp quản lí trong ngành Giáo dục, của Hội đồng nhân dân, UBND quận về công tác xây dựng và phát triển đội ngũ CBQL trường tiểu học cho các phó trưởng phòng GD-ĐT, chuyên viên phụ trách cấp tiểu học, các bộ phận liên quan, CBQL, các trường tiểu học trong quận. + Thông qua các buổi hội thảo, tọa đàm, hội họp..., tác động vào nhận thức của cán bộ lãnh đạo quận, các ban ngành đoàn thể trong quận để họ hiểu hơn về vai trò của đội ngũ CBQL các trường tiểu học và tầm quan trọng của việc phát triển đội ngũ CBQL ở các trường tiểu học quận Tân Phú với sự phát triển giáo dục của quận. + Xác định trách nhiệm: cán bộ các cấp phải thấy rõ trách nhiệm của mình trong việc phát triển đội ngũ CBQL trường tiểu học, từ việc tuyển chọn, quy hoạch, bổ nhiệm, bổ nhiệm lại, miễn nhiệm, luân chuyển, điều động, sử dụng, đào tạo, bồi dưỡng, đánh giá đến việc xây dựng và ban hành các chính sách tạo điều kiện cho đội ngũ này phát huy tốt vai trò của mình. + Bản thân mỗi CBQL cần nhận thức đúng vai trò của mình trong công tác quản lí nhà trường, nâng cao nhận thức về vai trò quyết định chất lượng GD-ĐT của đội ngũ nhà giáo và CBQL giáo dục để từ đó có ý thức tự học, tự rèn luyện, đáp ứng yêu cầu của xã hội. Thực hiện tốt công tác tuyên truyền, xã hội hoá giáo dục nhằm nâng cao nhận thức và vận động được sự tham gia của toàn xã hội vào việc xây dựng, phát triển đội ngũ CBQL trường tiểu học. - Điều kiện thực hiện biện pháp: Lãnh đạo phòng GD-ĐT quận có quan điểm đúng đắn về vai trò của CBQL trường tiểu học, tầm quan trọng của việc phát triển đội ngũ CBQL trường tiểu học và nắm vững phương thức phát triển đội ngũ này để thực hiện tốt việc nâng cao nhận thức của các cấp quản lí. 2.2.2. Đổi mới công tác quy hoạch cán bộ quản lí các trường tiểu học - Mục tiêu của biện pháp: Xây dựng quy hoạch đội ngũ CBQL trường tiểu học để đảm bảo trong mỗi giai đoạn, mỗi năm học, các trường tiểu học có đội ngũ CBQL đủ về số lượng, đồng bộ về cơ cấu và đáp ứng được yêu cầu của Chuẩn hiệu trưởng trường tiểu học. - Nội dung và cách thức thực hiện biện pháp: + Cơ sở để xây dựng quy hoạch đội ngũ CBQL trường tiểu học: Nghị quyết số 29-NQ/TW; Tiêu chuẩn cán bộ trong thời kì đẩy mạnh CNH, HĐH đất nước; Nhiệm vụ chính trị của ngành Giáo dục, của địa phương; Chiến lược phát triển GD-ĐT giai đoạn 2011-2020 của Thủ tướng Chính phủ; Đề án phát triển giáo dục của quận Tân Phú; Thực trạng đội ngũ cán bộ hiện có (thông qua khảo sát, đánh giá CBQL trường tiểu học trong quận). + Xây dựng quy trình quy hoạch CBQL: Bước 1: Khảo sát, đánh giá thực trạng đội ngũ CBQL trường tiểu học Thông qua khảo sát, đánh giá CBQL trường tiểu học, tiến hành phân tích số lượng, cơ cấu, chất lượng đội ngũ cán bộ hiện có; đánh giá những mặt mạnh, mặt yếu của đội ngũ này; phân loại cán bộ theo yêu cầu quy hoạch. Bước 2: Xác định những vấn đề cần quan tâm trong xây dựng đội ngũ CBQL trường tiểu học 1) Quy hoạch phát triển về số lượng CBQL: mỗi trường tiểu học có hiệu trưởng, từ 1-2 phó hiệu trưởng (tùy theo hạng trường) được quy định ở Thông tư số 16/2017/TT-BGDĐT của Bộ GD-ĐT [3]. 2) Quy hoạch phát triển về cơ cấu đội ngũ CBQL trường tiểu học: Cơ cấu độ tuổi của đội ngũ CBQL trường tiểu học phải cân đối, hợp lí để đảm bảo sự cân bằng về kinh nghiệm công tác chuyên môn, lãnh đạo, quản lí; Cơ cấu trình độ được xác định bởi trình độ chuyên môn, trình độ chính trị, trình độ quản lí Nhà nước, quản lí giáo dục, ngoại ngữ, tin học theo quy định; Cơ cấu giới tính: căn cứ theo nhu cầu thực tế, đặc trưng lao động của CBQL trường tiểu học, hướng dẫn của các cấp về công tác quy hoạch để xác định cơ cấu về giới tính cho phù hợp, đảm bảo sự cân đối, hài hòa và hiệu quả. 3) Quy hoạch phát