Luận văn Thực trạng và giải pháp quản lý đào tạo từ xa tại đại học mở bán công thành phố Hồ Chí Minh giai đoạn 2005-2010

BOÄ GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC SÖ PHAÏM THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH DÖÔNG THÒ MAI PHÖÔNG Chuyeân ngaønh: QUAÛN LYÙ GIAÙO DUÏC Maõ soá: 60 14 05 LUAÄN VAÊN THAÏC SÓ GIAÙO DUÏC HOÏC NGÖÔØI HÖÔÙNG DAÃN KHOA HOÏC PGS.TS.TRAÀN TUAÁN LOÄ Thaønh phoá Hoà Chí Minh – Naêm 2006 Lôøi caùm ôn Xin traân troïng caùm ôn Ban laõnh ñaïo Ñaïi hoïc Môû Baùn coâng Thaønh phoá Hoà Chí Minh ñaõ taïo moïi ñieàu kieän toát ñeïp ñeå toâi hoaøn taát khoùa hoïc naøy; Xin traân troïng caùm ôn Ban laõnh ñaïo, quyù Thaày, Coâ tröôøng Ñaïi hoïc Sö phaïm Thaønh phoá Hoà Chí Minh ñaõ daøy coâng truyeàn ñaït kieán thöùc cuõng nhö giuùp ñôõ toâi trong suoát khoùa hoïc taïi tröôøng; Ñaëc bieät, toâi xin traân troïng caùm ôn Thaày Phoù giaùo sö, Tieán só Traàn Tuaán Loä, ngöôøi ñaõ coù nhieàu coâng söùc, taän tình höôùng daãn toâi trong suoát quaù trình thöïc hieän luaän vaên naøy./. TP.Hoà Chí Minh, ngaøy 30 thaùng 6 naêm 2006 DÖÔNG THÒ MAI PHÖÔNG MUÏC LUÏC Trang MÔÛ ÑAÀU 1 1. Lyù do choïn ñeà taøi. 1 2. Muïc ñích nghieân cöùu. 2 3. Khaùch theå vaø ñoái töôïng nghieân cöùu. 2 4. Phaïm vi nghieân cöùu. 3 5. Nhieäm vuï nghieân cöùu. 3 6. Caùc phöông phaùp nghieân cöùu. 4 7. Toå chöùc nghieân cöùu. 5 7.1. Xaây döïng boä coâng cuï nghieân cöùu. 5 7.2. Choïn maãu nghieân cöùu. 7 7.3. Toå chöùc nghieân cöùu. 7 8. Ñoùng goùp cuûa ñeà taøi. 9 CHÖÔNG 1. CÔ SÔÛ LYÙ LUAÄN CUÛA ÑAØO TAÏO TÖØ XA. 10 1.1. Toång quan veà lòch söû nghieân cöùu vaán ñeà. 10 1.1.1. Söï hình thaønh vaø phaùt trieån ñaøo taïo töø xa treân theá giôùi. 10 1.1.2. Xu theá phaùt trieån ñaøo taïo töø xa treân theá giôùi. 11 1.1.3. Toång quan veà ñaøo taïo töø xa ôû Vieät Nam. 13 1.2. Moät soá khaùi nieäm coâng cuï cô baûn trong vieäc nghieân cöùu ñeà taøi. 17 1.2.1. Khaùi nieäm veà quaûn lyù. 12 1.2.2. Khaùi nieäm veà hieäu quaû quaûn lyù. 20 1.2.3. Khaùi nieäm veà chaát löôïng. 20 1.2.4. Khaùi nieäm veà quaûn lyù ñaøo taïo. 21 1.2.5. Chöùc naêng cuûa quaûn lyù ñaøo taïo. 22 1.2.5.1. Keá hoaïch hoùa. 22 1.2.5.2. Toå chöùc. 23 1.2.5.3. Ñieàu khieån. 23 1.2.5.4. Kieåm tra, ñaùnh giaù, ñieàu chænh. 25 1.2.5.5. Toång keát. 26 1.2.6. Khaùi nieäm veà ñaøo taïo töø xa. 26 1.2.7. Quaûn lyù ñaøo taïo töø xa. 28 1.2.8. Söï khaùc bieät giöõa ñaøo taïo theo hình thöùc ñaøo taïo ñaïi hoïc töø xa vaø ñaøo taïo theo hình thöùc ñaøo taïo ñaïi hoïc taäp trung. 28 1.2.9. Khaùi nieäm quaù trình ñaøo taïo töø xa. 30 1.2.9.1. Khaùi nieäm. 30 1.2.9.2. Noäi dung quaù trình ñaøo taïo töø xa. 30 1.2.9.2.1. Muïc tieâu ñaøo taïo töø xa. 30 1.2.9.2.2. Xaùc ñònh ñaàu vaøo theo muïc tieâu. 31 1.2.9.2.3. Xaùc ñònh noäi dung chöông trình ñaøo taïo. 31 1.2.9.2.4. Xaùc ñònh caùc quaù trình daïy-hoïc theo muïc tieâu. 31 1.2.9.2.5. Xaùc ñònh quaù trình kieåm tra-thi cöû theo muïc tieâu. 32 1.2.9.2.6. Xaùc ñònh phöông tieän phuïc vuï cho coâng taùc ñaøo taïo theo muïc tieâu. 32 1.2.9.2.7. Xaùc ñònh hoïc lieäu phuïc vuï cho coâng taùc ñaøo taïo theo muïc tieâu. 33 1.2.9.2.8. Xaùc ñònh coâng taùc chính trò, tö töôûng cuûa ñoäi nguõ giaûng vieân, quaûn lyù vaø hoïc vieân töø xa. 33 CHÖÔNG 2. THÖÏC TRAÏNG COÂNG TAÙC QUAÛN LYÙ ÑAØO TAÏO TÖØ XA TAÏI ÑAÏI HOÏC MÔÛ BAÙN COÂNG THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH. 34 2.1. Vaøi neùt veà Ñaïi hoïc Môû baùn coâng Thaønh phoá Hoà Chí Minh vaø Trung taâm Ñaøo taïo töø xa. 34 2.1.1 Moät vaøi neùt veà Ñaïi hoïc Môû (Open university). 34 2.1.2 SöÏ khaùc bieät giöõa caùc Ñaïi hoïc Môû vaø Ñaïi hoïc truyeàn thoáng. 35 2.1.3 Vaøi neùt veà Ñaïi hoïc Môû Baùn coâng Thaønh phoá Hoà Chí Minh vaø Trung taâm ñaøo taïo töø xa. 39 2.1.3.1 Khaùi quaùt ñaëc ñieåm, nhieäm vuï cuûa Ñaïi hoïc Môû Baùn coâng Thaønh phoá Hoà Chí Minh. 39 2.1.3.2 Muïc tieâu ñaøo taïo cuûa Ñaïi hoïc Môû Baùn coâng Thaønh phoá Hoà Chí Minh. 40 2.1.3.3 Phöông thöùc, baäc hoïc vaø ngaønh ñaøo taïo taïi Ñaïi hoïc Môû Baùn coâng Thaønh phoá Hoà Chí Minh. 41 2.1.3.4 Boä maùy toå chöùc vaø ñoäi nguõ caùn boä, giaûng vieân, nhaân vieân. 41 2.1.3.5 Toång quan ñaøo taïo theo hình ñaøo taïo töø xa cuûa Ñaïi hoïc Môû Baùn coâng Thaønh phoá Hoà Chí Minh. 43 2.1.3.6 Vaøi neùt veà Trung taâm ñaøo taïo töø xa. 44 2.2. Thöïc traïng moät soá coâng taùc quaûn lyù ñaøo taïo cuûa Trung taâm Ñaøo taïo töø xa – Ñaïi hoïc Môû Baùn coâng Thaønh phoá Hoà Chí Minh trong nhöõng naêm gaàn ñaây (töø 2000-2004): 46 2.2.1. Quaûn lyù chöông trình ñaøo taïo vaø Soá giôø taäp trung. 47 2.2.2. Quaûn lyù quaù trình daïy – hoïc. 54 2.2.3. Quaûn lyù quaù trình kieåm tra-thi cöû. 69 2.2.4. Quaûn lyù phöông tieän vaø hoïc lieäu phuïc vuï cho coâng taùc ñaøo taïo töø xa. 73 2.2.5. Quaûn lyù coâng taùc chính trò, tö töôûng cuûa giaûng vieân, quaûn lyù vaø hoïc vieân. 82 CHÖÔNG 3. MOÄT SOÁ GIAÛI PHAÙP QUAÛN LYÙ ÑAØO TAÏO TÖØ XA TAÏI ÑAÏI HOÏC MÔÛ BAÙN COÂNG THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH GIAI ÑOẠN 2005-2010. 92 3.1. Ñoåi môùi chöông trình ñaøo taïo. 93 3.2. Ñoåi môùi coâng ngheä ñaøo taïo. 97 3.2.1. Ñoåi môùi hoïc lieäu. 97 3.2.1.1. Taøi lieäu in aán. 100 3.2.1.2. Taøi lieäu nghe nhìn. 103 3.2.1.3. Thö vieän ñieän töû. 103 3.2.1.4. Truyeàn thanh vaø truyeàn hình. 104 3.2.2. Ñoåi môùi phöông phaùp daïy-hoïc. 105 3.2.2.1. Daïy hoïc qua soùng truyeàn thanh, truyeàn hình. 105 3.2.2.2. Daïy hoïc qua heä thoáng maïng internet toác ñoä cao. 105 3.2.2.3. Dieãn ñaøn daïy hoïc tröïc tuyeán. 107 3.2.3. Ñoåi môùi coâng ngheä ñaùnh giaù moân hoïc 110 3.3. Trang bò cô sôû vaät chaát. 113 3.4. Toå chöùc boä maùy quaûn lyù. 114 3.5. Ñoäi nguõ giaûng vieân. 115 3.6. Huaán luyeän – Ñaøo taïo. 116 3.7. Ñaåy maïnh hoaït ñoäng nghieân cöùu khoa hoïc. 117 3.8. Coâng taùc chính trò-tö töôûng hoïc vieân, giaûng vieân, nhaân vieân. 118 3.9. Moät soá ñeà xuaát ñoái vôùi Chính phuû vaø Boä ñaøo taïo vaø Ñaøo taïo. 118 KEÁT LUAÄN 120 TAØI LIEÄU THAM KHAÛO 123 MÔÛ ÑAÀU 1. Lyù do choïn ñeà taøi. Taêng qui moâ ñaøo taïo ñeå ñaùp öùng nhu caàu veà nhaân löïc cuûa söï phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi laø moät chuû tröông kieân ñònh cuûa Ñaûng vaø Nhaø nöôùc ta trong nhieàu naêm nay. Nhu caàu nhaân löïc trình ñoä cao theo ñaø phaùt trieån cuûa kinh teá-xaõ hoäi nöôùc ta ngaøy caøng khaúng ñònh söï ñuùng ñaén cuûa chuû tröông ñoù. Maëc khaùc, nhu caàu ñöôïc hoïc cuûa phaàn ñoâng daân chuùng trong hoaøn caûnh sinh hoaït vaø cuoäc soáng khoâng coù ñieàu kieän theo hoïc taïi caùc tröôøng ñaïi hoïc truyeàn thoáng ñaõ hình thaønh hình thöùc ñaøo taïo töø xa. “Ña daïng hoùa caùc loaïi hình ñaøo taïo ñeå taïo ñieàu kieän cho ngöôøi daân ñöôïc hoïc haønh” laø moät trong caùc noäi dung cuûa xaõ hoäi hoùa giaùo duïc cuûa Ñaûng ta. Vieäc ra ñôøi cuûa Ñaïi hoïc Môû Baùn coâng Thaønh phoá Hoà Chí Minh (ÑHMBCTP.HCM), thaùng 7 naêm 1993 theo quyeát ñònh cuûa Thuû Töôùng Chính phuû (treân cô sôû Vieän Ñaøo taïo Môû roäng II Thaønh phoá Hoà Chí Minh ñöôïc thaønh laäp thaùng 6 naêm 1990) laø moät quyeát ñònh ñuùng ñaén nhaèm thöïc hieän chuû tröông xaõ hoäi hoùa giaùo duïc cuûa Ñaûng. ÑHMBCTP.HCM laø ñôn vò ñaàu tieân trong caû nöôùc aùp duïng ñaøo taïo baäc ñaïi hoïc theo hình thöùc ñaøo taïo töø xa. Ñaøo taïo theo hình thöùc ñaøo taïo töø xa laø ñaëc tröng cô baûn cuûa Ñaïi hoïc Môû, laø hình thöùc ñaøo taïo chuû yeáu ñeå thöïc hieän chính saùch môû trong giaùo duïc, laø phöông tieän ñeå tieán haønh daân chuû hoùa, xaõ hoäi hoùa giaùo duïc, thöïc hieän bình ñaúng trong giaùo duïc. Ñaây laø nhieäm vuï trung taâm maø Nhaø nöôùc giao cho ÑHMBCTP.HCM, ñöôïc ghi roõ trong ñieàu 2 quyeát ñònh soá 389/TTg cuûa Chính phuû kyù ngaøy 26/7/1993. Đào tạo từ xa là phương thức đã được các nước trên thế giới áp dụng từ nhiều năm nay. Tại Việt Nam, vào thập niên sáu mươi, vấn đề này đã được các chuyên gia giáo dục đưa ra bàn luận. Naêm 1992, vôùi ñeà taøi caáp Boä ñaõ ñöôïc nghieäm thu naêm 1998, maõ soá B94-40-04 coù teân “Nghieân cöùu trieån khai chöông trình ñaøo taïo töø xa baäc ñaïi hoïc trong ñieàu kieän Vieät Nam” chuû nhieäm ñeà taøi laø Tieán só Cao Vaên Phöôøng, nguyeân Hieäu tröôûng ñaàu tieân cuûa ÑHMBCTP.HCM ñaõ thaønh coâng trong vieäc trieån khai hình thöùc ñaøo taïo töø xa taïi Vieät Nam. Ñeán nay ñaõ coù raát nhieàu tröôøng ñaïi hoïc trieån khai ñaøo taïo theo hình thöùc ñaøo taïo töø xa, nhöng taát caû vaãn coøn trong nhöõng böôùc ñi ñaàu tieân neân trong coâng taùc quaûn lyù ñaøo taïo khoù coù theå ñaït ñöôïc hieäu quaû nhö mong muoán. ÑHMBCTP.HCM môùi thaønh laäp hôn 10 naêm, neân beân caïnh nhöõng thaønh quaû ñaït ñöôïc, tröôøng cuõng coøn gaëp nhieàu baát caäp trong hoaït ñoäng quaûn lyù ñaøo taïo töø xa nhaèm ñaûm baûo chaát löôïng ñaàu ra. Maëc khaùc, vì laø hình thöùc ñaøo taïo môùi, neân vieäc quaûn lyù ñaøo taïo töø xa taïi ÑHMBCTP.HCM töø tröôùc ñeán nay chæ döïa vaøo kinh nghieäm quaûn lyù ñaøo taïo theo hình thöùc taäp trung maø chöa coù moät coâng trình nghieân cöùu naøo quan taâm ñeán vaán ñeà naøy. Ñaây chính laø tính caáp thieát cuûa ñeà taøi vaø ñoù laø lyù do toâi choïn ñeà taøi nghieân cöùu naøy. 2. Muïc ñích nghieân cöùu. Treân cô sôû nghieân cöùu lyù luaän veà quaûn lyù ñaøo taïo töø xa, laøm roõ thöïc traïng cuûa söï quaûn lyù naøy taïi ÑHMBCTP.HCM vaø ñeà xuaát moät soá giaûi phaùp nhaèm naâng cao chaát löôïng vaø hieäu quaû cuûa söï quaûn lyù ñoù. 3. Khaùch theå vaø ñoái töôïng nghieân cöùu. 3.1. Khaùch theå nghieân cöùu. - Khaùch theå nghieân cöùu laø hoaït ñoäng quaûn lyù ñaøo taïo töø xa cuûa ÑHMBCTP.HCM, cuï theå laø hoaït ñoäng quaûn lyù cuûa Trung taâm ñaøo taïo töø xa. 3.2. Ñoái töôïng nghieân cöùu. - Ñoái töôïng nghieân cöùu laø thực trạng và giaûi phaùp quaûn lyù ñaøo taïo töø xa cuûa Ñaïi hoïc Môû Baùn coâng Thaønh phoá Hoà Chí Minh. 4. Phaïm vi nghieân cöùu. Quaûn lyù cuûa moät tröôøng ñaïi hoïc laø raát roäng lôùn bao goàm nhieàu lónh vöïc nhö quaûn lyù ñaøo taïo, quaûn lyù nhaân söï, quaûn lyù taøi chính, quaûn lyù cô sôû haï taàng… Trong ñoù, chaát löôïng ñaøo taïo laø vaán ñeà soáng coøn cuûa moïi cô sôû ñaøo taïo. Vaán ñeà naøy hieän ñang gaây nhieàu böùc xuùc cho toaøn xaõ hoäi. Quaûn lyù ñaøo taïo toát taát yeáu daãn ñeán chaát löôïng ñaøo taïo cao. Phaïm vi luaän vaên naøy chæ giôùi haïn nghieân cöùu thöïc traïng hoaït ñoäng quaûn lyù ñaøo taïo töø xa taïi ÑHMBCTP.HCM trong nhöõng naêm gaàn ñaây, cuï theå laø hoaït ñoäng quaûn lyù cuûa Trung taâm ñaøo taïo töø xa. Qua ñoù, ñeà xuaát moät soá giaûi phaùp nhaèm hoaøn thieän hôn hoaït ñoäng quaûn lyù ñaøo taïo töø xa taïi ÑHMBCTP.HCM töø nay ñeán naêm 2010. 5. Nhieäm vuï nghieân cöùu. 5.1. Nghieân cöùu cô sôû lyù luaän veà hoaït ñoäng quaûn lyù ñaøo taïo töø xa. - Khaùi nieäm veà quaûn lyù. - Khaùi nieäm veà ñaøo taïo töø xa. - Khaùi nieäm vaø lyù luaän veà quaûn lyù ñaøo taïo töø xa. 5.2. Tìm hieåu moät soá thöïc traïng hoaït ñoäng quaûn lyù ñaøo taïo töø xa taïi ÑHMBCTP.HCM trong nhöõng naêm gaàn ñaây. Cuï theå: - Quaûn lyù chöông trình ñaøo taïo töø xa theo phöông thöùc töø xa. - Quaûn lyù quaù trình daïy – hoïc theo phöông thöùc töø xa. - Quaûn lyù quaù trình kieåm tra – thi cöû theo phöông thöùc töø xa. - Quaûn lyù phöông tieän ñaøo taïo töø xa. - Quaûn lyù hoïc lieäu phuïc vuï ñaøo taïo töø xa. - Quaûn lyù coâng taùc chính trò, tö töôûng cuûa ñoäi nguõ giaûng vieân, quaûn lyù vaø hoïc vieân töø xa. 5.3. Ñeà xuaát moät soá giaûi phaùp quaûn lyù ñaøo taïo töø xa taïi ÑHMBC TP.HCM trong giai ñoaïn 2005-2010. - Ñoåi môùi chöông trình ñaøo taïo töø xa. - Ñoåi môùi coâng ngheä ñaøo taïo töø xa. - Trang bò cô sôû vaät chaát – kyõ thuaät cho phuïc vuï ñaøo taïo töø xa. - Toå chöùc boä maùy quaûn lyù phuïc vuï ñaøo taïo töø xa. - Huaán luyeän – Ñaøo taïo cho ñoäi nguõ giaûng vieân, quaûn lyù ñaøo taïo töø xa. - Ñaåy maïnh hoaït ñoäng nghieân cöùu khoa hoïc. - Coâng taùc chính trò-tö töôûng cuûa giaûng vieân, quaûn lyù vaø hoïc vieân töø xa. 6. Caùc phöông phaùp nghieân cöùu. 6.1. Phöông phaùp nghieân cöùu lyù luaän. - Toång hôïp caùc coâng trình nghieân cöùu, neâu caùc quan ñieåm, ñöôøng loái giaùo duïc cuûa Ñaûng vaø Nhaø nöôùc, caùc phaïm truø, caùc khaùi nieäm v.v… lieân quan ñeán quaûn lyù ñaøo taïo töø xa. 6.2. Phöông phaùp nghieân cöùu thöïc tieãn. - Phöông phaùp nghieân cöùu saûn phaåm hoaït ñoäng: söû duïng caùc taøi lieäu, soá lieäu coù lieân quan, ñaëc bieät laø caùc taøi lieäu, soá lieäu cuûa ngaønh chuû quaûn vaø cuûa tröôøng coøn löu giöõ. - Phöông phaùp ñieàu tra khaûo saùt baèng phieáu caâu thaêm doø: Tìm hieåu thöïc traïng vaø giaûi phaùp quaûn lyù ñaøo taïo töø xa. - Phöông phaùp troø chuyeän. 