Luận văn Tổ chức hạch toán tài sản cố định với những vấn đề về quản lý và nâng cao hiệu quả sử dụng tài sản cố định tại công ty cổ phần du lịch và thương mại Đông Nam Á

1 …………..o0o………….. LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP ĐỀ TÀI: Tổ chức hạch toán tài sản cố định với những vấn đề về quản lý và nâng cao hiệu quả sử dụng tài sản cố định tại Công ty cổ phần Du Lịch và Thương Mại Đông Nam á THÀNH PHỐ HCM, NGÀY………..THÁNG…………..NĂM 2 lêi nãi ®Çu Trong sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước kế toán là một công việc quan trọng phục vụ cho việc hạch toán và quản lý kinh tế, nó còn có vai trò tích cực đối với việc quản lý tài sản và điều hành các hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Tài sản cố định (TSCĐ) là một trong những bộ phận cơ bản tạo nên cơ sở vật chất kỹ thuật cho nền kinh tế quốc dân, đồng thời là bộ phận quan trọng quyết định sự sống còn của doanh nghiệp trong quá trình sản xuất kinh doanh. Đối với doanh nghiệp TSCĐ là điều kiện cần thiết để giảm cường độ lao động và tăng năng suất lao động. Nó thể hiện cơ sở vật chất kỹ thuật, trình độ công nghệ, năng lực và thế mạnh của doanh nghiệp trong việc phát triển sản xuất kinh doanh. Trong nền kinh tế thị trường hiện nay nhất là khi khoa học kỹ thuật trở thành lực lượng sản xuất trực tiếp thì TSCĐ là yếu tố quan trọng để tạo nên sức mạnh cạnh tranh cho các doanh nghiệp. Đối với ngành Du Lịch và Thương Mại, kế toán tài sản cố định là một khâu quan trọng trong toàn bộ khối lượng kế toán. Nó cung cấp toàn bộ nguồn số liệu đáng tin cậy về tình hình tài sản cố định hiện có của công ty và tình hình tăng giảm TSCĐ.... Từ đó tăng cường biện pháp kiểm tra, quản lý chặt chẽ các TSCĐ của công ty. Chính vì vậy, tổ chức công tác kế toán TSCĐ luôn là sự quan tâm của các doanh nghiệp Thương Mại cũng như các nhà quản lý kinh tế của Nhà nước. Với xu thế ngày càng phát triển và hoàn thiện của nền kinh tế thị trường ở nước ta thì các quan niệm về TSCĐ và cách hạch toán chúng trước đây không còn phù hợp nữa cần phải sửa đổi, bổ sung, cải tiến và hoàn thiện kịp thời cả về mặt lý luận và thực tiễn để phục vụ yêu cầu quản lý doanh nghiệp. Trong quá trình học tập ở trường và thời gian thực tập, tìm hiểu, nghiên cứu tại Công ty cổ phần Du Lịch và Thương Mại Đông Nam á . Cùng với sự hướng dẫn nhiệt tình của các thầy cô giáo và các cán bộ nhân viên phòng tài chính kế toán em đ• mạnh dạn chọn đề tài “Tổ chức hạch toán tài sản cố định với những vấn đề về quản lý và nâng cao hiệu quả sử dụng tài sản cố định tại Công ty cổ phần Du Lịch và Thương Mại Đông Nam á” với mong muốn góp một phần công sức nhỏ bé của mình vào công cuộc cải tiến và hoàn thiện bộ máy kế toán của công ty. KÕt cÊu cña chuyªn ®Ò ngoµi lêi më ®Çu vµ kÕt luËn gåm cã 3 phÇn chÝnh sau: 3 PhÇn I: Lý luËn chung vÒ kÕ to¸n TSC§ t¹i c¸c doanh nghiÖp PhÇn II: Thùc tr¹ng kÕ to¸n TSC§ t¹i C«ng ty cæ phÇn Du LÞch vµ Th­¬ng M¹i §«ng Nam ¸ PhÇn III: Mét sè kiÕn nghÞ nh»m hoµn thiÖn kÕ to¸n TSC§ t¹i C«ng ty cæ phÇn Du LÞch vµ Th­¬ng M¹i §«ng Nam ¸ 4 PhÇn I lý luËn chung vÒ ho¹ch to¸n tµi s¶n cè ®Þnh t¹i c¸c doanh nghiÖp I. Kh¸i qu¸t chung vÒ TSC§ 1. Kh¸i niÖm vµ ®Æc ®iÓm cña TSC§ 1.1. Kh¸i niÖm vÒ TSC§ Theo quan ®iÓm cña nhiÒu nhµ kinh tÕ häc ®Òu kh¼ng ®Þnh tiªu thøc nhËn biÕt TSC§ trong mäi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ viÖc xÕp lo¹i tµi s¶n nµo lµ TSC§ dùa vµo 2 chØ tiªu ®ã lµ: - Tµi s¶n cã gi¸ trÞ lín - Tµi s¶n cã thêi gian sö dông l©u dµi Hai chØ tiªu nµy do c¸c c¬ quan Nhµ n­íc cã thÈm quyÒn quy ®Þnh vµ nã phô thuéc vµo tõng quèc gia kh¸c nhau. Tuy nhiªn, sù quy ®Þnh kh¸c nhau ®ã th­êng chØ vÒ mÆt gi¸ trÞ, cßn vÒ thêi gian sö dông th× t­¬ng ®èi gièng nhau. §Æc biÖt lµ c¸c quy ®Þnh nµy kh«ng ph¶i lµ bÊt biÕn, mµ nã cã thÓ thay ®æi ®Ó phï hîp víi gi¸ trÞ thÞ tr­êng vµ c¸c yÕu tè kh¸c. VÝ dô nh­ theo quyÕt ®Þnh sè 507/TC ngµy 22/7/1986 quy ®Þnh TSC§ ph¶i lµ nh÷ng t­ liÖu lao ®éng cã gi¸ trÞ trªn 100 ngµn ®ång vµ thêi gian sö dông lín h¬n 1 n¨m. HiÖn nay, c¨n cø vµo tr×nh ®é qu¶n lý vµ thùc tÕ nÒn kinh tÕ n­íc ta, Bé tµi chÝnh ®· quy ®Þnh cô thÓ 2 chØ tiªu trªn qua quyÕt ®Þnh 166/1999/Q§-BTC ra ngµy 30/12/1999. §ã lµ: - Cã thêi gian sö dông tõ 1 n¨m trë lªn - Cã gi¸ trÞ tõ 5.000.000 ®ång trë lªn. Nh÷ng t­ liÖu lao ®éng nµo kh«ng tho¶ m·n hai chØ tiªu trªn th× ®­îc gäi lµ c«ng cô lao ®éng nhá. ViÖc Bé tµi chÝnh quy ®Þnh gi¸ trÞ ®Ó x¸c ®Þnh tµi s¶n nµo lµ TSC§ lµ mét quyÕt ®Þnh phï hîp, t¹o ®iÒu kiÖn dÔ dµng h¬n cho qu¶n lý vµ sö dông TSC§, ®ång thêi ®Èy nhanh viÖc ®æi míi trang thiÕt bÞ, c«ng cô dông cô cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. 5 1.2. §Æc ®iÓm cña TSC§ Mét ®Æc ®iÓm quan träng cña TSC§ lµ khi tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh nã bÞ hao mßn dÇn vµ gi¸ trÞ hao mßn ®ã ®­îc dÞch chuyÓn vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh trong kú. Kh¸c víi c«ng cô lao ®éng nhá, TSC§ tham gia nhiÒu kú kinh doanh, nh­ng vÉn gi÷ nguyªn h×nh th¸i vËt chÊt ban ®Çu cho ®Õn lóc h­ háng. Tuy nhiªn, ta cÇn l­u ý mét ®iÓm quan träng ®ã lµ, chØ cã nh÷ng tµi s¶n vËt chÊt ®­îc sö dông trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt hoÆc l­u th«ng hµng ho¸ dÞch vô tho¶ m·n 2 tiªu chuÈn trªn, míi ®­îc gäi lµ TSC§. §iÓm nµy gióp ta ph©n biÖt gi÷a TSC§ vµ hµng ho¸. VÝ dô m¸y vi tÝnh sÏ lµ hµng ho¸ hay thay v× thuéc lo¹i TSC§ v¨n phßng, nÕu doanh nghiÖp mua m¸y ®ã ®Ó b¸n. Nh­ng nÕu doanh nghiÖp ®ã sö dông m¸y vi tÝnh cho ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp th× m¸y vi tÝnh ®ã lµ TSC§. Tµi s¶n cè ®Þnh còng ph©n biÖt víi ®Çu t­ dµi h¹n, cho dï c¶ hai lo¹i nµy ®Òu ®­îc duy tr× qu¸ mét kú kÕ to¸n. Nh­ng ®Çu t­ dµi h¹n kh«ng ph¶i ®­îc dïng cho ho¹t ®éng kinh doanh chÝnh cña doanh nghiÖp. VÝ dô nh­ ®Êt ®ai ®­îc duy tr× ®Ó më réng s¶n xuÊt trong t­¬ng lai, ®­îc xÕp vµo lo¹i ®Çu t­ dµi h¹n. Ng­îc l¹i ®Êt ®ai mµ trªn ®ã x©y dùng nhµ x­ëng cña doanh nghiÖp th× nã l¹i lµ TSC§. 2. Ph©n lo¹i TSC§ Do TSC§ trong doanh nghiÖp cã nhiÒu lo¹i víi nhiÒu h×nh th¸i biÓu hiÖn, tÝnh chÊt ®Çu t­, c«ng dông vµ t×nh h×nh sö dông kh¸c nhau... nªn ®Ó thuËn lîi cho viÖc qu¶n lý vµ h¹ch to¸n TSC§, cÇn s¾p xÕp TSC§ vµo tõng nhãm theo tõng ®Æc tr­ng nhÊt ®Þnh. Sù s¾p xÕp nµy t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc khai th¸c tèi ®a c«ng dông cña TSC§ vµ phôc vô tèt cho c«ng t¸c thèng kª TSC§. Tµi s¶n cè ®Þnh cã thÓ ®­îc ph©n theo nhiÒu tiªu thøc kh¸c nhau, nh­ theo h×nh th¸i biÓu hiÖn, theo nguån h×nh thµnh, theo c«ng dông vµ t×nh h×nh sö dông.... mçi mét c¸ch ph©n lo¹i sÏ ®¸p øng ®­îc nh÷ng nhu cÇu qu¶n lý nhÊt ®Þnh cô thÓ: 2.1. Theo h×nh th¸i biÓu hiÖn Tµi s¶n cè ®Þnh ®­îc ph©n thµnh TSC§ v« h×nh vµ TSC§ h÷u h×nh. * Tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh: Lµ nh÷ng t­ liÖu lao ®éng chñ yÕu cã h×nh th¸i vËt chÊt, cã gi¸ trÞ lín vµ thêi gian sö dông l©u dµi, tham gia vµo nhiÒu chu kú kinh doanh nh­ng vÉn gi÷ nguyªn h×nh th¸i vËt chÊt ban ®Çu. Thuéc vÒ lo¹i nµy gåm cã: - Nhµ cöa vËt kiÕn tróc: Bao gåm c¸c c«ng tr×nh x©y dùng c¬ b¶n nh­ nhµ cöa, vËt kiÕn tróc, cÇu cèng... phôc vô cho SXKD. 6 - M¸y mãc thiÕt bÞ: Bao gåm c¸c lo¹i m¸y mãc thiÕt bÞ dïng trong s¶n xuÊt kinh doanh. - ThiÕt bÞ ph­¬ng tiÖn vËn t¶i truyÒn dÉn: Lµ c¸c ph­¬ng tiÖn dïng ®Ó vËn chuyÓn nh­ c¸c lo¹i ®Çu m¸y, ®­êng èng vµ c¸c ph­¬ng tiÖn kh¸c (« t«, m¸y kÐo, xe t¶i...) - ThiÕt bÞ dông cô dïng cho qu¶n lý: gåm c¸c thiÕt bÞ dông cô phôc vô cho qu¶n lý nh­ dông cô ®o l­êng, m¸y tÝnh, m¸y ®iÒu hoµ. - C©y l©u n¨m, sóc vËt lµm viÖc cho s¶n phÈm: Gåm c¸c lo¹i c©y l©u n¨m (cµphª, chÌ, cao su...) sóc vËt lµm viÖc (voi, bß, ngùa cµy kÐo...) vµ sóc vËt nu«i ®Ó lÊy s¶n phÈm (bß s÷a, sóc vËt sinh s¶n...). - Tµi s¶n cè ®Þnh phóc lîi: Gåm tÊt c¶ TSC§ sö dông cho nhu cÇu phó lîi c«ng céng (Nhµ ¨n, nhµ nghØ, nhµ v¨n ho¸, s©n bãng, thiÕt bÞ thÓ thao...) - Tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh kh¸c: Bao gåm nh÷ng TSC§ mµ ch­a ®­îc quy ®Þnh ph¶n ¸nh vµo c¸c lo¹i nãi trªn (t¸c phÈm nghÖ thuËt, s¸ch chuyªn m«n kü thuËt...). * Tµi s¶n cè ®Þnh v« h×nh: Lµ nh÷ng TSC§ kh«ng cã h×nh th¸i vËt chÊt, thÓ hiÖn mét l­îng gi¸ trÞ ®· ®­îc ®Çu t­ cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn nhiÒu chu kú kinh doanh cña doanh nghiÖp. Thuéc vÒ TSC§ v« h×nh gåm cã: - Chi phÝ thµnh lËp, chuÈn bÞ s¶n xuÊt: Bao gåm c¸c chi phÝ liªn quan ®Õn viÖc thµnh lËp, chuÈn bÞ s¶n xuÊt, chi phÝ khai hoang, nh­ chi cho c«ng t¸c nghiªn cøu, th¨m dß, lËp dù ¸n ®Çu t­, chi phÝ vÒ huy ®éng vèn ban ®Çu, chi phÝ ®i l¹i, héi häp, qu¶ng c¸o, khai tr­¬ng... - B»ng ph¸t minh s¸ng chÕ: Lµ c¸c chi phÝ mµ doanh nghiÖp ph¶i bá ra ®Ó mua l¹i c¸c b¶n quyÒn t¸c gi¶, b»ng s¸ng chÕ, hoÆc tr¶ cho c¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu, s¶n xuÊt thö, ®­îc nhµ n­íc cÊp b»ng ph¸t minh s¸ng chÕ. - Chi phÝ nghiªn cøu ph¸t triÓn: Lµ c¸c kho¶n chi phÝ cho viÖc nghiªn cøu, ph¸t triÓn doanh nghiÖp do ®¬n vÞ ®Çu t­ hoÆc thuª ngoµi. - Lîi thÕ th­¬ng m¹i: Lµ c¸c kho¶n chi phÝ vÒ lîi thÕ th­¬ng m¹i do doanh nghiÖp ph¶i tr¶ thªm ngoµi gi¸ trÞ thùc tÕ cña c¸c TSC§ h÷u h×nh, bëi sù thuËn lîi cña vÞ trÝ th­¬ng m¹i, sù tÝn nhiÖm cña kh¸ch hµng hoÆc danh tiÕng cña doanh nghiÖp. - QuyÒn ®Æc nh­îng (hay quyÒn khai th¸c): Bao gåm c¸c chi phÝ doanh nghiÖp ph¶i tr¶ ®Ó mua ®Æc quyÒn khai th¸c c¸c nghiÖp vô quan träng hoÆc ®éc 7 quyÒn s¶n xuÊt, tiªu thô mét lo¹i s¶n phÈm theo c¸c hîp ®ång ®Æc nh­îng ®· ký kÕt víi Nhµ n­íc hay mét ®¬n vÞ nh­îng quyÒn cïng víi c¸c chi phÝ liªn quan ®Õn viÖc tiÕp nhËn ®Æc quyÒn (Hoa hång, giao tiÕp, thñ tôc ph¸p lý...) - QuyÒn thuª nhµ: Lµ chi phÝ ph¶i tr¶ cho ng­êi thuª nhµ tr­íc ®ã ®Ó ®­îc thõa kÕ c¸c quyÒn lîi vÒ thuª nhµ theo hîp ®ång hay theo luËt ®Þnh. - Nh·n hiÖu: Bao gåm c¸c chi phÝ mµ doanh nghiÖp ph¶i tr¶ ®Ó mua l¹i nh·n hiÖu hay tªn mét nh·n hiÖu nµo ®ã. Thêi gian cã Ých cña nh·n hiÖu th­¬ng m¹i kÐo dµi suèt thêi gian nã tån t¹i, trõ khi cã dÊu hiÖu mÊt gi¸ (s¶n phÈm, hµng ho¸ mang nh·n hiÖu ®ã tiªu thô chËm, doanh sè gi¶m...) - QuyÒn sö dông ®Êt: Bao gåm toµn bé chi phÝ mµ doanh nghiÖp bá ra cã liªn quan ®Õn viÖc giµnh quyÒn sö dông ®Êt ®ai, mÆt n­íc trong mét kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh. - B¶n quyÒn t¸c gi¶: Lµ tiÒn chi phÝ thï lao cho t¸c gi¶ vµ ®­îc Nhµ n­íc c«ng nhËn cho t¸c gi¶ ®éc quyÒn ph¸t hµnh vµ b¸n t¸c phÈm cña m×nh ViÖc ph©n lo¹i TSC§ theo tiªu thøc nµy t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ng­êi tæ chøc h¹ch to¸n TSC§ sö dông tµi kho¶n kÕ to¸n mét c¸ch phï hîp vµ khai th¸c triÖt ®Ó tÝnh n¨ng kü thuËt cña TSC§. 2.2. Theo quyÒn së h÷u Theo tiªu thøc nµy TSC§ ®­îc ph©n thµnh TSC§ tù cã vµ TSC§ thuª ngoµi. * TSC§ tù cã: Lµ nh÷ng TSC§ x©y dùng, mua s¾m hoÆc chÕ t¹o b»ng nguån vèn cña doanh nghiÖp, do ng©n s¸ch Nhµ n­íc cÊp, do ®i vay cña ng©n hµng, b»ng nguån vèn tù bæ sung, nguån vèn liªn doanh... * TSC§ ®i thuª l¹i ®­îc ph©n thµnh: - TSC§ thuª ho¹t ®éng: Lµ nh÷ng TSC§ doanh nghiÖp ®i thuª cña c¸c ®¬n vÞ kh¸c ®Ó sö dông trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh theo hîp ®ång ký kÕt. - TSC§ thuª tµi chÝnh: Lµ nh÷ng TSC§ doanh nghiÖp thuª cña c«ng ty cho thuª tµi chÝnh, nÕu hîp ®ång thuª tho¶ m·n Ýt nhÊt 1 trong 4 ®iÒu sau ®©y: + Khi kÕt thóc thêi h¹n cho thuª theo hîp ®ång, bªn thuª ®­îc nhËn quyÒn sö h÷u tµi s¶n thuª hoÆc ®­îc tiÕp tôc thuª theo sù tho¶ thuËn cña. + Khi kÕt thóc thêi h¹n thuª bªn thuª ®­îc quyÒn lùa chän mua tµi s¶n thuª theo gi¸ danh nghÜa thÊp h¬n gi¸ trÞ thùc tÕ cña tµi s¶n thuª t¹i thêi ®iÓm mua l¹i. 8 + Thêi h¹n thuª mét tµi s¶n Ýt nhÊt ph¶i b»ng 60% thêi gian cÇn thiÕt ®Ó khÊu hao tµi s¶n thuª. + Tæng sè tiÒn thuª tµi s¶n ph¶i tr¶ Ýt nhÊt ph¶i t­¬ng ®­¬ng víi gi¸ trÞ tµi s¶n ®ã trªn thÞ tr­êng vµo thêi ®iÓm ký hîp ®ång. ViÖc ph©n lo¹i TSC§ theo tiªu thøc nµy ph¶n ¸nh chÝnh x¸c tû träng TSC§ thuéc së h÷u cña doanh nghiÖp vµ tû träng TSC§ thuéc quyÒn qu¶n lý vµ sö dông cña doanh nghiÖp ®Õn nh÷ng ®èi t­îng quan t©m. Bªn c¹nh ®ã còng x¸c ®Þnh râ tr¸ch nhiÖm cña doanh nghiÖp ®èi víi tõng lo¹i TSC§. 