Luận văn Tốt nghiệp Nghiên cứu khả năng cạnh tranh của gốm mỹ nghệ Việt Nam nhằm đẩy mạnh xuất khẩu

Luận văn tốt nghiệp Đề tài: Nghiên cứu khả năng cạnh tranh của gốm mỹ nghệ Việt Nam nhằm đẩy mạnh xuất khẩu 1 MUÏC LUÏC LÔØI MÔÛ ÑAÀU………………………………………………………………………………………………………….…………….……. CHÖÔNG 1: CÔ SÔÛ KHOA HOÏC ÑEÅ ÑAÙNH GIAÙ KHAÛ NAÊNG CAÏNH TRANH VAØ KHAÚNG ÑÒNH SÖÏ CAÀN THIEÁT PHAÛI NAÂNG CAO KHAÛ NAÊNG CAÏNH TRANH CUÛA GOÁM MYÕ NGHEÄ VIEÄT NAM……………………… 1.1. Nhöõng vaán ñeà lyù luaän cô baûn veà caïnh tranh vaø khaû naêng caïnh tranh.……… 1.1.1. Ñònh nghóa veà caïnh tranh, lôïi theá caïnh tranh, khaû naêng caïnh tranh… 1.1.2. Caùc lyù thuyeát caïnh tranh…….….…………………………….…………………………………………… 1.1.3. Caùc chæ soá ñaùnh giaù khaû naêng caïnh tranh – Phöông phaùp ñaùnh giaù khaû naêng caïnh tranh………………………………………………………………………………………………………… 1.1.4. Caùc nhaân toá aûnh höôûng ñeán khaû naêng caïnh tranh………………………….……….. 1.2. Söï caàn thieát phaûi naâng cao khaû naêng caïnh tranh cho saûn phaåm goám myõ ngheä Vieät Nam ……………………………………………………………………………………………………………….……….…… 1.2.1. Goám myõ ngheä …….…………………….………………………………………………………………………..… 1.2.2. Vai troø cuûa goám myõ ngheä vaø xuaát khaåu goám myõ ngheä…………………………. 1.2.3. Söï caàn thieát phaûi naâng cao khaû naêng caïnh tranh cuûa goám myõ ngheä Vieät Nam……………………………………………………………………………………………………………………………… 1.3. Kinh nghieäm naâng cao khaû naêng caïnh tranh cuûa maët haøng goám myõ ngheä taïi moät soá quoác gia trong khu vöïc……………………………………………………………………………. 1.3.1. Kinh nghieäm cuûa TRUNG QUOÁC………………………..…………………………………….… 1.3.2. Kinh nghieäm cuûa MALAYSIA ……………….………………………………………………….…. 1.3.3. Kinh nghieäm cuûa THAILAND………………………………….……………………………………. 1.3.4. Nhöõng baøi hoïc kinh nghieäm ruùt ra cho Vieät Nam …………………………………… Keát luaän chöông 1……………….……………….………………………………………………….…………………………………. CHÖÔNG 2: ÑAÙNH GIAÙ KHAÛ NAÊNG CAÏNH TRANH VAØ NHÖÕNG NHAÂN TOÁ AÛNH HÖÔÛNG ÑEÁN KHAÛ NAÊNG CAÏNH TRANH CUÛA GOÁM MYÕ NGHEÄ VIEÄT NAM…………………………………………………………………………………………… 2.1. Phaân tích toång quan tình hình saûn xuaát – xuaát khaåu goám myõ ngheä Vieät Nam …………….……………….………………………………………………….………………………………………………………………… 2.1.1.Sô löôïc lòch söû phaùt trieån ngaønh goám myõ ngheä Vieät Nam……….…………… 2.1.2.Tình hình saûn xuaát goám myõ ngheä hieän nay ………………………….………..………… 2.1.3. Tình hình xuaát khaåu goám myõ ngheä Vieät Nam……………………………………….… 2.2. Ñaùnh giaù khaû naêng caïnh tranh cuûa goám myõ ngheä Vieät Nam ……….…………….… Trang 4 7 8 10 17 17 17 20 26 30 37 37 39 40 49 50 51 54 54 56 56 56 62 2 2.2.1. Ñaùnh giaù khaû naêng caïnh tranh qua so saùnh ñôn giaù baùn saûn phaåm…. 2.2.2. Ñònh vò khaû naêng caïnh tranh cuûa goám myõ ngheä Vieät Nam qua phaân tích ñaùnh giaù cuûa thò tröôøng nhaäp khaåu …………….………………………………………… 2.3. Caùc nhaân toá aûnh höôûng ñeán khaû naêng caïnh tranh cuûa goám myõ ngheä Vieät Nam………………………………………………………………………………………………………………………………….….….. 2.3.1. Caùc nhaân toá beân ngoaøi ……………………………………………………………………………………... 2.3.2. Caùc nhaân toá beân trong …………………………………………………………………………………….… 2.3.3. Haøm hoài quy bieåu thò khaû naêng caïnh tranh …………………….……………………..… Keát luaän chöông 2 …………………………………………………………………………………………………………………….… CHÖÔNG 3: GIAÛI PHAÙP NAÂNG CAO KHAÛ NAÊNG CAÏNH TRANH NHAÈM ÑAÅY MAÏNH XUAÁT KHAÅU GOÁM MYÕ NGHEÄ VIEÄT NAM.………. 3.1. Muïc tieâu, quan ñieåm vaø caên cöù ñeà xuaát caùc giaûi phaùp gia taêng khaû naêng caïnh tranh nhaèm môû roäng thò tröôøng xuaát khaåu cho ngaønh goám myõ ngheä Vieät Nam ……………………………………………………………………………………………………………………………………….… 3.1.1. Muïc tieâu ñeà xuaát giaûi phaùp………………….…………………………………………………………… 3.1.2. Quan ñieåm ñeà xuaát giaûi phaùp…………………………………………………………………………… 3.1.3. Caùc caên cöù ñeà xuaát giaûi phaùp……………………………………………………….……………….… 3.2. Nhöõng giaûi phaùp gia taêng khaû naêng caïnh tranh nhaèm ñaåy maïnh xuaát khaåu goám myõ ngheä Vieät Nam ………………………………………………………………………………………………… 3.2.1. Nhoùm giaûi phaùp veà ñaàu tö ñoåi môùi coâng ngheä ……………………………….……… 3.2.2. Nhoùm giaûi phaùp veà caûi tieán maãu maõ saûn phaåm, caûi tieán phöông thöùc ñoùng goùi…………………………………………………………………………….................................. 3.2.3. Nhoùm giaûi phaùp taêng cöôøng lieân keát …………………………………………………………… 3.2.4. Nhoùm giaûi phaùp naâng cao chaát löôïng nguoàn nhaân löïc …………………………. 3.2.5. Nhoùm giaûi phaùp veà ñaåy maïnh coâng taùc xuùc tieán thöông maïi vaø quaûng baù thöông hieäu goám Vieät .……….…..………………………………………………………………… 3.3. Caùc kieán nghò vôùi Chính phuû…….…………….……………………………….……….…………………………… 3.3.1. Quy hoaïch laïi ngaønh goám myõ ngheä ñeå phaùt trieån beàn vöõng…………….… 3.3.2. Chính saùch hoã trôï taøi chính ……………………………………………………………………………… 3.3.3. Ñaåy maïnh hôn nöõa vai troø xuùc tieán thöông maïi cuûa Nhaø nöôùc ………… 3.3.4. Hoaøn thieän hôn coâng taùc baûo hoä sôû höõu kieåu daùng coâng nghieäp………. 3.3.5. Xaây döïng chính saùch hoã trôï ñeå doanh nghieäp ñaàu tö ra nöôùc ngoaøi theo chieán löôïc lieân keát lieân doanh vôùi nhaø nhaäp khaåu……………………………………. Keát luaän chöông 3……………………………………………………………………….……………………………………………… 67 75 75 79 95 95 95 123 132 134 134 134 134 135 136 136 140 142 151 155 159 159 162 163 163 3 DANH MUÏC CAÙC BAÛNG Teân baûng Trang Baûng 1.1: Baûng phaân loaïi goám söù theo nguyeân lieäu vaø nhieät ñoä nung…………………….. Baûng 1.2: Kim ngaïch nhaäp khaåu caùc saûn phaåm goám gia duïng, goám myõ ngheä cuûa thò tröôøng Chaâu AÂu………………………………………………………………………………………………………………………. Baûng 1.3: Toång kim ngaïch nhaäp khaåu caùc loaïi haøng goám (HS 69)vaøo Nhaät Baûn… Baûng 2.1: Caùc maët haøng xuaát khaåu chuû löïc cuûa Vieät Nam töø 1998 ñeán 2004………. Baûng 2.2: Cô caáu kim ngaïch xuaát khaåu haøng thuû coâng myõ ngheä Vieät Nam ……….… Baûng 2.3: Kim ngaïch xuaát khaåu haøng goám myõ ngheä vaøo caùc nöôùc Lieân minh Chaâu AÂu giai ñoaïn 2000-2004 ……………………………………………………………………….……………………….. Baûng 2.4: Baûng so saùnh giaù baùn caùc saûn phaåm töông töï giöõa Vieät Nam- Trung Quoác………………………………………………………………………………………………………………………………………. Baûng 2.5: Baûng so saùnh giaù FOB cuûa Vieät Nam vaø Thaùi lan……………………………………... Baûng 2.6: Baûng so saùnh giaù baùn FOB nhöõng saûn phaåm töông töï cuûa Vieät Nam vaø Malaysia………………………………………………………………………………………………………………………………………. Baûng 2.7: Thò tröôøng nhaäp khaåu goám myõ ngheä ……………………………………………………………….. Baûng 2.8: Doanh soá nhaäp khaåu trung bình moät naêm cuûa coâng ty nhaäp khaåu……….… Baûng 2.9: Muïc ñích nhaäp khaåu goám myõ ngheä töø nöôùc ngoaøi………………………………………. Baûng 2.10: Nhöõng nhaân toá chuû yeáu taùc ñoäng ñeán quyeát ñònh mua haøng cuûa nhaø nhaäp khaåu goám myõ ngheä …………………………………………………………………………………………………………… Baûng 2.11: Caùc quoác gia xuaát khaåu haøng goám myõ ngheä vaø thò phaàn ………………………. Baûng 2.12: So saùnh vaø kieåm ñònh möùc ñoä haøi loøng cuûa nhaø nhaäp khaåu goám myõ ngheä veà chaát löôïng saûn phaåm ñoái vôùi Vieät Nam vaø caùc ñoái thuû caïnh tranh ………… Baûng 2.13: So saùnh vaø kieåm ñònh möùc ñoä haøi loøng cuûa nhaø nhaäp khaåu goám myõ ngheä veà giaù ñoái vôùi Vieät Nam vaø caùc ñoái thuû caïnh tranh ……………………………………………… Baûng 2.14: So saùnh vaø kieåm ñònh möùc ñoä haøi loøng cuûa nhaø nhaäp khaåu goám myõ 38 42 45 68 69 73 76 78 78 80 80 81 82 83 85 86 4 ngheä veà söï ña daïng maãu maõ ñoái vôùi Vieät Nam vaø caùc ñoái thuû caïnh tranh.……………. Baûng 2.15: So saùnh vaø kieåm ñònh möùc ñoä haøi loøng cuûa nhaø nhaäp khaåu goám myõ ngheä veà toác ñoä ñoåi môùi maãu maõ ñoái vôùi Vieät Nam vaø caùc ñoái thuû caïnh tranh ……. Baûng 2.16: So saùnh vaø kieåm ñònh möùc ñoä haøi loøng cuûa nhaø nhaäp khaåu goám myõ ngheä veà söï phuø hôïp kieåu daùng vôùi thò tröôøng nhaäp khaåu…………………………………………….… Baûng 2.17: So saùnh vaø kieåm ñònh möùc ñoä haøi loøng cuûa nhaø nhaäp khaåu goám myõ ngheä veà chaát löôïng bao bì ñoái vôùi Vieät Nam vaø caùc ñoái thuû caïnh tranh ………………… Baûng 2.18: So saùnh vaø kieåm ñònh möùc ñoä haøi loøng cuûa nhaø nhaäp khaåu goám myõ ngheä veà khaû naêng hoaøn thaønh moät ñôn haøng lôùn trong ñieàu kieän giôùi haïn veà thôøi gian cuûa goám myõ ngheä Vieät Nam vaø caùc ñoái thuû caïnh tranh ……………………………………… Baûng 2.19: So saùnh vaø kieåm ñònh söï khaùc bieät trong möùc ñoä haøi loøng cuûa nhaø nhaäp khaåu goám myõ ngheä veà cam keát giao haøng goám myõ ngheä Vieät Nam vaø caùc ñoái thuû caïnh tranh ……………………………………………………………………………………………………………………….… Baûng 2.20: Thôøi gian söû duïng maùy moùc thieát bò …………………………………………………………….… Baûng 2.21: Trình ñoä coâng ngheä………………………………………………………………………………………………… Baûng 2.22: Chi phí saûn xuaát cuûa ñôn vò saûn xuaát kinh doanh goám myõ ngheä……….…. Baûng 2.23: Baûng toång hôïp möùc bieán ñoäng cuûa caùc yeáu toá saûn xuaát chính……………… Baûng 2.24: Baûng toång hôïp söï bieán ñoäng giaù nhieân lieäu duøng ñeå nung goám myõ ngheä…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. Baûng 2.25: Tình hình söû duïng lao ñoäng trong ngaønh goám myõ ngheä ……………………….… Baûng 2.26: Tuoåi trung bình cuûa coâng nhaân trong töøng khaâu saûn xuaát…………………….… Baûng 2.27: Baûng toång hôïp söï bieán ñoäng cuûa ñôn giaù tieàn löông ……………………………….. Baûng 2.28: Baûng giaù cöôùc vaän chuyeån container trong nöôùc …………………………………….… Baûng 2.29: Baûng giaù cöôùc vaän taûi bieån loaïi container 40’ ñi Chaâu AÂu………………….… Baûng 2.30: Baûng toång hôïp chi phí giaù thaønh treân moãi ñôn vò saûn phaåm goám…….… Baûng 2.31: Baûng so saùnh giaù baùn FOB vaø CFR giöõa saûn phaåm Vieät Nam vaø Trung Quoác………………………………………………………………………………………………………………………………………. 87 88 89 90 91 92 99 99 101 102 107 108 109 110 111 111 112 113 5 Baûng 2.32: Baûng so saùnh giaù baùn FOB giöõa saûn phaåm Baùt Traøng vaø Thaùi Lan….. Baûng 2.33: Baûng so saùnh moät soá yeáu toá saûn xuaát chính giöõa Vieät Nam – Trung Quoác – Thaùilan – Malaysia ……………………………………………………………………………………………………… Baûng 2.34: Caùc phöông thöùc tieáp caän khaùch haøng cuûa doanh nghieäp saûn xuaát – kinh doanh goám myõ ngheä …………………………………………………………………………………………………………… Baûng 2.35: Moâ hình lyù thuyeát veà caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán khaû naêng caïnh tranh……………………………………………………………………………………………………………………………………………………… Baûng 2.36: Keát quaû hoài quy ñoái vôùi moâ hình lyù thuyeát baèng phöông phaùp Enter… Baûng 2.37: Chæ tieâu toång hôïp cuûa moâ hình hoài quy (b)…………………………………………………… Baûng 2.38: Baûng phaân tích keát quaû hoài quy ( a)……………………………………………………….………. Baûng 2.39: Giaù trò trung bình cuûa caùc bieán ñònh löôïng trong haøm hoài quy……………… Baûng 2.40: Cô caáu caùc doanh nghieäp coù hoaït ñoäng xuaát khaåu……………………….…………… Baûng 2.41: Coâng ngheä saûn xuaát ………………………………………………………………………………….