6.3. Phöông phaùp thoáng keâ toaùn hoïc ñeå xöû lyù caùc keát quaû ñieàu tra ñöôïc. 7. Toå chöùc nghieân cöùu. 7.1. Xaây döïng boä coâng cuï nghieân cöùu. Xuaát phaùt töø muïc ñích, nhieäm vuï vaø ñoái töôïng nghieân cöùu, chuùng toâi ñaõ xaây döïng boä coâng cuï nghieân cöùu laø caâu hoûi ñieàu tra baèng phieáu nhaèm laøm roõ thöïc traïng vaø moät soá giaûi phaùp coâng taùc quaûn lyù ñaøo taïo töø xa taïi tröôøng ÑHMBCTP.HCM veà caùc maët cô baûn sau: - Quaûn lyù chöông trình ñaøo taïo. - Quaûn lyù quaù trình daïy – hoïc, kieåm tra-thi cöû. - Quaûn lyù phöông tieän, hoïc lieäu phuïc vuï cho coâng taùc ñaøo taïo. - Quaûn lyù nghieân cöùu khoa hoïc. - Quaûn lyù coâng taùc chính trò, tö töôûng. Boä phieáu xaây döïng goàm 32 caâu ñieàu tra thöïc traïng vaø giaûi phaùp cho khaùch theå nghieân cöùu laø giaûng vieân (GV) vaø caùn boä quaûn lyù (QL) (nhoùm ñoái töôïng 1); goàm 33 caâu ñieàu tra thöïc traïng vaø giaûi phaùp cho khaùch theå nghieân cöùu laø hoïc vieân (HV), hoïc vieân naêm cuoái (HVNC) vaø cöïu hoïc vieân (CHV) (nhoùm ñoái töôïng 2). Boä phieáu ñöôïc phaân chia cuï theå nhö sau: (Xem phuï luïc 1a vaø 1b) 7.1.1. Khaûo saùt thöïc traïng: goàm caùc noäi dung chính sau: Baûng 1: Caùc noäi dung khaûo saùt thöïc traïng. ÑOÁI TÖÔÏNG KHAÛO SAÙT STT NOÄI DUNG KHAÛO SAÙT GV QL HV HVNC CHV 1 Thöïc traïng chöông trình ñaøo taïo. x x - x 2 Hoã trôï veà maët chuyeân moân cuûa chöông trình ñaøo taïo cho coâng vieäc ñang laøm. - - - x x 3 Thöïc traïng Soá giôø taäp trung vaø hình thöùc toå chöùc hoïc taäp trung x x - - - 4 Thöïc traïng giaûng daïy theo ñeà cöông chung vaø ra ñeà thi chung. x x - - - 5 Thöïc traïng möùc ñoä nhieät tình, söï taän taâm, trình ñoä chuyeân moân, phöông phaùp sö phaïm cuûa giaûng vieân. - - x x 6 Thöïc traïng mong muoán cuûa hoïc vieân khi tham gia hoïc ñaïi hoïc theo phöông thöùc ñaøo taïo töø xa. - - x x 7 Thöïc traïng nguyeân nhaân gaây trôû ngaïi trong hoïc taäp töø xa. x x x x 8 Thöïc traïng hình thöùc ra ñeà thi. x x - - - 9 Thöïc traïng thöïc hieän keá hoaïch kieåm tra, thi cöû. - - x x 10 Thöïc traïng thôøi gian thoâng baùo keát quaû thi cöû. - - x x 11 Thöïc traïng phöông tieän giaûng daïy x x - - - 12 Thöïc traïng hieåu baøi cuûa hoïc vieân khi töï ñoïc giaùo trình, taøi lieäu. x x x x 13 Thöïc traïng möùc ñoä thoûa maõn soá löôïng hoïc lieäu. x x - - - 14 Thöïc traïng coâng taùc toå chöùc, quaûn lyù giaûng daïy vaø hoïc taäp, söï nhieät tình cuûa caùc boä phaän hoã trôï cho hoïc vieân, giaûng vieân. x x - - x 15 Thöïc traïng caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán chaát löôïng ñaøo taïo töø xa. x x - - - 7.1.2. Khaûo saùt giaûi phaùp: Baûng 2: Caùc noäi dung khaûo saùt giaûi phaùp. ÑOÁI TÖÔÏNG KHAÛO SAÙT STT NOÄI DUNG KHAÛO SAÙT GV QL HV HVNC CHV 1 Ñeà xuaát höôùng ñoåi môùi chöông trình ñaøo taïo. x x - x x 2 Ñeà xuaát giaûi phaùp ñaàu tö ñoåi môùi hoïc lieäu. - - x x 3 Ñeà xuaát höôùng bieân soaïn hoïc lieäu töø xa. x x - - - 4 Ñeà xuaát vieäc toå chöùc caùc dieãn ñaøn daïy hoïc. - - x x 5 Ñeà xuaát hình thöùc thi cuoái khoùa. x x - - - 7.2. Choïn maãu nghieân cöùu. Khaùch theå nghieân cöùu chuû yeáu taïi tröôøng ÑHMBCTP.HCM: - Giaûng vieân Khoa Ngoaïi ngöõ, Tin hoïc, Kyõ thuaät-Coâng ngheä, Quaûn trò kinh doanh, Xaõ hoäi hoïc (100 phieáu); - Caùn boä quaûn lyù caùc phoøng, ban, khoa, cô sôû lieân keát ñaøo taïo (50 phieáu); - Hoïc vieân ñang theo hoïc töø xa taïi Trung taâm ñaøo taïo töø xa (200 phieáu); - Cöïu hoïc vieân (100 phieáu). 7.3. Toå chöùc nghieân cöùu. 7.3.1. Böôùc 1: Thu thaäp taøi lieäu, thoâng tin, baùo caùo, quy cheá, quy ñònh cuûa Boä Giaùo duïc vaø Ñaøo taïo, quaûn lyù vaø ñaøo taïo töø xa ôû nöôùc ngoaøi. 7.3.2. Böôùc 2: Tieán haønh nghieân cöùu taïi choã taïi tröôøng ÑHMBCTP.HCM, cuï theå: • Phaùt vaø thu hoài phieáu ñieàu tra: - Phaùt phieáu caâu hoûi cho caùc ñoái töôïng treân thoâng qua caùc Phoøng, Ban, Khoa, Trung taâm Ñaøo taïo töø xa, ñôn vò lieân keát ñaøo taïo taïi caùc tænh sau khi thoâng qua Phoù hieäu tröôûng phuï traùch ñaøo taïo. - Thu hoài phieáu nhôø söï hoã trôï cuûa caùc ñôn vò treân. Keát quaû soá phieáu phaùt ra vaø soá phieáu thu veà: Khaùch theå Phaùt Thu Coäng 1. Giaûng vieân 2. Quaûn lyù 100 50 67 34 101 3. Hoïc vieân 4. Cöïu hoïc vieân 200 100 173 61 234 COÄNG: 450 335 335 • Sau khi kieåm tra, chuùng toâi saép xeáp, phaân loaïi caùc caâu hoûi theo muïc ñích vaø noäi dung nghieân cöùu töøng phaàn theo 2 nhoùm ñoái töôïng: - Nhoùm ñoái töôïng 1: Giaûng vieân vaø caùn boä quaûn lyù. - Nhoùm ñoái töôïng 2: Hoïc vieân vaø cöïu hoïc vieân. • Duøng phaàn meàm xöû lyù döõ lieäu Access ñeå thoáng keâ, tính ñieåm trung bình coäng vaø ñoä leäch chuaån hoaëc tính tæ leä phaàn traêm cuûa töøng caâu hoûi. Sau ñoù toång hôïp soá lieäu vaø bieåu dieãn baèng ñoà thò. Tuøy theo maãu ñieàu tra vaø muïc ñích phaân tích, chuùng toâi tieán haønh xöû lyù soá lieäu theo caùc thoâng soá sau: + Tính ñieåm trung bình coäng baèng coâng thöùc sau: n xi M ∑= vôùi: M laø ñieåm trung bình coäng xi laø ñieåm soá cuûa töøng phieáu hoûi. N laø soá phieáu caâu hoûi. Tìm Minimum vieát taét min laø ñieåm thaáp nhaát. Tìm Maximum vieát taét max laø ñieåm cao nhaát. + Tính ñoä leäch chuaån Standard deviation vieát taét SD. Ñoä leäch chuaån laø soá ño löôøng cho bieát caùc ñieåm soá trong moät phaân boá ñaõ ñi leäch so vôùi trung bình laø bao nhieâu. Coâng thöùc: ( ) ( )1 22 − −= ∑∑ nn xxn SD Neáu SD nhoû, theå hieän caùc ñieåm soá taäp trung quanh trung bình. ÔÛ ñaây cho bieát ñaùnh giaù cuûa caùc thaønh vieân laø töông ñoái ñoàng ñeàu. Neáu SD lôùn, theå hieän caùc ñieåm soá leäch xa ñieåm trung bình. Chöùng toû, yù kieán ñaùnh giaù cuûa caùc thaønh vieân laø khoâng thoáng nhaát, coù söï cheânh leäch nhau. + Tính tæ leä phaàn traêm (%): vôùi P laø tæ leä phaàn traêm. xi laø soá maãu. n laø toång soá maãu. P= x 100% xi n 8. Ñoùng goùp cuûa ñeà taøi. Neáu ñeà taøi thaønh coâng thì caùc giaûi phaùp quaûn lyù môùi cuûa ñeà taøi seõ giuùp cho hoaït ñoäng quaûn lyù ñaøo taïo töø xa ñaït hieäu quaû hôn taïi ÑHMBCTP.HCM noùi rieâng vaø cuûa caùc tröôøng ñaïi hoïc coù aùp duïng hình thöùc ñaøo taïo naøy noùi chung. Chöông 1. CÔ SÔÛ LYÙ LUAÄN CUÛA ÑAØO TAÏO TÖØ XA. 1.1. Toång quan veà lòch söû nghieân cöùu vaán ñeà. 1.1.1. Söï hình thaønh vaø phaùt trieån ñaøo taïo töø xa treân theá giôùi. Söï hình thaønh vaø phaùt trieån ñaøo taïo töø xa (ÑTTXa) treân theá giôùi chòu taùc ñoäng maïnh meõ cuûa hai nhaân toá: 1) tieán boä cuûa khoa hoïc, kyõ thuaät vaø coâng ngheä thoâng tin, 2) nhu caàu phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi vaø nhu caàu ngaøy caøng taêng cuûa daân chuùng ñoái vôùi giaùo duïc – ñaøo taïo. 1) Vai troø cuûa khoa hoïc, kyõ thuaät vaø coâng ngheä thoâng tin trong vieäc hình thaønh vaø phaùt trieån ÑTTXa: Ñaøo taïo töø xa ñöôïc hình thaønh töø cuoái theá kyû 19 taïi caùc nöôùc Taây Aâu vaø Baéc Myõ. Phöông tieän chuyeån taõi thoâng tin cho ÑTTXa luùc ñoù chuû yeáu döïa vaøo taøi lieäu in aán vaø heä thoáng böu ñieän. Ñeán ñaàu theá kyû 20, do coù nhöõng tieán boä môùi cuûa khoa hoïc vaø coâng ngheä thoâng tin, ÑTTXa ñöôïc tieán theâm moät böôùc. Naêm 1927, Ñaøi BBC (Luaân Ñoân) laàn ñaàu tieân phaùt soùng caùc chöông trình ÑTTXa. Giöõa theá kyû 20, khi coâng ngheä truyeàn hình phaùt trieån, caùc chöông trình ÑTTXa ñöôïc phaùt treân soùng truyeàn hình sinh ñoäng, lôùp hoïc hieän ra tröôùc maét hoïc vieân qua maøn aûnh nhoû. Nhöõng thaäp nieân cuoái theá kyû 20, maùy vi tính ñaõ taïo cho ÑTTXa coù moät böôùc tieán nhaûy voït. Ñaëc bieät, heä thoáng vi tính noái maïng, kyõ thuaät soá vaø truyeàn tin vieãn thoâng qua veä tinh cho pheùp chuyeån taûi thoâng tin hai chieàu moät caùch nhanh nhaïy vaø chính xaùc, ñaõ taùc ñoäng ñeán moïi maët cuûa ÑTTXa vaø ñaõ taïo cho ÑTTXa coù moät öu theá môùi. Caùc chöông trình ÑTTXa ñöôïc thieát keá vaø tieán haønh baèng coâng ngheä thoâng tin hieän ñaïi thaäm chí ñaõ laøm thay ñoåi haún caùch daïy-hoïc trong heä thoáng ñaøo taïo truyeàøn thoáng (maët giaùp maët). (2) Nhu caàu phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi, giaùo duïc suoát ñôøi vaø ÑTTXa: Qua hôn moät theá kyû hình thaønh vaø phaùt trieån, ÑTTXa ñaõ goùp phaàn phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi vaø ñaùp öùng nhu caàu hoïc taäp ña daïng cuûa ngöôøi daân. Thôøi kyø töø cuoái theá kyû XIX ñeán giöõa theá kyû XX, ÑTTXa chuû yeáu ñaùp öùng nhu caàu hoïc taäp cuûa daân chuùng, nhöõng ngöôøi khoâng coù ñieàu kieän theo hoïc caùc tröôøng truyeàn thoáng vì lyù do kinh teá hoaëc do vò trí ñòa lyù. Ñeán nöûa cuoái theá kyû XX, xuaát hieän nhu caàu böùc thieát hôn, ñoù laø nhu caàu phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi. Sau Ñaïi chieán Theáù giôùi laàn thöù II, theá giôùi lao vaøo coâng cuoäc khoâi phuïc vaø phaùt trieån kinh teá; khoa hoïc vaø coâng ngheä coù nhöõng böôùc tieán nhaûy voït; giaùo duïc vaø ñaøo taïo ñöôïc coi laø then choát trong cuoäc ñaïi caùch maïng ñoù. Caùc nöôùc ñaõ trôû thaønh nhöõng “con roàng” cuûa theá giôùi laø nhöõng nöôùc ñaõ naém baét ñöôïc xu theá cuûa lòch söû: neàn kinh teá coù tri thöùc. Xu theá ñoù vaãn coøn laø muïc tieâu cuûa nhieàu nöôùc trong thieân nieân kyû môùi. Caùc hoïc giaû treân theá giôùi ñaõ nhaän ñònh raèng: neáu nhö thôøi kyø Phong kieán do quyeàn löïc vaø ñaát ñai ngöï trò, thôøi ñaïi Coâng nghieäp bò vaät chaát tö baûn chi phoái, thì ôû theá kyû XXI söï quyeát ñònh toái cao thuoäc veà neàn Kinh teá tri thöùc. Neàn kinh teá tri thöùc laáy giaùo duïc – ñaøo taïo laøm ñoøn baåy; trong ñoù, ÑTTXa phaûi ñöôïc öu tieân haøng ñaàu, vì noù taïo ra ñöôïc nhöõng ñoät phaù môùi, nhôø coù tieán boä cuûa coâng ngheä thoâng tin hieän ñaïi. Hôn nöõa, giaùo duïc theá kyû XXI phaûi tieán ñeán moïi ngöôøi, moïi nhaø, ñeå moïi ngöôøi daân ñöôïc vöôn leân trong cuoäc soáng vaø lao ñoäng. Maët khaùc, giaùo duïc phaûi taïo ra cho ñöôïc nhöõng coâng daân coù traùch nhieäm vaø coù yù nghóa ñoái vôùi xaõ hoäi; ngöôøi daân phaûi ñöôïc quyeàn löïa choïn toái ña ñeå ñaït tri thöùc vaø phöông phaùp haønh ñoäng. Vì vaäy, ÑTTXa seõ ñoùng vai troø voâ cuøng quan troïng trong vieäc hình thaønh vaø phaùt trieån heä thoáng giaùo duïc suoát ñôøi vaø neàn kinh teá tri thöùc. 