Mô hình công nghệ xử lý nước thải cho khu tôm thẻ chân trắng tại Hà Tĩnh

KHOA HC CƠNG NGH N«ng nghiƯp vµ ph¸t triĨn n«ng th«n - KỲ 1 - TH¸NG 3/2018 95 MƠ HÌNH CƠNG NGH* X) LÝ NC THI CHO KHU NUƠI TƠM THW CHÂN TRNG TI HÀ TXNH Hà Vn Thái1, Phí Th Hwng1, Nguyn Cơng Hồng2, Chu Chí Thi<t3 TĨM TT Nuơi tơm th‡ chân tr ng thâm canh và siêu thâm canh trên cát ít thay n#c, khơng tu^n hồn hi8n nay $ang phát tri3n r5t mnh C các t/nh ven bi3n B c Trung b) $ã mang li hi8u qu6 kinh t< l#n cho nhân dân trong vùng, song $ã cĩ nh?ng tác $)ng tiêu cFc $<n mơi trUng và dnh b8nh x6y ra thUng xuyên, d9n $<n phát tri3n ngành tơm khơng b n v?ng. M)t trong nh?ng nguyên nhân d9n $<n tình trng ơ nhim mơi trUng là do ch5t th6i trong khu nuơi tơm khi th6i ra mơi trUng khơng $%c xL lý. Do v;y, vi8c xL lý n#c th6i khu nuơi là yêu c^u b t bu)c trong nuơi tơm thâm canh và siêu thâm canh. Hi8n cĩ nhi u phng pháp xL lý n#c th6i $ang $%c áp dKng trên th< gi#i crng nh trong n#c. Trong nghiên cbu này $ã áp dKng thL nghi8m mơ hình 3 ao (ao l ng bùn - ao xL lý 1 cĩ k<t h%p tr@ng rong - ao xL lý 2 cĩ k<t h%p tr@ng rong và nuơi v‰m) $3 xL lý n#c th6i cho khu nuơi tơm th‡ chân tr ng t;p trung trên cát ti H%p tác xã Nuơi tr@ng và Ch< bi<n Th"y s6n Xuân Thành, Hà T’nh. K<t qu6 cho th5y n#c th6i sau khi xL lý $t QCVN 02- 19:2014/BNNPTNT khi x6 ra mơi trUng. ã ki<n ngh áp dKng cơng ngh8 xL lý n#c th6i này $3 áp dKng cho các khu nuơi tơm th‡ chân tr ng thâm canh và siêu thâm canh trên cát ti các t/nh ven bi3n B c Trung b) $3 gĩp ph^n gi6m ơ nhim mơi trUng, gi6m dch b8nh, nâng cao hi8u qu6 nuơi và phát tri3n b n v?ng ngành nuơi tơm trên cát. TX khĩa: XL lý n#c th6i, tơm th‡ chân tr ng, rong bi3n, ao xL lý, l ng bùn. 1. T VN  5 Trong nh?ng nm g^n $ây, ngành nuơi tơm C Vi8t Nam $ã phát tri3n mnh và trC thành ngành kinh t< quan tr2ng, to cơng n vi8c làm, tng thu nh;p cho hàng tri8u ngUi dân ven bi3n và to ngu@n thu ngoi t8 $áng k3 cho $5t n#c thơng qua xu5t khmu. Di8n tích nuơi tơm $ã tng tX 250.000 ha nm 2000 lên $<n 478.000 ha nm 2001, 540.000 ha nm 2003 và 695.000 ha nm 2016. Bên cnh di8n tích nuơi ngày càng tng do nhu c^u thì di8n tích nuơi b b hoang crng tng lên do nuơi khơng hi8u qu6; mơi trUng ơ nhim, dch b8nh lây lan trên di8n r)ng. Cùng v#i l%i ích kinh t< - xã h)i tr#c m t, vi8c nuơi tơm th‡ chân tr ng v#i quy mơ l#n v9n cịn ti m mn các nguy c v mơi trUng, do sF phát tri3n quá nĩng, thi<u quy hoch, c sC h t^ng cha $6m b6o. Vì v;y, c^n ph6i cĩ gi6i pháp thích h%p cho vi8c xL lý n#c th6i nhwm hn ch< tác $)ng tiêu cFc $<n mơi trUng và phát tri3n b n v?ng ngh NTTS. K<t qu6 nghiên cbu, thL nghi8m cơng ngh8 xL lý n#c th6i nuơi tơm th‡ chân tr ng c"a $ tài: "Nghiên cbu $ xu5t các gi6i pháp, cơng ngh8 xL lý và c5p thốt n#c (mBn, ng2t) ch" $)ng cho các khu nuơi tơm th‡ chân 1 Viện Nước, Tưới tiêu và Mơi trường 2 Chi cục Thủy sản Hà Tĩnh 3 Phân viện Nghiên cứu nuơi trồng thủy sản Bắc Trung