…………… Baûng 3.1: Nhöõng ñieàu nhaø nhaäp khaåu kyø voïng töø ñoù khuyeán khích nhaø nhaäp khaåu tieáp tuïc nhaäp khaåu goám myõ ngheä Vieät Nam trong töông lai……………………………… Baûng 3.2: Nhöõng nguoàn thoâng tin quaûng baù giuùp khaùch haøng bieát ñeán vaø quyeát ñònh mua goám myõ ngheä cuûa Vieät Nam ………………………………………………………………………………… 114 115 120 124 125 126 126 130 130 131 136 155 6 LÔØI MÔÛ ÑAÀU 1 – Lyù do choïn ñeà taøi nghieân cöùu Goám myõ ngheä Vieät Nam laø moät maët haøng ñaëc bieät phaûn aùnh vaên hoùa truyeàn thoáng laâu ñôøi cuûa daân toäc Vieät Nam. Goám myõ ngheä Vieät Nam ñaõ ñöôïc thò tröôøng nöôùc ngoaøi öa chuoäng, ñieàu ñoù phaûn aùnh qua kim ngaïch xuaát khaåu ngaøy caøng taêng cao töø 22,4 trieäu USD kim ngaïch xuaát khaåu naêm 1995 ñaõ taêng lieân tuïc vaø ñaït möùc 147,5 trieäu USD vaøo naêm 2004. Thò tröôøng xuaát khaåu cuûa ngaønh goám myõ ngheä cuõng khoâng ngöøng ñöôïc môû roäng töø choã chæ xuaát khaåu theo Nghò ñònh thö vaøo caùc thò tröôøng Xaõ hoäi Chuû nghóa trong thôøi kyø bao caáp, ngaøy nay goám myõ ngheä Vieät Nam ñaõ xuaát hieän taïi haàu heát caùc thò tröôøng lôùn coù yeâu caàu cao, nhö: Hoa Kyø, Chaâu AÂu, Nhaät Baûn, caùc nöôùc Trung Ñoâng vaø Baéc Myõ..vv. Nhôø söï phaùt trieån tích cöïc naøy ñaõ thu huùt ñaàu tö môû roäng saûn xuaát moät caùch maïnh meõ taïi caùc vuøng saûn xuaát lôùn nhö taïi Baùt Traøng, Bình Döông, Ñoàng Nai, Vónh Long..vv, vaø ñaõ taïo ra nhieàu coâng aên vieäc laøm cho ngöôøi lao ñoäng. Ñaåy maïnh xuaát khaåu goám myõ ngheä coøn coù yù nghóa quan troïng laø quaûng baù vaên hoaù truyeàn thoáng cuûa Vieät Nam treân tröôøng quoác teá vaø laø caàu noái giao löu vaên hoaù vôùi caùc daân toäc khaùc treân theá giôùi, giuùp Vieät Nam nhanh choùng hoäi nhaäp vôùi caùc neàn kinh teá trong khu vöïc vaø theá giôùi. Tuy nhieân, ngaønh goám Vieät Nam hieän ñang phaûi caïnh tranh vôùi caùc saûn phaåm cuøng loaïi ñöôïc saûn xuaát bôûi caùc ñoái thuû caïnh tranh lôùn, nhö: Trung Quoác, laø nöôùc coù kyõ thuaät saûn xuaát cao vaø thöông hieäu ñaõ ñöôïc khaúng ñònh, Thaùi lan, Malaysia, Indonesia …vv , laø nhöõng quoác gia cuõng coù ngaønh saûn xuaát goám phaùt trieån, ñaõ thaâm nhaäp vaø thieát laäp ñöôïc moái quan heä thöông maïi roäng taïi caùc thò tröôøng lôùn nhö Chaâu AÂu, Hoa Kyø tröôùc chuùng ta khaù laâu. Vì vaäy, söï phaùt trieån cuûa ngaønh goám myõ ngheä Vieät Nam tuy phaùt trieån maïnh nhöng vaãn chöa töông xöùng vôùi tieàm naêng cuûa ñaát nöôùc vaø söï phaùt trieån hieän nay cuõng chöa beàn vöõng do nhöõng yeáu toá baát caäp trong noäi boä ngaønh, hôn nöõa chuùng ta cuõng chöa taïo ra ñöôïc moät doøng goám mang ñaäm neùt vaên hoaù Vieät Nam ñeå coù theå khaúng ñònh moät theá ñöùng vöõng chaéc treân thò tröôøng. Laø 7 moät ngöôøi coù thôøi gian laâu daøi gaén boù vôùi lónh vöïc saûn xuaát, kinh doanh xuaát khaåu goám myõ ngheä, taùc giaû nhaän thaáy nguyeân nhaân chuû yeáu cuûa tình traïng treân laø do khaû naêng caïnh tranh cuûa goám myõ ngheä Vieät Nam thaáp hôn caùc ñoái thuû caïnh tranh treân thò tröôøng xuaát khaåu. Do ñoù, vôùi hoaøi baõo öùng duïng nhöõng kieán thöùc ñaõ tieáp thu töø nhaø tröôøng vaø nhöõng kinh nghieäm, hieåu bieát quyù giaù ñuùc keát töø thöïc tieãn coâng taùc lieân tuïc hôn 20 naêm ñieàu haønh saûn xuaát, kinh doanh xuaát khaåu goám myõ ngheä, ñeå xaây döïng vaø ñeà xuaát nhöõng giaûi phaùp caáp thieát goùp phaàn laøm gia taêng khaû naêng caïnh tranh cho ngaønh goám myõ ngheä Vieät Nam, taùc giaû ñaõ choïn ñeà taøi: “Nghieân cöùu khaû naêng caïnh tranh cuûa goám myõ ngheä Vieät Nam nhaèm ñaåy maïnh xuaát khaåu” laøm ñeà taøi nghieân cöùu cho luaän aùn tieán só cuûa mình. 2 – Ñoái töôïng vaø phaïm vi nghieân cöùu cuûa luaän aùn Ñoái töôïng nghieân cöùu : Treân thöïc teá caên cöù theo coâng naêng vaø nhöõng ñaëc tính lyù hoaù, coù nhieàu loaïi saûn phaåm goám vaø söù khaùc nhau, nhöng nhaän thaáy goám myõ ngheä laø ngaønh haøng coù tieàm naêng, lôïi ích xuaát khaåu cao cuûa Vieät Nam neân luaän aùn chæ nghieân cöùu veà goám myõ ngheä. Treân 3 caáp ñoä caïnh tranh laø khaû naêng caïnh tranh quoác gia, khaû naêng caïnh tranh cuûa doanh nghieäp, khaû naêng caïnh tranh cuûa saûn phaåm. Luaän aùn nghieân cöùu ôû caáp ñoä khaû naêng caïnh tranh cuûa saûn phaåm goám myõ ngheäVieät Nam. Phaïm vi nghieân cöùu : - Veà khoâng gian: Luaän aùn khoâng nghieân cöùu taûn maïn taïi nhöõng ñòa phöông, nhöõng laøng ngheà saûn xuaát goám nhoû leû raûi raùc nhieàu nôi, maø chæ taäp trung nghieân cöùu thöïc ñòa taïi nhöõng vuøng saûn xuaát chuû löïc cuûa Vieät Nam, nhö: Baùt Traøng, Bình Döông, Ñoàng Nai, Vónh Long, vì ngaønh saûn xuaát goám myõ ngheä taïi nhöõng ñòa phöông naøy ñaõ ñoùng goùp tôùi hôn 95% kim ngaïch xuaát khaåu goám cuûa caû nöôùc. Song song vôùi vieäc nghieân cöùu saûn xuaát kinh doanh goám myõ ngheä trong nöôùc, ñeå coù theå ñònh vò ñöôïc khaû naêng caïnh tranh cuûa ngaønh goám myõ ngheä Vieät Nam, luaän aùn coøn nghieân cöùu vaø so saùnh vôùi caùc ñoái thuû caïnh tranh chuû yeáu taïi nöôùc ngoaøi, 8 nhö: Trung Quoác, Thaùi Lan, Malaysia, chöù khoâng so saùnh vôùi taát caû caùc quoác gia khaùc treân theá giôùi cuõng coù ngaønh saûn xuaát goám myõ ngheä phaùt trieån. - Veà thôøi gian: Luaän aùn taäp trung nghieân cöùu hoaït ñoäng saûn xuaát – kinh doanh xuaát khaåu goám myõ ngheä Vieät Nam trong voøng 5 naêm gaàn ñaây, keå töø naêm 1999 ñeán heát naêm 2004. 3 – Muïc ñích nghieân cöùu Xuaát phaùt töø ñoái töôïng vaø phaïm vi ñeà taøi, muïc ñích nghieân cöùu cuûa luaän aùn bao goàm : * Heä thoáng laïi nhöõng hoïc thuyeát veà caïnh tranh nhaèm xaùc ñònh söï caàn thieát phaûi naâng cao khaû naêng caïnh tranh cho goám myõ ngheä Vieät Nam. * Nghieân cöùu toång keát kinh nghieäm naâng cao khaû naêng caïnh tranh cuûa goám myõ ngheä cuûa moät soá quoác gia, nhö : Trung Quoác, Thaùi Lan, Malaysia nhaèm ruùt ra nhöõng baøi hoïc kinh nghieäm coù theå aùp duïng cho ngaønh goám myõ ngheä Vieät Nam. * Ñaùnh giaù thöïc traïng saûn xuaát kinh doanh goám myõ ngheä Vieät Nam ñeå khaúng ñònh söï caáp thieát phaûi naâng cao khaû naêng caïnh tranh cuûa goám myõ ngheä. * Phaân tích, ñaùnh giaù khaû naêng caïnh tranh vaø taùc ñoäng cuûa caùc nhaân toá aûnh höôûng ñeán khaû naêng caïnh tranh cuûa goám myõ ngheä. * Ñeà xuaát caùc giaûi phaùp phuø hôïp vôùi ñieàu kieän hieän taïi nhaèm naâng cao khaû naêng caïnh tranh cho goám myõ ngheä Vieät Nam. 4 – Phöông phaùp nghieân cöùu cuûa luaän aùn Treân cô sôû nghieân cöùu caùc soá lieäu thöù caáp töø caùc taøi lieäu, nhö: nieân giaùm thoáng keâ, soá lieäu thoáng keâ töø Boä Thöông maïi, töø caùc ñòa phöông, thoâng tin treân internet, vaø caùc soá lieäu thoâng tin sô caáp…vv. Taùc giaû ñaõ vaän duïng heä thoáng caùc phöông phaùp phaân tích ñònh tính keát hôïp vôùi ñònh löôïng vaø caùc phöông phaùp duy vaät bieän chöùng, logic hình thöùc, phöông phaùp phaân tích, so saùnh, toång hôïp; phöông phaùp khaûo saùt ñieàu tra thöïc ñòa, phöông phaùp chuyeân gia ñeå thu thaäp thoâng tin vaø phaân tích caùc yeáu toá aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán khaû naêng caïnh tranh cuûa goám myõ ngheä Vieät Nam. 9 Vì soá lieäu thöù caáp lieân quan ñeán ngaønh goám myõ ngheä raát haïn cheá, do ñoù ñeå thu thaäp theâm thoâng tin thöïc hieän nghieân cöùu cuûa mình, ñích thaân taùc giaû ñaõ thöïc hieän 3 cuoäc khaûo saùt thöïc ñòa moät caùch coâng phu ôû trong vaø ngoaøi nöôùc nhö sau: 1- Khaûo saùt taïi Trung Quoác, Thaùi Lan, Malaysia: Nhaèm muïc ñích so saùnh khaû naêng caïnh tranh cuûa goám myõ ngheä Vieät Nam vôùi caùc ñoái thuû chuû yeáu vaø nghieân cöùu caùc kinh nghieäm cuûa hoï, taùc giaû ñaõ thöïc hieän ñieàu tra khaûo saùt taïi caùc coâng ty, xí nghieäp saûn xuaát kinh doanh goám myõ ngheä ôû 3 quoác gia (phuï luïc soá 2), trong ñoù khaûo saùt 12 ñôn vò caùc tænh Quaûng Chaâu, Phaät Sôn, Trieàu Chaâu, Thaåm Quyeán cuûa Trung Quoác; khaûo saùt 6 ñôn vò taïi caùc tænh Chonbury, Chan Lopburi, Lampang, Bangkok cuûa Thaùi Lan vaø 4 ñôn vò taïi tænh Ipoh – mieàn Baéc Malaysia. 2- Khaûo saùt taïi caùc cô sôû saûn xuaát, kinh doanh goám myõ ngheä trong nöôùc: Nhaèm thu thaäp nhöõng soá lieäu, thoâng tin ñeå coù theå ñaùnh giaù khaû naêng caïnh tranh cuûa ngaønh goám myõ ngheä Vieät Nam hieän nay, taùc giaû ñaõ tieán haønh ñieàu tra xaõ hoäi hoïc baèng baûng caâu hoûi ñoái vôùi 115 cô sôû saûn xuaát goám myõ ngheä trong nöôùc (phuï luïc soá 3 vaø 4) taïi caùc vuøng saûn xuaát chuû löïc laø Baùt Traøng, Bình Döông, Ñoàng Nai, Vónh Long. 3- Khaûo saùt taïi caùc thò tröôøng xuaát khaåu: Ñeå ñònh vò khaû naêng caïnh tranh cuûa goám myõ ngheä Vieät Nam so vôùi caùc ñoái thuû ngay taïi thò tröôøng xuaát khaåu, taùc giaû ñaõ tieán haønh tröïc tieáp thu thaäp ñaùnh giaù cuûa hôn 112 nhaø nhaäp khaåu trong caùc ñôït tham gia Hoäi chôï Thöông maïi taïi Chicago, Frankfurt, Cologn, HongKong, Melbourn, Birmingham, Tokyo, Osaka… vaø trong caùc cuoäc ñaøm ñaøm phaùn tröïc tieáp vôùi khaùch haøng taïi trong vaø ngoaøi nöôùc. (phuï luïc soá 5 vaø 6) 5 – Nhöõng ñoùng goùp khoa hoïc môùi cuûa luaän aùn Cho ñeán nay, taïi Vieät Nam ñaõ coù nhöõng coâng trình nghieân cöùu lieân quan ñeán vaán ñeà phaùt trieån xuaát khaåu goám myõ ngheä nhö sau : 1 - Coâng trình nghieân cöùu khoa hoïc caáp boä : “Nhöõng giaûi phaùp ñaåy maïnh xuaát khaåu goám söù myõ ngheä Vieät Nam” do PGS. TS. Ñoøan Thò Hoàng Vaân laøm chuû 10 nhieäm. Trong ñoù, troïng taâm nghieân cöùu phaân tích thöïc traïng saûn xuaát - xuaát khaåu goám myõ ngheä Vieät Nam vaø xaùc ñònh nhöõng nguyeân nhaân cô baûn kìm haõm tieàm naêng xuaát khaåu cuûa ngaønh goám myõ ngheä Vieät Nam töø ñoù ñeà ra nhöõng giaûi phaùp nhaèm ñaåy maïnh xuaát khaåu trong thôøi gian saép tôùi. 2 – Ñeà taøi nghieân cöùu khoa hoïc caáp tænh : “Nghieân cöùu xaây döïng chieán löôïc, ñeà xuaát giaûi phaùp thöïc hieän chöông trình hoäi nhaäp kinh teá quoác teá cuûa tænh Vónh Long ñeán naêm 2010 vaø taàm nhìn ñeán naêm 2020” do GS. TS. Voõ Thanh Thu laøm chuû nhieäm ñeà taøi, trong ñoù ñaõ nghieân cöùu vaø xaây döïng caùc chieán löôïc naâng cao khaû naêng caïnh tranh cho saûn phaåm goám myõ ngheä cuûa tænh Vónh Long trong moät loaït chieán löôïc toång theå naâng cao khaû naêng caïnh tranh caùc löïc löôïng kinh teá cuûa tænh Vónh Long ñaùp öùng yeâu caàu hoäi nhaäp quoác teá. 3 – Ñeà aùn Phaùt trieån ngaønh goám myõ ngheä xuaát khaåu Vónh Long töø naêm 2004 ñeán naêm 2010 do Sôû Coâng nghieäp tænh Vónh Long nghieân cöùu. Noäi dung chuû yeáu nghieân cöùu nhöõng ñaëc ñieåm cuï theå veà ngaønh goám myõ ngheä Vónh Long, phaân tích caùc ñieåm yeáu, ñieåm maïnh, thaùch thöùc ñeå ñeà xuaát nhöõng bieän phaùp phaùt trieån ngaønh goám myõ ngheä cuûa rieâng Tænh Vónh Long. 4 - Baùo caùo Quy hoaïch phaùt trieån ngaønh goám myõ ngheä tænh Ñoàng nai giai ñoaïn 2001 – 2010 do Sôû Coâng nghieäp tænh Ñoàng Nai soaïn thaûo. Baùo caùo taäp trung phaân tích saâu veà nhöõng khoù khaên vaø söï caïnh tranh ngaønh seõ gaëp phaûi trong töông lai töø moâi tröôøng kinh doanh trong nöôùc. Töø ñoù, xaây döïng ñònh höôùng quy hoaïch phaùt trieån chung cho ngaønh goám ñòa phöông trong giai ñoaïn töø 2001-2010. 5 – Raát nhieàu baøi baùo, tham luaän ñöôïc ñaêng taûi treân caùc taïp chí chuyeân ngaønh hoaëc treân caùc tôø baùo cuûa Trung öông laãn ñòa phöông lieân quan phaûn aùnh tình hình saûn xuaát – xuaát khaåu cuûa ngaønh goám cuûa caùc ñòa phöông treân caû nöôùc cuõng nhö moät soá khuynh höôùng tieâu duøng môùi, coâng ngheä môùi ..vv .. Caùc coâng trình nghieân cöùu neâu treân ñaõ nghieân cöùu moät soá vaán ñeà ñaåy maïnh xuaát khaåu goám myõ ngheä Vieät Nam thoâng qua nhöõng giaûi phaùp toång theå phuø hôïp vôùi 11 trình ñoä thöïc tieãn cuûa ngaønh goám Vieät Nam, noùi chung vaø töøng vuøng saûn xuaát noùi rieâng veà coâng ngheä, nhaân löïc, voán....vv . Tuy nhieân, ngaønh goám myõ ngheä Vieät Nam vaãn chöa ñöôïc quan taâm nghieân cöùu moät caùch chuyeân saâu hôn veà nhöõng thaùch thöùc do caïnh tranh quoác teá gay gaét maø ngaønh goám myõ ngheä Vieät Nam ñang ñoái phoù cuõng nhö chöa ñöôïc nghieân cöùu phaân tích kyõ löôõng nhöõng ñieåm yeáu cuï theå trong saûn xuaát, trong marketing xuaát khaåu…vv ñaõ laøm cho khaû naêng caïnh tranh cuûa goám myõ ngheä Vieät Nam keùm hôn caùc ñoái thuû caïnh tranh. Treân cô sôû nghieân cöùu nhieàu taøi lieäu, caùc coâng trình nghieân cöùu khoa hoïc vaø thöïc tieãn ñeå thöïc hieän caùc noäi dung cuûa ñeà taøi ñaõ xaùc ñònh, coù theå toùm taét moät soá ñoùng goùp khoa hoïc môùi luaän aùn seõ laøm phong phuù hôn veà lyù luaän vaø thöïc tieãn môû roäng thò tröôøng xuaát khaåu qua vieäc naâng cao khaû naêng caïnh tranh cuûa ngaønh goám myõ ngheä nhö sau: 1 . Heä thoáng caùc lyù thuyeát veà caïnh tranh, lôïi theá caïnh tranh, khaû naêng caïnh tranh, caùc nhaân toá aûnh höôûng… ñeå laøm roõ hôn nhöõng luaän cöù khoa hoïc veà söï caàn thieát phaûi naâng cao khaû naêng caïnh tranh cuûa goám myõ ngheä nhaèm giöõ vöõng vaø môû roäng thò tröôøng xuaát khaåu. 2 . Ñaùnh giaù ñöôïc khaû naêng caïnh tranh vaø xaùc ñònh ñöôïc caùc nhaân toá aûnh höôûng ñeán khaû naêng caïnh tranh cuûa ngaønh goám myõ ngheä Vieät Nam. 3 . Neâu nhöõng baøi hoïc kinh nghieäm naâng cao khaû naêng caïnh tranh cuûa caùc quoác gia, nhö : Trung Quoác, Thailand, Malaysia, ñeå ngaønh goám myõ ngheä Vieät Nam coù theå hoïc taäp nhaèm naâng cao khaû naêng caïnh tranh cuûa mình. 4 . Xaây döïng nhöõng ñònh höôùng phaùt trieån vaø nhöõng giaûi phaùp cuï theå coù tính khaû thi cao ñeå coù theå nhanh choùng naâng cao khaû naêng caïnh tranh, taän duïng nhöõng cô hoäi môùi cuûa hoäi nhaäp, ñuû khaû naêng ñoái phoù vôùi caïnh tranh quoác teá nhaèm cuûng coá thò tröôøng truyeàn thoáng vaø khoâng ngöøng môû roäng thò tröôøng xuaát khaåu cho ngaønh goám myõ ngheä Vieät Nam. 12 CHÖÔNG 1 CÔ SÔÛ KHOA HOÏC ÑEÅ ÑAÙNH GIAÙ KHAÛ NAÊNG CAÏNH TRANH VAØ KHAÚNG ÑÒNH SÖÏ CAÀN THIEÁT PHAÛI NAÂNG CAO KHAÛ NAÊNG CAÏNH TRANH CUÛA GOÁM MYÕ NGHEÄ VIEÄT NAM _______________ Ñeå phaân tích moái quan heä giöõa khaû naêng caïnh tranh vaø taùc ñoäng cuûa noù ñoái vieäc môû roäng thò tröôøng xuaát khaåu cho ngaønh goám myõ ngheä, tröôùc heát caàn tìm hieåu nhöõng khaùi nieäm, nhöõng ñònh nghóa veà caïnh tranh, lôïi theá caïnh tranh, khaû naêng caïnh tranh, nhöõng yeáu toá taïo neân caïnh tranh cuõng nhö caùc aùp löïc taùc ñoäng ñeán khaû naêng caïnh tranh. Beân caïnh ñoù caàn nghieân cöùu caùc baøi hoïc kinh nghieäm töø chính caùc ñoái thuû caïnh tranh laø nhöõng nöôùc trong khu vöïc vaø phaân tích söï thieát yeáu cuûa vieäc naâng cao khaû naêng caïnh tranh cho saûn phaåm goám myõ ngheä Vieät Nam. Töø nhöõng cô sôû nghieân cöùu treân ñeà xuaát nhöõng giaûi phaùp naâng cao khaû naêng caïnh tranh nhaèm giöõ vöõng môû roäng thò tröôøng xuaát khaåu. 