Luận văn Vấn đề quản lý ngân quỹ tại công ty TBGDI

Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Khoa Ng©n hµng tµi chÝnh 1 LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP KHOA NGÂN HÀNG TÀI CHÍNH Đề tài: Quản Lý Ngân Quỹ Tại Công TY TBGDI Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Khoa Ng©n hµng tµi chÝnh 2 LờI Mở ĐầU ước vào đầu thế kỷ 21 nền kinh tế Việt Nam nói chung và hơn 5000 doanh nghiệp nói riêng đã có nhiều cơ may để phát triển. Nhưng đồng thời cũng phải đối mặt với không ít thách thức ,xu thế cạnh tranh ngày một quyết liệt và ngay ngắt. Vì vậy muốn tồn tại được các doanh nghiệp càng phải đổi mới và tăng cường cách thức tổ chức sản xuất cũng như phương thức quản lý tài chính doanh nghiệp. Nội dung chính của quản lý tài chính là quản lý nguồn vốn và sử dụng nguồn. Một bộ phận trong tài sản có mối quan hệ biện chứng với nguồn và sử dụng nguồn ngắn ,trung và dài hạn là ngân quỹ. Để đảm bảo khả năng thanh toán trong mọi thời điểm và trong trường hợp xảy ra những biến động bất thường ,doanh nghiệp phải quản lý ngân quỹ. Do đó hoạt động quản lý tài chính của một doanh nghiệp không thể xem nhẹ vai trò của hoạt động quản lý ngân quỹ. Sau một thời gian thực tập tại phòng kế toán –tài chính của công ty Thiết Bị Giáo Dục I được sự giúp đỡ tận tình của ban lãnh đạo và các cán bộ phòng kế toán –tài chính, bên cạnh việc học hỏi nghiệp vụ em đã đi sâu vào tìm hiểu tình hình tài chính của công ty. Công ty Thiết Bị Giáo Dục I là một công ty lớn về quy mô nhưng lợi nhuận của công ty rất thấp ,đồng thời khả năng thanh toán cuả công ty rất đáng lo ngại. Nhận thức được tầm quan trọng của công tác quản lý ngân quỹ tại công ty TBGDI ,được sự hướng dẫn của giáo viên hướng dẫn TS.Đàm Văn Huệ và ban lãnh đạo phòng kế toán –tài chính công ty TBGDI em quyết định lựa chọn đề tài: Quản Lý Ngân Quỹ Tại Công TY TBGDI Chuyên đề naỳ gồm : Chương I: Quản lý ngân quỹ của doanh nghiệp Chương II: Thực trạng quản lý ngân quỹ tại công ty TBGDI Chương III: Một số giải pháp và kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả quản lý ngân quỹ tại công ty TBGDI B Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Khoa Ng©n hµng tµi chÝnh 3 Do trình độ và thời gian có hạn ,mặt khác đây là vấn đề khá phức tạp ,nên không thể ránh khỏi những thiếu sót. Kính mong được sự giúp đỡ góp ý của thầy cô và các bạn . Qua chuyên đề này, em xin chân thành cảm ơn TS. Đàm Văn Huệ khoa ngân hàng tài chính và các cô ,chú phòng kế toán tài chính công ty TBGDI đã giúp đỡ tận tình giúp em hoàn thành được chuyên đề này. Hà nội, ngày tháng năm 2005 Sinh viên thực hiện Đoàn Thị Thanh Mai Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Khoa Ng©n hµng tµi chÝnh 4 CHƯƠNG I QUảN Lý NGÂN QUỹ CủA DOANH NGHIệP iệu quả quản lý ngân quỹ tại các doanh nghiệp nhà nước hiện nay còn chưa cao nếu không muốn nói là rất thấp .vì vậy việc nghiên cứu và tìm ra các biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý tại các doanh nghiệp Việt Nam ,đặc biệt là các doanh nghiệp nhà nước đang là một nhu cầu cấp thiết .vậy ngân quỹ là gì và tại sao việc quản lý ngân quỹ lại cần được chú trọng như vậy ? những vấn đề trọng tâm sẽ được làm rõ trong trương này . 1.1 NGÂN QUỹ Và VAI TRò CủA Nó TRONG HOạT ĐộNG CủA DOANH NGHIệP 1.1.1-Khái niệm ngân quỹ: Ngân quỹ là khoản chênh lệch giữa thực thu ngân quỹ và thực chi ngân quỹ tại một thời điểm nhất định của doanh nghiệp . Để hiểu rõ về ngân quỹ ta đi sâu vào hai khái niện hình thành nên ngân quỹ là thực thu ngân quỹ và thực chi ngân quỹ . Thực chi ngân quỹ: là những khoản doanh nghiệp thực chi ra trong kỳ,có thể bằng tiền, chuyển khoản hoặc các chứng khoán có giá trị như tiền.Thựcchi ngân quỹ bao gồm các khoản :phải trả nhà cung cấp, chênh lệch giảm do đánh giá lại tài sản và những khoản khác mà doanh nghiệp không thực sự phải chi ra . Thực chi ngân quỹ được phân chia theo các hoạt động: thực chi cho hoạt động sản xuất kinh doanh ,thực chi cho hoạt động tài chính ,thực chi cho hoạt động bất thường Thực thu ngân quỹ: là những khoản doanh nghiệp thực thu được trong kỳ ,có thể bằng tiền hoặc bằng chuyển khoản .Thực thu ngân quỹ không bao gồm những khoản :chênh lệch tăng do đánh giá lại tài sản ,các khoản phải thu khách hàng ,khấu hao tài sản cố định ... Thực thu ngân quỹ được hình thành từ H Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Khoa Ng©n hµng tµi chÝnh 5 các nguồn sau :thực thu từ hoạt động sản xuất kinh doanh ,tực thu từ hoạt động tài chính ,thực thu từ hoạt động bất thường . Để tìm hiểu chi tiết hơn về nội dung các khoản thực thu và thực chi ngân quỹ sẽ được trình bầy cụ thể trong mục sau. 1.1.2-Vai trò của ngân quỹ trong hoạt động của doanh nghiệp : Một doanh nghiệp muốn tiến hành sản xuất –kinh doanh, cần phải có một lượng tài sản phản ánh bên tài sản của bảng cân đối kế toán .mọi quá trình trao đổi đều được thục hiện thông qua trung gian là tiền và khái niệm dòng vật chất và dòng tiền phát sinh từ đó ,tức là sự dịch chuyển hàng hoá ,dịch vụ và sự dịch chuyển tiền giữa các đơn vị ,tổ chức kinh tế. Như vậy, tương ứng với dòng vật chất đi vào (hàng hoá ,dịch vụ đầu vào) là dòng tiền đi ra, ngược lại , tương ứng với dòng vật chất đi ra (hàng hoá dịch vụ đầu ra ) là dòng tiền đi vào . quy trình này được mô tả qua sơ đồ sau : Sơ đồ 1: Quy trình trao đổi của doanh nghiệp Dòng vật chất đi vào Dòng tiền đi ra (xuất quỹ) Dòng vật chất đi ra Dòng tiền đi vào (Nhập quỹ) Trong sơ đồ trên ta thấy dù hoạt động trong lĩnh vực sản xuất hay thương mại , doanh nghiệp cũng phải thực hiện hai công đoạn chi trả tiền mua các yếu Sản xuất chuyển hoá Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Khoa Ng©n hµng tµi chÝnh 6 tố đầu vào và thu tiền bán các sản phẩm đầu ra. Mặt khác, ngân quỹ lại là khoản chênh lệch giữa thực thu ngân quỹ và thực chi ngân quỹ. Vì vậy, Ngân Quỹ có tác động đến cả hai qúa trình chủ yếu trong hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp . Từ những phân tích trên cho thấy, trong hoạt động của doanh nghiệp tồn tại mối quan hệ biện chứng giữa ngân quỹ với việc mua các yếu tố đầu vào và tiêu thụ các sản phẩm đầu ra . Trong khi đó , hai quá trình mua các yếu tố đầu vào và tiêu thụ các sản phẩm đầu ra là hai rong ba hoạt động cơ bản của một doanh nghiệp :mua cá yếu tố đầu vào , sản xuất chế biến và tiêu thụ sản phẩm đầu ra. Vậy ngân quỹ đóng một vai trò quan trọng trong hoạt động của doanh nghiệp . Trong hoạt động thường ngày, doanh nghiệp luôn có cá khoản thu , chi bằng tiền dẫn tới ngân quỹ (tiền) trong doanh nghiệp luôn biến động . Để duy trì hoạt động sản xuất kinh doanh , một trong những vấn đề mà doanh nghiệp phải chú ý là khả năng thanh toán . Vì , tại bất kỳ thời điểm nào , nếu nhất thời doanh nghiệp không đảm bảo được khả năng thanh toán thì hoạt động sản xuất kinh doanh thường ngày sẽ bị gián đoạn doanh nghiệp sẽ không thực hiện được các hợp đồng đã ký kết , do đó doanh nghiệp rất có thể bị phá sản . Mặt khác , phương tiện để thực hiện thanh toán lại là ngân quỹ . Chính vì vậy Để đảm bảo khả năng thanh toán của mình tại mọi thời điểm doanh nghiệp không thể không quan tâm đến ngân quỹ . Tóm lại, ngân quỹ đóng vai trò rất quan trọng trong hoạt động của một doanh nghiệp vì nó là nhân tố không thể thiếu trong hai quá trình : mua các yếu tố đầu vào và bán các sản phẩm đầu ra trong mọi loại hình doanh nghiệp . Thứ hai, nó là nhân tố quyết định trực tiếp đến khả năng thanh toán của doanh nghiệp tại mọi thời điểm . Ngoài ra ngân quỹ còn có vai trò khác không kém phần quan trọng đó là dự phòng và giữ tiền với mục đích đầu cơ . Dự phòng: để tránh những biến động không thuận lợi :điều đó cũng có nghĩa là nếu khả năng dự báo thu chi băng tiền trong tương lai của doanh nghiệp Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Khoa Ng©n hµng tµi chÝnh 7 kém thì nhu cầu tiền dự phòng là cao và ngược lại , nếu doanh nghiệp nắm rõ được dòng tiền vào ra trong thời gian tới thì nhu cầu tiền dự phòng sẽ thấp ... Đầu cơ: nhằm chuẩn bị sẵn sàng để chớp lấy các cơ hội tốt trong kinh doanh , các cơ hội sinh lợi nhiều . 1.2-QUảN Lý NGÂN QUỹ TRONG DOANH NGHIệP : 1.2.1-Khái niệm cuả quản lý ngân quỹ : Như trên đã phân tích , quản lý ngân quỹ liên quan đến các dòng tiền vào ra doanh nghiệp , quản lý mức cân đối tiền trong ngân quỹ . Vậy ta có thể rút ra một khái niệm riêng cho thuật ngữ Quản lý ngân quỹ: Quản lý ngân quỹ là sự tác động của các chủ thể quản lý trong doanh nghiệp lên các khoản thực thu và thực chi bằng tiền nhằm thay đổi mức tồn quỹ thục tế của doanh nghiệp sao cho ngân quỹ doanh nghiệp đạt mức tối ưu nhắm tối đa hoá giá trị tài sản của chú sở hữu và đảm bảo khả năng chi trả của doanh nghiệp trong từng thời kỳ trong điều kiện biến động của môi trường. Từ những phân tích về ngân quỹ và vai trò của nó trong hoạt động của doanh nghiệp cho thấy nhà quản lý tài chính trong doanh nghiệp cần phải quan tâm đến quản lý ngân quỹ , Bên cạnh đó mục tiêu cơ bản của các nhà quản trị tài chính daonh nghiệp không phải là tối đa hoá khối lượng tiền mặt mà là cố găng duy trì lượng tiền mặt thấp nhất có thể được trong khi vẫn đảm bảo các hoạt động của doanh nghiệp được hiệu quả . 1.2.2-Tầm quan trọng của quản lý Ngân Quỹ : Mối quan hệ giữa chu kỳ kinh doanh và chu kỳ tiền mặt , giữa chu kỳ trả tiền và chu kỳ chờ thu tiền là lý do quan trọng khiến các doanh nghiệp phải quản lý ngân quỹ . *Sự chênh lệch giữa chu kỳ trả tiền và chu kỳ chờ thu tiền : Bất kỳ một doanh nghiệp nào dù là tìm hình thức tài trợ, hay cách sử dụng ngân quỹ nào , doanh nghiệp cần cân nhắc đến vấn đề nguồn đó có phù hợp với chu kỳ kinh doanh và chu kỳ chờ thu tiền mặt của doanh nghiệp không . Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Khoa Ng©n hµng tµi chÝnh 8 Chu kỳ kinh doanh = chu kỳ dự trữ +chu kỳ chờ thu tiền Chu kỳ kinh doanh, là khoảng thời gian kể từ khi tiếp nhận nguyên vật liệu nhập kho cho đến khi thu được tiền bán hàng . Chu kỳ kinh doanh được hợp thành từ hai bộ phận : + Bộ phận thứ nhất : khoảng thời gian kể từ khi doanh nghiệp nhập kho nguyên vật liệu cho đến khi giao hàng cho khách hàng khoảng thời gian này được gọi là Chu Kỳ Dự Trữ . +Bộ phận thứ hai : khoảng thời gian kể từ khi doanh nghiệp giao hàng cho khách hàng cho đến khi doanh nghiệp thu được tiền về khoảng thời gian này gọi là Chu Kỳ Chờ Thu Tiền . Như chúng ta đã biết, thu chi ngân quỹ không xảy ra một cách đồng thời doanh nghiệp có thể đã nhận nguyên vật liệu nhưng phải một thời gian sau , doanh nghiệp mới trả tiền. Khoảng thời gian này là chu kỳ trả tiền . Doanh nghiệp đã giao hàng cho khách hàng nhưng phải một thời gian sau mới thu được tiền bán hàng . Khoảng thời gian này được gọi là Chu Kỳ Tiền Mặt . Như vậy ta có công thức sau: Chu kỳ kinh doanh = chu kỳ trả tiền + chu kỳ tiền mặt Chu kỳ tiền mặt = chu kỳ kinh doanh – chu kỳ trả tiền Từ những phân tích trên ta có sơ đồ sau : Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Khoa Ng©n hµng tµi chÝnh 9 Sơ đồ 2: Chu kỳ kinh doanh và chu kỳ tiền mặt Giao hàng cho người mua Bắt đầu dự trữ Thu tiền bán hàng Chu kỳ dự trữ Chu kỳ chờ thu tiền Chu kỳ trả tiền Chu kỳ tiền mặt Trả tiền cho dự trữ Chu kỳ kinh doanh Qua phân tích sơ đồ ta thấy , tầm quan trọng của việc quản lý ngân quỹ , vì nó sẽ đảm bảo cho khả năng thanh toán của doanh nghiệp trong khoảng thời gian doanh nghiệp đã trả tiền cho nhà cung cấp nhưng chưa thu được tiền của khách hàng. * Dự phòng cho những tổn thất bất thường : Doanh nghiệp giữ tiền vì động lực dự phòng , nhằm ngăn ngừa khả năng thu chi tiền trong tương lai biến động không thuận lợi sẽ dẫn đến tình trạng không đảm bảo được khả năng thanh toán . Trong hoạt động hường ngày doanh nghiệp có thể gặp phải những rủi rovề thiên tai , khách hàng của doanh nghiệp bị mất khả năng thanh toán ... chính vì vậy doanh nghiệp phải giữ một khoản tồn quỹ nhất định để dự phòng cho những biến động bất thường đó , vì những biến động bất thường này có thể trực tiếp làm giảm các khoản thực thu của doanh nghiệp hoặc buộc doanh nghiệp phải chi những khoản chi bất thường . Như vậy chi phí cho việc dự phòng những bién động bất thường đó chính là khoản thu Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Khoa Ng©n hµng tµi chÝnh 10 nhập mà doanh nghiệp có thể kiếm được nếu sử dụng khoản tồn quỹ đó vào kinh doanh . Lượng tồn quỹ lớn hay nhỏ phụ thuộc vào tổn thất mà doanh nghiệp sẽ phải gánh chịu khi những rủi ro trên xảy ra . * Mối quan hệ mật thiết giữa vốn lưu động ròng ,nhu cầu vốn lưu động ròng và ngân quỹ . Vốn lưu động ròng (Net Working Capital-NWC) là phần nguồn dài hạn được sử dụng để tài trợ cho tài sản lưu động . Nói cách khác vốn lưu động ròng (NWC) là khoản chênh lệch giữa tài sản lưu động và nguồn ngắn hạn hoặc giữa nguồn dài hạn và tài sản cố định NWC=tài sản lưu động – nguồn ngắn hạn NWC=nguồn dài hạn –tài sản cố định Nhu cầu vốn lưu động ròng là lượng vốn ngắn hạn mà doanh nghiệp cần đẻ tài trợ cho một phần tài sản lưu động (hàng tồn kho và các khoản phải thu ) Nhu cầu vốn lưu động ròng =tồn kho và các khoản phải thu –nợ ngắn hạn Ngân quỹ =vốn lưu động ròng –nhu cầu vốn lưu động ròng Như vậy quản lý ngân quỹ đóng một vai trò quan trọng trong các hoạt động quản lý của doanh nghiệp . Vì , thứ nhất , doanh nghiệp cần đảm bảo cho khả năng thanh toán của mình tại mọi thời điểm ,đặc biệt là khoảng thời gian giữa thời điểm doanh nghiệp trả tiền cho nhà cung cấp và thời điểm doanh nghiệp thu được tiền của khách hàng .Thứ hai ,ngân quỹ với hoạt động các yếu tố sản xuất và tiêu thụ hàng hoá có mối quan hệ biện chứng . Thứ ba , giữa ngân quỹ , vốn lưu động ròng và nhu cầu vốn lưu động ròng có mối quan hệ mật thiết , nếu thay đổi một trong ba yếu tố còn lại cũng sẽ thay đổi theo và tác động đến toàn bộ hoạt động của doanh nghiệp . 