bộ tr ng t;p trung vùng ven bi3n B c Trung b)” $ã gĩp gi6m thi3u ơ nhim mơi trUng do nuơi tơm th‡ chân tr ng ti vùng. 2. PHNG PHÁP NGHIÊN CU 2.1. .i t%ng nghiên cbu: N#c th6i cho khu nuơi tơm th‡ chân tr ng t;p trung trên cát ti h%p tác xã Nuơi tr@ng và Ch< bi<n Th"y s6n Xuân Thành, Hà T’nh. 2.2. Thu th;p s. li8u D? li8u thb c5p: $%c thu th;p thơng qua báo cáo c"a Chi cKc Th"y s6n các t/nh B c Trung b) và các tài li8u trên internet, báo chí; tham kh6o sách báo, nghiên cbu tài li8u và dùng phng pháp th.ng kê $3 so sánh, $ánh giá các cơng ngh8 xL lý. D? li8u s c5p: Thu th;p qua $i u tra, phng v5n trFc ti<p các h) nuơi, doanh nghi8p, h%p tác xã và các chi cKc th"y s6n. Nghiên cbu s b): Thu th;p tài li8u $ánh giá u nh%c $i3m, $i u ki8n áp dKng c"a nh?ng cơng ngh8 hi8n cĩ và $i u ki8n tF nhiên, kinh t<, xã h)i vùng ven bi3n B c Trung b), lFa ch2n cơng ngh8 xL lý n#c th6i áp dKng trong mơ hình. Nghiên cbu thơng qua xây dFng và theo dõi mơ hình: xây dFng mơ hình xL lý n#c th6i 3 ao k<t h%p v#i tr@ng rong bi3n và nuơi v‰m, theo dõi mơ hình trong 3 vK. KHOA HC CƠNG NGH N«ng nghiƯp vµ ph¸t triĨn n«ng th«n - KỲ 1 - TH¸NG 3/2018 96 2.3. LFa ch2n $i3m và cơng ngh8 xL lý n#c th6i 2.3.1. LFa ch2n $a $i3m: H%p tác xã Nuơi tr@ng và Ch< bi<n Th"y s6n Xuân Thành Hà T’nh là khu nuơi tơm trên cát $Bc trng cho các t/nh B c Trung b), cĩ qui mơ 12,5 ha, $ã cĩ s¢n khu nuơi tơm song cha cĩ khu xL lý n#c th6i. H%p tác xã s¢n sàng ti<p nh;n và hŠ tr% trong quá trình xây dFng và theo dõi mơ hình. Ch2n khu nuơi di8n tích 1 ha $3 xây dFng mơ hình g@m: Ao l ng bùn $%c xây bwng gch, ao xL lý 1 và 2 $%c thi<t k< nh ao nuơi và gia c. bwng bt ch.ng th5m, ch.ng rị r/ và cĩ cao trình th5p hn b3 l ng bùn, ao nuơi $3 n#c th6i cĩ th3 tF ch6y nhU chênh l8ch c)t n#c. 2.3.2. LFa ch2n cơng ngh8 xL lý n#c th6i Cơng ngh8 xL lý n#c th6i áp dKng trong mơ hình bao g@m: ao l ng bùn và 2 ao xL lý n#c bwng rong bi3n và rong bi3n k<t h%p v#i nuơi v‰m (CK th3 nh hình 1). Hình 1. S $@ mơ hình xL lý th6i Theo s $@ hình 1 + N#c c5p cho ao nuơi $%c l5y tX bi3n qua t^ng cát l2c tF nhiên bm lên ao chba và xL lý n#c c5p. + Ao chba cĩ di8n tích bwng 15% di8n tích khu nuơi (xL lý theo cơng ngh8 thơng thUng). Sau 7 ngày n#c $%c bm vào các ao nuơi. + Ao nuơi cĩ di8n tích 65% di8n tích khu nuơi. Sau 30 ngày nuơi hút ch5t cBn bã thXa tX $áy ao nuơi v#i l%ng n#c kho6ng 45 m3/l^n/1 ao tùy vào l%ng ch5t th6i trong ao nuơi. + Ao l ng bùn cĩ tác dKng tách bùn ra khi n#c th6i, xL lý riêng hoBc chơn l5p cĩ dung tích 30 m2 $%c chia làm 5 ngn nh $3 tng diên tích ti<p xúc v#i khơng khí và gi6m thUi gian l ng (vách ngn là các bbc tUng xây cĩ tác dKng nh tràn x6 n#c). N#c th6i $^y ngn 1 tràn sang ngn 2, ngn 3, ngn 4 và ngn 5 tr#c khi ch6y tràn sang ao xL lý 1. + Ao xL lý s. 1 ti<p nh;n n#c th6i sau khi $ã tách bùn và cĩ th3 ti<p nh;n n#c th6i nhi u l^n trong 1 ngày và trong 3-4 ngày sau $ĩ, di8n tích bwng ½ di8n