1.1. NHÖÕNG VAÁN ÑEÀ LYÙ LUAÄN CÔ BAÛN VEÀ CAÏNH TRANH VAØ KHAÛ NAÊNG CAÏNH TRANH. 1.1.1. ÑÒNH NGHÓA VEÀ CAÏNH TRANH, LÔÏI THEÁ CAÏNH TRANH, KHAÛ NAÊNG CAÏNH TRANH 1.1.1 .1. Ñònh nghóa veà caïnh tranh Theo ñònh nghóa trong Ñaïi Töø ñieån tieáng Vieät, caïnh tranh ñöôïc ñònh nghóa laø “tranh ñua giöõa nhöõng caù nhaân, taäp theå coù chöùc naêng nhö nhau, nhaèm giaønh phaàn hôn, phaàn thaéng veà mình” [45] Theo Töø ñieån thuaät ngöõ Kinh teá hoïc “caïnh tranh –söï ñaáu tranh ñoái laäp giöõa caùc caù nhaân, taäp ñoaøn hay quoác gia. Caïnh tranh naûy sinh khi hai beân hay nhieàu beân coá gaéng giaønh laáy thöù maø khoâng phaûi ai cuõng coù theå giaønh ñöôïc” [59] 13 Trong Ñaïi Töø ñieån Kinh teá thò tröôøng cuõng ñöa ra ñònh nghóa: “caïnh tranh höõu hieäu laø moät phöông thöùc thích öùng vôùi thò tröôøng cuûa xí nghieäp, maø muïc ñích laø giaønh ñöôïc hieäu quaû hoaït ñoäng thò tröôøng laøm cho ngöôøi ta töông ñoái thoûa maõn nhaèm ñaït ñöôïc lôïi nhuaän bình quaân vöøa ñuû ñeå coù lôïi cho vieäc kinh doanh bình thöôøng vaø thuø lao cho nhöõng ruûi ro trong vieäc ñaàu tö, ñoàng thôøi hoaït ñoäng cuûa ñôn vò saûn xuaát cuõng ñaït ñöôïc hieäu suaát cao, khoâng coù hieän töôïng quaù dö thöøa veà khaû naêng saûn xuaát trong moät thôøi gian daøi, tính chaát saûn phaåm ñaït trình ñoä hôïp lyù…” [63] Paul Samuelson trong cuoán saùch Kinh teá hoïc veà caïnh tranh cuõng ñònh nghóa: “caïnh tranh ñoù laø söï kình ñòch giöõa caùc doanh nghieäp vôùi nhau ñeå giaønh khaùch haøng hoaëc thò tröôøng” [46] Nhö vaäy, töø nhöõng khaùi nieäm “ñaáu tranh ñoái laäp” hay “kình ñòch” ñeå dieãn taû maâu thuaãn ñoái khaùng veà lôïi ích cuûa caùc chuû theå khaùc nhau dieãn ra trong nhieàu hoaøn caûnh, nhieàu thôøi kyø khaùc nhau… vaø trong ngay xu höôùng toaøn caàu hoùa hieän nay, vôùi chuû tröông bieán “chieán tröôøng thaønh thò tröôøng” cuûa caùc quoác gia treân theá giôùi, theo taùc giaû: khaùi nieäm caïnh tranh duøng ñeå dieãn taû moïi moái quan heä töông taùc maø caùc chuû theå tham gia söû duïng nhaèm coá gaéng tìm kieám lôïi theá cho rieâng mình. 1.1.1.2 . Lôïi theá caïnh tranh Theo quan ñieåm cuûa caùc nhaø kinh teá coå ñieån: caùc yeáu toá saûn xuaát nhö ñaát ñai, voán, lao ñoäng, nhöõng yeáu toá taøi saûn höõu hình laø moät nguoàn löïc quan troïng ñeå taïo neân lôïi theá caïnh tranh. Adam Smith thì cho raèng: lôïi theá caïnh tranh döïa treân cô sôû lôïi theá tuyeät ñoái veà naêng suaát lao ñoäng, naêng suaát lao ñoäng cao nghóa laø chi phí saûn xuaát giaûm, muoán taêng naêng suaát lao ñoäng thì phaûi phaân coâng lao ñoäng vaø chuyeân moân hoaù saûn xuaát. [50] David Ricardo cho raèng: lôïi theá caïnh tranh khoâng chæ phuï thuoäc vaøo lôïi theá tuyeät ñoái, maø coøn phuï thuoäc vaøo caû lôïi theá töông ñoái töùc laø lôïi theá so saùnh vaø nhaân toá quyeát ñònh taïo neân lôïi theá caïnh tranh vaãn laø chi phí saûn xuaát nhöng mang tính töông ñoái. Ñoái vôùi quan ñieåm cuûa Heckscher-Ohlin-Samuel thì lôïi theá caïnh tranh laø do lôïi theá töông ñoái veà möùc ñoä doài daøo cuûa caùc yeáu toá saûn xuaát: voán, lao ñoäng. Nhaân 14 toá quyeát ñònh hình thaønh lôïi theá caïnh tranh laø chi phí veà voán vaø chi phí veà lao ñoäng.[18] Theo Michael. E. Porter, lôïi theá caïnh tranh tröôùc heát döïa vaøo khaû naêng duy trì moät chi phí saûn xuaát thaáp vaø sau ñoù laø döïa vaøo söï khaùc bieät hoùa saûn phaåm so vôùi ñoái thuû caïnh tranh nhö: chaát löôïng saûn phaåm dòch vuï, maïng löôùi phaân phoái, cô sôû vaät chaát, trang bò kyõ thuaät.[75] Theo taùc giaû : lôïi theá caïnh tranh laø caùi laøm cho doanh nghieäp khaùc bieät hôn so vôùi ñoái thuû caïnh tranh (laøm toát hôn) hoaëc laøm nhöõng caùi mình coù maø ñoái thuû khoâng coù (laø nhöõng caùi maø doanh nghieäp duøng ñeå xaây döïng chieán löôïc caïnh tranh), nhôø ñoù doanh nghieäp ñaït ñöôïc muïc tieâu nhaát ñònh cuûa mình. 1.1.1.3. Khaû naêng caïnh tranh Theo ñònh nghóa trong Ñaïi Töø ñieån Tieáng Vieät, khaû naêng caïnh tranh ñöôïc ñònh nghóa laø “khaû naêng giaønh thaéng lôïi trong cuoäc caïnh tranh cuûa nhöõng haøng hoùa cuøng loaïi treân cuøng moät thò tröôøng tieâu thuï” [45] Theo quan ñieåm taân coå ñieån döïa treân lyù thuyeát thöông maïi truyeàn thoáng thì naêng löïc caïnh tranh cuûa ngaønh, doanh nghieäp ñöôïc xem xeùt qua lôïi theá so saùnh veà chi phí saûn xuaát vaø naêng suaát. Quan ñieåm cuûa lyù thuyeát toå chöùc coâng nghieäp thì xem xeùt khaû naêng caïnh tranh döïa vaøo khaû naêng saûn xuaát ra saûn phaåm ôû möùc chi phí ngang baèng hay thaáp hôn möùc chi phí bình quaân cuûa xaõ hoäi, ñaûm baûo ñöùng vöõng tröôùc caùc ñoái thuû hay saûn phaåm thay theá. Theo Michael.E. Porter thì cho raèng khaû naêng caïnh tranh laø khaû naêng taïo nhöõng saûn phaåm coù quy trình coâng ngheä ñoäc ñaùo taïo ra giaù trò gia taêng cao phuø hôïp vôùi nhu caàu khaùch haøng, chi phí thaáp, naêng suaát cao nhaèm naâng cao lôïi nhuaän. [74] Toùm laïi, khaû naêng caïnh tranh laø khaû naêng khai thaùc, huy ñoäng, quaûn lyù vaø söû duïng caùc nguoàn löïc coù giôùi haïn nhö nhaân löïc, vaät löïc, taøi löïc..vv vaø caùc ñieàu kieän khaùch quan khaùc moät caùch coù hieäu quaû vaø saûn xuaát ra nhöõng saûn phaåm coù giaù trò ñaëc 15 saéc cao hôn ñoái thuû nhaèm taïo ra lôïi theá caïnh tranh tröôùc caùc ñoái thuû, töø ñoù ñaûm baûo cho doanh nghieäp ñöùng vöõng, toàn taïi vaø phaùt trieån trong moâi tröôøng caïnh tranh. 1.1.2. CAÙC LYÙ THUYEÁT VEÀ CAÏNH TRANH 1.1.2.1 . Lyù thuyeát caïnh tranh cuûa C.Maùc Theo C. Maùc, söï ra ñôøi vaø toàn taïi cuûa caïnh tranh döïa vaøo hai ñieàu kieän cô baûn ñoù laø: -Phaân coâng lao ñoäng : laø saûn phaåm taát yeáu cuûa söï phaùt trieån xaõ hoäi loaøi ngöôøi, ñeán moät giai ñoaïn nhaát ñònh, coù phaân coâng xaõ hoäi thì coù trao ñoåi, coù thò tröôøng vaø cuõng coù caïnh tranh. Theo Maùc: “Söï phaân coâng lao ñoäng trong xaõ hoäi ñaët nhöõng ngöôøi saûn xuaát haøng hoùa ñoäc laäp ñoái dieän vôùi nhau, nhöõng ngöôøi naøy khoâng thöøa nhaän moät uy löïc naøo khaùc ngoaøi uy löïc caïnh tranh” [7] -Chuû theå lôïi ích khaùc nhau : söï toàn taïi khaùch quan cuûa caùc lôïi ích ñoái khaùng khaùc nhau quyeát ñònh moãi chuû theå coù lôïi ích kinh teá vaø söï theo ñuoåi lôïi ích rieâng ñoù ñaõ taïo ra ñoäng löïc caïnh tranh. Caïnh tranh dieãn ra treân ba bình dieän: • Caïnh tranh giaù thaønh thoâng qua naâng cao naêng suaát lao ñoäng giöõa caùc nhaø tö baûn nhaèm thu huùt ñöôïc giaù trò thaëng dö sieâu ngaïch. • Caïnh tranh chaát löôïng thoâng qua naâng cao giaù trò söû duïng haøng hoùa. • Caïnh tranh giöõa caùc ngaønh thoâng qua khaû naêng luaân chuyeån tö baûn ñeå töø ñoù caùc nhaø tö baûn chia nhau giaù trò thaëng dö. Lyù luaän caïnh tranh cuûa Maùc theå hieän ôû 4 noäi dung cô baûn nhö sau : 1 / Quy luaät caïnh tranh laø quy luaät taùc ñoäng bôûi quy luaät giaù trò thaëng dö. Caïnh tranh trong neàn kinh teá haøng hoùa laáy quy luaät giaù trò laøm tieàn ñeà, taùc duïng tích cöïc ôû choã noù coù vai troø ñieàu tieát, phaân phoái caùc yeáu toá saûn xuaát, kích thích löïc löôïng saûn xuaát phaùt trieån, ñaøo thaûi caùi laïc haäu, döïa treân tieàn ñeà coâng baèng ngang giaù trong trao ñoåi haøng hoùa. 2 / Caïnh tranh laø söùc maïnh thuùc ñaåy gia taêng giaù trò thaëng dö töông ñoái. Thöïc hieän baèng caùch ruùt ngaén thôøi gian lao ñoäng xaõ hoäi taát yeáu, treân tieàn ñeà naâng 16 cao naêng suaát xaõ hoäi. Trong hieän thöïc tö baûn chuû nghóa, vieäc naâng cao naêng suaát lao ñoäng xaõ hoäi ñöôïc thöïc hieän nhôø caùc coâng ty theo ñuoåi giaù trò thaêng dö sieâu ngaïch, do ñoù caïnh tranh dieãn ra töï do hôn, trieät ñeå hôn. Lôïi ích thu ñöôïc töø giaù trò thaëng dö töông ñoái thoâi thuùc caùc coâng ty phaùt trieån coâng ngheä, cuoäc caùch maïng veà khoa hoïc kyõ thuaät moät laàn nöõa trôû thaønh ñoäng löïc cô baûn ñeå cho caùc nhaø tö baûn chieám höõu vaø phaân chia giaù trò thaëng dö töông ñoái. 3 / Caïnh tranh thuùc ñaåy quùa trình löu thoâng caùc yeáu toá cuûa saûn xuaát. Theo Maùc thì tích luyõ tö baûn vaø taùi saûn xuaát môû roäng laø xu theá phaùt trieån cuûa chuû nghóa tö baûn. Bôûi vì, tröôùc heát caïnh tranh gaây söùc eùp töø beân ngoaøi, buoäc caùc nhaø tö baûn phaûi tích luyõ tö baûn, taêng cöôøng thöïc löïc ñeå chieán thaéng trong caïnh tranh, hoï phaûi ñaàu tö ngaøy caøng nhieàu tö baûn ñeå môû roäng saûn xuaát, aùp duïng coâng ngheä môùi, giaûm chi phí saûn xuaát vaø naâng cao naêng suaát lao ñoäng. Naêng suaát lao ñoäng laïi bò chi phoái bôûi kyõ thuaät saûn xuaát, quy moâ saûn xuaát vaø hoaït ñoäng kinh doanh. Vieäc naâng cao trình ñoä kyõ thuaät saûn xuaát, môû roäng quy moâ saûn xuaát, kinh doanh dieãn ra trong caïnh tranh gay gaét. Keát quaû laø caïnh tranh laøm cho tö baûn, söùc saûn xuaát khoâng ngöøng chuyeån dòch töø ngaønh coù lôïi nhuaän thaáp sang ngaønh coù lôïi nhuaän cao vaø caïnh tranh cuõng phaùt trieån trong noäi boä cuûa moät ngaønh, caïnh tranh caøng gay gaét thì taøi nguyeân veà kinh teá xaõ hoäi, töï nhieân caøng ñöïôc phaân phoái laïi moät caùch hôïp lyù hôn. Daãn ñeán keát quaû ñieàu chænh keát caáu ngaønh, cô caáu lao ñoäng ñöôïc thöïc hieän mau choùng, toái öu ñeå taêng tích luõy cô baûn. Nhö vaäy, caïnh tranh laø ñoøn baåy maïnh meõ nhaát thuùc ñaåy quaù trình luaân chuyeån voán, luaân chuyeån caùc yeáu toá saûn xuaát, phaân phoái laïi taøi nguyeân, taäp trung saûn xuaát, tích luyõ tö baûn. 4 / Caïnh tranh laø cô cheá ñieàu tieát vieäc phaân phoái lôïi nhuaän. Yeâu caàu taát nhieân cuûa nhaø tö baûn trong vieäc theo ñuoåi lôïi nhuaän laø phaân chia vaø chieám giöõ giaù trò thaëng dö. Söï phaân chia giaù trò thaëng dö giöõa caùc nhaø tö baûn chòu söï chi phoái cuûa cô cheá caïnh tranh, coøn taùc duïng cuûa cô cheá caïnh tranh laïi chòu söï aûnh höôûng bôûi quy luaät bình quaân hoùa lôïi nhuaän. Theo ñaø phaùt trieån cuûa neàn kinh teá tö baûn chuû nghóa, caïnh tranh trong noäi boä moät ngaønh ngaøy caøng taêng leân ñeå thu ñöôïc lôïi nhuaän bình 17 quaân, töø ñoù giaù trò ñöôïc chuyeån hoùa thaønh giaù caû saûn xuaát. Caùc nhaø tö baûn luoân ñoøi hoûi baát kyø moät ñôn vò tö baûn naøo boû ra cuõng phaûi thu veà lôïi nhuaän nhö nhau. Yeâu caàu khaùch quan ñoù seõ ñöôïc thöïc hieän thoâng qua söï bình quaân hoùa lôïi nhuaän do caïnh tranh giöõa caùc ngaønh taïo ra. Nhö theá, quaù trình bình quaân hoùa lôïi nhuaän cuõng chính laø quaù trình caïnh tranh trong noäi boä cuûa moät ngaønh vaø caïnh tranh giöõa caùc nhaø tö baûn chia nhau, chieám giöõ giaù trò thaëng dö. [50] Vaän duïng lyù thuyeát caïnh tranh cuûa C.Maùc cho thaáy, caïnh tranh coù taùc ñoäng tích cöïc ñoái vôùi söï phaùt trieån ngaønh goám myõ ngheä Vieät Nam vì caïnh tranh seõ thuùc ñaåy caùc doanh nghieäp saûn xuaát – kinh doanh goám myõ ngheä phaûi khoâng ngöøng caûi tieán coâng ngheä, naâng cao tay ngheà, caûi tieán trình ñoä quaûn lyù nhaèm khaéc phuïc nhöõng nhöôïc ñieåm voán coù cuûa moät ngaønh ngheà thuû coâng truyeàn thoáng ñoù laø naêng suaát thaáp, chaát löôïng khoâng ñoàng ñeàu, phuï thuoäc nhieàu vaøo thôøi tieát…vv töø ñoù coù theå naâng cao naêng suaát, giaûm bôùt hao phí saûn xuaát do hö hoûng, haï giaù thaønh saûn phaåm laøm cho saûn phaåm coù khaû naêng caïnh tranh toát hôn. Ngoaøi ra, caïnh tranh coøn thuùc ñaåy quaù trình chuyeân moân hoùa giöõa caùc doanh nghieäp theo höôùng taäp trung phaùt trieån caùc maët maïnh cuûa töøng thaønh vieân vaø söï hôïp taùc chaët cheõ hôn trong vieäc söû duïng caùc nguoàn löïc, chia xeû kinh nghieäm saûn xuaát, quaûn lyù… cuoái cuøng khaû naêng caïnh tranh cuûa ngaønh cuõng ñöôïc taêng leân. 1.1.2.2. Thuyeát caïnh tranh cuûa Adam Smith