1.1.2. Xu theá phaùt trieån ñaøo taïo töø xa treân theá giôùi. Ngaøy nay, nhieàu nöôùc treân theá giôùi ñaõ vaø ñang xaây döïng heä thoáng giaùo duïc- ñaøo taïo theo hình thöùc hoïc töø xa song haønh vaø boå trôï cho heä thoáng giaùo duïc-ñaøo taïo truyeàn thoáng. Moãi hình thöùc ñaøo taïo ñeàu coù nhöõng theá maïnh rieâng vaø laø thaønh phaàn caáu thaønh cuûa heä thoáng giaùo duïc quoác daân. Ñeå toå chöùc vaø thöïc hieän caùc chöông trình ÑTTXa, nhieàu nöôùc ñaõ thaønh laäp caùc tröôøng ñaïi hoïc chuyeân ñaøo taïo töø xa nhö caùc tröôøng Ñaïi hoïc Môû ôû Anh, Thaùi Lan, Singapore, Philippin, Indonesia, Aán Ñoä, v.v.. hoaëc caùc tröôøng ñaïi hoïc haøm thuï ôû Phaùp, Bungari, Tröôøng ñaïi hoïc Phaùt thanh vaø Truyeàn hình Trung Quoác, Tröôøng Ñaïi hoïc Khoâng trung ôû Nhaät Baûn, Trieàu Tieân, v.v… Ñeå toå chöùc, lieân keát hôïp taùc, trao ñoåi kinh nghieäm trong lónh vöïc ÑTTXa, hieän nay treân theá giôùi ñaõ hình thaønh nhieàu toå chöùc nhö Hoäi ñoàng Quoác teá veà ÑTTXa (International Council for Distance Education), Hoäi ñoàng Quoác teá ñaïi hoïc khoâng töôøng (Universities Without Walls International Council), Hieäp hoäi caùc tröôøng Ñaïi hoïc Môû Chaâu AÙ (Asian Association of the Open Universities – AAOU), v.v… Sôû dó haàu heát caùc nöôùc phaùt trieån cuõng nhö ñang phaùt trieån trong nhöõng thaäp kyû cuoái theá kyû XX ñaõ trieån khai ÑTTXa nhanh choùng nhö vaäy vì nhöõng lyù do sau: - Tröôùc heát, do söï phaùt trieån nhanh choùng cuûa khoa hoïc vaø coâng ngheä, yeâu caàu phaùt trieån cuûa neàn kinh teá quoác daân maø löïc löôïng lao ñoäng luoân coù nhu caàu ñöôïc boå sung kieán thöùc vaø kyõ naêng ñeå theo kòp vôùi söï phaùt trieån cuûa khoa hoïc, coâng ngheä vaø ñaùp öùng nhu caàu cuûa neàn saûn xuaát. Khoa hoïc – coâng ngheä phaùt trieån caøng nhanh thì nhu caàu ñaøo taïo laïi nguoàn nhaân löïc caøng lôùn. Chính vì vaäy, Singapore, Hoàng Koâng, v.v.. tuy ñaát khoâng roäng, daân khoâng ñoâng, nhöng do nhu caàu phaùt trieån nguoàn nhaân löïc ñaõ thaønh laäp tröôøng Ñaïi hoïc Môû vaø tieán haønh ÑTTXa. Caùc nöôùc phaùt trieån ôû trình ñoä cao nhö Myõ, Anh, Australia, Phaùp, Taây Ban Nha, v.v… ñaõ coù heä thoáng ÑTTXa hieän ñaïi vaø höõu hieäu. Taïi Myõ, naêm 2000 ñaõ coù 1.363.670 ngöôøi theo hoïc caùc chöông trình ÑTTXa trong toång soá 14,4 trieäu sinh vieân ñaïi hoïc cuûa caû nöôùc [2]. - Caùc nöôùc ñang phaùt trieån muoán ruùt ngaén khoaûng caùch trong quaù trình ñuoåi kòp caùc nöôùc phaùt trieån, traùnh nguy cô bò tuït haäu, ñaõ coi giaùo duïc laø quoác saùch haøng ñaàu vaø laáy ÑTTXa laøm phöông tieän höõu hieäu ñeå ñaøo taïo vaø taùi taïo nguoàn nhaân löïc, thích öùng vôùi yeâu caàu cuûa neàn saûn xuaát hieän ñaïi. Caùc nöôùc ngheøo coøn tieán haønh ÑTTXa ñeå khaéc phuïc khoù khaên, thieáu thoán veà ñoäi nguõ caùn boä, giaùo vieân, v.v… Ñaøo taïo töø xa coù nhieàu öu ñieåm noåi baät, xeùt caû veà phöông dieän sö phaïm, toå chöùc ñaøo taïo vaø hieäu quaû kinh teá ñoái vôùi ngöôøi hoïc cuõng nhu cô sôû ñaøo taïo. 1.1.3. Toång quan veà ñaøo taïo töø xa ôû Vieät Nam. Ñaøo taïo töø xa xuaát hieän ôû Vieät Nam töø nhöõng naêm ñaàu cuûa thaäp nieân 60 döôùi hình thöùc daïy hoïc haøm thuï, taøi lieäu in aán ñöôïc phaân phoái phaùt tôùi hoïc vieân qua heä thoáng böu ñieän. Trong nhöõng naêm cuûa Keá hoaïch 5 naêm laàn thöù nhaát (1961-1965), phöông thöùc daïy-hoïc haøm thuï ñaõ ñoùng goùp ñaùng keå cho coâng taùc ñaøo taïo vaø boài döôõng caùn boä cho coâng cuoäc phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi. Khi Ñeá quoác Myõ gaây chieán tranh baén phaù Mieàn Baéc baèng khoâng quaân, caùc tröôøng phaûi ñi sô taùn vaø hình thöùc ÑTTXa naøy bò ñöùt quaõng. Trong nhöõng naêm chieán tranh vaø nhöõng naêm sau ñoù, ÑTTXa ôû Vieät Nam haàu nhö khoâng ñöôïc tieán haønh. Sau khi Ñaûng vaø Nhaø nöôùc coù chuû tröông ñoåi môùi vaø chính saùch môû cöûa, ÑTTXa ñöôïc khoâi phuïc vaø phaùt trieån. Nhöõng thaønh töïu böôùc ñaàu coù theå toùm löôïc nhö sau: - ÑHMBCTP.HCM ñöôïc thaønh laäp theo Quyeát ñònh soá 389/TTg cuûa Thuû töôùng Chính phuû ngaøy 26/7/1993, vôùi chöùc naêng vaø nhieäm vuï “laø cô sôû ñaøo taïo töø xa, ñaøo taïo taïi choã, ñaøo taïo taïi caùc ñieåm veä tinh… nhaèm ñaùp öùng nhu caàu hoïc taäp ña daïng cuûa xaõ hoäi, goùp phaàn taêng cöôøng ñoäi nguõ khoa hoïc-kyõ thuaät cho ñaát nöôùc”. Ñeán nay, ÑHMBCTP.HCM ñaõ xaây döïng ñöôïc heä thoáng chöông trình ñaøo taïo cho nhieàu ngaønh hoïc theo phöông thöùc ÑTTXa. Tröôøng ñaõ hôïp taùc vôùi Ñaøi Phaùt thanh Thaønh phoá Hoà Chí Minh ñeå phaùt nhöõng chöông trình ÑTTXa. Keå töø naêm 1993 ñeán nay Ñaøi phaùt thanh tieáng noùi Vieät Nam ñaõ tieán haønh hôn 10.000 buoåi phaùt soùng veà ÑTTXa. Nhöõng chöông trình ñoù khoâng nhöõng boå ích ñoái vôùi haøng ngaøn hoïc vieân ñang theo hoïc maø coøn coù taùc duïng ñoái vôùi haøng trieäu ngöôøi daân. Hieän nay, ÑHMBCTP.HCM ñaõ coù maïng löôùi goàm 19 Trung taâm ÑTTXa veä tinh taïi caùc tænh vaø thaønh phoá phía Nam. - Vieän ñaïi hoïc Môû Haø Noäi ñöôïc thaønh laäp theo Quyeát ñònh cuûa Thuû töôùng Chính phuû ngaøy 3/11/1993, vôùi chöùc naêng vaø nhieäm vuï “ñaøo taïo ñaïi hoïc vaø nghieân cöùu vôùi caùc loaïi hình ñaøo taïo töø xa, ñaøo taïo taïi choã nhaèm ñaùp öùng nhu caàu hoïc taäp ña daïng cuûa xaõ hoäi, goùp phaàn taêng theâm tieàm löïc caùn boä khoa hoïc, kyõ thuaät cho ñaát nöôùc”. Vieän ñaõ hôïp taùc vôùi Ñaøi Phaùt thanh tieáng noùi Vieät nam vaø Ñaøi truyeàn hình Trung öông (keânh VTV2) ñeå phaùt nhöõng chöông trình ÑTTXa. Chæ tính rieâng töø naêm 1995 ñeán 2001 Ñaøi phaùt thanh tieáng noùi Vieät Nam ñaõ tieán haønh hôn 5500 buoåi phaùt soùng veà ÑTTXa cho hôn 8000 hoïc vieân ñang theo hoïc ñaøo taïo töø xa. Hieän nay, rieâng heä ÑTTXa taïi Vieän Ñaïi hoïc Môû Haø Noäi coù hôn 20.000 hoïc vieân theo hoïc. - Trung taâm ñaøo taïo töø xa – thuoäc Ñaïi hoïc Hueá ñaõ vaø ñang ñaøo taïo theo chöông trình Döï aùn Vieät-Bæ, boài döôõng giaùo vieân phoå thoâng trung hoïc cô sôû theo phöông thöùc ÑTTXa. - Trung taâm ñaøo taïo töø xa thuoäc Ñaïi hoïc Sö phaïm Haø Noäi, ñöôïc thaønh laäp ngaøy 18/11/1994 ñeán naêm 2004, Trung taâm ñaõ môû roäng ñöôïc 12 ngaønh hoïc ôû gaàn 30 tænh thaønh trong caû nöôùc vôùi hôn 30.000 hoïc vieân. - Trung taâm Ñaøo taïo töø xa thuoäc Ñaïi hoïc Ngoaïi ngöõ Haø Noäi, khoùa ñaàu tieân ñaõ ñaøo taïo theo chöông trình Ñaïi hoïc cho 4.600 hoïc vieân. Ngoaøi ra, Trung taâm ñaõ hôïp taùc vôùi Ñaøi Tieáng noùi Vieät Nam, Ñaøi truyeàn hình Trung öông, Ñaøi truyeàn hình Haø Noäi ñeå phaùt caùc chöông trình boài döôõng Tieáng Anh. - Sôû Giaùo duïc vaø Ñaøo taïo Haø Noäi, töø naêm 1995 ñaõ coù ñeà taøi “Ñònh höôùng phaùt trieån veà xaây döïng moâ hình ÑTTXa ôû Haø Noäi”. Tieáp ñoù, Sôû ñaõ tieán haønh ÑTTXa cho hoïc vieân boå tuùc trung hoïc phoå thoâng [4] Ngoaøi ra, tính ñeán naêm 2004, trong caû nöôùc ñaõ coù theâm raát nhieàu tröôøng toå chöùc ñaøo taïo theo phöông thöùc töø xa laø Ñaïi hoïc Ñaø Naúng, Ñaïi hoïc Ñaø Laït, Ñaïi hoïc Caàn Thô, Hoïc vieän Böu chính vieãn thoâng vaø Ñaïi hoïc daân laäp Bình Döông. Hieän coù treân 122.000 ngöôøi ñang theo hoïc caùc chöông trình ñaøo taïo ñaïi hoïc vaø ñaõ coù treân 54.000 ngöôøi toát nghieäp qua 10 naêm ñaøo taïo [19]. * Nhu caàu phaùt trieån ñaøo taïo töø xa taïi Vieät Nam trong giai ñoaïn hieän nay: Nöôùc ta coøn ngheøo, cô sôû vaät chaát vaø caùc nguoàn löïc khaùc cho giaùo duïc-ñaøo taïo coù haïn, caùc tröôøng ñaøo taïo theo phöông thöùc truyeàn thoáng (daïy-hoïc tröïc tieáp) bò quaù taûi naëng neà, khoâng ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu hoïc taäp cuûa nhaân daân. Cho duø Nhaø nöôùc coù chi kinh phí ñeå xaây döïng theâm nhieàu tröôøng (theo moâ hình truyeàn thoáng) nöõa thì cuõng khoâng theå ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu hoïc taäp ña daïng cuûa nhaân daân vaø nhu caàu veà nguoàn nhaân löïc coù tri thöùc cuûa neàn saûn xuaát hieän ñaïi. Vaán ñeà ñaët ra laø phaûi phaùt huy tôùi möùc cao nhaát nhöõng nguoàn löïc saün coù vaø söû duïng hieäu quaû nhaát nguoàn trí tueä cuûa xaõ hoäi ñeå ñaùp öùng nhu caàu hoïc taäp ña daïng cuûa ñoâng ñaûo nhaân daân trong coâng cuoäc ñoåi môùi vaø phaùt trieån kinh teá-xaõ hoäi cuûa ñaát nöôùc. Phöông chaâm “giaùo duïc cho moïi ngöôøi”, “giaùo duïc lieân tuïc”, “hoïc suoát ñôøi” phaûi trôû thaønh kim chæ nam cho moïi hoaït ñoäng giaùo duïc-ñaøo taïo. Vì vaäy, giaùo duïc-ñaøo taïo caàn phaûi ñöôïc ñoåi môùi caû veà noäi dung, phöông phaùp vaø hình thöùc. Trong ñoù, ñaøo taïo töø xa phaûi ñöôïc öu tieân thích ñaùng vì ñoù laø giaûi phaùp höõu hieäu ñeå giaûi quyeát baøi toaùn veà ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu hoïc taäp ña daïng cuûa nhaân daân nhaát laø nhöõng ngöôøi ôû vuøng saâu, vuøng xa, nhöõng ngöôøi coù ñieàu kieän kinh teá khoù khaên; laø giaûi phaùp ñeå giaûi quyeát baøi toaùn veà kinh phí haïn heïp chi cho giaùo duïc - ñaøo taïo vì ÑTTXa laø höôùng ñaàu tö reû vaø hieäu quaû. Ñaïi hoäi ñaïi bieåu toaøn quoác laàn thöù VIII cuûa Ñaûng Coäng saûn Vieät Nam ñaõ khaúng ñònh raèng treân cô sôû naém vöõng hai nhieäm vuï chieán löôïc xaây döïng Chủ nghĩa xã hội vaø baûo veä Toå quoác, trong thôøi gian töø 2001 ñeán 2020 ra söùc phaán ñaáu ñeå nöôùc ta cô baûn trôû thaønh moät nöôùc coâng nghieäp, coù cô sôû vaät chaát kyõ thuaät hieän ñaïi, cô caáu kinh teá hôïp lyù, quan heä saûn xuaát tieán boä, phuø hôïp vôùi trình ñoä phaùt trieån cuûa löïc löôïng saûn xuaát, ñôøi soáng vaät chaát vaø tinh thaàn cao, quoác phoøng, an ninh vöõng chaéc, daân giaøu, nöôùc maïnh, xaõ hoäi coâng baèng , vaên minh. - Phaán ñaáu ñaït GDP/ngöôøi laø 700 – 800 USD vaøo naêm 2010. - Naêm 2010, nöôùc ta phaûi ñaït 200 sinh vieân treân moät vaïn daân vaø ñeán naêm 2020, ñaït 400 sinh vieân treân moät vaïn daân. - Nöôùc ta tieán haønh coâng nghieäp hoùa – hieän ñaïi hoùa vôùi xuaát phaùt ñieåm laø moät nöôùc noâng nghieäp vôùi 76% daân cö soáng ôû noâng thoân (ñieàu tra daân soá 1999) vaø 25,75% thu nhaäp quoác daân töø noâng nghieäp (naêm 1998). Trong quaù trình coâng nghieäp hoùa seõ dieãn ra söï dòch chuyeån moät caùch cô baûn cô caáu kinh teá vaø cô caáu lao ñoäng theo höôùng giaûm tyû leä ñoùng goùp cuûa noâng laâm ngö nghieäp trong GDP xuoáng 17%, taêng tyû leä ñoùng goùp cuûa coâng nghieäp leân 41-43% vaøo naêm 2010. Do ñoù, giaùo duïc-ñaøo taïo coù nhieäm vuï phaûi ñaøo taïo nguoàn nhaân löïc ñeå phuïc vuï cho quaù trình coâng nghieäp hoùa – hieän ñaïi hoùa naøy. - Nöôùc ta ñang tieán haønh coâng nghieäp hoùa – hieän ñaïi hoùa trong ñieàu kieän neàn kinh teá nhieàu thaønh phaàn vaän haønh theo cô cheá thò tröôøng. Söï caïnh tranh kinh teá trôû neân raát gaét gao. Ñieàu naøy seõ aûnh höôûng ñeán ñoäng cô hoïc taäp, ñeán vieäc löïa choïn ngaønh ngheà, ñeán vieäc ñoøi hoûi chaát löôïng giaùo duïc- ñaøo taïo cuûa xaõ hoäi. Nhaän thöùc ñöôïc nhu caàu böùc thieát veà phaùt trieån giaùo duïc-ñaøo taïo vaø vai troø cuûa ÑTTXa, Ñaûng vaø Nhaø nöôùc ñaõ coù nhöõng chæ ñaïo mang tính ñònh höôùng cho söï phaùt trieån ÑTTXa. Nghò quyeát Hoäi nghò laàn thöù II cuûa Ban Chaáp haønh Trung öông Ñaûng Coäng saûn Vieät Nam khoùa VIII ñaõ chæ roõ:”Ña daïng hoùa caùc loaïi hình giaùo duïc-ñaøo taïo, taïo cô hoäi cho moïi ngöôøi coù theå löïa choïn caùch hoïc phuø hôïp vôùi nhu caàu vaø hoaøn caûnh cuûa mình… Môû roäng caùc loaïi hình ñaøo taïo khoâng taäp trung, ñaøo taïo töø xa, töøng böôùc hieän ñaïi hoùa hình thöùc ñaøo taïo…” Vaên kieän Ñaïi hoäi ñaïi bieåu toaøn quoác Ñaûng Coäng saûn Vieät Nam ñaõ chæ roõ: “Xaây döïng quy hoaïch ñaøo taïo nhaân löïc theo phöông thöùc keát hôïp hoïc taäp trung, hoïc töø xa, hoïc qua maùy tính”; “Töøng böôùc xuùc tieán vieäc noái maïng internet ôû tröôøng hoïc, taïo ñieàu kieän hoïc taäp, nghieân cöùu treân maïng”. Luaät Giaùo duïc cuûa nöôùc Coäng hoøa xaõ hoäi chuû nghóa Vieät Nam ñaõ khaúng ñònh ñaøo taïo töø xa thuoäc heä thoáng quoác daân:”Chöông trình ñaøo taïo ñeå laáy vaên baèng cuûa heä thoáng giaùo duïc quoác daân theo hình thöùc vöøa hoïc vöøa laøm, hoïc töø xa, töï hoïc coù höôùng daãn…” (Luaät giaùo duïc-1998), Muïc d, Ñieàu 41) hay “Caùc hình thöùc thöïc hieän chöông trình ñaøo taïo thöôøng xuyeân ñeå laáy vaên baèng cuûa heä thoáng giaùo duïc quoác daân bao goàm: a) Vöøa laøm vöøa hoïc; b) Hoïc töø xa; c) Töï hoïc coù höôùng daãn” (Luaät giaùo duïc 2005, Chöông II, Muïc 5, Ñieàu 45.2). 