2.3. Theo nguån h×nh thµnh §øng trªn ph­¬ng diÖn nµy TSC§ ®­îc chia thµnh: - TSC§ mua s¾m, x©y dùng b»ng nguån vèn ®­îc ng©n s¸ch cÊp hay cÊp trªn cÊp. - TSC§ mua s¾m, x©y dùng b»ng nguån vèn tù bæ sung cña doanh nghiÖp (quü ph¸t triÓn s¶n xuÊt, quü phóc lîi...). - TSC§ nhËn gãp vèn liªn doanh. Ph©n lo¹i TSC§ theo nguån h×nh thµnh, cung cÊp ®­îc c¸c th«ng tin vÒ c¬ cÊu nguån vèn h×nh thµnh TSC§. Tõ ®ã cã ph­¬ng h­íng sö dông nguån vèn khÊu hao TSC§ mét c¸ch hiÖu qu¶ vµ hîp lý. 2.4. Theo c«ng dông vµ t×nh h×nh sö dông §©y lµ mét h×nh thøc ph©n lo¹i rÊt h÷u Ých vµ tiÖn lîi cho viÖc ph©n bæ khÊu hao vµo tµi kho¶n chi phÝ phï hîp. Theo tiªu thøc nµy, TSC§ ®­îc ph©n thµnh: - TSC§ dïng trong s¶n xuÊt kinh doanh : Lµ nh÷ng TSC§ ®ang thùc tÕ sö dông, trong c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Nh÷ng tµi s¶n nµy b¾t buéc ph¶i trÝch khÊu hao tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh . - TSC§ dïng trong môc ®Ých phóc lîi, sù nghiÖp, an ninh quèc phßng: Lµ nh÷ng TSC§ do doanh nghiÖp qu¶n lý sö dông cho c¸c môc ®Ých phóc lîi, sù nghiÖp, an ninh quèc phßng trong doanh nghiÖp. - TSC§ chê xö lý: Bao gåm c¸c TSC§ kh«ng cÇn dïng, ch­a cÇn dïng v× thõa so víi nhu cÇu sö dông hoÆc kh«ng thÝch hîp víi sù ®æi míi quy tr×nh c«ng nghÖ, bÞ h­ háng chê thanh lý, TSC§ tranh chÊp chê gi¶i quyÕt, nh÷ng TSC§ nµy cÇn xö lý nhanh chãng ®Ó thu håi vèn sö dông cho viÖc ®Çu t­ ®æi míi TSC§. 9 - TSC§ b¶o qu¶n, gi÷ hé nhµ n­íc: Bao gåm nh÷ng TSC§ doanh nghiÖp b¶o qu¶n hé, gi÷ hé cho ®¬n vÞ kh¸c hoÆc cÊt hé nhµ n­íc theo quy ®Þnh cña c¬ quan nhµ n­íc cã thÈm quyÒn. MÆc dï, TSC§ ®­îc chia thµnh tõng nhãm víi ®Æc tr­ng kh¸c nhau, Nh­ng trong c«ng t¸c qu¶n lý, TSC§ ph¶i ®­îc theo dâi chi tiÕt cho tõng TSC§ cô thÓ vµ riªng biÖt, gäi lµ ®èi t­îng ghi TSC§. §èi t­îng ghi TSC§ lµ tõng ®¬n vÞ TS cã kÕt cÊu ®éc lËp hoÆc lµ mét hÖ thèng gåm nhiÒu bé phËn tµi s¶n liªn kÕt víi nhau, thùc hiÖn 1 hay 1 sè chøc n¨ng nhÊt ®Þnh. Trong sæ kÕ to¸n mçi mét ®èi t­îng TSC§ ®­îc ®¸nh mét sè hiÖu nhÊt ®Þnh, gäi lµ sè hiÖu hay danh ®iÓm TSC§. 3. §¸nh gi¸ TSC§ ChØ tiªu hiÖn vËt cña TSC§ lµ c¬ së lËp kÕ ho¹ch ph©n phèi, sö dông vµ ®Çu t­ TSC§. Trong kÕ to¸n vµ qu¶n lý tæng hîp TSC§ theo c¸c chØ tiªu tæng hîp ph¶i sö dông chØ tiªu gi¸ trÞ cña TSC§, mµ muèn nghiªn cøu mÆt gi¸ trÞ cña TSC§, ph¶i tiÕn hµnh ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c tõng lo¹i TSC§ th«ng qua h×nh th¸i tiÒn tÖ. §¸nh gi¸ TSC§ lµ 1 ho¹t ®éng thiÕt yÕu trong mèi doanh nghiÖp th«ng qua ho¹t ®éng nµy, ng­êi ta x¸c ®Þnh ®­îc gi¸ trÞ ghi sæ cña TSC§. TSC§ ®­îc ®¸nh gi¸ lÇn ®Çu vµ cã thÓ ®­îc ®¸nh gi¸ l¹i trong qu¸ tr×nh sö dông (doanh nghiÖp chØ ®¸nh gi¸ l¹i TS khi cã quyÕt ®Þnh cña c¬ quan nhµ n­íc cã thÈm quyÒn hay dïng tµi s¶n ®Ó liªn doanh, gãp vèn cæ phÇn, tiÕn hµnh thùc hiÖn cæ phÇn ho¸, ®a d¹ng ho¸ h×nh thøc së h÷u doanh nghiÖp). Th«ng qua ®¸nh gi¸ TSC§, sÏ cung cÊp th«ng tin tæng hîp vÒ TSC§ vµ ®¸nh gi¸ quy m« cña doanh nghiÖp. TSC§ ®­îc ®¸nh gi¸ theo nguyªn gi¸, gi¸ trÞ hao mßn vµ gi¸ trÞ cßn l¹i. * Nguyªn gi¸ TSC§. Nguyªn gi¸ TSC§ lµ toµn bé chi phÝ thùc tÕ ®· chi ra ®Ó cã TSC§ cho tíi khi ®­a TSC§ vµo ho¹t ®éng b×nh th­êng. Nguyªn gi¸ TSC§ lµ c¨n cø cho viÖc tÝnh khÊu hao TSC§, do ®ã nã cÇn ph¶i ®­îc x¸c ®Þnh dùa trªn s¬ së nguyªn t¾c gi¸ phÝ vµ nguyªn t¾c kh¸ch quan. Tøc lµ nguyªn gi¸ TSC§ ®­îc h×nh thµnh trªn chi phÝ hîp lý hîp lÖ vµ dùa trªn c¸c c¨n cø cã tÝnh kh¸ch quan, nh­ ho¸ ®¬n, gi¸ thÞ tr­êng cña TSC§... ViÖc x¸c ®Þnh nguyªn gi¸ ®­îc x¸c ®Þnh cô thÓ cho tõng lo¹i nh­ sau: * §èi víi TSC§ h÷u h×nh: - Nguyªn gi¸ TSC§ lo¹i mua s¾m (kÓ c¶ mua míi vµ cò) bao gåm gi¸ thùc tÕ ph¶i tr¶, l·i tiÒn vay ®Çu t­ cho TSC§ khi ch­a ®­a TSC§ vµo sö dông, c¸c chi phÝ 10 vËn chuyÓn, bèc dì, c¸c chi phÝ söa ch÷a, t©n trang tr­íc khi ®­a TSC§ vµo sö dông, chi phÝ l¾p ®Æt, ch¹y thö, thuÕ vµ lÖ phÝ tr­íc b¹ (nÕu cã)... - Nguyªn gi¸ TSC§ lo¹i ®Çu t­ x©y dùng (c¶ tù lµm vµ thuª ngoµi): Lµ gi¸ quyÕt to¸n c«ng tr×nh x©y dùng theo quy ®Þnh t¹i ®iÒu lÖ qu¶n lý ®Çu t­ vµ x©y dùng hiÖn hµnh, c¸c chi phÝ liªn quan vµ lÖ phÝ tr­íc b¹ ( nÕu cã). - Nguyªn gi¸ TSC§ ®­îc cÊp, ®­îc ®iÒu chuyÓn ®Õn: + NÕu lµ ®¬n vÞ h¹ch to¸n ®éc lËp: Nguyªn gi¸ bao gåm gi¸ trÞ cßn l¹i trªn sæ ë ®¬n vÞ cÊp (hoÆc gi¸ trÞ ®¸nh gi¸ thùc tÕ cña Héi ®ång giao nhËn) vµ c¸c chi phÝ t©n trang, chi phÝ söa ch÷a, vËn chuyÓn bèc dì, l¾p ®Æt, ch¹y thö mµ bªn nhËn tµi s¶n ph¶i chi tr¶ tr­íc khi ®­a TSC§ vµo sö dông. + NÕu ®iÒu chuyÓn gi÷a c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn h¹ch to¸n phô thuéc: Nguyªn gi¸, gi¸ trÞ cßn l¹i lµ sè khÊu hao luü kÕ ®­îc ghi theo sæ cña ®¬n vÞ cÊp. C¸c phÝ tæn míi tr­íc khi dïng ®­îc ph¶n ¸nh trùc tiÕp vµo chi phÝ kinh doanh mµ kh«ng tÝnh vµo nguyªn gi¸ TSC§. - Nguyªn gi¸ TSC§ lo¹i ®­îc cho, ®­îc biÕu tÆng, nhËn gãp vèn liªn doanh, nhËn l¹i vèn gãp, do ph¸t hiÖn thõa... Bao gåm gi¸ trÞ theo ®¸nh gi¸ thùc tÕ cña Héi ®ång giao nhËn cïng c¸c phÝ tæn míi tr­íc khi dïng (nÕu cã). * §èi víi TSC§ v« h×nh. Nguyªn gi¸ cña TSC§ v« h×nh lµ c¸c chi phÝ thùc tÕ ph¶i tr¶ khi thùc hiÖn nh­ phÝ tæn thµnh lËp, chi phÝ cho c«ng t¸c nghiªn cøu, ph¸t triÓn... * §èi víi TSC§ thuª tµi chÝnh. Nguyªn gi¸ TSC§ thuª tµi chÝnh ph¶n ¸nh ë ®¬n vÞ thuª, nh­ ®¬n vÞ chñ së h÷u tµi s¶n bao gåm: gi¸ mua thùc tÕ, c¸c chi phÝ vËn chuyÓn bèc dì, c¸c chi phÝ söa ch÷a, t©n trang tr­íc khi ®­a TSC§ vµo sö dông, chi phÝ l¾p ®Æt ch¹y thö, thuÕ vµ lÖ phÝ tr­íc b¹ (nÕu cã)... PhÇn chªnh lÖch gi÷a tiÒn thuª TSC§ ph¶i tr¶ cho ®¬n vÞ cho thuª vµ nguyªn gi¸ TSC§ ®ã ®­îc h¹ch to¸n vµo chi phÝ kinh doanh phï hîp víi thêi h¹n cña hîp ®ång thuª TSC§ tµi chÝnh. * Trong thêi gian sö dông, nguyªn gi¸ TSC§ cã thÓ bÞ thay ®æi, khi ®ã ph¶i c¨n cø vµo thùc tr¹ng ®Ó ghi t¨ng hay gi¶m nguyªn gi¸ TSC§. Nguyªn gi¸ TSC§ trong doanh nghiÖp chØ thay ®æi trong c¸c tr­êng hîp sau: - §¸nh gi¸ l¹i gi¸ trÞ TSC§ 11 - N©ng cÊp TSC§ - Th¸o dì mét hay mét sè bé phËn cña TSC§ Khi thay ®æi nguyªn gi¸ TSC§ doanh nghiÖp ph¶i lËp biªn b¶n ghi râ c¸c c¨n cø thay ®æi vµ x¸c ®Þnh l¹i c¸c chØ tiªu nguyªn gi¸, gi¸ trÞ cßn l¹i trªn sæ kÕ to¸n sè khÊu hao luü kÕ cña TSC§ vµ tiÕn hµnh h¹ch to¸n theo c¸c quy ®Þnh hiÖn hµnh. * Gi¸ trÞ cßn l¹i. Gi¸ trÞ cßn l¹i cña TSC§ ®­îc x¸c ®Þnh b»ng nguyªn gi¸ trõ ®i gi¸ trÞ hao mßn. §©y lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh ®óng tr¹ng th¸i kü thuËt cña TSC§, sè tiÒn cßn l¹i cÇn tiÕp tôc thu håi d­íi h×nh thøc khÊu hao vµ lµ c¨n cø ®Ó lËp kÕ ho¹ch t¨ng c­êng ®æi míi TSC§. Qua ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ ë trªn ta thÊy mçi lo¹i gi¸ trÞ cã t¸c dông ph¶n ¸nh nhÊt ®Þnh, nh­ng vÉn cßn cã nh÷ng h¹n chÕ, v× vËy kÕ to¸n TSC§ theo dâi c¶ 3 lo¹i, nguyªn gi¸, gi¸ trÞ ®· hao mßn vµ gi¸ trÞ cßn l¹i ®Ó phôc vô cho nhu cÇu qu¶n lý TSC§. II. H¹ch to¸n biÕn ®éng tsc® 1. Vai trß vµ nhiÖm vô cña h¹ch to¸n TSC§. H¹ch to¸n nãi chung vµ h¹ch to¸n TSC§ nãi riªng lµ mét nhu cÇu kh¸ch quan cña b¶n th©n qu¸ tr×nh s¶n xuÊt còng nh­ cña x· héi. Ngµy nay khi mµ quy m« s¶n xuÊt ngµy cµng lín, tr×nh ®é x· héi ho¸ vµ søc ph¸t triÓn s¶n xuÊt ngµy cµng cao, th× h¹ch to¸n nãi chung vµ h¹ch to¸n TSC§ nãi riªng kh«ng ngõng ®­îc t¨ng c­êng vµ hoµn thiÖn. Nã ®· trë thµnh mét c«ng cô ®Ó l·nh ®¹o nÒn kinh tÕ vµ phôc vô c¸c nhu cÇu cña con ng­êi. Th«ng qua h¹ch to¸n TSC§ sÏ th­êng xuyªn trao ®æi, n¾m ch¾c t×nh h×nh t¨ng gi¶m TSC§ vÒ sè l­îng vµ gi¸ trÞ, t×nh h×nh sö dông vµ hao mßn TSC§, tõ ®ã ®­a ra ph­¬ng thøc qu¶n lý vµ sö dông hîp lý c«ng suÊt cña TSC§, gãp phÇn ph¸t triÓn s¶n xuÊt, thu håi nhanh vèn ®Çu t­ ®Ó t¸i s¶n xuÊt vµ t¹o søc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp trªn th­¬ng tr­êng,. Víi vai trß to lín ®ã, ®ßi hái h¹ch to¸n TSC§ ph¶i ®¶m b¶o c¸c nghiÖp vô chñ yÕu sau: - Ghi chÐp, ph¶n ¸nh tæng hîp chÝnh x¸c kÞp thêi sè l­îng, gi¸ trÞ TSC§ hiÖn cã, t×nh tr¹ng t¨ng gi¶m vµ hiÖn tr¹ng TSC§ trong ph¹m vi toµn doanh nghiÖp, còng nh­ t¹i tõng bé phËn sö dông TSC§. T¹o ®iÒu kiÖn cung cÊp th«ng tin ®Ó 12 kiÓm tra gi¸m s¸t th­êng xuyªn viÖc gi÷ g×n b¶o qu¶n, b¶o d­ìng TSC§ vµ kÕ ho¹ch ®Çu t­ ®æi míi TSC§ trong tõng ®¬n vÞ. -TÝnh to¸n vµ ph©n bæ chÝnh x¸c møc khÊu hao TSC§ vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh theo møc ®é hao mßn cña tµi s¶n vÒ chÕ ®é quy ®Þnh. - Tham gia lËp kÕ ho¹ch söa ch÷a vµ dù to¸n chi phÝ söa ch÷a TSC§, gi¸m s¸t viÖc söa ch÷a TSC§ vÒ chi phÝ vµ kÕt qu¶ cña c«ng viÖc söa ch÷a. - TÝnh to¸n ph¶n ¸nh kÞp thêi, chÝnh x¸c t×nh h×nh x©y dùng trang bÞ thªm, ®æi míi n©ng cÊp hoÆc th¸o dì bít lµm t¨ng, gi¶m nguyªn gi¸ TSC§ còng nh­ t×nh h×nh thanh lý, nh­îng b¸n TSC§. - H­íng dÉn, kiÓm tra c¸c ®¬n vÞ, c¸c bé phËn phô thuéc trong doanh nghiÖp thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¸c chÕ ®é ghi chÐp ban ®Çu vÒ TSC§, më c¸c sæ, thÎ kÕ to¸n cÇn thiÕt vµ h¹ch to¸n TSC§ ®óng chÕ ®é quy ®Þnh. - Tham gia kiÓm tra ®¸nh gi¸ l¹i TSC§ theo quy ®Þnh cña nhµ n­íc vµ yªu cÇu b¶o toµn vèn, tiÕn hµnh ph©n tÝch t×nh tr¹ng bÞ huy ®éng, b¶o qu¶n sö dông TSC§ t¹i ®¬n vÞ. 2. Tµi kho¶n sö dông Theo chÕ ®é hiÖn hµnh, viÖc h¹ch to¸n TSC§ ®­îc theo dâi trªn c¸c tµi kho¶n chñ yÕu sau: * TK 211 “Tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh”: Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh gi¸ trÞ hiÖn cã, t×nh h×nh biÕn ®éng t¨ng gi¶m cña toµn bé TSC§ cña doanh nghiÖp theo nguyªn gi¸. Tµi kho¶n 211 ®­îc chi tiÕt ®Õn c¸c tµi kho¶n cÊp hai sau: TK 2112: Nhµ cöa vËt kiÕn tróc TK 2113: M¸y mãc thiÕt bÞ TK 2114: Ph­¬ng tiÖn vËn t¶i truyÒn dÉn TK 2115: ThiÕt bÞ dông cô qu¶n lý Ph¶n ¸nh nguyªn gi¸ TSC§ h÷u h×nh gi¶m trong kú Nî TK 211 Cã D§K: Ph¶n ¸nh nguyªn gi¸ TSC§ h÷u h×nh t¨ng trong kú DCK: Nguyªn gi¸ TSC§ h÷u h×nh hiÖn cã 13 TK 2116: C©y l©u n¨m, sóc vËt lµm viÖc vµ cho s¶n phÈm. TK 2118: TSC§ h÷u h×nh kh¸c. * TK 212 “Tµi s¶n cè ®Þnh thuª tµi chÝnh”: Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh gi¸ trÞ hiÖn cã vµ t×nh h×nh biÕn ®éng cña toµn bé TSC§ thuª tµi chÝnh cña doanh nghiÖp * Tµi kho¶n 213 “Tµi s¶n cè ®Þnh v« h×nh”: Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh gi¸ trÞ hiÖn cã, t×nh h×nh biÕn ®éng cña toµn bé TSC§ v« h×nh cña doanh nghiÖp . Tµi kho¶n 213 cã c¸c tµi kho¶n cÊp 2 nh­ sau: TK 2131: QuyÒn sö dông ®Êt TK 2132: Chi phÝ thµnh lËp doanh nghiÖp TK 2133: B»ng ph¸t minh s¸ng chÕ TK 2134: Chi phÝ nghiªn cøu ph¸t triÓn TK 2138: TSC§ v« h×nh kh¸c * Tµi kho¶n 214 “Hao mßn TSC§”: Tµi kho¶n nµy ph¶n ¸nh gi¸ trÞ hao mßn cña TSC§ trong qu¸ tr×nh sö dông do trÝch khÊu hao vµ nh÷ng kho¶n t¨ng gi¶m hao mßn kh¸c cña c¸c lo¹i TSC§ cña doanh nghiÖp. Nî TK 212 Cã D§K: Ph¶n ¸nh nguyªn gi¸ TSC§ thuª tµi chÝnh t¨ng trong kú Ph¶n ¸nh nguyªn gi¸ TSC§ thuª tµi chÝnh gi¶m trong kú DCK: Nguyªn gi¸ TSC§ thuª tµi chÝnh hiÖn cã Nî TK 213 Cã D§K: Ph¶n ¸nh nguyªn gi¸ TSC§ v« h×nh t¨ng trong kú Ph¶n ¸nh nguyªn gi¸ TSC§ v« h×nh gi¶m trong kú DCK: Nguyªn gi¸ TSC§ v« h×nh hiÖn cã t¹i DN Nî TK 214 Cã 14 Tµi kho¶n 214 cã 3 tµi kho¶n cÊp 2 nh­ sau: TK 2141: Hao mßn TSC§ h÷u h×nh TK 2142: Hao mßn TSC§ ®i thuª TK 2143: Hao mßn TSC§ v« h×nh * Tµi kho¶n 411 “Nguån vèn kinh doanh”: §©y lµ tµi kho¶n ph¶n ¸nh sè vèn kinh doanh hiÖn cã vµ t×nh h×nh t¨ng gi¶m vèn kinh doanh cña doanh nghiÖp. TK 411 ®­îc chi tiÕt theo tõng nguån h×nh thµnh vèn. Trong ®ã cÇn theo dâi chi tiÕt cho tõng tæ chøc, tõng c¸ nh©n tham gia gãp vèn. Ngoµi c¸c TK nªu trªn, trong qu¸ tr×nh thanh to¸n cßn sö dông mét sè tµi kho¶n kh¸c cã liªn quan nh­ 111, 112, 142, 331, 335, 241 ... vµ mét sè tµi kho¶n ngoµi b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n nh­ TK 001 “TSC§ thuª ngoµi” vµ TK 009 “Nguån vèn khÊu hao”. 