1.2.3-Nội dung quản lý ngân quỹ : Quản lý ngân quỹ trong doanh nghiệp sẽ giúp cho doanh nghiệp xác định được luồng tiền ra vào , các khoản phải thu , phải trả phát sinh trong kỳ , đồng thời lập kế hoạch tài chính ngắn hạn , dự báo các luồng thu , chi bằng tiền phát Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Khoa Ng©n hµng tµi chÝnh 11 sinh trong các tháng , nhu cầu và khả năng tiền mặt , để chủ động trong đầu tư hoặc huy động vốn tài trợ .Quản lý ngân quỹ không phải là việc điều hoà ngân quỹ theo cảm tính hay tuỳ cơ ứng biến mà để thực hiện thành công đòi hỏi doanh nghiệp phải tiến hành các bước trong nội dung quản lý ngân quỹ theo một trình tự có tính khoa học . Nội dung của việc quản lý ngân quỹ của doanh nghiệp được thực hiện thông qua việc nghiên cứu theo trình tự những vấn đề sau : +Doanh nghiệp có những khoản thực thu nào? +Doanh nghiệp có những khoản thực chi nào? +Lập dự toán nhu cầu tiền như thế nào ? +Xác định mức tồn quỹ tối ưu như thế nào ? +Làm thế nào để lập được kế hoạch quản lý ngân quỹ ? 1.2.3.1-Thu ngân quỹ doanh nghiệp : * Thực thu từ hoạt động sản xuất kinh doanh: (trong đó có cả thuế gián thu) + Thu tiền bán hàng trong kỳ: (giảm hàng tồn kho và hàng mới sản xuất) Do thực thu tiền hàng kỳ này là khoản tiền khách hàng hực thanh toán cho doanh nghiệp nên thực thu tiền hàng của doanh nghiệp sẽ bao gồm : giá thành sản phẩm và thuế gián thu (thuế tiêu thụ đặc biệt , thuế giá trị gia tăng , thuế xuất nhập khẩu ... + Thu tiền nợ tiền hàng kỳ trước của khách hàng (giảm các khoản phải thu) Xuất phát từ việc áp dụng chính sách tín dụng thương mại của doanh nghiệp nên những khoản tín dụng mà doanh nghiệp cấp cho khách hàng kỳ trước kỳ này sẽ được khách hàng thanh toán . N hững khoản đó mặc dù phát sinh từ những hoạt động mua bán của kỳ trước nhưng do kỳ này mới được khách hàng thanh toán nên nó được coi là một khoản thực thu ngân quỹ của kỳ này . + Thu tiền từ những hoạt động sản xuất kinh doanh khác : Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Khoa Ng©n hµng tµi chÝnh 12 Trên bảng cân đối kế toán của doanh nghiệp , trong mục các khoản phải thu, ngoài các khoản phải thu của khách hàng doanh nghiệp còn có các khoản phải thu nội bộ và các khoản phải thu khác. Những khoản tiền thu được từ các khoản trên cũng được coi là thực thu ngân quỹ từ hoạt động sản xuất kinh doanh. * Thực thu từ hoạt động tài chính : Tất cả những khoản : thu vốn gốc và laĩ đầu tư vào các đơn vị khác; thu tiền lãi hoặc tiền bán chứng khoán ngắn hạn và dài hạn Tiền thu do các chủ sở hữu góp vốn; khoản cho vay của ngân hàng ;thu lãi hoặc vốn gốc của các khoản doanh nghiệp cho vay bằng các quỹ nhàn rỗi ; thu lãi hoặc gốc tiền gưỉ trong kỳ ; thu tiền lãi từ chênh lẹch tỷ giá hoặc từ việc thực hiện các nghiệp vụ gia tăng ngân quỹ nhàn rỗi và các khoản thu khác có liên quan đến hoạt động tài chính của doanh nghiệp đều được coi là các khoản thực thu từ hoạt động tài chính . * Thực thu từ hoạt động bất thường : Thực thu từ hoạt động bất thường của doanh nghiệp là các khoản thu nhập bất thường mà doanh nghiệp thực thu được , bao gồm : + Các khoản nợ phải trả nhưng không còn chủ nợ +Tài sản thừa doanh nghiệp được hưởng + Hoàn nhập dự phòng phải thu khó đòi và giảm giá hàng tồn kho +Tiền thu do khách hàng , đối tác vi phạm hợp đồng +Tiền thu nhượng bán , thanh lý tài sản cố định +Các khoản nợ khó đòi nay đòi được +Và cá khoản thu nhập bất thường khác . 1.2.3.2-Chi ngân quỹ doanh nghiệp : Những khoản thực chi ngân quỹ bao gồm : thực chi cho hoạt động sản xuất kinh doanh , thực chi cho hoạt động tài chính và thực chi cho hoạt động bất thường . * Thực chi cho hoạt động tài chính : Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Khoa Ng©n hµng tµi chÝnh 13 + Chi hoạt động đầu tư, tiền lỗ do kinh doanh, mua bán, chuyển nhượng các loại chứng khoán . + Chi trả vốn gốc ngân hàng + Lỗ do chênh lệch tỷ giá + Chi phí tham gia góp vốn liên doanh và tiền về lỗ góp vốn liên doanh +Chi phí khác của hoạt động tài chính * Thực chi cho hoạt động sản xuất kinh doanh : + Chi tiền mua hàng trong kỳ : tức là khoản thực chi mua hàng hay trả trước tiền hàng trong kỳ . + Chi mua hàng kỳ trước : nếu trong kỳ trước doanh nghiệp được nhà cung cấp cấp cho một khoản tín dụng thương mại thì kỳ này khi đến hạn doanh nghiệp phải thanh toán cho nhà cung cấp khoản tiền đó . Khoản này được coi là khoản chi tiền hàng kỳ trước và là một khoản thực chi cho hoạt động sản xuất kinh doanh . + Chi đầu tư cơ bản (chi đầu tư tài sản cố định) + Trả lãi vay ngân hàng + Chi tiền thanh toán cho tiền lương , các chi phí quản lý, chi phí bán hàng và chi phí thuê ngoài + Chi thực hiện nghĩa vụ đối với nhà nước ( thuế, phí và lệ phí ) * Thực chi cho hoạt động bất thường : Hoạt động bất thường là những hoạt động mà doanh nghiệp không dự kiến trước được thực hiện trong kỳ kinh doanh , trong doanh nghiệp phát sinh những khoản thực chi bất thường sau : + Chi phí thanh lý nhượng bán tài sản cố định kể cả giá trị còn lại + Tiền doanh nghiệp phải nộp phạt do vi phạm cam kế hợp đồng + Tiền phải nộp phạt và bị truy thu thuế +Các khoản mất tài sản doanh nghiệp chịu Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Khoa Ng©n hµng tµi chÝnh 14 Hiểu được nội dung các khoản thực thu và thực chi ngân quỹ chỉ là bước đầu của công tác quản lý ngân quỹ và nó giúp cho doanh nghiệp dự toán được các khoản thực thu và thực chi ngân quỹ , từ đó , giúp các nhà quản lý tài chính trong doanh nghiệp dự toán được mức tồn quỹ . Trước khi xác định mức tồn quỹ tối ưu, các nhà quản lý tài chính phải dự toán được nhu cầu tiền trong kỳ tới . Từ đó, kết hợp với mức tồn quỹ tối ưu đã tính được họ sẽ lập kế hoạch quản lý ngân quỹ cho kỳ kinh doanh tiếp theo . 1.2.3.3-Dự Toán Nhu Cầu Tiền : Trước hết , chung ta cần phải dự toán được tiền thu vào ngân quỹ. Tiền thu vào ngân quỹ của doanh nghiệp bắt nguồn từ doanh thu bán hàng được dự toán theo các tháng, quỹ của năm. Ta biết rằng doanh thu trở thành các khoản phải thu trước khi nó trở thành tiền. Mỗi khách hàng được doanh nghiệp áp dụng thời gian trả tiền trung bình khác nhau. Phần lớn các doanh nghiệp đều cố gắng xác định thời gian trung bình để các khách hàng của họ trả tiền cho các hoá đơn . Dựa vào đó, người ta có thể dự đoán được bao nhiêu phần trăm doanh thu trong quý sẽ chuyển thành tiền và bao nhiêu phần trăm sẽ được chuyển thành tiền ở quý sau. Từ đó, chúng ta có công thức xác định các khoản phải thu của khách hàng trong từng quý như sau : Các khoản phải = Các khoản phải + Doanh thu - Tiền bán hàng đã thu cuối quý thu đầu quý trong quý thu được trong quý Sau khi dự toán được tiền thu vào ngân quỹ, nhiệm vụ tiếp theo là cần dự toán được những khoản chi ra từ ngân quỹ. Nội dung của các khoản thực chi ngân quỹ đã được trình bày ở trên. Qua việc dự toán nhu cầu tiền nhà quản lý sẽ thấy được ngân quỹ dự toán của doanh nghiệp sẽ thặng dư hay thâm hụt so với mức tồn quỹ tối ưu để ra quyết định doanh nghiệp có nên vay thêm hay không? nếu có vay thì sẽ vay bao nhiêu đẻ đáp ứng nhu cầu tiền trong từng quý . Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Khoa Ng©n hµng tµi chÝnh 15 Việc dự toán nhu cầu tiền trong doanh nghiệp ít nhiều còn có những yếu tố không chắc chắn , vì nội dung vẫn mang tính dự toán . Do vậy, khó có thể dự toán nhu cầu tiền một cách chính xác . Tuy nhiên nó cũng giúp cho các nhà tài chính chủ động bố trí và xắp xếp các khoản thu chi trong từng thời kỳ hoạt động. 1.2.3.4-Xác Định Mức Tồn quỹ Tối Ưu: Thường xuyên nghiên cứu thị trường, phát hiện ra nhu cầu thị trường và tìm ra khả năng, thế mạnh của doanh nghiệp mình từ đó xây dựng kế hoạch sản xuất kinh doanh ,chiến lược phát triển trong tương lai cũng như đề ra các mục tiêu , phương hướng phát triển. Có nhiều cách để xác định mức dự trữ tối ưu nhưng có hai cách hay được dùng nhất trong thực tế là xác định mức ngân quỹ tối ưu khi doanh nghiệp dự đoán được tương đối chính xác các khoản thực thu và thực chi của mình và xác định mức ngân quỹ tối ưu khi doanh nghiệp không dự đoán được chính xác . * Xác định mức tồn quỹ tối ưu trong trường hợp doanh nghiệp dự toán tương đối chính xác các khoản thực thu và thực chi ngân quỹ + Mô hình Baumol: Việc giữ tiền mặt trong quỹ là rất cần thiết để chi trả cho các hoá đơn một cách đều đặn. Tuy nhiên dự trữ của doanh nghiệp cũng phát sinh ra những chi phí nhất định. Có thể chia chi phí để dự trữ ra thành hai loại: chi phí cơ hội và chi phí đặt hàng . Chi phí cơ hội bao gồm : chi phí của vốn đầu tư bỏ vào dự trữ và các chi phí khác. Khi đó, chi phí cơ hội cận biên là chi phí cơ hội mà doanh nghiệp bỏ ra để dự trữ thêm một đơn vị sản phẩm . Khi tăng thêm một đơn vị sản phẩm thì mức dự trữ bình quân tăng lên là 0,5 đơn vị sản phẩm . Như vậy , chi phí cơ hội cận biên là : Chi phí cơ hội của một đơn vị sản phẩm Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Khoa Ng©n hµng tµi chÝnh 16 Chi phí cơ hội cận biên = 2 Chi phí đặt hàng: là khoản chi phí mà doanh nghiệp phải bó ra để thực hiện được một lần đặt hàng.Ta thấy, nếu quy mô mỗi lần đặt hàng tăng lên sẽ làm tổng chi phí đặt hàng của doanh nghiệp giảm xuống . Mức giảm đi của tổng chi phí đặt hàng phụ thuộc vào quy mô đặt hàng bình quân (Số lượng hàng bán ra trong năm)*(Chi phí cho một lần đặt hàng) Tổng chi phí = đặt hàng Quy mô một lần đặt hàng Mức giảm (Số lượng hàng bán ra trong năm)*(Chi phí cho một lần đặt hàng) cận biên của = chi phí đặt hàng (Quy mô một lần đặt hàng)2 Như vậy , nếu doanh nghiệp tăng quy mô cho mỗi lần đặt hàng sẽ xuất hiện hai tác động : - Tác động thứ nhất: chi phí đặt hàng giảm đi do số lần đặt hàng giảm đi - Tác động thứ hai: chi phí cơ hội tăng lên do mức dự trữ bình quân tăng lên . Do đó , quy mô đặt hàng tối ưu sẽ là điểm mà tại đó hai tác động trên loại trừ lẫn nhau một cách hoàn toàn . Có nghĩa là : Mức giảm cận biên chi phí đặt hàng = chi phí cơ hội cận biên  (Mức tiêu thụ)*(Chi phí 1 lần đặt hàng) Chi phí cơ hội 1 đvsp = (Quy mô 1 lần đặt hàng tối ưu)2 2 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Khoa Ng©n hµng tµi chÝnh 17 gọi quy mô một lần đặt hàng tối ưu là Q, ta có: Q = 2*mức tiêu thụ*Chi phí cho một lần đặt hàng Chi phí cơ hội của một đơn vị dự trữ Theo giả định ban đầu , toàn bộ tiền nhàn rỗi sau khi đã tính lượng tiền dự trữ hợp lý được đầu tư toàn bộ vào tín phiếu kho bạc nên áp dụng cho trường hợp này ta suy ra được công thức tính lượng tiền dự trữ tối ưu như sau : Q = 2*Mức TM giải ngân hàng năm* CP cho 1 lần bán tín phiếu Lãi suất Theo mô hình này, tỷ lệ lợi tức càng cao thì mức dự trữ tiền mặt càng thấp. Nói chung, khi lãi xuất cao thì người ta giữ tiền mặt ít hơn . Mặt khác , nếu nhu cầu sử dụng tiền mặt cuả doanh nghiệp nhiều hoặc chi phí bán các tín phiếu kho bạc cao thì doanh nghiệp có xu hướng giữ tiền nhiều hơn. Tuy nhiên mô hình trên chỉ áp dụng cho những doanh nghiệp nhỏ , chỉ hoạt động trong điều kiện doanh nghiệp dự trữ tiền mặt một cách đều đặn . Nhưng điều này thường không xảy ra trên thực tế . Mặt khác , mô hình này giả định việc chi trả các hoá đơn là đều đặn , chủ động mà không tính đến sự bất thường của các dòng tiền đi ra doanh nghiệp và hơn thế nữa không tính đến các khoản thu bằng tiền của doanh nghiệp cũng làm thay đổi mức dự trữ tiền mặt mà giả định khi thu về , tiền được chuyển hoá luôn thành tín phiếu . tuy nhiên , cách xác định mức dự trữ tiền tối ưu trong mô hình này có thể làm căn cứ để tính mức dự trữ tiền tối ưu trong các bước quản lý ngân quỹ, cụ thể hơn là quản lý tiền trình bày trong chuyên đề này . Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Khoa Ng©n hµng tµi chÝnh 18 Các nhà kinh tế và các nhà khoa học quản lý đã xây dựng mô hình phù hợp hơn với thực tế , tức là mô hình này có tính cả đến những khả năng tiền ra vào ngân quỹ . Mô hình này được gọi là mô hình Miller-orr, là mô hình kết hợp chặt chẽ giữa mô hình giản đơn và mô hình thực tế . * Xác định mức tồn quỹ tối ưu trong trường hợp doanh nghiệp không dự đoán được chính xác các khoản thực thu và thực chi ngân quỹ. Mô hình Miller-orr: Làm thế nào để doanh nghiệp có thể quản lý được việc cân đối tiền mặt của nó nếu doanh nghiệp không thể dự đoán được mức thu chi ngân quỹ hàng ngày? mô hình Miller-orr đưa ra một cách thức quản lý tiền mặt hiêu quả trong trường hợp này : Sơ đồ 4: Quản lý ngân quỹ theo mô hình Miller-orr Nhìn sơ đồ trên , mức tồn quỹ dao động lên xuống và không thể dự toán được cho đến khi đạt được giới hạn trên. Doanh nghiệp sẽ can thiệp bằng cách Giới hạn trên Mức tiền mặt theo thiết kế Giới hạn dưới Thời gian Mức cân đối tiền mặt Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Khoa Ng©n hµng tµi chÝnh 19 sử dụng số tiền vượt quá mức so với mức tồn quỹ thiết kế để đầu tư vào các chứng khoán hay đầu tư ngắn hạn khác và lúc đó , cân đối tiền trở về mức thiết kế . Trong quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp , cân đối tiền lại tiếp tục dao động cho đến khi tụt xuống dưới giới hạn dưới là lúc doanh nghiệp phải có sự bổ sung tiền để đáp ứng cho những hoạt động cần thiết , chẳng hạn việc bán một lượng chứng khoán để đáp ứng nhu cầu tiền của mình . Như vậy , mô hình này cho phép quản lý ngân quỹ ở mức độ hoàn toàn tự do . Khi mức tồn quỹ thực tế lớn hơn mức tồn quỹ thiết kế nhưng khi nó chưa đạt được giới hạn trên thì doanh nghiệp chưa cần mua chứng khoán. Ngược lại, khi mức tồn quỹ thực tế nhỏ hơn so với mức tồn quỹ theo thiết kế nhưng chưa đạt đến giới hạn dưới của doanh nghiệp cũng chưa cần phải bán chứng khoán để bổ xung ngân quỹ . Theo mô hình Miller-orr, khoảng dao động của mức cân đối tiền phụ thuộc vào ba yếu tố được chỉ ra trong công thức sau: Khoảng cách 1/3 của giới hạn trên 3 CP giao dịch* Phương sai của thu chi NQ và giới hạn dưới của = 3 * * mức cân đối tiền 4 Lãi suất Nhìn vào sơ đồ ta thấy mức ngân quỹ theo thiết kế không nằm chính giữa giới hạn trên và giới hạn giới hạn dưới . Các doanh nghiệp thường xác định mức tồn quỹ theo thiết kế ở điểm một phần ba khoảng cách kể từ giới hạn dưới lên giới hạn trên : Mức tiền theo = Mức tiền mặt + Khoảng dao động tiền mặt thiết kế giới hạn dưới 3 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Khoa Ng©n hµng tµi chÝnh 20 Như vậy, nếu doanh nghiệp duy trì được mức cân đối tiền theo thiết kế, doanh nghiệp luôn tối thiểu hoá được tổng chi phí liên quan đến tiền trong ngân quỹ là chi phí cơ hội (lãi suất) và chi phí giao dịch . Trên thực tế , việc sử dụng mô hình Miller-0rr rất dễ dàng , gồm các bước sau : + Bước 1: doanh nghiệp phải xác định cho mình mức tồn quỹ tối thiểu ( giới hạn dưới ) + Bước 2: doanh nghiệp phải ước tính được phương sai của thu chi ngân quỹ + Bước 3: xác định lãi suất và chi phí giao dịch của một lần mua bán chứng khoán + Bước4: Tính giới hạn trên và mức tồn quỹ theo thiết kế . Và đưa ra các quyết định quản lý . Sau khi đã dự toán được nhu cầu tiền và xác định được mức tồn quỹ tối ưu hay với khoảng biến động mức tồn quỹ (theo mô hình Miller-Orr). Từ đó , lập ra kế hoạch quản lý ngân quỹ cho tháng tới . 1.2.3.5-Lập kế hoạch quản lý Ngân Quỹ : * Khi mức tồn quỹ thực tế lớn hơn mức tồn quỹ tối ưu hoặc đạt giới hạn trên (theo mô hình quản lý ngân quỹ của Miller-orr) : Khi mức tồn quỹ của doanh nghiệp vượt quá mức tồn quỹ tối ưu hoặc đạt giới hạn trên ( theo mô hình Miller-orr), trong ngân quỹ của doanh nghiệp sẽ có một khoản tồn quỹ nhàn rỗi . Nhà quản lý tài chính trong doanh nghiệp sẽ làm gì với khoản tồn quỹ nhàn rỗi đó? Khi đó, nhà quản lý tài chính sẽ tìm cách gia tăng khoản tồn quỹ nhàn rỗi. Doanh nghiệp có thể sử dụng một số cách thức sau: + Đầu tào chứng khoán dễ bán trên thị trường chứng khoán và các giấy tờ có giá khác ( tín phiếu kho bạc , chứng chỉ tiền gửi , hợp đồng mua lại ...) nhưng việc đầu tư phải luôn tuân thủ tuyệt đối nguyên tắc an toàn . Doanh nghiệp tồn tại trên thương trường với danh nghĩa là khách hàng và nhà cung cấp chứ không phải là nhà đầu cơ trên thị trường chứng khoán . Hoạt động đầu tư Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Khoa Ng©n hµng tµi chÝnh 21 vào lĩnh vực này tạo nên tính lỏng cho ngân quỹ thể hiện ở việc có thể trở thành một trong những nguồn tài trợ cho nhu cầu tiền mặt dương ở kỳ nào đó trong tương lai . Doanh nghiệp cần phải quản lý một danh mục đầu tư hợp lý sao cho lợi nhuận thu được phải bù đắp được các rủi ro và mức lợi tức mong muốn của doanh nghiệp . + Góp vốn liên doanh với các đơn vị khác: Số tiền dùng để góp vốn này phải là số tiền dư thừa với thời kỳ tương đối dài nhưng doanh nghiệp chưa có kế hoạch đầu tư thích hợp . Khi thực hiện hoạt động này , doanh nghiệp cần phải lựa chọn đơn vị an toàn ,có uy tín . + Cung cấp các khoản tín dụng thương mại cho người mua: là việc bán hàng cho khách hàng nhưng không đòi hỏi thu tiền ngay . Doanh nghiệp cần phải chú ý một số vấn đề sau :  Khuyến khích cho các khách hàng trả sớm bằng cách cho họ hưởng một mức chiết khấu hợp lý và định giá cao hơn cho những khách hàng muốn kéo dài thời gian trả tiền.  Thời kỳ tín dụng thương mại : là khoảng thời gian mà doanh nghiệp cho phép khách hàng được chịu tiền , thường khoảng 30 đến 90 ngày.  Giấy tờ xác định khoản tín dụng thương mại : có thể là hoá đơn mua hàng đã được người mua ký vào hoặc là thương phiếu được dùng làm những cam kết tín dụng của người mua đối với người bán trước khi hàng hoá được chuyển đến. Những giấy tờ này là những giấy tờ có giá thuộc các khoản tương đương tiền của doanh nghiệp , Có thể dùng làm nguồn tài trợ cho nhu cầu tiền mặt phát sinh dương bằng cách đem chiết khấu ở ngân hàng . Nói chung, mục tiêu của việc đầu tư các khoản tiền dư thừa là phải đạt được khả năng sinh lời tối đa trên cơ sở mức rủi ro đã được xác định trước . * Các nguồn tài trợ cho nhu cầu tiền mặt dương của doanh nghiệp . Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Khoa Ng©n hµng tµi chÝnh 22 Khi ngân quỹ của doanh nghiệp phát sinh nhu cầu tiền mặt dương, cán bộ quản lý quỹ cần phải tìm kiếm những nguồn tài trợ tạm thời cho nhu cầu đó , đảm bảo khả năng thanh toán cho doanh nghiệp. Những nguồn tài trợ này có thể được huy động theo những cách sau : + Tín dụng thương mại : là tín dụng phát sinh một cách tự nhiên trong quá trình mua bán hàng hoá , dịch vụ việc doanh nghiệp nhận chính sách tín dụng thương mại của nhà cung cấp bằng cách ký vào hoá đơn mua hàng hay ký hối phiếu , phát hành lệnh phiếu ... sẽ làm cho cân đối tiền mặt của ngân quỹ bớt căng thẳng do doanh nghiệp không cần phải chi ngay các khoản tiền mua hàng . Tuy nhiên tài trợ cho ngân quỹ bằng cách này , doanh nghiệp phải rất thận trọng vì khoản tiền doanh nghiệp trì hoãn chi trả trong quý này rất có thể trở thành gánh nặng cho ngân quỹ ở các quý sau . + Tín dụng ngân hàng : là khoản tín dụng mà doanh nghiệp yêu cầu ngân hàng cung cấp để đáp ứng cho nhu cầu tiền mặt phát sinh trong kỳ tới . Những khoản tài trợ từ phía ngân hàng có thể theo hai phương thức sau : vay theo món và vay luân chuyển với nhiều quy mô , thời hạn và các điều kiện đi kèm như bảo đảm , số dư tối thiểu , cách hoàn trả nợ vay ... và các mức lãi suất tương ứng . Như vậy chi phí của việc vay ngân hàng không chỉ là lãi suất mà còn là chi phí cơ hội phát sinh do phải có các hình thức bảo đảm , phải có số dư tối thiểu trên tài khoản thanh toán hay tài khoản nợ vay ... + Bán các chứng khoán dễ bán, giấy tờ có giá: các chứng khoán sẽ được bán trên thị trường chứng khoán để trước hết là đáp ứng nhu cầu tiền mặt , thứ đến là để thực hiện lợi nhuận cho những khoản đầu tư . Các giấy tờ có giá có thể được bán trên thị trường tiền tệ như tín phiếu kho bạc ...hoặc đem đến ngân hàng để chiết khấu đối với trường hợp thương phiếu. Nếu hoạt động này vẫn chưa đáp ứng đủ cho nhu cầu tiền mặt , doanh nghiệp sẽ phải chuyển sang huy động của các đối tượng khác . Có thể vay của cán bộ công nhân viên hoặc bán các khoản nợ Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Khoa Ng©n hµng tµi chÝnh 23 Trên đây là toàn bộ nội dung của công tác quản lý ngân quỹ mà một nhà quản lý tài chính phải thực hiện khi muốn lập kế hoạch quản lý ngân quỹ cho doanh nghiệp . Khi quản lý ngân quỹ bao giờ nhà quản lý tài chính cũng mong muốn với những chi phí nhất định doanh nghiệp được đảm bảo khả năng thanh toán taị mọi thời điểm Nhưng không để tiền nhàn rỗi quá nhiều. Muốn biết kết quả đạt được từ quản lý ngân quỹ có tương xứng với những chi phí mà doanh nghiệp bỏ ra để thực hiện hoạt động này hay không ,nhà quản lý tài chính phải xem xét tính hiệu quả của quản lý ngânquỹ . 1.3- Hiệu Quả Của Quản Lý Ngân Quỹ: 1.3.1-Khái niệm hiêụ quả quản lý ngân quỹ : Theo quan điểm hiện đại , ta có thể hiểu ‘’ hiệu quả quản lý ngân quỹ là đại lượng đo lường kết quả đạt được từ quản lý ngân quỹ trên một đơn vị chi phí cho hoạt động này nhằm đạt được những mục tiêu nhất định . Thông qua khái niệm trên ta thấy , quan điểm rõ ràng của việc quản lý ngân quỹ trong doanh nghiệp là việc nâng cao khae năng thanh toán của doanh nghiệp , giảm thiếu rủi ro thanh khoản cho doanh nghiệp , tăng uy tín của doanh nghiệp với nhà cung cấp và khách hàng ... Vì vậy , khi đánh giá hiệu quả quản lý ngân quỹ là đánh giá những kết quả đạt được trong tương quan với những chi phí bỏ ra để có được những kết quả đó . Để làm được điều đó các nhà quản lý tài chính trong doanh nghiệp phải lập ra một hệ thống các chỉ tiêu nhất định . Thông qua hệ thống chỉ tiêu này họ có thể đánh giá được hiệu quả của quản lý ngân quỹ trong khoảng thời gian nhất định . 1.3.2-Hệ thống các chỉ tiêu đánh gía hiệu qủa quản lý ngân quỹ . 1.3.2.1-Các chỉ tiêu đánh giá khả năng chi trả của doanh nghiệp : * Khả năng thanh toán tức thời : Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Khoa Ng©n hµng tµi chÝnh 24 Khả năng thanh toán tức thời đo lường khả năng thanh toán ngay bằng tiền cho các khoản nợ đã đến hạn thanh toán . Ngân quỹ Tỷ lệ khả năng thanh toán tức thời = Nợ đến hạn * Khả năng thanh toán nhanh: Khả năng thanh toán nhanh là tỷ lệ được tính bằng cách chia các tài sản quay vòng nhanh cho nợ ngắn hạn. Tài sản quay vòng nhanh là tiền và những tài sản có thể nhanh chóng chuyển đổi thành tiền . Như vậy khả năng thanh toán nhanh cho biết khả năng hoàn trả các khoản nợ ngắn hạn không phụ thuộc vào việc bán tài sản dự trữ ( tồn kho ) và được xác định băng công thức sau : TSLĐ-TS dự trữ tồn kho Tỷ lệ khả năng thanh toán nhanh = Nợ ngắn hạn * Khả năng thanh toán hiện hành: Khả năng thanh toán hiện hành là tỷ lệ được tính bằng cách chia tài sản lưu động cho nợ ngắn hạn TSLĐ Tỷ lệ khả năng thanh toán hiện hành = Nợ ngắn hạn Tỷ lệ về khả năng thanh toán hiện hành là thước đo khả năng thanh toán ngắn hạn của doanh nghiệp , nó cho biết mức độ các khoản nợ của các chủ nợ ngắn hạn được trang trải bằng các tài sản có thể chuyển thành tiền trong thời gian tương đương với thời hạn của các khoản nợ đó . Tỷ lệ nợ này cho biết một đồng nợ ngắn hạn của doanh nghiệp được đảm bảo bằng bao nhiêu đồng giá trị tài sản lưu động . Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Khoa Ng©n hµng tµi chÝnh 25 * Vốn lưu động ròng và nhu cầu vốn lưu động ròng : Để đánh giá khả năng thanh toán các hkoản nợ ngắn hạn khi đến hạn , các nhà phân tích còn quan tâm đến chỉ tiêu vốn lưu động ròng và nhu cầu vốn lưu động ròng. Vốn lưu động ròng ( Net Working Capital- NWC ) Là khoản chênh lệch giữa tổng tài sản lưu động và tổng nợ ngắn hạn hoặc giữa nguồn dài hạn và tài sản cố định : NWC= tài sản lưu động – nguồn ngắn hạn NWC = nguồn dài hạn – tài sản cố định Vốn lưu động ròng có thể âm hoặc dương hoặc bằng không . + Trong trường hợp NWC = 0 nhận định rằng tình hình tài chính của doanh nghiệp lành mạnh. + Trong trường hợp NWC < 0 thì tài sản cố định của doanh nhgiệp được tài trợ bằng nguồn không ổn định. Phần tài sản lưu động lúc này không đủ cho doanh nghiệp thanh toán các khoản nợ ngắn . Trong khi đó , doanh nghiệp không thể bán các tài sản cố định để trả các khoản nợ ngắn hạn . Nhất thời doanh nghiệp sẽ mất khả năng thanh toán . + Trong trường hợp NWC >0 thì doanh nghiệp có đủ khả năng thanh toán các khoản nợ ngắn hạn khi các khoản này đến hạn , đồng thời tài sản cố định của doanh nghiệp được đầu tư bằng nguồn ổn định . Nhu cầu vốn lưu động ròng chính là lượng vốn ngắn hạn doanh nghiệp cần để tài trợ cho một số khoản mục không phải là tiền của vốn lưu động , đó là tồn kho và các khoản phải thu. Ta có : Nhu cầu vốn lưu động ròng = Tồn kho và các khoản phải thu – Nợ ngắn hạn Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Khoa Ng©n hµng tµi chÝnh 26 Nhu cầu vốn lưu động ròng cho thấy tình hình đảm bảo nguồn vốn của doanh nghiệp cũng như tình trạng cân đối hoặc mất cân đối giữa vốn ngắn hạn và nguồn vốn dài hạn . * Tỷ lệ dự trữ trên vốn lưu động ròng : Tỷ lệ này cho biết phần thua lỗ mà doanh nghiệp có thể phải gánh chịu do giá trị hàng dự trữ giảm. Nó được tính bằng cách chia dự trữ ( tồn kho ) cho vốn lưu động ròng : Giá trị hàng dự trữ ( tồn kho ) Tỷ lệ dự trữ trên vốn lưu động ròng = Vốn lưu động ròng Như vậy, chỉ tiêu này có liên quan đến cơ cấu vốn cũng như cơ cấu tài sản của doa nh nghiệp . 1.3.2.2- Các chỉ tiêu đánh gía khả năng hoạt động có liên quan đến hiệu qủa quản lý ngân quỹ * Vòng quay tiền : Tỷ lệ này cho được tính bằng cách chia doanh thu tiêu thụ trong năm cho tổng số tiền mặt và các loại tài sản tương đương tiền bình quân ( chứng khoán ngắn hạn dễ chuyển nhượng ), nó cho biết số vòng quay của tiền trong năm. Doanh thu tiêu thụ trong năm Vòng quay tiền = Tiền + Chứng khoán ngắn hạn 1.3.2.3- Các chỉ tiêu đánh gía khả năng dự phòng những biến động bất thường . Bất cứ khi nào doanh nghiệp cũng có thể gặp phải những trường hợp không may có ảnh hưởng không tốt đến hoạt động của doanh nghiệp . Những Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Khoa Ng©n hµng tµi chÝnh 27 biến động đó có thể xảy đến trong hoạt động sản xuất kinh doanh hoặc hoạt động tài chính . Một nhà quản lý tài chính giỏi phải là người biết dự phòng cho những trường hợp không may có thể xảy ra . Chính vì vậy , khi quản lý ngân quỹ , các nhà quản lý tài chính trong doanh nghiệp cũng phải quan tâm đến các khoản dự phòng và khi đánh giá khả năng dự phòng những biến động bất thường của doanh nghiệp. Để đánh giá khả năng dự phòng những biến động bất thường , người ta thường quan tâm đến các khoản dự phòng trong doanh nghiệp như: quỹ dự phòng mất việc làm , quỹ dự phòng tài chính , quỹ phúc lợi , quỹ khen thưởng , dự phòng giảm giá hàng tồn kho , dự phòng giảm giá đầu tư dài hạn . 1.4 -Những Nhân Tố Khách Quan Và Chủ Quan Tác Động Đến Hiệu Qủa Quản Lý Ngân Quỹ 1.4.1-Những nhân tố chủ quan : a, -Quan điểm của chủ sở hữu về quản lý ngân quỹ : Mọi hoạt động trong doanh nghiệp đều do các chủ sở hữu hoặc đại diện các chủ sở hữu trong doanh nghiệp quyết định . Vì chủ sở hữu luôn là người nắm quyền cao nhất trong doanh nghiệp . Khi các nhà quản lý tài chính trong doanh nghiệp muốn áp dụng các biện pháp quản lý ngân quỹ mới có thể giúp doanh nghiệp nâng cao được hiệu quả quản lý ngân quỹ cũng như tăng cường khả năng chi trả của doanh nghiệp ,họ cần phải thông qua các chủ sở hữu của doanh nghiệp . Quan điểm về quản lý ngân quỹ cũng như hiệu quả quản lý ngân quỹ của các chủ sở hữu rất khác nhau tuỳ theo mục đích kinh doanh của họ . Mặc dù có những quan điểm khác nhau về phương pháp quản lý ngân quỹ nhưng mục đích quản lý ngân quỹ của các chủ sở hữu thì không có gì khác biệt , đều nhằm hai mục tiêu cơ bản là tối đa hoá giá trị tài sản của chủ sở hữu và đảm bảo khả năng chi trả của doanh nghiệp. b,- Tình hình tài chính của doanh nghiệp: Tình hình tài chính cuả doanh nghiệp là một nhân tố quan trọng khi ngân hàng cấp hạn mức tín dụng ngắn hạn cho doanh nghiệp. Nếu tình hình tài chính Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Khoa Ng©n hµng tµi chÝnh 28 của doanh nghiệp hoạt động sản xuất kinh doanh có hiệu quả thì việc áp dụng hạn mức tín dụng ngắn hạn cho doanh nghiệp đối với ngân hàng không có gì khó khăn . Đây cũng chính là một yếu tố tác động trực tiếp đến khả năng tìm nguồn tài trợ nhanh và tốt chính là thông qua tình hình tài chính của doanh nghiệp . c, -Trình độ và kinh nghiệm của cán bộ nhân viên tài chính của doanh nghiệp. Quản lý không phaỉ chỉ quản lý và điều chỉnh những biến động về ngân quỹ mà còn phải hiểu và nắm vững chiến lược kinh doanh của doanh nghiệp, mục tiêu của các chủ sở hữu , của các nhà quản lý , các khoản khác có tác động đến mức tồn quỹ hàng ngày , hàng tháng , hàng quý và hàng năm. Chính vì vậy, những nhân viên quản lý ngân quỹ trong doanh nghiệp ngoài những kiến thức về nghiệp vụ họ còn phaỉ có tầm nhìn bao quát, trong khi quản lý ngân quỹ họ phải biết phân tích cả sự biến động của ngân quỹ và cả những biến động của các yếu tố khác có liên quan. Vì vậy, trình độ cán bộ nhân viên tài chính là một yếu tố quyết định hiệu quả của quản lý ngân quỹ của doanh nghiệp. Mặt khác , ngân quỹ là một bộ phận biến động thường xuyên và có ảnh hưởng lớn đến hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp . d, - Mô hình quản lý ngân quỹ : Việc lựa chọn mô hình nào phụ thuộc vào quan điểm của nhà quản lý về quản lý ngân quỹ . Có hai mô hình quản lý ngân quỹ hiện nay là phổ biến nhất . Mô hình của Baumol: được áp dụng trong trường hợp doanh nghiệp dự đoán được tương đối chính xác các khoản thực thu và thực chi .Theo mô hình này, mức ngân quỹ tối ưu sẽ được tính toán cho từng kỳ kinh doanh .Theo đó , trong kỳ mức tồn quỹ của doanh nghiệp thấp hơn mức tối ưu nhà quản lý sẽ tìm nguồn tài trợ và nếu ngược lại mức tồn quỹ trong kỳ lớn hơn mức tối ưu , nhà quản lý tài chính sẽ thực hiện các biện pháp nhằm gia tăng ngân quỹ nhàn rỗi sao cho ngân quỹ của doanh nghiệp luôn đạt mức tối ưu . Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Khoa Ng©n hµng tµi chÝnh 29 Mô hình cuả Miller-orr: được áp dụng trong trường hợp doanh nghiệp không dự đoán được tương đối chính xác các khoản thực thu và thực chi ngân quỹ . Theo mô hình này , các nhà quản lý tài chính trong doanh nghiệp mỗi kỳ kinh doanh phải xác định các mức giới hạn trên, giới hạn dưới và mức tồn quỹ theo thiết kế. Doanh nghiệp sẽ thực hiện các biện pháp tài trợ cho ngân quỹ khi mức tồn quỹ của doanh nghiệp nhỏ hơn giới hạn dưới và sẽ thực hiện các biện pháp gia tăng ngân quỹ nhàn rỗi khi mức tồn quỹ trong kỳ vượt quá giới hạn trên sao cho đạt được mức tồn quỹ theo thiết kế. e, - Chiến lược hoạt động sản xuất kinh doanh : Một doanh nghiệp muốn tồn tại và phát triển đựơc thì phải luôn đưa ra các chiến lược trong hoạt động sản xuất kinh doanh .Phải nắm bắtđựơc nhu cầu của thị trường về hàng hoá của doanh nghiệp trong thời gian tới , doanh thu dự kiến ,chiến lược mở rộng sản xuất kinh doanh, chiến lược mở rộng thị trường...Từ đó, nhà quản lý có thể sẽ dự báo được nhu cầu tiền trong kỳ tới .Điều này rất quan trọng trong kế hoạch quản lý ngân quỹ của doanh nghiệp trong kì sau và nó quyết định tính độc lập, sự thành bại của doanh nghiệp trong quá trình kinh doanh. f, - Hệ thống chỉ tiêu đánh giá hiệu quả quản lý ngân quỹ : Để công tác quản lý tài chính ngày càng được hoàn thiện hơn , các nhà quản lý tài chính thường xây dựng cho riêng doanh nghiệp của mình chỉ tiêu nhất định để đánh giá hiệu quả hoạt động tài chính , trong đó có cả các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả quản lý ngân quỹ .Hệ thống chỉ tiêu của các doanh nghiệp rất khác nhau , tuỳ theo mục đích và quan điểm hiệu quả của từng doanh nghiệp. Nhờ hệ thống chỉ tiêu này mà công tác quản lý ngân quỹ trong doanh nghiệp mới ngày càng đựơc hoàn thiện hơn và hiệu quả ngày càng cao. h, - Trình độ kỹ thuật công nghệ để thực hiện quản lý ngân quỹ : Quản lý ngân quỹ đòi hỏi nhà quản lý phải ra quyết định nhanh chóng. Chính vì vậy, khi quản lý ngân quỹ , nhà quản lý không những phải cập nhật thường xuyên các thông tin về ngân quỹ mà còn phải cập nhật nhanh chóng cả những thông tin có liên quan đến ngân quỹ .Đó chính là thông tin về các khoản Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Khoa Ng©n hµng tµi chÝnh 30 thực thu và thực chi của doanh nghiệp. Để làm đựơc điều đó đòi hỏi doanh nghiệp phải đầu tư vào các kỹ thuật công nghệ hiện đại .Đặc biệt là công nghệ thông tin sao cho quá trình xử lý thông tin được diễn ra nhanh hơn và đồng bộ hơn . 1.4.2-Những nhân tố khách quan : a,-Các quy định pháp luật quy định về việc trích lập và sử dụng các quỹ và khấu hao : Trong doanh nghiệp thường có các quỹ :quỹ dự phòng tài chính, quỹ trợ cấp mất việc làm, quỹ đầu tư phát triển,quỹ khen thưởng phúc lợi. Các quỹ này đựơc trích lập từ lợi nhuận sau thuế . Mỗi quỹ có một vai trò riêng , quỹ đầu tư phát triển thường chỉ được sử dụng khi doanh nghiệp có nhu cầu đầu tư dài hạn hoặc mở rộng sản xuất , quỹ trợ cấp mất việc chỉ được sử dụng khi cần trợ cấp cho người lao động bị mất việc ... Trong thời gian đang tích luỹ doanh nghiệp có thể sử dụng nguồn tạm thời nhàn rỗi này để tài trợ cho ngân quỹ nhưng phải tuân thủ nguyên tắc có hoàn trả .Hoạt động ngân quỹ là hoạt động ngắn hạn tại một thời điểm nào đó doanh nghiệp có thể cần tiền để cân đối nguồn và sử dụng nguồn , khi đó doanh nghiệp thường tìm các nguồn tạm thời nhàn rỗi trong chính doanh nghiệp mình trước khi tìm nguồn bên ngoài .Trong những trường hợp như vậy, các quỹ trên nếu tạm thời nhàn rỗi thì đựơc coi là những nguồn tài trợ rẻ nhất . b, -Hạn mức tín dụng ngân hàng dành cho doanh nghiệp: Hiệu quả của quản lý ngân quỹ theo khái niệm đã nêu trên thì là tương quan so sánh giữa kết quả mà doanh nghiệp thu đựơc so với những chi phí mà doanh nghiệp bỏ ra để quản lý ngân quỹ .Như vậy hạn mức tín dụng mà ngân hàng áp dụng tác động trực tiếp đến chi phí quản lý ngân quỹ nên nó được coi là một nhân tố khách quan tác động đến trực tiếp hiệu quả quản lý ngân quỹ của doanh nghiệp .Đây là một phương sách hay được các doanh nghiệp sử dụng để tài trợ cho ngân quỹ , biện pháp này thường được sử dụng sau khi đã tận dụng hết các khoản nhàn rỗi khác trong doanh nghiệp của mình . c, -Nguồn vốn lưu động do cấp trên cấp: Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Khoa Ng©n hµng tµi chÝnh 31 Đối với những doanh nghiệp trực thuộc , nguồn do cấp trên cấp là một nguồn đáng kể có thể tài trợ cho ngân quỹ. Do có tính bao cấp nên khả năng đáp ứng của nguồn này rất thấp, thời gian từ khi xin cấp vốn cho đến khi doanh nghiệp nhận được vốn thường dài hơn so với khoảng thời gian mà doanh nghiệp có thể trì hoãn các khoản nợ. Do vậy ,nguồn này khó có thể đáp ứng được nhu cầu thanh toán tức thời của doanh nghiệp .Mặc dù vậy , các doanh nghiệp vẫn muôn sử dụng các nguồn naỳ vì chi phí trả cho chúng rất thấp đôi khi bằng không . f, - Sự biến động của môi trường kinh doanh : Trong thời kỳ kinh tế tăng trưởng, hàng hoá lưu thông nhiều , vòng quay tiền nhanh, các doanh nghiệp sẽ duy trì lượng tiền mặt ít nhất có thể được. Môi trường kinh doanh bao quanh doanh nghiệp luôn biến động và phức tạp .Doanh nghiệp phải dự đoán được trước sự thay đổi của môi trường và doanh nghiệp phải làm chủ được để sẵn sàng thích nghi với nó .Mọi hoạt động của doanh nghiệp đều chịu những tác động này ,quản lý ngân quỹ cũng không nằm ngoài nguyên tắc đó .Những biến động của môi trường kinh doanh có thể làm cho hoạt động của doanh nghiệp kém hiệu quả , từ đó ảnh hưởng đến quản lý ngân quỹ của doanh nghiệp. Môi trường kinh doanh còn bao hàm các yếu tố thị trường của doanh nghiệp .Trong nền kinh tế thị trường , thị trường là một yếu tố có tính quyết định đến sự tồn tại và phát triển của một doanh nghiệp .Quản lý ngân quỹ cũng chịu sự chỉ huy vô hình cuả thị trường . h, -Sự phát triển của thị trường chứng khoán : Trong khi việc đầu tư chứng khoán là một biện pháp nhằm gia tăng ngân quỹ nhàn rỗi và giúp doanh nghiệp quản lý ngân quỹ hiệu quả hơn.Sự phát triển của thị trường chứng khoán lại là nhân tố tác động trực tiếp đến tính lỏng của những chứng khoán đó .Do vậy, sự phát triển của thị trường chứng khoán là một yếu tố tác động đến hiệu quả quản lý ngân quỹ của doanh nghiệp . Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Khoa Ng©n hµng tµi chÝnh 32 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Khoa Ng©n hµng tµi chÝnh 33 CHươNG II: THựC TRạNG QUảN Lý NGÂN QUỹ TạI CÔNG TY THIếT Bị GIáO DụC I 2.1-Khái quát về công ty thiết bị giáo dục I 2.1.1- Lich sử hình thành và phát triển của công ty : Thiết bị giáo dục hay thường gọi là đồ dùng dạy học với nội dung hạn hẹp đã có từ lâu trong nhà trường chúng ta .Tuy vậy, với yêu cầu cấp bách thực hiện các nguyên lý giáo dục xã hội chủ nghĩa , đặc biệt là nguyên lý “ Lý luận gắn với thực tiễn , học đi đôi với hành ’’ sản phẩm của cuộc cải cách giáo dục lần 2 (bắt đầu từ năm 1958-1959) thiết bị giáo dục mới có điều kiện phát triển và có tổ chức chuyên quần chúng , ở quy mô toàn ngành giáo dục , “cơ quan thiết bị trường học” mới chính thức thành lập ở Bộ Giáo Dục ngày 7/3/1963 với số cán bộ là 5 người. Từ đó đến nay “ cơ quan thiết bị trường học ” đã trải qua nhiều giai đoạn phát triển , thay đổi về tổ chức , cơ chế hoạt động. + Vụ thiết bị trường học ( Vụ TBTH năm 1966-1971) + Công ty thiết bị trường học ( Công ty TBTH năm 1971-1985) + Công ty thiết bị giáo dục I từ tháng 8 /1996 đến nay Công ty thiết bị giáo dục I được thành lập và hoạt động kinh tế độc lập theo quyết định số 3411/GD-ĐT ngày 19/8/1996 và số 4197/GD-ĐT ngày 05/10/1996 của Bộ trưởng bộ giáo dục và đào tạo (Trên cơ sở sát nhập Tổng công ty cơ sở vật chất và thiết bị với liên hiệp hỗ trợ phát triển khoa học và công nghệ). Công ty thiết bị giáo dục I có trụ sở chính đặt tại 49B-Đại Cổ Việt – Hà Nội, tên giao dịch đối ngoại là EDUCATIONAL EQUIPMENT COMPANY No 1(Viết tắt là ÊCo.1) Công ty thiết bị giáo dục I là doanh nghiệp nhà nước với nhiệm vụ chủ yếu là sản xuất và cung ứng các thiết bị giáo dục , đồ dùng dạy học .Công ty có Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Khoa Ng©n hµng tµi chÝnh 34 tư cách pháp nhân đâỳ đủ , hạch toán kinh tế độc lập , có con dấu riêng theo quy định của nhà nước .Công ty chịu sự quản lý của Bộ Giáo Dục Và Đào Tạo . Từ khi thành lập đến nay công ty đã không ngừng lớn mạnh tăng trưởng về quy mô và hoàn thiện về cơ cấu tổ chức quản lý , tạo ra nhiều việc làm góp phần nâng cao thu nhập của ngươi lao động , đóng góp ngày càng nhiều cho ngân sách nhà nước .Mặt hàng sản xuất của công ty là 600 loại , có khả năng đáp ứng nhu cầu của các ngành học các cấp học trong cả nước. 2.1.2- Cơ cấu tổ chức bộ máy của công ty : Ta có thể thấy sự biến động vè nhân sự trong những năm ngần đây qua số liêụ sau : Biểu số 1: Tình hình nhân sự của công ty năm (2002- 2004) Đơn vị: nghìn người Nguồn: Công ty thiết bị giáo dục1 + Về mặt nhân sự: nhìn chung cán bộ công nhân viên hoạt động ở các bộ phận khác nhau nhưng trình độ chuyên môn tương đối đồng đều . Công nhân ở các phân xưởng có tay nghề khá chiếm tỷ lệ cao . Công ty hiện nay đang có 723 cán bộ công nhân viên , về trình độ chuyên môn công ty có 8 người trình độ tiến sĩ , 235 người trìnhđộ đại học, trình độ cao đẳng trung cấp là 72 người , còn 408 người là công nhân kỹ thuật và nhân viên nghiệp vụ khác . + Mô hình tổ chức bộ máy của công ty Sơ đồ 2: Cơ cấu tổ chức của công ty Năm 2002 2003 2004 Nhân Viên 512 614 723 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Khoa Ng©n hµng tµi chÝnh 35 * Ban giám đốc gồm: Giám đốc , Phó giám đốc, Trưởng các đơn vị trực thuộc công ty. + Giám đốc công ty là người giữ chức vụ cao nhất, chịu trách nhiệm chung về mọi hoạt động của công ty trước Bộ Trưởng Bộ Giáo Dục Và Đào Tạo và trước pháp luật + Phó giám đốc giúp giám đốc trong công tác quản lý và điều hành hoạt động của công ty , được giám đốc uỷ quyền phụ trách một số lĩnh vực chuyên môn hoặc công việc cụ thể và chịu trách nhiệm trực tiếp với giám đốc . + Trưởng các đơn vị trực thuộc công ty là người quản lý điều hành bộ phận mình phụ trách và chịu trách nhiệm trước giám đốc và pháp luật về mọi hoạt động sản xuất kinh doanh ở đơn vị mình . * Các phòng ban chức năng gồm 4 phòng + Phòng tổ chức hành chính quản trị, có nhiệm vụ tham mưu tổ chức bộ máy quản lý , bố trí sắp xếp và sử dụng lao động hợp lý , thực hiện và giải quyết tốt các thủ tục , chế độ bảo hiểm xã hội, chế độ bảo hiểm y tế , bảo đảm an ninh trật tự , an toàn lao động trong công ty. Là nơi tập hợp in ấn các tài liệu , tiếp khách , lo các điều kiện vật chất cho các hoạt động của công ty . + Phòng kinh doanh có nhiệm vụ Nghiên cứu nắm bắt thị trường , xác định nhu cầu cơ cấu mặt hàng cho từng quý, và cả năm . Ban giám đốc Phòng kế toán tài Phòng dự án Phòng kinh doanh 6 trung tâm Phòng hành chính Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Khoa Ng©n hµng tµi chÝnh 36 Tổ chức thực hiện bán hàng theo các kênh tiêu thụ sản phẩm , xây dựng phương hướng , đường lối chiến lược kinh doanh lâu dài . + Phòng dự án có nhiệm vụ nghiên cứu trên cơ sở kế hoạch sản xuất của công ty đã được giám đốc công ty phê duyệt để lập ra kế hoạch đấu thầu và đảm bảo hàng cho các dự án thầu đúng chất lượng , giá cả hợp lý , đúng thời hạn và tín độ . + Phòng kế toán tài vụ có nhiệm vụ tổ chức hạch toán mọi hoạt động tài chính , kinh tế diễn ra tại công ty theo đúng chế độ kế toán tài chính do Nhà nước quy định , xây dựng kế hoạt thu chi tiền mặt , theo kế hoạt sản xuất của công ty , thông tin kịp thời cho lãnh đạo và các phòng ban có liên quan . * Các trung tâm :gồm 6 trung tâm + Trung tâm đào tạo bồi dưỡng : Trung tâm có đội ngũ giáo viên đã qua giảng dạy lâu năm ở các trường phổ thông , cùng với sự tuyển chọn các cán bộ đã tốt nghiệp Đại học sư phạm theo các môn học . Trung tâm có nhiệm vụ xây dựng nội dung trang thiết bị giáo dục cho các trường theo từng năm học . Nội dung trang thiết bị phải phù hợp với chương trình sách giáo khoa của Bộ Giáo Dục Và Đào Tạo . + Trung tâm công nghệ và thiết bị trường học : Với đội ngũ cán bộ giảng viên , chuyên viên kỹ thuật có trên 20 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực giáo dục sư phạm , thiết bị nhà trường cũng như kinh nghiệm tiếp cận các trang thiết bị và hệ thống dạy học tiên tiến của các nước phát triển . Trung tâm có khả năng hỗ trợ nhà trường từng bước hiện đại hoá cơ sở dạy học với hiệu quả cao nhất trong khuôn khổ không vượt qua khả năng tài chính hiện nay . + Trung tâm sản xuất và cung ứng đồ chơi , thiết bị mầm non . Nhiệm vụ chính của trung tâm là nghiên cứu duyệt mẫu sản xuất và cung ứng các thiết bị giáo dục mầm non , tổ chức tư vấn thiết kế lắp đặt bảo hành các cụm thiết bị đồ chơi cho các trường mầm non trọng điểm , tư thục , dân lập theo mục tiêu chương trình được Bộ Giáo Dục Và Đào Tạo phê duyệt . Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Khoa Ng©n hµng tµi chÝnh 37 + Trung tâm chế bản và sản xuất bao bì :Với đội ngũ cán bộ của trung tâm là những hoạ sĩ mỹ thuật công nghiệp cùng các thiết bị hiện đại , trình bày bao bì trang nhã , hấp dẫn phù hợp với lứa tuổi học sinh . Vừa taọ mẫu mã , vừa tách mẫu điện tử là một thế mạnh của trung tâm để cho ra đời những mẫu phim chế bản như ý . + Trung tâm sản xuất TBGD: trung tâm được giao nhiệm vụ sản xuất các thiết bị giáo dục dùng trong nhà trường tiểu học và phổ thông . Đội ngũ cán bộ có thâm niên công tác về ngành cơ khí , chế tạo máy cơ điện và sư phạm . Nhiều công nhân có trình độ bậc 7/7 nên trung tâm đã sản xuất được nhiều mặt hàng cung ứng cho các tỉnh trong cả nước. + Trung nội thất học đường : Năm học 1999 công ty chính thức đưa vào danh mục phát hành hàng năm các thiết bị nội thất học đường như bàn ,ghế , bảng , giường tủ dành cho các trường nội trú . Ngoài việc sản xuất theo kế hoạch công ty giao , thì trung tâm có thể tự khai thác tổ chức sản xuất hàng dân dụng và nộp một phần cho công ty * Các xưởng sản xuất : có 3 xưởng sản xuất . + Xưởng mô hình sinh học , xưởng có bề dày kinh nghiệm từ hơn 30 năm cùng với đội ngũ cán bộ khoa học kỹ thuật và công nhân có tay nghề cao . Do đó từ công việc tạo khuôn mẫu , tạo hình , láng bóng sản phẩm điều được thực hiện ngay tại xưởng . Các sản phẩm chủ yếu của xưởng là mô hình sinh học phục vụ việc giảng dạy bằng chất dẻo . + Xưởng nhựa , xưởng chủ yếu sản xuất hàng tiểu học như: bàn tính hai hàng , bàn tính ba gióng , que tính khối chữ nhật , bộ lắp ráp kỹ thuật ... + Xưởng thuỷ tinh , năm 1998 xưởng đã thành công trong việc chế thử thuỷ tinh trung tímh , được cục đo lường chất lượng Nhà nước chứng nhận đạt tiêu chuẩn cấp I. Trong những năm qua xưởng đã đưa vào nhà trường nhiều thuỷ tinh như : ống nghiệm ,chậu thuỷ tinh ,đèn cồn , dụng cụ thí nghiệm hoá , thí nghiệm sinh ... Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Khoa Ng©n hµng tµi chÝnh 38 2.1.3-Kết qủa kinh sdoanh và tình hình tài chính: Bảng 2.1: Bảng kết quả kinh doanh và tình hình tài chính Đơn vị: Triệu đồng Năm Chỉ tiêu Năm 2002 Năm 2003 Năm 2004 I.Tình hình kinh doanh 1.Tổng doanh thu 191.573.409 210.153.703 212.736.943 2.Lợi nhuận trước thuế 1.872.759 4.514.659 6.333.472 II. Tình hình tài chính 1. Tổng tài sản trong đó : 157.148.461 149.958.698 152.960.553 a.các khoản phải thu 42.355.778 36.959.581 40.966.039 b. Dự trữ 50.917.255 46.048.118 44.137.304 c. Tiền 21.257.351 25.646.048 22.022.468 d. Giá trị còn lại của TSCĐ 24.495.675 22.204.807 28.830.532 e. Đầu tư dài hạn 18.122.402 19.100.144 17.004.210 2. Tổng nguồn trong đó : 157.148.461 149.958.698 152.960.553 a. Vốn chủ sở hữu 46.424.159 50.925.132 51.594.724 b. Vay dài hạn 10.696.609 9.669.388 7.407.563 c. Vay ngắn hạn 33.314.659 30.131.976 44.901.813 d. Các khoản phải trả người bán 20.138.225 16.441.913 36.448.785 Nguồn: Phòng kế toán- tài chính công ty thiết bị giáo dục 1 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Khoa Ng©n hµng tµi chÝnh 39 Nhận xét : Qua bảng kết quả kinh doanhvà tình hình tài chính của công ty TBGDI, cho thấy lợi nhuận rất thấp so với quy mô tài sản và nguồn vốn của công ty . Tuy nhiên trong tình trạng phần lớn doanh thu của công ty đều dành để trang trải các chi phí . Qua đó ta thấy , việc sử dụng vốn của công ty chưa đem lại hiệu quả cao . mặt khác , qua bảng ta thấy tổng tài sản của năm 2003 giảm hơn so với năm 2002 là 7.189.763 triệu đồng , tức là giảm 4,57%, tuy nhiên năm 2004 tổng tài sản tăng so với năm 2003 là 3.001.855 triệu đồng, tức là tăng 2,001%. Do lượng tồn kho và các khoản phải thu tăng . Đây sẽ là một khó khăn cho công ty trong việc đáp ứng ngay những nhu cầu vốn ngắn hạn . cần phải có những biện pháp để giảm dự trữ và các khoản phải thu . Nhìn chung cơ cấu sử dụngvốn tương đối ổn định nhưng tỷ lệ vốn lưu động còn thấp so với yêu cầu của lĩnh vực kinh doanh. 2.2- Thực trạng quản lý ngân quỹ tại công ty TBGDI: 2.2.1.