Luận văn Tìm hiểu đóng góp của Tự Lực Văn Đoàn qua hai tiểu thuyết Đoạn Tuyệt của Nhất Linh và Nửa Chừng Xuân của Khái Hưng

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM ===========O0O=========== LẠI THỊ THÚY VÂN ĐÓNG GÓP CỦA TỰ LỰC VĂN ĐOÀN QUA HAI TIỂU THUYẾT ĐOẠN TUYỆT CỦA NHẤT LINH VÀ NỬA CHỪNG XUÂN CỦA KHÁI HƯNG LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC NGỮ VĂN Thái Nguyên, năm 2009 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên MỤC LỤC Trang .............................................................................................................. 1 1. Lý do chọn đề tài .................................................................................. 1 2. Lịch sử vấn đề ....................................................................................... 3 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu: .....................................................10 3.1. Đối tượng ......................................................................................10 3.2. Phạm vi nghiên cứu ......................................................................11 4. Phương pháp nghiên cứu ....................................................................11 5. Đóng góp của luận văn ........................................................................11 6. Cấu trúc luận văn ................................................................................12 NỘI DUNG ......................................................................................................... 13 Chương 1: ĐÓNG GÓP CỦA TỰ LỰC VĂN ĐOÀN ĐỐI VỚI QUÁ TRÌNH HIỆN ĐẠI HÓA VĂN HỌC VIỆT NAM. ............................................ 13 1.1. Cơ sở lịch sử - văn hóa - xã hội cho sự ra đời của Tự lực văn đoàn ..........................................................................................................13 1.1.1. Những cơ sở lịch sử - văn hóa- xã hội của công cuộc hiện đại hóa nền văn học Việt Nam giai đoạn đầu thế kỉ XX. ....................13 1.1.2. Sự ra đời của Tự lực văn đoàn ................................................17 1.2. Tiểu thuyết luận đề của Tự lực văn đoàn ........................................20 1.2.1. Khái niệm tiểu thuyết, tiểu thuyết luận đề và tiểu thuyết luận đề của Tự lực văn đoàn......................................................................20 1.2.2. Tiểu thuyết luận đề của Nhất Linh và Khái Hưng ...................24 1.3. Vai trò của Tự lực văn đoàn đối với quá trình hiện đại hóa văn học dân tộc ...............................................................................................30 1.3.1. Cổ vũ cho phong trào thơ mới ..................................................32 1.3.2. Hiện đại hóa thể loại tiểu thuyết .............................................33 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên Chương 2: BƯỚC CHUYỂN TRONG QUAN NIỆM NGHỆ THUẬT VỀ CON NGƯỜI TRONG TIỂU THUYẾT NHẤT LINH VÀ KHÁI HƯNG ...... 36 2.1. Quan niệm nghệ thuật về con người trong tiểu thuyết Tự lực văn đoàn ...................................................................................................36 2.1.1. Quan niệm nghệ thuật về con người trong nghiên cứu văn học .....................................................................................................36 2.1.2. Quan niệm nghệ thuật về con người trong tiểu thuyết Tự lực văn đoàn ............................................................................................39 2.2. Con người theo mô hình đạo đức lễ giáo phong kiến ......................42 2.2.1. Mâu thuẫn giữa con người cá nhân với đại gia đình phong kiến ....................................................................................................42 2.2.2. Nhân vật đại diện cho nền luân lý phong kiến cũ ....................46 2.3. Con người theo mô hình phương Tây hiện đại ...............................53 2. 