triển đội ngũ CBQL trường tiểu học chuẩn hóa, đảm bảo chất lượng: Căn cứ tiêu chuẩn nhà giáo quy định tại Luật Giáo dục, tiêu chuẩn CBQL (Chuẩn hiệu trưởng trường tiểu học) theo quy định của Bộ GD-ĐT; yêu cầu đối với CBQL trường tiểu học trước bối cảnh đổi mới căn bản, toàn diện GD-ĐT để xây dựng các tiêu chí đánh giá chất lượng CBQL trường tiểu học trước khi đưa vào quy hoạch như sau: chuẩn về trình độ chuyên môn, trình độ chính trị, trình độ quản lí, chuẩn về đạo đức nghề nghiệp; chuẩn về năng lực lãnh đạo, quản lí... Bước 3: Xác định nguồn cán bộ quy hoạch Xác định nguồn CBQL gồm: nguồn tại chỗ hoặc ở các cơ sở giáo dục khác trong quận. Việc mở rộng nguồn quy hoạch giúp chúng ta lựa chọn được những GV, CBQL giỏi, tâm huyết với sự nghiệp giáo dục, năng động, sáng tạo, có bản lĩnh đổi mới, dám nghĩ, dám làm, có độ tuổi trẻ. Bước 4: Lập quy hoạch đội ngũ CBQL trường tiểu học VJE Tạp chí Giáo dục, Số 442 (Kì 2 - 11/2018), tr 6-11; 30 8 Lập danh sách cán bộ dự nguồn: Lãnh đạo, cấp uỷ của trường tiểu học giới thiệu cán bộ dự nguồn các chức danh hiệu trưởng, phó hiệu trưởng; lấy phiếu tín nhiệm trong hội đồng sư phạm, hội đồng liên tịch, lập danh sách quy hoạch đề nghị quận ủy phê duyệt. Bước 5: Đào tạo, bồi dưỡng, rèn luyện cán bộ quy hoạch và đánh giá công tác quy hoạch Tạo điều kiện cho cán bộ trong quy hoạch được đào tạo, bồi dưỡng đáp ứng yêu cầu chuẩn hóa, đảm bảo chất lượng. Thực hiện luân chuyển cán bộ để cán bộ trong quy hoạch được rèn luyện thực tiễn, tích luỹ kinh nghiệm ở các môi trường khác nhau. Sau khi xây dựng quy hoạch, cần đưa cán bộ được quy hoạch vào các vị trí theo yêu cầu của quy hoạch. Hàng năm cần định kì kiểm tra, đánh giá quy hoạch cán bộ và có biện pháp bổ sung quy hoạch. - Điều kiện thực hiện biện pháp: Lãnh đạo phòng GD-ĐT cần nắm rõ quy hoạch phát triển giáo dục tiểu học của quận trong từng giai đoạn và từng năm học, theo dõi được tình hình gia tăng trường lớp ở cấp tiểu học của quận, dự báo chính xác về tình hình tuyển chọn, bổ nhiệm, bổ nhiệm lại, luân chuyển CBQL và đánh giá đúng thực trạng chất lượng CBQL của quận để xây dựng quy hoạch CBQL phù hợp, khả thi. 2.2.3. Đổi mới quy trình tuyển chọn, bổ nhiệm, bổ nhiệm lại, miễn nhiệm, luân chuyển và sử dụng cán bộ quản lí trường tiểu học - Mục tiêu của biện pháp: Đảm bảo việc bổ nhiệm chính xác CBQL có đủ phẩm chất và năng lực cho một tổ chức; vừa củng cố, kiện toàn tổ chức bộ máy, nâng cao năng lực lãnh đạo và chất lượng công tác, vừa làm căn cứ để các cấp quản lí xây dựng quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng và thực hiện các chính sách đối với cán bộ. Đồng thời, qua việc được bổ nhiệm, người CBQL có cơ sở tự đánh giá những mặt mạnh và mặt yếu của mình để có biện pháp phấn đấu, rèn luyện, khắc phục khuyết điểm, phát huy ưu điểm, vươn lên hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Luân chuyển CBQL trường tiểu học nhằm khắc phục tình trạng trì trệ, gia trưởng, chủ quan trong công tác quản lí; tạo điều kiện cho CBQL có một sức sống mới, năng động hơn; chủ động rèn luyện, phấn đấu trong môi trường, hoàn cảnh mới, đáp ứng đổi mới giáo dục. - Nội dung và cách thức thực hiện biện pháp: + Tuyển chọn CBQL trường tiểu học: Tuyển chọn CBQL trường tiểu học phải đảm bảo nguyên tắc tập trung dân chủ, công bằng, công khai, khách quan, minh bạch và có cạnh tranh; nội dung tuyển chọn phải được cụ thể hóa, công khai rộng rãi để các đối tượng biết và tham gia dự tuyển; tuyển chọn CBQL cần chú ý đến quá trình đào tạo, học tập và những thành tích đạt được ở trước và trong quy hoạch. Tuỳ theo tình hình cụ thể của các đơn vị mà ưu tiên cho các tiêu chuẩn thích hợp. Các bước thực hiện tuyển chọn như