Adam Smith chuû tröông töï do caïnh tranh, oâng cho raèng caïnh tranh coù theå phoái hôïp caùc hoaït ñoäng kinh teá moät caùch nhòp nhaøng vaø coù lôïi cho xaõ hoäi, vì caïnh tranh trong quaù trình cuûa caûi cuûa quoác gia taêng leân, chuû yeáu dieãn ra thoâng qua thò tröôøng vaø giaù caû, do ñoù caïnh tranh coù quan heä chaët cheõ vôùi thò tröôøng, töï do thuùc ñaåy con ngöôøi thöïc hieän caùc coâng vieäc moät caùch toát hôn vaø naêng suaát hôn. Do ñoù, caïnh tranh coù theå khôi daäy noã löïc cuûa con ngöôøi vaø laøm cho cuûa caûi quoác gia taêng leân. Smith coøn cho raèng, caïnh tranh coù theå ñieàu tieát söï phuø hôïp trong quan heä giöõa saûn xuaát vaø nhu caàu xaõ hoäi, trong ñieàu kieän caïnh tranh, do coù nhieàu ngöôøi cuøng tham gia neân hoï phaûi thöôøng xuyeân theo doõi söï bieán ñoäng cuûa thò tröôøng, hoï coøn phaûi chuù 18 yù tôùi söï bieán ñoäng cung caàu vaø aùp löïc caïnh tranh ñeå ñieàu chænh saûn löôïng cho thích öùng vôùi tình hình thay ñoåi cung caàu vaø aùp löïc caïnh tranh, nhö vaäy caïnh tranh coù theå laøm caân baèng cung caàu xaõ hoäi. Caïnh tranh coøn coù taùc duïng naâng cao naêng löïc cuûa lao ñoäng, ñieàu tieát, phaân phoái caùc yeáu toá tö baûn moät caùch hôïp lyù, caïnh tranh kích thích ngöôøi lao ñoäng reøn luyeän vaø naâng cao kyõ naêng lao ñoäng. Vieäc tuyeån choïn lao ñoäng laøm cho caùc chuû theå caïnh tranh vôùi nhau laøm cho tieàn löông coù theå taêng leân hoaëc giaûm xuoáng, söùc lao ñoäng vaø tö baûn coù theå töï do di chuyeån giöõa caùc ngaønh vaø coâng ty. [50] Thuyeát caïnh tranh cuûa Adam Smith giuùp laøm roõ lôïi ích cuûa caïnh tranh trong chieán löôïc phaùt trieån ngaønh goám myõ ngheä Vieät Nam, theo ñoù caùc doanh nghieäp caàn phaûi gaén keát chaët cheõ saûn xuaát vôùi thò tröôøng, ñaëc bieät laø thò tröôøng xuaát khaåu ñeå caûi tieán ñoåi môùi coâng ngheä, caûi tieán maãu maõ, caûi tieán chaát löôïng saûn phaåm nhaèm ñaùp öùng vôùi yeâu caàu ngaøy caøng cao cuûa thò tröôøng vaø khaùch haøng. Quaù trình caûi tieán ñeå ñaùp öùng cho thò tröôøng cuõng giuùp cho ngaønh goám myõ ngheä naâng cao khaû naêng caïnh tranh cuûa mình khi tham gia vaøo thò tröôøng xuaát khaåu… 1.1.2.3. Lyù thuyeát lôïi theá caïnh tranh quoác gia cuûa Michael .E.Porter Theo M.Porter, cuûa caûi nhieàu hay ít laø do naêng suaát quyeát ñònh phuï thuoäc vaøo moâi tröôøng caïnh tranh cuûa moãi nöôùc, moâi tröôøng naøy ñöôïc sinh ra trong khung caûnh naøo ñoù gioáng nhö hình kim cöông 4 caïnh. Theo lyù luaän naøy thoâng tin, nhaân toá kích thích, söùc eùp caïnh tranh, doanh nghieäp chuû löïc, theå cheá, coâng trình haï taàng, naêng löïc quan saùt vaø kyõ naêng cuûa con ngöôøi ñeàu coù taùc duïng trong vieäc naâng cao naêng suaát saûn xuaát cuûa moät quoác gia vaø moät lónh vöïc naøo ñoù. Vieäc naâng cao naêng suaát moät caùch beàn vöõng ñoøi hoûi baûn thaân neàn kinh teá cuûa moãi quoác gia phaûi naâng caáp khoâng ngöøng. Ñieàu ñoù ñoàng nghóa vôùi caùc coâng ty cuûa moãi nöôùc phaûi kieân trì naâng cao naêng suaát ngaønh baèng caùch naâng cao chaát löôïng saûn phaåm, caûi tieán coâng ngheä vaø naâng cao hieäu quaû saûn xuaát. Chæ coù ñi theo con ñöôøng ñoù, coâng ty môùi coù theå tham gia vaøo caïnh tranh quoác teá. Ngöôïc laïi neáu khoâng coù caïnh tranh quoác teá thì naêng suaát 19 nöôùc naøy khoâng heà gaây aûnh höôûng ñoái vôùi naêng suaát cuûa nöôùc khaùc. Nhöng neàn thöông maïi vaø ñaàu tö quoác teá ñaõ taïo ra cô hoäi naâng cao naêng suaát cuûa taát caû caùc nöôùc, ñoàng thôøi cuõng taïo söùc eùp cho caùc coâng ty lôùn duy trì naêng suaát cao. Do vaäy, moãi nöôùc coù theå chuyeân kinh doanh nhöõng ngaønh maø doanh nghieäp nöôùc mình coù naêng suaát cao hôn, vaø nhaäp khaåu nhöõng dòch vuï, haøng hoùa do ñoái thuû caïnh tranh ôû nöôùc ngoaøi saûn xuaát maø trong nöôùc chæ coù theå saûn xuaát vôùi naêng suaát thaáp, töø ñoù coù theå naâng cao naêng suaát bình quaân trong nöôùc. Maët khaùc, khi moät nöôùc tröïc tieáp tham gia caïnh tranh quoác teá thì tieâu chuaån veà naêng suaát ñoái vôùi moãi ngaønh trong nöôùc aáy khoâng coøn laø tieâu chuaån trong nöôùc maø laø tieâu chuaån quoác teá. Ñieàu ñoù thuùc eùp caùc coâng ty trong nöôùc vöøa phaûi caïnh tranh vôùi nhau, vöøa phaûi caïnh tranh vôùi caùc coâng ty nöôùc ngoaøi. [74] Theo M. Porter, naêng löïc caïnh tranh cuûa doanh nghieäp phuï thuoäc vaøo khaû naêng khai thaùc caùc naêng löïc cuûa mình ñeå taïo ra saûn phaåm coù chi phí thaáp vaø söï khaùc bieät cuûa saûn phaåm, ñieåm coát yeáu cuûa vieäc xaây döïng chieán löôïc caïnh tranh laø moái lieân heä giöõa doanh nghieäp vaø moâi tröôøng kinh doanh [70]. Hieän traïng cuûa cuoäc caïnh tranh trong ngaønh phuï thuoäc vaøo 5 löïc löôïng caïnh tranh cô baûn theo moâ hình sau: Nguy cô ñe doïa cuûa nhöõng ngöôøi môùi vaøo cuoäc Quyeàn traû Quyeàn giaù cuûa thöông Ngöôøi baùn löôïng cuûa Ngöôøi mua Ñe doïa töø saûn phaåm thay theá Caùc ñoái thuû caïnh tranh trong ngaønh Maät ñoä cuûa caùc nhaø caïnh tranh Ngöôøi cung caáp Nhöõng saûn phaåm thay theá Ngöôøi mua Caùc ñoái thuû tieàm naêng 20 (Nguoàn : Michael .E. Porter. “ Competitive advantage” New York Press , 1985)[75] Sô ñoà 1.1 : Sô ñoà naêm löïc löôïng caïnh tranh theo quan ñieåm Michael Porter Vôùi naêm löïc löôïng treân theo quan ñieåm chieán löôïc, löïc löôïng maïnh nhaát seõ thoáng trò vaø trôû thaønh troïng yeáu. Khi xaùc ñònh ñöôïc aûnh höôûng cuûa caùc löïc löôïng caïnh tranh, nhieäm vuï cuûa doanh nghieäp laø xaùc ñònh nhöõng ñieåm maïnh, yeáu cuûa mình vaø phaûi ñöôïc xem xeùt trong moái töông quan vôùi ngaønh. Nghóa laø veà phöông dòeân chieán löôïc xaùc ñònh theá ñöùng cuûa doanh nghieäp tröôùc caùc löïc löôïng caïnh tranh trong ngaønh. Muïc ñích cuûa chieán löôïc caïnh tranh laø xaùc laäp vò trí trong ngaønh, töø vò trí ñoù doanh nghieäp coù theå choáng laïi ñöôïc caùc löïc löôïng caïnh tranh moät caùch toát nhaát, hoaëc coù theå laøm aûnh höôûng ñeán chuùng theo höôùng coù lôïi nhaát . [74] Lyù thuyeát caïnh tranh cuûa Michael Porter coù taùc duïng ñònh höôùng raát lôùn cho ngaønh goám myõ ngheä Vieät Nam, vaän duïng lyù thuyeát naøy caùc doanh nghieäp trong ngaønh phaûi tham gia vaøo caïnh tranh quoác teá laø quaù trình taát yeáu trong xu theá hoäi nhaäp cuûa ñaát nöôùc. Vì theá, ñeå taêng cöôøng khaû naêng caïnh tranh cuûa ngaønh caàn phaûi caûi tieán coâng ngheä nhaèm saûn xuaát ra nhöõng saûn phaåm coù chaát löôïng cao hôn hieän nay vaø ñoàng ñeàu hôn, ngaønh goám myõ ngheä Vieät Nam caàn taän duïng nhöõng lôïi theá rieâng coù cuûa moät ngaønh ngheà truyeàn thoáng ñeå taïo ra nhöõng saûn phaåm coù nhöõng neùt ñaëc saéc vaên hoaù truyeàn thoáng Vieät Nam vôùi chi phí thaáp nhaát… töø ñoù saûn phaåm goám myõ ngheä cuûa chuùng ta môùi coù söùc caïnh tranh cao treân thò tröôøng. Maët khaùc, ngaønh goám cuõng caàn naâng cao khaû naêng caïnh tranh cuûa mình thoâng qua chieán löôïc hôïp taùc, lieân keát chaët cheõ giöõa caùc doanh nghieäp trong ngaønh vôùi nhau, vaø hôïp taùc roäng hôn vôùi caùc ngaønh saûn xuaát hoã trôï khaùc ñeå coù theå huy ñoäng, phaân boá vaø söû duïng moät caùch hieäu quaû nhaát caùc nguoàn taøi nguyeân, voán, nhaân löïc… ñoàng thôøi cuøng nhau thöïc hieän caùc chieán löôïc môû roäng thò tröôøng moät caùch hieäu quaû . 1.1.3. CAÙC CHÆ SOÁ ÑAÙNH GIAÙ KHAÛ NAÊNG CAÏNH TRANH – PHÖÔNG PHAÙP ÑAÙNH GIAÙ KHAÛ NAÊNG CAÏNH TRANH 1.1.3.1. Caùc khaùi nieäm veà caáp ñoä khaû naêng caïnh tranh 21 - Khaû naêng caïnh tranh quoác gia: laø moät khaùi nieäm phöùc hôïp, bao goàm caùc yeáu toá ôû taàm vó moâ, ñoàng thôøi cuõng bao goàm naêng löïc caïnh tranh cuûa caùc doanh nghieäp trong caû nöôùc. Naêng löïc caïnh tranh quoác gia laø naêng löïc cuûa moät neàn kinh teá ñaït ñöôïc taêng tröôûng beàn vöõng, thu huùt ñöïôc ñaàu tö, baûo ñaûm oån ñònh kinh teá xaõ hoäi, naâng cao ñôøi soáng cuûa ngöôøi daân. - Khaû naêng caïnh tranh cuûa doanh nghieäp: laø khaû naêng duy trì vaø môû roäng thò phaàn, khaû naêng toå chöùc, quaûn trò kinh doanh, aùp duïng coâng ngheä tieân tieán, haï thaáp chi phí saûn xuaát nhaèm thu lôïi nhuaän cao hôn cuûa doanh nghieäp trong moâi tröôøng caïnh tranh trong nöôùc vaø ngoaøi nöôùc. Moät doanh nghieäp coù theå kinh doanh moät hay nhieàu saûn phaåm vaø dòch vuï, do ñoù coù theå phaân bieät khaû naêng caïnh tranh cuûa doanh nghieäp vôùi khaû naêng caïnh tranh cuûa saûn phaåm dòch vuï. - Khaû naêng caïnh tranh cuûa saûn phaåm, dòch vuï: laø khaû naêng troäi hôn cuûa moät loaïi haøng hoaù, dòch vuï so vôùi saûn phaåm, dòch vuï cuøng loaïi treân thò tröôøng taïi moät thôøi ñieåm; saûn phaåm, dòch vuï coù khaû naêng caïnh tranh cao hôn coù theå ñaùnh baïi saûn phaåm dòch vuï cuøng loaïi ñeå chieám laáy thò phaàn lôùn hôn. Do ñoù khaû naêng caïnh tranh cuûa saûn phaåm, dòch vuï ñöôïc ño baèng thò phaàn cuûa saûn phaåm hay dòch vuï cuï theå treân thò tröôøng. Ba caáp ñoä khaû naêng caïnh tranh coù moái quan heä qua laïi maät thieát vôùi nhau, taïo ñieàu kieän cho nhau, cheá ñònh vaø phuï thuoäc laãn nhau. Moät neàn kinh teá coù khaû naêng caïnh tranh quoác gia cao phaûi coù nhieàu doanh nghieäp coù khaû naêng caïnh tranh, ngöôïc laïi ñeå taïo ñieàu kieän cho doanh nghieäp coù khaû naêng caïnh tranh, moâi tröôøng kinh doanh cuûa neàn kinh teá phaûi thuaän lôïi, caùc chính saùch kinh teá vó moâ phaûi roõ raøng, coù theå döï baùo ñöôïc, neàn kinh teá phaûi oån ñònh; boä maùy nhaø nöôùc phaûi trong saïch, hoaït ñoäng coù hieäu quaû, coù tính chuyeân nghieäp. Maët khaùc, khaû naêng caïnh tranh cuûa doanh nghieäp taïo cô sôû cho khaû naêng caïnh tranh cuûa quoác gia, ñoàng thôøi khaû naêng caïnh tranh cuûa doanh nghieäp cuõng theå hieän qua khaû naêng caïnh tranh cuûa caùc saûn phaåm vaø dòch vuï maø doanh nghieäp saûn xuaát hay kinh doanh. 22 Nhö ñaõ trình baøy trong phaàn môû ñaàu, luaän aùn taäp trung nghieân cöùu khaû naêng caïnh tranh cuûa saûn phaåm goám myõ ngheä Vieät Nam trong töông quan so saùnh vôùi caùc ñoái thuû caïnh tranh treân theá giôùi vaø thoâng qua caùc giaûi phaùp naâng cao khaû naêng caïnh tranh cuûa saûn phaåm goám myõ ngheä seõ naâng cao khaû naêng caïnh tranh cuûa doanh nghieäp noùi rieâng vaø ngaønh goám noùi chung. Ñaùnh giaù khaû naêng caïnh tranh cuûa töøng caáp ñoä coù nhöõng phöông phaùp vaø chæ soá sau ñaây: 1.1.3.2. Phöông phaùp vaø chæ soá ñaùnh giaù khaû naêng caïnh tranh Phöông phaùp ñaùnh giaù khaû naêng caïnh tranh quoác gia ñöïôc Dieãn ñaøn Kinh teá Theá giôùi (WEF) söû duïng trong baùo caùo Naêng löïc caïnh tranh toaøn caàu haøng naêm. Phöông phaùp luaän cuûa baùo caùo naøy do caùc giaùo sö tröôøng Ñaïi hoïc Toång hôïp Harvard, goàm coù giaùo sö Michael. E. Porter, Jeffrey D. Sachs, Andrew M. Warner vaø caùc chuyeân gia cuûa dieãn ñaøn Kinh teá theá giôùi goàm Peter K. Cornelius, Mache Levinson vaø Klauss Schwab xaây döïng. Theo WEF (1999), khaû naêng caïnh tranh quoác gia caáu thaønh bôûi 8 nhoùm nhaân toá vôùi caùc troïng soá khaùc nhau nhö sau: 1. Möùc ñoä môû cöûa neàn kinh teá, bao goàm môû cöûa thöông maïi vaø ñaàu tö (16%) 2. Vai troø cuûa Chính phuû (17%) 3. Taøi chính (17%) 4. Keát caáu haï taàng (11%) 5. Coâng ngheä (11%) 6. Quaûn lyù cuûa doanh nghieäp (6%) 7. Lao ñoäng (16%) 8. Theå cheá (6%) Caùc nhaân toá ñaùnh giaù khaû naêng caïnh tranh quoác gia coøn coù theå chia thaønh 2 chæ soá : * Chæ soá caïnh tranh taêng tröôûng (Growth Competitiveness Index - GCI ) : Ñöôïc söû duïng ñeå ño löôøng caùc nhaân toá ñoùng goùp vaøo toác ñoä taêng tröôûng GDP ñaàu ngöôøi, goàm ba nhoùm chæ soá nhoû coù taùc ñoäng lôùn ñeán naêng löïc caïnh tranh veà möùc taêng tröôûng: saùng taïo kinh teá (trình ñoä coâng ngheä), moâi tröôøng vó moâ veà taøi chính tieàn teä (ño löôøng tính hieäu quaû cuûa heä thoáng taøi chính thoâng qua tyû leä tieát kieäm vaø 23 ñaàu tö) vaø hoäi nhaäp quoác teá (ño möùc ñoä môû cöûa thöông maïi –ñaàu tö hoäi nhaäp kinh teá cuûa quoác gia). ** Chæ soá caïnh tranh hieän taïi (Current Competitiveness Index - CCI): Nhaèm xaùc ñònh caùc nhaân toá neàn moùng taïo ra naêng suaát hieän taïi cao vaø cuûng coá keát quaû kinh teá hieän taïi, ñöôïc ño löôøng baèng möùc GDP treân ñaàu ngöôøi. Chæ soá caïnh tranh hieän taïi laø phöông phaùp toång hôïp naêng löïc caïnh tranh vi moâ vôùi hai nhoùm chæ soá nhoû: Nhoùm thöù nhaát : Chæ soá ñaùnh giaù chieán löôïc vaø hoaït ñoäng cuûa coâng ty: Khaû naêng caïnh tranh cuûa moãi quoác gia ñeàu xuaát phaùt töø khaû naêng caïnh tranh cuûa moãi doanh nghieäp. ÔÛ caáp doanh nghieäp, lôïi theá caïnh tranh theå hieän ôû chi phí thaáp hoaëc ôû tính chaát ñoäc ñaùo, phaân bieät vôùi saûn phaåm khaùc (baèng chaát löôïng, tính naêng saûn phaåm, caùc dòch vuï sau khi baùn haøng). Lôïi theá caïnh tranh cuûa doanh nghieäp phuï thuoäc vaøo vieäc löïa choïn chieán löôïc caïnh tranh vaø vaøo caùc hoaït ñoäng taïo ra, tìm kieám, vaän duïng vaø duy trì lôïi theá caïnh tranh. Vieäc löïa choïn chieán löôïc caïnh tranh cuûa doanh nghieäp coøn phuï thuoäc vaøo caáu truùc ngaønh coâng nghieäp maø doanh nghieäp döï ñònh tham gia vieäc xaùc laäp vò trí cuûa doanh nghieäp trong ngaønh coâng nghieäp ñöôïc löïa choïn. Nhöõng lôïi theá caïnh tranh treân coù theå xuaát hieän ôû baát kyø khaâu naøo trong toaøn boä quy trình saûn xuaát, kinh doanh bao goàm caùc hoaït ñoäng cô baûn (hoaït ñoäng cung öùng ñaàu vaøo cuûa saûn xuaát, hoaït ñoäng saûn xuaát, hoaït ñoäng cung öùng ñaàu ra, tieáp thò, dòch vuï sau baùn haøng) vaø caùc hoaït ñoäng phuï trôï (cô sôû haï taàng cuûa doanh nghieäp, quaûn lyù nguoàn nhaân löïc, phaùt trieån coâng ngheä, mua haøng). Doanh nghieäp phoái hôïp caùc hoaït ñoäng treân ñeå taïo ra lôïi theá veà chi phí hoaëc tính chaát ñoäc ñaùo cuûa saûn phaåm. Ñeå laøm ñöôïc ñieàu ñoù, doanh nghieäp phaûi thöôøng xuyeân töï ñoåi môùi, tìm kieám vaø aùp duïng thöôøng xuyeân nhöõng ñoåi môùi. Hôn nöõa, doanh nghieäp cuõng phaûi luoân duy trì nhöõng lôïi theá caïnh tranh. Ñieàu naøy phuï thuoäc vaøo baûn chaát cuûa lôïi theá caïnh tranh, soá löôïng caùc nguoàn taïo ra lôïi theá caïnh tranh hieän coù vaø lieân tuïc caûi tieán, naâng caáp lôïi theá caïnh tranh. 