3. H¹ch to¸n chi tiÕt TSC§ TSC§ trong doanh nghiÖp biÕn ®éng chñ yÕu nh»m ®¸p øng nhu cÇu s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp. TSC§ trong doanh nghiÖp biÕn ®éng do nhiÒu nguyªn nh©n, nh­ng trong bÊt kú tr­êng hîp nµo ®Òu ph¶i cã chøng tõ hîp lý, hîp lÖ chøng minh cho nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh vµ hoµn thµnh hÖ thèng chøng tõ nµy gåm: - Biªn b¶n giao nhËn TSC§ (MÉu sè 01 - TSC§): Biªn b¶n nµy nh»m x¸c nhËn viÖc giao nhËn TSC§ sau khi hoµn thµnh x©y dùng, mua s¾m ®­îc biÕu, tÆng, Ph¶n ¸nh gi¸ trÞ hao mßn TSC§ gi¶m do c¸c lý do gi¶m TSC§ §DK: Ph¶n ¸nh gi¸ trÞ hao mßn TSC§ t¨ng do trÝch khÊu hao, do ®¸nh gi¸ l¹i TSC§ DCK: Gi¸ trÞ hao mßn cña TSC§ hiÖn cã t¹i doanh nghiÖp Nî TK 411 Cã Vèn kinh doanh gi¶m trong kú D§K: Vèn kinh doanh t¨ng trong kú DCK: Vèn kinh doanh hiÖn cã cña doanh nghiÖp 15 viÖn trî, gãp vèn liªn doanh... §­a vµo sö dông t¹i ®¬n vÞ hoÆc tµi s¶n cña ®¬n vÞ bµn giao cho ®¬n vÞ kh¸c theo lÖnh cña cÊp trªn, theo hîp ®ång liªn doanh... - Biªn b¶n ®¸nh gi¸ l¹i TSC§ (MÉu sè 05 - TSC§): X¸c nhËn viÖc ®¸nh gi¸ l¹i TSC§ vµ lµm c¨n cø ®Ó ghi sæ kÕ to¸n vµ c¸c tµi liÖu cã liªn quan sè chªnh lÖch (t¨ng gi¶m) do ®¸nh gi¸ l¹i TSC§. Biªn b¶n nµy ®­îc lËp thµnh 2 b¶n, mét b¶n l­u t¹i phßng kÕ to¸n, mét b¶n l­u t¹i phßng hå s¬ kü thuËt cña TSC§. - Biªn b¶n giao nhËn TSC§ söa ch÷a lín hoµn thµnh (MÉu sè 04 - TSC§): §©y lµ biªn b¶n x¸c nhËn viÖc giao nhËn TSC§ sau khi hoµn thµnh viÖc söa ch÷a lín gi÷a bªn cã TSC§ söa ch­· vµ bªn thùc hiÖn viÖc söa ch÷a vµ lµ c¨n cø ghi sæ kÕ to¸n vµ thanh to¸n chi phÝ söa ch÷a lín TSC§. Biªn b¶n giao nhËn nµy lËp thµnh 2 b¶n hai bªn giao nhËn cïng ký vµ mçi bªn gi÷ 1 b¶n, sau ®ã chuyÓn cho kÕ to¸n tr­ëng cña ®¬n vÞ ký duyÖt vµ l­u t¹i phßng kÕ to¸n. - Biªn b¶n thanh lý TSC§ (MÉu sè 03 - TSC§): X¸c nhËn viÖc thanh lý TSC§ vµ lµm c¨n cø ®Ó ghi gi¶m TSC§ trªn sæ kÕ to¸n. Biªn b¶n thanh lý ph¶i do Ban thanh lý TSC§ lËp vµ cã ®Çy ®ñ ch÷ ký, ghi râ hä tªn cña tr­ëng ban thanh lý, kÕ to¸n tr­ëng vµ thñ tr­ëng ®¬n vÞ. Ngoµi c¸c chøng tõ trªn doanh nghiÖp cßn sö dông thªm mét sè chøng tõ kh¸c nh­: ho¸ ®¬n, hîp ®ång liªn doanh, quyÕt ®Þnh cÊp TSC§, c¸c chøng tõ thanh to¸n... Bªn c¹nh viÖc sö dông chøng tõ ®Ó chøng minh cho nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh, qu¶n lý TSC§ cßn dùa trªn c¬ së c¸c hå s¬ gåm: - Hå s¬ kü thuËt: Theo dâi c¸c chØ tiªu kü thuËt cña TSC§, hå s¬ nµy do phßng kü thuËt qu¶n lý. - Hå s¬ kinh tÕ gåm: Hîp ®ång kinh tÕ khi mua s¾m, l¾p ®Æt, x©y dùng hoÆc hîp ®ång liªn doanh, quyÕt ®Þnh cÊp TSC§, quyÕt ®Þnh giao nhËn vèn. + Ho¸ ®¬n GTGT, ho¸ ®¬n b¸n hµng. + Biªn b¶n nghiÖm thu vÒ kü thuËt cña TSC§. + Biªn b¶n giao nhËn TSC§. + C¸c chøng tõ thanh to¸n kh¸c nÕu mua s¾m TSC§. * C¸c b­íc tiÕn hµnh h¹ch to¸n chi tiÕt TSC§ ®­îc tãm t¾t nh­ sau: - §¸nh sè hiÖu cho TSC§. - LËp thÎ TSC§ hoÆc vµo sæ chi tiÕt TSC§ theo tõng ®èi t­îng TSC§. 16 ThÎ TSC§ ®­îc lËp dùa trªn c¬ së hå s¬ kÕ to¸n TSC§. ThÎ nµy nh»m môc ®Ých theo dâi chi tiÕt tõng TSC§ cña doanh nghiÖp , t×nh h×nh thay ®æi nguyªn gi¸ vµ gi¸ trÞ hao mßn ®· trÝch hµng n¨m cña tõng TSC§. Cã thÓ vÝ thÎ TSC§ nh­ lµ 1 b¶n lý lÞch theo dâi toµn bé vßng ®êi cña TSC§ tõ khi ®­îc h×nh thµnh ®­a vµo sö dông cho ®Õn khi rêi chuyÓn khái doanh nghiÖp. Ngoµi ra kÕ to¸n còng theo dâi TSC§ trªn sæ chi tiÕt TSC§, mçi mét sæ hay mét sè trang sæ ®­îc më, theo dâi mét lo¹i TSC§, sæ chi tiÕt nµy lµ c¨n cø ®Ó lËp b¶ng tæng hîp chi tiÕt vµ ph¶i cung cÊp ®­îc c¸c th«ng tin cho ng­êi qu¶n lý vÒ tªn, ®Æc ®iÓm, tû lÖ khÊu hao 1 n¨m, sè khÊu hao TSC§ tÝnh ®Õn thêi ®iÓm ghi gi¶m TSC§, lý do gi¶m TSC§. Song song víi viÖc h¹ch to¸n chi tiÕt TSC§, kÕ to¸n tiÕn hµnh h¹ch to¸n tæng hîp TSC§ ®Ó ®¶m b¶o tÝnh chÆt chÏ, chÝnh x¸c trong ho¹t ®éng qu¶n lý TSC§ vµ tÝnh thèng nhÊt trong h¹ch to¸n. 4. H¹ch to¸n t×nh h×nh biÕn ®éng TSC§ 4.1. H¹ch to¸n t¨ng TSC§ h÷u h×nh TSC§ h÷u h×nh cña doanh nghiÖp t¨ng do rÊt nhiÒu nguyªn nh©n nh­ t¨ng do mua s¾m, x©y dùng, cÊp ph¸t... kÕ to¸n cÇn c¨n cø vµo tõng tr­êng hîp cô thÓ ®Ó ghi sæ cho phï hîp. §èi víi c¸c doanh nghiÖp tÝnh thuÕ VAT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ, c¸c nghiÖp vô t¨ng TSC§ ®­îc h¹ch to¸n nh­ sau: (víi doanh nghiÖp tÝnh thuÕ VAT theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp, c¸ch h¹ch to¸n t­¬ng tù, chØ kh¸c sè thuÕ VAT ®Çu vµo kh«ng t¸ch riªng mµ h¹ch to¸n vµo nguyªn gi¸ TSC§). a. T¨ng do mua ngoµi kh«ng qua l¾p ®Æt: KÕ to¸n ph¶n ¸nh c¸c bót to¸n: BT1: Ghi t¨ng nguyªn gi¸ TSC§ Nî TK 211: Nguyªn gi¸ TSC§ Nî TK 133 (1332): ThuÕ VAT ®­îc khÊu trõ Cã TK 331: Tæng sè tiÒn ch­a tr¶ ng­êi b¸n. Cã TK 341, 111, 112: Thanh to¸n ngay (kÓ c¶ phÝ tæn míi). BT2: KÕt chuyÓn t¨ng nguån vèn t­¬ng øng (tr­êng hîp ®Çu t­ b»ng vèn chñ së h÷u). Nî TK 4141: NÕu dïng quü ®Çu t­ ph¸t triÓn Nî TK 4312: NÕu dïng quü phóc lîi ®Ó ®Çu t­ 17 Nî TK 441: §Çu t­ b»ng vèn XDCB Cã TK 411: NÕu TSC§ dïng cho ho¹t ®éng kinh doanh Cã TK 4312: NÕu dïng cho ho¹t ®éng phóc lîi. NÕu ®Çu t­ b»ng nguån vèn khÊu hao c¬ b¶n th× ghi: Cã TK 009 Cßn nÕu ®Çu t­ b»ng nguån vèn kinh doanh kh¸c th× kh«ng ph¶i kÕt chuyÓn nguån vèn. b. Tr­êng hîp mua s¾m ph¶i th«ng qua l¾p ®Æt trong thêi gian dµi KÕ to¸n ph¶i tiÕn hµnh tËp hîp chi phÝ mua s¾m, l¾p ®Æt theo tõng ®èi t­îng. Khi hoµn thµnh, bµn giao míi ghi t¨ng nguyªn gi¸ TSC§ vµ kÕt chuyÓn nguån vèn. - TËp hîp chi phÝ mua s¾m, l¾p ®Æt (gi¸ mua, chi phÝ l¾p ®Æt, ch¹y thö vµ c¸c chi phÝ kh¸c tr­íc khi dïng). Nî TK 241 (2411): TËp hîp chi phÝ thùc tÕ Nî TK 133 (1332): ThuÕ VAT ®­îc khÊu trõ Cã TK liªn quan (331, 341, 111, 112...) - Khi hoµn thµnh nghiÖm thu, ®­a vµo sö dông: +Ghi t¨ng nguyªn gi¸ TSC§ Nî TK 221: (Chi tiÕt tõng lo¹i) Cã TK 241 (2411) +KÕt chuyÓn nguån vèn (®Çu t­ b»ng vèn chñ së h÷u) Nî TK 4141, 441, 4312 Cã TK 411 (hoÆc 4313) c. Tr­êng hîp t¨ng do x©y dùng c¬ b¶n bµn giao Chi phÝ ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n ®­îc tËp hîp riªng trªn Tk 241 (2412), chi tiÕt theo tõng c«ng tr×nh. Khi hoµn thµnh bµn giao ®­a vµo sö dông ph¶i ghi t¨ng nguyªn gi¸ vµ kÕt chuyÓn nguån vèn gièng nh­ t¨ng TSC§ do mua s¾m ph¶i qua l¾p ®Æt. d. Tr­êng hîp t¨ng do nhËn vèn gãp liªn doanh 18 C¨n cø vµo gi¸ trÞ vèn gãp do 2 bªn tho¶ thuËn, kÕ to¸n ghi t¨ng vèn gãp vµo nguyªn gi¸ TSC§. Nî TK 211: Nguyªn gi¸ Cã TK 411(chi tiÕt vèn liªn doanh): Gi¸ trÞ vèn gãp e. Tr­êng hîp nhËn l¹i vèn gãp liªn doanh C¨n cø vµo gi¸ trÞ cßn l¹i ®­îc x¸c ®Þnh t¹i thêi ®iÓm nhËn, kÕ to¸n ghi c¸c bót to¸n sau: BT1: Ph¶n ¸nh nguyªn gi¸ TSC§ nhËn vÒ Nî TK 211: nguyªn gi¸ (theo gi¸ trÞ cßn l¹i) Cã TK 128: NhËn l¹i vèn gãp liªn doanh ng¾n h¹n Cã TK 222: NhËn l¹i vèn gãp liªn doanh dµi h¹n. BT2: Chªnh lÖch gi÷a gi¸ trÞ vèn gãp víi gi¸ trÞ cßn l¹i (nÕu hÕt h¹n liªn doanh hoÆc rót hÕt vèn kh«ng tham gia n÷a v× liªn doanh kh«ng hÊp dÉn...) Nî TK liªn quan (111,112,152,1388...) Cã TK 222, 128 g. Tr­êng hîp t¨ng do chuyÓn tõ c«ng cô, dông cô thµnh TSC§ - NÕu CCDC cßn míi, ch­a sö dông Nî TK 211: Nguyªn gi¸ (gi¸ thùc tÕ) Cã TK: 153 (1531) - NÕu CCDC ®· sö dông Nî TK 211: Nguyªn gi¸ Cã TK 2141: gi¸ trÞ ®· ph©n bæ Cã TK 1421: gi¸ trÞ cßn l¹i h. T¨ng do ®¸nh gi¸ TSC§ BT1: PhÇn chªnh lÖch t¨ng nguyªn gi¸ Nî TK 211 Cã TK 412 BT2: PhÇn chªnh lÖch t¨ng hao mßn (nÕu cã) 19 Nî TK 412 Cã TK 214 i. Tr­êng hîp ph¸t hiÖn thõa trong kiÓm kª C¨n cø vµo nguyªn nh©n thõa cô thÓ ®Ó ghi sæ cho phï hîp theo 1 trong c¸c tr­êng hîp ®· nªu (nÕu do ®Ó ngoµi sæ s¸ch ch­a ghi sæ). NÕu TSC§ ®ã ®ang sö dông cÇn trÝch bæ sung khÊu hao. Nî c¸c TK liªn quan 627, 641, 642 Cã TK 214 (2141) NÕu kh«ng x¸c ®Þnh ®­îc chñ tµi s¶n th× b¸o cho c¬ quan chñ qu¶n cÊp trªn vµ c¬ quan tµi chÝnh cïng cÊp ®Ó xö lý, trong thêi gian chê xö lý, kÕ to¸n ghi: Nî TK 211: Nguyªn gi¸ Cã TK 214: Gi¸ trÞ hao mßn Cã TK 3381: Gi¸ trÞ cßn l¹i 4.2. H¹ch to¸n gi¶m TSC§ h÷u h×nh Tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh cña doanh nghiÖp gi¶m do nhiÒu nguyªn nh©n kh¸c nhau, trong ®ã chñ yÕu do nh­îng b¸n, thanh lý... Tuú theo tõng tr­êng hîp cô thÓ, kÕ to¸n sÏ ph¶n ¸nh vµo sæ s¸ch cho phï hîp. a. Nh­îng b¸n TSC§ Doanh nghiÖp ®­îc nh­îng b¸n c¸c TSC§ kh«ng cÇn dïng hoÆc xÐt thÊy sö dông kh«ng cã hiÖu qu¶ hay l¹c hËu vÒ mÆt kü thuËt ®Ó thu håi vèn sö dông cho môc ®Ých kinh doanh cã hiÖu qu¶ h¬n. Doanh nghiÖp cÇn lµm ®ñ mäi thñ tôc, chøng tõ ®Ó nh­îng b¸n. C¨n cø vµo t×nh h×nh cô thÓ, kÕ to¸n ph¶n ¸nh c¸c bót to¸n sau: BT1: Xãa sæ TSC§ nh­îng b¸n Nî TK 214 (2141): Gi¸ trÞ hao mßn Nî TK 821: Gi¸ trÞ cßn l¹i Cã TK 221: Nguyªn gi¸ BT2: Doanh thu nh­îng b¸n TSC§ Nî TK liªn quan 111, 112, 131: Tæng gi¸ thanh to¸n 20 Cã TK 711: Doanh thu nh­îng b¸n Cã TK 333 (3331): ThuÕ VAT ph¶i nép NÕu doanh nghiÖp tÝnh thuÕ theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp th× phÇn ghi cã TK 711 lµ tæng gi¸ thanh to¸n (gåm c¶ thuÕ VAT ph¶i nép) BT3: C¸c chi phÝ nh­îng b¸n kh¸c (söa ch÷a, t©n trang, m«i giíi...) Nî TK 821: TËp hîp chi phÝ nh­îng b¸n Nî TK 133 (1331): ThuÕ VAT ®Çu vµo (nÕu cã) Cã TK 331, 111, 112... b. Thanh lý TSC§ h÷u h×nh TSC§ thanh lý lµ nh÷ng TSC§ h­ háng, kh«ng sö dông ®­îc mµ doanh nghiÖp xÐt thÊy kh«ng thÓ (hoÆc cã thÓ) söa ch÷a ®Ó kh«i phôc ho¹t ®éng nh­ng kh«ng cã lîi vÒ mÆt kinh tÕ hoÆc nh÷ng TSC§ l¹c hËu vÒ mÆt kü thuËt hay kh«ng phï hîp víi yªu cÇu s¶n xuÊt kinh doanh mµ kh«ng thÓ nh­îng b¸n ®­îc. KÕ to¸n ghi c¸c bót to¸n: BT1: Xo¸ sæ TSC§ Nî TK 214 Nî TK 821 Cã TK 211 BT2: Sè thu håi vÒ thanh lý Nî TK 111, 112: Thu håi b»ng tiÒn Nî TK 152: Thu håi b»ng vËt liÖu nhËp kho Nî TK 131, 138: Ph¶i thu ë ng­êi mua Cã TK 333 (3331): ThuÕ VAT ph¶i nép Cã TK 721: Thu nhËp vÒ thanh lý BT3: TËp hîp chi phÝ thanh lý (tù lµm hay thuª ngoµi) Nî TK 821: Chi phÝ thanh lý Nî TK 133 Cã TK cã liªn quan: 111, 112, 331, 334... c. Gi¶m do chuyÓn thµnh CCDC nhá Trong tr­êng hîp nµy, kÕ to¸n cÇn c¨n cø vµo gi¸ trÞ cßn l¹i cña TSC§ ®Ó ghi c¸c bót to¸n cho phï hîp. Nî TK 214: Gi¸ trÞ hao mßn lòy kÕ 21 Nî TK 627 (6273): TÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt chung Nî TK 641 (6413): TÝnh vµo chi phÝ b¸n hµng Nî TK 642 (6423): TÝnh vµo chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp Nî TK 142 (1421): Gi¸ trÞ cßn l¹i (nÕu lín) Cã TK 211: Nguyªn gi¸ TSC§ - NÕu TSC§ cßn míi, ch­a sö dông, kÕ to¸n ghi Nî TK 153 (1531): NÕu nhËp kho Nî TK 142 (1421): NÕu ®em sö dông Cã TK 211: Nguyªn gi¸ TSC§ d. Gi¶m do gãp vèn liªn doanh b»ng TSC§ Nh÷ng TSC§ göi ®i tham gia liªn doanh do kh«ng cßn thuéc quyÒn sö dông vµ qu¶n lý cña doanh nghiÖp n÷a nªn ®­îc coi nh­ khÊu hao hÕt gi¸ trÞ 1 lÇn, phÇn chªnh lÖch gi÷a gi¸ trÞ vèn gãp víi gi¸ trÞ cßn l¹i cña TSC§ gãp vèn sÏ vµo bªn Nî hoÆc Cã tµi kho¶n 412 Nî TK 222: Gãp vèn liªn doanh dµi h¹n Nî TK 128: Gãp vèn liªn doanh ng¾n h¹n Nî TK 214: Hao mßn TSC§ Nî (hoÆc cã) TK 412: PhÇn chªnh lÖch Cã TK 211: Nguyªn gi¸ TSC§ e. Tr¶ l¹i TSC§ cho c¸c bªn tham gia liªn doanh Khi tr¶ l¹i vèn gãp liªn doanh b»ng TSC§ ghi BT1: Xãa sæ TSC§ Nî TK 411 (chi tiÕt vèn liªn doanh): Gi¸ trÞ cßn l¹i Nî TK 214: Gi¸ trÞ hao mßn Nî (hoÆc cã) Tk 412: PhÇn chªnh lÖch (nÕu cã). Cã TK 211: Nguyªn gi¸ TSC§ BT2: Thanh to¸n nèt sè vèn liªn doanh cßn l¹i Nî TK 411 (chi tiÕt vèn liªn doanh) Cã TK liªn quan 111, 112, 338: PhÇn chªnh lÖch gi÷a gi¸ trÞ vèn gãp víi GTCL. g. ThiÕu ph¸t hiÖn qua kiÓm kª C¨n cø vµo biªn b¶n kiÓm kª vµ quyÕt ®Þnh xö lý cña gi¸m ®èc doanh nghiÖp (hoÆc cÊp cã thÈm quyÒn) kÕ to¸n ghi: 22 Nî TK 214: Gi¸ trÞ hao mßn Nî TK 1388, 334: Gi¸ trÞ c¸ nh©n ph¶i båi th­êng Nî TK 1381: Gi¸ trÞ thiÕu chê xö lý Nî TK 411: Ghi gi¶m vèn Nî TK 821: TÝnh vµo chi phÝ bÊt th­êng Cã TK 211: Nguyªn gi¸ 4.4 H¹ch to¸n TSC§ ®i thuª vµ cho thuª Mét thùc tÕ hiÖn nay lµ cã nhiÒu doanh nghiÖp kh«ng cã ®ñ vèn ®Ó tiÕn hµnh mua s¾m TSC§ phôc vô cho nhu cÇu s¶n xuÊt. Song bªn c¹nh ®ã, l¹i cã mét sè doanh nghiÖp tån t¹i mét sè TSC§ ch­a cÇn dïng. HiÖn t­îng nµy ®· lµm n¶y sinh quan hÖ thuª vµ cho thuª TSC§ gi÷a c¸c chñ thÓ kinh doanh trong nÒn kinh tÕ nh»m thiÕt lËp ph­¬ng ¸n sö dông TSC§ mét c¸ch hiÖu qu¶, gi¶i quyÕt nhu cÇu vÒ vèn vµ t¹o thÕ c¹nh tranh cña doanh nghiÖp trªn th­¬ng tr­êng. Thuª TSC§ cã thÓ ®­îc thùc hiÖn d­íi h×nh thøc thuª ho¹t ®éng hay thuª tµi chÝnh, ®iÒu nµy cßn phô thuéc vµo nhu cÇu sö dông TSC§ trong c¸c doanh nghiÖp. a. H¹ch to¸n TSC§ thuª ho¹t ®éng * T¹i ®¬n vÞ ®i thuª: §¬n vÞ cã tr¸ch nhiÖm qu¶n lý vµ sö dông TSC§ theo c¸c quy ®Þnh trong hîp ®ång thuª, doanh nghiÖp kh«ng tÝnh khÊu hao ®èi víi nh÷ng TSC§ nµy, chi phÝ thuª TSC§ ®­îc h¹ch to¸n vµo chi phÝ kinh doanh trong kú. - C¨n cø vµo hîp ®ång thuª TSC§ vµ c¸c chi phÝ kh¸c cã liªn quan ®Õn viÖc thuª ngoµi (vËn chuyÓn, bèc dì...) kÕ to¸n ghi: + Víi doanh nghiÖp tÝnh thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ: Nî TK 627, 641,642: tiÒn thuª vµ c¸c chi phÝ kh¸c cã liªn quan Nî TK 133: ThuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ Cã TK 331: sè tiÒn thuª ph¶i tr¶ Cã TK 111, 112: c¸c chi phÝ kh¸c + Víi doanh nghiÖp tÝnh thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp Nî TK 627, 641, 642: tiÒn thuª gåm c¶ thuÕ GTGT vµ c¸c chi phÝ kh¸c Cã TK 331: sè tiÒn thuª ph¶i tr¶ 23 Cã TK 111: c¸c chi phÝ kh¸c - Khi tr¶ tiÒn cho ®¬n vÞ cho thuª, kÕ to¸n ghi Nî TK 331 (hoÆc 3388) Cã TK: 111, 112 Ngoµi ra, t¹i ®¬n vÞ ®i thuª cßn theo dâi tµi s¶n cè ®Þnh thuª ho¹t ®éng trªn TK 001 “Tµi s¶n thuª ngoµi”. + Khi ®i thuª ghi Nî TK: 001 + Khi tr¶ ghi Cã TK: 001 * T¹i ®¬n vÞ cho thuª: TSC§ cho thuª ho¹t ®éng vÉn thuéc së h÷u cña doanh nghiÖp nªn hµng th¸ng vÉn ph¶i tÝnh khÊu hao. - C¸c chi phÝ liªn quan ®Õn viÖc cho thuª nh­ khÊu hao TSC§, chi phÝ m«i giíi, giao dÞch, vËn chuyÓn... kÕ to¸n ph¶n ¸nh nh­ sau: Nî TK 811: tËp hîp chi phÝ cho thuª Cã TK 214: KhÊu hao TSC§ cho thuª Cã TK 111, 112, 331: C¸c chi phÝ kh¸c - C¸c kho¶n thu vÒ cho thuª, kÕ to¸n ghi + T¹i doanh nghiÖp tÝnh thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ Nî TK 111, 112: tæng sè thu Cã TK 711: sè thu vÒ cho thuª (kh«ng bao gåm thuÕ GTGT) Cã TK 3331: thuÕ GTGT ph¶i nép + T¹i doanh nghiÖp tÝnh thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp Nî TK: 111, 112 Cã TK 711: tæng thu bao gåm c¶ thuÕ GTGT b. H¹ch to¸n TSC§ thuª tµi chÝnh * §iÒu kiÖn vÒ giao dÞch thuª (cho thuª) tµi chÝnh 24 Theo quy ®Þnh t¹m thêi cña ViÖt nam mét giao dÞch vÒ cho thuª TSC§ ph¶i tho¶ m·n mét trong 4 ®iÒu kiÖn sau ®­îc coi lµ thuª dµi h¹n. - Khi kÕt thóc hîp ®ång cho thuª, bªn thuª ®­îc nhËn quyÒn së h÷u tµi s¶n thuª hoÆc ®­îc tiÕp tôc thuª theo tho¶ thuËn. - Khi kÕt thóc hîp ®ång cho thuª, bªn thuª ®­îc quyÒn lùa chän mua tµi s¶n thuª theo gi¸ danh nghÜa thÊp h¬n gi¸ trÞ thùc tÕ cña tµi s¶n thuª t¹i thêi gian mua l¹i. -Thêi h¹n cho thuª Ýt nhÊt ph¶i b»ng 60% thêi gian cÇn thiÕt ®Ó khÊu hao tµi s¶n. - Tæng sè tiÒn thuª tµi s¶n ph¶i tr¶ Ýt nhÊt ph¶i t­¬ng ®­¬ng víi gi¸ cña tµi s¶n ®ã trªn thÞ tr­êng vµo thêi ®iÓm ký hîp ®ång. * T¹i ®¬n vÞ ®i thuª: §èi víi ®¬n vÞ ®i thuª tµi chÝnh TSC§ vÒ dïng vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh th× khi nhËn TSC§ thuª tµi chÝnh kÕ to¸n c¨n cø vµo ho¹t ®éng thuª tµi chÝnh vµ chøng tõ cã liªn quan ®Ó ph¶n ¸nh c¸c tµi kho¶n kÕ to¸n sau: - Khi nhËn TSC§ thuª ngoµi, c¨n cø vµo chøng tõ liªn quan (ho¸ ®¬n dÞch vô cho thuª tµi chÝnh, hîp ®ång thuª tµi chÝnh...) ghi: Nî TK 212: Nguyªn gi¸ TSC§ ë thêi ®iÓm thuª Nî TK 142 (1421): Sè l·i cho thuª ph¶i tr¶ Cã TK 342: Tæng sè tiÒn thuª ph¶i tr¶ (gi¸ ch­a cã thuÕ) - §Þnh kú thanh to¸n tiÒn thuª theo hîp ®ång Nî TK 342 (hoÆc TK 315): Sè tiÒn thuª ph¶i tr¶ Nî TK 133 (1332): ThuÕ VAT ®Çu vµo Cã TK liªn quan (111, 112...): Tæng sè ®· thanh to¸n - Hµng kú trÝch khÊu hao TSC§ ®i thuª vµ kÕt chuyÓn (trõ dÇn) l·i ph¶i tr¶ vµo chi phÝ kinh doanh: Nî TK liªn quan (627, 641, 642) Cã TK 214 (2142): Sè khÊu hao ph¶i trÝch Cã TK 1421: Trõ dÇn l·i ph¶i tr¶ vµo chi phÝ - Khi kÕt thóc hîp ®ång thuª: + NÕu tr¶ l¹i TSC§ cho bªn thuª: 25 Nî TK 1421: ChuyÓn gi¸ trÞ cßn l¹i ch­a khÊu hao hÕt Nî TK 214 (2142): Gi¸ trÞ hao mßn Cã TK 212: Nguyªn gi¸ TSC§ ®i thuª + NÕu bªn ®i thuª ®­îc quyÒn së h÷u hoµn toµn: BT 1: KÕt chuyÓn nguyªn gi¸ TSC§: Nî TK 211, 213 Cã TK 212: Nguyªn gi¸ BT 2: KÕt chuyÓn gi¸ trÞ hao mßn luü kÕ: Nî TK 214 (2142) Cã TK 214 (2141, 2143): Gi¸ trÞ hao mßn + NÕu bªn ®i thuª ®­îc mua l¹i Ngoµi hai bót to¸n ph¶n ¸nh theo nguyªn gi¸ vµ gi¸ trÞ hao mßn gièng nh­ khi ®­îc giao quyÒn së h÷u hoµn toµn, kÕ to¸n cßn ph¶n ¸nh sè tiÒn ph¶i tr¶ vÒ mua l¹i hay chuyÓn quyÒn së h÷u (tÝnh vµo nguyªn gi¸ TSC§) Nî TK 211, 213: Gi¸ trÞ tr¶ thªm N¬. TK 133 (1332): Cã TK: 111, 112, 342 * T¹i ®¬n vÞ cho thuª VÒ thùc chÊt TSC§ cho thuª vÉn thuéc quyÒn së h÷u cña bªn cho thuª, bëi vËy kÕ to¸n ph¶i më sæ chi tiÕt theo dâi c¶ vÒ hiÖn vËt vµ gi¸ trÞ cña TSC§ cho thuª. Theo chÕ ®é quy ®Þnh, bªn cho thuª tµi chÝnh lµ ®èi t­îng kh«ng chÞu thuÕ VAT ®èi víi dÞch vô cho thuª tµi chÝnh. Sè thuÕ VAT ®Çu vµo khi mua TSC§ ®· nép sÏ ®­îc bªn ®i thuª tr¶ dÇn trong thêi gian cho thuª theo nguyªn t¾c ph©n bæ ®Òu cho thêi gian thuª. - Khi giao TSC§ cho bªn ®i thuª Nî TK 228: Gi¸ trÞ TSC§ cho thuª Nî TK 214 (2141, 2143): GTHM (nÕu cã) Cã TK 211, 213: nguyªn gi¸ TSC§ cho thuª Cã TK 241: ChuyÓn gi¸ trÞ XDCB hoµn thµnh sang cho thuª. 26 - §Þnh kú (th¸ng, quý, n¨m) theo hîp ®ång, ph¶n ¸nh sè tiÒn thu vÒ cho thuª trong kú (c¶ vèn lÉn l·i). Nî TK 111, 112, 1388...: Tæng sè thu Cã TK 711: Thu vÒ cho thuª TSC§ Cã TK 3331 (33311): ThuÕ VAT ph¶i nép. §ång thêi x¸c ®Þnh gi¸ trÞ TSC§ cho thuª ph¶i thu håi trong qu¸ tr×nh ®Çu t­ t­¬ng øng víi tõng kú. Nî TK 811 Cã TK 228 - NÕu chuyÓn quyÒn së h÷u hoÆc b¸n cho bªn ®i thuª tr­íc khi hÕt h¹n hoÆc khi hÕt h¹n cho thuª. BT1: Ph¶n ¸nh sè thu vÒ chuyÓn nh­îng tµi s¶n Nî TK 111, 112, 131,... Cã TK 711 BT2: Ph¶n ¸nh sè vèn ®Çu t­ cßn l¹i ch­a thu håi Nî TK 811 Cã TK 228 - NÕu nhËn l¹i TSC§ khi hÕt h¹n cho thuª, c¨n cø gi¸ trÞ ®­îc ®¸nh gi¸ l¹i (nÕu cã) Nî TK 211, 213: Gi¸ trÞ ®¸nh gi¸ l¹i hoÆc GTCL Nî TK 811 (hoÆc cã TK 711): PhÇn chªnh lÖch gi÷a GTCL ch­a thu håi víi gi¸ trÞ ®­îc ®¸nh gi¸ l¹i. Cã TK 228: GTCL ch­a thu håi. 5.3 H¹ch to¸n t¨ng gi¶m TSC§ v« h×nh a. T¨ng TSC§ v« h×nh trong qu¸ tr×nh thµnh lËp chuÈn bÞ kinh doanh. KÕ to¸n ph¶i tËp hîp toµn bé chi phÝ ph¸t sinh liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh thµnh lËp doanh nghiÖp Nî TK 241 (2412): TËp hîp chi phÝ thùc tÕ Nî TK 133 (1331): ThuÕ VAT ®­îc khÊu trõ 27 Cã TK liªn quan: 111, 112, 331... KÕt thóc qu¸ tr×nh ®Çu t­, ghi t¨ng TSC§ Nî TK 213 (2132) Cã TK 411 §ång thêi nÕu sö dông vèn chñ së h÷u, ghi Nî TK liªn quan 414, 431, 441 Cã TK 411 b. T¨ng TSC§ v« h×nh do bá tiÒn mua b»ng ph¸t minh, s¸ng chÕ, ®Æc nh­îng, quyÒn sö dông ®Êt BT1: Ph¶n ¸nh nguyªn gi¸ TSC§ t¨ng thªm Nî TK 213(2131, 2133, 2138...) Nî TK 133 Cã TK liªn quan 111, 112,311,331... BT2: KÕt chuyÓn nguån vèn chñ së h÷u Nî TK liªn quan 414, 431, 441... Cã TK 411 c. T¨ng TSC§ v« h×nh do ®Çu t­ nghiªn cøu, ph¸t triÓn nh»m phôc vô lîi Ých l©u dµi cña doanh nghiÖp BT1: TËp hîp chi phÝ (chi tiÕt theo tõng dù ¸n) Nî TK 241 Nî TK 133 Cã TK liªn quan 111, 112,331... BT2: KÕt chuyÓn gi¸ trÞ ®Çu t­, nghiªn cøu khi kÕt thóc qu¸ tr×nh nghiªn cøu. Nî TK 2133: NÕu ®­îc c«ng nhËn ph¸t minh, s¸ng chÕ Nî TK 2134: NÕu ®­îc coi lµ s¸ng kiÕn ¸p dông t¹i doanh nghiÖp Nî TK 627,631, 642, 1421: NÕu dù ¸n thÊt b¹i (ph©n bæ dÇn hoÆc ph©n bæ mét lÇn). Cã TK 241 (2412) kÕt chuyÓn chi phÝ 28 BT3: KÕt chuyÓn nguån vèn Nî TK liªn quan: 414,431,441 Cã TK 411 d. T¨ng TSC§ v« h×nh do ph¶i chi phÝ vÒ lîi thÕ th­¬ng m¹i Khi chi vÒ lîi thÕ th­¬ng m¹i, cÇn x¸c ®Þnh chÝnh x¸c sè tiÒn ph¶i bá ra bëi v× lîi thÕ th­¬ng m¹i th­êng g¾n víi TSC§HH cô thÓ nh­ nhµ cöa, nhµ m¸y, cöa hµng... C¨n cø vµo c¸c chøng tõ liªn quan ghi: BT1: Ph¶n ¸nh nguyªn gi¸ TSC§ t¨ng thªm Nî TK 211: Nguyªn gi¸ TSC§HH Nî TK 213 (2135): Nguyªn gi¸ TSC§VH Nî TK 133 (1332): ThuÕ VAT ®­îc khÊu trõ Cã c¸c TK liªn quan: 111, 112, 331... BT2: KÕt chuyÓn nguån vèn: Nî TK 414, 431, 441 Cã TK 411 e. T¨ng do nhËn vèn gãp, vèn cæ phÇn b»ng TSC§ v« h×nh (ph¸t minh, s¸ng chÕ, nh·n hiÖu...) Nî TK 213: Nguyªn gi¸ TSC§VH Cã TK 411: Nguån vèn kinh doanh f. C¸c tr­êng hîp t¨ng kh¸c (nhËn l¹i vèn gãp liªn doanh, ®­îc cÊp ph¸t, biÕu tÆng...) Nî TK 213: Nguyªn gi¸ TSC§VH Cã TK 222: Gãp vèn liªn doanh dµi h¹n Cã TK 411: Nguån vèn kinh doanh g. Gi¶m do nh­îng b¸n vµ gi¶m do c¸c tr­êng hîp kh¸c (gãp vèn liªn doanh, tr¶ l¹i vèn gãp liªn doanh...) ph¶n ¸nh t­¬ng tù nh­ TSC§HH. Ngoµi ra, khi trÝch khÊu hao, ph¶i xo¸ sæ TSC§. 29 Nî TK 214 (2143) Cã TK 213 S¬ ®å h¹ch to¸n tæng qu¸t t¨ng TSC§ h÷u h×nh, TSC§ v« h×nh do mua s¾m, do XDCB bµn giao... TK211, 213 TK 111, 112, 341... TK 111, 112, 341... SD xxx Nguyªn gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh t¨ng trong kú Thanh to¸n ngay (kÓ c¶ phÝ tæn míi) TK 1332 ThuÕ VAT ®­îc khÊu trõ TK331 Tr¶ tiÒn cho ng­êi Ph¶i tr¶ ng­êi b¸n TK 411 NhËn cÊp ph¸t, tÆng th­ëng liªn doanh TK 414, 431, 441... §Çu t­ b»ng vèn chñ së h÷u C¸c tr­êng hîp t¨ng kh¸c (nhËn l¹i vèn gãp liªn doanh, ®¸nh gi¸ t¨ng...) 30 S¬ ®å h¹ch to¸n gi¶m TSC§ h÷u h×nh, TSC§ v« h×nh do nh­îng b¸n thanh lý TK211,213 Nguyªn gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh gi¶m do nh­îng b¸n, thanh lý TK214 Gi¸ trÞ hao mßn TK821 Gi¸ trÞ cßn l¹i TK111,112,331 C¸c chi phÝ liªn quan ®Õn nh­îng b¸n, thanh lý TK721 TK111,112, 152, 131 C¸c kho¶n thu liªn quan ®Õn nh­îng b¸n, thanh lý TK33311 ThuÕ VAT ph¶i nép 31 5. H¹ch to¸n khÊu hao TSC§ 5.1. B¶n chÊt cña khÊu hao TSC§ Tµi s¶n cè ®Þnh kh«ng ph¶i lµ bÒn m·i víi thêi gian mµ gi¸ trÞ vµ gi¸ trÞ sö dông cña nã bÞ gi¶m dÇn d­íi t¸c ®éng cña nhiÒu nh©n tè. Sù gi¶m dÇn nµy lµ do hiÖn t­îng hao mßn g©y nªn, bao gåm c¶ hao mßn v« h×nh vµ hao mßn h÷u h×nh. Hao mßn h÷u h×nh lµ hao mßn TSC§ do qu¸ tr×nh sö dông bÞ cä s¸t, bÞ ¨n mßn hay do ®iÒu kiÖn thiªn nhiªn t¸c ®éng. Møc ®é hao mßn h÷u h×nh tû lÖ thuËn víi thêi gian vµ c­êng ®é sö dông TSC§. Hao mßn v« h×nh lµ sù hao mßn TSC§ do sù tiÕn bé cña khoa häc kü thuËt. Nhê sù tiÕn bé cña khoa häc kü thuËt mµ nhiÒu thÕ hÖ TSC§ míi víi tÝnh n¨ng ­u viÖt h¬n ra ®êi. Sù hiÖn diÖn cña nh÷ng thÕ hÖ hiÖn ®¹i nµy lµm cho TSC§ bÞ gi¶m gi¸ trÞ. Hao mßn TSC§ lµ ph¹m trï cã tÝnh trõu t­îng. V× vËy nã cÇn ph¶i ®­îc thÓ hiÖn dùa trªn mét c¨n cø cô thÓ nµo ®ã. Trªn thùc tÕ, ®Ó thu håi l¹i gi¸ trÞ hao mßn cña TSC§ ng­êi ta tiÕn hµnh tÝnh khÊu hao b»ng c¸ch chuyÓn phÇn gi¸ trÞ hao mßn nµy vµo gi¸ trÞ s¶n phÈm lµm ra. Nh­ vËy, khÊu hao TSC§ chÝnh lµ sù biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña phÇn gi¸ trÞ tµi s¶n ®· hao mßn. KhÊu hao TSC§ lµ mét ph¹m trï cã tÝnh chñ quan vµ tÝnh cô thÓ: ViÖc tiÕn hµnh khÊu hao TSC§ lµ xuÊt ph¸t tõ hao mßn thùc tÕ cña TSC§. Trong doanh nghiÖp, TSC§ ®­îc sö dông th­êng xuyªn, liªn tôc kh«ng cã ®iÒu kiÖn ®Ó x¸c ®Þnh hao mßn trªn c¬ së kh¸ch quan. V× vËy hao mßn TSC§ ®­îc tÝnh b»ng møc khÊu hao TSC§. ViÖc tÝnh khÊu hao TSC§ cã ý nghÜa rÊt lín. Tr­íc hÕt khÊu hao cho phÐp doanh nghiÖp ph¶n ¸nh ®­îc gi¸ trÞ thùc tÕ cña TSC§, ghi nhËn sù gi¶m gi¸ TSC§. MÆt kh¸c khÊu hao lµ mét ph­¬ng tiÖn tµi trî gióp cho doanh nghiÖp thu ®­îc bé phËn gi¸ trÞ ®· mÊt cña TSC§. TiÒn tÝnh khÊu hao lµ yÕu tè chi phÝ cÊu thµnh nªn gi¸ thµnh s¶n phÈm, do vËy tÝnh khÊu hao chÝnh x¸c sÏ gãp phÇn cho viÖc x¸c ®Þnh gi¸ thµnh chÝnh x¸c h¬n. H¬n n÷a khÊu hao lµ mét kho¶n chi phÝ hîp lý, hîp lÖ ®­îc tÝnh trõ vµo lîi tøc chÞu thuÕ lµm cho thuÕ thu nhËp cña doanh nghiÖp ph¶i nép cho Nhµ n­íc gi¶m ®i gãp phÇn c¶i thiÖn t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. 5.2. C¸c ph­¬ng ph¸p tÝnh khÊu hao ViÖc lùa chän ph­¬ng ph¸p tÝnh khÊu hao thÝch hîp cho doanh nghiÖp cã ý nghÜa quan träng. Tr­íc hÕt nã gãp phÇn b¶o toµn vèn cè ®Þnh, tr¸nh hao mßn v« 32 h×nh mét c¸ch h÷u hiÖu vµ gãp phÇn x¸c ®Þnh gi¸ thµnh chÝnh x¸c, tr¸nh ®­îc hiÖn t­îng l·i gi¶ lç thËt ®ang cßn tån t¹i ë c¸c doanh nghiÖp. Trªn thÕ giíi tån t¹i bèn ph­¬ng ph¸p khÊu hao c¬ b¶n, ®ã lµ ph­¬ng ph¸p khÊu hao ®­êng th¼ng, khÊu hao theo s¶n l­îng, khÊu hao theo sè d­ gi¶m dÇn vµ khÊu hao theo tæng sè n¨m. C¸c ph­¬ng ph¸p khÊu hao nµy ph©n bæ c¸c sè tiÒn kh¸c nhau vµo chi phÝ khÊu hao cho c¸c thêi kú kh¸c nhau. Tuy vËy tæng sè tiÒn khÊu hao lµ b»ng nhau vµ b»ng gi¸ trÞ ph¶i khÊu hao qua suèt ®êi tån t¹i cu¶ TSC§. * Ph­¬ng ph¸p khÊu hao ®­êng th¼ng Ph­¬ng ph¸p nµy cßn gäi lµ ph­¬ng ph¸p khÊu hao theo thêi gian sö dông, hay ph­¬ng ph¸p tuyÕn tÝnh. Theo ph­¬ng ph¸p nµy th× møc khÊu hao hµng n¨m lµ b»ng nhau vµ ®­îc x¸c ®Þnh nh­ sau: NG Tsd Trong ®ã: MKH: møc khÊu hao hµng n¨m Tsd: Thêi gian sö dông ­íc tÝnh NG: Nguyªn gi¸ TSC§ ¦u ®iÓm næi bËt cña ph­¬ng ph¸p nµy lµ ®¬n gi¶n, dÔ tÝnh. Møc khÊu hao ®­îc ph©n bæ vµo gi¸ thµnh nµy mét c¸ch ®Òu ®Æn lµm cho gi¸ thµnh æn ®Þnh. Tuy nhiªn ph­¬ng ph¸p nµy kh«ng ph¶n ¸nh ®óng gi¸ trÞ hao mßn tµi s¶n trong khèi l­îng c«ng t¸c hoµn thµnh vµ sÏ kh«ng thÝch hîp ®èi víi c¸c doanh nghiÖp cã quy m« lín, cã khèi l­îng TSC§ lín, chñng lo¹i phøc t¹p v× nÕu ¸p dông ph­¬ng ph¸p nµy dÔ dÉn tíi khèi l­îng tÝnh to¸n nhiÒu, g©y khã kh¨n cho c«ng t¸c qu¶n lý. * Ph­¬ng ph¸p khÊu hao nhanh §©y lµ ph­¬ng ph¸p ®­a l¹i sè khÊu hao rÊt lín trong nh÷ng n¨m ®Çu cña thêi gian sö dông cña TSC§ vµ cµng vÒ nh÷ng n¨m sau møc khÊu hao cµng gi¶m dÇn. Theo ph­¬ng ph¸p nµy bao gåm: Ph­¬ng ph¸p khÊu hao theo sè d­ gi¶m dÇn vµ ph­¬ng ph¸p khÊu hao theo tæng sè n¨m. - Ph­¬ng ph¸p khÊu hao theo sè d­ gi¶m dÇn: §©y lµ ph­¬ng ph¸p khÊu hao gia tèc nh­ng møc khÊu hao hµng n¨m sÏ kh¸c nhau theo chiÒu h­íng gi¶m dÇn vµ ®­îc x¸c ®Þnh nh­ sau: MKH = 33 Mk(t) = T kh G CL (t) Trong ®ã: Mk(t) : Møc khÊu hao n¨m thø t T kh : Tû lÖ khÊu hao G CL (t) : Gi¸ trÞ cßn l¹i cña TSC§ n¨m thø t Tû lÖ khÊu hao nµy lu«n lín h¬n tû lÖ khÊu hao tÝnh trong ph­¬ng ph¸p khÊu hao ®­êng th¼ng vµ th­êng ®­îc x¸c ®Þnh nh­ sau: Tkh = Tû lÖ khÊu hao th­êng * TSC§ Tû lÖ khÊu hao th­êng = 1 Thêi gian sö dông Ph­¬ng ph¸p nµy cã ­u ®iÓm thu håi vèn nhanh, do ®ã t¹o kh¶ n¨ng ®æi míi trang bÞ c«ng nghÖ cho doanh nghiÖp. Nh­ng víi ph­¬ng ph¸p nµy, sè tiÒn khÊu hao luü kÕ ®Õn n¨m cuèi cïng cña thêi gian sö dông TSC§ sÏ kh«ng ®ñ bï ®¾p gi¸ trÞ ban ®Çu cña TSC§. - Ph­¬ng ph¸p khÊu hao theo tæng sè n¨m Theo ph­¬ng ph¸p nµy møc khÊu hao hµng n¨m ®­îc x¸c ®Þnh nh­ sau: MK(t) = TKH(t) * NG Trong ®ã: MK(t) : Møc khÊu hao n¨m thø t TKH(t) : Tû lÖ khÊu hao n¨m thø t NG: Nguyªn gi¸ TSC§ Tû lÖ khÊu hao cña ph­¬ng ph¸p nµy kh«ng cè ®Þnh hµng n¨m, sÏ thay ®æi theo chiÒu h­íng gi¶m dÇn vµ ®­îc tÝnh: TKH(t) = Sè n¨m cßn l¹i kÓ tõ n¨m thø t ®Õn hÕt thêi gian sö dông cña TSC§ Tæng c¸c sè