sau: Bước 1: Phòng GD-ĐT phối hợp với Phòng Nội vụ tham mưu cho UBND quận xây dựng đề án, kế hoạch thi tuyển chức danh hiệu trưởng, phó hiệu trưởng. Bước 2: Hội đồng xét hồ sơ của các đối tượng dự tuyển, đối chiếu với các tiêu chuẩn, tiêu chí tuyển chọn và thông báo những người đủ điều kiện, tiêu chuẩn dự tuyển. Bước 3: Tổ chức cho những người dự tuyển trình bày đề án công tác trong nhiệm kì. Hội đồng tuyển chọn và đại diện trường tiểu học xem xét, đánh giá, phỏng vấn người dự tuyển. Hội đồng đánh giá xếp loại hoặc cho điểm. Bước 4: Tổng hợp kết quả và lập danh sách những người được lựa chọn trình UBND quận xem xét bổ nhiệm. Bước 5: Chủ tịch UBND quận ra quyết định bổ nhiệm. + Bổ nhiệm CBQL trường tiểu học: Bước 1: Phòng GD-ĐT, Phòng Nội vụ phối hợp với Ban Tổ chức quận ủy rà soát cán bộ thuộc diện quy hoạch hiệu trưởng, phó hiệu trưởng; lấy ý kiến đánh giá của địa phương nơi cán bộ cư trú; trình Ban Thường vụ quận ủy danh sách CBQL hoặc GV đủ điều kiện bổ nhiệm. Bước 2: Phòng GD-ĐT, Phòng Nội vụ tổ chức Hội nghị cán bộ, công chức, viên chức trường tiểu học lấy ý kiến giới thiệu nhân sự hiệu trưởng, phó hiệu trưởng. - Nhân sự trình bày đề án công tác theo nhiệm kì 5 năm. - Cán bộ, công chức, viên chức trường tiểu học nhận xét, góp ý cho đề án công tác nhân sự. Bước 3: Tổ chức Hội nghị cấp ủy và tập thể liên tịch trường tiểu học lấy ý kiến giới thiệu nhân sự. Bước 4: Phòng Nội vụ tổng hợp kết quả lấy ý kiến giới thiệu trình Ban Thường vụ quận ủy xem xét, quyết định bổ nhiệm. Bước 5: Chủ tịch UBND quận ra quyết định bổ nhiệm + Bổ nhiệm lại CBQL trường tiểu học: Khi CBQL đã hết nhiệm kì công tác nhưng chưa điều động, luân chuyển sang đơn vị khác hoặc còn đủ 2-5 năm công tác trước khi đến tuổi nghỉ hưu thì tiến hành thủ tục hồ sơ bổ nhiệm lại. Trình tự bổ nhiệm lại như sau: 1) Cán bộ, công chức lãnh đạo làm báo cáo tự nhận xét đánh giá việc thực hiện chức trách, nhiệm vụ trong thời gian giữ chức vụ theo hướng dẫn tại Quy chế đánh giá cán bộ, công chức gửi Thủ trưởng cơ quan, đơn vị hoặc cấp có thẩm quyền; 2) Tập thể cán bộ, công chức (hoặc tập thể lãnh đạo) trong cơ quan, đơn vị tham gia ý kiến. Sau đó gửi biên bản lên thủ trưởng cơ quan, đơn vị hoặc cấp có thẩm quyền; 3) Thủ trưởng cơ quan, đơn vị trực tiếp sử dụng cán bộ, công chức lãnh đạo đánh giá và đề xuất ý kiến bổ nhiệm lại hay không bổ nhiệm lại; 4) Sau khi trao đổi VJE Tạp chí Giáo dục, Số 442 (Kì 2 - 11/2018), tr 6-11; 30 9 trong tập thể lãnh đạo, thủ trưởng cơ quan, đơn vị quyết định hoặc đề nghị cấp có thẩm quyền quyết định. + Miễn nhiệm CBQL trường tiểu học: CBQL trường tiểu học được lựa chọn, bổ nhiệm theo những yêu cầu và tiêu chuẩn được Đảng, Nhà nước và ngành quy định, khi họ không đảm đương nổi công việc, không làm tròn trách nhiệm hoặc có sai phạm, uy tín giảm sút, sức khoẻ không đảm bảo,... mà họ không tự nguyện từ chức hoặc khi CBQL có nguyện vọng thôi giữ chức vụ thì các cấp quản lí có thẩm quyền kịp thời miễn nhiệm. Việc miễn nhiệm đúng đối tượng, đúng thời điểm là giải pháp cần thiết làm cho đội ngũ CBQL trường tiểu học luôn được sàng lọc, được bổ sung, làm trong sạch, kiện toàn bộ máy; hoặc đáp ứng đúng nguyện vọng của CBQL, đem lại niềm tin cho cán bộ, công chức, viên chức trong đơn vị; tạo ra môi trường trong sạch, ổn định. + Luân chuyển CBQL: Phòng GD-ĐT, Phòng Nội vụ phối hợp với Ban Tổ chức quận ủy tham mưu cho Ban Thường vụ quận ủy, UBND quận ban hành quy chế về việc luân chuyển CBQL và đảm bảo chế độ, chính sách cho cán bộ được luân chuyển. Các bước thực hiện như sau: Bước 1: Phòng GD-ĐT, Phòng Nội vụ rà soát cán bộ thuộc diện luân chuyển, nhu cầu CBQL ở các đơn vị; vị trí quản lí; những cán bộ trẻ có triển