-Tình hình quản lý ngân quỹ tại công ty thiết bị giáo dục 1 Hiện nay, công tác quản lý tài chính của công ty Thiết Bị Giáo Dục I do phòng kế toán - tài chính đảm nhiệm . Do hạn chế về trình độ của đội ngũ cán bộ và hệ thống công nghệ thông tin nội bộ nên trong thời gian tới công ty chưa thể lập kế hoạch quản lý ngân quỹ theo từng tháng . Thực chất quản lý ngân quỹ là một hoạt động qủan lý ngắn hạn , các nhà quản lý phải lập kế hoạch cho từng tháng , từng quý , từng năm . Trên thực tế , tuỳ theo trình độ cán bộ nhân viên bộ phận tài chính , khả năng về công nghệ và trình độ qảun lý trong doanh nghiệp, các nhà quản lý sẽ chọn mô hình quản lý sao cho phù hợp . Chính vì những hạn chế của công ty hiện nay nên hoạt Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Khoa Ng©n hµng tµi chÝnh 40 động quản lý ngân quỹ phù hợp nhất lúc này nên áp dụng tại công ty TBGDI là lập kế hoạch quản lý ngân quỹ theo quý . Bảng 2.2: Phải thu, phải trả và dự trữ năm 2004 Đơn vị: Triệu đồng Nội dung Đầu năm Cuối năm Bình quân Dự trữ (Nguyên vật liệu) 46.048.118 44.137.304 45.092.711 Phải trả (Phải trả người bán, phải trả công nhân viên... không tính các khoản vay ngắn hạn và dài hạn) 16.441.913 36.448.785 26.445.349 Phải thu (Phải thu khách hàng, trả trước cho người bán, phải thu nội bộ...) 36.959.581 40.966.039 38.962.810 Nguồn: Phòng kế toán- tài chính công ty thiết bị giáo dục 1 Như vậy, chu kỳ tiền mặt của công ty TBGDI chiếm khoảng 66% trong chu kỳ kinh doanh tương đương với 105 ngày , tức là phải mát tung bình khoảng 105 ngày để có thể chuyển từ tài sản thành tiền mặt . Như vậy , đòi hỏi công ty TBGDI cần phải có những biện pháp để nâng cao hiệu quả quản lý ngân quỹ và để đảm bảo khả năng thanh toán của công ty trong khoảng 105 ngày ( tương đương với khoảng thời gian hơn 3 tháng). Vậy quản lý ngân quỹ là một tất yếu khách quan đặt ra đối với công ty TBGDI do giữa chu kỳ trả tiền và chu kỳ chờ thu tiền có độ chênh lệch lớn. Các nhà quản lý tài chính trong công ty TBGDI cần thiết phải lập kế hoạch quản lý ngân quỹ cụ thể cho từng quý để sao cho từ khi đã trả tiền cho nhà cung cấp đến khi thu được tiền của khách hàng . Nếu công ty không áp dụng một biện pháp quản lý ngân quỹ thích hợp và không coi trọng việc thực hiện công tác quản lý ngân quỹ , công ty sẽ rơi vào tình trạng mất khả năng thanh toán hay tốn kém chi phí vào việc vay ngắn hạn để đáp ứng Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Khoa Ng©n hµng tµi chÝnh 41 nhu cầu thanh toán , nếu không có biện pháp xử lý tiền nhàn rỗi , chi phí cơ hội sẽ cao , làm giảm khả năng thu lợi nhuận của công ty . Trước tiên , để lập được kế hoạch tài trợ và sử dụng ngân quỹ , ta cần xem xét về thực trạng vận động của các khoản thực thu và thực chi của công ty trong thời gian qua Bảng 2.3 - Bảng cân đối tóm tắt của công ty TBGDI Đơn vị: Triệu đồng So sánh chỉ tiêu % Nội dung 2002 2003 2004 03/02 04/03 03/0 2 04/03 I. Tài sản 157.148.46 1 149.958.69 8 152.960.55 3 - 7.189.763 3.001.855 95,42 102,001 1. TSLĐ 114.530.38 4 108.653.74 7 107.125.81 1 -5.876.637 -1.527.936 94,86 98,59 Tiền 21.257.351 25.646.048 22.022.468 4.388.697 -3.623.580 20,64 14,13 Đầu tư ngắn hạn 0 0 0 Các khoản phải thu 42.355.778 36.959.581 40.966.039 -5.396.197 4.006.458 87,25 110,84 Dự trữ 50.917.255 46.048.118 44.137.304 -4.869.137 -1.910.814 90,43 95,85 2. TSCĐ 24.495.675 22.204.807 28.830.532 -2.290.868 6.625.725 90,64 129,83 Nguyên giá 28.356.274 25.004.255 32.112.202 -3.352.019 7.107.947 88,17 128,43 Khấu hao - 3.860.599 - 2.799.448 - 3.281.670 -1.061.151 -482.222 72,51 117,22 3. Đàu tư dài hạn 18.122.402 19.100.144 17.004.210 977.742 -2.095.934 105,39 89,02 II. Nguồn vốn 157.148.46 1 149.958.69 8 152.960.55 3 -7.189.763 3.001.855 95,42 102,001 1. Nợ ngắn hạn 94.419.113 82.088.302 89.365.375 - 12.330.811 7.277.073 86,94 108,86 - Vay ngắn hạn 33.314.659 30.131.976 44.901.813 -3.182.683 14.769.837 90,44 149,01 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Khoa Ng©n hµng tµi chÝnh 42 - Nợ dài hạn đến hạn trả 32.996.076 28.434.494 6.532.538 -4.561.582 -21.901.956 86,17 22,97 - Các khoản phải trả người bán 20.138.255 16.441.913 36.448.785 -3.696.312 20.006.872 81,64 22,19 - Phải trả, phải nộp khác 7.970.153 7.079.919 1.482.239 -890.234 -5.597.680 88,83 20,93 2. Nợ dài hạn 10.696.609 9.669.388 7.407.563 -1.027.221 -2.261.825 90,39 76,6 3. Nợ khác 4.608.580 7.275.876 4.592.891 2.667.296 -2.682.985 57,87 36.87 4. Vốn chủ sở hữu 46.424.159 50.925.132 51.594.724 4.500.973 669.592 109,7 101,3 Nguồn: Phòng kế toán- tài chính công ty thiết bị giáo dục 1 Lợi nhuận sau thúê của công ty TBGDI qua các năm đều tăng : cụ thể là năm 2003 tăng 1.902.168 triệu so với năm 2002 ( 3.250.554- 1.348.386 triệu ) và sang đến năm 2004 con số này đã tăng 1.309.546 triệu so với năm 2003 ( 4.560.100 -3.250.554 triệu ). Lợi nhuận sau thuế qua các năm đều tăng là nguyên nhân gây ảnh hưởng đến sự thay đổi của dòng tiền qua các năm .Từ năm 2002 đến năm 2003 dòng tiền thay đổi một mức 4.388.697 triệu ( 25.646.048- 21.257.351 triệu) và năm 2004 so với năm 2003 giảm 3.623.580 triệu ( 22.022.468-25.646.048 triệu) . Từ bảng cân đối kế toán trên ta thấy các khoản phải thu của năm 2003 so với năm 2002 giảm xuống là 5.396.197 triệu tương ứng với 12,74%trong năm 2004 đã có chính sách tín dụng tốt thu được nhanh chóng các khoản nợ của khách hàng làm tăng được lượng tiền mặt tương ứng với con số giảm 5.396.197 triệu .Trong khi đó nợ khác của công ty năm 2003 so với năm 2002 tăng thêm 2.667.296 triệu tương ứng tăng 57,8% ,như vậy đã đi vay thêm 2.667.296 triệu . Dự trữ trong năm 2003 so với năm 2002 giảm 4.869.137triệu tương ứng giảm 9,56%, điều này có nghĩa là giảm dự trữ để có một lượng tiền là 4.869.137 triệu Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Khoa Ng©n hµng tµi chÝnh 43 .Bên cạnh đó, năm 2003 công ty có tổng tài sản cố định là 25.004.255triệu so với năm 2002 con số này đạt mức 28.356.274 triệu tức là đã giảm bớt tài sản cố định do vậy đã tăng một lượng tiền là 3.352.019 triệu . Qua việc giảm bớt tài sản cố định để tăng mức tiền mặt nhằm mục đích tài trợ cho các kế hoạch của mình . Đến năm 2004 , việc huy động tiền mặt để tài trợ cho các hoạt động của công ty diễn ra như thế nào? qua bảng cân đối kế toán trong năm 2003 tổng số các khoản phải trả người bán là 16.441.913 triệu và đến năm 2004 đạt mức 36.448.785 triệu như vậy đã trì hoãn được các khoản tiền phải trả cho người bán và làm tăng lượng tiền mặt là 20.006.872 triệu. Để tài trợ cho việc sử dụng nguồn của mình công ty TBGD I , trong năm 2004 số vay ngắn hạn đạt mức 44.901.813 triệu so với mức vay ngắn hạn năm 2003 là 30.131.976 triệu tức là công ty đã tăng cường vay ngắn hạn do vậy mức tiền mặt đã tăng thêm là 14.769.837 triệu tương ứng với mức tăng 49,01% so với năm 2003 .Ngoài ra , trong năm 2004 công ty đã tích cực giảm các khoản mục tài sản của mình . Mức dự trữ năm 2003 là 46.048.118 triệu nhưng đến năm 2004 mức dự trữ chỉ đạt 44.137.304 triệu làm cho lượng tiền mặt tăng thêm 1.910.814 triệu .Trong năm 2004 , lượng đầu tư dài hạn cũng đã giảm bớt 2.095.934 triệu .Mặt khác , mức trích khấu hao năm 2004 đạt 3.281.670 triệu tăng so với năm 2003 chỉ đạt 2.799.448 triệu là 482.222 triệu để có thêm một lượng tiền là 2.799.448 triệu Thông qua bảng cân đối kế toán ta có thể lập được bảng sau : Bảng 2.4: Phân tích sự biến động tăng giảm ngân quỹ 2002 -2004 Đơn vị: Triệu đồng Các nguồn 03/02 04/03 Sử dụng nguồn 03/02 04/03 Giảm các khoản phải thu 5.396.197 - Trả các khoản nợ dài hạn đến hạn 2.561.582 21.901.956 Giảm dự trữ 4.869.137 1.910.814 Giảm các khoản 890.234 5.597.680 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Khoa Ng©n hµng tµi chÝnh 44 phải trả, phải nộp khác Giảm TSCĐ (Nguyên giá) 2.290.868 - Giảm các khoản phải trả người bán 3.696.312 - Tăng các khoản nợ khác 2.667.296 - Trả nợ gốc vay dài hạn 1.027.221 2.261.825 Trì hoãn các khoản phải trả - 20.006.872 Giảm vay ngắn hạn 3.182.638 - Giảm các khoản đầu tư dài hạn - 2.095.934 Đầu tư dài hạn 977.742 - Tăng vay ngắn hạn - 14.769.837 Tăng các khoản phải thu - 4.006.458 Khấu hao 1.061.151 482.222 Giảm các khoản nợ khác - 2.682.985 Lợi nhuận sau thuế 1.902.168 1.309.546 Đầu tư TSCĐ - 6.625.725 Tổng các nguồn tiền 18.186.817 40.575.225 Tổng số sử dụng tiền mặt 14.335.774 43.076.629 Nguồn: Phòng kế toán- tài chính công ty thiết bị giáo dục 1 Trong năm 2003 nợ ngắn hạn là 30.131.976 triệu so với năm 2002 là 33.314.659 triệu như vậy công ty đã trả được một khoản là 3.182.683 triệu . Khoản nợ dài hạn đến hạn phaỉ trả trong năm 2002 là 32.996.076 triệu so với năm 2003 là 28.434.494 triệu tức là công ty đã trả được 4.561.582 triệu . Đồng thời cũng trả được các khoản nợ phải trả người bán và phải nộp khác với con số tương ứng là 3.696.312 triệu và 890.234 triệu . Mặt khác , trong năm 2003 công ty cũng đã thanh toán được một phần nợ dài hạn của mình , trong năm 2003 là 9.669.388 triệu so với năm 2002 là 10.696.609 triệu tức là đã trả được 1.027.221 triệu .Đồng thời trong năm 2003 công ty cũng đã tích cực đầu tư dài hạn , năm 2003 đạt 19.100.144 triệu so với năm 2002 đạt 18.122.402 triệu tức là đã tăng lên 977.742 triệu , điều này có nghĩa là công ty đã dùng lượng tiền mặt của mình để tài trợ đầu tư dài hạn với số tiền tăng thêm là 977.742 triệu . Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Khoa Ng©n hµng tµi chÝnh 45 Trong năm 2004 , việc sử dụng tiền mặt chủ yếu trả các khoản nợ khác là 2.682.985 triệu và trả nợ dài hạn đến hạn là 21.901.956 triệu , trả nợ dài hạn là 2.261.825 triệu. Đồng thời việc sử dụng tiền mặt cũng tập trung chủ yếu vào hai khoản mục là tăng các khoản phaỉ thu ( năm 2003 các khoản phải thu đạt 36.959.581 triệu so với năm 2004 đạt 40.966.039 triệu tức là đã cho khách hàng của mình được hưởng chính sách ưu đãi tín dụng , do vậy công ty đã phải dùng nguồn tiền mặt của mình để bù đắp là 4.006.458 triệu đây là một mức khá lớn ) và khoản mục phải trả phải nộp khác( năm 2004 công ty đã trả cho các chủ nợ của mình khoản tiền lên tới 5.597.680 triệu từ con số phải trả khác năm 2003 là 7.079.919 triệu xuống còn 1.482.239 triệu năm 2004) .Tài sản cố định năm 2003 là 22.204.807 triệu so với năm 2004 là 28.830.532 triệu nghĩa là tăng 6.625.725 triệu . Qua việc phân tích bảng cân đối kế toán ta cũng đã phân tích đươc sự biến động tăng giảm ngân quỹ năm 2002-2004 đã cho ta biết được trong ba năm qua công ty đã sử dụng nguồn như thế nào ? có những nguồn tài trợ nào ? và mức tồn quỹ biến động qua các năm ra sao? Qua sự phân tích này chưa cho ta câu trả lời về tình hình thực hiện quản lý ngân quỹ cũng như hiệu quả của quản lý ngân quỹ tại công ty TBGD I . Vậy ta đi phân tích các hệ thống các chỉ tiêu sau: 2.2.2- Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả quản lý ngân quỹ tại công ty thiết bị giáo dục 1: a. Nhóm các chỉ tiêu đánh giá khả năng hoạt động có liên quan đến hiệu quả quản lý ngân quỹ . Vòng quay tiền: Bảng 2.5: Vòng quay tiền Đơn vị: Triệu đồng Nội dung Công thức Năm 2002 Năm 2003 Năm 2004 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Khoa Ng©n hµng tµi chÝnh 46 Vòng quay tiền DT tiêu thụ năm Tiền+ CK ngắn hạn 7.24 5.58 6.18 Nguồn: Phòng kế toán- tài chính công ty thiết bị giáo dục 1 Phân tích bảng trên ta thấy tình hình sản xuất kinh doanh của công ty sẽ có chiều hướng tăng lên trong thời gian tới . Vòng quay tiền cao nhất trong năm 2002 là 7,24 vòng và thấp nhất tại năm 2003 là 5,58 vòng , sang năm 2004 thì tăng lên đạt mức 6,18 vòng . b. Nhóm các chỉ tiêu đánh giá khả năng chi trả của doanh nghiệp: Bảng 2.6- Các chỉ tiêu đánh giá khả năng chi trả Chỉ tiêu Công thức Năm 2002 Năm 2003 Năm 2004 Khả năng TT nhanh TSLĐ- TS dự trữ Nợ ngắn hạn 0,673 0,744 0,766 Khả năng TT hiện hành TSLĐ Nợ ngắn hạn 1,213 1,316 1,249 Khả năng TT tức thời Ngân quỹ Nợ đến hạn 0,187 0,276 0,310 Nguồn: Phòng kế toán- tài chính công ty thiết bị giáo dục 1 Thông qua tính toán các chỉ tiêu phản ánh khả năng thanh toán hiện hành , ta có thể thấy được các chỉ tiêu này đều lớn hơn một .Vì vậy ,khả năng thanh toán ngắn hạn của công ty là không cao mà chỉ đạt ở mức trung bình . Tuy các khoản nợ ngắn hạn được đảm bảo nhưng với mức độ không chắc chắn. Khi xét đến khả năng thanh toán nhanh và thanh toán tức thời , ta thấy mức độ đảm bảo cho các khoản nợ là rất thấp . Bảng 2.7- Mối quan hệ giữa vốn lưu động ròng và nhu cầu vốn lưu động ròng Đơn vị: Triệu đồng Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Khoa Ng©n hµng tµi chÝnh 47 Nội dung Năm 2002 Năm 2003 Năm 2004 Vốn lưu động ròng 20.111.271 26.565.445 17.760.436 Nợ ngắn hạn 94.419.113 82.088.302 89.365.375 Nhu cầu VLĐR -1.146.080 919.397 - 4.262.032 Dự trữ và các khoản PT 93.273.033 83.007.699 85.103.343 Ngân quỹ 21.257.351 25.646.048 22.022.468 Nguồn: Phòng kế toán- tài chính công ty thiết bị giáo dục 1 Qua bảng phân tích trên ta thấy , trong năm 2003 vốn lưu động ròng là cao nhất chiếm 24% và năm 2004 là thấp nhất chiếm 17% .Vậy vốn lưu động ròng của công ty chỉ chiếm khoảng từ 17 đến 24% tổng tài sản .Tỷ lệ trên cho thấy tài sản cố định được tài trợ bởi nguồn ổn định .Ngoài ra nguồn vốn ổn định có thể tài trợ cho một phần tài sản lưu động . Nhu cầu vốn lưu động ròng : từ năm 2002 đến 2003 là dương tức là đảm bảo giữa nguồn vốn của doanh nghiệp cân đối . Nhưng năm 2004 lại âm nghĩa là phần còn lại của nợ ngắn hạn được sử dụng tài trợ cho ngân quỹ , toàn bộ phần dự trữ và các khoản phải thu được tài trợ bởi nợ ngắn hạn . vậy khả năng thanh toán các khoản nợ ngắn hạn cuả công ty phụ thuộc rất nhiều vào tiêu thụ hàng dự trữ và thu hồi các khoản phải thu. * Tỷ lệ dự trữ trên vốn lưu động ròng : Bảng 2.8- Tỷ lệ dự trữ trên vốn lưu động ròng Nội dung Công thức Năm 2002 Năm 2003 Năm 2004 Tỷ lệ dự trữ trên VLĐR Dự trữ VLĐR 2,53 1,733 2,9 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Khoa Ng©n hµng tµi chÝnh 48 Nguồn: Phòng kế toán- tài chính công ty thiết bị giáo dục 1 Qua bảng ta thấy việc thanh toán nợ ngắn hạn được đảm bảo ở mức trung bình. Tuy nhiên nếu giá trị hàng dự trữ càng giảm thì tổn thất sẽ lớn. c. Các chỉ tiêu đánh giá khả năng dự phòng những biến động bất thường Bảng 2.9- Các khoản dự phòng qua ba năm 2002-2004 Đơn vị: Triệu đồng Nội dung Năm 2002 Năm 2003 Năm 2004 Quỹ dự phòng tài chính 9.525.105 11.248.105 9.863.125 Quỹ dự phòng trợ cấp mất việc làm 4.650.322 3.520.405 4.506.121 Quỹ trích dự phòng giảm giá hàng tồn kho 1.253.500 1.020.317 1.428.252 Nguồn: Phòng kế toán- tài chính công ty thiết bị giáo dục 1 Để đảm bảo khả năng thanh toán khi gặp rủi ro ,hiện nay công ty TBGD I đã thực hiện trích lập các khoản dự phòng cho các khoản mục có khả năng rủi ro cao như : Dự phòng tài chính , quỹ dự phòng trợ cấp mất việc làm , quỹ dự phòng giảm giá hàng tồn kho . Qua bảng trên ta thấy quỹ dự phòng tài chình được trích lập nhiều nhất , chiếm hơn 65% tổng các khoản dự phòng trong công ty , còn khoản dự phòng giảm giá hàng tồn kho lại rất ít chiếm 1.8% tổng các quỹ dự phòng . Với mức dự phòng trên không thể bù đắp những tổn thất do giảm giá hàng tồn kho và rất nguy hiểm trong trường hợp thị trường biến động mạnh gây ruỉ ro cao cho hàng dự trữ .Bên cạnh đó việc sử dụng các khoản dự phòng trên chưa hợp lý .Quỹ dự phòng tài chính hàng năm được trích lập rất lớn tuy nhiên chỉ sử dụng được Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Khoa Ng©n hµng tµi chÝnh 49 khoảng 20% , tỷ lệ sử dụng quỹ dự phòng trợ cấp mất việc làm còn ít hơn nữa chỉ đạt 14% .