1.2. Moät soá khaùi nieäm coâng cuï cô baûn trong vieäc nghieân cöùu ñeà taøi. 1.2.1. Khaùi nieäm veà quaûn lyù. Ngay töø khi con ngöôøi baét ñaàu hình thaønh nhoùm, ñaõ ñoøi hoûi phaûi coù söï phoái hôïp hoaït ñoäng cuûa caùc caù nhaân ñeå duy trì söï soáng vaø do ñoù caàn söï quaûn lyù. Vì theá, ta coù theå noùi raèng quaûn lyù laø moät chöùc naêng lao ñoäng xaõ hoäi baét nguoàn töø tính chaát xaõ hoäi cuûa lao ñoäng. Caùc-Maùc ñaõ vieát:”Moät ngöôøi ñoäc taáu vó caàm töï mình ñieàu khieån laáy mình, coøn moät daøn nhaïc thì caàn phaûi coù nhaïc tröôûng”. Quaûn lyù ñöôïc xem laø moät khoa hoïc vöøa laø moät ngheä thuaät. Noù tuyø thuoäc vaøo trình ñoä, kinh nghieäm, baûn lónh cuûa ngöôøi ra quyeát ñònh trong caùc tình huoáng öùng xöû. Do tính chaát phöùc taïp cuûa quaûn lyù maø coù nhieàu quan ñieåm khaùc nhau: + Theo Henry Fayol: “Quaûn lyù laø döï baùo-laäp keá hoaïch, toå chöùc, ñieàu khieån, phoái hôïp vaø kieåm tra”. + Theo ISO 9000:2000: “Quaûn lyù laø caùc hoaït ñoäng coù phoái hôïp nhaèm ñònh höôùng vaø kieåm soaùt moät toå chöùc”. + Theo giaùo trình Khoa hoïc quaûn lyù cuûa Khoa Quaûn lyù kinh teá cuûa Hoïc vieän chính trò quoác gia Hoà Chí Minh: Quaûn lyù laø söï taùc ñoäng coù toå chöùc, coù höôùng ñích cuûa chuû theå quaûn lyù tôùi ñoái töôïng quaûn lyù nhaèm ñaït muïc tieâu ñaõ ñeà ra. Tuy khaùi nieäm quaûn lyù coù phaùt bieåu khaùc nhau nhöng nhìn chung caùc taùc giaû ñeàu quan nieäm raèng quaûn lyù laø moät loaïi hoaït ñoäng trong ñoù chuû theå ñeà ra nhöõng muïc tieâu caàn phaûi ñaït vaø nhöõng chuû tröông, bieän phaùp keá hoaïch phaûi thöïc hieän, löïa choïn nhaân söï, huy ñoäng vaø söû duïng vaät löïc vaø taøi löïc ñang coù, toå chöùc vaø ñieàu haønh boä maùy nhaân löïc ñeå thöïc hieän nhöõng chuû tröông, bieän phaùp vaø keá hoaïch noùi treân moät caùch ñuùng ñaén, coù chaát löôïng vaø hieäu quaû nhaèm taïo ra keát quaû trong coâng vieäc toát nhaát. Töø nhöõng ñònh nghóa neâu treân chuùng ta coù theå noùi raèng quaûn lyù laø moät quaù trình mang tính xaõ hoäi, xuaát hieän cuøng vôùi söï hôïp taùc vaø phaân coâng lao ñoäng, bao truøm taát caû caùc lónh vöïc cuûa ñôøi soáng xaõ hoäi vaø trong moãi lónh vöïc ñoù coøn ngöôøi ñieàu chænh hoaït ñoäng cuûa mình theo moät phöông thöùc nhaát ñònh. Toùm laïi: o Quaûn lyù laø toång theå nhöõng bieän phaùp ñöôïc phoái hôïp nhaèm ñaït muïc ñích nhaát ñònh. o Quaûn lyù laø quan heä giöõa chuû theå quaûn lyù vaø ñoái töôïng quaûn lyù ñoù laø quan heä giöõa ngöôøi quaûn lyù vaø ngöôøi bò quaûn lyù. Trong quan heä saûn xuaát laø moái quan heä giöõa ngöôøi laõnh ñaïo vaø ngöôøi thöïc hieän. o Quaûn lyù phaûi bao goàm 2 yeáu toá chuû theå vaø khaùch theå quaûn lyù. o Quaûn lyù laø thöïc hieän muïc tieâu cuûa toå chöùc thoâng qua vieäc söû duïng coù hieäu quaû caùc nguoàn löïc (nhaân löïc, taøi löïc, vaät löïc). o Quaûn lyù bao giôø cuõng laø taùc ñoäng höôùng ñích, coù muïc tieâu xaùc ñònh. o Quaûn lyù laø söï taùc ñoäng mang tính chuû quan nhöng phaûi phuø hôïp vôùi quy luaät khaùch quan. o Quaûn lyù xeùt veà maët coâng ngheä laø söï vaän ñoäng cuûa thoâng tin. o Quaûn lyù toàn taïi vôùi tö caùch laø moät heä thoáng. Nhö vaäy, quaûn lyù laø moät heä thoáng bao goàm 4 yeáu toá: chuû theå quaûn lyù, ñoái töôïng quaûn lyù, muïc tieâu quaûn lyù, khaùch theå quaûn lyù. Caùc yeáu toá naøy khoâng taùch rôøi nhau maø chuùng coù quan heä töông taùc gaén boù vôùi nhau. Chuû theå quaûn lyù taïo ra nhöõng taùc nhaân taùc ñoäng leân ñoái töôïng quaûn lyù, nôi tieáp nhaän taùc ñoäng cuûa chuû theå quaûn lyù vaø cuøng vôùi chuû theå quaûn lyù hoaït ñoäng theo moät quyõ ñaïo nhaèm cuøng thöïc hieän muïc tieâu cuûa toå chöùc. Khaùch theå quaûn lyù coù theå laø moät heä thoáng khaùc hoaëc caùc raøng buoäc cuûa moâi tröôøng. Noù coù theå chòu taùc ñoäng hoaëc taùc ñoäng trôû laïi ñeán heä thoáng quaûn lyù. Vaán ñeà ñaët ra ñoái vôùi chuû theå quaûn lyù laø laøm theá naøo ñeå cho nhöõng taùc ñoäng töø phía khaùch theå quaûn lyù ñeán heä thoáng quaûn lyù laø tích cöïc vaø cuøng nhaèm thöïc hieän muïc tieâu chung. Ta coù theå theå hieän sô ñoà caáu truùc cuûa heä thoáng quaûn lyù nhö sau: 1.2.2. Khaùi nieäm veà hieäu quaû quaûn lyù. Ñeå ñaùnh giaù hieäu quaû cuûa vieäc quaûn lyù ta seõ ñaùnh giaù hai yeáu toá: Chaát löôïng saûn phaåm vaø chi phí söû duïng toái öu nguoàn löïc (nhaân löïc, vaät löïc, taøi löïc) cuûa nhaân daân vaø Nhaø nöôùc. Ta coù coâng thöùc : Hieäu quaû quaûn lyù = Chaát löôïng saûn phaåm / chi phí quaûn lyù . Nhö vaäy, cuøng ñaït moät chaát löôïng saûn phaåm nhö nhau nhöng neáu chi phí quaûn lyù thaáp thì hieäu quaû quaûn lyù ñöôïc ñaùnh giaù laø cao, nghóa laø chi phí chi cho quaù trình quaûn lyù ñeå saûn xuaát ra saûn phaåm ñöôïc söû duïng toái öu. Ngöôïc laïi, hieäu quaû quaûn lyù thaáp khi chi phí cho quaù trình quaûn lyù ñeå saûn xuaát ra saûn phaåm laø cao, töùc ngöôøi quaûn lyù söû duïng chi phí khoâng ñaït yeâu caàu. 1.2.3. Khaùi nieäm veà chaát löôïng. Chuû theå quaûn lyù Ñoái töôïng quaûn lyù Muïc tieâu quaûn lyù Khaùch theå quaûn lyù Taùc ñoäng maïnh Taùc ñoäng yeáu hôn Sô ñoà 1.1. Sô ñoà caáu truùc heä thoáng quaûn lyù Chaát löôïng laø moät khaùi nieäm khoù ñònh nghóa. Quan nieäm veà chaát löôïng cuûa moãi ngöôøi raát khaùc nhau bôûi leõ yù töôûng veà chaát löôïng raát roäng. Ñoái vôùi ngöôøi tieâu duøng thì hoï quan nieäm: chaát löôïng saûn phaåm laø saûn phaåm laøm ra coù ñuùng nhö hoï mong muoán hay khoâng. Neáu ñuùng thì hoï cho raèng saûn phaåm naøy coù chaát löôïng, neáu khoâng thì saûn phaåm khoâng ñaït chaát löôïng. Tuy nhieân, taïi thôøi ñieåm ñoù saûn phaåm ñöôïc saûn xuaát ra khoâng phaûi khoâng coù chaát löôïng theo nghóa ñaùp öùng caùc chuaån möïc cuûa ngöôøi saûn xuaát maø vì noù khoâng phuø hôïp (hoaëc laïc haäu) vôùi ngöôøi tieâu duøng. Do ñoù, quan nieäm chaát löôïng thöôøng mang nhieàu caûm tính hôn nhöõng chæ soá khaùch quan. Ñoái vôùi ngöôøi tieâu duøng, chaát löôïng saûn phaåm cao hay thaáp ñöôïc ñaùnh giaù treân nhöõng chuaån möïc maø ngöôøi tieâu duøng ñaët ra khi hoï ñem so saùnh vôùi nhöõng saûn phaåm cuøng loaïi . Theo chuùng toâi, chaát löôïng saûn phaåm laø söï phuø hôïp vôùi muïc tieâu, phuø hôïp vôùi moät thöôùc ño (chuaån möïc) nhaát ñònh. Neáu saûn phaåm laøm ra ñaït ñöôïc nhöõng chuaån möïc maø ngöôøi saûn xuaát ñaõ ñònh tröôùc thì saûn phaåm naøy ñaït chaát löôïng. Vaø ngöôïc laïi neáu saûn phaåm laøm ra khoâng ñaït ñöôïc nhöõng chuaån möïc ñaõ ñònh tröôùc thì saûn phaåm naøy laø keùm chaát löôïng. VD: Muïc tieâu ñaøo taïo ñaïi hoïc nöôùc ta hieän nay laø ñaøo taïo ra nhöõng sinh vieân naém vöõng kieán thöùc chuyeân moân vaø kyõ naêng thöïc haønh veà ngaønh ngheà, coù khaû naêng phaùt hieän, giaûi quyeát nhöõng vaán ñeà thoâng thöôøng thuoäc chuyeân ngaønh ñaøo taïo. Tuy nhieân theo ñaùnh giaù cuûa xaõ hoäi hieän nay thì sinh vieân ra tröôøng coù trình ñoä naêng löïc thöïc tieãn quaù yeáu keùm. Nhö vaäy, sinh vieân ra tröôøng khoâng ñaït vôùi nhöõng chuaån möïc cuûa muïc tieâu ñeà ra cho neân nhöõng sinh vieân naøy xem nhö laø nhöõng “saûn phaåm” keùm chaát löôïng cuaû ñaøo taïo ñaïi hoïc . 1.2.4. Khaùi nieäm veà quaûn lyù ñaøo taïo. Quaûn lyù giaùo duïc (noùi chung) vaø quaûn lyù ñaøo taïo (noùi rieâng) laø heä thoáng nhöõng taùc ñoäng coù muïc ñích, coù keá hoaïch, hôïp quy luaät cuûa chuû theå quaûn lyù (heä giaùo duïc) nhaèm laøm cho heä vaän haønh theo ñöôøng loái, quan ñieåm giaùo duïc nhaèm ñaït ñeán muïc tieâu cuûa giaùo duïc-đào tạo. Quaûn lyù đào tạo coù nhieàu caáp ñoä, ít nhaát coù hai caáp ñoä: caáp quaûn lyù vi moâ vaø caáp quaûn lyù vó moâ. Caáp quaûn lyù vó moâ töông öùng vôùi vieäc quaûn lyù moät ñoái töôïng coù quy moâ lôùn nhaát, bao quaùt toaøn boä heä thoáng. Trong heä thoáng naøy coù nhieàu heä thoáng con, töông öùng vôùi heä thoáng con naøy laø caùc hoaït ñoäng quaûn lyù vi moâ. Tuy nhieân, söï phaân chia quaûn lyù vó moâ vaø quaûn lyù vi moâ chæ laø töông ñoái. Ví duï, neáu ta ñaët Phoøng ñaøo taïo trong phaïm vi tröôøng hoïc thì noù chæ laø caáp quaûn lyù vi moâ so vôùi Ban laõnh ñaïo nhaø tröôøng, nhöng noù trôû thaønh caáp quaûn lyù vó moâ ñoái vôùi caùc trôï lyù ñaøo taïo cuûa caùc Khoa. Do ñoù khi xem xeùt moät vaán ñeà quaûn lyù phaûi xaùc ñònh chuû theå quaûn lyù ñang ôû caáp ñoä naøo. Töø ñoù môùi thaáy ñöôïc moái töông quan treân döôùi vó moâ vaø vi moâ. Quaûn lyù duø laø quaûn lyù ôû caáp vó moâ hay caáp vi moâ thì chuùng ñeàu laø heä thoáng nhöõng taùc ñoäng coù muïc ñích, coù keá hoaïch, coù heä thoáng, hôïp quy luaät cuûa chuû theå quaûn lyù ñeán taát caû maét xích , caùc ñoái töôïng cuûa heä thoáng nhaèm laøm cho heä vaän haønh theo ñöôøng loái, quan ñieåm giaùo duïc nhaèm ñaït ñeán muïc tieâu cuûa giaùo duïc-đào tạo. 1.2.5. Chöùc naêng cuûa quaûn lyù ñaøo taïo. Chöùc naêng cuûa quaûn lyù laø caùc daïng khaùc nhau, caùc hoaït ñoäng khaùc nhau cuûa hoaït ñoäng quaûn lyù thoâng qua ñoù chuû theå quaûn lyù taùc ñoäng vaøo khaùch theå quaûn lyù nhaèm thöïc hieän muïc tieâu quaûn lyù. Quaûn lyù coù caùc chöùc naêng chính sau: Keá hoaïch hoùa - Toå chöùc – Ñieàu khieån - Kieåm tra - Ñieàu chænh - Toång keát. 1.2.5.1. Keá hoaïch hoùa. Keá hoaïch hoùa trong quaûn lyù ñaøo taïo veà baûn chaát laø xaây döïng chöông trình haønh ñoäng cuûa nhaø tröôøng theo naêm hoïc, nhaèm ñaûm baûo thöïc hieän chaát löôïng ñaøo taïo. Chöông trình haønh ñoäng naøy bao goàm caùc chi tieát, muïc tieâu, noäi dung coâng taùc, thôøi gian, bieän phaùp thöïc hieän vaø phaân coâng ngöôøi chòu traùch nhieäm chính vaø döï kieán saûn phaåm. Vieäc soaïn thaûo chöông trình, keá hoaïch haønh ñoäng döïa vaøo muïc tieâu ñaøo taïo xaõ hoäi, döïa treân tieàm löïc cuûa nhaø tröôøng vaø caùc hoaøn caûnh vaø ñieàu kieän cuï theå cuûa ñòa phöông nôi tröôøng ñoùng. Xaây döïng keá hoaïch nhaø tröôøng thöïc chaát laø : - Ñaùnh giaù thöïc traïng ñeå döï baùo muïc tieâu caàn ñaït tôùi. - Moâ hình hoùa noäi dung coâng vieäc. - Chöông trình hoùa haønh ñoäng. - Löïa choïn caùc giaûi phaùp thöïc hieän toái öu. - Phaân coâng ngöôøi thöïc hieän vaø thôøi gian hoaøn thaønh. Toùm laïi, thöïc hieän coâng taùc keá hoaïch hoùa thöïc chaát caùc nhaø quaûn lyù phaûi traû lôøi boán caâu hoûi döôùi ñaây (theo kinh nghieäm cuûa phöông Taây) - Ta ñang ôû ñaâu? (Where are we now?) - Ta muoán ñeán ñaâu trong töông lai? (Where do we want to be in the future?) - Laøm theá naøo ñeå ñeán ñoù? (How will we get there?) - Laøm theá naøo ñeå ño ñuôïc söï tieán trieån? (How do we measure our progress?) 1.2.5.2. Toå chöùc. Toå chöùc laø saép xeáp con ngöôøi theo moät heä thoáng ñeå thöïc hieän caùc quan heä phoái hôïp laøm vieäc, ñaøo taïo vaø khai thaùc tieàm naêng cuûa moãi ngöôøi nhaèm taïo ra keát quaû trong coâng vieäc toát nhaát. Do ñoù, toå chöùc phaûi ñaït ñöôïc nhöõng yeâu caàu sau: - Phaân coâng, phaân nhieäm roõ raøng cho töøng noäi dung coâng vieäc ñeán töøng ngöôøi thöïc hieän. Söï phaân coâng phaûi cuï theå : noäi dung coâng vieäc, thôøi gian hoaøn thaønh, saûn phaåm phaûi coù. - Xaùc laäp cô caáu phoái hôïp giöõa caùc boä phaän chöùc naêng, laøm sao ñeå coâng vieäc ñöôïc tieán haønh ñoàng boä, toaøn dieän ñuùng vôùi tieán ñoä cuûa keá hoaïch chung. - Naâng cao trình ñoä nghieäp vuï cuûa caùc caùn boä chuyeân moân baèng caùch ruùt kinh nghieäm thöôøng xuyeân caùc coâng vieäc ñaõ laøm, baèng vieäc nghieân cöùu aùp duïng caùc kieán thöùc môùi, cöû ñi tham gia caùc lôùp boài döôõng nghieäp vuï chuyeân moân… - Tieáp nhaän caùc nguoàn boå sung veà nhaân söï, veà vaät chaát thieát bò, taøi chính vaø caùc taøi lieäu thoâng tin khoa hoïc môùi phuïc vuï cho giaûng daïy vaø ñaøo taïo ngöôøi hoïc. - Huy ñoäng toaøn boä löïc löôïng trong tröôøng tích cöïc hoaøn thaønh coâng vieäc ñuùng vôùi tieán ñoä moät caùch chaát löôïng. - Giaùm saùt thöïc hieän coâng vieäc vaø ñieàu chænh kòp thôøi nhöõng baát hôïp lyù, thaùo gôõ khoù khaên vaø nhöõng trôû ngaïi trong quaù trình thöïc hieän keá hoaïch, uoán naén kòp thôøi nhöõng leäch laïc theo ñuùng vôùi quõy ñaïo cuûa chöông trình chung. 1.2.5.3. Ñieàu khieån (chæ ñaïo thöïc hieän). Ñaây laø chöùc naêng theå hieän naêng löïc cuûa ngöôøi quaûn lyù. Sau khi hoaïch ñònh keá hoaïch vaø saép xeáp toå chöùc, ngöôøi quaûn lyù phaûi ñieàu khieån cho heä thoáng hoaït ñoäng nhaèm thöïc hieän muïc tieâu ñaõ ñeà ra. Ñaây laø quaù trình söû duïng quyeàn löïc quaûn lyù ñeå taùc ñoäng vaøo ñoái töôïng bò quaûn lyù (con ngöôøi, caùc boä phaän) moät caùc coù chuû ñích nhaèm phaùt huy heát tieàm naêng cuûa hoï höôùng vaøo vieäc ñaït muïc tieâu chung cuûa heä thoáng. Ngöôøi ñieàu khieån heä thoáng phaûi laø ngöôøi coù tri thöùc vaø kyõ naêng ra quyeát ñònh vaø toå chöùc thöïc hieän quyeát ñònh. Tröôùc khi ra quyeát ñònh, ngöôøi ñieàu khieån heä thoáng phaûi thu thaäp ñaày ñuû nhöõng thoâng tin caàn thieát ñeå vieäc ra quyeát ñònh ñöôïc chính xaùc vaø khaû thi. Thoâng tin coøn laø phöông tieän ñeå thoáng nhaát hoaït ñoäng cuûa heä thoáng quaûn lyù noùi chung vaø cuûa heä thoáng quaûn lyù ñaøo taïo noùi rieâng. Do ñoù, ngöôøi quaûn lyù phaûi laø ngöôøi coù trình ñoä ñeå coù theå choïn loïc nhöõng thoâng tin caàn thieát, chính xaùc, bieát loaïi boû nhöõng thoâng tin bò nhieãu nhaèm traùnh ra quyeát ñònh sai laàm. * Ra quyeát ñònh laø moät quaù trình bao goàm caùc böôùc sau: - Phaùt hieän vaán ñeà vaø ñeà ra nhieäm vuï; - Thu thaäp vaø xöû lyù thoâng tin; - Chính thöùc ñeà ra nhieäm vuï; - Döï kieán caùc phöông aùn; - So saùnh caùc phöông aùn theo tieâu chuaån hieäu quaû xaùc ñònh; - Ra quyeát ñònh chính thöùc. * Toå chöùc thöïc hieän quyeát ñònh laø nhaèm muïc ñích ñöa quyeát ñònh trôû thaønh hieän thöïc. Ñaây laø giai ñoaïn khoù khaên ñoøi hoûi noã löïc raát lôùn cuûa nhaø quaûn lyù. Quaù trình toå chöùc thöïc hieän quyeát ñònh coù theå bao goàm caùc böôùc sau: - Truyeàn ñaït quyeát ñònh; - Laäp keá hoaïch thöïc hieän quyeát ñònh; - Thöïc hieän quyeát ñònh; - Kieåm tra ñaùnh giaù vieäc thöïc hieän quyeát ñònh; - Ñieàu chænh quyeát ñònh; - Toång keát vieäc thöïc hieän quyeát ñònh. Nhö vaäy caùc coâng ñoaïn trong quaù trình toå chöùc thöïc hieän quyeát ñònh ñaõ hieän dieän trong baát kyø moät hoaït ñoäng quaûn lyù naøo chæ khaùc nhau veà qui moâ toå chöùc maø thoâi. 