vọng phát triển để lập danh sách CBQL cần luân chuyển. Bước 2: Phòng GD-ĐT lập tờ trình gửi Phòng Nội vụ trình Ban Thường vụ quận ủy xem xét, quyết định điều động, luân chuyển. Bước 3: Phòng GD-ĐT, Phòng Nội vụ làm việc với cấp ủy và tập thể lãnh đạo nơi cán bộ công tác và nơi cán bộ dự kiến được điều động đến để thống nhất chủ trương điều động của Ban Thường vụ. Bước 4: Chủ tịch UBND quận ra quyết định điều động cán bộ. + Sử dụng CBQL trường tiểu học: Để phát huy tối đa tiềm năng, năng lực, tính chủ động, sáng tạo của CBQL trường tiểu học, cần phải bố trí sử dụng cán bộ đúng người, đúng việc. UBND quận cần xây dựng đề án vị trí việc làm các chức danh lãnh đạo, trong đó có hiệu trưởng, phó hiệu trưởng trường tiểu học. Trên cơ sở đó xác định số lượng CBQL trường tiểu học, yêu cầu về phẩm chất, năng lực được quy định trong Thông tư số 14/2018/TT-BGDĐT ngày 20/7/2018, Ban hành Quy định Chuẩn hiệu trưởng cơ sở giáo dục phổ thông (có hiệu lực thi hành từ 04/9/2018) [4]. - Điều kiện thực hiện biện pháp: + Hiệu trưởng trường tiểu học theo dõi chặt chẽ quá trình công tác của mỗi CBQL để xác định đúng thời gian thực hiện bổ nhiệm lại hoặc luân chuyển của CBQL để thực hiện đúng quy trình và hồ sơ đề nghị bổ nhiệm lại hoặc luân chuyển CBQL của trường. Đánh giá đúng năng lực quản lí của CBQL mỗi năm học, nắm được tình hình sức khỏe, nguyện vọng của CBQL để có định hướng thực hiện miễn nhiệm CBQL. + Cần có quy hoạch đội ngũ CBQL kế cận cụ thể từng chức danh hiệu trưởng, phó hiệu trưởng để có nhân sự đề xuất thực hiện bổ nhiệm CBQL kịp thời. 2.2.4. Đổi mới công tác bồi dưỡng và tự bồi dưỡng cán bộ quản lí theo yêu cầu Chuẩn hiệu trưởng trường tiểu học - Mục tiêu của biện pháp: Nâng cao trình độ và năng lực quản lí cho đội ngũ CBQL, bồi dưỡng CBQL theo Chuẩn hiệu trưởng trường tiểu học; thúc đẩy cá nhân CBQL tích cực tham gia bồi dưỡng và tự bồi dưỡng để nâng cao hiệu quả công tác quản lí trường tiểu học, đáp ứng mức độ ngày càng cao yêu cầu của Chuẩn hiệu trưởng trường tiểu học mới ban hành. - Nội dung và cách thức thực hiện biện pháp + Xây dựng kế hoạch bồi dưỡng CBQL trường tiểu học phù hợp với từng đối tượng: 1) Xây dựng kế hoạch bồi dưỡng thường xuyên, định kì theo hình thức tập trung, vừa làm vừa học, tự bồi dưỡng, trao đổi kinh nghiệm cho từng đối tượng (trước quy hoạch, trong quy hoạch); 2) Tham mưu cho UBND quận xây dựng chính sách động viên, khuyến khích mỗi CBQL có kế hoạch tự học, tự nghiên cứu, tự bồi dưỡng. Đầu tư thích đáng cho việc bồi dưỡng: Tăng cường nguồn đầu tư từ ngân sách Nhà nước, kinh phí của các tổ chức Đảng, Đoàn thể cũng như các lực lượng xã hội; có chính sách “Khuyến học - Khuyến tài” cho CBQL nâng cao trình độ học vấn, trình độ chính trị, nghiệp vụ quản lí; được tham gia các lớp tập huấn công tác quản lí trong nước và nước ngoài, có điều kiện tham gia học tập kinh nghiệm tiên tiến của các quận/huyện bạn, tỉnh bạn, các nước trong khu vực và trên thế giới, được tiếp cận với nền giáo dục hiện đại nhằm mở mang trí tuệ, cập nhật thông tin, tránh sự già cỗi, bảo thủ trong công tác quản lí; 3) Xây dựng kế hoạch bồi dưỡng đối với CBQL với các nội dung nhằm đáp ứng tiêu chuẩn cán bộ. + Đổi mới nội dung bồi dưỡng: Căn cứ vào thực tế quận, nhu cầu bồi dưỡng của CBQL trường tiểu học và thực trạng vấn đề này, yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện GD-ĐT, chúng tôi đề xuất cập nhật nội dung bồi dưỡng như sau: 1) Lập kế hoạch chiến lược phát triển nhà trường; 2) Quản lí phát triển chương trình giáo dục nhà trường theo định hướng phát triển năng lực học sinh; 3) Đổi mới phương pháp dạy học và đánh giá kết quả học tập của học sinh theo tiếp cận năng lực; 4) Quản lí hoạt