Điều này cho thấy hiệu quả sử dụng vốn nhàn rỗi trong công ty hiện nay chưa cao .Vì, phần quỹ dự phòng tài chính và qũy dự phòng trợ cấp mất việc làm hiện nay còn nhàn rỗi quá nhiều , trong khi hoạt động sản xuất kinh doanh của công ty còn đang rất thiếu vốn 2.2.3-Đánh giá hiệu quả quản lý ngân quỹ tại công ty thiết bị giáo dục 1 2.2.3.1-Những kết qủa đạt được trong việc quản lý ngân quỹ a. Góp phần nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh của công ty TBGDI Bảng 2.10: Biến động của lợi nhuận qua 3 năm 2002-2004 Đơn vị: Triệu đồng Nội dung Năm 2002 Năm 2003 Năm 2004 Lợi nhuận trước thuế 1.872.759 4.514.659 6.333.472 Lợi nhuận sau thuế 1.348.386 3.250.554 4.560.100 Tốc độ tăng trưởng của LNST 141,06% 40,28% Nguồn: Phòng kế toán- tài chính công ty thiết bị giáo dục 1 Phân tích sự biến động của lợi nhuận qua 3 năm ta thấy, lợi nhuận của công ty tăng liên tục qua 3 năm, do nâng cao hiệu quả kinh doanh tình hình hoạt động sản xuất kinh doanh của công ty cũng được cải thiện và mức lợi nhuận sau thuế tăng liên tục, năm 2003 tăng 141,06% so với năm 2002 , năm 2004 tăng 40,28% so với năm 2003. Chính vì vậy, công tác quản lý ngân quỹ không chỉ đóng góp một vai trò lớn trong việc đảm bảo khả năng thanh toán mà còn góp phần không nhỏ trong việc nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh của công ty. b. Đảm bảo được khả năng thanh toán hiện thời Khi nhìn vaò các chỉ tiêu tính toán phản ánh khả năng hanh toán hiện hành đạt mức thấp , chỉ đạt trên dưới một chút , năm2003 được gọi là khá nhất Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Khoa Ng©n hµng tµi chÝnh 50 cũng chỉ đạt trên dưới 1,316. Điều này cho thấy tuy các khoản nợ được dảm bảo nhưng với mức độ không chắc chắn . Khi tính đến chỉ tiêu phản ánh khả năng thanh toán nhanh ta thấy mức độ đảm bảo cho các khoản nợ là rất thấp , cao nhất tại năm 2004 cũng chỉ đạt 0,766. Nói chung các chỉ tiêu khả năng thanh toán của công ty TBGDI ta có thể thấy nợ ngắn hạn chiếm tỷ lệ lớn trong toàn bộ nguồn tài trợ cho tài sản lưu động .Trong đó dự trữ luôn chiếm 44,4% tổng tài sản lưu đọng . Như vậy , nợ ngắn hạn của công ty TBGDI được đảm bảo chủ yếu bằng dự trữ và các khoản phải thu . Song những tài khoản này lại là những tài khoản có tính lỏng thấp hơn tiền, do vậy chúng không thể đáp ứng một cách tốt nhất khi công ty cần chi trả nợ ngắn hạn . Điều này càng được thể hiện rõ qua tỷ lệ về khả năng thanh toán tức thời . Tóm lại , khả năng của công ty TBGDI hiện nay mặc dù ở mức trung bình nhưng trong thời gian tới nếu vẫn tiếp tục duy trì cơ cấu dùng các tài sản có tính thanh toán không cao ( dự trữ , các khoản phải thu ) để đảm bảo thanh toán cho nợ ngắn hạn thì quả thật khả năng thanh toán là điều đáng lo ngại , đòi hỏi phải có những giải pháp kịp thời , nếu không sẽ ảnh hưởng không tốt đến hoạt động sản xuất kinh doanh nói chung của công ty TBGDI . c. Đa dạng hoá nguồn tài trợ cho ngân quỹ Các biện pháp tài trợ cho ngân quỹ hiện nay được công ty sử dụng là vay ngắn hạn ngân hàng , trì hoãn các khoản phải trả . Nguồn tài trợ cho ngân quỹ rẻ nhất phải kể đến nguồn từ ngân sách . Đây là nguồn mà công ty phải nộp thu sử dụnh vốn nhà nước , tuy nhiên nếu so sánh với việc sử dụng vốn vay để tài trợ thì nguồn này có chi phí rẻ hơn rất nhiều . Qua bảng cân đối kế toán và tăng giảm ngân quỹ ta thấy bên cạnh nguồn tài trợ từ ngân sách nhà nước , đó là nguồn chi phí rẻ việc trì hoãn các khoản phải trả và các khoản phải nộp cụ thể , từ năm 2002- 2003 trì hoãn các khoản phải trả nhà cung cấp là 3.696.312 triệu và sang năm 2004 thì con số đã đạt 36.448.785 triệu tức là làm tăng lượng tiền mặt 20.006.872 triệu . Đồng thời Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Khoa Ng©n hµng tµi chÝnh 51 năm 2002- 2003 cũng trì hoãn các khoản phải trả , phải nộp khác tương đương là 4.586.546 triệu , sang năm 2004 con số trì hoãn tương đương là 14.409.192 triệu . Các khoản phải trả phải nộp khác là nguồn thu khá lớn để tài trợ cho ngân quỹ của công ty . Nguồn tài trợ đắt nhất trong cả ba nguồn là đi vay ngắn hạn từ ngân hàng .Số vay trong năm 2003 là 30.131.976 triệu đến năm 2004 là 44.901.813 triệu tức là đã tăng cường vay ngắn hạn do vậy mức tiền mặt đã tăng lên 14.769.837 triệu . Cùng với nhà nước, các ngân hàng thương mại đóng góp một phần không nhỏ giúp công ty có thể đa dạng hoá các nguồn tài trợ ngắn hạn. Công ty thực hiện các khoản tín dụng theo hạn mức, trong các năm qua , các ngân hàng đã gia tăng hạn mức tín dụng, giảm các mức phí áp dụng đối với công ty . 2.2.3.2-Những hạn chế và nguyên nhân a. Những hạn chế : * Khả năng dự phòng cho hàng dự trữ thấp: Thông qua bảng cân đối kế toán ta thấy khoản mục hàng tồn kho chiếm một tỷ lệ lớn trong tổng tài sản lưu động thì khoản dự phòng giảm giá cho các khoản này lại nhỏ nhất trong số các khoản dự phòng và chiếm chưa đến 1% tổng hàng dự trữ .Do đó , khả năng thanh tóan cuả công ty rất thấp và phụ thuộc nhiều vào hàng dự trữ, nếu hàng dự trữ bị giảm giá thì sẽ ảnh hưởng rất nghiêm trọng tới tổng tài sản và khả năng thanh toán .Điều này chứng tỏ việc sử dụng vốn lưu động hiện nay còn chưa có hiệu quả , đặc biệt, việc quản lý ngân quỹ chưa được chú ý đúng mức. * Khả năng thanh toán thấp : Trong tổng tài sản lưu động , hàng dự trữ chiếm tỷ lệ 44.4%. Vì vậy nếu xét đến khả năng thanh toán nhanh thì ta có thể thấy rằng khả năng thanh toán cho các khoản nợ ngắn hạn phụ thuộc quá lớn vào hàng dự trữ. Tỷ lệ khả năng thanh toán nhanh chỉ dao động trong khoảng từ 0,673 đến 0,766 .Mặt khác, khi xét đến khả năng thanh toán hiện hành thì tỷ lệ chỉ dao động trong khoảng từ 1,213 đến 1,316. Ngoài ra, khả năng thanh toán tức thời lại cực kì yếu kém tỷ lệ Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Khoa Ng©n hµng tµi chÝnh 52 chỉ dao động trong khoảng từ 0,187 đến 0,310 chứng tỏ khả năng đáp ứng các khoản nợ ngắn hạn là rất kém . Hơn thế nữa , ngân quỹ chỉ chiếm một tỷ lệ nhỏ trong tổng tài sản. Trong khi đó, nợ ngắn hạn lại là một khoản lớn trong tổng các khoản nợ của công ty.Tóm lại, khả năng sử dụng ngân quỹ thanh toán cho các khoản nợ đến hạn của công ty trên thực tế là rất thấp. * Các quỹ nhàn rỗi chưa được sử dụng một cách có hiệu quả : Việc trích lập quỹ của công ty diễn ra tương đối suôn sẻ . Hàng năm , quỹ đều được trích lập tương đối đầy đủ . Nhưng các quỹ này lại chưa được sử dụng một cách có hiệu quả . Hiện nay, tiền mặt của công ty hầu hết được gửi tại các tài khoản thanh toán tại các ngân hàng , đây là một khoản tiền khá lớn vì là tiền gửi không có kỳ hạn nên được tính theo lãi suất không kỳ hạn . Trong khoảng thời gian chờ thanh toán thì tiền mặt tại tài khoản đựơc để nhàn rỗi , nếu được chuyển sang tài sản tiền gửi có kỳ hạn thì sẽ có được khoản lãi lớn hơn . Hơn nữa, các quỹ nhàn rỗi của công ty được tập hợp khá lớn bao gồm quỹ trợ cấp mất việc làm , quỹ khen thưởng phúc lợi , quỹ dự phòng tài chính , quỹ khấu hao của công ty là rất lớn . Nhưng các quỹ này không được tận dụng mà để nhàn rỗi . Mặt khác, ta có thể ký hợp đồng với các ngân hàng để họ thực hiện nghiệp vụ quản lý tài sản , tức là khi khoản tiền gửi của công ty dư thừa thì ngân hàng sẽ thực hiện các nghiệp vụ đầu tư ngắn hạn phù hợp với thời gian , còn khi tài sản bị thiếu hụt thì ngân hàng sẽ cho vay để bù đắp khoản thiếu hụt đó mà không cần phải lập hồ sơ vay vốn . Tóm lại , hiệu quả sử dụng vốn của công ty còn rất yếu kém , các quỹ nhàn rỗi nằm chết một chỗ trong khi công ty lại phải đi vay ngắn hạn ngân hàng để tài trợ cho ngân quỹ .Qua đó , công ty cần phải phát huy được thế mạnh của các quỹ nhàn rỗi để nâng cao hiệu quả quản lý ngân quỹ , nếu không sẽ lãng phí rất lớn Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Khoa Ng©n hµng tµi chÝnh 53 Bảng 2.11- Các quỹ nhàn rỗi qua ba năm 2002-2004 Đơn vị: Triệu đồng Nội dung Năm 2002 Năm 2003 Năm 2004 Khấu hao 3.860.599 2.799.448 3.281.670 Khen thưởng phúc lợi 2.835.112 3.105.550 3.560.450 Nguồn: Phòng kế toán- tài chính công ty thiết bị giáo dục 1 b- Nguyên nhân : Có nhiều nguyên nhân có thể làm cho việc quản lý ngân quỹ trong công ty TBGD I chưa đạt hiệu quả cao. Tuy nhiên , trong mục này những nguyên nhân đựơc phân tích chỉ là những nguyên nhân chủ yếu có ảnh hưởng lớn đến hiệu quả quản lý ngân quỹ tại công ty TBGD I * Nguyên nhân chủ quan. - Chiến lựơc sản xuất kinh doanh chưa được thực hiện triệt để: Trong năm 2002 là một bài học cho việc đưa ra các chiến lược kinh doanh chưa phù hợp . Trước khi công ty TBGD I đưa ra các chiến lựơc sản xuất kinh doanh thì phải dự báo được nhu câù tiêu thụ đồ dùng học tập trong năm tới và đưa ra được những phương hướng cho việc sản xuất và tiêu thụ đồ dùng học tập , tránh trường hợp bị động trước sự hàng nhập lậu từ Trung Quốc tràn lan vào thị trường Việt Nam trong năm 2003 . Trong năm 2004 , công ty đã đề ra được chiến lược khả thi hơn , do sự nắm bắt tốt nhu cầu của thị trường trong nước .Để đáp ứng cho việc mở rộng sản xuất kinh doanh , công ty cần rất nhiều vốn lưu động để tài trợ cho ngân quỹ. - Mô hình quản lý ngân quỹ chưa được cụ thể và phù hợp Trong những năm vừa qua công ty TBGDI đã chú trọng hơn trong công tác quản lý ngân quỹ . Kết quả đem lại cũng đáng khích lệ song hiệu quả đạt được cụ thể kà khả năng thanh toán chỉ ở mức trung bình , nếu không muốn nòi là yếu kém . Qua đây cho thấy các biện pháp quản lý lại được aps dụng một cách không thường xuyên và chưa có kế hoạch quản lý ngân quỹ cho từng kỳ kinh Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Khoa Ng©n hµng tµi chÝnh 54 doanh . Việc quyết định có tài trợ cho ngân quỹ hay có thực hiện các biện pháp nhằm gia tăng ngân quỹ nhàn rỗi hay không thường được thực hiện tại một thời điểm khi mà tại đó nhà quản lý tài chính của công ty theo cảm tính thấy mức tồn quỹ hiện thời là lớn hay nhỏ . - Trình độ và nhận thức của đội ngũ cán bộ , nhân viên trong công ty: Hiện nay, nhiệm vụ quản lý của công ty TBGDI được giao cho ban kế toán thống kê tài chính đảm nhiệm . Quản lý ngân quỹ là một hoạt động mới mẻ và mới được thực hiện trong một vài năm trở lại đây . Vì vậy công ty cần phải đào tạo và nâng cao trình độ năng lực nghiệp vụ quản lý ngân quỹ , để cán bộ tài chính hiểu sâu về lĩnh vực quản lý ngân quỹ . - Cơ chế quản lý tài chính của công ty Theo quy định của thông tư 64/1999/TT-BTC ngày 07/06/1999 hướng dẫn chế dộ phân phối lợi nhuận sau thúê và quản lý các quỹ trong doanh nghiệp nhà nước , các doanh nghiệp phải sử dụng các qũy trong doanh nghiệp bao gồm : quỹ dự phòng tài chính , quỹ dự phòng trợ cấp mất việc làm , qũy khen thưởng phúc lợi... vào đúng như tên gọi của chúng. Nghĩa là chỉ cho phép sử dụng các quỹ nhàn rỗi ấy theo một mục đích duy nhất mà chưa có sự linh hoạt trong việc sử dụng các quỹ nhàn rỗi tài trợ tạm thời cho ngân quỹ trong một thời gian ngắn. Trong quy