cña c¸c sè cã thø tù tõ 1 ®Õn sè h¹ng b»ng thêi gian sö dông cña TSC§ Ph­¬ng ph¸p nµy cã ­u ®iÓm lµ cã kh¶ n¨ng thu håi vèn nhanh, do cã thÓ phßng ngõa ®­îc hao mßn v« h×nh ë møc tèi ®a, mÆt kh¸c nã kh¾c phôc ®­îc nh÷ng nh­îc ®iÓm cña ph­¬ng ph¸p khÊu hao theo sè d­ gi¶m dÇn. Tøc nã ®¶m * 34 b¶o ®­îc sè tiÒn khÊu hao lòy kÕ ®Õn n¨m cuèi cïng cña thêi gian sö dông TSC§ sÏ bï ®¾p gi¸ trÞ ban ®Çu cña TSC§. Tuy nhiªn viÖc ¸p dông c¸c ph­¬ng ph¸p khÊu hao nhanh ph¶i trong ®iÒu kiÖn doanh nghiÖp cã 1 gi¸ thµnh cã thÓ chÞu ®ùng ®­îc. * Ph­¬ng ph¸p khÊu hao theo s¶n l­îng. Ph­¬ng ph¸p nµy møc khÊu hao mçi n¨m lµ thay ®æi tuú thuéc vµo s¶n l­îng s¶n phÈm s¶n xuÊt ra bëi tµi s¶n ®ã. Nh­ng sè tiÒn khÊu hao ®­îc cè ®Þnh cho 1 ®¬n vÞ s¶n phÈm ®Çu ra ®­îc t¹o bëi s¶n phÈm ®ã: Møc khÊu hao tÝnh cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm = Nguyªn gi¸ TSC§ Tæng SP dù kiÕn Møc khÊu hao TrÝch hµng n¨m = Sè l­îng s¶n phÈm Thùc hiÖn (n¨m) * Møc khÊu hao tÝnh cho 1 ®¬n vÞ SP Ph­¬ng ph¸p nµy cã ­u ®iÓm: Møc khÊu hao trªn tõng TSC§ ®­îc x¸c ®Þnh ®óng theo c«ng suÊt huy ®éng thùc tÕ cña TSC§ ®ã. 5.3. Mét sè quy ®Þnh vÒ tÝnh khÊu hao TSC§ theo chÕ ®é hiÖn hµnh. a. VÒ t¨ng møc khÊu hao. Theo quy ®Þnh hiÖn hµnh, c¸c doanh nghiÖp ®­îc phÐp t¨ng møc khÊu hao c¬ b¶n (kh«ng qu¸ 20% møc tÝnh theo quy ®Þnh vµ b¸o cho c¬ quan tµi chÝnh biÕt ®Ó theo dâi) trong c¸c tr­êng hîp sau víi ®iÒu kiÖn kh«ng bÞ lç: - Nh÷ng TSC§ cã tiÕn bé kü thuËt nhanh (Hao mßn v« h×nh nhanh) - TSC§ lµm viÖc víi chÕ ®é cao h¬n møc b×nh th­êng - TSC§ ®Çu t­ b»ng vèn vay hay c¸c h×nh thøc hîp ph¸p kh¸c (thuª mua, liªn doanh...) mµ thêi gian tr¶ nî hay thanh to¸n nhanh h¬n thêi gian khÊu hao theo quy ®Þnh. NÕu møc trÝch t¨ng h¬n 20% so víi quy ®Þnh ph¶i ®­îc c¬ quan tµi chÝnh xem xÐt, quyÕt ®Þnh. b. VÒ nh÷ng TSC§ ®· khÊu hao hÕt nh­ng vÉn cßn sö dông 35 Víi nh÷ng tµi s¶n cè ®Þnh nµy doanh nghiÖp kh«ng ph¶i trÝch khÊu hao c¬ b¶n nh­ng vÉn ph¶i qu¶n lý vµ sö dông b×nh th­êng. Bªn c¹nh ®ã, toµn bé khÊu hao c¬ b¶n cña TSC§ thuéc nguån vèn Ng©n s¸ch ®­îc ®Ó l¹i cho doanh nghiÖp ®Çu t­, thay thÕ, ®æi míi TSC§. C¬ quan qu¶n lý cÊp trªn cña doanh nghiÖp quyÕt ®Þnh viÖc huy ®éng nguån vèn khÊu hao c¬ b¶n trong ph¹m vi ngµnh m×nh cho c¸c môc tiªu theo nguyªn t¾c cã vay, cã tr¶ víi l·i suÊt hîp lý. (Th«ng qua kÕ ho¹ch ®Çu t­ tõ nguån vèn khÊu hao ®· ®­îc c¬ quan Nhµ n­íc vµ c¬ quan tµi chÝnh xÐt duyÖt). c. VÒ møc trÝch khÊu hao n¨m cuèi Møc trÝch khÊu hao cho n¨m cuèi cïng cña thêi h¹n sö dông TSC§ ®­îc x¸c ®Þnh lµ hiÖu sè gi÷a nguyªn gi¸ TSC§ vµ sè khÊu hao luü kÕ ®· thùc hiÖn cña TSC§ ®ã. d. VÒ nh÷ng TSC§ kh«ng ph¶i trÝch khÊu hao Nh÷ng TSC§ kh«ng tham gia vµo ho¹t ®éng kinh doanh th× kh«ng ph¶i trÝch khÊu hao, bao gåm: - TSC§ kh«ng cÇn dïng, ch­a cÇn dïng ®· cã quyÕt ®Þnh cña c¬ quan cã thÈm quyÒn cho phÐp doanh nghiÖp ®­îc ®­a vµo cÊt gi÷, b¶o qu¶n, ®iÒu ®éng... cho doanh nghiÖp kh¸c. - TSC§ thuéc dù tr÷ nhµ n­íc giao cho doanh nghiÖp qu¶n lý hé, gi÷ hé... - TSC§ phôc vô c¸c ho¹t ®éng phóc lîi trong doanh nghiÖp nh­ nhµ trÎ, c©u l¹c bé, nhµ truyÒn thèng, nhµ ¨n... TSC§ cña c¸c ®¬n vÞ sù nghiÖp, quèc phßng,an ninh (trõ nh÷ng ®¬n vÞ h¹ch to¸n kinh tÕ) trong doanh nghiÖp; nh÷ng TSC§ phôc vô nhu cÇu chung toµn x· héi, kh«ng phôc vô cho ho¹t ®éng kinh doanh cña riªng doanh nghiÖp nh­ ®ª ®Ëp, cÇu cèng, ®­êng x¸, bÕn b·i... mµ nhµ n­íc giao cho doanh nghiÖp qu¶n lý. - TSC§ kh¸c kh«ng tham gia vµo qu¸ tr×nh kinh doanh. 5.4 H¹ch to¸n khÊu hao TSC§ - §Þnh kú (th¸ng, quý...) tÝnh khÊu hao TSC§ vµ ph©n bæ vµo chÝ phÝ s¶n xuÊt kinh doanh. Nî TK 627 (6274): KH TSC§ sö dông PX, bé phËn SX. Nî TK 641 (6414): KH TSC§ dïng cho b¸n hµng. Nî TK 642 (6424): KH TSC§ dïng cho QLDN. Cã TK 214: Tæng sè khÊu hao ph¶i trÝch. 36 §ång thêi, ghi nhËn sè khÊu hao c¬ b¶n ®· trÝch vµo tµi kho¶n ngoµi b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n: Nî TK 009. - Sè khÊu hao ph¶i nép cho ng©n s¸ch hoÆc cÊp trªn (NÕu cã). Nî TK 411: NÕu kh«ng ®­îc hoµn l¹i Nî TK1368: NÕu ®­îc hoµn l¹i Cã TK 336: Sè ph¶i nép cÊp trªn §ång thêi ghi ®¬n vµo bªn cã TK 009 + NÕu ®¬n vÞ kh¸c vay vèn khÊu hao Nî TK 128, 228 Cã TK 111, 112. §ång thêi ghi ®¬n vµo bªn cã TK 009. - NhËn TSC§ ®· sö dông do ®iÒu chuyÓn trong néi bé tæng c«ng ty Nî TK 211 Cã TK 214 Cã TK 411 - Tr­êng hîp khÊu hao hÕt víi TSC§ v« h×nh (ghi theo nguyªn gi¸). Nî TK 214 (2143) Cã TK213 - Tr­êng hîp TSC§ ch­a khÊu hao hÕt nh­ng ph¶i nh­îng b¸n hoÆc thanh lý, phÇn gi¸ trÞ cßn l¹i ch­a thu håi ph¶i ®­îc tÝnh vµo chi phÝ bÊt th­êng. Nî TK 214 (2141, 2143): Gi¸ trÞ hao mßn Nî TK 821: Gi¸ trÞ cßn l¹i Cã TK liªn quan (211, 213): Nguyªn gi¸ Víi TSC§ ®i thuª tµi chÝnh , khi hÕt h¹n thuª ph¶i tr¶ mµ ch­a trÝch ®ñ khÊu hao th× gi¸ trÞ cßn l¹i cña TSC§ thuª ngoµi ph¶i tÝnh vµo chi phÝ chê ph©n bæ (NÕu gi¸ trÞ cßn l¹i lín) hoÆc ph©n bæ hÕt vµo chi phÝ kinh doanh trong kú (NÕu gi¸ trÞ cßn l¹i nhá): Nî TK 214 (2142): Gi¸ trÞ hao mßn Nî TK 142: Gi¸ trÞ cßn l¹i Cã TK 212: Nguyªn gi¸ TSC§ thuª tµi chÝnh 37 - C¸c nghiÖp vô gi¶m TSC§ th× ®ång thêi víi viÖc gi¶m nguyªn gi¸ TSC§ ph¶i ph¶n ¶nh gi¶m gi¸ bÞ hao mßn cña TSC§. 6. H¹ch to¸n söa ch÷a TSC§ TSC§ ®­îc sö dông l©u dµi vµ ®­îc cÊu thµnh bëi nhiÒu bé phËn, chi tiÕt kh¸c nhau. Khi tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, c¸c bé phËn chi tiÕt cÊu thµnh TSC§ bÞ hao mßn h­ háng. Do vËy, ®Ó kh«i phôc n¨ng lùc ho¹t ®éng b×nh th­êng cña TSC§ vµ ®Ó ®¶m b¶o an toµn trong lao ®éng s¶n xuÊt, cÇn thiÕt ph¶i tiÕn hµnh söa ch÷a, thay thÕ nh÷ng chi tiÕt, bé phËn cña TSC§ bÞ hao mßn, h­ háng ¶nh h­ëng ®Õn ho¹t ®éng cña TSC§. C«ng viÖc söa ch÷a cã thÓ do doanh nghiÖp tù lµm hoÆc thuª ngoµi víi ph­¬ng thøc söa ch÷a th­êng xuyªn, söa ch÷a lín hay söa ch÷a n©ng cÊp TSC§. * Tr­êng hîp söa ch÷a th­êng xuyªn. §©y lµ h×nh thøc söa ch÷a cã tÝnh chÊt b¶o qu¶n, b¶o d­ìng th­êng xuyªn TSC§, kü thuËt söa ch÷a ®¬n gi¶n, thêi gian söa ch÷a diÔn ra ng¾n vµ chi phÝ söa ch÷a ph¸t sinh th­êng chiÕm tû träng nhá trong tæng chi phÝ cña doanh nghiÖp. Do ®ã chi phÝ ph¸t sinh ®Õn ®©u ®­îc tËp hîp trùc tiÕp vµo chi phÝ kinh doanh ®Õn ®ã. - NÕu viÖc s÷a ch÷a do doanh nghiÖp tù lµm, chi phÝ s÷a ch÷a ®­îc tËp hîp nh­ sau: Nî c¸c TK liªn quan (627, 641, 642...) Cã c¸c TK chi phÝ (111,112, 152, 214, 334, 338...) - Tr­êng hîp thuª ngoµi: Nî c¸c TK liªn quan (627, 641,642...) Nî TK 133 (1331): ThuÕ VAT ®­îc khÊu trõ Cã TK chi phÝ ( 111, 112, 331): Tæng sè tiÒn ph¶i tr¶ * Tr­êng hîp söa ch÷a lín, mang tÝnh phôc håi hoÆc n©ng cÊp. - TËp hîp chi phÝ söa ch÷a + NÕu thuª ngoµi: Khi hoµn thµnh c«ng tr×nh söa ch÷a, bµn giao, ph¶n ¸nh sè tiÒn ph¶i tr¶ theo hîp ®ång cho ng­êi nhËn thÇu söa ch÷a lín: Nî TK 133: ThuÕ VAT ®­îc khÊu trõ Nî TK 214 (2143): Chi phÝ söa ch÷a thùc tÕ 38 Cã TK 331: Tæng sè tiÒn ph¶i tr¶ theo hîp ®ång Tr­êng hîp øng tr­íc tiÒn c«ng hoÆc thanh to¸n cho ng­êi nhËn thÇu söa ch÷a lín TSC§ : Nî TK 331: Cã TK liªn quan ( 111, 112, 311...) + NÕu do doanh nghiÖp tù lµm: TËp hîp chi phÝ söa ch÷a thùc tÕ chi ra theo tõng c«ng tr×nh; Nî TK 241 (2413) Cã c¸c TK chi phÝ (111, 112, 152, 214, 334, 338...) - KÕt chuyÓn gi¸ thµnh c«ng tr×nh söa ch÷a khi hoµn thµnh. Tuú theo quy m«, tÝnh chÊt, thêi gian vµ môc ®Ých söa ch÷a, sau khi c«ng viÖc söa ch÷a hoµn thµnh, TSC§ ®­îc phôc håi n¨ng lùc ho¹t ®éng hay t¨ng n¨ng lùc vµ kÐo dµi tuæi thä, kÕ to¸n sÏ kÕt chuyÓn toµn bé chi phÝ söa ch÷a vµo c¸c tµi kho¶n thÝch hîp. + Tr­êng hîp söa ch÷a n©ng cÊp, kÐo dµi tuæi thä: Nî TK 211: Nguyªn gi¸ (Gi¸ thµnh söa ch÷a thùc tÕ) Cã TK 2413: Gi¸ thµnh thùc tÕ c«ng t¸c söa ch÷a + Tr­êng hîp söa ch÷a mang tÝnh phôc håi, tiÕn hµnh theo kÕ ho¹ch: KÕt chuyÓn vµo chi phÝ ph¶i tr¶: Nî TK 335: Gi¸ thµnh thùc tÕ c«ng t¸c söa ch÷a Cã TK 2413: Gi¸ thµnh thùc tÕ c«ng t¸c söa ch÷a + Tr­êng hîp söa ch÷a mang tÝnh phôc håi, tiÕn hµnh ngoµi kÕ ho¹ch: Gi¸ thµnh söa ch÷a ®­îc kÕt chuyÓn vµo chi phÝ tr¶ tr­íc. Nî TK 142 (1421): Gi¸ thµnh thùc tÕ c«ng t¸c söa ch÷a Cã TK 2413: Gi¸ thµnh thùc tÕ c«ng t¸c söa ch÷a PhÇn II 39 Thùc tr¹ng tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n tµi s¶n cè ®Þnh ë c«ng ty cæ phÇn du lÞch vµ th­¬ng m¹i ®«ng nam ¸ I/ §Æc ®iÓm tæ chøc ho¹t ®éng kinh doanh vµ tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n ë c«ng ty cæ phÇn du lÞch vµ th­¬ng m¹i ®«ng nam ¸ 1. Kh¸i qu¸t lÞch sö ph¸t triÓn cña c«ng ty. ViÖc chuyÓn ®æi c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ tõ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung sang nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn vËn ®éng theo c¬ chÕ thÞ tr­êng d­íi sù ®iÒu tiÕt cña Nhµ n­íc t¹i §¹i héi §¶ng lÇn thø VI n¨m 1989 ®­îc coi nh­ lµ mét mèc son lÞch sö trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ ë ViÖt nam. Hµng ho¸ ph¸t triÓn m¹nh, c¬ së h¹ tÇng ®­îc n©ng lªn râ rÖt. ViÖc giao l­u bu«n b¸n cña con ng­êi trë nªn râ rµng h¬n. Víi nhËn thøc cæ phÇn ho¸ c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc lµ mét chñ tr­¬ng ®óng ®¾n cña §¶ng vµ Nhµ n­íc nh»m duy tr× môc ®Ých huy ®éng vèn cña toµn x· héi ®Ó ®Çu t­ ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh, ®æi míi c«ng nghÖ, n©ng cao søc c¹nh tranh. T¹o thªm viÖc lµm, thay ®æi c¬ cÊu doanh nghiÖp Nhµ n­íc, ®ång thêi t¹o cho ng­êi lao ®éng trong doanh nghiÖp cã cæ phÇn vµ nh÷ng ng­êi gãp vèn ®­îc lµm chñ theo sù gãp phÇn thay ®æi ph­¬ng thøc qu¶n lý t¹o ®éng lùc thóc ®Èy doanh nghiÖp ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶, n©ng cao thu nhËp cho ng­êi lao ®éng. Trong bèi c¶nh ®ã C«ng ty cæ phÇn Du LÞch vµ Th­¬ng M¹i §«ng Nam ¸ ®­îc thµnh lËp ngµy 15/3/1999 theo quyÕt ®Þnh sè 237/1999/Q§- SKH§T cña Së KÕ ho¹ch §Çu T­ thµnh phè Hµ Néi. - Trô së chÝnh: Sè 16 phè Trung Hoµ, CÇu GiÊy , Hµ Néi. - §iÖn tho¹i liªn hÖ: 04. 784284 - Ngµnh nghÒ kinh doanh: Kinh doanh l÷ hµnh, VËn chuyÓn kh¸ch du lÞch, DÞch vô qu¶ng c¸o, th«ng tin du lÞch. - Tæng sè vèn ®iÒu lÖ: 3.064.800.000 ®ång ®­îc chia lµm 30.648 cæ phÇn. C«ng ty b¾t ®Çu ®i vµo ho¹t ®éng ngµy 1/4/1999. 2. C¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý C«ng ty cæ phÇn Du LÞch vµ Th­¬ng M¹i §«ng Nam ¸ lµ ®¬n vÞ h¹ch to¸n ®éc lËp cã t­ c¸ch ph¸p nh©n ®­îc anh NguyÔn Th¸i S¬n ®Çu t­ vèn chñ yÕu víi tû lÖ 40% sè cßn l¹i do c¸c cæ ®«ng ®ãng gãp, ho¹t ®éng theo luËt c«ng ty vµ nguyªn 40 t¾c tù chñ tµi chÝnh ®­îc quyÒn qu¶n lý víi t­ c¸ch chñ së h÷u vµ c«ng ty tæ chøc qu¶n lý theo 1 cÊp. (HiÖn nay c«ng ty cã tæng sè 34 c¸n bé c«ng nh©n viªn). s¬ ®å tæ chøc bé m¸y qu¶n lý cña c«ng ty cæ phÇn du lÞch vµ th­¬ng m¹i ®«ng nam ¸ * §¹i héi cæ ®«ng. §¹i héi cæ ®«ng lµ c¬ quan quyÕt ®Þnh cao nhÊt cña c«ng ty cæ phÇn quyÕt ®Þnh mäi vÊn ®Ò liªn quan ®Õn sù tån t¹i vµ ho¹t ®éng cña c«ng ty nh­ th«ng b¸o cña héi ®ång qu¶n trÞ vµ kiÓm so¸t viªn vÒ t×nh h×nh ho¹t ®éng vµ kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty. QuyÕt ®Þnh ph­¬ng h­íng vµ nhiÖm vô ph¸t triÓn cña c«ng ty. Th«ng qua ph­¬ng ¸n sö dông tµi s¶n, ph­¬ng ¸n ®Çu t­ ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh ®æi míi ph­¬ng tiÖn, c«ng nghÖ c«ng ty. BÇu hoÆc bæ sung thµnh viªn héi ®ång qu¶n trÞ hoÆc kiÓm so¸t viªn khi khuyÕt thµnh viªn hoÆc hÕt nhiÖm kú. B·i miÔn thµnh viªn héi ®ång qu¶n trÞ hoÆc kiÓm so¸t viªn theo ®Ò nghÞ cña Héi ®ång qu¶n trÞ. §¹i héi cæ ®«ng Ban kiÓm so¸t Héi ®ång qu¶n trÞ Chñ tÞch H§QT kiªm gi¸m ®èc ®iÒu hµnh vµ c¸c Phã gi¸m ®èc gióp viÖc Phßng kÕ to¸n tµi vô Phßng thÞ tr­êng Marketing Phßng vËn chuyÓn Phßng tæ chøc hµnh chÝnh Phßng ®iÒu hµnh vµ h­íng dÉn 41 - QuyÕt ®Þnh sè lîi nhuËn trÝch lËp c¸c quü, bæ sung vèn, lîi nhuËn chia cho c¸c cæ ®«ng, quyÕt ®Þnh t¨ng, gi¶m vèn ®iÒu lÖ cña c«ng ty. - QuyÕt ®Þnh gia h¹n ho¹t ®éng hay gi¶i thÓ c«ng ty vµ c¸c vÊn ®Ò kh¸c. * Héi ®ång qu¶n trÞ Lµ bé phËn cao nhÊt trong c«ng ty gi÷a hai kú ®¹i héi cæ ®«ng. Héi ®ång qu¶n trÞ cña c«ng ty gåm cã 5 ng­êi ®­îc §¹i héi cæ ®«ng bÇu chän theo thÓ thøc bá phiÕu kÝn. Héi ®ång ®· ph©n chøc n¨ng, nhiÖm vô cô thÓ cña tõng thµnh viªn. - Chñ tÞch héi ®ång qu¶n trÞ kiªm gi¸m ®èc ®iÒu hµnh Lµ ng­êi cã quyÒn cao nhÊt ®iÒu hµnh vµ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ ho¹t ®éng cña c«ng ty theo ph¸p luËt, ®iÒu lÖ vµ nghÞ quyÕt cña §¹i héi cæ ®«ng. B¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn, thùc hiÖn theo ph­¬ng ¸n kinh doanh mµ ®· ®­îc héi ®ång qu¶n trÞ phª duyÖt vµ th«ng qua t¹i §¹i héi cæ ®«ng. Tr×nh héi ®ång qu¶n trÞ c¸c b¸o c¸o vÒ ho¹t ®éng tµi chÝnh, kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ toµn bé ho¹t ®éng kinh doanh cña c«ng ty tr­íc §¹i héi cæ ®«ng. Tu©n