tích dành cho khu xL lý và bwng 10% di8n tích khu nuơi. Trong ao xL lý 1 $%c th6 rong v#i m;t $) ban $^u 400 g/m2. Rong cĩ tác dKng h5p thK các ch5t dinh d‚ng trong n#c th6i và tng hàm l%ng oxy do quá trình quang h%p. Rong bi3n s.ng $%c trong mơi trUng n#c mBn và chu $%c mbc ơ nhim l#n. ThUi gian tr? n#c trong ao 1 tX 5-7 ngày sau $ĩ n#c sJ $%c tràn sang ao xL lý s. 2. + Ao xL lý 2 ti<p nh;n n#c th6i sau khi xL lý b#c 1 và b t $^u xL lý b#c 2 $<n khi n#c $t tiêu chumn m#i th6i ra mơi trUng. Ao xL lý 2 cĩ di8n tích bwng ½ di8n tích dành cho khu xL lý và crng bwng 10% di8n tích khu nuơi. Trong ao xL lý 2 th6 rong v#i m;t $) 700 g/m2 k<t h%p th6 v‰m v#i tP l8 30 con/m3 n#c. V‰m là nhuyn th3 $%c ghi nh;n nh là m)t nhà máy làm sch n#c v#i t;p tính n cBn bã h?u c là ngu@n sinh ra các loi khí gây ơ nhim vì v;y ch5t l%ng n#c $%c c6i thi8n. ThUi gian tr? n#c ti ao 2 tX 5-7 ngày, sau $ĩ ch6y ra bi3n. TrUng h%p n#c sau 14 ngày xL lý v9n b ơ nhim lúc $ĩ sJ sL dKng clorin $3 di8t khumn và di8t tp $<n khi n#c $t chumn m#i x6 ra mơi trUng. 2.4. Theo dõi mơ hình L5y n#c th6i phân tích $.i v#i tXng cơng $on chuy3n ti<p tX ao nuơi sang b3 l ng bùn và sang ao 1, tX ao 1 sang ao 2 và tX ao 2 ra mơi trUng. Trong quá trình theo dõi, phân tích ch5t l%ng n#c và $i u ch/nh cơng ngh8 $3 $t k<t qu6 t.i u. Quy trình l5y m9u n#c theo dõi mơ hình B6ng 1. Quy trình l5y m9u ti mơ hình trên cát TT ThUi gian l5y m9u ThUi $i3m l5y m9u V trí l5y m9u S. l%ng m9u 1 Ngày thb nh5t B t $^u l5y n#c vào ao l ng M9u n#c ngồi bi3n, sơng (kênh) 1 2 Ngày thb 7 (sau 7 ngày) Sau khi gây màu (b t $^u th6 Tơm) Trong ao nuơi 1 Ti ao xL lý 1 1 3 Ngày thb 30 ThUi gian rút n#c tX ao nuơi sang ao l ng bùn- ao xL lý 1 Ti ao xL lý 1 1 Ti $i3m tràn sang ao 2 1 5 Ngày thb 37 (sau 7 ngày) ThUi gian x6 n#c tX ao 1 sang ao 2 Ti ao xL lý 2 1 KHOA HC CƠNG NGH N«ng nghiƯp vµ ph¸t triĨn n«ng th«n - KỲ 1 - TH¸NG 3/2018 97 Quy trình l5y m9u lBp li liên tKc theo tXng $%t c5p, x6 n#c $<n khi tơm $%c thu hoch. 2.5. Phng pháp phân tích và xL lý s. li8u - M9u n#c $%c phân tích trong Phịng Thí nghi8m c"a Phân vi8n Nghiên cbu Nuơi tr@ng th"y s6n B c Trung b) Ngh8 An - Vi8n Nghiên cbu Nuơi tr@ng Th"y s6n I theo các tiêu chumn, qui chumn hi8n hành. - XL lý s. li8u bwng ph^n m m Excel. - ánh giá ch5t l%ng n#c sau xL lý theo QCVN 02- 19:2014/BNNPTNT. 3. KT QU VÀ THO LU!N 3.1. K<t qu6 phân tích m9u nuơi tơm th‡ chân tr ng trên cát B6ng 2. K<t qu6 phân tích ch5t l%ng n#c c5p vào mơ hình nuơi tơm STT Ch/ tiêu n v N#c c5p - ngày 23/5/2016 N#c c5p - ngày 1/6/2016 N#c c5p - 15/6/2016 N#c c5p - 30/6/2016 1 Nhi8t $) 0C 30 31,5 30 28,1 2 ) mBn (‰) 30 29 29 21 3 DO (mg/l) 5 5,6 4,5 5,2 4 pH - 6,5 7,0 7,0 7,1 5 Ki m (mg/l) 95 90 80 82 6 H2S (mg/l) 0,01 0,02 0,01 0,03 7 NH3 (mg/l) 0.064 0.064 0.019 <0,3 8 ) trong (mg/l) 100 110 120 130 9 COD (mg/l) 88,6 95,5 52,3 95,7 10 BOD5 (mg/l) 44,3 44,3 52,5 30,2 11 Coliform MNP/100ml 300 