động nghiên cứu khoa học sư phạm ứng dụng và sáng VJE Tạp chí Giáo dục, Số 442 (Kì 2 - 11/2018), tr 6-11; 30 10 kiến kinh nghiệm ở cơ sở giáo dục; 5) Quản lí tài chính và tài sản Nhà nước; 6) Bồi dưỡng theo quy định Chuẩn hiệu trưởng mới (Thông tư số 14/2018/TT-BGDĐT ngày 20/07/2018, Ban hành Quy định Chuẩn hiệu trưởng cơ sở giáo dục phổ thông (có hiệu lực thi hành từ 04/09/2018 [4]). + Đổi mới cách tổ chức và bồi dưỡng CBQL: Cho CBQL được đề xuất nội dung bồi dưỡng. Trên cơ sở đó, sắp xếp, phân loại để tổ chức bồi dưỡng tập trung hay bồi dưỡng theo nhóm, cá nhân (theo hình thức hướng dẫn đồng nghiệp). CBQL tự bồi dưỡng: Căn cứ vào kế hoạch tự bồi dưỡng của CBQL hằng năm, đánh giá kết quả tự bồi dưỡng là một trong các tiêu chí để đánh giá thi đua, khen thưởng của học kì, năm học; là một trong những căn cứ để quy hoạch chức danh cao hơn, để đề bạt, sử dụng. + Đổi mới phương pháp bồi dưỡng CBQL: Phương pháp bồi dưỡng “lấy học viên làm trung tâm”, tăng cường tự học, tự nghiên cứu, thảo luận, trình bày; giảm lí thuyết, tăng cường thực hành, ứng dụng. + Đa dạng hóa các hình thức đào tạo, bồi dưỡng: Để đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của nền giáo dục hiện đại, CBQL cần được đào tạo, bồi dưỡng dưới nhiều hình thức như: 1) Bồi dưỡng thường xuyên: Công tác bồi dưỡng thường xuyên được thực hiện bằng nhiều cách như tự học, tự bồi dưỡng trong thực tiễn giáo dục, tham gia các buổi hội thảo, tham gia các khóa bồi dưỡng ngắn hạn. Tham quan học tập kinh nghiệm quản lí của một số đơn vị trong nước, khu vực và trên thế giới; 2) Đào tạo, bồi dưỡng tập trung: Các chủ trương chính sách của ngành, bồi dưỡng nâng chuẩn chuyên môn, chính trị, quản lí Nhà nước hoặc bồi dưỡng các chứng chỉ Anh văn, Tin học,... Có thể tập trung học liên tục hoặc tập trung theo từng đợt, cấp chứng nhận từng đợt học, khi nào người học tích lũy đủ số chứng nhận của các module thì được cấp chứng chỉ; 3) Đào tạo, bồi dưỡng theo hình thức từ xa (bồi dưỡng qua mạng, trực tuyến, trường học kết nối,...). + Đổi mới đánh giá kết quả bồi dưỡng CBQL: 1) Về nội dung đánh giá: Cần đánh giá nhận thức của CBQL về các vấn đề được bồi dưỡng và khả năng vận dụng những kiến thức được bồi dưỡng vào công tác lãnh đạo, quản lí. Cân xây dựng bộ tiêu chí đánh giá cụ thể làm căn cứ cho việc đánh giá công bằng, khách quan; 2) Về hình thức đánh giá: Có thể sử dụng các hình thức đánh giá như tự đánh giá, đánh giá của cơ quan đơn vị đang công tác, đánh giá của cấp trên; 3) Kết quả đánh giá được lưu giữ vào hồ sơ cán bộ, làm căn cứ để xây dựng quy hoạch, kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng, kế hoạch luân chuyển, bố trí sử dụng cán bộ của quận. - Điều kiện thực hiện biện pháp: + Đội ngũ CBQL phải ý thức đầy đủ rằng, không đào tạo, bồi dưỡng để nâng cao trình độ, năng lực thì không thể hoàn thành được nhiệm vụ của người CBQL trường tiểu học trước những yêu cầu đổi mới, phát triển của sự nghiệp GD-ĐT, của chương trình phổ thông mới. + CBQL các cấp phải quan tâm, tạo điều kiện về thời gian, kinh phí cho CBQL trường tiểu học tham gia đào tạo, bồi dưỡng. + Bản thân CBQL trường tiểu học phải tích cực tham gia bồi dưỡng, xem nhiệm vụ bồi dưỡng không chỉ là quyền lợi mà còn là nghĩa vụ thường xuyên của mình. 2.2.5. Đổi mới công tác đánh giá cán bộ quản lí theo Chuẩn hiệu trưởng trường tiểu học - Mục tiêu của biện pháp: + Nhằm giúp CBQL tự đánh giá bản thân, có kế hoạch khắc phục, điều chỉnh những hạn chế, thiếu sót của bản thân nhằm hoàn thiện theo các yêu cầu của Chuẩn. + Giúp cho Trưởng phòng GD-ĐT điều chỉnh công tác phân công, phân nhiệm hiệu trưởng, phó hiệu trưởng cho phù hợp, đồng thời đánh giá được điểm mạnh, điểm