24 Ñoái vôùi caáp ñoä ngaønh vaø coâng ty, treân giaùc ñoä hieäu öùng cuûa caùc chính saùch vaø bieän phaùp ñöôïc xem xeùt treân cô sôû taïo ra vaø duy trì khaû naêng sinh lôøi, baûo toàn thò phaàn vaø môû roäng thò phaàn…vv, ñaùnh giaù khaû naêng caïnh tranh coøn ñöôïc theå hieän qua caùc chæ soá nhö sau: • Chæ soá veà naêng suaát: naêng suaát lao ñoäng toång hôïp vaø naêng suaát cuûa töøng yeáu toá tham gia vaøo quaù trình taïo ra giaù trò saûn phaåm. • Chæ soá veà coâng ngheä: nhö chæ soá veà chi phí cho nghieân cöùu phaùt trieån, möùc ñoä hieän ñaïi hoùa trang thieát bò vaø coâng ngheä. • Chæ soá ñaùnh giaù keát quaû saûn xuaát–kinh doanh vaø caùc chính saùch marketing cuûa coâng ty : chaát löôïng vaø möùc ñoä khaùc bieät cuûa saûn phaåm, ñoä linh hoaït veà giaù, heä thoáng phaân phoái - tieâu thuï saûn phaåm vaø caùc dòch vuï hoã trôï, xuùc tieán thöông maïi. [67] Nhoùm thöù hai: Chæ soá ñaùnh giaù moâi tröôøng kinh doanh. Moâi tröôøng kinh doanh coù theå thuùc ñaåy hay caûn trôû vieäc taïo ra lôïi theá caïnh tranh cuûa doanh nghieäp. Moâi tröôøng kinh doanh thuùc ñaåy lôïi theá caïnh tranh cuûa doanh nghieäp khi noù hoã trôï doanh nghieäp xaây döïng chieán löôïc caïnh tranh phuø hôïp, caûi tieán ñoái vôùi saûn phaåm hoaëc toå chöùc hoaït ñoäng nhaän thöùc vaø aùp duïng kòp thôøi caùc chieán löôïc môùi ñeå caïnh tranh toát hôn treân thò tröôøng quoác teá. Moâi tröôøng kinh doanh cung öùng caùc kyõ naêng vaø nguoàn löïc caàn thieát giuùp doanh nghieäp ñieàu chænh chieán löôïc vaø duy trì lôïi theá caïnh tranh, taïo aùp löïc buoäc doanh nghieäp vöôït qua söùc yø vaø lieân tuïc caûi tieán ñoåi môùi, buoäc doanh nghieäp phaûi tham gia caïnh tranh quoác teá. Ñoái vôùi ngaønh goám myõ ngheä, ngöôøi ta thöôøng duøng caùc chæ soá rieâng phuø hôïp vôùi tính chaát cuûa saûn phaåm thuû coâng myõ ngheä ñeå ñaùnh giaù khaû naêng caïnh tranh cuûa saûn phaåm vaø cuûa ngaønh nhö sau: * Chæ soá veà giaù baùn ñôn vò saûn phaåm. * Chæ soá veà chaát löôïng saûn phaåm vaø chaát löôïng bao bì ñoùng goùi. * Chæ soá ño löôøng toác ñoä ñoåi môùi, möùc ñoä ña daïng vaø möùc ñoä phuø hôïp cuûa kieåu daùng, maãu maõ ñoái vôùi thò tröôøng. 25 * Chæ soá veà khaû naêng hoaøn thaønh ñôn ñaët haøng lôùn trong thôøi gian haïn cheá vaø ñoä tin caäy ñoái vôùi cam keát veà ngaøy giao haøng. 1.1.4. CAÙC NHAÂN TOÁ AÛNH HÖÔÛNG ÑEÁN KHAÛ NAÊNG CAÏNH TRANH Theo nhöõng phaân tích treân cho thaáy khaû naêng caïnh tranh ñöôïc hình thaønh bôûi nhieàu nhaân toá, do ñoù nhaän dieän vaø ñaùnh giaù ñuùng vai troø cuûa nhöõng nhaân toá taïo neân vò theá khaû naêng caïnh tranh laø moät vieäc laøm coù yù nghóa heát söùc to lôùn. Coù nhieàu quan ñieåm nhaän ñònh vaø ñaùnh giaù caùc nhaân toá aûnh höôûng ñeán khaû naêng caïnh tranh, tuy nhieân coù theå taäp trung vaøo hai nhoùm nhö sau : 1.1.4.1. Caùc nhaân toá aûnh höôûng ñeán khaû naêng caïnh tranh theo quan ñieåm cuûa Michael.E.Porter Theo quan ñieåm cuûa Michael. E. Porter: phaùt trieån chieán löôïc kinh doanh laø phaùt trieån vò theá caïnh tranh thoâng qua vieäc phaùt trieån caùc lôïi theá caïnh tranh [73]. Nhö vaäy, baûn chaát cuûa quaûn trò chieán löôïc chính laø phaùt hieän ra vaø taêng cöôøng caùc lôïi theá caïnh tranh, thoâng qua vieäc phaân tích moâi tröôøng beân trong nhaèm phaùt hieän nhöõng ñieåm maïnh, ñieåm yeáu cuûa doanh nghieäp, töø ñoù xaùc ñònh ñöôïc khaû naêng vaø lôïi theá caïnh tranh cuûa doanh nghieäp. Ñoàng thôøi qua phaân tích moâi tröôøng beân ngoaøi nhaèm nhaän daïng nhöõng cô hoäi hay nhöõng thaùch thöùc, ñe doïa aûnh höôûng ñeán khaû naêng caïnh tranh cuûa doanh nghieäp. Töø quan ñieåm treân coù theå nhaän ñònh caùc nhaân toá aûnh höôûng ñeán khaû naêng caïnh tranh qua phaân tích moâi tröôøng beân ngoaøi vaø moâi tröôøng beân trong nhö sau: 1.4.4.1.1. Nhoùm nhaân toá aûnh höôûng bôûi moâi tröôøng beân ngoaøi * Moâi tröôøng vó moâ: taùc ñoäng tröïc tieáp ñeán hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp vaø ñem ñeán nhöõng cô hoäi, ñe doïa khaùc nhau cho moãi ngaønh, moãi doanh nghieäp, caùc nhaân toá aûnh höôûng ñeán töø moâi tröôøng naøy goàm coù: xu höôùng toång saûn phaåm quoác noäi vaø thu nhaäp bình quaân ñaàu ngöôøi; xu höôùng laõi suaát; xu höôùng taêng giaûm thu nhaäp thöïc teá; laïm phaùt; heä thoáng thueá vaø möùc thueá...vv 26 * Moâi tröôøng chính trò vaø phaùp luaät: bao goàm heä thoáng ñöôøng loái chính saùch cuûa Nhaø nöôùc, heä thoáng luaät phaùp, chính trò, ngoaïi giao, nhöõng thay ñoåi trong heä thoáng chính trò trong nöôùc vaø khu vöïc..vv. Vai troø ñieàu haønh cuûa Chính phuû trong ñieàu tieát neàn kinh teá vó moâ vaø caùc chính saùch taøi chính, kinh teá, tieàn teä...vv * Moâi tröôøng vaên hoaù – xaõ hoäi: bao goàm loái soáng, ñaïo ñöùc, thaåm myõ, phong tuïc taäp quaùn, trình ñoä daân trí..vv * Moâi tröôøng daân soá: laø tieàn ñeà cho vieäc thieát laäp caùc chieán löôïc kinh doanh * Moâi tröôøng töï nhieân: bao goàm vò trí ñòa lyù, taøi nguyeân, ñaát ñai, ..vv laø nhaân toá heát söùc quan troïng taïo neân lôïi theá caïnh tranh cho saûn phaåm vaø khaû naêng caïnh tranh cho doanh nghieäp. * Moâi tröôøng caïnh tranh: laø aùp löïc caïnh tranh töø 5 nguoàn löïc theo quan ñieåm cuûa Michael. E. Porter : (1) aùp löïc cuûa nguy cô ñoái thuû môùi xaâm nhaäp; (2) khaû naêng maëc caû giaù cuûa ngöôøi mua; (3) khaû naêng ñònh giaù cuûa ngöôøi baùn; (4) aùp löïc töø caùc saûn phaåm thay theá; (5) aùp löïc caïnh tranh trong noäi boä ngaønh. * Moâi tröôøng kinh doanh quoác teá: nhaân toá naøy laøm thay ñoåi caùc ñieàu kieän cuûa moâi tröôøng vó moâ vaø caïnh tranh trong nöôùc. Ñieàu naøy ñaêïc bieät coù yù nghóa trong xu theá hoäi nhaäp vaøo caùc ñònh cheá kinh teá theá giôùi vaø khu vöïc, söï phuï thuoäc qua laïi giöõa quoác gia vaø theá giôùi ngaøy caøng chaët cheõ. 1.1.4.1.2. Nhoùm nhaân toá aûnh höôûng töø moâi tröôøng beân trong Nhö ñaõ trình baøy phaàn treân: muïc ñích cuûa phaân tích moâi tröôøng beân trong nhaèm nhaän ñònh nhöõng ñieåm maïnh vaø ñieåm yeáu cuûa coâng ty trong moái quan heä so saùnh vôùi caùc ñoái thuû caïnh tranh laøm tieàn ñeà cho vieäc phaân tích vaø choïn löïa chieán löôïc nhaèm naâng cao khaû naêng caïnh tranh cuûa doanh nghieäp. Michael. E. Porter cuõng ñaõ ñeà xuaát moâ hình chuoãi giaù trò toång hôïp caùc nhaân toá aûnh höôûng ñeán khaû naêng caïnh tranh, phaân tích caùc nhaân toá trong daây chuyeàn giaù trò naøy cuõng chính laø vieäc phaân tích ñieåm maïnh vaø yeáu cuûa doanh nghieäp, thöïc hieän moät caùch hieäu quaû caùc nhaân toá trong chuoãi giaù trò seõ taïo ra nhöõng lôïi theá caïnh tranh cho doanh nghieäp. 27 (Nguoàn : Michael Porter . “ Competitive advantage” New York Press , 1985)[75] Hình 1.1 : Chuoãi giaù trò cuûa Michael.E.Porter 1.1.4.2. Caùc nhaân toá aûnh höôûng ñeán khaû naêng caïnh tranh theo phöông phaùp ñaùnh giaù cuûa Dieãn ñaøn Kinh teá Theá giôùi Theo quan ñieåm cuûa Dieãn ñaøn Kinh teá Theá giôùi, khaû naêng caïnh tranh cuûa doanh nghieäp phuï thuoäc vaøo nhöõng nhaân toá thuoäc moâi tröøông kinh doanh nhö sau: 1.1.4.2.1. Caùc nhaân toá ñaàu vaøo cho saûn xuaát Caùc doanh nghieäp coù theå coù ñöôïc lôïi theá caïnh tranh neáu hoï söû duïng caùc nhaân toá ñaàu vaøo coù chi phí thaáp, chaát löôïng cao vaø coù vai troø quan troïng trong caïnh tranh Tuy nhieân, coù nhöõng tröôøng hôïp söï doài daøo veà nhaân toá saûn xuaát laïi laøm giaûm lôïi theá caïnh tranh neáu chuùng khoâng ñöôïc phaân boå hôïp lyù vaø söû duïng coù hieäu quaû. Ñaàu vaøo cô baûn bao goàm nguoàn taøi nguyeân thieân nhieân, khí haäu, vò trí ñòa lyù, lao ñoäng giaûn ñôn vaø nguoàn voán taøi chính. Ñaàu vaøo cao caáp bao goàm heä thoáng haï taàng vieãn thoâng hieän ñaïi, lao ñoäng coù tay ngheà vaø trình ñoä cao. Vieäc duy trì lôïi theá caïnh tranh ñaàu vaøo phuï thuoäc nhieàu vaøo vieäc ñaàu vaøo ñoù laø ñaàu vaøo cô baûn hay ñaàu vaøo cao caáp; ñöôïc söû duïng phoå bieán Caùc hoaït ñoäng hoã trôï Caáu truùc haï taàng cuûa coâng ty (quaûn trò toång quaùt, keá toaùn, taøi chính, hoaïch ñònh chieán löôïc) Quaûn trò nguoàn nhaân löïc (tuyeån choïn, huaán luyeän, phaùt trieån) Phaùt trieån coâng ngheä (R&D, caûi tieán saûn phaåm vaø quy trình) Mua saém (mua nguyeân vaät lieäu thoâ, maùy moùc thieát bò, cung caáp) Caùc hoaït ñoäng ñaàu vaøo (söû duïng nguyeân vaät lieäu thoâ vaø toàn tröõ) Vaän haønh (maùy moùc, laép raùp, kieåm tra) Caùc hoaït ñoäng ñaàu ra (toàn tröõ thaønh phaåm vaø phaân loaïi saûn phaåm) Marketing vaø baùn haøng (ñònh giaù, phaân phoái, quaûng caùo, khuyeán maõi) Dòch vuï (laép ñaët, söûa chöõa, baûo haønh) Caùc hoaït ñoäng chuû yeáu Lôïi nhuaän bieân teá 28 hay chuyeân ngaønh. Taàm quan troïng cuûa ñaàu vaøo cô baûn trong vieäc taïo ra lôïi theá caïnh tranh ngaøy caøng giaûm do nhu caàu söû duïng chuùng ngaøy caøng giaûm daàn vaø khaû naêng cung öùng hoaëc tieáp caän tôùi chuùng ngaøy caøng môû roäng. Ngöôïc laïi, caùc ñaàu vaøo cao caáp hieän ñang laø nhöõng ñaàu vaøo quan troïng nhaát giuùp doanh nghieäp taïo ñöôïc lôïi theá caïnh tranh trình ñoä cao, ñoù laø lôïi theá caïnh tranh döïa vaøo tính chaát ñoäc ñaùo saûn phaåm vaø coâng ngheä. Soá löôïng ñaàu vaøo naøy khoâng nhieàu do vieäc taïo ra chuùng ñoøi hoûi phaûi ñaàu tö lôùn vaø thöôøng xuyeân veà nhaân löïc vaø vaät löïc vaø vieäc coù ñöôïc chuùng khoâng phaûi laø ñeàu deã daøng. Do vaäy, lôïi theá caïnh tranh döïa vaøo ñaàu vaøo cao caáp oån ñònh hôn. Tuy nhieân caùc nhaân toá ñaàu vaøo cao caáp cuûa quoác gia laïi ñöïôc xaây döïng töø caùc nhaân toá ñaàu vaøo cô baûn. Tính chaát cao caáp cuûa ñaàu vaøo thay ñoåi theo thôøi gian: nhöõng ñaàu vaøo hoâm nay laø ñaàu vaøo cao caáp, nhöng ngaøy mai coù theå laø caùc ñaàu vaøo phoå bieán vaø cô baûn, so vôùi caùc ñaàu vaøo coù nguoàn goác töï nhieân, caùc ñaàu vaøo do con ngöôøi taïo ra coù taàm quan troïng lôùn hôn trong vieäc taïo ra lôïi theá caïnh tranh. Do vaäy, lôïi theá caïnh tranh phuï thuoäc vaøo vieäc taïo ra caùc ñaàu vaøo. 1.1.4.2.2. Nhu caàu ñoái vôùi saûn phaåm Ba khía caïnh cuûa nhu caàu trong nöôùc aûnh höôûng lôùn tôùi lôïi theá caïnh tranh cuûa doanh nghieäp laø: • Baûn chaát nhu caàu. • Dung löôïng vaø moâ hình taêng tröôûng cuûa nhu caàu. • Cô cheá lan truyeàn nhu caàu trong nöôùc ra caùc thò tröôøng quoác teá. Baûn chaát nhu caàu trong nöôùc xaùc ñònh caùch thöùc doanh nghieäp nhaän thöùc, lyù giaûi vaø phaûn öùng tröôùc nhu caàu cuûa ngöôøi mua. Baûn chaát nhu caàu taùc ñoäng tôùi lôïi theá caïnh tranh thoâng qua caáu truùc nhu caàu, möùc ñoä ñoøi hoûi cuûa ngöôøi mua vaø tính höôùng daãn cuûa nhu caàu. Nhu caàu thöôøng ñöôïc chia thaønh nhieàu phaân ñoaïn. Moät phaân ñoaïn thò tröôøng trong nöôùc dung löôïng lôùn coù theå thu huùt söï chuù yù vaø öu tieân ñaùp öùng cuûa doanh nghieäp vaø cho pheùp hoï khai thaùc hieäu quaû kinh teá nhôø quy moâ; söï ña daïng cuûa phaân 29 ñoaïn thò tröôøng giuùp doanh nghieäp coù kinh nghieäm phong phuù ñeå thaâm nhaäp thò tröôøng quoác teá; phaân ñoaïn nhu caàu ñoøi hoûi lôïi theá caïnh tranh cao caáp giuùp doanh nghieäp thöôøng xuyeân caûi tieán lôïi theá caïnh tranh vaø duy trì vò trí treân phaân ñoaïn thò tröôøng ñoù. Ngöôøi mua ñoøi hoûi cao seõ taïo aùp löïc ñaùp öùng caùc tieâu chuaån cao veà chaát löôïng, ñaëc tính kyõ thuaät vaø dòch vuï; taïo söùc eùp chuyeån sang ñaùp öùng ñoaïn nhu caàu môùi cao hôn vaø do ñoù naâng cao lôïi theá caïnh tranh. Cuoái cuøng, neáu nhu caàu trong nöôùc lan toûa sang caùc nöôùc khaùc thì doanh nghieäp khoâng chæ ñöôïc lôïi töø saûn phaåm môùi ñoù maø coøn ñöôïc lôïi töø vieäc tieáp caän ñeán khaùch haøng coù yeâu caàu cao. Quy moâ vaø moâ hình taêng tröôûng nhu caàu trong nöôùc coù taùc duïng taêng cöôøng lôïi theá quoác gia, quy moâ thò tröôøng lôùn coù theå taïo ra lôïi theá caïnh tranh trong nhöõng ngaønh coù hieäu quaû kinh teá nhôø quy moâ, do khuyeán khích caùc doanh nghieäp trong nöôùc tích cöïc ñaàu tö vaøo thieát bò, nhaø xöôûng saûn xuaát quy moâ lôùn, phaùt trieån coâng ngheä vaø naâng cao naêng suaát. Tuy nhieân, quy moâ thò tröôøng lôùn cuõng coù theå laøm giaûm söùc eùp baùn haøng ra thò tröôøng quoác teá vaø do ñoù laøm giaûm tính naêng ñoäng cuûa doanh nghieäp trong nöôùc. 