300 300 450 (Ngu@n: Phịng Phân tích-Phân vi8n NCNT th"y s6n 1, nm 2016) K<t qu6 phân tích cho th5y các ch/ tiêu v ch5t l%ng n#c c5p cho ao nuơi g^n v#i ng‚ng c"a QCVN 02- 19:2014/BNNPTNT trong c6 4 l^n phân tích m9u n#c c5p l5y tX t^ng cát l2c tF nhiên và khơng ph6i xL lý nhi u cK th3: $) mBn dao $)ng 21- 30‰, NH3 kho6ng 0,01-0,02 mg/l, ki m 80-90 mg/l. Tơm nuơi sau 30 ngày ti<n hành rút n#c $áy nhwm loi b các thbc n thXa và cBn bã $áy ao nuơi. N#c rút $áy $%c $a vào h8 th.ng b3 l ng bùn và $3 l ng 30 phút sau $ĩ ch6y tràn vào ao th6i s. 1. K<t qu6 phân tích m9u n#c th6i l5y ti thUi $i3m tràn $%c th.ng kê C b6ng 3. B6ng 3. K<t qu6 phân tích n#c th6i tX ao nuơi sang b3 l ng, ao xL lý 1 TT Ch/ tiêu n v N#c ao th6i s. 1 1/6/2016 N#c ao th6i s. 1 15/6/2016 N#c ao th6i s. 1 30/6/2016 QCVN 02- 19:2014/BNNPTNT 1 Nhi8t $) 0C 30 31,5 30 18-33 2 ) mBn (‰) 29 29 29 -35 3 DO (mg/l) 3,7 4,5 2,6 ≤3.5 4 pH - 7,2 7,3 6,9 5,5-9 5 Ki m (mg/l) 89 85 72 60-180 6 H2S (mg/l) 0,12 0,11 0,06 < 0,05 7 NH3 (mg/l) 0,64 0,44 0,92 < 0,3 8 ) trong (mg/l) 40 50 60 25-50 9 COD (mg/l) 144,8 200,8 206,8 <150 10 BOD (mg/l) 55,8 67,3 68,5 <50 11 Coliform MNP/100ml 450 450 450 <5000 (Ngu@n: Phịng Phân tích - Phân vi8n NCNT th"y s6n 1, nm 2016) KHOA HC CƠNG NGH N«ng nghiƯp vµ ph¸t triĨn n«ng th«n - KỲ 1 - TH¸NG 3/2018 98 ThUi gian l ng ti ao l ng bùn $%c thí nghi8m trFc ti<p ti hi8n trUng bwng cách múc n#c th6i vào 3 c.c $3 l ng và theo dõi thUi gian l ng. ThUi gian l ng cĩ th3 thay $pi tùy theo mbc ơ nhim c"a n#c th6i. Ti mơ hình thUi gian l ng trung bình là 30 phút, nh v;y n#c th6i $%c rút ra tX ao nuơi $%c lu trong ao l ng tX 30 phút $<n 60 phút sJ $%c tháo sang ao xL lý 1, lúc này bùn th6i $ã $%c l ng tồn b). L%ng bùn th6i trong ao l ng sau 1 l^n l ng trung bình 0,2 m3 $%c vét lên và $a $i chơn l5p (trong phm vi nghiên cbu khơng xL lý bùn th6i). N#c th6i ti<p tKc $%c l ng và xL lý ti ao s. 1 v#i m;t $) th6 rong bi3n 400 g/m2 và lu gi? trong ao 1 tX 5-7 ngày sau $ĩ ch6y tràn sang s. 2. Ch5t l%ng n#c thu ti v trí ch6y tràn tX ao 1 sang ao 2 $%c th.ng kê trong b6ng 4. B6ng 4. K<t qu6 phân tích n#c th6i tX ao th6i s. 1 sang ao th6i s. 2 TT Ch/ tiêu n v N#c ao th6i s. 2 (8/6/2016) N#c ao th6i s. 2 (23/6/2016) N#c ao th6i s. 2 (6/7/2016) QCVN 02- 19:2014/BNN PTNT 1 Nhi8t $) 0C 31,5 30 31 18-33 2 ) mBn (‰) 29 30 31 -35 3 DO (mg/l) 3 4,6 3,1 ≤3,5 4 pH - 7,2 6,6 6,1 5,5-9 5 Ki m (mg/l) 80 88 66 60-180 6 H2S (mg/l) 0,09 0,068 0,023 < 0,05 7 NH3 (mg/l) 0,4 0,41 0,85 < 0,3 8 ) trong (mg/l) 40 55 65 25-50 9 COD (mg/l) 125,8 154,4 184,4 <150 10 BOD (mg/l) 45,2 58,9 55,7 <50 11 Coliform MNP/100ml 400 400 400 <5000 (Ngu@n: Phịng Phân tích - Phân vi8n NCNT th"y s6n 1, nm 2016) Ti ao xL lý 2 n#c th6i $%c xL lý bwng rong bi3n k<t h%p V‰m. N#c $%c lu gi? trong 7 ngày nhwm l ng $2ng các ch5t l lLng làm thbc n cho V‰m, sau $ĩ n#c $%c x6 ra mơi trUng bên ngồi. K<t qu6 phân tích m9u n#c ti thUi $i3m n#c tX ao s. 2 x6 ra kênh tiêu thốt ra mơi trUng $%c th.ng kê C b6ng 5. B6ng 5. K<t qu6 phân tích n#c th6i tr#c khi x6 ra mơi trUng TT Ch/tiêu nv M9u l5y 17/6/2016 M9u l5y 3/7/2016 M9u l5y 20/7/2016 QCVN 02- 19:2014/BNNPTNT 1 Nhi8t $) 0C 31,5 30 30 18-33 2 ) mBn (‰) 28 30 29 5-35 3 DO (mg/l) 5 4,5 4,5 ≤3.5 4 pH - 7,1 6,9 7 5,5-9 5 ) Ki m (mg/l) 92 90 80 60-180 6 H2S (mg/l) 0,05 0,029 0,02 < 0,05 7 NH3 (mg/l) 0,08 0,04 0,16 < 0,3 8 ) trong cm 55 80 105 25-50 9 COD (mg/l) 118,9 130,2 120,2 <150 10 BOD (mg/l) 46,5 49,5 30,1 <50 11 Coliform (MNP/100ml) 350 380 350 <5000 (Ngu@n: Phịng Phân tích - Phân vi8n NCNT Th"y s6n 1, nm 2016) K<t qu6 trên cho th5y sau khi xL lý các ch/ tiêu $ u nwm trong gi#i hn cho phép c"a QCVN 02-19:2014/BNNPTNT v ch5t l%ng n#c th6i và r5t g^n v#i các ch/ tiêu c5p n#c $^u vào cho ao nuơi. 3.2. Th6o lu;n + Nhi8t $): Nhi8t $) trong n#c th6i khơng b 6nh hCng trong quá trình xL lý mà phK thu)c vào nhi8t $) mơi trUng thUi $i3m phân tích m9u. KHOA HC CƠNG NGH N«ng nghiƯp vµ ph¸t triĨn n«ng th«n - KỲ 1 - TH¸NG 3/2018 99 + ) mBn: cĩ thay $pi nhng khơng l#n ch/ thay $pi 1- 2‰ do l%ng n#c b.c hi trong thUi gian xL lý. + ) trong, ch5t r n l lLng: cĩ thay $pi khơng l#n do 6nh hCng c"a các vi sinh v;t t@n ti trong n#c th6i song nwm trong gi#i hn cho phép c"a n#c th6i ra mơi trUng vì n#c th6i $ã $%c tách bùn thơng qua b3 l ng. + Hàm l%ng oxy hịa tan (DO): Oxy hịa tan là y<u t. quan tr2ng $.i v#i sF phát tri3n c"a tơm nhng nĩ crng là y<u t. thUng xuyên thay $pi. Các nghiên cbu cho th5y tơm cĩ th3 sinh s.ng bình thUng C n@ng $) oxy hịa tan l#n hn 4 mg/l. Khi hàm l%ng DO dao $)ng 2 - 3 mg/l tơm l#n ch;m và nh hn 2 mg/l tơm l b t $^u cĩ hi8n t%ng ngt hoBc ch<t. Nh v;y v#i k<t qu6 phân tích ch5t l%ng n#c c5p vào ao nuơi $ã $" $i u ki8n cho tơm phát tri3n t.t. K<t qu6 phân tích n#c th6i cha xL lý hàm l%ng DO ti t5t c6 các $%t l5y m9u $ u cho giá tr nh hn ng‚ng cho phép. V#i quy trình xL lý 2 ao theo quy trình sinh h2c nh thí nghi8m c"a mơ hình hàm l%ng DO sau khi xL lý qua ao xL lý 1 tng lên do rong bi3n h5p thK CO2 và th6i ra O2. N#c th6i tX ao 1 chuy3n sang ao xL lý 2 ti<p tKc $%c xL lý d#i sF hŠ tr% c"a rong bi3n và v‰m. Sau 7 ngày hàm l%ng DO trong n#c th6i $t tiêu chumn theo QCVN02- 19:2014/BNNPTNT và crng g^n v#i tiêu chumn n#c c5p $^u vào cho ao nuơi. + Hàm l%ng amơn (NH3&NH4): Hàm l%ng amoniac (NH3&NH4), amơn $%c sinh ra trong quá trình phân h"y các ch5t h?u c giàu $m. Trong mơi trUng ki m mnh tồn b) amơn (NH4+) $%c chuy3n thành amoniac (NH3). Mu.n tính $%c hàm l%ng c"a amơn và amoniac riêng rJ, ph6i dFa vào pH và nhi8t $). Amoniac (NH3) là y<u t. gây $)c $.i v#i NTTS, là dng khí $)c cho tơm cá, $%c hình thành tX quá trình phân huP các h%p ch5t h?u c nh thbc n d thXa, phân bĩn, xác phiêu sinh $)ng thFc v;t, ch5t bài ti<t c"a tơm tng lên trong ao nuơi ngày càng cao vào cu.i vK, to $i u ki8n cho khí $)c hình thành và phát