yếu của CBQL để có biện pháp bồi dưỡng thích hợp. Kết quả kiểm tra, đánh giá CBQL công bằng, chính xác là cơ sở để động viên thúc đẩy CBQL tích cực rèn luyện trong quá trình công tác và thực hiện công tác quy hoạch CBQL kế cận. + Đánh giá CBQL một cách khoa học, khách quan, chính xác sẽ tạo sự đồng thuận cao trong đội ngũ CBQL, GV, nhân viên toàn quận. - Nội dung và cách thức thực hiện biện pháp: 1) Nâng cao nhận thức về đổi mới đánh giá CBQL theo Chuẩn hiệu trưởng: + Phòng GD-ĐT tuyên truyền, phổ biến rộng rãi Thông tư số 14/2018/TT-BGDĐT ngày 20/7/2018 về Ban hành quy định Chuẩn hiệu trưởng cơ sở giáo dục phổ thông [4] và các nội dung có liên quan đánh giá bằng các hình thức khác nhau: Đưa nội dung thông tin lên website của Phòng GD-ĐT quận, website của các trường trực thuộc. Trong quy trình này, bộ phận chuyên môn phụ trách tiểu học của Phòng GD-ĐT là thường trực, chịu trách nhiệm trong biên soạn các nội dung cần đăng tải, rà soát tính cần thiết của nội dung cần đăng, bộ phận quản trị hành chính xem xét, trình lãnh đạo Phòng GD-ĐT duyệt trước khi đăng tải; + Căn cứ quy trình đăng bài viết, các trường vận dụng, thực hiện theo đúng quy trình, đảm bảo tuyên truyền đúng, đủ và khoa học; thông qua lồng ghép vào các chương trình, hội nghị, họp giao ban, kiểm tra, thanh tra... Phòng GD-ĐT tiến hành hướng dẫn bằng văn bản (thường xuyên, định kì) về Chuẩn hiệu trưởng và các nội dung có liên quan đánh giá, gửi đến các trường triển khai, thực hiện; kết hợp với việc thực hiện thanh tra, kiểm tra chuyên đề thường VJE Tạp chí Giáo dục, Số 442 (Kì 2 - 11/2018), tr 6-11; 30 11 xuyên, đột xuất nhằm giám sát việc thực hiện và nâng cao hiệu quả, hiệu lực công tác quản lí, chỉ đạo. 2) Xây dựng hệ thống tài liệu và văn bản về hoạt động quản lí công tác đánh giá CBQL theo Chuẩn hiệu trưởng: + Hướng dẫn quán triệt nội dung theo chuẩn và các văn bản liên quan do cơ quan quản lí cấp trên ban hành, trong đó có thể giải đáp thắc mắc, dẫn ra một số ví dụ, tình huống mẫu, thường gặp. Văn bản này có tính chất như sổ tay, nghiên cứu cẩm nang về quản lí đánh giá CBQL, gồm: Chuẩn hiệu trưởng và các văn bản liên quan, có tính pháp lí, bắt buộc thực hiện; các mẫu văn bản về lập kế hoạch, các phiếu đánh giá, phiếu tổng hợp kết quả, báo cáo kết quả, hướng dẫn cá nhân, đơn vị tham gia về quy trình, nội dung thực hiện theo chức năng được phân công; kế hoạch triển khai đánh giá hiệu trưởng; hướng dẫn hệ thống các loại minh chứng về hoạt động quản lí của hiệu trưởng ứng với các tiêu chí trong chuẩn; hướng dẫn xử lí một số vấn đề phát sinh về khiếu nại, tố cáo; + Tổ chức nhóm chuyên nghiên cứu các văn bản do các cấp quản lí ban hành liên quan đến đánh giá CBQL. Trên cơ sở đó, có thể biên soạn thành các tài liệu cụ thể hơn, phù hợp với tình hình thực tiễn giáo dục trên địa bàn quận; sắp xếp, hệ thống, biên tập lại thành bộ tài liệu để thuận tiện sử dụng, tập huấn cho các đối tượng có liên quan. 3) Tăng cường công tác tập huấn, bồi dưỡng cho các đối tượng tham gia đánh giá hiệu trưởng trường tiểu học: Tập huấn, bồi dưỡng cho lực lượng tham gia đánh giá hiệu trưởng những nội dung sau: Những vấn đề cơ bản về hiệu trưởng và Chuẩn hiệu trưởng trường tiểu học; năng lực, nghiệp vụ đánh giá trong giáo dục; một số vấn đề khái quát về hoạt động đánh giá hiệu trưởng trường tiểu học theo chuẩn; 4) Đổi mới chỉ đạo hoạt động đánh giá CBQL theo Chuẩn hiệu trưởng: Phòng GD-ĐT chỉ đạo các trường xây dựng kế hoạch đánh giá CBQL bằng văn bản, đôn đốc, quán triệt trong hội nghị, họp giao ban hiệu trưởng; phối hợp trong đánh giá CBQL giữa nhà trường và Phòng GD- ĐT; chỉ đạo công tác tổng kết, rút kinh nghiệm về đánh giá CBQL bằng thông báo rộng