1.1.4.2.3. Caùc ngaønh coâng nghieäp hoã trôï vaø lieân quan • Doanh nghieäp hoã trôï laø nhöõng ngaønh saûn xuaát cung öùng ñaàu vaøo cho chuoãi hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa doanh nghieäp. • Caùc ngaønh saûn xuaát lieân quan laø nhöõng ngaønh maø doanh nghieäp coù theå chia seû hay phoái hôïp caùc hoaït ñoäng thuoäc chuoãi hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh hoaëc nhöõng ngaønh maø saûn phaåm cuûa chuùng mang tính boå trôï; vieäc chia seû hoaït ñoäng thöôøng dieãn ra ôû caùc khaâu phaùt trieån kyõ thuaät, saûn xuaát, phaân phoái, tieáp thò hoaëc dòch vuï. Moät quoác gia coù lôïi theá trong nhieàu ngaønh lieân quan seõ taïo ra lôïi theá caïnh tranh cho doanh nghieäp. Lôïi theá cuûa caùc ngaønh cung öùng vaø lieân quan seõ taïo ra lôïi theá tieàm taøng cho doanh nghieäp nhö cung caáp trong thôøi gian ngaén vaø vôùi chi phí thaáp; duy trì quan heä hôïp taùc lieân tuïc; caùc nhaø cung caáp giuùp doanh nghieäp nhaän thöùc caùc phöông phaùp vaø cô hoäi môùi ñeå aùp duïng coâng ngheä môùi, ngöôïc laïi doanh 30 nghieäp ôû khaâu sau coù cô hoäi taùc ñoäng tôùi nhöõng noã löïc veà kyõ thuaät cuûa caùc nhaø cung öùng vaø laø nôi kieåm chöùng yù kieán ñeà xuaát caûi tieán cuûa nhaø cung caáp; trao ñoåi veà nghieân cöùu vaø phaùt trieån ñeå tìm ra caùc giaûi phaùp nhanh hôn vaø hieäu quaû hôn. Hôn nöõa, ngaønh cung öùng laø chaát xuùc taùc chuyeån taûi thoâng tin vaø ñoåi môùi töø doanh nghieäp naøy ñeán doanh nghieäp khaùc, ñaåy nhanh toác ñoä ñoåi môùi trong toøan boä neàn kinh teá. Tuy nhieân, moät quoác gia khoâng nhaát thieát phaûi coù lôïi theá caïnh tranh trong taát caû caùc ngaønh hoã trôï vaø lieân quan ñeå taïo ra lôïi theá caïnh tranh cho doanh nghieäp. Nhöõng ñaàu vaøo khoâng coù taùc ñoäng quan troïng tôùi söï ñoåi môùi hoaëc hieäu quaû cuûa saûn phaåm hoaëc coâng ngheä thì coù theå nhaäp khaåu. 1.1.4.2.4. Chieán löôïc, toå chöùc cuûa doanh nghieäp vaø baûn chaát caïnh tranh Khaû naêng caïnh tranh coøn ñöôïc quyeát ñònh bôûi caùc yeáu toá nhö muïc tieâu, chieán löôïc vaø caùch thöùc toå chöùc doanh nghieäp. Lôïi theá caïnh tranh thöôøng laø keát quaû cuûa vieäc keát hôïp toát caùc yeáu toá treân cô sôû cuûa lôïi theá caïnh tranh. Hôn nöõa, moâ hình caïnh tranh trong nöôùc coù vai troø raát lôùn trong quaù trình ñoåi môùi vaø thaønh coâng treân thò tröôøng quoác teá. Nhöõng khaùc bieät veà trình ñoä quaûn lyù vaø kyõ naêng toå chöùc nhö trình ñoä hoïc vaán vaø ñònh höôùng cuûa caùn boä quaûn lyù, söùc maïnh ñoäng cô caù nhaân, caùc coâng cuï ra quyeát ñònh, quan heä vôùi khaùch haøng, thaùi ñoä ñoái vôùi hoaït ñoäng quoác teá, quan heä giöõa ngöôøi lao ñoäng vaø boä maùy quaûn lyù… seõ taïo ra lôïi theá hoaëc baát lôïi cho doanh nghieäp. Muïc tieâu cuûa coâng ty bò taùc ñoäng chuû yeáu bôûi caáu truùc sôû höõu, ñoäng cô cuûa chuû sôû höõu vaø chuû nôï, baûn chaát cô caáu quaûn lyù cuûa coâng ty, caùc khuyeán khích taïo thaønh ñoäng cô cuûa ngöôøi quaûn lyù caáp cao. Ñoäng cô cuûa ngöôøi quaûn lyù hoaëc ngöôøi laøm vieäc trong doanh nghieäp coù theå taêng cöôøng hoaëc laøm giaûm lôïi theá caïnh tranh. Vaán ñeà caàn quan taâm laø caû ngöôøi quaûn lyù vaø ngöôøi lao ñoäng coù ñoäng cô phaùt trieån kyõ naêng cuûa mình cuõng nhö luoân noã löïc ñeå taïo ra vaø duy trì lôïi theá caïnh tranh. Caïnh tranh trong nöôùc coù taùc ñoäng maïnh hôn caïnh tranh quoác teá trong nhöõng tröôøng hôïp maø caûi tieán vaø ñoåi môùi laø yeáu toá cô baûn cuûa lôïi theá caïnh tranh, caïnh tranh trong nöôùc taïo ra nhöõng lôïi ích, nhö: söï thaønh coâng cuûa moät doanh nghieäp taïo 31 söùc eùp phaûi caûi tieán ñoái vôùi caùc ñoái thuû caïnh tranh hieän taïi vaø thu huùt ñoái thuû môùi nhaäp cuoäc; söùc eùp caïnh tranh khoâng chæ vì lyù do kinh teá thuaàn tuyù, maø coøn vì lyù do danh döï vaø caù nhaân; taïo söùc eùp baùn haøng ra thò tröôøng nöôùc ngoaøi, ñaëc bieät khi coù yeáu toá hieäu quaû kinh teá nhôø quy moâ; ñoù laø böôùc chuaån bò toát ñeå chòu aùp löïc khi caïnh tranh ôû nöôùc ngoaøi. Taïo söùc eùp ñeå laøm thay ñoåi lôïi theá caïnh tranh: caïnh tranh döïa nhieàu hôn vaøo tính chaát ñoäc ñaùo cuûa saûn phaåm, haøm löôïng coâng ngheä hôn vaø lôïi theá veà taøi nguyeân vaø chi phí lao ñoäng thaáp. Toaøn boä ngaønh coâng nghieäp seõ tieán boä nhanh hôn do nhöõng yù töôûng môùi ñöôïc phoå bieán vaø öùng duïng nhanh hôn. 1.1.4.2.5. Vai troø cuûa Chính phuû ñoái vôùi lôïi theá caïnh tranh quoác gia Chính phuû coù theå taùc ñoäng ñeán lôïi theá caïnh tranh cuûa quoác gia thoâng qua 4 nhoùm nhaân toá xaùc ñònh lôïi theá caïnh tranh cuûa doanh nghieäp ñoù laø ñieàu kieän caùc nhaân toá ñaàu vaøo, nhu caàu trong nöôùc, caùc ngaønh coâng nghieäp hoã trôï vaø lieân quan, vaø chieán löôïc, caáu truùc doanh nghieäp vaø caïnh tranh. Caùc taùc ñoäng cuûa Chính phuû coù theå laø tích cöïc hoaëc tieâu cöïc, Chính phuû coù theå taùc ñoäng tôùi caùc ñieàu kieän ñaàu vaøo thoâng qua caùc coâng cuï trôï caáp, chính saùch thò tröôøng voán, chính saùch giaùo duïc, y teá… Vai troø cuûa Chính phuû ñoái vôùi nhu caàu trong nöôùc thöôøng phöùc taïp hôn, coù theå thuùc ñaåy hoaëc gaây baát lôïi cho lôïi theá caïnh tranh. Caùc cô quan Chính phuû coù theå xaùc laäp caùc tieâu chuaån hoaëc quy ñònh veà saûn phaåm trong nöôùc coù aûnh höôûng lôùn tôùi nhu caàu ngöôøi mua; Chính phuû cuõng coù theå laø ngöôøi mua lôùn ñoái vôùi nhieàu loaïi haøng hoùa; Chính phuû coù theå kieán taïo heä thoáng nhöõng ngaønh hoã trôï vaø lieân quan theo raát nhieàu caùch khaùc nhau, ví duï nhö kieåm soaùt phöông tieän quaûng caùo hoaëc caùc quy ñònh veà caùc dòch vuï hoã trôï. Chính phuû cuõng coù theå taùc ñoäng tôùi chieán löôïc, caáu truùc doanh nghieäp vaø möùc ñoä caïnh tranh baèng caùc coâng cuï nhö caùc quy ñònh veà thò tröôøng voán, chính saùch thueá vaø luaät choáng ñoäc quyeàn. Vai troø ñieàu haønh cuûa Chính phuû ñöôïc xaùc laäp treân caùc maët sau ñaây: * Thöù nhaát laø ñònh höôùng phaùt trieån thoâng qua chieán löôïc, quy hoaïch, keá hoaïch, chính saùch phaùt trieån kinh teá. Ñònh höôùng phaùt trieån phaûi ñoùng vai troø nhö moät kim 32 chæ nam höôùng daãn caùc quyeát ñònh, haønh ñoäng vaø quan nieäm cuûa taát caû caùc ñoái töôïng trong neàn kinh teá. * Thöù hai laø taïo moâi tröôøng phaùp lyù vaø kinh teá cho caùc chuû theå kinh teá hoaït ñoäng vaø caïnh tranh laønh maïnh. * Thöù ba laø ñieàu tieát hoaït ñoäng vaø phaân phoái lôïi ích moät caùch coâng baèng thoâng qua vieäc söû duïng caùc coâng cuï ngaân saùch, thueá khoùa, tín duïng..vv taêng tröôûng kinh teá khoâng phaûi muïc ñích töï thaân, maø laø phöông tieän mang laïi moät cuoác soáng toát ñeïp hôn. Do vaäy, ñieàu haønh cuûa Chính phuû coøn phaûi chuù troïng vaøo caùc giaù trò nhö coâng baèng xaõ hoäi, bình ñaúng vaø cô hoäi ngang baèng nhau cho moïi ngöôøi. * Thöù tö laø kieåm tra, kieåm soaùt caùc hoaït ñoäng kinh teá theo ñuùng phaùp luaät vaø chính saùch ñeà ra. [67] 1.2. SÖÏ CAÀN THIEÁT PHAÛI NAÂNG CAO KHAÛ NAÊNG CAÏNH TRANH CHO SAÛN PHAÅM GOÁM MYÕ NGHEÄ VIEÄT NAM 1.2.1. GOÁM MYÕ NGHEÄ Goám laø loaïi saûn phaåm ñöôïc laøm chuû yeáu töø ñaát vaø nung qua löûa ôû nhieät ñoä cao trôû neân raén chaéc, beàn vöõng coù theå söû duïng vaøo nhieàu muïc ñích trong ñôøi soáng, cuøng vôùi söï phaùt trieån cuûa xaõ hoäi cuûa coâng ngheä vaø kyõ thuaät ñaõ taïo ra nhieàu saûn phaåm goám ña daïng vaø tinh xaûo hôn, myõ thuaät hôn. Vieät Nam laø moät trong nhöõng nöôùc coù ngheà goám truyeàn thoáng laâu ñôøi phaùt trieån ôû moïi mieàn ñaát nöôùc, saûn phaåm goám myõ ngheä Vieät Nam ñöôïc saûn xuaát baèng phöông phaùp thuû coâng, coù tính myõ thuaät cao vaø mang ñaäm baûn saéc vaên hoaù cuûa töøng vuøng ñòa phöông vaø cuûa quoác gia. Saûn phaåm goám myõ ngheä Vieät Nam coù raát nhieàu loaïi khaùc nhau, nhö chaäu troàng caây, bình hoa, caùc loaïi ñoân töôïng, ñeøn vöôøn, caùc loaïi töôïng thuù...vv caùc loaïi kieåu daùng saûn phaåm coøn trôû neân phong phuù hôn, ña daïng hôn nhôø vaøo kyõ thuaät trang trí phuû men, khaéc veõ, ñeå moäc, sôn wash hay trang trí baèng phoái hôïp caùc chaát lieäu khaùc, nhö maây, tre, laù,voû döøa... ñaùp öùng ñöôïc raát nhieàu thò hieáu vaø nhu caàu cuûa thò tröôøng vaø khaùch haøng ôû nhieàu quoác gia, vuøng laõnh thoå… nhôø ñoù goám myõ ngheä Vieät Nam ñaõ ñöôïc thò 33 tröôøng nhieàu quoác gia öa chuoäng vaø ñaõ ñöôïc xuaát khaåu vaøo caùc thò tröôøng lôùn, nhö Chaâu AÂu, Nhaät Baûn, Hoa Kyø… ñem laïi raát nhieàu nguoàn lôïi veà kinh teá vaø taïo ra nhieàu vieäc laøm cho ngöôøi lao ñoäng. Caên cöù vaøo söï khaùc nhau cuûa nguyeân lieäu vaø nhieät ñoä nung chuùng ta coù theå phaân bieät caùc loaïi goám khaùc nhau nhö sau: Baûng 1.1: Baûng phaân loaïi goám söù theo nguyeân lieäu vaø nhieät ñoä nung [37] Loaïi saûn phaåm Nguyeân lieäu Nhieät ñoä nung Ñaëc tính Goám ñaát nung ñaát seùt thöôøng 600 – 900 ñoä C maøu ñoû gaïch, xoáp, ngaám nöôùc Goám saønh naâu ñaát seùt thöôøng 1100 -1200 ñoä C xöông ñaâùùt chaûy , coù thaáu quang Goám saønh xoáp ñaát seùt traéng 1200 -1250 ñoä C maøu vaøng ngaø, xöông ñaát xoáp, hôi thaám nöôùc Goám saønh traéng ñaát seùt traéng, cao lanh 1250 -1280 ñoä C xöông ñaát chôùm chaùy, khoâng ngaám nöôùc Ñoà söù ñaát seùt traéng, cao lanh vaø caùc loaïi traøng thaïch, thaïch anh 1280 -1320 ñoä C xöông ñaát chaûy, coù thaáu quang Veà maët coâng naêng söû duïng coù theå chia goám söù ra laøm 4 loaïi nhö sau: -Goám söù gia duïng: caùc vaät duïng duøng ñeå ñun naáu, chöùa ñöïng, ñoà duøng ñeå aên uoáng. -Goám söù myõ ngheä: caùc loaïi töôïng goám, phuø ñieâu goám, tranh gheùp goám, tranh veõ treân gaïch goám, dóa treo töôøng, caùc loaïi ñoân, chaäu troàng hoa, caùc loaïi vaät duïng trang trí saân vuôøn. -Goám kieán truùc: goàm caùc loaïi gaïch xaây döïng, ngoùi lôïp, caùc loaïi gaïch trang trí, goám trang trí kieán truùc, goám veä sinh. -Goám kyõ thuaät: goàm caùc loaïi goám söù caùch ñieän, goám chòu nhieät, goám chòu acid, goám trong coâng cuï saûn xuaát, goám trong caùc chi tieát maùy …vv Trong luaän aùn naøy taùc giaû chæ taäp trung nghieân cöùu goám myõ ngheä laø loaïi ngaønh haøng coù tieàm naêng xuaát khaåu cao mang laïi nhieàu lôïi ích kinh teá xaõ hoäi cho Vieät Nam töø tröôùc ñeán nay. 34 1.2.2. VAI TROØ CUÛA GOÁM MYÕ NGHEÄ VAØ XUAÁT KHAÅU GOÁM MYÕ NGHEÄ Ngoaøi nhöõng ñoùng goùp cho nhu caàu söû duïng ña daïng cuûa cuoäc soáng, goám vaø ñaëc bieät laø goám myõ ngheä coøn giaù trò vaên hoaù, lòch söû. Goám myõ ngheä ñaõ goùp phaàn khaúng ñònh truyeàn thoáng vaø baûn saéc daân toäc Vieät Nam qua caùc saûn phaåm, qua caùc hình töôïng, hoa vaên, kieåu daùng… goám myõ ngheä thöïc söï laø moät nhaân chöùng ghi laïi vaø phaûn aùnh moïi phöông dieän cuûa ñôøi soáng vaên hoaù, xaõ hoäi cuûa töøng thôøi ñaïi, töøng theá heä con ngöôøi