1.2.5.4. Kieåm tra, ñaùnh giaù, ñieàu chænh. Chöùc naêng kieåm tra cuûa cô quan quaûn lyù ñöôïc thöïc hieän trong suoát quaù trình naêm hoïc, theo töøng giai ñoaïn vaø theo töøng coâng vieäc. Kieåm tra giaùm saùt caøng chaët cheõ, saùt sao, tyû mæ caû soá löôïng, chaát löôïng vaø tieán ñoä coâng vieäc ñeå ruùt kinh nghieäm kòp thôøi caøng laøm cho chöông trình tieán haønh coù chaát löôïng cao. Kieåm tra vieäc thöïc hieän bao goàm : - Kieåm tra ñaùnh giaù traïng thaùi ban ñaàu. Xaây döïng caùc tieâu chuaån; - Ño löôøng vieäc thöïc hieän. Kieåm tra ñaùnh giaù tieán ñoä coâng vieäc. Quan troïng nhaát laø kieåm tra ñaùnh giaù chaát löôïng caùc hoaït ñoäng giaûng daïy cuûa giaùo vieân vaø hoaït ñoäng hoïc taäp cuûa ngöôøi hoïc. Ñaùnh giaù phaûi chuù yù caû soá löôïng, chaát löôïng saûn phaåm, nhöng quan troïng laø caùc phöông phaùp thöïc hieän coâng vieäc; - Phaùt hieän sai soùt, leäch laïc, tìm nguyeân nhaân ñeå ñieàu chænh, uoán naén kòp thôøi; - Kieåm tra laø moät heä thoáng thoâng tin phaûn hoài (ngöôïc). Toùm laïi, kieåm tra-ñaùnh giaù trong quaûn lyù ñaøo taïo laø phöông thöùc thu nhaän thoâng tin veà tình hình chaát löôïng, veà noäi dung, veà toå chöùc, veà phöông phaùp caùc hoaït ñoäng ñaøo taïo. Ñoù laø moät heä thoáng thao taùc quan saùt vaø so saùnh, ñaùnh giaù xem lao ñoäng sö phaïm thöïc teá coù phuø hôïp vôùi keá hoaïch, tieâu chuaån, quy taéc… ñaõ döï kieán tröôùc hay khoâng. Ñoù laø söï vaïch roõ keát quaû taùc ñoäng cuûa chuû theå ñeán khaùch theå, vaïch roõ nhöõng leäch laïc ñaõ phaïm phaûi so vôùi caùc yeâu caàu sö phaïm vaø nguyeân taéc toå chöùc. Nhö vaäy, thanh tra – kieåm tra trong quaûn lyù ñaøo taïo laø ñoäng löïc phaùt trieån cuûa nhaø tröôøng. Noù giuùp cho nhaø tröôøng traùnh ñöôïc nhöõng sai laàm trong quaù trình quaûn lyù, baûo ñaûm vieäc tuaân thuû phaùp luaät vaø giuùp cho hoaït ñoäng quaûn lyù ñaøo taïo ñaït hieäu quaû cao. 1.2.5.5. Toång keát. Toång keát laø vieäc ñaùnh giaù, ruùt kinh nghieäm, thöôûng-phaït nhöõng vieäc ñaõ laøm ñöôïc vaø chöa laøm ñöôïc so vôùi keá hoaïch ban ñaàu. Ngoaøi vieäc toång keát ruùt kinh nghieäm töøng coâng ñoaïn trong suoát quaù trình thöïc hieän, ngöôøi quaûn lyù phaûi toång keát, ñaùnh giaù keát quaû ñaït ñöôïc so vôùi hoaïch ñònh ban ñaàu ñeå tìm ra nhöõng baøi hoïc boå ích cho coâng vieäc tieán haønh ôû caùc laàn sau. Keát quaû thöïc teá Ño löôøng keát quaû thöïc teá So saùnh keát quaû thöïc teá vaø tieâu chuaån Xaùc ñònh caùc sai leäch Keát quaû mong muoán Söï thöïc hieän caùc ñieàu chænh Chöông trình hoaït ñoäng ñieàu chænh Phaân tích caùc nguyeân nhaân sai leäch Sô ñoà 1.2. Chu trình kieåm tra (Khoa hoïc quaûn lyù ñaøo taïo – Traàn Kieåm, 2004) Ñoàng thôøi, ngöôøi quaûn lyù phaûi xaây döïng nhöõng ño löôøng khaùch quan thaønh tích cuûa caùc nhaân tham gia hoaït ñoäng cuõng nhö cuûa vieäc khen thöôûng ñeå coù chính saùch thöôûng, phaït roõ raøng vaø coâng baèng nhaèm ñoäng vieân caùc caù nhaân coù thaønh tích toát cuõng nhö caûnh caùo nhöõng caù nhaân khoâng ñaït keát quaû nhö mong ñôïi. 1.2.6. Khaùi nieäm veà ñaøo taïo töø xa. Khi ñònh nghóa veà ñaøo taïo töø xa coù raát nhieàu thuaät ngöõ lieân quan vaø coù yù nghóa töông töï. ÔÛ Anh ngöôøi ta ñaõ söû duïng caùc khaùi nieäm nhö ñaøo taïo töø xa (Distance education), ñaøo taïo môû (Open learning), hoïc haøm thuï (Correspondence learning), ñaøo taïo laáy ngöôøi hoïc laøm trung taâm (Student-centred learning)… ñeå phaân bieät phöông phaùp sö phaïm môùi naøy vôùi phöông phaùp giaûng daïy truyeàn thoáng tröïc tieáp-phöông phaùp phaán baûng- phöông phaùp troø chuyeän Theo giaùo sö Sonja Ruehl – tröôøng Toång hôïp Luaân Ñoân thì veà cô baûn, ñaøo taïo töø xa ñöôïc thöïc hieän thoâng qua caùc phöông phaùp vaø phöông tieän thoâng tin chöù khoâng phaûi thoâng qua söï tieáp xuùc tröïc tieáp giöõa ngöôøi daïy vaø ngöôøi hoïc. Ñaëc ñieåm phaân bieät cuûa caùc phöông phaùp ñaøo taïo töø xa laø tính töông hoã, theå hieän ôû söï taùc ñoäng qua laïi giöõa ngöôøi hoïc vaø taøi lieäu hoïc taäp. Ñaây laø moät phöông phaùp sö phaïm maø trong ñoù quaù trình vaø yù thöùc hoïc taäp töï giaùc cao cuûa hoïc vieân ñöôïc nhaán maïnh. Caùc noäi dung, phöông phaùp, phöông tieän phuïc vuï giaûng daïy vaø hoïc taäp ñöôïc thieát keá ñeå phuø hôïp vôùi quaù trình töï hoïc ñoù [21] Theo Quyeát ñònh 40/2002/QÑ-BGD&ÑT ngaøy 14/10/2002 “Ñaøo taïo töø xa laø moät quaù trình giaùo duïc - ñaøo taïo maø trong ñoù phaàn lôùn hoaëc toaøn boä quaù trình ñaøo taïo coù söï taùch bieät giöõa thaày vaø troø veà maët khoâng gian hoaëc/vaø thôøi gian”. Nhö vaäy, ta coù theå neâu caùc ñaëc ñieåm chuû yeáu cuûa ñaøo taïo töø xa: - Phaàn lôùn quaù trình ñaøo taïo coù söï caùch bieät giöõa ngöôøi daïy vaø ngöôøi hoïc; - Coù söï toå chöùc vaø höôùng daãn cuûa caùc cô sôû ñaøo taïo ñeå phaùt huy cao nhaát söï noã löïc töï hoïc cuûa ngöôøi hoïc; - Coù söï trôï giuùp cuûa caùc phöông tieän kyõ thuaät, caùc loaïi hoïc lieäu nhö taøi lieäu in aán, caùc phöông tieän nghe-nhìn, maùy vi tính, maïng vi tính, truyeàn thanh, truyeàn hình…; - Söû duïng phöông tieän thoâng tin hai chieàu trong quaù trình daïy hoïc; - Coù söï giuùp ñôõ cuûa caùc giaùo vieân höôùng daãn hoaëc trôï giaûng; tyû leä höôùng daãn, phuï ñaïo taäp trung tuøy thuoäc vaøo noäi dung hoïc taäp vaø phöông tieän giaûng daïy; - Coù söï caù theå hoùa trong quaù trình daïy-hoïc. 1.2.7. Quaûn lyù ñaøo taïo töø xa. Quaûn lyù ñaøo taïo töø xa bao goàm vieäc quaûn lyù taát caû caùc vaán ñeà lieân quan ñeán ñaøo taïo töø xa nhö: xaùc ñònh muïc tieâu ñaøo taïo, xaùc laäp caùc chuaån möïc chaát löôïng, thieát keá vaø tieán haønh caùc chöông trình ñaøo taïo, giaùm saùt giaûng daïy, caùc phöông phaùp xaây döïng vaø kieåm soaùt chuaån möïc chaát löôïng, xaây döïng, ban haønh vaø thöïc hieän caùc quy trình ñaûm baûo chaát löôïng moät caùch coâng khai… nhaèm ñaït ñöôïc muïc tieâu ñaøo taïo töø xa. 1.2.8. Söï khaùc bieät giöõa ñaøo taïo theo hình thöùc ñaøo taïo ñaïi hoïc töø xa vaø ñaøo taïo theo hình thöùc ñaøo taïo ñaïi hoïc taäp trung. Baûng 1.1: So saùnh söï khaùc bieät giöõa ñaøo taïo töø xa vaø ñaøo taïo taäp trung Caùc tieâu chí so saùnh Ñaøo taïo taäp trung Ñaøo taïo töø xa Teân goïi ñoái töôïng hoïc Sinh vieân. Hoïc vieân. Ñoä tuoåi, trình ñoä Ñoàng nhaát veà trình ñoä, tuoåi taùc. Khoâng ñoàng nhaát veà trình ñoä, tuoåi taùc. Hình thöùc hoïc Hoïc taäp trung taïi moät ñòa ñieåm coá ñònh nhö lôùp hoïc, giaûng ñöôøng, … Tieán trình hoïc taäp coù söï Hoïc vieân phaân taùn khaép nôi, thöôøng coù söï giaùn caùch giöõa thaày-troø, haïn cheá söï töông taùc giöõa daïy-hoïc. Hoïc taäp tieán trieån trong hình thöùc kieåm soaùt trong hoaøn caûnh phuï thuoäc. Vieäc daïy vaø hoïc thoâng qua caùc hoaït ñoäng tröïc tieáp. hoïc töï do, trong hoaøn caûnh ñoäc laäp (töï hoïc laø chính). Vieäc daïy vaø hoïc caàn hình dung thoâng qua caùc phöông tieän nhaèm ruùt ngaén bôùt khoaûng caùch (nhö söû duïng caùc phöông tieän thoâng tin, trôï giaûng, caùc ñôït taäp trung höôùng daãn, giaûi ñaùp…) Phöông tieän thoâng tin vaø phöông phaùp daïy- hoïc Daïy hoïc tröïc tieáp (maët ñoái maët(face to face)) Ñoøi hoûi taäp trung cao ñoä nhaân löïc (tyû leä giaûng vieân/sinh vieân) Thoùi quen vaø kyõ naêng daïy vaø hoïc ñaõ ñöôïc bieát roäng raõi. Daïy – hoïc chuû yeáu qua caùc phöông tieän trung gian. Ñoøi hoûi taäp trung cao ñoä voán ban ñaàu ñeå xaây döïng vaø saûn xuaát hoïc lieäu ban ñaàu. Thoùi quen vaø kyõ naêng ñeå lónh hoäi caùc khoùa hoïc coøn ít ñöôïc phoå bieán roäng raõi. Khoùa hoïc Quaù trình thieát keá, dieãn tieán toå chöùc giaùo vuï… ñaõ coù neàn neáp, chuû ñoäng; khoùa hoïc thöôøng theo nieân cheá. Thieát keá, dieãn tieán caùc khoùa hoïc phöùc taïp, nhieàu chöùc naêng chuyeân moân hoùa, bò ñoäng vaø phuï thuoäc – ñaëc bieät laø khaâu saûn xuaát vaø phaân phaùt hoïc lieäu; khoùa hoïc khoâng theo nieân cheá maø toå chöùc theo tín chæ. Toå chöùc, quaûn lyù Toå chöùc thaønh moät heä thoáng hoaøn chænh veà ñoäi nguõ quaûn lyù, giaûng vieân, caùn boä kyõ thuaät ôû caùc Khoa, Toå chöùc thaønh nhöõng boä phaän quaûn lyù goïn nheï, ñoäi nguõ giaûng vieân chæ toå chöùc moät löïc löôïng laøm noàng coát coøn phaàn lôùn khai thaùc boä moân. Ñoäi nguõ giaûng vieân giaûng daïy chuû yeáu laø cô höõu, soá ít laø thænh giaûng. löïc löôïng giaûng vieân gioûi ôû caùc tröôøng chuû yeáu bieân soaïn giaùo trình, taøi lieäu. 1.2.9. Khaùi nieäm quaù trình ñaøo taïo töø xa. 1.2.9.1. Khaùi nieäm. Quaù trình ñaøo taïo töø xa cuõng gioáng nhö quaù trình ñaøo taïo cuûa caùc heä khaùc nhö taäp trung, vöøa laøm vöøa hoïc v.v… Quaù trình ñaøo taïo töø xa laø moät quaù trình xuyeân suoát töø vieäc tuyeån sinh (ñaàu vaøo) cho ñeán khi toát nghieäp (ñaàu ra) cuûa ngöôøi hoïc, trong ñoù bao goàm chuû yeáu laø quaù trình daïy vaø hoïc cuûa giaûng vieân vaø ngöôøi hoïc. Ñaøo taïo töø xa coøn laø phöông thöùc höõu hieäu trong vieäc ñaøo taïo laïi hay ñaøo taïo boå sung. Noäi dung cuûa quaù trình ñaøo taïo töø xa bao goàm: • Xaùc ñònh muïc tieâu ñaøo taïo töø xa. • Xaùc ñònh ñaàu vaøo theo muïc tieâu. • Xaùc ñònh noäi dung chöông trình ñaøo taïo theo muïc tieâu. • Xaùc ñònh quaù trình daïy-hoïc theo muïc tieâu. • Xaùc ñònh quaù trình kieåm tra-thi cöû theo muïc tieâu. • Xaùc ñònh phöông tieän phuïc vuï cho coâng taùc ñaøo taïo theo muïc tieâu. • Xaùc ñònh hoïc lieäu phuïc vuï cho coâng taùc ñaøo taïo theo muïc tieâu • Xaùc ñònh coâng taùc chính trò, tö töôûng cuûa ñoäi nguõ giaûng vieân, quaûn lyù vaø hoïc vieân töø xa. Trong quaù trình ñaøo taïo, caùc böôùc naøy ñöôïc saép xeáp thaønh moät heä thoáng chaët cheõ coù moái quan heä khaéng khít vaø boå sung cho nhau nhaèm giuùp cho quaù trình ñaøo taïo ñöôïc ñaûm baûo chaát löôïng cao. 1.2.9.2. Noäi dung cuûa quaù trình ñaøo taïo töø xa. 1.2.9.2.1. Muïc tieâu ñaøo taïo töø xa. Muïc tieâu cuûa ñaøo taïo ñaïi hoïc ñöôïc theå hieän roõ trong Luaät giaùo duïc laø: ñaøo taïo ngöôøi hoïc coù phaåm chaát chính trò, ñaïo ñöùc, coù yù thöùc phuïc vuï nhaân daân, coù kieán thöùc vaø naêng löïc thöïc haønh ngheà nghieäp töông xöùng vôùi trình ñoä ñaøo taïo, coù söùc khoûe, ñaùp öùng yeâu caàu xaây döïng vaø baûo veä Toå quoác. Ñoái vôùi ÑTTXa, muïc tieâu coøn laø taïo cô hoäi hoïc taäp cho moïi ngöôøi, nhaèm muïc tieâu naâng cao daân trí, goùp phaàn ñaøo taïo nguoàn nhaân löïc ñaùp öùng nhu caàu phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi cuûa ñaát nöôùc. Ñoái töôïng cuûa ÑTTXa laø moïi ngöôøi coù nhu caàu hoïc taäp, ñaëc bieät laø ngöôøi lao ñoäng vaø nhaân daân ôû nhöõng vuøng coù ñieàu kieän kinh teá xaõ hoäi khoù khaên nhö vuøng nuùi, vuøng saâu, vuøng xa. 1.2.9.2.2. Xaùc ñònh ñaàu vaøo theo muïc tieâu: Löïa choïn trình ñoä ñaàu vaøo chính laø vieäc xaùc ñònh phöông thöùc tuyeån sinh theo muïc tieâu. Vieäc xaùc ñònh trình ñoä ñaàu vaøo theo muïc tieâu giuùp cho giaûng vieân choïn löïa nhöõng phöông phaùp giaûng daïy phuø hôïp vôùi ñoái töôïng tuyeån sinh. Noù coøn giuùp cho ngöôøi hoïc xaùc ñònh trình ñoä, hoaøn caûnh cuûa baûn thaân do ñoù chuû ñoäng vaïch ra keá hoaïch phaán ñaáu vöôn leân. 1.2.9.2.3. Xaùc ñònh noäi dung chöông trình ñaøo taïo. Noäi dung chöông trình ñaøo taïo chính laø nhöõng chaát lieäu ñeå bieán ñoåi chaát löôïng ñaàu vaøo thaønh ñaàu ra. Vieäc xaùc ñònh noäi dung chöông trình ñaøo taïo nhaèm muïc ñích gaén keát chöông trình ñaøo taïo theo muïc tieâu ñaøo taïo. 1.2.9.2.4. Xaùc ñònh quaù trình daïy-hoïc theo muïc tieâu: - Daïy-hoïc laø quaù trình hoaït ñoäng keùp giöõa hoaït ñoäng daïy cuûa thaày vaø hoaït ñoäng hoïc cuûa troø. Caû hai hoaït ñoäng naøy phaûi phoái hôïp nhòp nhaøng, gaén boù chaët cheõ vôùi nhau giöõa hai chuû theå khaùc nhau, thöïc hieän hai chöùc naêng, nhieäm vuï khaùc nhau ñöôïc thöïc hieän trong moät moâi tröôøng laø tröôøng hoïc nhaèm ñaït ñeán muïc tieâu cuûa ñaøo taïo. Thieát keá caùc quaù trình daïy hoïc vó moâ vaø vi moâ sao cho phuø hôïp vôùi ñoái töôïng ñaàu vaøo, noäi dung vaø caùc ñieàu kieän thöïc teá. Ngöôøi thaày caàn phaûi hình thaønh quan nieäm caàn löïa choïn caùc phöông tieän truyeàn thoâng vaø phaùt trieån caùc hoïc lieäu daïy vaø hoïc. Vieäc xaùc ñònh quaù trình giaûng daïy-hoïc taäp töø xa nhaèm giuùp cho ngöôøi hoïc nhanh choùng ñaït ñöôïc kieán thöùc, trình ñoä caàn thieát trong ñieàu kieän, hoaøn caûnh cuûa ñoái töôïng theo hoïc töø xa. 1.2.9.2.5. Xaùc ñònh quaù trình, kieåm tra-thi cöû theo muïc tieâu: Kieåm tra-thi cöû laø coâng taùc hoã trôï cho ngöôøi quaûn lyù, noù giuùp löôïng giaù trong ñaøo taïo. Quaù trình ñaøo taïo theo phöông thöùc töø xa laø quaù trình saøng loïc lieân tuïc, saøng loïc maïnh. Chæ coù ai coù ñuû tieâu chuaån môùi ñöôïc toát nghieäp. Tuy nhieân noù ñoøi hoûi tính khaùch quan vaø coâng baèng cho ngöôøi hoïc. Vieäc xaùc ñònh kieåm tra-thi cöû nhaèm ñaûm baûo tính khaùch quan vaø coâng baèng cho ngöôøi hoïc theo hình thöùc ÑTTXa. 