rãi kết quả đánh giá CBQL theo Chuẩn hiệu trưởng lên website, tổ chức hội nghị tổng kết, đánh giá rút kinh nghiệm toàn ngành,... - Điều kiện thực hiện biện pháp: + Lãnh đạo phòng GD-ĐT, CBQL và GV, nhân viên trường tiểu học nắm vững các yêu cầu của Chuẩn hiệu trưởng trường tiểu học. + Hiệu trưởng phải chỉ đạo các trường xây dựng kế hoạch đánh giá CBQL cụ thể, rõ ràng về nội dung, biện pháp thực hiện ngay từ đầu năm học, phổ biến trong tập thể CBQL và GV, nhân viên nhà trường; thường xuyên theo dõi, nắm bắt quá trình công tác, kết quả thực hiện nhiệm vụ được giao của CBQL các trường tiểu học trong cả năm học. 2.2.6. Điều chỉnh việc thực hiện chế độ chính sách, tạo động lực phát triển đội ngũ cán bộ quản lí trường tiểu học - Mục tiêu của biện pháp: Nhằm tạo động lực làm việc cho đội ngũ CBQL trường tiểu học trên cơ sở khuyến khích vật chất, động viên tinh thần phù hợp với trình độ phát triển kinh tế của quận; khuyến khích những người làm việc có năng suất, chất lượng và hiệu quả, phát huy tài năng của đội ngũ CBQL trong bối cảnh đổi mới giáo dục. - Nội dung và cách thức thực hiện biện pháp: + Đảm bảo đúng, đầy đủ tiền lương, phụ cấp chức vụ, phụ cấp ưu đãi, chính sách về bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế,... đối với CBQL trường tiểu học. + Thực hiện chế độ nâng lương trước niên hạn, chế độ phụ cấp làm thêm giờ, chế độ công tác phí cho CBQL. + Ưu tiên phân bổ kinh phí cho các trường tiểu học để trang bị đầy đủ trang thiết bị phục vụ công tác của CBQL như máy vi tính, phần mềm quản lí... + Chỉ đạo cho các đơn vị xây dựng môi trường làm việc tốt: Xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh. Trong đó, mọi thành viên có thể tin cậy lẫn nhau, chia sẻ thông tin, cùng hợp tác để hoàn thành mục tiêu, nhiệm vụ chính trị của nhà trường; xây dựng bầu không khí làm việc thân thiện trong cơ quan để tạo động lực làm việc cho đội ngũ CBQL. + Thực hiện tốt chế độ thi đua khen thưởng, ghi nhận đóng góp của CBQL; kết hợp giữa “khen” và “thưởng” cho xứng đáng với thành tích, đóng góp của CBQL. + Xã hội hoá, huy động mọi nguồn lực xã hội và sự hỗ trợ của chính quyền các cấp trong việc xây dựng, thực hiện chế độ, chính sách đối với CBQL. Trong điều kiện ngân sách của Nhà nước chi cho giáo dục chưa đủ để thực hiện các chính sách đối với CBQL trường tiểu học, cần tham mưu với lãnh đạo quận xã hội hoá và đa phương hóa nguồn lực để làm tốt công tác này như: có chính sách riêng để thu hút GV và CBQL, xây dựng nhà công vụ, bổ sung quỹ lương, thực hiện chế độ nghỉ ngơi, tham quan, giải trí. + Quan tâm đến đời sống vật chất và tinh thần của đội ngũ CBQL; quan tâm lắng nghe tâm tư, nguyện vọng của CBQL để có sự thông cảm, thấu hiểu. - Điều kiện thực hiện biện pháp: Phải có đầy đủ văn bản pháp lí về việc thực hiện chế độ chính sách cho CBQL. Xây dựng quy chế khen thưởng, quy chế chi tiêu nội bộ thực hiện các khoản chi khen thưởng CBQL đạt thành tích thi đua, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được phân công được các cấp có thẩm quyền công nhận; có xây dựng chi phí phục vụ công tác đào tạo, bồi dưỡng CBQL và CBQL kế cận. (Xem tiếp trang 30) VJE Tạp chí Giáo dục, Số 442 (Kì 2 - 11/2018), tr 26-30 30 - Sử dụng hợp lí nguồn kinh phí thu chi từ người học. - Đầu tư theo hướng CNH, HĐH các trang thiết bị, xưởng thực hành, giáo trình, học liệu, học cụ để đáp ứng sự phát triển không ngừng của khoa học kĩ thuật và công nghệ. 2.3.6. Quản lí công tác kiểm tra đánh giá chất lượng đào tạo nghề Chất lượng đào tạo nghề là nội dung quan trọng nhất của tất cả các cơ sở đào tạo; được đánh giá qua mức độ đạt được các mục tiêu đào tạo đã đề ra; được phản ánh thông qua các mức độ của kết