3.1. Nhân vật trí thức Tây học .......................................................53 2.3.2. Nhân vật phụ nữ đấu tranh cho hạnh phúc cá nhân ................60 Chương 3: NHỮNG CÁCH TÂN NGHỆ THUẬT TRONG ĐOẠN TUYỆT VÀ NỬA CHỪNG XUÂN .................................................................................... 72 3.1. Hiện đại hóa trong cốt truyện và kết cấu ........................................72 3.1.1. Hiện đại hóa trong cốt truyện: .................................................73 3.1.2. Hiện đại hóa trong kết cấu .......................................................78 3.2. Nghệ thuật miêu tả tâm lý nhân vật ................................................84 3.2.1. Miêu tả tâm lý nhân vật qua ngôn ngữ đối thoại ......................86 3.2.2. Miêu tả tâm lý qua ngôn ngữ độc thoại nội tâm: ....................92 3.3. Hiện đại hóa trong ngôn ngữ và giọng điệu ....................................96 3.3.1. Hiện đại hóa trong ngôn ngữ ...................................................96 3.3.2. Hiện đại hóa trong giọng điệu ............................................... 102 KẾT LUẬN ........................................................................................................ 109 TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................. 113 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 3 , : 2. Lịch sử vấn đề , , , , tá Tuy nhiên, , , - Đoạn tuyệt Nửa chừng xuân i : Giai đoạn thứ nhất (trước 1945): T l v n oàn ó, là nh tác gi tiêu bi này. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 5 phóng cá nhân, Đoạn tuyệt Loa (1935), : “Đoạn tuyệt : “Đoạn tuyệt , , bao nhiêu hy , , giam hãm bao nhiêu , [23, 293] Nửa chừng xuân [14, 313]. , i , Giai đoạn thứ 2 (từ 1946 – 1986): , , , , Tuy nhiên, c có nh ý Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 8 cao ti thuy c hai ông , Giai đoạn thứ ba (từ sau 1986): , , , , , , , : Tô Hoài; , , , , , , , cá : Về Tự Lực văn đoàn (1989) - , ; Tự lực văn đoàn, con người và văn chương (1990) - ; Tự lực văn đoàn nhìn từ góc độ tính liên tục của lịch sử qua bước ngoặt hiện đại hóa trong lịch sử văn học phương Đông (1991) - ; Thêm mấy ý kiến về Tự lực văn Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 10 bu [17, 153] Nửa chừng xuân Nửa chừng xuân [25, 10]. , Linh, Đoạn tuyệt và Nửa chừng xuân , Đoạn tuyệt và Nửa chừng xuân , , Khái , , 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 3.1. Đối tượng , Khái : Đoạn tuyệt và Nửa chừng xuân. , Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 13 NỘI DUNG Chương 1: ĐÓNG GÓP CỦA TỰ LỰC VĂN ĐOÀN ĐỐI VỚI QUÁ TRÌNH HIỆN ĐẠI HÓA VĂN HỌC VIỆT NAM. 1.1. Cơ sở lịch sử - văn hóa - xã hội cho sự ra đời của Tự lực văn đoàn 1.1.1. Những cơ sở lịch sử - văn hóa- xã hội của công cuộc hiện đại hóa nền văn học Việt Nam giai đoạn đầu thế kỉ XX. , , , , a , , , , , Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 15 , , tài, , , , , , kéo hình thành nên là , h , , , , , , , , phóng khoáng. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 16 , , , quan , , , , , , , , manh mún, Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 19 , , cách An Nam. , , , , , quý phái. , , , , Phong hóa và Ngày nay. Ngay , Phong hóa : i bom, : [24, 22]. Phong hóa , , , Ngày nay Phong hóa, Ngày nay Phong hóa và Ngày nay, , Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 21 và t , Tiểu thuyết luận đề , , ( ) , : , [1, 46] , , . C : , i , , , , , , [53, 244]. , , , xung , Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 24 , , , , nh phúc cá nhân : : , ng sáng , , nhà Ánh sáng, , nông dân. , : , , , à ra. 