sinh nhi u hn. V#i k<t qu6 phân tích m9u n#c th6i cha qua xL lý $ u cĩ giá tr l#n g5p 3-14 l^n ti khu nuơi tơm trên cát, chbng t ch5t l%ng n#c th6i n<u khơng $%c xL lý tr#c khi th6i ra mơi trUng sJ b ơ nhim nBng v ch/ tiêu NH3 gây h"y di8t m)t s. lồi th"y s6n bên ngồi. Theo k<t qu6 ti b6ng 5 ch5t l%ng n#c sau khi xL lý ti ao xL lý 1 hàm l%ng amoniac (NH3) c"a các l^n l5y m9u $ u gi6m tX 20% $<n 37% so v#i n#c th6i ban $^u ti $i3m x6 th6i. N#c th6i sau khi xL lý ti ao xL lý 2 nwm trong ng‚ng cho phép c"a tiêu chumn qu.c gia và g^n $t $%c so v#i tiêu chumn n#c c5p. i u này r5t cĩ ý ngh’a cho vi8c tái sL dKng n#c th6i trong nuơi tơm. Hình 2. Bi3u $@ so sánh k<t qu6 NH3 $%t 1 v#i QCVN 02-19:2014/BNNPTNT Hình 3. Bi3u $@ so sánh k<t qu6 NH3 $%t 3 v#i QCVN 02-19:2014/BNNPTNT Hình 4. Bi3u $@ so sánh k<t qu6 NH3 $%t 2 v#i QCVN 02-19:2014/BNNPTNT - Sunphua hy$rơ (H2S): là khí r5t $)c $.i v#i $)ng và con ngUi. H2S hình thành do sF phân h"y y<m khí thbc n thXa, xác cây c và ch5t th6i c"a v;t nuơi, hay tX ion sunphat nhU vi khumn khL sunphat. 5t $áy ao trC nên màu $en và th/nh tho6ng cĩ mùi trbng th.i thốt ra là vì sF hi8n di8n c"a H2S. Theo QCVN 02-19:2014/BNNPTNT cho n#c nuơi tơm, KHOA HC CƠNG NGH N«ng nghiƯp vµ ph¸t triĨn n«ng th«n - KỲ 1 - TH¸NG 3/2018 100 n@ng $) sunphua tF do H2S khơng $%c v%t quá 0,05 mg/l. K<t qu6 phân tích giá tr H2S c"a các m9u n#c th6i $ u cĩ n@ng $) l#n g5p 8-24 l^n quy chumn. Vì v;y, n#c th6i sau nuơi tơm c^n $%c xL lý $t chumn tr#c khi th6i ra mơi trUng bên ngồi. Mơ hình xL lý 3 ao hàm l%ng H2S $ã g^n nh xL lý $%c tri8t $3 bCi V‰m n ch5t cBn bã h?u c là nguyên nhân sinh khí H2S và Rong h5p thK CO2 th6i O2 làm tng kh6 nng chuy3n hĩa H2S. K<t qu6 phân tích $%c so sánh v#i QCVN 02-19:2014/BNNPTNT ch5t l%ng n#c th6i ra mơi trUng $ u $t tiêu chumn x6 th6i ra mơi trUng. Hi8u su5t xL lý H2S c"a 2 ao $t 66-75%. Hình 5. Bi3u $@ so sánh k<t qu6 H2S $%t 1 v#i QCVN 02-19:2014/BNNPTNT Hình 6. Bi3u $@ so sánh k<t qu6 H2S $%t 3 v#i QCVN 02-19:2014/BNNPTNT Hình 7. Bi3u $@ so sánh k<t qu6 H2S $%t 2 v#i QCVN 02-19:2014/BNNPTNT + Hàm l%ng BOD5 và COD: Theo QCVN 02- 19:2014/BNNPTNT n#c nuơi tơm ph6i cĩ hàm l%ng BOD5 khơng $%c v%t quá 50 mg/l và hàm l%ng COD khơng v%t quá 150 mg/l. K<t qu6 phân tích n#c th6i cho th5y BOD5 và COD $ u v%t ng‚ng cho phép x6 ra mơi trUng. Sau khi xL lý qua 2 ao thì hàm l%ng BOD và COD $ u $t tiêu chumn theo QCVN. Hi8u su5t xL lý COD sau ao 1 $t 17%, sau ao 2 là 41% và $.i v#i BOD5 là 20% và 56% so v#i n#c th6i trFc ti<p th6i ra tX ao nuơi. Hình 8. Bi3u $@ so sánh k<t qu6 COD $%t 1 v#i QCVN 02-19:2014/BNNPTNT Hình 9. Bi3u $@ so sánh k<t qu6 COD $%t 3 v#i QCVN 02-19:2014/BNNPTNT Hình 10. Bi3u $@ so sánh k<t qu6 COD $%t 2 v#i QCVN 02-19:2014/BNNPTNT KHOA HC CƠNG NGH N«ng nghiƯp vµ ph¸t triĨn n«ng th«n - KỲ 1 - TH¸NG 3/2018 101 + Coliforms: Hàm l%ng coliforms trong n#c th6i trong quá trình xL lý luơn nwm trong ng‚ng