Vieät Nam. Ñoái vôùi phöông dieän xaõ hoäi, ngaønh ngheà saûn xuaát goám cuõng ñaõ taïo ra nhieàu vieäc laøm cho ngöôøi lao ñoäng qua nhieàu thôøi kyø, hieän nay ngaønh goám Vieät Nam ñang thu huùt hôn 100.000 ngöôøi lao ñoäng, ña soá trong soá hoï laø nhöõng lao ñoäng noâng thoân, coù trình ñoä vaên hoùa thaáp, khoù xin vieäc taïi caùc nhaø maùy, xí nghieäp… giaûi quyeát ñöôïc naïn thaát nghieäp ôû noâng thoân vaø goùp phaàn to lôùn trong söï nghieäp hieän ñaïi hoùa, coâng nghieäp hoùa noâng nghieäp vaø noâng thoân, thu heïp khoaûng caùch möùc soáng giöõa noâng thoân vaø thaønh thò. Trong lónh vöïc xuaát khaåu goám myõ ngheä ñoùng vai troø ñaëc bieät quan troïng nhö sau: * Ñem laïi nguoàn thu ngoaïi teä ñaùng keå cho ñaát nöôùc nhôø tyû leä thöïc thu cao. Tuy kim ngaïch xuaát khaåu thaáp hôn nhieàu so vôùi caùc ngaønh haøng xuaát khaåu chuû löïc khaùc nhö : daàu thoâ, deät may, da giaøy, gaïo, caø pheâ… nhöng tyû leä thöïc thu ngoaïi teä töø xuaát khaåu goám myõ ngheä laïi khoâng nhoû do ñöôïc saûn xuaát chuû yeáu baèng nguoàn nguyeân lieäu coù saün trong nöôùc, caùc nguyeân phuï lieäu nhaäp khaåu chieám trong saûn phaåm raát thaáp töø 3 ñeán 5% giaù trò xuaát khaåu do ñoù giaù trò thöïc thu xuaát khaåu chieám ñeán 95% ñeán 97% so vôùi ngaønh da giaøy, deät may tyû leä naøy chæ chieám töø 20% ñeán 25%, maët haøng ñieän töû vaø linh kieän maùy tính laø 5% ñeán 10%… vì nguyeân phuï lieäu chuû yeáu nhaäp khaåu töø nöôùc ngoaøi. Maët khaùc, voán ñaàu tö cho ngaønh haøng deät may raát lôùn ñeå xaây döïng haï taàng cô sôû, maùy moùc thieát bò, ñaøo taïo nhaân löïc vaø giaûi quyeát caùc chính saùch ñoái vôùi ngöôøi lao ñoäng… Trong khi ñoù, khoaûn ñaàu tö cho goám myõ ngheä seõ ít hôn raát nhieàu, do loaïi saûn phaåm naøy khoâng ñoøi hoûi ñaàu tö nhieàu maùy moùc, thieát bò, 35 maø chæ caàn tay ngheà kheùo leùo cuûa ngöôøi coâng nhaân cuøng vôùi ñaát nguyeân lieäu coù saün trong nöôùc. ** Xuaát khaåu goám myõ ngheä coøn coù moät giaù trò khaùc lôùn hôn, ñoù laø giaù trò giao löu vaên hoaù giöõa caùc daân toäc, caùc khu vöïc, caùc quoác gia treân theá giôùi. *** Xuaát khaåu goám myõ ngheä Vieät Nam seõ goùp phaàn quaûng baù hình aûnh Vieät Nam treân thöôøng tröôøng theá giôùi, goùp phaàn môû roäng moái quan heä thöông maïi vaø thuùc ñaåy xuaát khaåu caùc maët haøng chuû löïc khaùc cuûa Vieät Nam. Nhaän thöùc roõ taàm quan troïng cuûa xuaát khaåu haøng thuû coâng myõ ngheä noùi chung vaø goám myõ ngheä noùi rieâng, Nhaø nöôùc ta ñaõ coù chieán löôïc xuaát khaåu ñeán naêm 2010 caùc maët haøng thuû coâng myõ ngheä, trong ñoù muïc tieâu xuaát khaåu ñaët ra cho nhoùm haøng naøy laø 1,5 tyû USD vaøo naêm 2010. [5] 1.2.3. SÖÏ CAÀN THIEÁT PHAÛI NAÂNG CAO KHAÛ NAÊNG CAÏNH TRANH CUÛA GOÁM MYÕ NGHEÄ VIEÄT NAM 1.2.3.1. Thò tröôøng goám myõ ngheä theá giôùi Theo lyù thuyeát lôïi theá so saùnh cuûa David Ricardo: taát caû caùc quoác gia seõ ñeàu coù lôïi khi moãi quoác gia seõ taäp trung chuyeân moân hoaù vaøo saûn xuaát vaø xuaát khaåu nhöõng saûn phaåm maø mình coù lôïi theá so saùnh vaø nhaäp khaåu nhöõng saûn phaåm maø mình khoâng coù lôïi theá so saùnh [66]. Ngaønh saûn xuaát goám myõ ngheä treân theá giôùi hieän nay phaàn lôùn taäp trung taïi caùc nöôùc ñang phaùt trieån nhö Ñoâng Nam AÙ, Chaâu Phi… laø nôi coù nguoàn taøi nguyeân phong phuù vaø nguoàn nhaân coâng lao ñoäng reû hôn nhieàu so vôùi caùc nöôùc coâng nghieäp phaùt trieån, do ñoù saûn phaåm goám myõ ngheä saûn xuaát taïi caùc quoác gia naøy coù giaù thaønh saûn xuaát thöôøng reû hôn. Caùc nöôùc coâng nghieäp phaùt trieån, tuy cuõng coù ngaønh saûn xuaát goám myõ ngheä laâu ñôøi vaø saûn phaåm goám cuûa hoï cuõng coù nhöõng theá maïnh rieâng bieät nhöng phaàn ñoâng ñeàu ñaõ höôùng ñaàu tö cuûa hoï vaøo nhöõng ngaønh coâng nghieäp kyõ thuaät hieän ñaïi ñeå taïo ra nhöõng saûn phaåm coù haøm löôïng kyõ thuaät cao, giaù trò thöông phaåm cao hôn… vaø tieán haønh nhaäp khaåu caùc saûn phaåm goám 36 myõ ngheä töø nhöõng nöôùc ñang phaùt trieån ñeå ñaùp öùng cho nhu caàu noäi ñòa cuûa nöôùc mình. Quaù trình chuyeân moân hoùa vaø phaân coâng lao ñoäng quoác teá naøy ñaõ daàn xaùc laäp thò tröôøng nhaäp khaåu goám myõ ngheä theá giôùi taäp trung vaøo nhöõng quoác gia coâng nghieäp phaùt trieån nhö: Hoa Kyø, caùc nöôùc EU, Nhaät Baûn... Coù theå khaùi quaùt moät soá neùt chính veà caùc thò tröôøng lôùn naøy nhö sau: Thò tröôøng caùc nöôùc EU 25 Kim ngaïch nhaäp khaåu goám caùc loaïi vaøo Chaâu AÂu taêng lieân tuïc trong nhöõng naêm tröôùc 2001, tuy nhieân nhöõng naêm sau naøy kim ngaïch nhaäp khaåu coù phaàn giaûm ñi do söï taêng giaù cuûa ñoàng EURO vaø kinh teá cuûa nhöõng quoác gia nhö Ñöùc, Italy, Phaùp …vv coù chieàu höôùng taêng tröôûng chaäm, tyû leä thaát nghieäp taêng cao... taùc ñoäng tieâu cöïc ñeán khuynh höôùng tieâu duøng cuûa ngöôøi daân vaøo nhöõng maët haøng khoâng thieát yeáu, maëc duø thoùi quen vaø thuù vui troàng vöôøn laø neùt ñaëc tröng cuûa ngöôøi daân Chaâu AÂu, ñaëc bieät laø Ñöùc vaø caùc nöôùc Baéc AÂu, nhö: Thuïy Ñieån, Ñan Maïch, Phaàn Lan… Tuy vaäy, vôùi kim ngaïch nhaäp khaåu töông ñöông hôn 800.000.000 USD vaøo naêm 2004 (so vôùi kim ngaïch xuaát khaåu goám myõ ngheä Vieät Nam ñaït 147.000.000 USD) thò tröôøng Chaâu AÂu vaãn laø moät thò tröôøng muïc tieâu chuû yeáu cho goám myõ ngheä Vieät Nam. Caùc nöôùc khaùc 76% Thailand 4% Malaysia 3% Indonesia 1% Trung quoác 16% Nguoàn : www.eurochamvn.org [82] Sô ñoà 1.2: Thò phaàn kim ngaïch goám nhaäp khaåu vaøo EU naêm 2004 37 Baûng 1.2: Kim ngaïch nhaäp khaåu caùc saûn phaåm goám cuûa thò tröôøng Chaâu AÂu Ñvt : trieäu EURO Naêm Loaïi saûn phaåm 2001 2002 2003 2004 Chaäu vaø caùc saûn phaåm ñaát nung (HS69076093) 27.00 25.11 28.43 29.87 Chaäu coù men daïng troøn vaø caùc loaïi gaïch goám (HS 69081010) 42.29 46.54 51.05 46.51 Gaïch men vaø chaäu coù men (HS69089011) 12.78 14.28 17.08 22.95 Caùc loaïi chaäu caây duøng trong nhaø (HS69120010) 114.87 96.30 113.62 46.94 Caùc vaät duïng baèng goám duøng trang trí trong nhaø, vöôøn (HS69120050) 244.69 227.23 233.44 230.43 Töôïng vaø chaäu caûnh caùc loaïi ( HS69139010) 252.84 217.30 204.63 184.86 Chaäu goám thoâng duïng caùc loaïi (HS69149010) 120.29 120.94 121.54 120.16 TOÅNG COÄNG 814.75 747.69 769.78 681.71 Nguoàn : www.eurochamvn.org [82] Thò tröôøng Hoa Kyø Coù theå thaáy söùc tieâu thuï lôùn cuûa thò tröôøng Hoa Kyø ñoái vôùi caùc maët haøng goám caùc loaïi, vì quoác gia naøy hieän nay haàu nhö khoâng coøn duy trì ngaønh saûn xuaát goám myõ ngheä neân haàu heát phaûi nhaäp khaåu töø nöôùc ngoaøi vôùi kim ngaïch nhaäp khaåu taêng ñeàu qua töøng naêm ñaït hôn 4,6 tyû USD vaøo naêm 2000, naêm 2001 do bò aûnh höôûng bôûi bieán coá 11.09 neàn kinh teá Hoa Kyø bò thieät haïi naëng neà, möùc tieâu thuï haøng hoùa, trong ñoù coù haøng goám caùc loaïi cuõng bò suït giaûm coøn 4,2 tyû USD trong naêm 2001. 38 4200 4600 4100 3700 3400 0 500 1000 1500 2000 2500 3000 3500 4000 4500 5000 1997 1998 1999 2000 2001 Ñvt : trieäu USD Nguoàn : www.vinemart.com [89] Bieåu ñoà 1.3: Toång kim ngaïch nhaäp khaåu haøng goám (HS 69) vaøo Hoa Kyø So vôùi caùc nöôùc trong khu vöïc, ngaønh goám Vieät Nam chaäm chaân hôn do ñoù thò phaàn chæ chieám moät tyû troïng khieâm toán ôû möùc 0,24% toång giaù trò nhaäp khaåu, coøn keùm raát xa so vôùi caùc nöôùc trong khu vöïc nhö Thaùi Lan (3,14%), Indonesia(2,18%), caøng khoâng theå so saùnh vôùi Trung Quoác (24,86%). Caùc nöôùc khaùc, 67.76% Trung Quoác, 24.86% Indonesia, 2.18% Malaysia, 1.07% Philippin, 0.74% Thailand, 3.14% Vieät Nam, 0.24% Nguoàn : www.vinemart.com [89] Bieåu ñoà 1.4: Thò phaàn giaù trò kim ngaïch goám (HS 69) nhaäp khaåu vaøo Hoa Kyø naêm 2001 39 Thò tröôøng Nhaät Baûn Thò tröôøng Nhaät Baûn noåi tieáng laø moät thò tröôøng khoù tính, ñaëc bieät ñoái vôùi caùc saûn phaåm goám, söù vì Nhaät Baûn cuõng coù neàn saûn xuaát goám söù myõ ngheä raát laâu ñôøi vaø noåi tieáng treân theá giôùi veà chaát löôïng vaø ñoä tinh xaûo… tuy nhieân vôùi kim ngaïch nhaäp khaåu naêm 2001 taêng leân ñoät bieán caû veà soá löôïng saûn phaåm laãn giaù trò cho thaáy söï taêng tröôûng vöõng chaéc cuûa caùc saûn phaåm goám caùc loaïi nhaäp khaåu taïi thò tröôøng naøy. Nguyeân nhaân cuûa vieäc gia taêng nhaäp khaåu caùc saûn phaåm goám do nhieàu nguyeân nhaân nhö: söï taêng giaù cuûa ñoàng Yeân, thu nhaäp taêng cuûa ñaïi boä phaän daân Nhaät khieán nhu caàu veà caùc loaïi saûn phaåm cuõng taêng theo, ñaëc bieät laø coøn do xu höôùng ñaåy maïnh nhaäp khaåu töø caùc nöôùc Chaâu AÙ nhö Trung Quoác, Thaùi Lan vaø Vieät Nam trong nhöõng naêm gaàn ñaây. Tuy nhieân soá lieäu nhaäp khaåu naêm 2003 laïi cho thaáy khuynh höôùng nhaäp khaåu soá löôïng lôùn nhöõng saûn phaåm coù giaù thaønh thaáp. Baûng 1.3: Toång kim ngaïch nhaäp khaåu caùc loaïi haøng goám (HS 69)vaøo Nhaät Baûn Ñvt : Taán, trieäu Yeân Naêm 1999 2000 2001 2002 2003 Loaïi haøng hoaù Soá löôïng Trò giaù Soá löôïng Trò giaù Soá löôïng Trò giaù Soá löôïng Trò giaù Soá löôïng Trò giaù Söù gia duïng caùc loaïi 10751 15349 15607 16430 16484 16581 19171 16626 24480 18321 Goám caùc loaïi 27284 6469 37829 7484 45800 9530 46031 9851 51103 9730 Toång coäng 38035 21818 53436 23914 62284 26111 65202 26477 75944 28051 Nguoàn : JETRO ( Japan Import and Export) [84] 40 ( taán ) (trieäu Yeân) Soá löôïng Trò giaù 0 10000 20000 30000 40000 50000 60000 1999 2000 2001 2002 2003 0 2000 4000 6000 8000 10000 12000 Soá löôïng Trò giaù Nguoàn : JETRO ( Japan Import and Export) [83] Bieåu ñoà 1.5 : Ñoà thò bieåu dieãn söï thay ñoåi khoái löôïng vaø giaù trò saûn phaåm goám nhaäp khaåu vaøo thò tröôøng Nhaät Baûn giai ñoaïn 1999-2003 Thò tröôøng goám söù caùc loaïi taïi Nhaät Baûn taäp trung vaøo hai höôùng chính hieän nay, ñoù laø nhöõng saûn phaåm cao caáp, giaù cao nhaäp töø caùc quoác gia Chaâu AÂu vaø nhoùm thöù hai coù giaù caû vaø chaát löôïng trung bình nhaäp töø caùc nöôùc Ñoâng Nam AÙ vaø Trung Quoác, soá lieäu ôû bieåu ñoà sau cho thaáy Trung Quoác ñaõ chieám moät thò phaàn gaàn nhö cô baûn taïi Nhaät Baûn ñoái vôùi caùc maët haøng goám (76,81%) Italia 1.94% Thailand 5.31% Malaysia 1.53% Indonesia 0.92% Caùc nöôùc khaùc 13.48% Trung Quoác 76.81% Nguoàn : JETRO ( Japan Import and Export) [83] 41 Bieåu ñoà 1.6: Thò phaàn kim ngaïch goám caùc loaïi (HS 69) nhaäp khaåu vaøo Nhaät Baûn naêm 2003 Toùm laïi : Thò tröôøng nhaäp khaåu goám myõ ngheä theá giôùi hieän nay taäp trung chuû yeáu vaøo caùc nöôùc EU, Hoa Kyø, Nhaät Baûn. Taïi caùc thò tröôøng coù söùc tieâu thuï lôùn naøy, Trung Quoác vaãn chieám moät thò phaàn quan troïng vaø caùc nöôùc khaùc trong khu vöïc cuõng coù thò phaàn cao hôn raát nhieàu so vôùi Vieät Nam. Thöïc teá naøy cuõng phaûn aùnh söï chaäm chaân cuûa chuùng ta trong vieäc thaâm nhaäp chieám lónh caùc thò tröôøng xuaát khaåu vaø ñoøi hoûi caáp thieát phaûi naâng cao khaû naêng caïnh tranh cuûa ngaønh goám myõ ngheä Vieät Nam ñeå khoâng ngöøng caûi thieän vò trí cuûa mình trong tieán trình hoäi nhaäp saép tôùi. 1.2.3.2. Söï caàn thieát phaûi naâng cao khaû naêng caïnh tranh cuûa goám myõ ngheä Vieät Nam Nhö ñaõ trình baøy ôû phaàn treân, ñaåy maïnh xuaát khaåu goám thuû coâng myõ ngheä Vieät Nam ñaõ vaø ñang ñem laïi cho chuùng ta nhöõng lôïi ích quan troïng veà kinh teá, xaõ hoäi vaø vaên hoùa… goùp phaàn xaây döïng moät thöông hieäu quoác gia Vieät Nam treân thöông tröôøng quoác teá. Maëc duø kim ngaïch xuaát khaåu maët haøng naøy ñaõ taêng leân ñaùng keå trong nhöõng naêm gaàn ñaây nhöng vaãn chieám moät tyû troïng nhoû so vôùi khaû naêng to lôùn cuûa ngaønh, nguyeân nhaân chuû yeáu laø do thöïc traïng saûn xuaát – xuaát khaåu cuûa chuùng ta coøn nhieàu khieám khuyeát laøm cho khaû naêng caïnh tranh cuûa chuùng ta coøn thaáp hôn so vôùi caùc ñoái thuû caïnh tranh vaø coøn chöa ñaùp öùng ñöôïc nhöõng yeâu caàu cao hôn cuûa thò tröôøng xuaát khaåu. Do vaäy, muoán ñaåy maïnh xuaát khaåu saûn phaåm goám nhaát ñònh chuùng ta phaûi coù chieán löôïc giöõ vöõng nhöõng thò tröôøng truyeàn thoáng vaø môû roäng theâm thò tröôøng môùi thoâng qua vieäc naâng cao khaû naêng caïnh tranh cuûa saûn phaåm goám myõ ngheä. Ñoøi hoûi naøy trôû neân raát caáp thieát töø nhöõng nhaân toá aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán naêng löïc caïnh tranh cuûa ngaønh goám myõ ngheä Vieät Nam nhö sau: * Lôïi theá so