1.2.9.2.6. Xaùc ñònh phöông tieän phuïc vuï cho coâng taùc ñaøo taïo theo muïc tieâu: Phöông tieän ñaøo taïo laø trang thieát bò, kyõ thuaät, coâng ngheä ñeå hoã trôï cho vieäc giaûng daïy vaø hoïc taäp töø xa. Ñoái vôùi ÑTTXa, cô sôû vaät chaát, kyõ thuaät coâng ngheä, thieát bò nghe-nhìn, heä thoáng lieân laïc khoâng theå thieáu ñöôïc thaäm chí caøng hieän ñaïi thì caøng hoã trôï ñaéc löïc cho coâng taùc quaûn lyù vaø daïy-hoïc töø xa. Vieäc xaùc ñònh phöông tieän ñaøo taïo giuùp cho vieäc quaûn lyù vaø daïy-hoïc ñöôïc ñaûm baûo chaát löôïng trong quaù trình ñaøo taïo ñoàng thôøi phuø hôïp vôùi ñoái töôïng ngöôøi hoïc trong ñieàu kieän kinh teá vaø trình ñoä phaùt trieån kyõ thuaät coâng ngheä cuûa nöôùc ta hieän nay. 1.2.9.2.7. Xaùc ñònh hoïc lieäu phuïc vuï cho coâng taùc ñaøo taïo theo muïc tieâu: Hoïc lieäu laø nhöõng taøi lieäu duøng ñeå truyeàn taõi tri thöùc caàn thieát cho ngöôøi hoïc döôùi daïng in aán, nghe-nhìn, kyõ thuaät soá, tin hoïc. Khaùc vôùi ñaøo taïo theo hình thöùc taäp trung, ngöôøi hoïc ÑTTXa khoâng ñeán lôùp moãi ngaøy ñeå nhaän söï truyeàn thuï kieán thöùc tröïc tieáp ngöôøi thaày maø ngöôøi hoïc phaûi töï hoïc ñeå ñaït laáy nhöõng kieán thöùc töø nhöõng hoïc lieäu ñöôïc cung caáp töø nhieàu nguoàn khaùc nhau döôùi söï trôï giuùp cuûa ngöôøi thaày vaø ban tö vaán hoïc taäp. Vieäc xaùc ñònh hoïc lieäu giuùp cho vieäc töï hoïc cuûa hoïc vieân ñöôïc thuaän lôïi hôn vaø ñeå hieäu quaû ñaøo taïo ñöôïc cao hôn. 1.2.9.2.8. Xaùc ñònh coâng taùc chính trò, tö töôûng cuûa ñoäi nguõ giaûng vieân, quaûn lyù vaø hoïc vieân töø xa. Xaùc ñònh coâng taùc chính trò, tö töôûng nhaèm tìm hieåu nhöõng mong muoán, nhöõng khoù khaên, trôû ngaïi cuûa hoïc vieân trong hoïc taäp töø xa. Ñoàng thôøi tìm hieåu caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán chaát löôïng ñaøo taïo töø xa nhaèm laøm cho coâng taùc quaûn lyù vaø giaûng daïy coù ñònh höôùng toát hôn trong quaù trình caûi tieán toå chöùc ñaøo taïo theo phöông thöùc ñaøo taïo töø xa. Chöông 2. THÖÏC TRAÏNG QUAÛN LYÙ ÑAØO TAÏO TÖØ XA TAÏI ÑAÏI HOÏC MÔÛ BAÙN COÂNG TP.HCM 2.1. Vaøi neùt veà Ñaïi hoïc Môû Baùn coâng Thaønh phoá Hoà Chí Minh vaø Trung taâm Ñaøo taïo töø xa. 2.1.1. Moät vaøi neùt veà Ñaïi hoïc Môû (Open university). Khaùi nieäm Môû ôû ñaây ñöôïc hieåu nhö bieåu thò moät chính saùch chính trò cuûa nhaø nöôùc trong giaùo duïc – moïi ngöôøi coù quyeàn bình ñaúng ñöôïc höôûng thuï neàn giaùo duïc ñeå töï hoaøn thieän mình. Ñaïi hoïc Môû nhaèm thöïc hieän daân chuû hoùa, xaõ hoäi hoùa giaùo duïc, ñaùp öùng nhu caàu hoïc taäp ña daïng cuûa nhaân daân trong neàn kinh teá thò tröôøng, nhôø vaøo nhöõng tieán boä kyõ thuaät truyeàn thoâng, phaùt thanh, truyeàn hình, ñieän thoaïi vaø coâng ngheä thoâng tin. Tính chaát môû ñöôïc hieåu laø môû nhieàu chieàu trong giaùo duïc: Môû roäng ñoái töôïng ñaøo taïo, Môû roäng qui moâ ñaøo taïo, Môû roäng ngaønh ngheà ñaøo taïo, Môû roäng caáp ñaøo taïo, hệ đào tạo, Môû roäng phaïm vi, ñòa baøn ñaøo taïo. Ñaëc bieät laø chöông trình ñaøo taïo töøng böôùc ñöôïc quoác teá hoùa ñaùp öùng nhu caàu hoïc taäp cuûa moïi ngöôøi. Taïi caùc Ñaïi hoïc Môû ngöôøi hoïc chæ caàn ghi danh khoâng phaûi qua hình thöùc thi tuyeån. Quaù trình hoïc taäp laø quaù trình saøng loïc lieân tuïc ñeå ñaûm baûo chaát löôïng saûn phaåm ñaøo taïo. Caùc Ñaïi hoïc Môû thöôøng ñaøo taïo theo hình thöùc giaùo duïc töø xa, laáy quaù trình töï ñaøo taïo cuûa sinh vieân laø troïng taâm, sinh vieân coù theå khoâng ñeán lôùp, chæ caàn hoïc qua taøi lieäu, saùch vôû, qua phaùt thanh, truyeàn hình, maïng internet. Ñaïi hoïc Môû ñaàu tieân ñöôïc thaønh laäp thaùng 4 naêm 1969 theo saéc leänh Hoaøng gia Anh, laáy teân laø Ñaïi hoïc Môû Hoaøng Gia (United Kingdom Open University), Ñaïi hoïc naøy coøn ñöôïc goïi laø Ñaïi hoïc Töï do (Independent) vaø Töï ñoäng hoùa (Automous). Ñeán nay, Ñaïi hoïc Môû Hoaøng Gia Anh vaãn laø tröôøng coù beà daøy kinh nghieäm vaø chieàu saâu veà hoïc thuaät giaùo duïc töø xa nhaát treân theá giôùi. Hoïc vieân theo hoïc hieän nay khoaûng 200.000 ngöôøi vaø ôû khaép nôi treân theá giôùi. Sau khi Ñaïi hoïc Môû Hoaøng Gia Anh ra ñôøi, nhieàu nöôùc treân theá giôùi cuõng thaønh laäp ñaïi hoïc môû vôùi nhieàu teân goïi khaùc nhau (xem phuï luïc 2 ) Caùc tröôøng Ñaïi hoïc Môû ñaõ thu ñöôïc nhieàu thaønh tích trong lónh vöïc giaùo duïc-ñaøo taïo. Chaúng haïn, tröôøng Ñaïi hoïc phaùt thanh vaø truyeàn hình Trung öông Trung Quoác trong hôn 20 naêm qua ñaõ ñaøo taïo ñöôïc hôn 2.313.800 ngöôøi ñaït trình ñoä cao ñaúng, ñaïi hoïc vaø boài döôõng gaàn 3.000.000 giaùo vieân phoå thoâng. Tröôøng ñaïi hoïc Môû quoác gia Indira Grandhi Aán Ñoä ñaõ ñaøo taïo ñöïôc 50 ngaønh hoïc, vôùi soá hoïc vieân ñang theo hoïc laø hôn 200.000 ngöôøi, v.v… [12]. 2.1.2. SöÏ khaùc bieät giöõa Ñaïi hoïc Môû vaø Ñaïi hoïc truyeàn thoáng. Söï khaùc bieät giöõa Ñaïi hoïc Môû vaø Ñaïi hoïc truyeàn thoáng theå hieän treân hai ñaëc tröng cô baûn: - Phöông thöùc toå chöùc ñaøo taïo; - Heä thoáng toå chöùc quaûn lyù, cô sôû vaät tö kyõ thuaät. 2.1.2.1. Phöông thöùc toå chöùc ñaøo taïo: Baûng 2.1: Söï khaùc bieät veà phöông thöùc ñaøo taïo giöõa Ñaïi hoïc Môû vaø truyeàn thoáng Caùc tieâu chí Ñaïi hoïc truyeàn thoáng Ñaïi hoïc Môû – Ñaøo taïo töø xa Coâng taùc tuyeån sinh Haøng naêm toå chöùc moät kyø thi tuyeån sinh ñeå löïa choïn ngöôøi ñuû ñieåm qui ñònh ñöôïc vaøo hoïc. Khoâng caàn toå chöùc thi tuyeån sinh. Tuyø tình hình vaø ñieàu kieän cuï theå tröôøng, coù theå toå chöùc ghi danh nhieàu kyø trong naêm, qui moâ khoâng haïn cheá . Heä ñaøo taïo Chính quy Chính quy, khoâng chính quy Toå chöùc daïy hoïc Ngöôøi hoïc phaûi buoäc leân lôùp, khoâng theå vaéng maët; Phaûi tuaân thuû qui Ngöôøi hoïc coù theå khoâng ñeán lôùp tröïc dieän vôùi thaày, vieäc tieáp xuùc coù theå dieãn ra, nhöng khoâng trình ñaøo taïo kheùp kín, toå chöùc ñaøo taïo theo caùch maët ñoái maët suoát quaù trình hoïc taäp. thöôøng xuyeân hoaëc khoâng tröïc dieän maët ñoái maët (face to face) maø thoâng qua nhöõng phöông tieän maïng maùy tính. Muïc tieâu chöông trình ñaøo taïo Ñaøo taïo nhaân taøi. Thöïc hieän chính saùch môû trong giaùo duïc. Vì vaäy, muïc tieâu chuû yeáu cuûa caùc Ñaïi hoïc Môû laø naâng cao daân trí vaø ñaøo taïo nhaân löïc, boài döôõng nhaân taøi. Chaát löôïng ñaøo taïo, khoái löôïng kieán thöùc Thieát keá ñuùng quy ñònh cuûa Boä Giaùo duïc vaø Ñaøo taïo. Thieát keá ñuùng chuaån theo yeâu caàu ñoøi hoûi chöông trình ñaøo taïo cuûa Ñaïi hoïc truyeàn thoáng tuy nhieân coù söï meàm hoaù quaù trình ñaøo taïo, taïo ñieàu kieän cho moïi ngöôøi coù theå hoïc taäp. Ngoaøi ra, do soá löôïng hoïc vieân theo hoïc töø xa thöôøng raát lôùn neân caùc Ñaïi hoïc Môû caàn phaûi: - Xaây döïng coâng ngheä löôïng giaù nghieâm tuùc, chính xaùc, kòp thôøi, laø ñieàu kieän caàn ñeå caùc Ñaïi hoïc Môû coù theå môû roäng quy moâ ñaøo taïo, baûo ñaûm chaát löôïng toát, ñuùng chuaån, phaûi tin hoïc hoùa quaù trình ñaøo taïo, cung caáp kòp thôøi keát quaû hoïc taäp, ñaûm baûo söï coâng baèng vaø quyeàn lôïi cho ngöôøi hoïc. - Vieäc tieáp nhaän ngöôøi hoïc deã daøng khoâng coù nghóa laø Ñaïi hoïc Môû chuû tröông giaûm nheï chaát löôïng ñaøo taïo, maø ngöôïc laïi ngöôøi hoïc phaûi qua quaù trình hoïc taäp ñöôïc saøng loïc lieân tuïc, ñaøo thaûi maïnh vaø chæ coù nhöõng ai ñaït tieâu chuaån theo qui ñònh môùi nhaän ñöôïc chöùng chæ vaø baèng toát nghieäp. - Vì vaäy, vaên baèng cuûa Ñaïi hoïc Môû hoaøn toaøn ñöôïc bình ñaúng vôùi caùc vaên baèng cuûa caùc tröôøng Ñaïi hoïc khaùc ñaøo taïo theo phöông phaùp maët ñoái maët thöôøng xuyeân, ngöôøi toát nghieäp Ñaïi hoïc Môû hoaøn toaøn ñöôïc quyeàn tham döï caùc kyø thi tyeån sinh ñeå tieáp tuïc hoïc taäp ôû baäc cao hôn. 2.1.2.2. Heä thoáng toå chöùc, boä maùy, cô sôû vaät tö kyõ thuaät: Baûng 2.2: Söï khaùc bieät veà heä thoáng toå chöùc, boä maùy, cô sôû vaät tö kyõ thuaät giöõa Ñaïi hoïc Môû vaø truyeàn thoáng. Caùc tieâu chí Ñaïi hoïc truyeàn thoáng Ñaïi hoïc Môû – Ñaøo taïo töø xa Boä maùy toå chöùc Naëng neà. Caàn phaûi coù ñoäi nguõ giaûng vieân coá ñònh ôû moïi khaâu. Goïn nheï, hoaït ñoäng linh hoaït. Khoâng caàn phaûi coù ñoäi nguõ giaûng vieân coá ñònh ôû moïi khaâu. Ñoäi nguõ giaûng vieân ñöôïc taäp hôïp töø nhöõng ngöôøi coù naêng löïc chuyeân moân cao, coù phöông phaùp höôùng daãn cho ngöôøi töï hoïc töø caùc ñaïi hoïc truyeàn thoáng, caùc vieän nghieân cöùu, caùc coâng ty, xí nghieäp trong vaø ngoaøi nöôùc. Cô sôû vaät chaát, ñòa ñieåm daïy hoïc. Phuï thuoäc raát lôùn vaøo cô sôû tröôøng lôùp. Bôûi vì, ngöôøi hoïc baét buoäc phaûi hoïc taäp trung taïi tröôøng do ñoù soá löôïng hoïc sinh phuï thuoäc vaøo söùc chöùa cuûa cô sôû hoïc. Chæ ñöôïc ñaøo taïo taïi tænh khaùc khi tænh ñoù coù nhu caàu ñaøo taïo Khoâng phuï thuoäc vaøo cô sôû vaät chaát nhaø tröôøng, vì ngöôøi hoïc töï hoïc laø chính, chæ hoïc taäp trung moät soá buoåi oân taäp do ñoù khoâng phuï thuoäc vaøo cô sôû hoïc. Maëc khaùc, caùc tröôøng Ñaïi hoïc Môû ñöôïc pheùp hình thaønh maïng löôùi ôû ñòa phöông nhaèm ñöa lôùp hoïc ñeán gaàn ngöôøi hoïc, giaûi quyeát kòp thôøi nhöõng khoù khaên ñaët ra trong quaù trình töï hoïc nhaèm ñaûm baûo (ñaøo taïo theo ñòa chæ söû duïng). quyeàn lôïi cho ngöôøi hoïc. Trang thieát bò phuïc vuï giaûng daïy – hoïc taäp. Chi phí ñaàu tö thaáp hôn, chæ taäp trung trang bò caùc thieát bò phuïc vuï giaûng daïy cho vieäc hoïc taäp trung treân lôùp. Chi phí ñaàu tö ban ñaàu khaù lôùn. Caàn taäp trung öu tieân ñaàu tö xaây döïng cô sôû vaät tö kyõ thuaät cho khaâu in aán phaùt haønh, truyeàn thoâng, coâng ngheä tin hoïc, hình thaønh caùc cô sôû nghe nhìn, caùc caàu truyeàn hình, lôùp hoïc aûo… Noùi caùch khaùc caùc hoaït ñoäng toå chöùc ñaøo taïo cuûa Ñaïi hoïc Môû ñöôïc xaây döïng treân neàn coâng ngheä truyeàn thoâng, coâng ngheä tin hoïc vaø coâng taùc toå chöùc quaûn lyù ñaøo taïo ñöôïc tin hoïc hoùa cao ñoä. 2.1.3. Vaøi neùt veà Ñaïi hoïc Môû Baùn coâng Thaønh phoá Hoà Chí Minh vaø Trung taâm ñaøo taïo töø xa. 2.1.3.1. Khaùi quaùt ñaëc ñieåm, nhieäm vuï cuûa ÑHMBCTP.HCM: ÑHMBCTP.HCM ñöôïc thaønh laäp ngaøy 26/7/1993 theo quyeát ñònh soá 389/TTg cuûa Thuû töôùng Chính phuû treân cô sôû Vieän Ñaøo taïo Môû roäng thaønh phoá Hoà Chí Minh ñöôïc thaønh laäp theo quyeát ñònh soá 451/TCCB cuûa Boä tröôûng Boä Giaùo duïc vaø Ñaøo taïo ngaøy 15/6/1990. Söù maïng lòch söû cuûa ÑHMBCTP.HCM ñöôïc xaùc ñònh taïi Ñieàu 2 trong Quyeát ñònh 389/TTg cuûa Thuû töôùng Chính phuû: ÑHMBCTP.HCM laø cô sôû ñaøo taïo ñaïi hoïc coù caùc loaïi hình ñaøo taïo töø xa, ñaøo taïo taïi choã, ñaøo taïo caùc ñieåm veä tinh,… nhaèm ñaùp öùng nhu caàu hoïc taäp ña daïng cuûa xaõ hoäi, goùp phaàn taêng cöôøng ñoäi nguõ caùn boä khoa hoïc – kyõ thuaät cho ñaát nöôùc”. ÑHMBCTP.HCM toå chöùc vaø hoaït ñoäng chòu söï quaûn lyù nhaø nöôùc cuûa Boä Giaùo duïc vaø Ñaøo taïo theo quy cheá taïm thôøi tröôøng ñaïi hoïc baùn coâng: Nhaø nöôùc ñaàu tö cô sôû vaät chaát ban ñaàu, kinh phí hoaït ñoäng thöôøng xuyeân do tröôøng töï huy ñoäng töø caùc nguoàn ngoaøi ngaân saùch (chuû yeáu laø nguoàn thu hoïc phí) Söù maïng cuûa ÑHMBCTP.HCM laø giaùo duïc töø xa, taïo cô hoäi hoïc taäp cho moïi ngöôøi, nhaèm muïc tieâu naâng cao daân trí, goùp phaàn ñaøo taïo nguoàn nhaân löïc ñaùp öùng nhu caàu phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi cuûa ñaát nöôùc. Ñoái töôïng cuûa giaùo duïc töø xa laø moïi ngöôøi coù nhu caàu hoïc taäp, ñaëc bieät laø ngöôøi lao ñoäng vaø nhaân daân ôû nhöõng vuøng coù ñieàu kieän kinh teá xaõ hoäi khoù khaên nhö vuøng nuùi, vuøng saâu, vuøng xa. Vì theá, tính chaát môû cuûa ÑHMBCTP.HCM