cho phép. 4. KT LU!N, KIN NGH( 4.1. K<t lu;n N#c th6i nuơi tơm th‡ chân tr ng thâm canh cĩ các ch/ tiêu $ u v%t ng‚ng cho phép: Hàm l%ng amoniac (NH3) g5p 3—14 l^n, H2S- g5p 8-24 l^n, BOD và COD g5p 1,2-1,5 l^n so v#i QCVN 02- 19/BNN&PTNT. Nh v;y n#c th6i n<u khơng $%c xL lý x6 thˆng ra mơi trUng sJ gây ơ nhim nghiêm tr2ng ch5t l%ng n#c tác $)ng trFc ti<p $<n ngu@n n#c c5p cho các khu nuơi khác và 6nh hCng $<n mơi trUng sinh thái cLa sơng, ven bi3n, vì v;y, c^n xL lý $t chumn tr#c khi $%c th6i ra mơi trUng bên ngồi. L%ng bùn th6i là các ch5t h?u c $%c to thành tX thbc n thXa, ch5t th6i c"a tơm và xác tơm l)t chi<m tP l8 r5t nh so v#i l%ng n#c th6i kho6ng 0,006% - 0,007%, $%c tách ra ngay tX giai $on $^u c"a quá trình xL lý và $%c $a $i chơn l5p do $ĩ vi8c xL lý n#c th6i sJ nhanh hn (n<u trong ao xL lý cĩ bùn th6i thì quá trình xL lý sJ phbc tp và m5t nhi u thUi gian do bùn c^n $%c phân h"y). Qui trình xL lý bao g@m 3 b#c: b#c 1 n#c th6i $%c $a vào ao l ng $3 tách bùn, thUi gian l ng tX 30 phút $<n 60 phút tùy thu)c vào mbc $) ơ nhim và l%ng bùn trong n#c th6i; b#c 2 n#c sau khi l ng bùn $%c tr? ti ao xL lý 1 cĩ tr@ng rong bi3n, thUi gian lu n#c tX 5 $<n 7 ngày, sau $ĩ $%c tháo sang ao xL lý 2 $3 ti<p nh;n l%ng n#c th6i m#i. B#c 3 n#c th6i trong ao 2 $%c nh;n tX ao 1 và $%c lu tX 5 $<n 7 ngày m#i th6i ra mơi trUng hoBc tái sL dKng. Ti ao 2 cĩ tr@ng rong bi3n và nuơi v‰m xanh v#i m;t $) rong 700 g/m2 và v‰m 30 con/m3 n#c. N#c th6i sau khi xL lý theo cơng ngh8 3 ao $6m b6o ch5t l%ng n#c nwm trong ng‚ng cho phép x6 th6i theo QCVN 02-19:2014/BNN&PTNT. Di8n tích tồn b) ao xL lý chi<m 20% di8n tích khu nuơi. Mơ hình xL lý n#c th6i $.i v#i khu nuơi tơm th‡ thâm canh ít thay n#c khơng tu^n hồn trên cát bao g@m: b3 l ng bùn và 2 ao xL lý cho k<t qu6 tin c;y, hi8u qu6 cao và $áp bng $%c các ch/ tiêu $Bt ra theo yêu c^u xL lý n#c th6i. Vi8c lFa ch2n mơ hình xL lý n#c bwng phng pháp sinh h2c trên vXa cĩ hi8u qu6 v kinh t< cho ngUi nuơi vXa thân thi8n v#i mơi trUng xung quanh và phát tri3n b n v?ng ngh nuơi tơm th‡ chân tr ng. Ky thu;t xây dFng $n gi6n d áp dKng, khơng t.n kém, phù h%p v#i trình $) qu6n lý và kh6 nng kinh t< c"a các ch" th3 nuơi tơm trên cát vùng ven bi3n B c Trung b) do $ĩ kh6 nng nhân r)ng mơ hình là r5t l#n. 4.2. Ki<n ngh Nghiên cbu này m#i ch/ là b#c $^u và trong phm vi h‰p ti m)t h%p tác xã, c^n thi<t ph6i cĩ nh?ng nghiên cbu ti<p theo C nh?ng vùng cĩ $i u ki8n tng tF $3 khˆng $nh cơng ngh8 xL lý n#c th6i và nhân r)ng mơ hình. Mơ hình này crng mC ra h#ng m#i c^n nghiên cbu trong cơng ngh8 xL lý n#c th6i nh sL dKng các loi th"y sinh khác, h8 th.ng ao xL lý cĩ th3 l#n hn 3 ao $3 rút ng n thUi gian lu n#c và ti<t ki8n di8n tích ao xL lý. TÀI LI#U THAM KHO 1. Tài li8u h)i ngh khoa h2c cơng ngh8 phKc vK tái c c5u ngành th"y s6n - Tpng cKc Th"y s6n — B) Nơng nghi8p và Phát tri3n nơng thơn ngày 23 tháng 5 nm 2015. 