thñ ®iÒu lÖ cña c«ng ty trªn c¬ së chÊp hµnh ®óng ®¾n c¸c chñ tr­¬ng chÝnh s¸ch cña §¶ng, ph¸p luËt cña Nhµ n­íc. - C¸c phã gi¸m ®èc gióp viÖc. + Phã gi¸m ®èc lµ ng­êi gióp gi¸m ®èc, chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc gi¸m ®èc, tr­íc Nhµ n­íc vÒ nhiÖm vô cña m×nh ®­îc ph©n c«ng. Phã gi¸m ®èc cã nhiÖm vô thay mÆt gi¸m ®èc khi gi¸m ®èc ®i v¾ng hoÆc ®­îc gi¸m ®èc uû quyÒn ®Ó gi¶i quyÕt vµ ®iÒu hµnh c«ng t¸c néi chÝnh, cã tr¸ch nhiÖm th­êng xuyªn bµn b¹c víi gi¸m ®èc vÒ c«ng t¸c tæ chøc, tµi chÝnh, s¶n xuÊt kinh doanh, t¹o ®iÒu kiÖn cho gi¸m ®èc n¾m b¾t vµ ®iÒu chØnh kÕ ho¹ch. TriÓn khai c¸c c«ng viÖc ®· thèng nhÊt xuèng c¸c bé phËn thuéc khèi m×nh phô tr¸ch kÞp thêi vµ th«ng tin nhanh nh÷ng thuËn lîi, khã kh¨n trong viÖc ®iÒu hµnh ®Ó cïng gi¸m ®èc rót kinh nghiÖm vµ ®Ò ra ph­¬ng h­íng chØ ®¹o míi. + LËp kÕ ho¹ch tµi chÝnh hµng n¨m trªn c¬ së kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh phô vµ dÞch vô. Phèi hîp víi phßng kÕ ho¹ch ®Ó ®iÒu chØnh kÕ ho¹ch phï hîp víi xu thÕ cña thÞ tr­êng vµ c¸c chÕ ®é chÝnh s¸ch. + Qu¶n lý ch¾c c¸c lo¹i vèn, h¹ch to¸n thu chi tµi chÝnh theo ®óng chÕ ®é Nhµ n­íc, ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh tÕ trong viÖc qu¶n lý vµ thùc hiÖn gi¸ thµnh s¶n phÈm. Ph¸t hiÖn kÞp thêi nh÷ng tr­êng hîp tham «, l·ng phÝ, gi¸m s¸t qu¶n lý toµn 42 bé tµi s¶n cña c«ng ty. Thùc hiÖn viÖc chi tr¶ l­¬ng cho c¸n bé c«ng nh©n viªn vµ chÕ ®é b¶o hiÓm x· héi ®óng chÝnh s¸ch. + Tham gia cho gi¸m ®èc chñ ®éng sö dông nguån vèn ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh. §ång thêi kiÓm tra t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh chÝnh, phô vµ dÞch vô, ng¨n chÆn viÖc l·i gi¶, lç thËt, nî nÇn d©y d­a. + Më sæ s¸ch theo dâi tµi chÝnh, tµi s¶n vËt t­, lËp hå s¬, chøng tõ ghi chÐp vµ h¹ch to¸n c¸c tµi kho¶n kÕ to¸n. ChÊp hµnh nghiªm chØnh nghÜa vô thu nép ng©n s¸ch, l­u tr÷ tµi liÖu, chøng tõ theo nguyªn t¾c, quy ®Þnh cña Nhµ n­íc. + Thanh to¸n gän viÖc thu chi kÞp thêi. Qu¶n lý chÆt chÏ chÕ ®é thu quü tiÒn mÆt. Thùc hiÖn chÕ ®é b¸o c¸o ph¶n ¸nh sè liÖu trung thùc, chÝnh x¸c nh»m phôc vô gi¸m ®èc ®iÒu hµnh c«ng ty ph¸t triÓn. * Phßng tæ chøc hµnh chÝnh. Cã chøc n¨ng gióp viÖc gi¸m ®èc vµ ban l·nh ®¹o c«ng ty thùc hiÖn tèt c«ng t¸c qu¶n lý vÒ nh©n sù: tuyÓn dông, ®µo t¹o, xÕp l­¬ng, thi ®ua khen th­ëng, kû luËt, b¶o vÖ néi bé, s¾p xÕp c«ng t¸c ®êi sèng, vÞ trÝ lµm viÖc, quan hÖ ®èi chiÕu, ch¨m lo b¶o vÖ søc khoÎ cho c¸n bé c«ng nh©n viªn. §¶m b¶o c«ng t¸c v¨n th­, ®¸nh m¸y, bÝ mËt tµi liÖu, hå s¬. B¶o vÖ tµi s¶n XHCN vµ an ninh trËt tù an toµn x· héi trong c«ng ty vµ khu vùc. Qu¶n lý lao ®éng, tiÒn l­¬ng, ®Þnh møc s¶n phÈm, an toµn lao ®éng vµ BHXH theo chÕ ®é chÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc. * Phßng kÕ to¸n tµi vô. - Chøc n¨ng: Ph¶n ¸nh vµ gi¸m ®èc tÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ trong toµn c«ng ty . Phßng kÕ to¸n tµi chÝnh lµ mét phßng gi÷ vÞ trÝ quan träng trong viÖc ®iÒu hµnh qu¶n lý kinh tÕ, th«ng tin kinh tÕ trong mäi lÜnh vùc kinh doanh , vËn t¶i, xuÊt nhËp khÈu vµ c¸c dÞch vô kh¸c. Phôc vô trùc tiÕp cho l·nh ®¹o c«ng ty ®iÒu hµnh chØ ®¹o s¶n xuÊt. - NhiÖm vô: Tæ chøc s¾p xÕp hîp lý, khoa häc tËp trung c¸c bé phËn kÕ ho¹ch thèng kª trong phßng ®Ó hoµn thµnh xuÊt s¾c nhiÖm vô ®­îc giao vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n tµi chÝnh. + Gióp ®ì gi¸m ®èc ®Ò ra kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh (nh­ sè l­îng kh¸ch, doanh thu, lao ®éng, tiÒn l­¬ng, thuÕ...) + Ghi chÐp ph¶n ¸nh sè liÖu hiÖn cã vÒ t×nh h×nh vËn ®éng toµn bé tµi s¶n cña c«ng ty. Gi¸m s¸t viÖc sö dông, b¶o qu¶n tµi s¶n cña c«ng ty, ®Æc biÖt lµ c¸c ph­¬ng tiÖn vËn t¶i, m¸y mãc thiÕt bÞ, nhµ x­ëng. 43 + Thèng kª hµng th¸ng, quý, ®Þnh kú cho ban l·nh ®¹o n¾m t×nh h×nh ®Ó ®Ò ra ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn. + LËp kÕ ho¹ch vèn, sö dông vèn, biÖn ph¸p t¹o nguån vèn phôc vô qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, dïng c¬ chÕ tµi chÝnh cña doanh nghiÖp t¸c ®éng l¹i qu¸ tr×nh s¶n xuÊt - kinh doanh, gióp ban gi¸m ®èc ®Ò ra chñ tr­¬ng, biÖn ph¸p ®Ó cã l­îng kh¸ch ®«ng. + Theo dâi t×nh h×nh thÞ tr­êng, thu thËp th«ng tin, b¸o c¸o vµ ®Ò xuÊt kÞp thêi víi l·nh ®¹o cña c«ng ty. + Thùc hiÖn chÕ ®é b¸o c¸o ®Þnh kú, kÞp thêi ph¶n ¸nh nh÷ng thay ®æi ®Ó l·nh ®¹o cã biÖn ph¸p xö lý kÞp thêi. + Ph¶n ¸nh chÝnh x¸c tæng hîp sè vèn hiÖn cã vµ c¸c nguån h×nh thµnh, x¸c ®Þnh hiÖu qu¶ sö dông ®ång vèn ®­a vµo s¶n xuÊt kinh doanh, quyÕt to¸n bãc t¸ch c¸c nguån thu vµ tæng hîp chi phÝ cña tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc kinh doanh tÝnh to¸n hiÖu qu¶ kinh tÕ, hiÖu qu¶ ®em l¹i cho toµn c«ng ty. + Ph¸t hiÖn vµ ng¨n chÆn kÞp thêi nh÷ng hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt, tham «, l·ng phÝ lµm thÊt tho¸t tµi s¶n, vi ph¹m chÕ ®é kÕ to¸n tµi chÝnh. + Thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¸c néi dung quy ®Þnh cña ph¸p lÖnh kÕ to¸n thèng kª, chÕ ®é kÕ to¸n tµi chÝnh cña Nhµ n­íc vµ trÝch nép ®Çy ®ñ ®èi víi nghÜa vô ng©n s¸ch Nhµ n­íc. * Phßng ®iÒu hµnh vµ h­íng dÉn. - Bé phËn ®iÒu hµnh. §­îc coi nh­ bé phËn s¶n xuÊt cña c«ng ty, nã tiÕn hµnh c¸c c«ng viÖc ®Ó ®¶m b¶o thùc hiÖn c¸c s¶n phÈm cña c«ng ty. Bé phËn ®iÒu hµnh nh­ cÇu nèi gi÷a c«ng ty víi thÞ tr­êng cung cÊp dÞch vô du lÞch, nã cã nh÷ng nhiÖm vô chñ yÕu sau: + LËp kÕ ho¹ch vµ triÓn khai c¸c c«ng viÖc liªn quan ®Õn viÖc thùc hiÖn c¸c ch­¬ng tr×nh du lÞch nh­ ®¨ng ký chç trong kh¸ch s¹n, visa, vËn chuyÓn... ký kÕt c¸c hîp ®ång tÊt c¶ c¸c dÞch vô ph¸t sinh trong c¶ n­íc tõ dÞch vô lín nhÊt ®Õn dÞch vô nhá nhÊt, ®¶m b¶o c¸c yªu cÇu vÒ thêi gian vµ chÊt l­îng. + ThiÕt lËp vµ duy tr× mèi quan hÖ mËt thiÕt víi c¸c c¬ quan h÷u quan (Ngo¹i giao, néi vô, h¶i quan). Ký hîp ®ång víi c¸c nhµ cung cÊp hµng ho¸ vµ dÞch vô du lÞch (kh¸ch s¹n, hµng kh«ng, ®­êng s¾t...). Lùa chän c¸c nhµ cung cÊp cã nh÷ng s¶n phÈm ®¶m b¶o uy tÝn chÊt l­îng. 44 + X¸c nhËn hoÆc ®Æt chç cho c¸c ®oµn kh¸ch ®Õn ViÖt Nam trong thêi gian cô thÓ theo nh÷ng ch­¬ng tr×nh cô thÓ. X¸c nhËn ngµy h­íng dÉn viªn ph¶i ®i ®ãn kh¸ch vµ thùc hiÖn ch­¬ng tr×nh du lÞch. Lu«n theo dâi c¸c ch­¬ng tr×nh du lÞch xem trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn cã ph¸t sinh vÊn ®Ò g× ph¶i gi¶i quyÕt ngay hay kh«ng. KiÓm tra xem c¸c dÞch vô ®Æt tr­íc cã ®¶m b¶o ®óng chÊt l­îng, yªu cÇu trong ch­¬ng tr×nh hay kh«ng. Nhanh chãng xö lý c¸c tr­êng hîp bÊt th­êng x¶y ra trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn c¸c ch­¬ng tr×nh du lÞch. Phèi hîp víi bé phËn kÕ to¸n thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng thanh to¸n víi c¸c c«ng ty göi kh¸ch vµ c¸c nhµ cung cÊp du lÞch. + T×m hiÓu thÞ tr­êng du lÞch, x¸c ®Þnh nhu cÇu thÞ tr­êng vÒ dÞch vô du lÞch. + Sau mçi chuyÕn du lÞch lµm b¸o c¸o vµ tæng kÕt thu l¹i phiÕu nhËn xÐt cña kh¸ch vÒ tõng dÞch vô cô thÓ, tõ ®ã kÕt hîp víi c¸c n¬i cung cÊp dÞch vô ®Ó ph¸t huy ­u ®iÓm, hoÆc kh¾c phôc nh­îc ®iÓm... - Bé phËn h­íng dÉn. Tr­ëng bé phËn h­íng dÉn cã tr¸ch nhiÖm x©y dùng néi quy c«ng t¸c cña phßng, quy ®Þnh râ tr¸ch nhiÖm cña tõng h­íng dÉn viªn, bè trÝ vµ sö dông hîp lý c¸c h­íng dÉn viªn tuú theo møc ®é phøc t¹p cña c«ng viÖc vµ kh¶ n¨ng cña tõng ng­êi nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng. C¸c h­íng dÉn viªn cã tr¸ch nhiÖm tæ chøc, ®ãn tiÕp phôc vô kh¸ch theo ®óng yªu cÇu cã trong ch­¬ng tr×nh du lÞch. Hä lµ nh÷ng ng­êi tiÕp xóc trùc tiÕp víi kh¸ch vµ ®ãng gãp ®¸ng kÓ vµo viÖc h¹ thÊp hay n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm l÷ hµnh cña c«ng ty. Bé phËn h­íng dÉn cã nh÷ng nhiÖm vô chñ yÕu sau ®©y: + C¨n cø vµo kÕ ho¹ch kh¸ch, tæ chøc ®iÒu ®éng, bè trÝ h­íng dÉn viªn theo tõng yªu cÇu cña ®oµn kh¸ch. + X©y dùng, duy tr× vµ ph¸t triÓn ®éi ngò h­íng dÉn viªn vµ céng t¸c viªn chuyªn nghiÖp. TiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng häc tËp, båi d­ìng ®Ó ®éi ngò h­íng dÉn viªn cã tr×nh ®é chuyªn m«n, nghiÖp vô cao, phÈm chÊt nghÒ nhiÖp tèt, ®¸p øng vÒ nhu cÇu h­íng dÉn cña c«ng ty. + Phèi hîp chÆt chÏ c¸c bé phËn trong c«ng ty ®Ó tiÕn hµnh c«ng viÖc mét c¸ch cã hiÖu qu¶ nhÊt. H­íng dÉn viªn ph¶i thùc hiÖn ®Çy ®ñ chøc n¨ng, nhiÖm vô theo ®óng quy ®Þnh cña c«ng ty. 45 + Lµ ®¹i diÖn trùc tiÕp cña c«ng ty trong qu¸ tr×nh tiÕp xóc víi kh¸ch du lÞch vµ c¸c b¹n hµng, c¸c nhµ cung cÊp. TiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng qu¶ng c¸o, tiÕp thÞ th«ng qua h­íng dÉn viªn. + Tæ chøc m¹ng l­íi céng t¸c viªn cã n¨ng lùc vµ tr×nh ®é ®Ó ®¸p øng nhu cÇu ®i du lÞch ngµy cµng phong phó vµ ®a d¹ng cña kh¸ch du lÞch. * Phßng thÞ tr­êng Marketing. Cã nh÷ng chøc n¨ng nhiÖm vô chñ yÕu sau: - Tæ chøc vµ tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng nghiªn cøu thÞ tr­êng du lÞch trong n­íc vµ quèc tÕ, tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng tuyªn truyÒn qu¶ng c¸o, thu hót c¸c nguån kh¸ch du lÞch ®Õn víi c«ng ty. - Phèi hîp víi phßng ®iÒu hµnh, tiÕn hµnh x©y dùng c¸c ch­¬ng tr×nh du lÞch tõ néi dung ®Õn møc gi¸, phï hîp víi nhu cÇu cña kh¸ch, chñ ®éng trong viÖc ®­a ra nh÷ng ý ®å míi vÒ s¶n phÈm cña c«ng ty. - Ký kÕt hîp ®ång víi c¸c h·ng, c¸c c«ng ty du lÞch n­íc ngoµi, c¸c tæ chøc vµ c¸ nh©n trong vµ ngoµi n­íc ®Ó khai th¸c c¸c nguån kh¸ch quèc tÕ vµo ViÖt Nam, kh¸ch n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam vµ kh¸ch du lÞch ViÖt Nam. - Duy tr× c¸c mèi quan hÖ cña c«ng ty víi c¸c nguån kh¸ch, ®Ò xuÊt vµ x©y dùng ph­¬ng ¸n më c¸c chi nh¸nh, ®¹i diÖn cña c«ng ty ë trong n­íc vµ trªn thÕ giíi. - §¶m b¶o ho¹t ®éng th«ng tin gi÷a c«ng ty víi c¸c nguån kh¸ch. Th«ng b¸o cho c¸c bé phËn cã liªn qu¶ntong c«ng ty vÒ kÕ ho¹ch c¸c ®oµn kh¸ch, néi dung hîp ®ång cÇn thiÕt cho viÖc phôc vô kh¸ch. Phèi hîp víi c¸c bé phËn cã liªn quan theo dâi viÖc thanh to¸n vµ qu¸ tr×nh thùc hiÖn hîp ®ång phôc vô kh¸ch. - Phßng “ThÞ tr­êng” ph¶i thùc sù trë thµnh chiÕc cÇu nèi gi÷a doanh nghiÖp víi thÞ tr­êng. Trong ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh, phßng ThÞ tr­êng cã tr¸ch nhiÖm thùc hiÖn viÖc nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn, lµ bé phËn chñ yÕu trong viÖc x©y dùng c¸c chiÕn l­îc, s¸ch l­îc ho¹t ®éng h­íng tíi thÞ tr­êng cña c«ng ty. * Phßng vËn chuyÓn. HiÖn nay c«ng ty cã 7 xe « t« (trong ®ã cã 3 xe Deawoo 45 chç vµ 4 xe Huyndai 24 chç). NhiÖm vô chñ yÕu cña phßng nµy lµ phôc vô vËn chuyÓn cho kh¸ch du lÞch, thùc hiÖn c¸c ch­¬ng tr×nh du lÞch mµ kh¸ch ®· giao dÞch vµ mua cña c«ng ty. Cïng víi h­íng dÉn viªn ®­a ®ãn vµ tiÔn kh¸ch. Phßng vËn chuyÓn 46 cña c«ng ty chØ ®¸p øng ®­îc 40% km vËn chuyÓn, v× vËy vµo mïa cao ®iÓm c«ng ty ph¶i ký kÕt hîp ®ång víi ®¬n vÞ ngoµi ®Ó thuª vËn chuyÓn. 