laø: - Hình thöùc ñaøo taïo ña daïng: ñaøo taïo töø xa, ñaøo taïo taïi choã, ñaøo taïo taïi caùc ñieåm veä tinh…. vôùi cô cheá meàm deûo. - Chaáp nhaän nguoàn tuyeån sinh töï do: khoâng ñoøi hoûi ngöôøi hoïc phaûi traûi qua kyø thi tuyeån sinh. Noùi chung khoâng haïn cheá soá löôïng ngöôøi ñaêng kyù hoïc, ñaëc bieät vôùi hình thöùc giaùo duïc ñaïi hoïc töø xa. - Chöông trình, noäi dung ñaøo taïo phong phuù, meàm deûo phuø hôïp vôùi nhu caàu xaõ hoäi. - Ñaøo taïo ña ngaønh, ña caáp, ña heä ñaùp öùng moïi trình ñoä cuûa ngöôøi hoïc. Ñeå ñaûm baûo chaát löôïng ñaøo taïo, ÑHMBCTP.HCM phaûi thöïc hieän qui trình kieåm tra ñaùnh giaù phuø hôïp, saøng loïc lieân tuïc ñeå ñaûm baûo chaát löôïng ñaàu ra. Ngaøy 4/7/2005, Thuû töôùng Chính phuû kyù quyeát ñònh soá 164/2005/QÑ-TTg pheâ duyeät Ñeà aùn “Phaùt trieån giaùo duïc töø xa giai ñoaïn 2005-2010”. Moät laàn nöõa nhaø tröôøng ñaõ khaúng ñònh uy tín cuûa mình thoâng qua vieäc Chính phuû giao ÑHMBCTP.HCM cuøng vôùi Vieän Ñaïi hoïc Môû Haø Noäi laø hai cô sôû giaùo duïc töø xa chuû yeáu ñeå hoaøn thieän chöùc naêng, nhieäm vuï nhaèm naâng cao naêng löïc ñaøo taïo töø xa. Ñaây laø moät trong caùc giaûi phaùp ñöôïc Chính phuû pheâ duyeät ñeå phaùt trieån vaø naâng cao giaùo duïc töø xa ñeå phaán ñaáu ñeán 2010 coù ít nhaát 20% sinh vieân hoïc taäp theo phöông thöùc giaùo duïc töø xa. 2.1.3.2. Muïc tieâu ñaøo taïo cuûa ÑHMBCTP.HCM: Treân cô sôû nhieäm vuï ñöôïc giao vaø tính ñaëc thuø cuûa moâ hình tröôøng, ÑHMBCTP.HCM ñaõ xaùc ñònh muïc tieâu ñaøo taïo:” Naâng cao daân trí, ñaøo taïo nhaân löïc, boài döôõng nhaân taøi cho xaõ hoäi Vieät Nam phaùt trieån”. Muïc tieâu ñaøo taïo cuûa tröôøng: ñaøo taïo kyõ sö, cöõ nhaân thöïc haønh caùc ngaønh kinh teá, vaên hoùa, xaõ hoäi nhaân vaên, khoa hoïc kyõ thuaät… baûo ñaûm yeâu caàu veà phaåm chaát ñaïo ñöùc, naêng löïc chuyeân moân goùp phaàn cung caáp nguoàn nhaân löïc coù tri thöùc phuø hôïp vôùi söï phaùt trieån kinh teá-xaõ hoäi cuûa ñaát nöôùc trong giai ñoaïn coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa. 2.1.3.3. Phöông thöùc, baäc hoïc vaø ngaønh ñaøo taïo taïi ÑHMBCTP.HCM: - Phöông thöùc ñaøo taïo theo hoïc cheá tín chæ vôùi caùc heä chính quy vaø khoâng chính quy. Heä khoâng chính quy goàm hình thöùc ñaøo taïo töø xa, hình thöùc vöøa hoïc vöøa laøm (Taïi chöùc cuõ), tröôùc naêm 1999 coù hình thöùc taäp trung-khoâng chính quy. - Caùc baäc hoïc: Sau ñaïi hoïc, Ñaïi hoïc, Cao ñaúng, Trung hoïc chuyeân nghieäp. - Loaïi hình ñaøo taïo: Taäp trung, Töø xa, Vöøa laøm vöøa hoïc, Hoaøn chænh kieán thöùc, Vaên baèng 2. - Ngaønh ñaøo taïo: Goàm 13 ngaønh. (Xem phuï luïc 3) 2.1.3.4. Boä maùy toå chöùc vaø ñoäi nguõ caùn boä, giaûng vieân, nhaân vieân. • Boä maùy toå chöùc cuûa nhaø tröôøng: - Ñaûng boä cô sôû tröïc thuoäc Ñaûng boä Khoái caùc tröôøng Ñaïi hoïc, Cao ñaúng vaø Trung hoïc chuyeân nghieäp. - Coâng ñoaøn cô sôû. - Ñoaøn Thanh nieân Coäng saûn Hoà Chí Minh. - Hoäi ñoàng quaûn trò. - Hieäu tröôûng, caùc Phoù hieäu tröôûng. - Hoäi ñoàng khoa hoïc vaø ñaøo taïo. - Caùc Khoa, Trung taâm coù toå chöùc ñaøo taïo: + Khoa Tin hoïc, ngaønh ñaøo taïo Coâng ngheä thoâng tin. + Khoa Kyõ thuaät – Coâng ngheä, ngaønh ñaøo taïo Xaây döïng vaø ngaønh Coâng nghieäp. + Khoa Coâng ngheä sinh hoïc, ngaønh ñaøo taïo Coâng ngheä sinh hoïc. + Khoa Kinh teá-Quaûn trò kinh doanh, ngaønh ñaøo taïo Kinh teá vaø ngaønh Quaûn trò kinh doanh. + Khoa Keá toaùn-Taøi chính-Ngaân haøng, ngaønh ñaøo taïo Keá toaùn vaø ngaønh Taøi chính-Ngaân haøng. + Khoa Ñoâng Nam AÙ hoïc, ngaønh ñaøo taïo Ñoâng Nam AÙ hoïc. + Khoa Xaõ hoäi hoïc, ngaønh ñaøo taïo Xaõ hoäi hoïc vaø ngaønh Coâng taùc xaõ hoäi. Phuï traùch boä moân Trieát hoïc Maùc Leânin. + Khoa Ngoaïi ngöõ, ngaønh ñaøo taïo Tieáng Anh vaø ngaønh Tieáng Trung Quoác. + Trung taâm Boài döôõng keá toaùn. + Trung taâm Tin hoïc öùng duïng. + Trung taâm Ngoaïi ngöõ. + Trung taâm chuyeån giao coâng ngheä vaø phaùt trieån noâng thoân - Caùc phoøng, Ban, Trung taâm, Cô sôû chöùc naêng: + Phoøng Toå chöùc – Haønh chính. + Phoøng Keá hoaïch – Taøi chaùnh. + Phoøng Coâng taùc chính trò – Sinh vieân. Phuï traùch toå giaùo duïc theå chaát vaø Hôïp ñoàng lieân keát ñaøo taïo giaùo duïc quoác phoøng. + Phoøng Quaûn trò thieát bò. + Phoøng Hôïp taùc – Nghieân cöùu khoa hoïc. + Phoøng Quaûn lyù sau ñaïi hoïc. + Phoøng Quaûn lyù ñaøo taïo. + Trung taâm ñaøo taïo töø xa. + Cô sôû ñaøo taïo taïi Soâng Beù + Trung taâm hoã trôï sinh vieân. + Trung taâm tö vaán du hoïc. + Trung taâm khaûo thí. + Thö vieän + Ban Thanh tra ñaøo taïo. + Ban bieân taäp – Ban xuaát baûn. + Ban chieán löôïc phaùt trieån nhaø tröôøng. + Ban coá vaán ñaøo taïo. + Toå y teá. • Ñoäi nguõ caùn boä, giaûng vieân, nhaân vieân: Caùn boä nhaân vieân cuûa nhaø tröôøng bao goàm: caùn boä giaûng daïy nghieân cöùu, caùn boä haønh chính vaø nhaân vieân phuïc vuï, laøm vieäc theo caùc cheá ñoä: bieân cheá chính thöùc (coâng chöùc), hôïp ñoàng theo Luaät lao ñoäng coù thôøi haïn (daøi haïn hay ngaén haïn) hoaëc coäng taùc vieân. Khi môùi thaønh laäp Vieän ñaøo taïo môû roäng TP.HCM chæ coù 14 caùn boä quaûn lyù vaø nhaân vieân. Ñeán cuoái naêm 2004, toång soá caùn boä nhaân vieân vaø giaûng vieân cô höõu cuûa nhaø tröôøng laø 274 do nhaø tröôøng traû löông vaø baûo ñaûm moïi quyeàn lôïi cuûa ngöôøi lao ñoäng theo quy ñònh cuûa nhaø nöôùc veà baûo hieåm xaõ hoäi, baûo hieåm y teá, baûo hieåm tai naïn… Trong soá naøy coù 156 caùn boä nhaân vieân quaûn lyù, 118 giaûng vieân cô höõu trong ñoù coù 36 giaûng vieân cô höõu kieâm quaûn lyù. Soá caùn boä, nhaân vieân quaûn lyù tham gia giaûng daïy chieám 18-19,5% toång soá giaûng vieân toaøn tröôøng. 2.1.3.5. Toång quan ñaøo taïo theo hình giaùo duïc töø xa cuûa ÑHMBC TP.HCM: Töø naêm 1993 tröôøng ñaõ trieån khai phöông thöùc ñaøo taïo töø xa baäc ñaïi hoïc theo hoïc cheá tín chæ. Sau hôn 10 naêm hoaït ñoäng vaø phaùt trieån, nhaø tröôøng ñaõ taïo cho mình thöông hieäu vaø ñöôïc xaõ hoäi thöøa nhaän nhôø quy trình ñaøo taïo chaët cheõ, kieåm tra thi cöû nghieâm tuùc, ñoäi nguõ giaûng vieân cô höõu vaø thænh giaûng coù trình ñoä vaø uy tín cao. Tính ñeán 2004, tröôøng coù taát caû 10 ngaønh ñaøo taïo theo hình thöùc giaùo duïc töø xa baäc ñaïi hoïc. Chöông trình giaùo duïc töø xa baäc ñaïi hoïc cuûa tröôøng ngay töø ñaàu trieån khai ñaõ thu huùt söï quan taâm cuûa xaõ hoäi. Ngöôøi hoïc theo hình thöùc giaùo duïc töø xa ñöôïc goïi laø hoïc vieân. Khoùa ñaàu tieân coù khoaûng 1.300 hoïc vieân nhaäp hoïc, tính ñeán naêm 2004 coù hôn 17.000 hoïc vieân nhaäp hoïc vaø hôn 10.000 ngöôøi ñang theo hoïc vaø hoïc vieân theo hoïc Ngaønh Quaûn trò kinh doanh laø ñoâng nhaát, chieám 60.7% treân toång soá hoïc vieân (Xem phuï luïc 4) . Soá löôïng hoïc vieân ñaõ toát nghieäp ñaïi hoïc theo phöông thöùc ñaøo taïo töø xa laø 3.284 (Xem phuï luïc 5). 2.1.3.6. Vaøi neùt veà Trung taâm ñaøo taïo töø xa (TTÑTTX): Trung taâm ñaøo taïo töø xa ñöôïc thaønh laäp theo quyeát ñònh soá 196/QÑ/TC-96 cuûa Hieäu tröôûng ÑHMBCTP.HCM ngaøy 20/11/1996 treân cô sôû taùch boä phaän Ñaøo taïo töø xa thuoäc Phoøng giaùo vuï. Vôùi chöùc naêng laøm tö vaán cho Ban giaùm hieäu trong vieäc xaây döïng vaø töøng böôùc hoaøn chænh caùc chöông trình ñaøo taïo töø xa cuûa tröôøng, phoái hôïp chaët cheõ vôùi caùc ñôn vò lieân quan trong tröôøng vaø ngoaøi tröôøng trieån khai coù hieäu quaû chöông trình ñaøo taïo. • Nhieäm vuï chuû yeáu ñaët ra cho TTÑTTX: - Phoái hôïp vôùi Ban laõnh ñaïo caùc Khoa lieân quan coù ngaønh ñaøo taïo vaø Phoøng giaùo vuï tröôøng xaây döïng vaø hoaøn chænh chöông trình ÑTTX toaøn khoùa cuûa töøng ngaønh hoïc trình Ban giaùm hieäu vaø Hoäi ñoàng Khoa hoïc ñaøo taïo tröôøng xeùt thoâng qua. Nghieân cöùu ñeà xuaát vôùi Ban giaùm hieäu qui moâ phaùt trieån cuûa chöông trình trong nhöõng naêm tôùi (môû theâm ngaønh ñaøo taïo, ñòa baøn trieån khai…) - Phoái hôïp vôùi Ban giaùm ñoác caùc Ñaøi truyeàn hình, truyeàn thanh caùc Tænh, Thaønh phoá, ñeå trieån khai chöông trình ÑTTX qua caùc hình thöùc phaùt soùng haèng ngaøy treân caùc ñaøi vaø thöïc hieän baêng hình, baêng tieáng, phuïc vuï kòp thôøi yeâu caàu ngöôøi hoïc thoâng qua caùc hôïp ñoàng lieân keát cuï theå. - Phoái hôïp chaët cheõ vaø thöôøng xuyeân vôùi Ban laõnh ñaïo caùc Khoa, caùc toå boä moân vaø giaûng vieân, leân keá hoaïch trieån khai cuï theå cho töøng naêm hoïc; (keá hoaïch giaûng daïy hoïc taäp, oân taäp toå chöùc thi, kieåm tra cuoái hoïc kyø, thi toát nghieäp vaø caáp baèng toát nghieäp cho hoïc vieân), toå chöùc bieân soaïn, phaùt haønh giaùo trình, taäp baøi giaûng, ghi hình, ghi aâm. Ñaûm baûo thöïc hieän toát keá hoaïch, thanh toaùn kòp thôøi caùc chi phí phuïc vuï ñaøo taïo vaø quaûn lyù. - Laø ñaàu moái phoái hôïp vôùi caùc Trung taâm giaùo duïc thöôøng xuyeân, Caùc tröôøng Ñaïi hoïc, Cao ñaúng ôû ñòa phöông ñaûm baûo vieäc thöïc hieän caùc hôïp ñoàng lieân keát ñaøo taïo, lieân heä thöôøng xuyeân vôùi ngöôøi hoïc; naém tình hình veà giaûng daïy, hoïc taäp, höôùng daãn oân taäp vaø giaûi ñaùp thaéc maéc; baùo caùo kòp thôøi vôùi laõnh ñaïo nhaø tröôøng, v.v… - Löu tröõ vaø baûo quaûn toát keát quaû thi vaø baøi thi cuûa sinh vieân ñuùng qui ñònh cuûa Boä Giaùo duïc vaø Ñaøo taïo, ñaûm baûo tính an toaøn tuyeät ñoái. - Toå chöùc caùc sô keát, toång keát vieäc thöïc hieän chöông trình ÑTTX cuûa tröôøng, ít nhaát 2 naêm 1 laàn. • Toå chöùc boä maùy cuûa Trung taâm ñaøo taïo töø xa: - Ban laõnh ñaïo goàm 01 giaùm ñoác vaø 02 phoù giaùm ñoác. - 01 trôï lyù giaùo vuï. - 08 nhaân vieân vaên phoøng. • Ñoäi nguõ caùn boä giaûng daïy töø xa: Goàm ñoäi nguõ giaûng vieân cô höõu töø caùc Khoa chuyeân ngaønh trong tröôøng vaø ñoäi nguõ giaûng vieân thænh giaûng töø caùc tröôøng Ñaïi hoïc, Vieän, caùc chuyeân gia töø caùc Coâng ty, Xí nghieäp. • Ñaøo taïo theo hình thöùc giaùo duïc töø xa thì khoâng theå thieáu caùc beân ñoái taùc (hôïp taùc) nhö ñaøi truyeàn hình, ñaøi truyeàn thanh, caùc cô sôû lieân keát ñaøo taïo nhö caùc tröôøng Ñaïi hoïc, Cao ñaúng, caùc Trung taâm giaùo duïc thöôøng xuyeân taïi ñòa phöông. Ñeán nay, nhaø tröôøng ñaõ coù 21 cô sôû lieân keát ñaøo taïo töø Ñaø Naúng ñeán Caø Mau. (Xem phuï luïc 6). Nhieäm vuï cuûa caùc cô sôû lieân keát ñöôïc quy ñònh roõ trong hôïp ñoàng lieân keát ñaøo taïo. Thoâng thöôøng caùc cô sôû lieân keát ñaøo taïo ñaûm nhieäm phaàn toå chöùc ñaêng kyù ghi danh hoïc, ñöa ñoùn giaûng vieân ñi laïi trong ñòa phöông, chòu traùch nhieäm veà cô sôû vaät chaát vaø quaûn lyù hoïc vieân khi hoïc taäp trung. ÑHMBCTP.HCM chòu traùch nhieäm veà maët chuyeân moân, tuyeån sinh, ñaøo taïo, thi cöû, xeùt vaø coâng nhaän toát nghieäp. 2.2. Thöïc traïng moät soá coâng taùc quaûn lyù ñaøo taïo cuûa Trung taâm Ñaøo taïo töø xa - Ñaïi hoïc Môû Baùn coâng Thaønh phoá Hoà Chí Minh trong nhöõng naêm gaàn ñaây (töø 2000-2004). Quaûn lyù ñaøo taïo laø moät quaù trình xuyeân suoát töø tuyeån sinh (ñaàu vaøo) cho ñeán khi toát nghieäp (ñaàu ra) cuûa ngöôøi hoïc, trong ñoù bao goàm chuû yeáu laø quaù trình daïy vaø hoïc cuûa giaûng vieân vaø sinh vieân. Caùc hoaït ñoäng chính trong lónh vöïc naøy bao goàm : • Quaûn lyù muïc tieâu ñaøo taïo töø xa. • Quaûn lyù ñaàu vaøo theo muïc tieâu. • Quaûn lyù noäi dung chöông trình ñaøo taïo theo muïc tieâu. • Quaûn lyù quaù trình daïy-hoïc theo muïc tieâu. • Quaûn lyù quaù trình kieåm tra-thi cöû theo muïc tieâu. • Quaûn lyù phöông tieän phuïc vuï cho coâng taùc ñaøo taïo theo muïc tieâu. • Quaûn lyù hoïc lieäu phuïc vuï cho coâng taùc ñaøo taïo theo muïc tieâu • Quaûn lyù coâng taùc chính trò, tö töôûng cuûa ñoäi nguõ giaûng vieân, quaûn lyù vaø hoïc vieân. Trong khuoân khoå baøi luaän vaên cuûa mình, toâi chæ xin ñöôïc neâu moät soá vaán ñeà coøn baát caäp sau khi nghieân cöùu sau: • Quaûn lyù noäi dung chöông trình ñaøo taïo. • Quaûn lyù quaù trình daïy-hoïc. • Quaûn lyù quaù trình kieåm tra-thi cöû. • Quaûn lyù phöông tieän phuïc vuï cho coâng taùc ñaøo taïo. • Quaûn lyù hoïc lieäu phuïc vuï cho coâng taùc ñaøo taïo. • Quaûn lyù coâng taùc chính trò, tö töôûng cuûa ñoäi nguõ giaûng vieân, quaûn lyù vaø hoïc vieân. 2.2.1. Quaûn lyù Chöông trình ñaøo taïo vaø Soá giôø taäp trung. 