2. Tài li8u h)i ngh phát tri3n b n v?ng ngh nuơi tơm trên cát — B) Nơng nghi8p và Phát tri3n nơng thơn và UBND t/nh Hà T’nh tháng 5 nm 2017. 3. Pauul J. Palmer — 1990 -2008: Nghiên cbu n#c th6i nuơi tơm bwng bãi l2c cát k<t h%p nuơi giun t và xL lý n#c th6i bwng cơng ngh8 sinh h2c k<t h%p l ng l2c. 4.  tài c5p Nhà n#c: Nghiên cbu bng dKng cơng ngh8 tiên ti<n, phù h%p $3 xL lý mơi trUng n#c nhwm sL dKng b n v?ng tài nguyên cho các vùng nuơi tr@ng th"y s6n vùng ven bi3n B c b) và vùng nuơi cá tra C $@ng bwng sơng CLu Long”. 5. H@ Vn Ph#c — 2010: ThL nghi8m mơ hình xL lý n#c th6i ao nuơi tơm ti vùng nuơi huy8n ơng Hịa, Sơng C^u t/nh Phú Yên. 6. Dng Vn Ni và c)ng sF, 2012: £ng dKng sị huy<t và t6o $3 xL lý n#c th6i ao nuơi tơm. 7. Nguyn Chính và CTV, 2005: Nghiên cbu vai trị c"a V‰m v xanh và nhi u loi $)ng v;t thân m m hai m6nh v $3 xL lý ch5t th6i nuơi tơm. KHOA HC CƠNG NGH N«ng nghiƯp vµ ph¸t triĨn n«ng th«n - KỲ 1 - TH¸NG 3/2018 102 TECHONOLOGICAL MODEL FOR THE WASTEWATER TREATMENT OF P. vanamei AQUACULTURE IN HATINH PROVINCE Ha Van Thai, Phi Thi Hang, Nguyen Cong Hoang, Chu Chi Thiet Summary At present, intensive and ultra-intensive whiteleg shrimp farming on sandy soil, less water without circulation have been strongly developed in the North Central Coast provinces and have brought great economic effects for local people in the region. However, these have impacted negatively on environment causing the diseases occur frequently and unsustainable development of the shrimp industry. One of the reasons of environmental pollution is the untreated effluents of shrimp farming areas discharge directly to the environment. Therefore, waste waster treatment of shrimp farming is mandatory requirement for intensive and ultra-intensive shrimp farming. Currently, there are many treatment technologies being applied around the world as well as in the country. In this paper, the authors will introduce a three-pond experiment model (sedimentation pond - first treatment pond with seaweed - second treatment pond with the combined seaweed and mussel culture) to treat wastewater for the white-leg shrimp farming on the sandy soil at Xuan Thanh farming and processing cooperative, Ha Tinh. The results show that, the quality of post-treated waste water meets the standards regulating in QCVN 02-19:2014/BNNPTNT when discharge to the environment. Then, the authors recommend applying this waste water treatment technology for the whole areas of intensive and ultra-intensive white leg shrimp farming on sandy soilin the North Central Coast provinces in order to mitigate environment pollution, reduce diseases, increase economic effects and sustainable development of the shrimp industry. Keywords: Waste water treatment, white-leg shrimp, seaweed, treatment pond, sedimentation. NgUi ph6n bi8n: PGS.TS. Lê bc Ngày nh;n bài: 3/10/2017 Ngày thơng qua ph6n bi8n: 3/11/2017 Ngày duy8t $ng: 10/11/2017