quả hoạt động giáo dục và hoạt động đào tạo có tính liên tục từ khởi đầu quá trình đào tạo đến kết thúc quá trình đó; là kết quả cuối cùng đạt được bởi sự tác động tích cực của các yếu tố cấu thành của quá trình đào tạo. 3. Kết luận Quản lí quá trình đào tạo nghề hướng tới nhu cầu của thị trường lao động thực chất là quản lí các yếu tố như quản lí mục tiêu, nội dung, chương trình, kế hoạch đào tạo; quản lí công tác tuyển sinh; quản lí kinh phí, cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ đào tạo; quản lí chất lượng đào tạo; quản lí chất lượng đội ngũ giáo viên; quản lí học sinh... trong quá trình quản lí công tác đào tạo nghề. Các yếu tố trên luôn luôn vận động, tác động và ảnh hưởng qua lại lẫn nhau làm nảy sinh những tình huống quản lí. Vì vậy, muốn nâng cao hiệu quả công tác quản lí đào tạo ở các trường cao đẳng nghề thì các nhà quản lí không chỉ quan tâm tới các yếu tố thành phần mà cần quan tâm tới tổng thể các yếu tố và sự tác động lẫn nhau giữa các yếu tố để từ đó có những giải pháp cụ thể, phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh của từng cơ sở đào tạo. Tài liệu tham khảo [1] Viện Ngôn ngữ học (1992). Từ điển tiếng Việt. Trung tâm Từ điển Ngôn ngữ. [2] Nguyễn Hùng (2008). Sổ tay tư vấn hướng nghiệp và chọn nghề. NXB Giáo dục. [3] Quốc hội (2014). Luật Giáo dục nghề nghiệp số 74/2014/QH13. [4] Phan Văn Kha (2007). Giáo trình quản lí nhà nước về giáo dục. NXB Đại học Quốc gia Hà Nội. [5] Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội (2007). Các văn bản quy phạm pháp luật về dạy nghề. NXB Lao động - Xã hội. [6] Nguyễn Quốc Chí - Nguyễn Thị Mỹ Lộc (2003). Đại cương khoa học quản lí. NXB Đại học Quốc gia Hà Nội. [7] Trần Khánh Đức (2005). Quản lí và kiểm định chất lượng đào tạo theo ISO và TQM. NXB Giáo dục. MỘT SỐ BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN... (Tiếp theo trang 11) 3. Kết luận Các biện pháp phát triển đội CBQL ở các trường tiểu học quận Tân Phú, TP. Hồ Chí Minh được đề xuất dựa trên cơ sở nội dung, phương thức phát triển nguồn nhân lực giáo dục, vì thế, các biện pháp đều có mối quan hệ thống nhất, biện chứng với nhau và đòi hỏi phải thực hiện một cách đồng bộ trên cơ sở vận dụng, khai thác thế mạnh riêng của mỗi biện pháp. Biện pháp này hỗ trợ cho biện pháp kia và ngược lại; không có biện pháp nào là vạn năng nên cần vận dụng, phối hợp đồng bộ các biện pháp thì công tác phát triển đội ngũ CBQL sẽ đạt hiệu quả cao hơn. Bên cạnh đó, cũng cần quan tâm hạn chế sự tác động của các yếu tố ảnh hưởng đến việc thực hiện các biện pháp phát triển đội ngũ CBQL trường tiểu học để đạt được mục tiêu đã đề ra. Tài liệu tham khảo [1] Ban Chấp hành Trung ương (2013). Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 04/11/2013 về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế. [2] Bộ GD-ĐT (2015). Chương trình giáo dục phổ thông (chương trình tổng thể). [3] Bộ GD-ĐT (2014). Thông tư số 16/2017/TT-BGDĐT ngày 12/7/2017 về hướng dẫn danh mục khung vị trí việc làm và định mức số lượng người làm việc trong các cơ sở giáo dục phổ thông công lập. [4] Bộ GD-ĐT (2018). Thông tư số 14/2018/TT- BGDĐT ngày 20/7/2018 về Ban hành quy định Chuẩn hiệu trưởng cơ sở giáo dục phổ thông. [5] Bộ GD-ĐT (2011). Chuẩn hiệu trưởng trường tiểu học (Ban hành kèm theo Thông tư số 14/2011/TT-BGDĐT ngày 08/4/2011 của Bộ trưởng Bộ GD-ĐT). [6] Lê Trọng Thuật (2013). Các biện pháp phát triển đội ngũ cán bộ quản lí trường tiểu học huyện Chơn Thành, tỉnh Bình Phước. Tạp chí Giáo chức, số 69, tr 25-28. [7] Trần Thị Bích Thoa (2017). Phát triển đội ngũ cán bộ quản lí trường trung học cơ sở ở thị xã Sông Cầu, tỉnh Phú Yên. Tạp chí Quản lí giáo dục, số 7, tr 20-26.