2.2.1.1. Chöông trình ñaøo taïo (CTÑT): Trong hình thöùc giaùo duïc töø xa, khoái löôïng kieán thöùc toaøn khoùa ñöôïc tính baèng toång soá tín chæ. Tín chæ laø ñôn vò ño khoái löôïng thôøi gian giaûng daïy cuûa moân hoïc, chuyeân ñeà (goïi chung laø hoïc phaàn). Theo quy ñònh, 1 tín chæ coù khoái löôïng baèng 15 tieát lyù thuyeát. Cöù 30 tieát thaûo luaän, laøm baøi taäp, thí nghieäm, hoaëc 40 ñeán 60 tieát thöïc taäp, thöïc haønh ñöôïc tính töông ñöông vôùi 1 tín chæ. Moãi hoïc phaàn coù töø 1 ñeán 5 tín chæ. Taïi ÑHMBCTP.HCM, 1 tín chæ quy ñònh baèng 15 tieát lyù thuyeát hoaëc 30 tieát thöïc haønh; 1 tieát lyù thuyeát baèng 45 phuùt. Theo quy ñònh, chöông trình ñaøo taïo ñaïi hoïc töø xa coù khoái löôïng, noäi dung vaø caáu truùc kieán thöùc töông ñöông vôùi chöông trình chính quy cuøng ngaønh hoïc vaø ñöôïc mieãn hoïc phaàn Giaùo duïc theå chaát. Ñoái vôùi hoïc phaàn giaùo duïc quoác phoøng thöïc hieän theo “Quy cheá moân hoïc giaùo duïc quoác phoøng” ban haønh theo quyeát ñònh soá 40/2002/QÑ-BGD&ÑT, ngaøy 14/10/2002 cuûa Boä GD&ÑT. Ñeå xaùc ñònh chaát löôïng cuûa Chöông trình ñaøo taïo baäc ñaïi hoïc theo phöông thöùc ñaøo taïo töø xa taïi ÑHMBCTP.HCM, chuùng toâi xaây döïng boä phieáu goàm 4 caâu hoûi veà tính hôïp lyù cuûa chöông trình ñaøo taïo. Boä phieáu hoûi ñöôïc khaûo saùt treân 3 ñoái töôïng giaûng vieân , quaûn lyù vaø nhoùm cöïu hoïc vieân & hoïc vieân naêm cuoái vôùi 5 möùc ñoä ñaùnh giaù nhö sau: Raát hôïp lyù: 5 ñieåm Khaù hôïp lyù: 4 ñieåm. Hôïp lyù: 3 ñieåm. Chöa hôïp lyù: 2 ñieåm Khoâng hôïp lyù: 1 ñieåm Keát quaû nhö sau: Baûng 2.3: Keát quaû ñaùnh giaù veà tính hôïp lyù cuûa chöông tình ñaøo taïo töø xa hieän haønh. VÒ TRÍ COÂNG TAÙC GV QL CHV&SV naêm cuoái ST T NOÄI DUNG W S X S Z S 1 Noäi dung chöông trình ñaøo taïo 2,92 0,73 3,25 0,76 3,85 0,97 Min 1 1 2 Max 4 4 5 2 Khoái löôïng CTÑT 3,18 0,62 3,34 0,70 3,46 0,64 Min 2 1 2 Max 5 4 5 3 Caáu truùc kieán thöùc cuûa CTÑT 3,19 0,70 3,26 0,77 3,34 0,92 Min 2 1 2 Max 5 4 5 4 Tính thöïc tieãn cuûa CTÑT 3,27 0,68 3,28 0,81 3,32 0,90 Min 2 1 2 Max 5 4 5 Bieåu ñoà baûng 2.3: Ñaùnh giaù tính hôïp lyù cuûa chöông trình ñaøo taïo 2,92 3,18 3,19 3,273,25 3,34 3,26 3,28 3,85 3,46 3,34 3,32 - 0,50 1,00 1,50 2,00 2,50 3,00 3,50 4,00 4,50 1 2 3 4 Noäi dung ñaùnh giaù Ñ ie åm ñ aùn h gi aù Giaûng vieân Quaûn lyù CHV&HV naêm cuoái Qua keát quaû nghieân cöùu, chuùng toâi nhaän thaáy caùc ñoái töôïng khaûo saùt coù yù kieán taäp trung cao (S<1). Ñieåm ñaùnh giaù cuûa 3 ñoái töôïng ôû töøng noäi dung ñaùnh giaù nhö sau: - Ñoái vôùi giaûng vieân ñieåm ñaùnh giaù thaáp daàn theo thöù töï noäi dung sau: 4, 3, 2, 1. - Ñoái vôùi quaûn lyù ñieåm ñaùnh giaù thaáp daàn theo thöù töï noäi dung sau: 2, 4, 3, 1. - Ñoái vôùi cöïu hoïc vieân vaø hoïc vieân naêm cuoái ñieåm ñaùnh giaù thaáp daàn theo thöù töï noäi dung sau: 1, 2, 3, 4. Caùc ñoái töôïng khaûo saùt coù ñieåm ñaùnh giaù khaùc nhau nhöng taát caû ñeàu ñaùnh giaù chöông trình ñaøo taïo hieän haønh ôû möùc trung bình ñeán trung bình khaù: - Veà noäi dung chöông trình ñaøo taïo (noäi dung 1), ñieåm ñaùnh giaù cuûa giaûng vieân, quaûn lyù vaø nhoùm cöïu hoïc vieân & hoïc vieân naêm cuoái laàn löôït laø 2,92; 3,25; 3,85 vôùi S<1. Ta thaáy raèng söï ñaùnh giaù cuûa moãi ñoái töôïng khaûo saùt coù ñoä taäp trung cao vaø tính hôïp lyù veà noäi dung chöông trình ñaøo taïo ñöôïc caùc ñoái töôïng ñaùnh giaù laø töø trung bình ñeán trung bình khaù. - Veà khoái löôïng CTÑT (noäi dung 2) ñieåm ñaùnh giaù cuûa giaûng vieân, quaûn lyù vaø nhoùm cöïu hoïc vieân & hoïc vieân naêm cuoái laàn löôït laø 3,18; 3,34; 3.48 vôùi S<1. Nhö vaäy tính hôïp lyù veà khoái löôïng chöông trình ñaøo taïo ñöôïc caùc ñoái töôïng ñaùnh giaù laø trung bình (töø 3,18 – 3,48). - Veà caáu truùc kieán thöùc cuûa CTÑT (noäi dung 3) ñieåm ñaùnh giaù cuûa giaûng vieân, quaûn lyù vaø nhoùm cöïu hoïc vieân & hoïc vieân naêm cuoái laàn löôït laø 3,19; 3,26; 3.46 vôùi S<1. Nhö vaäy tính hôïp lyù beà caáu truùc kieán thöùc cuûa chöông trình ñaøo taïo ñöôïc caùc ñoái töôïng ñaùnh giaù laø trung bình (töø 3,19 – 3,46). - Veà tính thöïc tieãn cuûa CTÑT (noäi dung 4) ñieåm ñaùnh giaù cuûa giaûng vieân, quaûn lyù vaø nhoùm cöïu hoïc vieân & hoïc vieân naêm cuoái laàn löôït laø 3.27; 3,28; 3,32. Vôùi S<1 ta thaáy raèng söï ñaùnh giaù cuûa töøng ñoái töôïng khaûo saùt coù taäp trung cao. Nhö vaäy tính hôïp lyù beà tính thöïc tieãn cuûa chöông trình ñaøo taïo ñöôïc caùc ñoái töôïng ñaùnh giaù laø trung bình (töø 3,27 – 3,32). Nhìn chung, söï ñaùnh giaù cuûa quaûn lyù veà tính hôïp lyù cuûa CTÑT cao hôn giaûng vieân nhöng thaáp hôn nhoùm cöïu hoïc vieân vaø hoïc vieân naêm cuoái. Qua keát quaû khaûo saùt ta coù theå keát luaän möùc ñoä hôïp lyù cuûa chöông tình ñaøo taïo hieän nay taïi ÑHMBCTP.HCM chæ ôû möùc trung bình ñeán trung bình khaù. Ñoái chieáu vôùi thöïc traïng taïi ÑHMBCTP.HCM, chöông trình trình ñaøo taïo ñaïi hoïc töø xa ñöôïc xaây döïng treân cô sôû Chöông trình ñaøo taïo cuûa heä chính quy. Khoái löôïng chöông trình ñaøo taïo töø xa chæ baèng 73,89% (ngaønh Ñoâng Nam AÙ) ñeán 91,91% (ngaønh Tin hoïc) so vôùi khoái löôïng cuûa chöông trình chính quy. (Xem phuï luïc 7). Trong chöông trình ñaøo taïo khoâng boá trí hoïc moân Giaùo duïc theå chaát vaø Giaùo duïc quoác phoøng vaø mieãn hoïc moät soá moân hoïc so vôùi chöông trình chính quy. Phaûi chaêng ñaây laø moät trong nhöõng nguyeân nhaân maø xaõ hoäi chöa chaáp nhaän chaát löôïng cuûa giaùo duïc töø xa ngang baèng vôùi giaùo duïc chính quy? Ñeå tìm hieåu theâm veà tính thöïc tieãn cuûa chöông trình ñaøo taïo töø xa baäc ñaïi hoïc taïi ÑHMBCTP.HCM, chuùng toâi ñaõ khaûo saùt möùc ñoä hoã trôï veà maët chuyeân moân cuûa chöông trình ñaøo taïo cho coâng vieäc ñang laøm treân 2 ñoái töôïng hoïc vieân naêm cuoái vaø cöïu hoïc vieân vôùi 5 möùc ñoä ñaùnh giaù khaùc nhau: Raát nhieàu: 5 ñieåm Nhieàu: 4 ñieåm Trung bình: 3 ñieåm Ít: 2 ñieåm Khoâng: 1 ñieåm Keát quaû nhö sau: Baûng 2.4: Soá löôïng ñi laøm vaø chöa ñi laøm cuûa hoïc vieân naêm cuoái vaø cöïu hoïc vieân. HVNC CHV COÄNG STT NOÄI DUNG SL Tæ leä % SL Tæ leä % SL Tæ leä % 1 Soá löôïng ñi laøm. 51 34,69 57 107,55 108 54,00 2 Soá löôïng chöa ñi laøm 0 0,00 4 7,55 4 2,00 3 COÄNG 51 34,69 61 115,09 112 56,00 Baûng 2.5: Keát quaû ñaùnh giaù veà möùc ñoä hoã trôï veà maët chuyeân moân cuûa chöông trình ñaøo taïo cho coâng vieäc ñang laøm qua soá löôïng hoïc vieân naêm cuoái vaø cöïu hoïc vieân ñang ñi laøm. HVNC CHV STT NOÄI DUNG Y S Z S 1 Möùc ñoä hoã trôï veà maët chuyeân moân cuûa chöông trình ñaøo taïo cho coâng vieäc ñang laøm. 3,94 1,21 3,93 0,98 Min 1 1 Max 5 5 Keát quaû nghieân cöùu veà möùc ñoä hoã trôï veà maët chuyeân moân cuûa chöông trình ñaøo taïo cho coâng vieäc ñang laøm, ta thaáy möùc ñaùnh giaù cuûa hoïc vieân naêm cuoái vaø cöïu hoïc vieân laø khaù phuø hôïp nhau, caû 2 ñoái töôïng ñeàu ñaùnh giaù ôû möùc hoã trôï trung bình khaù (Y=3,94, S=1,21; Z=3,93, S<1). Möùc ñaùnh giaù cuûa cöïu hoïc vieân coù möùc taäp trung cao hôn hoïc vieân naêm cuoái. Ñoái chieáu vôùi keát quaû khaûo saùt treân, chuùng toâi nhaän thaáy keát quaû khaù phuø hôïp. Nhö vaäy, chöông trình ñaøo taïo hieän nay chæ ñöôïc ñaùnh giaù ôû möùc trung bình ñeán trung bình khaù. Do ñoù, chöông trình ñaøo taïo caàn phaûi ñoåi môùi ñeå phuø hôïp vôùi söï phaùt trieån cuûa xaõ hoäi-kinh teá-kyõ thuaät vaø phuø hôïp ñoái töôïng ngöôøi hoïc. Soá giôø taäp trung: Vieäc quaûn lyù keá hoaïch ñaøo taïo laø döïa treân soá giôø keá hoaïch toaøn khoùa vaø soá giôø taäp trung. Soá giôø keá hoaïch toaøn khoùa ñöôïc tính quy ñoåi töø toång soá tín chæ bao goàm soá giôø töï hoïc, soá giôø nghe giaûng qua phöông tieän nghe nhìn, soá giôø taäp trung ñeå nghe höôùng daãn, giaûi ñaùp thaéc maéc, soá giôø thöïc taäp, thöïc haønh, thí nghieäm, laøm baøi taäp, tieåu luaän, khoùa luaän toát nghieäp. Theo quy ñònh, Soá giôø taäp trung nghe höôùng daãn, giaûi ñaùp thaéc maéc, phuï ñaïo chieám töø 15% ñeán 25% soá giôø keá hoaïch toaøn khoùa. Tuøy theo tính chaát vaø möùc ñoä khoù (cho ngöôøi töï hoïc) cuûa moãi hoïc phaàn Hieäu tröôûng coù theå quy ñònh soá giôø hoïc taäp trung taêng theâm, nhöng khoâng ñöôïc vöôït quaù 30% soá giôø keá hoaïch cuûa toaøn khoùa. Ñeå khaûo saùt thöïc traïng quaûn lyù veà Soá tieát taäp trung oân taäp so vôùi Soá tieát cuûa moân hoïc theo phöông thöùc ñaøo taïo töø xa taïi ÑHMBCTP.HCM, chuùng toâi xaây döïng boä phieáu goàm 3 caâu hoûi, ñöôïc khaûo saùt treân 2 ñoái töôïng giaûng vieân vaø quaûn lyù hoûi vôùi caùch 3 ñaùnh giaù nhö sau: Ñoàng yù theo quy ñònh cuûa Boä GD&ÑT (khoâng quaù 30%). Ñoàng yù theo quy ñònh cuûa TTÑTTX (khoâng quaù 50%). YÙ kieán khaùc (hôn 50%). Keát quaû nhö sau: Baûng 2.6: Keát quaû ñaùnh giaù söï löïa choïn soá tieát hoïc taäp trung theo caùc quy ñònh hieän haønh. VÒ TRÍ COÂNG TAÙC GV QL TOÅNG COÄNG STT NOÄI DUNG SL Tæ leä % SL Tæ leä % SL Tæ leä % 1 Theo quy ñònh hieän haønh cuûa Boä GD&ÑT (khoâng quaù 30%) 5 7,46 2 5,88 7 6,93 2 Theo quy ñònh hieän haønh cuûa tröôøng (khoâng quaù 50%) 54 80,60 30 88,24 84 83,17 3 Hôn 50% 6 8,96 2 5,88 8 7,92 4 Khoâng yù kieán 2 2,99 0 - 2 1,98 Cộng: 67 100 34 100,00 101 100 Bieåu ñoà baûng 2.6: Ñaùnh giaù söï löïa choïn soá tieát hoïc taäp trung theo caùc quy ñònh 5,88 0,002,99 8,967,46 80,60 5,88 88,24 0,00 20,00 40,00 60,00 80,00 100,00 1 2 3 4 Noäi dung ñaùnh giaù T æ l eä % Giaûng vieân Quaûn lyù Keát quaû nghieân cöùu cho thaáy, ñaùnh giaù cuûa giaûng vieân vaø quaûn lyù laø khaù phuø hôïp nhau (GV=80,6, QL=88,24). Nhö vaäy, toång số ngöôøi choïn theo quy ñònh hieän haønh cuûa tröôøng chieám 83,17% trong khi soá löôïng löïa choïn theo quy ñònh cuûa Boä chæ chieám 6,93%. Coù nghóa laø soá tieát taäp trung neân boá trí toái ña laø 50% thay vì 30%. Ngoaøi ra, coù 7,92% yù kieán ñeà nghị tæ leä soá tieát taäp trung vaø soá tieát moân hoïc neân nhieàu hôn 50%. Ñoái chieáu vôùi thöïc teá, soá giôø taäp trung chæ ñöôïc thöïc hieän nhö quy ñònh (không quá 30%) khi hoïc vieân ñaõ ñöôïc trang bò ñaày ñuû ñieàu kieän cho ngöôøi töï hoïc. Ví duï: giaùo trình phaûi ñöôïc thieát keá, xaây döïng theo kieåu daønh cho ngöôøi töï hoïc, coù saùch höôùng daãn hoïc moân hoïc (study guide), saùch baøi taäp vaø baøi giaûi; hoïc vieân phaûi ñöôïc cung caáp ñaày ñuû caùc loaïi hoïc lieäu... Tuy nhieân, hieän nay giaùo trình phuïc vuï cho vieäc hoïc töø xa vaãn laø giaùo trình cuûa heä chính quy taäp trung, do ñoù TTÑTTX phaûi taêng soá giôø taäp trung, nhaèm giuùp ñôõ cho ngöôøi hoïc trong tình hình khoù khaên tröôùc maét. Đây cũng chính là vấn đề cần giải quyết nhằm đưa hình thức đào tạo về đúng tính chất là từ xa. Tröôùc naêm 2004, nhaø tröôøng thöïc hieän soá giôø taäp trung chieám töø 15 ñeán 30% soá giôø keá hoaïch moân hoïc. Hieän nay, vì lyù do neâu treân, TTÑTTX ñaõ quyeát ñònh taêng soá giôø taäp trung moân hoïc cho hoïc vieân töø 20 ñeán 100% so vôùi soá giôø keá hoaïch cuûa moân hoïc tuøy theo tính chaát vaø möùc ñoä khoù cuûa hoïc phaàn. Naâng soá giôø taäp trung toaøn khoùa töø 19,5% ñeán 48,5% soá giôø keá hoaïch cuûa toaøn khoùa hoïc tuøy theo ngaønh ñaøo taïo (Xem phuï luïc 8). 2.2.2. Quaûn lyù quaù trình daïy- hoïc. Quaù trình daïy hoïc laø hoaït ñoäng keùp bao goàm hoaït ñoäng giaûng daïy cuûa ngöôøi daïy vaø hoaït ñoäng hoïc taäp cuûa ngöôøi hoïc. Trong ñaøo taïo töø xa ngöôøi hoïc phaûi phaùt huy khaû naêng töï hoïc, saùng taïo, chuû ñoäng hoïc taäp, ngöôøi thaày ñoùng vai troø coá vaán, höôùng daãn. Noùi nhö theá khoâng phaûi laø xem nheï vai troø cuûa ngöôøi Thaày maø vai troø cuûa ngöôøi thaày trôû neân raát quan troïng trong vieäc thieát keá giaùo trình, baøi giaûng, höôùng daãn tìm taøi lieäu treân caùc phöông tieän hoã trôï giaûng daïy, hoïc taäp cho hoïc vieân. Ñaây chính laø lyù do vì sao hoïc lieäu giöõ vai troø quyeát ñònh trong hình thöùc giaùo duïc töø xa. 2.2.2.1. Quaûn lyù quaù trình giaûng daïy: Taïi ÑHMBCTP.HCM, hieän nay, ñoäi nguõ giaûng vieân giaûng daïy cho töø xa ñöôïc huy ñoäng töø nhieàu nguoàn nhö giaûng vieân cô höõu, giaûng vieân thænh giaûng töø caùc tröôøng Ñaïi hoïc, caùc Vieän, caùn boä quaûn lyù, chuyeân vieân nghieân cöùu, caùc chuyeân gia taïi caùc coâng ty, xí nghieäp. Nhieäm vuï cuûa giaûng vieân giaûng daïy töø xa hieän nay laø giaûng daïy phuï ñaïo trong nhöõng buoåi taäp trung oân taäp vaø tö vaán cho hoïc vieân qua caùc phöông tieän thoâng tin lieân laïc. Hieän nay, giaûng vieân giaûng daïy chuû yeáu laø oân taäp