saùnh cuûa ngaønh goám myõ ngheä Vieät Nam coù ñöôïc töø giaù nhaân coâng reû ñang ngaøy caøng giaûm daàn, vì treân thöïc teá khoaûng caùch cheânh leäch möùc löông giöõa Vieät Nam vaø caùc nöôùc trong khu vöïc coøn raát ít. 42 * Giaù nguyeân vaät lieäu, nhieân lieäu ngaøy caøng taêng laøm aûnh höôûng ñeán chi phí saûn xuaát. * Nhu caàu thò tröôøng ngaøy caøng cao ñoái vôùi chaát löôïng, giaù caû, maãu maõ vaø caùc dòch vuï lieân quan. * Khoa hoïc kyõ thuaät phaùt trieån khoâng ngöøng taïo tieàn ñeà cho söï thay ñoåi coâng ngheä nhanh choùng, coù theå taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho caùc ñoái thuû truyeàn thoáng gia taêng lôïi theá caïnh tranh veà chi phí hoaëc maãu maõ. * Quaù trình gia nhaäp caùc ñònh cheá thöôùng maïi quoác teá nhö AFTA, WTO seõ laø gia taêng söùc caïnh tranh ngay taïi Vieät Nam töø caùc ñoái thuû truyeàn thoáng vaø coù theå töø nhöõng ñoái thuû môùi tham gia vaøo caïnh tranh do taän duïng öu theá veà voán, thò tröøông hoaëc coâng ngheä maø hoï ñang sôû höõu. * Nhöõng saûn phaåm thay theá coù coâng naêng töông töï nhöng saûn xuaát töø nhöõng chaát lieäu khaùc nhö polystone, resin, glassfiber, cement, concrete, zink...vv coù theå laøm thay ñoåi nhu caàu tieâu thuï cuûa thò tröôøng xuaát khaåu goám myõ ngheä. Thöïc hieän Nghò quyeát Ñaïi hoäi IX cuûa Ñaûng, Nghò quyeát 07-NQ/TW ngaøy 27 thaùng 11 naêm 2001 cuûa Boä Chính trò veà hoäi nhaäp kinh teá quoác teá ñaõ xaùc ñònh “… caùc ngaønh, caùc ñòa phöông, caùc doanh nghieäp khaån tröông saép xeáp laïi vaø naâng cao hieäu quaû saûn xuaát, naâng cao hieäu quaû vaø khaû naêng caïnh tranh, baûo ñaûm hoäi nhaäp coù hieäu quaû.” [7] Nghò quyeát cuõng neâu roõ “ Ñi ñoâi vôùi vieäc naâng cao naêng löïc caïnh tranh cuûa caùc saûn phaåm, dòch vuï, cuûa caùc doanh nghieäp, caàn ra söùc caûi thieän moâi tröôøng kinh doanh, khaû naêng caïnh tranh quoác gia thoâng qua vieäc khaån tröông ñoåi môùi vaø xaây döïng ñoàng boä heä thoáng phaùp luaät phuø hôïp vôùi ñöôøng loái cuûa Ñaûng, vôùi thoâng leä quoác teá, phaùt trieån maïnh keát caáu haï taàng; ñaåy maïnh coâng cuoäc caûi caùch haønh chính nhaèm xaây döïng boä maùy nhaø nöôùc trong saïch veà phaåm chaát, vöõng maïnh veà chuyeân moân”.[7] Trieån khai Nghò Quyeát 07 cuûa Boä Chính trò, chæ thò cuûa Thuû töôùng Chính phuû veà chieán löôïc phaùt trieån xuaát nhaäp khaåu haøng hoaù vaø dòch vuï thôøi kyø 2001-2010 ñaõ neâu roõ: “Chieán löôïc phaùt trieån xuaát nhaäp khaåu haøng hoaù vaø dòch vuï thôøi kyø 2001- 43 2010, nhaát laø xuaát khaåu, phaûi laø chieán löôïc taêng toác toaøn dieän treân nhieàu lónh vöïc, phaûi coù nhöõng khaâu ñoät phaù vôùi böôùc ñi vöõng chaéc. Muïc tieâu haønh ñoäng cuûa thôøi kyø naøy laø tieáp tuïc chuû tröông daønh öu tieân cao nhaát cho xuaát khaåu, taïo nguoàn haøng coù chaát löôïng, coù söùc caïnh tranh cao ñeå xuaát khaåu… ñaùp öùng yeâu caàu coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa ñaát nöôùc”[40] Nhö vaäy, nhaän ñònh ñaày ñuû tình hình thöïc tieãn khaùch quan vaø quan ñieåm chæ ñaïo cuûa Ñaûng veà chieán löôïc phaùt trieån naêng löïc caïnh tranh ñaùp öùng nhu caàu hoäi nhaäp kinh teá, trong ñoù naâng cao khaû naêng caïnh tranh cho ngaønh goám myõ ngheä Vieät Nam cuõng laø yeâu caàu caáp thieát ñeå cuûng coá vò theá cuûa ngaønh treân thò tröôøng, ñoàng thôøi cuõng laø moät phöông caùch höõu hieäu caûi thieän naêng löïc caïnh tranh quoác gia cuûa Vieät Nam treân tröôøng quoác teá. 1.3. KINH NGHIEÄM NAÂNG CAO KHAÛ NAÊNG CAÏNH TRANH CUÛA MAËT HAØNG GOÁM MYÕ NGHEÄ TAÏI MOÄT SOÁ QUOÁC GIA TRONG KHU VÖÏC Nhaän thaáy saûn phaåm goám thuû coâng myõ ngheä cuûa Vieät nam ñaõ vaø ñang phaûi ñoái phoù vôùi söï caïnh tranh maïnh meõ töø nhöõng nöôùc trong khu vöïc, nhö: Trung Quoác, Thaùi Lan, Malaysia laø nhöõng nöôùc cuõng coù ngaønh saûn xuaát goám myõ ngheä laâu ñôøi, saûn phaåm cuûa hoï cuõng coù nhöõng neùt ñeïp truyeàn thoáng vaên hoùa daân toäc… ñaëc bieät Trung Quoác laø moät quoác gia noåi tieáng treân theá giôùi veà ngaønh ngheà saûn xuaát goám söù myõ ngheä, saûn phaåm goám söù cuûa Trung Quoác khoâng chæ noåi tieáng töø xa xöa vì neùt ñeïp tinh xaûo, coâng phu maø coøn noåi tieáng vì chaát löôïng toát vaø giaù reû. Beân caïnh ñoù nhöõng saûn phaåm chaäu goám töø Malaysia vaø Thaùi Lan cuõng ñöôïc thò tröôøng Chaâu AÂu vaø Myõ öa chuoäng nhôø giaù reû, chaát löôïng cao, ñoàng ñeàu… vaø giao haøng moät caùch nhanh choùng, ñuùng heïn nhôø aùp duïng nhöõng coâng ngheä saûn xuaát tieân tieán. Vôùi taát caû nhöõng öu theá veà coâng ngheä saûn xuaát, veà truyeàn thoáng tay ngheà vaø söï xuaát hieän, thaâm nhaäp thò tröôøng theá giôùi sôùm hôn Vieät Nam, nhöõng quoác gia noùi treân thöïc söï laø nhöõng ñoái thuû caïnh tranh tröïc tieáp vaø quan troïng ñoái vôùi goám myõ ngheä Vieät Nam. Vì theá, raát caàn thieát phaûi tìm hieåu nghieân cöùu ngaønh saûn xuaát goám 44 myõ ngheä cuûa hoï ñeå tìm ra nhöõng öu ñieåm vaø vaän duïng vaøo ñieàu kieän thöïc tieãn taïi Vieät Nam. Ñeå phuïc vuï vieäc nghieân cöùu, taùc giaû ñaõ khaûo saùt thöïc teá taïi caùc xí nghieäp saûn xuaát goám söù myõ ngheä taïi Trung Quoác, Thaùi Lan, Malaysia vaø ruùt ra moät soá kinh nghieäm naâng cao khaû naêng caïnh tranh cho saûn phaåm cuûa hoï nhö sau: 1.3.1. KINH NGHIEÄM CUÛA TRUNG QUOÁC. 1.3.1.1. Coâng ngheä saûn xuaát Trung Quoác laø moät quoác gia noåi tieáng veà truyeàn thoáng saûn xuaát goám söù töø laâu ñôøi, nhôø ñoù coâng ngheä saûn xuaát cuûa hoï ñaõ ñöôïc quan taâm ñaàu tö, caûi tieán gaàn nhö hoaøn thieän töø khaâu choïn löïa nguyeân lieäu ñaát kaolin thoâ töø nhöõng vuøng nguyeân lieäu doài daøo chaát löôïng cao vaø oån ñònh, khaâu xöû lyù tinh cheá ñaát ñöôïc chuyeân moân hoùa cao töø nhöõng xí nghieäp chuyeân cheá bieán ñaát vaø saûn xuaát ra nhieàu loaïi ñaát nguyeân lieäu ñaùp öùng cho moïi nhu caàu saûn xuaát rieâng bieät. Khaâu cheá taùc cuõng ñöôïc chuyeân moân hoùa cao ñaëc bieät laø khaâu taïo hình saûn phaåm moäc, nhaø saûn xuaát ñaõ aùp duïng cô giôùi hoaù ñeå ruùt ngaén thôøi gian saûn xuaát vaø laøm gia taêng tính ñoàng nhaát cuûa baùn phaåm, trong khi ñoù nhöõng khaâu nhö khaéc, veõ hoa vaên thì caûi tieán phöông phaùp taùc nghieäp sao cho naêng suaát taêng nhöng vaãn giöõ ñöôïc nhöõng neùt ñaëc tröng cuûa Trung Hoa. Nhöõng khaâu quan troïng nhö nung saûn phaåm, hieän nay ña soá nhöõng nhaø saûn xuaát ñeàu ñaõ söû duïng loø nung baèng gaz ñeå naâng cao chaát löôïng vaø haï giaù thaønh saûn phaåm. 1.3.1.2. Coâng taùc quaûng baù, tieáp thò Nhöõng nhaø xuaát khaåu goám söù Trung Quoác bieát taän duïng toái ña thöông hieäu goám söù Trung Hoa ñaõ ñöôïc khaúng ñònh treân thò tröôøng theá giôùi töø laâu ñôøi ñeå khoâng ngöøng thu huùt khaùch haøng, khoâng chæ chuù troïng quaûng baù taïi caùc hoäi chôï nöôùc ngoaøi, hoï coøn toå chöùc haøng naêm hoäi chôï Canton hai laàn vaøo thaùng 04 vaø thaùng 10 ñeå loâi keùo khaùch haøng ñeán vôùi hoï ñoàng thôøi keát hôïp phaùt trieån du lòch vaø thuùc ñaåy mua baùn nhöõng maët haøng ñaëc saûn khaùc nhö tô luïa, ngoïc trai…vv, chính nhöõng hoaït ñoäng chieâu thò naøy ñaõ laøm cho thöông hieäu goám söù cuûa hoï ñöôïc quaûng baù nhieàu hôn nhôø bieát 45 kheùo leùo keát hôïp nhieàu muïc ñích vaøo trong moät chuyeán ñi cuûa khaùch haøng khi ñeán ñaát nöôùc cuûa hoï. Ñoái vôùi nhöõng hoaït ñoäng quaûng baù taïi nöôùc ngoaøi, caùc doanh nghieäp saûn xuaát thöôøng taäp trung vôùi nhau theo nhöõng coâng ty xuaát khaåu lôùn coù uy tín vaø naêng löïc kinh doanh ngoaïi thöông ñeå ñaïi dieän cho hoï, nhôø ñoù hình aûnh cuûa hoï xuaát hieän treân thöông tröôøng coù aán töôïng lôùn ñoái vôùi khaùch haøng ñoàng thôøi hoï coù theå cuøng nhau baûo veä giaù baùn traùnh bò eùp giaù hoaëc phaù giaù laãn nhau. 1.3.1.3. Söï hoã trôï cuûa Chính phuû Chính phuû Trung Quoác khuyeán khích uûng hoä vieäc phaùt trieån saûn xuaát, ñaëc bieät ñoái vôùi caùc xí nghieäp saûn xuaát tö nhaân coù quy moâ vöøa vaø nhoû ñöôïc thaønh laäp bôûi nhöõng oâng chuû nhoû coù trình ñoä tay ngheà vaø naêng ñoäng. Chính phuû daønh nhöõng quyõ tín duïng ñaëc bieät ñeå khuyeán khích caùc nhaø saûn xuaát môû roäng saûn xuaát vaø ñaëc bieät coù cheá ñoä raát öu ñaõi ñoái vôùi nhöõng döï aùn ñoåi môùi coâng ngheä hoaëc xí nghieäp môùi xaây döïng nhöng aùp duïng nhöõng coâng ngheä saûn xuaát tieân tieán ñeå taïo ra nhöõng saûn phaåm coù chaát löôïng cao. Ñeå taêng khaû naêng caïnh tranh cho caùc xí nghieäp saûn xuaát trong hoaït ñoäng xuaát khaåu, Chính phuû hoã trôï voán vôùi laõi suaát thaáp khi nhaø saûn xuaát coù hôïp ñoàng xuaát khaåu ñaõ môû L/C. 1.3.2. KINH NGHIEÄM CUÛA MALAYSIA 1.3.2.1. Coâng ngheä saûn xuaát Ñieåm noåi baät trong coâng ngheä saûn xuaát goám myõ ngheä cuûa Malaysia laø trình ñoä cô giôùi hoùa ñaõ ñöôïc aùp duïng raát cao. Haàu heát caùc khaâu saûn xuaát nhö cheá bieán ñaát vaø taïo hình ñeàu ñöôïc thöïc hieän bôûi maùy moùc, nhöõng daøn maùy eùp chaäu baèng heä thoáng thuyû löïc cho pheùp hoï saûn xuaát ra caùc saûn phaåm chaäu hoa raát nhanh, ñoä ñoàng ñeàu cao vaø tieát kieäm nhaân löïc. Khaâu nung saûn phaåm cuõng ñöôïc caûi tieán töø laâu baèng loaïi loø ñoát daàu coù buoàng ñoát lôùn vaø coù theå di chuyeån qua laïi ñeå ñoát lieân tuïc, nhôø ñoù tieát kieäm nhieät löôïng vaø ruùt ngaén thôøi gian nung. Tuy nhieân, maãu maõ vaø kieåu daùng chaäu hoa do Malaysia saûn xuaát ra quaù ngheøo naøn vaø ñôn ñieäu do chi phí thay ñoåi khuoân eùp quaù cao vaø döôøng nhö thieáu huït haún moät löïc löôïng coâng nhaân coù theå thöïc hieän caùc hoïa tieát trang trí ña daïng vaø thay 46 ñoåi nhanh… nhöôïc ñieåm naøy laøm cho khaû naêng caïnh tranh cuûa goám myõ ngheä Malaysia hieän nay giaûm suùt raát nhieàu. 1.3.2.2. Coâng taùc quaûng baù saûn phaåm Caùc nhaø saûn xuaát vaø xuaát khaåu goám Malaysia ñaõ thaâm nhaäp vaøo thò tröôøng theá giôùi töø raát sôùm so vôùi Vieät Nam, do ñoù hoï ñaõ coù kinh nghieäm daøy daïn ñeå coù taïo ñöôïc theá maïnh caïnh tranh cuûa mình qua khaû naêng ñaùp öùng nhöõng ñôn haøng lôùn töø Chaâu AÂu, Hoa Kyø nhôø naêng löïc saûn xuaát cao. Tuy nhieân, tính ñoaøn keát töông hoã giöõa caùc nhaø xuaát khaåu Malaysia trong hoaït ñoäng ngoaïi thöông coøn thaáp, daãn ñeán söï xoay trôû cuûa hoï chaäm chaïp khi khuynh höôùng thò tröôøng thay ñoåi töø nhöõng ñôn haøng lôùn ñôn giaûn sang nhöõng ñôn haøng vöøa vaø nhoû nhöng coù yeâu caàu veà ña daïng hoùa saûn phaåm cao. 1.3.2.3. Söï hoã trôï cuûa Chính phuû Qua khaûo saùt thöïc teá, döôøng nhö nhaø saûn xuaát khoâng nhaän ñöôïc söï hoã trôï ñaëc bieät naøo töø Chính phuû trong caùc chính saùch veà tín duïng, caùc nhaø saûn xuaát phaûi töï ñaàu tö caûi tieán trang thieát bò baèng nguoàn voán cuûa mình hoaëc öùng tröôùc töø caùc coâng ty xuaát khaåu coù nhöõng hôïp ñoàng bao tieâu saûn phaåm. 1.3.3. KINH NGHIEÄM CUÛA THAÙI LAN 1.3.3.1. Coâng ngheä saûn xuaát Thaùi Lan laø quoác gia coù ngaønh coâng nghieäp goám söù treû hôn so vôùi Vieät Nam tuy nhieân hoï ñaõ coù nhöõng tieán boä ñaùng keå trong coâng ngheä saûn xuaát cuøng vôùi söï phaùt trieån kinh teá cuûa ñaát nöôùc naøy trong nhöõng thaäp kyû cuoái theá kyû 20. Ñaëc bieät vuøng saûn xuaát Lampang ñaõ trôû thaønh moät vuøng saûn xuaát caùc loaïi goám söù cao caáp nhö söù caùch ñieän, söù chòu nhieät cao duøng trong caùc loø nung, goám söù trang trí vaø tableware… nhôø hoï ñaõ aùp duïng nhöõng coâng ngheä saûn xuaát töï ñoäng hoùa cao töø khaâu cheá bieán nguyeân lieäu ñeán khaâu nung thaønh phaåm, Thaùi Lan cuõng ñaõ chuyeân moân hoùa cao ngaønh cheá bieán ñaát kaolin ñeå cung caáp nguyeân lieäu thoâ coù chaát löôïng cao, oån ñònh… 47 cho caùc nhaø saûn xuaát, nhôø ñoù hoï coù theå taïo ra nhöõng saûn phaåm chaát löôïng cao, giaù thaønh haï (nhôø haï thaáp tyû leä pheá phaåm) coù theå caïnh tranh vôùi haøng goám Trung Quoác. Nhöõng vuøng saûn xuaát khaùc nhö ChonBury, Ratchabury, Lopbury… chuyeân saûn xuaát caùc loaïi goám ñaát thoâ, ñaát ñoû… vaãn coøn aùp duïng coâng ngheä saûn xuaát thuû coâng. Tuy nhieân, khaâu cheá bieán ñaát ñaõ ñöôïc cô giôùi hoùa ñeå giaûm bôùt coâng söùc lao ñoäng, khaâu Taïo hình vaãn coøn aùp duïng phöông phaùp xoay treân baøn xoay vôùi naêng suaát thaáp, theá nhöng chính ñieåm naøy laïi trôû thaønh lôïi theá caïnh tranh nhôø khaùc bieät hoùa vì hieän nay phöông phaùp naøy gaàn nhö khoâng coøn ñöôïc söû duïng ñeå saûn xuaát haøn