3. §Æc ®iÓm tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n ë C«ng ty cæ phÇn Du LÞch vµ Th­¬ng M¹i §«ng Nam ¸. Do ®Æc ®iÓm tæ chøc ho¹t ®éng kinh doanh vµ nh÷ng c¬ së, ®iÒu kiÖn tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n mµ C«ng ty cæ phÇn Du LÞch vµ Th­¬ng M¹i §«ng Nam ¸ tæ chøc bé m¸y c«ng t¸c kÕ to¸n theo h×nh thøc tËp trung vµ ¸p dông ph­¬ng thøc kª khai th­êng xuyªn. Víi h×nh thøc nµy toµn bé c«ng viÖc kÕ to¸n trong c«ng ty ®Òu ®­îc tiÕn hµnh xö lý t¹i phßng kÕ to¸n cña c«ng ty. Tõ thu nhËp vµ kiÓm tra chøng tõ, ghi sæ kÕ to¸n, lËp c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh, c¸c bé phËn ë trong doanh nghiÖp, c¸c phßng ban chØ lËp chøng tõ ph¸t sinh göi vÒ phßng kÕ to¸n cña c«ng ty. Do ®ã ®¶m b¶o sù l·nh ®¹o tËp trung thèng nhÊt ®èi víi c«ng t¸c chuyªn m«n, kiÓm tra, xö lý c¸c th«ng tin kÕ to¸n ®­îc kÞp thêi, chÆt chÏ, thuËn tiÖn cho viÖc ph©n c«ng lao ®éng vµ chuyªn m«n ho¸, n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng. ë C«ng ty cæ phÇn Du LÞch vµ Th­¬ng M¹i §«ng Nam ¸ ngoµi kÕ to¸n tr­ëng cßn cã 4 nh©n viªn kÕ to¸n (cã tr×nh ®é chuyªn m«n tõ trung cÊp trë lªn). Do vËy mäi ng­êi ®Òu ®¶m nhiÖm phÇn viÖc nÆng nÒ, ®ßi hái ph¶i cã sù cè g¾ng vµ tinh thÇn tr¸ch nhiÖm cao. Bé m¸y kÕ to¸n trong C«ng ty cæ phÇn Du LÞch vµ Th­¬ng M¹i §«ng Nam ¸ tæ chøc theo h×nh thøc tËp trung ®­îc chia thµnh c¸c bé phËn theo s¬ ®å sau: s¬ ®å tæ chøc bé m¸y c«ng t¸c kÕ to¸n ë C«ng ty cæ phÇn Du LÞch vµ Th­¬ng M¹i §«ng Nam ¸ KÕ to¸n tr­ëng KÕ to¸n vèn b»ng tiÒn vµ thanh to¸n c«ng nî Thñ quü KÕ to¸n tiÒn l­¬ng vµ BHXH KÕ to¸n TSC§ vµ thanh to¸n 47 - KÕ to¸n tr­ëng: Lµ ng­êi tæ chøc vµ chØ ®¹o toµn diÖn c«ng t¸c kÕ to¸n cña c«ng ty. + NhiÖm vô cña kÕ to¸n tr­ëng: Tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n gän nhÑ, khoa häc, hîp lý phï hîp víi quy m« ph¸t triÓn cña c«ng ty vµ theo yªu cÇu ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ. + Ph©n c«ng lao ®éng kÕ to¸n hîp lý, h­íng dÉn toµn bé c«ng viÖc kÕ to¸n trong phßng kÕ to¸n, ®¶m b¶o cho tõng bé phËn kÕ to¸n, tõng nh©n viªn kÕ to¸n ph¸t huy ®­îc kh¶ n¨ng chuyªn m«n, t¹o sù kÕt hîp chÆt chÏ gi÷a c¸c bé phËn kÕ to¸n cã liªn quan, gãp phÇn thùc hiÖn tèt chøc n¨ng vµ nhiÖm vô cña kÕ to¸n cung cÊp th«ng tin chÝnh x¸c, kÞp thêi ®Ó phôc vô cho viÖc chØ ®¹o ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty. + Tæ chøc kiÓm kª ®Þnh kú tµi s¶n, vËt t­ tiÒn vèn, x¸c ®Þnh gi¸ trÞ tµi s¶n theo mÆt b»ng thÞ tr­êng. + ChÞu tr¸ch nhiÖm lËp vµ nép ®óng h¹n b¸o c¸o quyÕt to¸n thèng kª víi chÊt l­îng cao. Tæ chøc b¶o qu¶n gi÷ tµi liÖu chøng tõ, gi÷ bÝ mËt c¸c sè liÖu thuéc quy ®Þnh cña Nhµ n­íc. - KÕ to¸n tiÒn l­¬ng vµ BHXH: Cã nhiÖm vô chñ yÕu lµ tæ chøc kiÓm tra, tæng hîp, lËp b¸o c¸o tµi chÝnh cña c«ng ty, gióp kÕ to¸n tr­ëng tæ chøc b¶o qu¶n l­u tr÷ hå s¬ tµi liÖu kÕ to¸n. Tæ chøc kÕ to¸n tæng hîp vµ chi tiÕt c¸c néi dung h¹ch to¸n cßn l¹i nh­: nguån vèn kinh doanh, c¸c quü doanh nghiÖp. MÆt kh¸c kÕ to¸n tæng hîp cßn kiªm lu«n nhiÖm vô kÕ to¸n tiÒn l­¬ng vµ BHXH. - KÕ to¸n TSC§ vµ thanh to¸n: Cã nhiÖm vô chñ yÕu lµ ph¶n ¸nh sè hiÖn cã, t×nh h×nh t¨ng gi¶m, t×nh h×nh sö dông xe « t« vµ c¸c TSC§ kh¸c cña c«ng ty, tÝnh khÊu hao, theo dâi söa ch÷a, thanh lý, nh­îng b¸n xe « t« vµ c¸c TSC§ kh¸c... vµ nhiÖm vô thanh to¸n c«ng nî, thanh to¸n víi Nhµ n­íc. - KÕ to¸n vèn b»ng tiÒn vµ thanh to¸n c«ng nî: Theo dâi vµ h¹ch to¸n kÕ to¸n vèn b»ng tiÒn, tµi s¶n cè ®Þnh, tµi s¶n l­u ®éng, nguån vèn vµ c¸c quü xÝ nghiÖp, theo dâi chi phÝ vµ c¸c kho¶n c«ng nî néi bé, thanh to¸n víi ng©n s¸ch Nhµ n­íc vµ ph©n phèi lîi nhuËn. - Thñ quü: Cã nhiÖm vô chñ yÕu sau: + B¶o qu¶n tiÒn mÆt, thu tiÒn vµ thanh to¸n chi tr¶ cho c¸c ®èi t­îng theo chøng tõ ®­îc duyÖt. 48 + Hµng th¸ng vµo sæ quü, lªn c¸c b¸o c¸o quü, kiÓm kª sè tiÒn thùc tÕ trong kÐt ph¶i khíp víi sè d­ trªn b¸o c¸o quü. Thñ quü ph¶i cã tr¸ch nhiÖm båi th­êng khi ®Ó x¶y ra thÊt tho¸t tiÒn mÆt do chñ quan g©y ra vµ ph¶i nghiªm chØnh tu©n thñ c¸c quy ®Þnh cña nhµ n­íc vÒ qu¶n lý tiÒn mÆt. + Hµng th¸ng tæ chøc ®i thu tiÒn ë c¸c tæ chøc hay c¸ nh©n cßn thiÕu vµ rót tiÒn mÆt ë tµi kho¶n ng©n hµng vÒ nhËp quü. 4. H×nh thøc kÕ to¸n ¸p dông Lµ mét doanh nghiÖp h¹ch to¸n ®éc lËp, C«ng ty cæ phÇn Du LÞch vµ Th­¬ng M¹i §«ng Nam ¸ ®ang sö dông hÖ thèng tµi kho¶n kÕ to¸n thèng nhÊt theo quy ®Þnh sè 1141/TC-C§KT cña Bé tr­ëng Bé tµi chÝnh ký ngµy 01/11/1995, hÖ thèng sæ s¸ch kÕ to¸n ¸p dông theo h×nh thøc kÕ to¸n chøng tõ ghi sæ. Víi quy m« vµ m« h×nh tæ chøc bé m¸y c«ng t¸c tËp trung vµ ¸p dông sæ s¸ch kÕ to¸n theo h×nh thøc chøng tõ ghi sæ. Tr×nh tù ghi sæ kÕ to¸n trong C«ng ty cæ phÇn Du LÞch vµ Th­¬ng M¹i §«ng Nam ¸ ®­îc kh¸i qu¸t b»ng s¬ ®å sau: s¬ ®å tr×nh tù h¹ch to¸n theo h×nh thøc chøng tõ ghi sæ Chøng tõ kÕ to¸n Sæ quü Sæ vµ thÎ kÕ to¸n chi tiÕt Chøng tõ ghi sæ Sæ c¸i Sæ ®¨ng ký chøng tõ ghi sæ B¶ng tæng hîp chi tiÕt B¸o c¸o tµi chÝnh B¶ng c©n ®èi sè ph¸t sinh 49 Chó thÝch: Ghi hµng ngµy hoÆc ®Þnh kú Ghi cuèi th¸ng Quan hÖ ®èi chiÕu * Tr×nh tù ghi sæ: Hµng ngµy hay ®Þnh kú c¨n cø vµo chøng tõ gèc ®· kiÓm tra hîp lÖ ®Ó ph©n lo¹i råi lËp chøng tõ ghi sæ. C¸c chøng tõ gèc cÇn ghi chi tiÕt ®ång thêi ghi vµo sæ kÕ to¸n chi tiÕt. C¸c chøng tõ thu chi tiÒn mÆt hµng ngµy thñ quü ghi vµo sæ quÜ cuèi ngµy, chuyÓn cho kÕ to¸n quü. C¨n cø chøng tõ ghi sæ ®· lËp ghi vµo sæ §¨ng ký chøng tõ ghi sæ sau ®ã ghi vµo Sæ C¸i. Cuèi th¸ng c¨n cø vµo c¸c sæ chøng tõ kÕ to¸n chi tiÕt lËp b¶ng tæng hîp sè liÖu, chi tiÕt c¨n cø vµo sæ c¸i ®Ó lËp b¶ng c©n ®èi sè ph¸t sinh c¸c tµi kho¶n. Cuèi th¸ng kiÓm tra ®èi chiÕu gi÷a Sæ C¸i víi b¶ng tæng hîp sè liÖu chi tiÕt, gi÷a b¶ng c©n ®èi sè ph¸t sinh c¸c kho¶n víi sè §¨ng ký chøng tõ ghi sæ. Cuèi kú h¹ch to¸n, c¨n cø vµo sè liÖu c©n ®èi ph¸t sinh c¸c tµi kho¶n vµ b¶ng tæng hîp sè liÖu chi tiÕt ®Ó lËp b¸o c¸o tµi chÝnh. TÊt c¶ c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh ®­îc ghi vµo 2 sæ kÕ to¸n tæng hîp mét c¸ch riªng rÏ: Sæ §¨ng ký chøng tõ ghi sæ vµ Sæ C¸i. - Sæ ®¨ng ký chøng tõ ghi sæ: Sæ nµy dïng ®Ó ®¨ng ký c¸c chøng tõ ghi sæ, sæ ®· lËp theo thø tù thêi gian, t¸c dông cña nã lµ qu¶n lý chÆt chÏ c¸c chøng tõ ghi sæ tr¸nh bÞ thÊt l¹c hoÆc bá sãt kh«ng ghi sæ, ®ång thêi sè liÖu cña sæ ®­îc sö dông ®Ó ®èi chiÕu víi sè liÖu cña b¶ng c©n ®èi sè ph¸t sinh. - Sæ C¸i: Lµ sæ kÕ to¸n tæng hîp, do cã Ýt nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh vµ t­¬ng ®èi ®¬n gi¶n nªn c«ng ty dïng sæ c¸i Ýt cét, ngoµi ra c«ng ty cßn dïng mét sè sæ thÎ chi tiÕt kh¸c nh­ + Sæ TSC§ + ThÎ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, dÞch vô + Sæ chi tiÕt chi phÝ tr¶ tr­íc, chi phÝ ph¶i tr¶ + Sæ chi tiÕt tiÒn göi, tiÒn vay 50 + Sæ chi tiÕt thanh to¸n víi ng­êi b¸n, ng­êi mua, thanh to¸n néi bé, thanh to¸n víi ng©n s¸ch... Sau khi ®èi chiÕu khíp ®óng sè liÖu ghi trªn Sæ C¸i vµ b¶ng tæng hîp chi tiÕt (®­îc lËp tõ c¸c sæ kÕ to¸n chi tiÕt) ®­îc dïng ®Ó lËp c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh (theo quý). Quan hÖ ®èi chiÕu, kiÓm tra ph¶i ®¶m b¶o tæng sè ph¸t sinh Nî vµ tæng sè ph¸t sinh Cã cña tÊt c¶ c¸c tµi kho¶n trªn b¶ng c©n ®èi sè ph¸t sinh ph¶i b»ng nhau vµ b»ng tæng sè tiÒn ph¸t sinh trªn sæ §¨ng ký chøng tõ ghi sæ. Tæng sè d­ Nî vµ tæng sè d­ Cã cña c¸c tµi kho¶n trªn b¶ng c©n ®èi ph¸t sinh ph¶i b»ng sè d­ cña tõng tµi kho¶n t­¬ng øng trªn b¶ng tæng hîp chi tiÕt. II. Tæ chøc h¹ch to¸n chi tiÕt TSC§ t¹i C«ng ty cæ phÇn Du LÞch vµ Th­¬ng M¹i §«ng Nam ¸ A. §Æc ®iÓm TSC§ cña C«ng ty cæ phÇn Du LÞch vµ Th­¬ng M¹i §«ng Nam ¸ Lµ mét c«ng ty cæ phÇn khi tiÕp cËn víi nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng trong ®iÒu kiÖn hÕt søc thuËn lîi. MÆc dï vËy C«ng ty cæ phÇn Du LÞch vµ Th­¬ng M¹i §«ng Nam ¸ vÉn coi h¹ch to¸n TSC§ lµ mét trong nh÷ng môc tiªu quan träng vµ cÇn thiÕt. Do bëi TSC§ ®­îc coi xem nh­ lµ “x­¬ng sèng” vµ “bé n·o” cña c«ng ty. Ngµy nay khi x· héi cµng ph¸t triÓn ®Õn ®Ønh cao cña trÝ tuÖ, tay nghÒ vµ tr×nh ®é con ng­êi v­ît bËc tiÕn lªn. V× vËy mµ s¶n phÈm cña loµi ng­êi ngµy nay lµ nh÷ng m¸y mãc hiÖn ®¹i. X¸c ®Þnh ®­îc ®iÒu ®ã, C«ng ty cæ phÇn Du LÞch vµ Th­¬ng M¹i §«ng Nam ¸ ®· cã mét c¸ch nh×n nhËn thùc tÕ, n¨ng ®éng, s¸ng t¹o trong qu¸ tr×nh ®Çu t­ TSC§. 1. Ph©n lo¹i TSC§ Lµ mét c«ng ty ho¹t ®éng trong lÜnh vùc kinh doanh l÷ hµnh, nªn TSC§ trong c«ng ty phÇn lín lµ c¸c ph­¬ng tiÖn vËn t¶i cã gi¸ trÞ lín. MÆc dï chiÕm tû träng lín trong tæng gi¸ trÞ TSC§ trong c«ng ty, nh­ng c¸c ph­¬ng tiÖn vËn t¶i chñ yÕu ®ang trong t×nh tr¹ng cò, kh¶ n¨ng vËn chuyÓn thÊp. Bªn c¹nh c¸c ph­¬ng tiÖn vËn t¶i trong c«ng ty cßn bao gåm: nhµ cöa, vËt kiÕn tróc, m¸y mãc thiÕt bÞ vµ c¸c TSC§ kh¸c. §Ó phôc vô tèt cho viÖc h¹ch to¸n TSC§ trong c«ng ty, c«ng ty ®· ph©n lo¹i TSC§ nh­ sau: 51 a. Ph©n lo¹i TSC§ theo h×nh th¸i biÓu hiÖn - M¸y mãc thiÕt bÞ nh­ m¸y ®iÒu hoµ national, ®iÒu hoµ 12000ptu... - Ph­¬ng tiÖn vËn t¶i nh­: xe ca, xe con - Nhµ x­ëng ®Êt ®ai, s©n b·i ®ç xe. b. Ph©n lo¹i theo c«ng dông vµ t×nh h×nh sö dông TSC§ dïng ngoµi s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty mang tÝnh chÊt phôc vô c«ng céng. TSC§ dïng trong s¶n xuÊt kinh doanh c¬ b¶n trùc tiÕp cña ®¬n vÞ. c. Ph©n lo¹i TSC§ theo t×nh h×nh sö dông cña c«ng ty - TSC§ ®ang dïng - TSC§ ch­a cÇn dïng. 2. §¸nh gi¸ TSC§ §Ó x¸c ®Þnh gi¸ trÞ ghi sæ cho TSC§, c«ng ty tiÕn hµnh ®¸nh gi¸ TSC§ ngay khi ®­a TSC§ vµo sö dông. Tuú tõng lo¹i TSC§ mµ c«ng ty cã c¸ch thøc ®¸nh gi¸ kh¸c nhau. Víi nh÷ng TSC§ mua s¾m, TSC§ do ®Çu t­ XDCB hoµn thµnh, viÖc tÝnh gi¸ TSC§ t¹i c«ng ty ®­îc tÝnh theo c«ng thøc sau; Nguyªn gi¸ TSC§ = Gi¸ thùc tÕ + chi phÝ kh¸c cã liªn quan. Trªn c¬ së nguyªn gi¸, gi¸ trÞ hao mßn, kÕ to¸n cã thÓ x¸c ®Þnh ®­îc gi¸ trÞ cßn l¹i cña TSC§ khi ®· sö dông theo c«ng thøc sau: Gi¸ trÞ cßn l¹i = Nguyªn gi¸ - gi¸ trÞ hao mßn Nh­ vËy toµn bé TSC§ cña c«ng ty ®­îc theo dâi trªn 3 lo¹i gi¸ lµ nguyªn gi¸, gi¸ trÞ hao mßn vµ gi¸ trÞ cßn l¹i, nhê ®ã ph¶n ¸nh ®­îc tæng sè vèn ®Çu t­ mua s¾m, x©y dùng vµ tr×nh ®é trang bÞ c¬ së vËt chÊt kü thuËt cho s¶n xuÊt. 3. HiÖn tr¹ng TSC§ cña C«ng ty cæ phÇn Du LÞch vµ Th­¬ng M¹i §«ng Nam ¸ 52 hiÖn tr¹ng tsc® cña c«ng ty Ngµy 31/12/00 ChØ tiªu §èi t­îng Nguyªn gi¸ Gi¸ trÞ cßn l¹i C l­îng cßn l¹i I. Nhµ cöa, vËt kiÕn tróc 435.340.000 383.744.809 88,148 II. M¸y mãc thiÕt bÞ, 123.120.300 105.251.300 85,486 III. Ph­¬ng tiÖn vËn t¶i 1.894.619.400 1.782.610.400 94,08 - Xe 45 chç 914.619.400 856.848.400 93,68 - Xe 24 chç 980.000.000 925.762.000 94,46 Tæng TSC§ 2.453.079.700 2.271.606.509 92,6 Nh×n chung qua 2 n¨m ho¹t ®éng, t×nh h×nh TSC§ cña c«ng ty kh«ng cã sù thay ®æi ®¸ng kÓ. Trong tæng TSC§ hiÖn cã ë c«ng ty th×: - Ph­¬ng tiÖn vËn t¶i chiÕm 77,23%. - VÒ nhµ cöa, vËt kiÕn tróc: Tæng sè diÖn tÝch ®Êt cña c«ng ty qu¶n lý lµ 300 m2 víi tæng gi¸ trÞ cßn l¹i lµ: 383744809 b»ng 16,89% tæng tµi s¶n. Víi nhãm tµi s¶n nµy do míi ®­îc ®Çu t­ x©y dùng nªn chÊt l­îng cßn l¹i cao (gi¸ trÞ cßn l¹i so víi nguyªn gi¸ ban ®Çu lµ 79,04%). - VÒ m¸y mãc thiÕt bÞ qu¶n lý chiÕm tû träng nhá chØ b»ng 5.02% tæng sè tµi s¶n v× ®­îc ®Çu t­ n¨m 2000. Bao gåm 5 m¸y ®iÒu hoµ, 1 m¸y vi tÝnh, 1 m¸y photo... víi tæng gi¸ trÞ cßn l¹i 137.120.300 b»ng 91,34% nguyªn gi¸ ban ®Çu. B. H¹ch to¸n chi tiÕt TSC§ cña c«ng ty Tæ chøc h¹ch to¸n TSC§ gi÷ mét vÞ trÝ quan träng trong c«ng t¸c kÕ to¸n. Nã cung cÊp tµi liÖu ®¶m b¶o chÝnh x¸c cho bé phËn qu¶n lý doanh nghiÖp ®Ó tiÕn hµnh ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ thùc hiÖn t¨ng, gi¶m TSC§ ë c«ng ty. Qua ®ã t¨ng c­êng biÖn ph¸p kiÓm tra, qu¶n lý TSC§ mét c¸ch b¶o ®¶m an toµn, n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông TSC§. Do vËy viÖc qu¶n lý vµ h¹ch to¸n lu«n dùa trªn mét hÖ thèng ®Çy ®ñ 53 c¸c chøng tõ gèc chøng minh cho tÝnh hîp ph¸p cña nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh, bao gåm: Biªn b¶n giao nhËn TSC§, ho¸ ®¬n GTGT, biªn b¶n nghiÖm thu c«ng tr×nh, biªn b¶n thanh lý... C¨n cø vµo chøng tõ gèc, c¸c chøng tõ kh¸c liªn quan ®Õn TSC§ vµ c¸c tµi liÖu khoa häc kü thuËt. KÕ to¸n ghi th¼ng vµo sæ chi tiÕt TSC§, sæ nµy ®­îc më khi b¾t ®Çu niªn ®é kÕ to¸n vµ kho¸ sæ khi kÕt thóc niªn ®é kÕ to¸n. §©y lµ quyÓn sæ chÝnh phôc vô cho viÖc theo dâi, qu¶n lý TSC§ cña c«ng ty vµ ®­îc ghi hµng ngµy khi nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh vµ hoµn thµnh. §¬n vÞ: C«ng ty cæ phÇn Du LÞch vµ Th­¬ng M¹i §«ng Nam ¸ thÎ tµi s¶n cè ®Þnh sè 24/xeka (Dïng cho thiÕt bÞ m¸y mãc) Tªn tµi s¶n: ¤ t« vËn t¶i hµnh kh¸ch Nh·n, ký hiÖu: 29L-0357 N¬i s¶n xuÊt: Hµn Quèc C«ng suÊt thiÕt kÕ: 45 ghÕ N¨m SX : 1993 §Þa ®iÓm ®Æt: C«ng ty cæ phÇn Du LÞch vµ Th­¬ng M¹i §«ng Nam ¸ Lo¹i: Ph­¬ng tiÖn vËn t¶i Chøng tõ nhËp: sè 24 N¨m th¸ng sö dông: 1999 Nguyªn gi¸: 304.873.134 Nguån vèn: Bæ sung §×nh chØ sö dông ngµy... th¸ng.... n¨m... Lý do:............... Møc vµ tû lÖ khÊu khao Møc khÊu hao ®· tÝnh céng dån Tõ n¨m Tû lÖ % Møc khÊu hao N¨m CB CB SCL CB SCL 1999 12 0 0 0 1.1.99 18.292.388 31.12.99 18.292.388 2000 12 34.389.689 31.12.00 52.682.077 III. H¹ch to¸n t¨ng, gi¶m TSC§ 1. Tæ chøc h¹ch to¸n ban ®Çu cña TSC§ 54 H¹ch to¸n ban ®Çu nh»m thiÕt lËp nªn c¸c chøng tõ ®Ó lµm c¬ së cho c¸c kh©u h¹ch to¸n tiÕp theo. C¸c chøng tõ kÕ to¸n ®ã th­êng xuyªn vËn ®éng vµ sù vËn ®éng liªn tôc kÕ tiÕp nhau ®­îc gäi lµ lu©n chuyÓn chøng tõ. Ph­¬ng ph¸p chøng tõ kÕ to¸n hiÖn nay ®­îc sö dông trong c¸c doanh nghiÖp nãi chung lµ mét yÕu tè kh«ng thÓ thiÕu ®­îc trong hÖ thèng ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n kÕ to¸n. Do ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng kinh doanh cña c«ng ty, ®Ó phôc vô cho qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh TSC§ chñ yÕu lµ mua bªn ngoµi vÒ do quy m«, tÝnh chÊt c«ng ty kh«ng thÓ tù s¶n xuÊt ra ®­îc. C«ng ty c¨n cø vµo ho¸ ®¬n GTGT, biªn b¶n nghiÖm thu TSC§, biªn b¶n thanh lý TSC§, ho¸ ®¬n kiÓm phiÕu xuÊt kho ®Ó lµm c¨n cø ghi vµo chøng tõ ghi sæ. 2. H¹ch to¸n TSC§ ë C«ng ty cæ phÇn Du LÞch vµ Th­¬ng M¹i §«ng Nam ¸ 2.1 KÕ to¸n t¨ng TSC§ N¨m 1999- 2000 TSC§ c«ng ty t¨ng chñ yÕu b»ng nguån vèn tù cã. §Ó ph¶n ¸nh t×nh h×nh gi¸ trÞ TSC§ hiÖn cã vµ sù biÕn ®éng cña TSC§. C«ng ty cæ phÇn « t« vËn t¶i Hµ T©y sö dông chñ yÕu c¸c tµi kho¶n vÒ kÕ to¸n sau: TK 211: TSC§ h÷u h×nh TK 214: Hao mßn TSC§ TK 241: X©y dùng c¬ b¶n dë dang TK 411: Nguån vèn kinh doanh Ngoµi ra c«ng ty cßn sö dông c¸c tµi kho¶n liªn quan kh¸c nh­: TK 111, 112, 414, 441, 