1.2.2. Tiểu thuyết luận đề của Nhất Linh và Khái Hưng Tiểu thuyết luận đề của Nhất Linh Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 26 Trong t , , Đôi bạn , , chàng không Đoạn tuyệt , , , tác Lạnh lùng, , Nhung - , n - Lạnh lùng, , Nhung không Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 29 Tron , , , , , , , , , Gia đình, , , Tuy nhiên, , , , , Nửa chừng xuân, , , ông , ; , : Thừa tự, Gia đình, Thoát ly, Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 31 , , , , , : , , , , , , , , , , , , , [53, 434]. , Phong hóa và Ngày nay , , , , , : , , tôi : [9, 21]. , thông qua hai hình th , Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 34 , , trong sáng, [52, 554]. , , : , [24, 28]. , : , : báo chí, , , , [9, 377]. , GS Phong Lê trong bài “Tiếp tục nhìn lại Tự lực văn đoàn” : , , , , ; , [38, 7]. , : , , Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 37 , , : , [4, 213] , : , [3, 36] , khi phân , : , , : [54, 17]. Theo Poxpêlôp thì , [54, 180]. , [54, 18] , [3, 37]. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 40 , , , , , , , , , , : , ( cá nhân, ) (vô luân, , Chinh phụ ngâm; Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 42 , , , và , , , , : , chín , , Con , , quan , : Mai (Nửa chừng xuân), Loan (Đoạn tuyệt), Nhung (Lạnh lùng), (Thoát ly) tin vào mình, , Tố Tâm , 2.2. Con người theo mô hình đạo đức lễ giáo phong kiến 2.2.1. Mâu thuẫn giữa con người cá nhân với đại gia đình phong kiến Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 45 n, , , [41, 30]. , phóng cá nhân, , , ý , : , , , , , , [41, 40] Đoạn tuyệt : Đoạn tuyệt , , , Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 47 - , , , , , lúc : , : , , , , nói vào thê [41, 85]. : , vòng , [41, 85] : [41, 86] , bà còn kích bác con trai: , , cháu bà cho Loan. Khi Loan sinh con trai, : , [41, 101]. Bà ta luôn , : , ai Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 49 , . Mâu , : , [41, 143] : ! ! [41, 144]. , Nửa chừng xuân , : , , [25, 130] , , , yêu , , ? ? , ? , , , [25, 84]. n, , : Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 51 [25, 130] , : , , , bà Án tìm cách gieo vào lòng con , , , : , , [25, 207 208]. , , , , , , , , , nông thôn giàu có, : , vì , Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 54 , không , , , , ông tham, , , , , , , , , , nhà tù giam hãm chí khí, : , , [41, 20] , ái , mình: , , , : , , [41, 44]. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 55 Đoạn tuyệt , , mái, : , , anh yêu, , , [25, 103 - 104] , , , , , tình yêu Tố Tâm om ném vào thành , Nửa chừng xuân Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 57 , , , nhân, , , K , , , , : , , , , vui ít, , , mong . [41, 92 - 93] : , vì [41, 93]. q : , [41, 94] , : , , ta ph , Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 60 : [24, 73] , , , , 2.3.2. Nhân vật phụ nữ đấu tranh cho hạnh phúc cá nhân , Trong x , , , , , , các Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 62 , , , , , : ? , [25, 128]. Mai : [25, 128] , ng, , , : bà , , [25, 134] , : n, [25, 131] , , , , à , : , [25, 135] , Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 65 , , , , , - , , : [41, 37] không yêu, : , , và nhân , [41, 38]. Kiên , , , Cà , , , , Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 67 , : , , , , [41, 68] - , , : ; , , [41, 67 68]. D : , , [41, 65] , : , tòng, [41, 68] , tháng ngày và g : thù, [41, 79] , Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 70 , , , , , , , , , , , tàn , dám nói, dám làm, , , , , , , , Kh : , , , [34, 722]. Còn Nh : Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 72 Chương 3: NHỮNG CÁCH TÂN NGHỆ THUẬT TRONG ĐOẠN TUYỆT VÀ NỬA CHỪNG XUÂN 3.1. Hiện đại hóa trong cốt truyện và kết cấu , gian. Ngoài ra, , , Từ điển thuật ngữ văn học : là: , , , [19, 99]. ( , ) ( , , ). : , nhiêu, , , cá , , : [13, 297]. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 76 Mai, , , , , , , , ni , , : , , , [25, 227]. Nửa chừng xuân, , Nửa chừng xuân , , , Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 78 , [41, 116] Đoạn tuyệt , , , ra, , Nửa chừng xuân , , , [25, 10]. 3.1.2. Hiện đại hóa trong kết cấu [19, 156]. , , , trong, , : , ; , bày, [19, 157]. , : - , phúc , Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 81 [41, 67] , Loan, : ; , da , , , không tài nào thoát ly [41, 65] , , , , : , [41, 70] , : ngoài, , [25, 26] : / , , , vô : , , , , , , Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 83 Nửa chừng xuân, Đoạn tuyệt , Tố Tâm Đoạn tuyệt [41, 17 18]. , , : , , , [25, 262]. , , L , , : [41, 69]. : [61, 58] Nửa chừng xuân Đoạn tuyệt : Loan, , , , , , Khái nhiên, , , Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 86 , , , : , xung quanh, , , [61, 58] Tố Tâm , : , g , , [66, 285]. 3.2.1. Miêu tả tâm lý nhân vật qua ngôn ngữ đối thoại , Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 88 - , , , , cô ! , : - Này ông, : - . : - : - , , , , , : ? , [41, 73] : , nhà này, c [41, 85]. , , : , , Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 91 [41, 86]. Nửa chừng xuân , . , , , bà : - ? - - ? , Mai : - : - ! , : - [41, 126]. , : , , bà tham ít n, ôn ngoan, , , , lúc Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 93 : , , [41, 63 - 64]. , tù hãm, : , , , mà nàng , , [41, 65]. , , : , , [41, 107] , , , : , , , Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 94 nàng, , , , [41, 42] : , , , , [41, 79] : , , [41, 86] , : , , , , [41, 111] , Loan , : , , [41, 72] Vợ chồng A Phủ Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 97 - - [19, 215]. , , : , [10, 732]. , là nhóm trên báo Phong hóa: , , , : , , Tích Chu, , , : [ 24, 117]. , , : , , , , [11, 137]. Trong Đoạn tuyệt và Nửa chừng xuân, , , , Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 99 Đoạn tuyệt và Nửa chừng xuân , , , , , : , , [25, 50] , : rùng mình, , [41, 31]. Nhà , hòa vào nhau, , : , , , c, , , , , c. , , [25, 33] , Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 102 mác, đắm đuối, đằm thắm, nũng nịu, bẽn lẽn, lạnh lùng , : hồi hộp, lo lắng, thấp thỏm , l , : , làm cho , [63, 200] , ngôn , , : , trong sáng, , [10, 95]. 3.3.2. Hiện đại hóa trong giọng điệu , , , , , Từ điển thuật ngữ văn học : , , , , , , Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 104 , , , [58, 222 223] , , , , , bên , , , , , , , , , ; , , , Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 107 : , [41, 93 94] Đoạn tuyệt , mong tìm cho , , , , là : , , [41, 68] , , : , [41, 88] , , : [41, 90] , , và chính , , Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 109 KẾT LUẬN , : , , , , , , nhiên, , minh, Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 112 ! Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 115 30. (1991), , Sông Hương ( ). 31. M. B. Khrapchencô (1978), Cá tính sáng tạo của nhà văn và sự phát triển của văn học ( ), , 32. M. B. Khrapchenco (1984), Sáng tạo nghệ thuật – hiện thực – con người, , , , , 33. Hoành Khung (1989), Văn xuôi lãng mạn Việt Nam (1930 – 1945), , , 34. (1941), Theo giòng, , 35. Mã Giang Lân ( ) (2000), Quá trình hiện đại hóa văn học Việt Nam 1900 – 1945, - Thông tin, 36. Phong Lê (1968), , Tạp chí văn học ( ). 37. Phong Lê (2003), Văn học Việt Nam hiện đại lịch sử và lý luận, Nxb , 38. Phong Lê (2009), , báo Giáo dục thời đại, xuân (157), 39. Phong Lê (2002), ( ) , Tạp chí văn học ( ). 40. (1972), Viết và đọc tiểu thuyết, 41. (1992), Đoạn tuyệt, , 42. (2001), Văn chương Tự lực văn đoàn, , , 43. (1995), Tìm hiểu lí luận văn học phương Tây hiện đại, Nxb ,