chế tài chính của công ty hiện nay đang còn thiếu những quy định cụ thể về việc sử dụng ngân quỹ nhàn rỗi như thế nào . Mặc dù hoạt động này diễn ra thường xuyên trong quản lý ngân quỹ hàng ngày của công ty nhưng hiện thời vẫn chưa có những quy định nào trong quy chế của công ty quy định. Chưa có một hệ thống chỉ tiêu đánh giá hiệu quả quản lý ngân quỹ : Hiện nay, tại công ty chưa có một hệ thống cụ thể các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả quản lý ngân quỹ mà chỉ có các chỉ tiêu tổng hợp chung về khả năng thanh toán của công ty . Điều này sẽ gây bất lợi cho công ty trong việc phát hiện ra những mặt còn hạn chế trong công tác quản lý ngân quỹ . * Nguyên nhân khách quan: Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Khoa Ng©n hµng tµi chÝnh 55 - Những quy định của nhà nước về việc trích lập và sử dụng các qũy nhàn rỗi trong các doanh nghiệp nhà nước Hiện nay, theo thông tư số 64/1999/TT-BTC ngày 07/06/1999 hướng dẫn chế độ phân phối lợi nhuận sau thuế và quản lý các quỹ trong các doanh nghiệp nhà nước , các quỹ được trích lập trong doanh nghiệp chỉ được sử dụng theo đúng mục đích đã được quy định trong thông tư , ngoài ra không được sử dụng vào mục đích khác kể cả khi các quỹ này tạm thời nhàn rỗi . Chính vì vậy , quy chế tài chính của công ty cũng không cho phép sử dụng các quỹ trên sai với quy định của thông tư 64. - Sự biến động của môi trường kinh doanh: Sự cạnh tranh diễn ra trong môi trường kinh doanh ngày càng quyết liệt , đặc biệt hàng nhập lậu từ Trung Quốc tràn ngập thị trường Việt Nam , với mẫu mã đa dạng và phong phú , giá thành rẻ . Trong khi đó sự nắm bắt thị hiếu người tiêu dùng của công ty còn rất yếu kém , thị trương tài chính chưa phát triển , vừa thiếu thông tin, vừa thiếu công cụ đầu tư, tồn tại nhiều rủi ro . Điều đó cản trở công ty tìm kiếm nguồn tài trợ ngắn hạn cũng như sử dụng nguồn tiền nhàn rỗi trên thị trường. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Khoa Ng©n hµng tµi chÝnh 56 CHƯƠNG III: MộT Số GIảI PHáP Và KIếN NGHị NHằM NâNG CAO HIệU QUả QUảN Lý NGÂN QUỹ 3.1 -MộT số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý ngân quỹ tại công ty TBDG I Để đảm bảo thực hiện mục tiêu trong thời gian tới là tăng lợi nhuận , tăng thu nhập cho người lao động , công ty phải tiến hành đồng thời nhiều biện pháp . Nhưng với đặc điểm hoạt động sản xuất kinh doanh của công ty, công tác quản lý ngân quỹ có vai trò rất quan trọng, có ảnh hưởng rất lớn tới tình hình tài chính của công ty vì thế đây là vấn đề công ty cần quan tâm giải quyết hàng đầu , trước mắt để khắc phục những nhược điểm đã nêu , đảm bảo công tác quản lý ngân quỹ phát huy vai trò tích cực trong hoạt động quản lý tài chính của công ty . 3.1.1- Hoàn thiện hơn nữa chiến lựơc sản xuất kinh doanh và cố gắng thực hiện triệt để những nội dung của chiến lựơc đã đề ra . Trong môi trường kinh doanh sự cạnh tranh diễn ra ngày càng gay gắt dẫn đến thị trường đồ dùng học tập luôn biến động . Nhà nứơc cần phải có những biện pháp quản lý và nghiêm cấm hàng nhập lậu đặc biệt là từ Trung Quốc tràn sang làm ảnh hưởng tới tiêu thụ hàng hoá trong nước và đặc biệt là với công ty TBGD I .Mặt khác những chiến lược mà công ty TBGD I đề ra trong tổng sơ đồ chỉ cho biết những phương hướng mà công ty cần thực hiện trong những năm dự báo. Do vậy , nhiệm vụ của các nhà quản lý tài chính trong công ty là phải lập ra kế hoạch sản xuất kinh doanh trên cơ sở những định hướng chiến lược . Ngoài ra, cần bổ xung thêm những dự báo về sự biến động của ngân quỹ trong thời Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Khoa Ng©n hµng tµi chÝnh 57 gian tới để tạo điều kiện cho nhà quản lý tài chính lập được những kế hoạch quản lý ngân quỹ đúng với định hướng phát triển của toàn công ty TBGD I . 3.1.2- Cơ chế quản lý tài chính của công ty thiết bị giáo dục 1 Theo như quy định của nhà nước về việc sử dụng ngân quỹ và quản lý lợi nhuận , phân phối lợi nhuận sau thuế, quy chế tài chính có quy định các quỹ phải được sử dụng theo đúng mục đích đã quy định mà chưa có điều khoản nào quy định việc sử dụng các quỹ trên cho việc tài trợ ngân quỹ khi chúng tạm thời nhàn rỗi . Mặt khác, trong quy định nguồn vốn của công ty có thể hình thành từ: giao nhận vốn và huy động vốn . Nguồn huy động của công ty có thể từ vay vốn ngắn hạn , vay vốn trung hạn và dài hạn và bảo lãnh . Theo như quy định này nguồn taì trợ cho ngân quỹ của công ty chỉ có vay ngắn hạn mà chưa có quy định về việc trì hoãn các khoản nợ và sử dụng các quỹ nhàn rỗi của công ty . Trong khi quản lý ngân quỹ là một hoạt động không thể thiếu đối với công ty thì hiện nay công ty lại cho có điều khoản nào quy định trong quy chế tài chính của công ty quy định cụ thể về cơ chế quản lý ngân quỹ .Cho nên, trong những năm tới đây cần phải có một cơ chế điều chỉnh để hoạt động quản lý thực sự có hiệu quả . Mặt khác, để có thể tận dụng đựơc nguồn nhàn rỗi lớn này của công ty , trong thời gian tới công ty cần ra văn bản hoặc bổ xung trực tiếp vào quy chế điều khoản quy định cụ thể về việc sử dụng các quỹ tạm thời nhàn rỗi tài trợ cho ngân quỹ . 3.1.3- Nâng cao trình độ nhận thức của cán bộ công nhân viên : Về trình độ chuyên môn , công ty cần phải không ngừng nâng cao trình độ chuyên môn của đội ngũ cán bộ trong công ty. Vì yếu tố con người bao giờ cũng là nhân tố đóng vai trò quan trọng hàng đầu . Có hoàn thiện con người mới có thể giải quyết tốt các vẫn đề khác .Như chúng ta đã biết, nhận thức và trình độ của đội ngũ nhân viên thực hiện công tác tài chính trong công ty còn thấp dẫn Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Khoa Ng©n hµng tµi chÝnh 58 đến hiêụ quả làm việc chưa cao .Bên cạnh đó, công ty cần phải nhanh chóng hoàn thiện hơn nữa chế độ báo cáo sổ sách , quy định cụ thể loại thông tin , độ chính xác và thời hạn nộp của các thông tin cần thiết cho công ty.Đồng thời cần phải áp dụng chặt chẽ chế độ kế toán thống kê hiện hành trong công ty và đưa ra các biện pháp thưởng phạt rõ ràng. Do vậy, công ty cần có ngay kế hoạch đào tạo lại và bồi dưỡng nghiệp vụ cho các nhân viên phụ trách tài chính trong công ty nhưng việc cần thiết nhất vẫn là nâng cao nhận thức của họ về vai trò công tác quản lý ngân quỹ đối với công ty mình . Hoàn thiện vấn đề tiền lương , biên chế sẽ khiến các nhân viên tài chính tự nâng cao trình độ và có trách nhiệm với công việc hơn. 3.1.4- áp dụng mô hình quản lý thích hợp: Mô hình quản lý ngân quỹ hiện nay đang đựơc áp dụng tại công ty TBGD I còn rất nhiều nhược điểm và việc tổ chức thực hiện mang nặng tính tự phát , máy móc và không khoa học. Qua việc phân tích đánh giá thực trạng , nguyên nhân đầu tiên và cũng là nguyên nhân quan trọng nhất khiến hiệu quả quản lý ngân quỹ tại công ty TBGD I hiện nay vẫn chưa cao là vì thực tế các khoản thực thu và thực chi của công ty rất khó có thể đoán trước một cách chính xác . Do vậy , công ty có thể sử dụng mô hình Miller-orr để áp dụng vào quản lý ngân quỹ. Để lập được kế hoạch quản lý ngân quỹ cho kỳ kinh doanh tiếp theo , công ty cần thực hiện những nội dung sau : * Lập dự toán nhu cầu tiền của năm 2005 : Hoạt động diễn ra thường xuyên của công ty TBGD I là phải chi trả rất nhiều cho các loại chi phí và các khoản chi khác . Vì vậy , muốn lập được dự toán nhu cầu tiền chỉ có thể đựơc thực hiện khi ta dự toán được tiền thu vào , chi ra khỏi ngân qũy . Như vậy , ta phải dự toán được doanh thu , chi phí trong năm 2005 , tức là phaỉ lập được kế hoạch sản xuất kinh doanh của toàn công ty , từ đó sẽ có được bảng dự toán báo cáo kết quả sản xuất kinh doanh của công ty năm 2005 . Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Khoa Ng©n hµng tµi chÝnh 59 Việc dự toán trước giúp công ty chủ động hơn và chuẩn bị kế hoạch chi trả . Thông qua công tác thóng kê nhà quản lý tài chính có thể biết được có bao nhiêu loại chi , gồm những loại chi nào , tỷ lệ của các loại chi đó , những loại chi nào có số lượng lớn và chiếm tỷ lệ lớn trong tổng chi...chẳng hạn, các khoản chi trả lãi vay chi lương cơ bản cho cán bộ công nhân viên , chi mua nguyên vật liệu chiếm khoảng 76% tông các khoản chi. Đồng thời , ta sẽ lập dự báo các khoản thu ngân quỹ trên cơ sở xác định nguồn thu chủ yếu của công ty .Do mặt hàng kinh doanh của công ty TBGDI chủ yếu là cung cấp các thiết bị , đồ dùng học tập phục vụ cho ngành giáo dục , do vậy nguồn lợi nhuận thu được cho công ty chủ yếu là kinh doanh mặt hàng này đem lại . Do công ty luôn nắm bắt thị trường để tìm hiểu thị hiếu của người tiêu dùng nên dã nâng cao chất lượng sản phẩm mẫu mã kiểu dáng đẹp , giá cả phải chăng nên đã nhận được nhiều hợp đồng của các trường học trung tâm ... giáo dục trong cả nước , doanh thu từ hoạt động này chiếm đến 75% doanh thu của công ty . Thông thường trung bình khi bán hàng cho các khách hàng chịu khoảng 30% để trả vào quý sau và khi mua hàng thì các đơn vị này chỉ được chịu 20% trả vào quý sau còn 80% phải trả ngay khi mua hàng . Từ đó ta có thể dự toán được thực thu bằng tiền trong quý chiếm tỷ lệ bao nhiêu so với doanh thu. Nhìn vào những con số này chúng ta sẽ thấy được tương đối chính xác chu kỳ thu và số lượng mỗi lần thu trong quý tới . Từ đó giíup nhà quản lý ngân quỹ đánh giá, phán đoán được tình hình thu trong quý tới , có biện pháp cân đối ngân quỹ và các biện pháp ứng phó với sự bất lợi của ngân quỹ . Trước tình hình trên công ty phải có biện pháp tài trợ cho ngân quỹ hay tìm cách làm gia tăng ngân quỹ nhàn rỗi ? để quản lý ngân quỹ theo mô hình Miller-orr trước tiên ta phải : * Xác định mức tồn quỹ tối ưu hoặc khoảng dao động của mức tồn quỹ : Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Khoa Ng©n hµng tµi chÝnh 60 Việc xác định mức hay khoảng phụ thuộc nhiều vào sự chấp nhận rủi ro của nhà quản lý tài chính với tình hình hiện nay của công ty , thì công ty nên quản lý theo khoảng dao động của mức tồn quỹ vì thế không những tạo khả năng linh hoạt cho nhà quản lý. Tăng lợi nhuận giảm chi phí tìm nguồn tài trợ ngắn mà còn phù hợp với đặc điểm thu chi là số lượng lớn , bất thường . Để có thể xác định được mức dự trữ tiền theo thiết kế nhà quản lý cần : - Căn cứ vào mức tièn mặt bình quân trong một số kỳ ngần nhất bằng cách dựa vào số dư tài khoản tiền ( tiền mặt và tiền gửi ngân hàng ) trong một vài tháng trước và tính bình quân . Số dư bình quân đó chưa hẳn là mức cân đối tiền hợp lý trong những kỳ trước . Do vậy , nhà quản lý cần tính toán và đánhgiá các chỉ tiêu tài chính như khả năng thanh toán , tỉ xuất lợi nhuận của quý các tháng đó . Tuy nhiên , những thông tin này chỉ có ý nghĩa tham khảo vì đó là mức cân đối tiền trong những tháng trước . - Nhà quản lý phải xem xét việc mở rộng sản xuất kinh doanh trong thời gian tới qua việc đánh giá nhu cầu thị trường vì điều đó ảnh hưởng tới nhu cầu tiền . - Điều quan trọng là nhà quản lý tài chính luôn phải nắm bắt tình hình lãi xuất cho vay , gửi tiền của nhiều ngân hàng , lãi xuất các công cụ đầu tư cũng như chi phí của các hình thức tài trợ ngắn hạn , chi phí giao dịch để tìm nguồn hay để đầu tư ngắn hạn ... tức là phải nắm rõ cơ hội của việc giữ tiền trong ngân quỹ và chi phí giao dịch ( chi phí để chuyển đổi giữa tiền nhàn rỗi và công cụ sinh lợi ) . Loại lãi xuất nào và chi phí giao dịch nào cần quan tâm phụ thuộc vào những hình thức tài trợ hay sử dụng tiền nhàn rỗi mà công ty sẵn sàng áp dụng . Sau khi tổng hợp nhiều yếu tố, nhà quản lý tài chính tính toán mức tiền theo thiết kế và khoản dao động tiền như sau : Khoảng cách 1/3 của giới hạn trên 3 CP giao dịch* Phương sai của thu chi NQ Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Khoa Ng©n hµng tµi chÝnh 61 và giới hạn dưới của = 3 * * mức cân đối tiền 4 Lãi suất Phương sai thu chi ngân quỹ được tính toán như sau : + Lấy số liệu thu chi ngân quỹ của một vài tháng trước , cần đảm bảo số liệu đó phản ánh tình hình thu chi thường xuyên của công ty +Tính phương sai theo công thức : ∑( xi - x)2 ∑ xi 2 = Với x = n n Trong đó: i = 1, n xi là khoản thu (chi) thứ i, xi 0 nếu đó là khoản thu N là số khoản thu (chi) Mức cân đối tiền mặt thiết kế không nằm giữa giới hạn trên và giới hạn dưới. Người ta thường thiết kế mức cân đối tiền mặt , tức tồn quỹ tiền mặt tối ưu ở điểm một phần ba khoảng cách kể từ giới hạn dưới lên giới hạn trên. Mức tiền mặt Mức tiền mặt Khoảng dao động tiền mặt = Theo thiết kế giới hạn dưới 3 Tuy nhiên, công ty có thể lự