431... * Chøng tõ kÕ to¸n X¸c ®Þnh TSC§ lµ mét bé phËn c¬ b¶n nhÊt cña kÕ to¸n c«ng ty lu«n chó ý tíi nguyªn t¾c thËn träng trong h¹ch to¸n, b¶o ®¶m chÝnh x¸c ®èi t­îng ghi TSC§, lo¹i TSC§. ViÖc qu¶n lý vµ h¹ch to¸n lu«n dùa trªn hÖ thèng chøng tõ gèc. D­íi ®©y lµ c¸ch tæ chøc h¹ch to¸n trªn chøng tõ mét sè nghiÖp vô t¨ng, gi¶m TSC§ t¹i C«ng ty cæ phÇn Du LÞch vµ Th­¬ng M¹i §«ng Nam ¸ * Tr­êng hîp t¨ng TSC§ XuÊt ph¸t tõ nhu cÇu cña c¸c bé phËn trong c«ng ty, c¨n cø vµo kÕ ho¹ch ®Çu t­, triÓn khai ¸p dông c¸c tiÕn bé khoa häc kü thuËt ®ßi hái ®æi míi c«ng nghÖ tiªn tiÕn vµo s¶n xuÊt kinh doanh. C«ng ty ®· lªn kÕ ho¹ch mua s¾m TSC§ cho mçi 55 n¨m. Khi kÕ ho¹ch ®­îc duyÖt, c«ng ty ký hîp ®ång mua s¾m TSC§ víi ng­êi cung cÊp sau ®ã c¨n cø vµo hîp ®ång (kÌm theo giÊy b¸o cña bªn b¸n) kÕ to¸n lµm thñ tôc cho ng­êi ®i mua. Trong qu¸ tr×nh mua b¸n, gi¸ mua vµ mäi chi phÝ ph¸t sinh ®Òu ®­îc theo dâi, khi hîp ®ång mua b¸n hoµn thµnh, hai bªn sÏ thanh lý hîp ®ång vµ quyÕt to¸n thanh to¸n tiÒn, ®ång thêi lµm thñ tôc kÕ to¸n t¨ng TSC§ kÕ to¸n c¨n cø vµo c¸c chøng tõ cã liªn quan ®Ó h¹ch to¸n t¨ng TSC§. C«ng ty cæ phÇn Du LÞch vµ Céng hoµ x· héi chñ nghÜa viÖt nam Th­¬ng M¹i §«ng Nam ¸ §éc lËp - Tù do - H¹nh phóc biªn b¶n giao nhËn xe Ngµy 15/12/2000 C¨n cø vµo ph¸p lÖnh hîp ®ång kinh tÕ cña Héi ®ång nhµ n­íc n­íc céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt nam c«ng bè ngµy 29/8/1989. C¨n cø vµo hîp ®ång kinh tÕ sè 17 ngµy 16/5/1999 Bªn nhËn TSC§ gåm + ¤ng NguyÔn V¨n TiÕn §iÖn tho¹i Chøc vô: Gi¸m ®èc C«ng ty cæ phÇn Du LÞch vµ Th­¬ng M¹i §«ng Nam ¸ + ¤ng: NguyÔn B¸ §Ö Chøc vô: Tr­ëng phßng kinh doanh Bªn giao TSC§ gåm: + ¤ng TrÞnh Xu©n §øc §iÖn tho¹i Chñ xe lµm ®¹i diÖn 2 bªn thanh to¸n ký hîp ®ång §Þa ®iÓm giao nhËn TSC§: C«ng ty cæ phÇn Du LÞch vµ Th­¬ng M¹i §«ng Nam ¸ X¸c nhËn viÖc giao nhËn TSC§ nh­ sau: Tªn TSC§: Xe « t« kh¸ch hiÖu huyndai Sè khung: 29L- 4618 Sè l­îng: 1 chiÕc 56 ChÊt l­îng (th©n vá xe, néi thÊt ghÕ ®Öm m¸y, m¸y xe, m¸y l¹nh) ho¹t ®éng b×nh th­êng. N¬i s¶n xuÊt: Hµn Quèc Dung tÝch xi lanh: 11.149C Träng t¶i c«ng suÊt: 220ml, 24 chç ngåi Nguån gèc tµi s¶n: C«ng ty s¶n xuÊt dÞch vô XNK khoa häc vµ kü thuËt Nguån gèc nhËp khÈu sè: 600005 N¨m s¶n xuÊt: 1989 Mµu: S¬n tr¾ng Gi¸ trÞ: 260.554.000 ®ång Bªn giao (ký tªn, ®ãng dÊu) Bªn nhËn (Ký tªn) Ban kiÓm nhËn (Ký tªn) KÕ to¸n tr­ëng (Ký tªn) Gi¸m ®èc (Ký tªn) Bªn c¹nh ®ã kÕ to¸n còng c¨n cø vµo ho¸ ®¬n (GTGT) vµ phiÕu chi tiÒn cña ng©n hµng c«ng th­¬ng thanh xu©n Hµ Néi trÝch l­îc: MÉu Ho¸ ®¬n (GTGT) MÉu sè 02B Ngµy 15/12/2000 Liªn 2: (Giao cho kh¸ch hµng) §¬n vÞ b¸n hµng: TrÞnh Xu©n §øc §Þa chØ: TËp thÓ xÝ nghiÖp ®­êng bé sè 116- Thanh Xu©n Nam- QuËn Thanh Xu©n- Hµ Néi Sè TK: M· sè: Hä tªn ng­êi mua: C«ng ty cæ phÇn Du lÞch vµ Th­¬ng m¹i §«ng Nam ¸ §Þa chØ: Sè 16 phè Trung Hoµ, CÇu GiÊy Hµ Néi H×nh thøc thanh to¸n: TiÒn göi ng©n hµng 57 M· sè: 710.A00039 T T Tªn hµng ho¸, dÞch vô §¬n vÞ tÝnh Sè l­îng §¬n gi¸ Thµnh tiÒn 1 Xe « t« huyndai 29L.4618 1 c¸i 01 260.554.000 ThuÕ VAT 10% 26.055.400 Tæng céng 286.609.400 Sè tiÒn viÕt b»ng ch÷: Hai tr¨m t¸m s¸u triÖu s¸u tr¨m linh chÝn ngh×n bèn tr¨m ®ång ch½n. Ng­êi mua hµng (Ký tªn) KÕ to¸n tr­ëng (Ký, ghi râ hä tªn) Thñ tr­ëng ®¬n vÞ (Ký, ®ãng dÊu) NghiÖp vô x¶y ra ngµy 15/12/2000, c«ng ty mua chiÕc xe « t« huyndai chuyªn chë kh¸ch b»ng nguån vèn khÊu hao c¬ b¶n. Sè tiÒn lµ 286.609.400 kÕ to¸n c¨n cø vµo c¸c chøng tõ nªu trªn ®Þnh kho¶n: BT1: Nî TK 211 260.554.000 Nî TK 133 26.055.400 Cã TK 112: 286.609.400 §ång thêi kÕ to¸n ph¶n ¸nh bót to¸n ®¬n BT2: Cã TK 009 286.609.400 BT3: KÕt chuyÓn sang NVKD: Nî TK 414: 260.554.000 * T¨ng TSC§ do mua s¾m ph¶i qua l¾p ®Æt C«ng ty mua TSC§ vÒ ch­a ®­a vµo sö dông ngay mµ ph¶i th«ng qua qu¸ tr×nh l¾p ®Æt. Khi hoµn thµnh bµn giao.KÕ to¸n c¨n cø vµo chøng tõ liªn quan ®Õn ®Ó hoµn thµnh ghi vµo sæ. Tr­íc khi vµo sæ kÕ to¸n ph¶i tËp hîp l¹i chøng tõ cho c¸c kho¶n chi phÝ ®Çu t­. ThuÕ tr­íc b¹, giÊy ®¨ng ký kh¸m xe, dÇu mì ch¹y thö.... 58 céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt nam §éc lËp- Tù do- H¹nh phóc Hµ néi ngµy 11/11/00 MÉu sè: biªn b¶n quyÕt to¸n xe « t« HUYNDAI 29L/ 4709 C¨n cø vµo quyÕt ®Þnh sè 548/CV-UBCN ngµy 15/12/2000 Uû ban nh©n d©n Thµnh phè Hµ Néi. C¨n cø vµo chøng tõ ®Çu t­ quyÕt to¸n cña doanh nghiÖp I. Thµnh phÇn C«ng ty cæ phÇn Du LÞch vµ Th­¬ng M¹i §«ng Nam ¸ ¤ng NguyÔn B¸ §Ö - Tr­ëng phßng kinh doanh ¤ng Lª §øc ViÖt - Chøc vô: KÕ to¸n tr­ëng ¤ng Lª V¨n TrÞ - Chøc vô: Phã phßng kinh doanh Bµ §inh ThÞ Kim TuyÕn - Chøc vô: Phßng tµi vô II. Thµnh phÇn: Së giao th«ng vËn t¶i Hµ Néi ¤ng D­¬ng V¨n HiÒn: Chuyªn viªn phßng qu¶n lý ph­¬ng tiÖn Së GTVT III. Thµnh phÇn: Së tµi chÝnh Hµ Néi ¤ng §ç Xu©n HiÓn: Phã phßng nghiÖp vô tµi chÝnh doanh nghiÖp IV. C¸c kho¶n chi phÝ ®Çu t­ - Gi¸ mua xe 253.000.000 - ThuÕ tr­íc b¹ 10.120.000 - §¨ng ký 150.000 - Kh¸m xe 181.800 - DÇu mì ch¹y thö 561.000 - Lèp 11.047.600 - D­¬ng bi + söa ch÷a m¸y 824.000 - Gi¸ hµng treo nãc 1.446.600 Tæng 277.311.000 59 V. C¸c kho¶n thu håi - Lèp cò 2.075.000 - Lèp míi l¸i xe chÞu 50% 5.524.000 Tæng 7.599.000 Gi¸ nhËp tµi s¶n lµ: 277.311.000 - 7.599.000 = 269.732.000 Biªn b¶n lËp håi 16 giê ngµy 11/11/00 C¸c thµnh viªn trong c«ng ty (Ký) Gi¸m ®èc c«ng ty (Ký) §¹i diÖn Së tµi chÝnh Hµ Néi Së GTVT Hµ Néi C¨n cø vµo nghiÖp vô x¶y ra kÕ to¸n c¨n cø vµo chøng tõ (phiÕu), giÊy chøng nhËn cho C«ng ty cæ phÇn Du LÞch vµ Th­¬ng M¹i §«ng Nam ¸ ®­îc ®Çu t­ xe cña UBND Thµnh phè Hµ Néi. Biªn b¶n hîp ®ång kinh tÕ, phiÕu chi 08, kÕ to¸n ®Þnh kho¶n BT1: TËp hîp chi phÝ mua s¾m, l¾p ®Æt thùc tÕ ph¸t sinh Nî TK 2411 269.732.000 Nî TK 133 26.973.200 Cã TK 111 269.705.200 BT2: KÕt chuyÓn ghi t¨ng nguyªn gi¸ TSC§ khi l¾p ®Æt hoµn thµnh bµn giao Nî TK 211 269.732.000 Cã TK 2411 269.732.000 BT3: KÕt chuyÓn nguån vèn Nî TK 414 269.732.000 Cã TK 411 269.732.000 2.2 KÕ to¸n gi¶m TSC§ Trong qu¸ tr×nh sö dông TSC§ sÏ dÉn ®Õn mét sè TSC§ bÞ cò, hao mßn, l¹c hËu kh«ng phï hîp víi s¶n xuÊt cña c«ng ty sÏ bÞ lo¹i bá. 60 C«ng ty cæ phÇn Du LÞch vµ Th­¬ng M¹i §«ng Nam ¸ do míi ®­îc thµnh lËp nªn TSC§ cßn míi vµ thêi gian sö dông cßn dµi. Tuy vËy nhiÒu tµi s¶n cña c«ng ty thêi gian sö dông vÉn cßn dµi nh­ng thùc sù kh«ng cã lîi Ých cho s¶n xuÊt kinh doanh nªn ®Ó sö dông chØ g©y l·ng phÝ vèn trong khi c«ng ty l¹i cÇn vèn cho viÖc c¶i tiÕn mua s¾m m¸y mãc míi nh»m môc ®Ých n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông TSC§. Do vËy, c«ng ty cÇn ph¶i thanh lý hoÆc nh­îng b¸n TSC§ ®i ®Ó cã thÓ thu håi vèn nhanh. - Gi¶m TSC§ do thanh lý: Khi c«ng ty muèn thanh lý TSC§ ®· cò vµ ho¹t ®éng kÐm hiÖu qu¶, c«ng ty ph¶i lËp “Tê tr×nh xin thanh lý TSC§” göi lªn ®¹i héi cæ ®«ng trong ®ã bao gåm c¸c néi dung chÝnh sau: - Lý do xin thanh lý, nh­îng b¸n - C¸c lo¹i TSC§ xin thanh lý, nh­îng b¸n Sau khi tê tr×nh ®­îc duyÖt, c«ng ty thµnh lËp héi ®ång thanh lý (gåm ®¹i diÖn phßng kü thuËt vµ ®¹i diÖn phßng kÕ to¸n). Héi ®ång thanh lý chÞu tr¸ch nhiÖm xem xÐt, ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng chÊt l­îng, gi¸ trÞ cßn l¹i cña tµi s¶n ®ã, x¸c ®Þnh gi¸ trÞ thu håi, x¸c ®Þnh chi phÝ thanh lý bao gåm chi phÝ vËt t­, chi phÝ cho nh©n c«ng ®Ó th¸o dì, th¸o bá, thu håi. C¸c chøng tõ liªn quan ®Õn thanh lý TSC§ bao gåm: + Tê tr×nh xin thanh lý + Biªn b¶n x¸c ®Þnh hiÖn tr¹ng + QuyÕt ®Þnh cho phÐp thanh lý + Biªn b¶n thanh lý TSC§ C¸c chøng tõ trªn lµ c¨n cø ®Ó kÕ to¸n ghi gi¶m TSC§ trong sæ kÕ to¸n. NghiÖp vô x¶y ra ngµy 31/6/2000 theo chøng tõ ghi sæ sè 27 c«ng ty cæ phÇn Du lÞch vµ Th­¬ng m¹i §«ng Nam ¸ ®· quyÕt ®Þnh cho thanh lý xe « t« W50- 29L.1438 ®· sö dông l©u n¨m. Sau ®©y lµ “Tê tr×nh xin thanh lý ph­¬ng tiÖn vËn t¶i” cña tæ tr­ëng ®éi xe lËp. C«ng ty cæ phÇn du lÞch vµ th­¬ng m¹i ®«ng nam ¸ céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt nam §éc lËp- Tù do- H¹nh phóc 61 Hµ Néi, ngµy 31 th¸ng 6 n¨m 2000 tê tr×nh xin thanh lý ph­¬ng tiÖn vËn t¶i KÝnh göi: Gi¸m ®èc c«ng ty cæ phÇn Du lÞch vµ Th­¬ng m¹i §«ng Nam ¸ Tªn t«i lµ: NguyÔn Träng Dòng Chøc vô: Tæ tr­ëng ®éi xe HiÖn nay t«i cã mét ph­¬ng tiÖn vËn t¶i ®· qu¸ cò n¸t vµ ho¹t ®éng kh«ng cã hiÖu qu¶ (cã kÌm theo biªn b¶n x¸c ®Þnh hiÖn tr¹ng xe). T«i viÕt tê tr×nh nµy xin thanh lý ph­¬ng tiÖn vËn t¶i nh­ sau: STT Lo¹i xe BiÓn xe N¨m sö dông Ng­êi sö dông 1 W50 29L.1438 1989 NguyÔn Minh Ch©u KÝnh ®Ò nghÞ gi¸m ®èc c«ng ty gi¶i quyÕt cho phÐp thanh lý ph­¬ng tiÖn vËn t¶i trªn. Tæ tr­ëng ®éi xe (Ký, hä tªn) §­îc sù ®ång ý cña gi¸m ®èc c«ng ty ngµy 25/6/2000 c«ng ty lËp héi ®ång thanh lý ph­¬ng tiÖn vËn t¶i, biªn b¶n nµy ®­îc lËp nh­ sau: C«ng ty cæ phÇn du lÞch vµ th­¬ng m¹i ®«ng nam ¸ céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt nam §éc lËp- Tù do- H¹nh phóc biªn b¶n thanh lý TSC§ Hµ Néi, ngµy 25/6/2000 C¨n cø quyÕt ®Þnh sè 532 ngµy 24/6/2000 cña Gi¸m ®èc c«ng ty vÒ viÖc thanh lý ph­¬ng tiÖn vËn t¶i. I. Ban thanh lý gåm cã: 1. ¤ng NguyÔn V¨n TiÕn - Gi¸m ®èc c«ng ty - Tr­ëng ban thanh lý 2. ¤ng NguyÔn Träng Dòng - Tæ tr­ëng ®éi xe 62 3. ¤ng NguyÔn §øc ViÖt - KÕ to¸n tr­ëng 4. Bµ NguyÔn ThÞ Hµ - KÕ to¸n TSC§ II. TiÕn hµnh thanh lý ph­¬ng tiÖn vËn t¶i TT Lo¹i xe BiÓn xe N¨m ®­a vµo sö dông Nguyªn gi¸ Hao mßn GTCL 1 W50 29L.1438 1989 75.000.000 65.000.000 10.000.000 III. KÕt luËn cña Ban thanh lý Ban thanh lý quyÕt ®Þnh thanh lý ph­¬ng tiÖn vËn t¶i trªn cho «ng NguyÔn §inh TÞnh §Þa chØ: Qu¶ng Ninh Gi¸m ®èc c«ng ty (Ký, hä tªn) KÕ to¸n tr­ëng (Ký, hä tªn) Bªn c¹nh ®ã, kÕ to¸n c¨n cø vµo ho¸ ®¬n GTGT vµ phiÕu thu tiÒn mÆt cña kh¸ch hµng. ho¸ ®¬n GTGT MÉu sè: 01 GTKT Liªn 3(Dïng ®Ó thanh to¸n) 3LL §¬n vÞ b¸n: C«ng ty cæ phÇn Du lÞch vµ Th­¬ng m¹i §«ng Nam ¸ §Þa chØ: 16 Trung Hoµ - CÇu GiÊy- Hµ Néi Sè TK: Sè ®iÖn tho¹i: Hä tªn ng­êi mua: NguyÔn §×nh TÞnh §Þa chØ: Qu¶ng Ninh H×nh thøc thanh to¸n: TiÒn mÆt 63 TT Tªn hµng ho¸, dÞch vô §¬n vÞ tÝnh Sè l­îng §¬n gi¸ Thµnh tiÒn 1 Xe « t« 29L.1438 ChiÕc 01 10.000.000 ThuÕ VAT 10% 1.000.000 Tæng tiÒn thanh to¸n 11.000.000 Sè tiÒn viÕt b»ng ch÷: M­êi mét triÖu ch½n Ng­êi mua (Ký tªn) KÕ to¸n tr­ëng (Ký tªn) Thñ tr­ëng (Ký, ®ãng dÊu) PhiÕu thu Sè 694 Ngµy 25.6.2000 Nî TK 111 Cã TK 721 Hä tªn ng­êi nép tiÒn: NguyÔn §×nh TÞnh §Þa chØ: Qu¶ng Ninh Lý do nép: Mua xe « t« 29L -1438 Sè tiÒn: 11.000.000 (®ång) ViÕt b»ng ch÷: M­êi mét triÖu ®ång ch½n KÌm theo ho¸ ®¬n: Chøng tõ gèc KÕ to¸n tr­ëng (Ký, Hä tªn) Ng­êi nép tiÒn (Ký, Hä tªn) Thñ quü (Ký, Hä tªn) Trªn c¬ së c¨n cø vµo biªn b¶n thanh lý vµo ho¸ ®¬n GTGT, phiÕu thu vµ toµn bé c¸c chøng tõ cã liªn quan ®Õn viÖc thanh lý TSC§. KÕ to¸n ®Þnh kho¶n. BT1: Xo¸ sæ TSC§ Nî TK 214 65.000.000 64 Nî TK 821 10.000.000 Cã TK 211 75.000.000 C¨n cø vµo phiÕu thu sè 694 ph¶n ¸nh sè thu vÒ sau thanh lý BT2: Ph¶n ¸nh c¸c kho¶n thu tõ thanh lý Nî TK 111 11.000.000 Cã TK 721 10.000.000 Cã TK 33311 1.000.000 * TSC§ gi¶m do nh­îng b¸n Nh÷ng TSC§ nh­îng b¸n lµ toµn bé nh÷ng TSC§ do ®· sö dông l©u ngµy kh«ng cßn mang l¹i hiÖu qu¶ khi ®­a vµo SXKD, do bÞ h­ háng nÆng nªn c«ng ty quyÕt ®Þnh lËp héi ®ång qu¶n trÞ ®Þnh gi¸ xe ®Ó tiÕn hµnh nh­îng b¸n. NghiÖp vô xÈy ra ngµy 20.6.2000 theo chøng tõ sè 27. C«ng ty chuyÓn nh­îng TS xe «t« 29L 1187 c¨n cø theo Biªn b¶n ®Þnh gi¸ Sè 69 Ngµy 21.6.2000 Nguyªn gi¸ : 70.000.000 (®ång) Gi¸ trÞ hao mßn: 46.649.000 Gi¸ trÞ cßn l¹i: 23.351.000 Chi phÝ thanh lý : 200.000 b»ng tiÒn mÆt KÕ to¸n c¨n cø vµo c¸c chøng tõ cã liªn quan nh­ biªn b¶n häp héi ®ång qu¶n trÞ ngµy 20.6.2000. C¨n cø vµo b¶ng ®Þnh gi¸ trÞ cßn l¹i, c¨n cø vµo Ho¸ ®¬n GTGT vµ c¸c chøng tõ cã liªn quan kh¸c. KÕ to¸n ®Þnh kho¶n BT1: Xo¸ sæ TSC§ Nî TK 214 46.649.000 Nî TK 821 23.351.000 Cã TK 211 70.000.000 BT2: Ph¶n ¸nh chi phÝ : nh­îng b¸n 65 Nî TK 821 200.000 Cã TK 111 200.000 BT3: Ph¶n ¸nh c¸c kho¶n thu håi tõ nh­îng b¸n Nî TK 111 25.686.100 Cã TK 721 23.351.000 Cã TK 33311 2.335.100 3. Tæ chøc h¹ch to¸n trªn sæ chi tiÕt tæng hîp * Tr­êng hîp TSC§ t¨ng + Ghi sæ ®¨ng ký vµ sæ chi tiÕt TSC§. C¨n cø vµo c¸c chøng tõ giao nhËn TSC§, kÕ to¸n c«ng ty më sæ ®¨ng ký TSC§ vµ sæ chi tiÕt TSC§. Néi dung chÝnh cña sæ ph¶n ¸nh chi tiÕt c¸c nghiÖp vô TSC§ ph¸t sinh. Sè hiÖu trªn sæ cung cÊp c¸c chØ tiªu chi tiÕt vÒ t×nh h×nh tµi s¶n vµ lµ c¨n cø ®Ó lËp b¸o c¸o KÕt cÊu sæ ®¨ng ký TSC§: Gåm nh÷ng néi dung sau: Tªn TSC§, n­íc s¶n xuÊt, nguyªn gi¸, n¨m ®­a vµo sö dông, sè n¨m khÊu hao, sè khÊu hao 1 n¨m sè cét trªn mçi trang míi chØ ph¶n ¸nh chi tiÕt ph¸t sinh t¨ng, ch­a ph¶n ¸nh ®­îc chi tiÕt c¸c ph¸t sinh gi¶m. QuyÓn sè nµy ®­îc dùa theo tõng n¬i sö dông ®Ó theo dâi tµi s¶n t¹i ®¬n vÞ ®ã. Hµng th¸ng c¨n cø vµo chøng